Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මිලින්දපඤ්හපාළි • Milindapañhapāḷi |
12. නිබ්බානසන්නිහිතපඤ්හො
12. Nibbānasannihitapañho
12. ‘‘භන්තෙ නාගසෙන, අත්ථි සො පදෙසො පුරත්ථිමාය වා දිසාය දක්ඛිණාය වා දිසාය පච්ඡිමාය වා දිසාය උත්තරාය වා දිසාය උද්ධං වා අධො වා තිරියං වා, යත්ථ නිබ්බානං සන්නිහිත’’න්ති? ‘‘නත්ථි, මහාරාජ, සො පදෙසො පුරත්ථිමාය වා දිසාය දක්ඛිණාය වා දිසාය පච්ඡිමාය වා දිසාය උත්තරාය වා දිසාය උද්ධං වා අධො වා තිරියං වා, යත්ථ නිබ්බානං සන්නිහිත’’න්ති.
12. ‘‘Bhante nāgasena, atthi so padeso puratthimāya vā disāya dakkhiṇāya vā disāya pacchimāya vā disāya uttarāya vā disāya uddhaṃ vā adho vā tiriyaṃ vā, yattha nibbānaṃ sannihita’’nti? ‘‘Natthi, mahārāja, so padeso puratthimāya vā disāya dakkhiṇāya vā disāya pacchimāya vā disāya uttarāya vā disāya uddhaṃ vā adho vā tiriyaṃ vā, yattha nibbānaṃ sannihita’’nti.
‘‘යදි, භන්තෙ නාගසෙන, නත්ථි නිබ්බානස්ස සන්නිහිතොකාසො, තෙන හි නත්ථි නිබ්බානං? යෙසඤ්ච තං නිබ්බානං සච්ඡිකතං, තෙසම්පි සච්ඡිකිරියා මිච්ඡා, කාරණං තත්ථ වක්ඛාමි, යථා, භන්තෙ නාගසෙන, මහියා ධඤ්ඤුට්ඨානං ඛෙත්තං අත්ථි, ගන්ධුට්ඨානං පුප්ඵං අත්ථි, පුප්ඵුට්ඨානං ගුම්බො අත්ථි, ඵලුට්ඨානං රුක්ඛො අත්ථි, රතනුට්ඨානං ආකරො අත්ථි, තත්ථ යො කොචි යං යං ඉච්ඡති, සො තත්ථ ගන්ත්වා තං තං හරති, එවමෙව ඛො, භන්තෙ නාගසෙන, යදි නිබ්බානං අත්ථි, තස්ස නිබ්බානස්ස උට්ඨානොකාසොපි ඉච්ඡිතබ්බො, යස්මා ච ඛො, භන්තෙ නාගසෙන, නිබ්බානස්ස උට්ඨානොකාසො නත්ථි, තස්මා නත්ථි නිබ්බානන්ති බ්රූමි, යෙසඤ්ච නිබ්බානං සච්ඡිකතං, තෙසම්පි සච්ඡිකිරියා මිච්ඡා’’ති.
‘‘Yadi, bhante nāgasena, natthi nibbānassa sannihitokāso, tena hi natthi nibbānaṃ? Yesañca taṃ nibbānaṃ sacchikataṃ, tesampi sacchikiriyā micchā, kāraṇaṃ tattha vakkhāmi, yathā, bhante nāgasena, mahiyā dhaññuṭṭhānaṃ khettaṃ atthi, gandhuṭṭhānaṃ pupphaṃ atthi, pupphuṭṭhānaṃ gumbo atthi, phaluṭṭhānaṃ rukkho atthi, ratanuṭṭhānaṃ ākaro atthi, tattha yo koci yaṃ yaṃ icchati, so tattha gantvā taṃ taṃ harati, evameva kho, bhante nāgasena, yadi nibbānaṃ atthi, tassa nibbānassa uṭṭhānokāsopi icchitabbo, yasmā ca kho, bhante nāgasena, nibbānassa uṭṭhānokāso natthi, tasmā natthi nibbānanti brūmi, yesañca nibbānaṃ sacchikataṃ, tesampi sacchikiriyā micchā’’ti.
‘‘නත්ථි , මහාරාජ, නිබ්බානස්ස සන්නිහිතොකාසො, අත්ථි චෙතං නිබ්බානං, සම්මාපටිපන්නො යොනිසො මනසිකාරෙන නිබ්බානං සච්ඡිකරොති. යථා පන, මහාරාජ, අත්ථි අග්ගි නාම, නත්ථි තස්ස සන්නිහිතොකාසො, ද්වෙ කට්ඨානි සඞ්ඝට්ටෙන්තො අග්ගිං අධිගච්ඡති. එවමෙව ඛො, මහාරාජ, අත්ථි නිබ්බානං, නත්ථි තස්ස සන්නිහිතොකාසො, සම්මාපටිපන්නො යොනිසො මනසිකාරෙන නිබ්බානං සච්ඡිකරොති.
‘‘Natthi , mahārāja, nibbānassa sannihitokāso, atthi cetaṃ nibbānaṃ, sammāpaṭipanno yoniso manasikārena nibbānaṃ sacchikaroti. Yathā pana, mahārāja, atthi aggi nāma, natthi tassa sannihitokāso, dve kaṭṭhāni saṅghaṭṭento aggiṃ adhigacchati. Evameva kho, mahārāja, atthi nibbānaṃ, natthi tassa sannihitokāso, sammāpaṭipanno yoniso manasikārena nibbānaṃ sacchikaroti.
‘‘යථා වා පන, මහාරාජ, අත්ථි සත්ත රතනානි නාම. සෙය්යථිදං, චක්කරතනං හත්ථිරතනං අස්සරතනං මණිරතනං ඉත්ථිරතනං ගහපතිරතනං පරිණායකරතනං. න ච තෙසං රතනානං සන්නිහිතොකාසො අත්ථි, ඛත්තියස්ස පන සම්මාපටිපන්නස්ස පටිපත්තිබලෙන තානි රතනානි උපගච්ඡන්ති. එවමෙව ඛො, මහාරාජ, අත්ථි නිබ්බානං, නත්ථි තස්ස සන්නිහිතොකාසො, සම්මාපටිපන්නො යොනිසො මනසිකාරෙන නිබ්බානං සච්ඡිකරොතී’’ති.
‘‘Yathā vā pana, mahārāja, atthi satta ratanāni nāma. Seyyathidaṃ, cakkaratanaṃ hatthiratanaṃ assaratanaṃ maṇiratanaṃ itthiratanaṃ gahapatiratanaṃ pariṇāyakaratanaṃ. Na ca tesaṃ ratanānaṃ sannihitokāso atthi, khattiyassa pana sammāpaṭipannassa paṭipattibalena tāni ratanāni upagacchanti. Evameva kho, mahārāja, atthi nibbānaṃ, natthi tassa sannihitokāso, sammāpaṭipanno yoniso manasikārena nibbānaṃ sacchikarotī’’ti.
‘‘භන්තෙ නාගසෙන, නිබ්බානස්ස සන්නිහිතොකාසො මා හොතු, අත්ථි පන තං ඨානං, යත්ථ ඨිතො සම්මාපටිපන්නො නිබ්බානං සච්ඡිකරොතී’’ති? ‘‘ආම, මහාරාජ , අත්ථි තං ඨානං, යත්ථ ඨිතො සම්මාපටිපන්නො නිබ්බානං සච්ඡිකරොතී’’ති.
‘‘Bhante nāgasena, nibbānassa sannihitokāso mā hotu, atthi pana taṃ ṭhānaṃ, yattha ṭhito sammāpaṭipanno nibbānaṃ sacchikarotī’’ti? ‘‘Āma, mahārāja , atthi taṃ ṭhānaṃ, yattha ṭhito sammāpaṭipanno nibbānaṃ sacchikarotī’’ti.
‘‘කතමං පන, භන්තෙ, තං ඨානං, යත්ථ ඨිතො සම්මාපටිපන්නො නිබ්බානං සච්ඡිකරොතී’’ති? ‘‘සීලං, මහාරාජ, ඨානං, සීලෙ පතිට්ඨිතො යොනිසො මනසිකරොන්තො සක්කයවනෙපි චීනවිලාතෙපි අලසන්දෙපි නිගුම්බෙපි 1 කාසිකොසලෙපි කස්මීරෙපි ගන්ධාරෙපි නගමුද්ධනිපි බ්රහ්මලොකෙපි යත්ථ කත්ථචිපි ඨිතො සම්මාපටිපන්නො නිබ්බානං සච්ඡිකරොති. යථා, මහාරාජ, යො කොචි චක්ඛුමා පුරිසො සකයවනෙපි චීනවිලාතෙපි අලසන්දෙපි නිගුම්බෙපි කාසිකොසලෙපි කස්මීරෙපි ගන්ධාරෙපි නගමුද්ධනිපි බ්රහ්මලොකෙපි යත්ථ කත්ථචිපි ඨිතො ආකාසං පස්සති, එවමෙව ඛො, මහාරාජ, සීලෙ පතිට්ඨිතො යොනිසො මනසිකරොන්තො සකයවනෙපි…පෙ.… යත්ථ කත්ථචිපි ඨිතො සම්මාපටිපන්නො නිබ්බානං සච්ඡිකරොති.
‘‘Katamaṃ pana, bhante, taṃ ṭhānaṃ, yattha ṭhito sammāpaṭipanno nibbānaṃ sacchikarotī’’ti? ‘‘Sīlaṃ, mahārāja, ṭhānaṃ, sīle patiṭṭhito yoniso manasikaronto sakkayavanepi cīnavilātepi alasandepi nigumbepi 2 kāsikosalepi kasmīrepi gandhārepi nagamuddhanipi brahmalokepi yattha katthacipi ṭhito sammāpaṭipanno nibbānaṃ sacchikaroti. Yathā, mahārāja, yo koci cakkhumā puriso sakayavanepi cīnavilātepi alasandepi nigumbepi kāsikosalepi kasmīrepi gandhārepi nagamuddhanipi brahmalokepi yattha katthacipi ṭhito ākāsaṃ passati, evameva kho, mahārāja, sīle patiṭṭhito yoniso manasikaronto sakayavanepi…pe… yattha katthacipi ṭhito sammāpaṭipanno nibbānaṃ sacchikaroti.
‘‘යථා වා පන, මහාරාජ, සකයවනෙපි…පෙ.… යත්ථ කත්ථචිපි ඨිතස්ස පුබ්බදිසා අත්ථි, එවමෙව ඛො, මහාරාජ, සීලෙ පතිට්ඨිතස්ස යොනිසො මනසිකරොන්තස්ස සක්කයවනෙපි…පෙ.… යත්ථ කත්ථචිපි ඨිතස්ස සම්මාපටිපන්නස්ස අත්ථි නිබ්බානසච්ඡිකිරියා’’ති. ‘‘සාධු, භන්තෙ නාගසෙන, දෙසිතං තයා නිබ්බානං, දෙසිතා නිබ්බානසච්ඡිකිරියා, පරික්ඛතා සීලගුණා, දස්සිතා සම්මාපටිපත්ති, උස්සාපිතො ධම්මද්ධජො, සණ්ඨපිතා ධම්මනෙත්ති, අවඤ්ඣො සුප්පයුත්තානං සම්මාපයොගො, එවමෙතං ගණිවරපවර තථා සම්පටිච්ඡාමී’’ති.
‘‘Yathā vā pana, mahārāja, sakayavanepi…pe… yattha katthacipi ṭhitassa pubbadisā atthi, evameva kho, mahārāja, sīle patiṭṭhitassa yoniso manasikarontassa sakkayavanepi…pe… yattha katthacipi ṭhitassa sammāpaṭipannassa atthi nibbānasacchikiriyā’’ti. ‘‘Sādhu, bhante nāgasena, desitaṃ tayā nibbānaṃ, desitā nibbānasacchikiriyā, parikkhatā sīlaguṇā, dassitā sammāpaṭipatti, ussāpito dhammaddhajo, saṇṭhapitā dhammanetti, avañjho suppayuttānaṃ sammāpayogo, evametaṃ gaṇivarapavara tathā sampaṭicchāmī’’ti.
නිබ්බානසන්නිහිතපඤ්හො ද්වාදසමො.
Nibbānasannihitapañho dvādasamo.
වෙස්සන්තරවග්ගො තතියො.
Vessantaravaggo tatiyo.
ඉමස්මිං වග්ගෙ ද්වාදස පඤ්හා.
Imasmiṃ vagge dvādasa pañhā.
Footnotes: