Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / മിലിന്ദപഞ്ഹപാളി • Milindapañhapāḷi |
൧൨. നിബ്ബാനസന്നിഹിതപഞ്ഹോ
12. Nibbānasannihitapañho
൧൨. ‘‘ഭന്തേ നാഗസേന, അത്ഥി സോ പദേസോ പുരത്ഥിമായ വാ ദിസായ ദക്ഖിണായ വാ ദിസായ പച്ഛിമായ വാ ദിസായ ഉത്തരായ വാ ദിസായ ഉദ്ധം വാ അധോ വാ തിരിയം വാ, യത്ഥ നിബ്ബാനം സന്നിഹിത’’ന്തി? ‘‘നത്ഥി, മഹാരാജ, സോ പദേസോ പുരത്ഥിമായ വാ ദിസായ ദക്ഖിണായ വാ ദിസായ പച്ഛിമായ വാ ദിസായ ഉത്തരായ വാ ദിസായ ഉദ്ധം വാ അധോ വാ തിരിയം വാ, യത്ഥ നിബ്ബാനം സന്നിഹിത’’ന്തി.
12. ‘‘Bhante nāgasena, atthi so padeso puratthimāya vā disāya dakkhiṇāya vā disāya pacchimāya vā disāya uttarāya vā disāya uddhaṃ vā adho vā tiriyaṃ vā, yattha nibbānaṃ sannihita’’nti? ‘‘Natthi, mahārāja, so padeso puratthimāya vā disāya dakkhiṇāya vā disāya pacchimāya vā disāya uttarāya vā disāya uddhaṃ vā adho vā tiriyaṃ vā, yattha nibbānaṃ sannihita’’nti.
‘‘യദി, ഭന്തേ നാഗസേന, നത്ഥി നിബ്ബാനസ്സ സന്നിഹിതോകാസോ, തേന ഹി നത്ഥി നിബ്ബാനം? യേസഞ്ച തം നിബ്ബാനം സച്ഛികതം, തേസമ്പി സച്ഛികിരിയാ മിച്ഛാ, കാരണം തത്ഥ വക്ഖാമി, യഥാ, ഭന്തേ നാഗസേന, മഹിയാ ധഞ്ഞുട്ഠാനം ഖേത്തം അത്ഥി, ഗന്ധുട്ഠാനം പുപ്ഫം അത്ഥി, പുപ്ഫുട്ഠാനം ഗുമ്ബോ അത്ഥി, ഫലുട്ഠാനം രുക്ഖോ അത്ഥി, രതനുട്ഠാനം ആകരോ അത്ഥി, തത്ഥ യോ കോചി യം യം ഇച്ഛതി, സോ തത്ഥ ഗന്ത്വാ തം തം ഹരതി, ഏവമേവ ഖോ, ഭന്തേ നാഗസേന, യദി നിബ്ബാനം അത്ഥി, തസ്സ നിബ്ബാനസ്സ ഉട്ഠാനോകാസോപി ഇച്ഛിതബ്ബോ, യസ്മാ ച ഖോ, ഭന്തേ നാഗസേന, നിബ്ബാനസ്സ ഉട്ഠാനോകാസോ നത്ഥി, തസ്മാ നത്ഥി നിബ്ബാനന്തി ബ്രൂമി, യേസഞ്ച നിബ്ബാനം സച്ഛികതം, തേസമ്പി സച്ഛികിരിയാ മിച്ഛാ’’തി.
‘‘Yadi, bhante nāgasena, natthi nibbānassa sannihitokāso, tena hi natthi nibbānaṃ? Yesañca taṃ nibbānaṃ sacchikataṃ, tesampi sacchikiriyā micchā, kāraṇaṃ tattha vakkhāmi, yathā, bhante nāgasena, mahiyā dhaññuṭṭhānaṃ khettaṃ atthi, gandhuṭṭhānaṃ pupphaṃ atthi, pupphuṭṭhānaṃ gumbo atthi, phaluṭṭhānaṃ rukkho atthi, ratanuṭṭhānaṃ ākaro atthi, tattha yo koci yaṃ yaṃ icchati, so tattha gantvā taṃ taṃ harati, evameva kho, bhante nāgasena, yadi nibbānaṃ atthi, tassa nibbānassa uṭṭhānokāsopi icchitabbo, yasmā ca kho, bhante nāgasena, nibbānassa uṭṭhānokāso natthi, tasmā natthi nibbānanti brūmi, yesañca nibbānaṃ sacchikataṃ, tesampi sacchikiriyā micchā’’ti.
‘‘നത്ഥി , മഹാരാജ, നിബ്ബാനസ്സ സന്നിഹിതോകാസോ, അത്ഥി ചേതം നിബ്ബാനം, സമ്മാപടിപന്നോ യോനിസോ മനസികാരേന നിബ്ബാനം സച്ഛികരോതി. യഥാ പന, മഹാരാജ, അത്ഥി അഗ്ഗി നാമ, നത്ഥി തസ്സ സന്നിഹിതോകാസോ, ദ്വേ കട്ഠാനി സങ്ഘട്ടേന്തോ അഗ്ഗിം അധിഗച്ഛതി. ഏവമേവ ഖോ, മഹാരാജ, അത്ഥി നിബ്ബാനം, നത്ഥി തസ്സ സന്നിഹിതോകാസോ, സമ്മാപടിപന്നോ യോനിസോ മനസികാരേന നിബ്ബാനം സച്ഛികരോതി.
‘‘Natthi , mahārāja, nibbānassa sannihitokāso, atthi cetaṃ nibbānaṃ, sammāpaṭipanno yoniso manasikārena nibbānaṃ sacchikaroti. Yathā pana, mahārāja, atthi aggi nāma, natthi tassa sannihitokāso, dve kaṭṭhāni saṅghaṭṭento aggiṃ adhigacchati. Evameva kho, mahārāja, atthi nibbānaṃ, natthi tassa sannihitokāso, sammāpaṭipanno yoniso manasikārena nibbānaṃ sacchikaroti.
‘‘യഥാ വാ പന, മഹാരാജ, അത്ഥി സത്ത രതനാനി നാമ. സേയ്യഥിദം, ചക്കരതനം ഹത്ഥിരതനം അസ്സരതനം മണിരതനം ഇത്ഥിരതനം ഗഹപതിരതനം പരിണായകരതനം. ന ച തേസം രതനാനം സന്നിഹിതോകാസോ അത്ഥി, ഖത്തിയസ്സ പന സമ്മാപടിപന്നസ്സ പടിപത്തിബലേന താനി രതനാനി ഉപഗച്ഛന്തി. ഏവമേവ ഖോ, മഹാരാജ, അത്ഥി നിബ്ബാനം, നത്ഥി തസ്സ സന്നിഹിതോകാസോ, സമ്മാപടിപന്നോ യോനിസോ മനസികാരേന നിബ്ബാനം സച്ഛികരോതീ’’തി.
‘‘Yathā vā pana, mahārāja, atthi satta ratanāni nāma. Seyyathidaṃ, cakkaratanaṃ hatthiratanaṃ assaratanaṃ maṇiratanaṃ itthiratanaṃ gahapatiratanaṃ pariṇāyakaratanaṃ. Na ca tesaṃ ratanānaṃ sannihitokāso atthi, khattiyassa pana sammāpaṭipannassa paṭipattibalena tāni ratanāni upagacchanti. Evameva kho, mahārāja, atthi nibbānaṃ, natthi tassa sannihitokāso, sammāpaṭipanno yoniso manasikārena nibbānaṃ sacchikarotī’’ti.
‘‘ഭന്തേ നാഗസേന, നിബ്ബാനസ്സ സന്നിഹിതോകാസോ മാ ഹോതു, അത്ഥി പന തം ഠാനം, യത്ഥ ഠിതോ സമ്മാപടിപന്നോ നിബ്ബാനം സച്ഛികരോതീ’’തി? ‘‘ആമ, മഹാരാജ , അത്ഥി തം ഠാനം, യത്ഥ ഠിതോ സമ്മാപടിപന്നോ നിബ്ബാനം സച്ഛികരോതീ’’തി.
‘‘Bhante nāgasena, nibbānassa sannihitokāso mā hotu, atthi pana taṃ ṭhānaṃ, yattha ṭhito sammāpaṭipanno nibbānaṃ sacchikarotī’’ti? ‘‘Āma, mahārāja , atthi taṃ ṭhānaṃ, yattha ṭhito sammāpaṭipanno nibbānaṃ sacchikarotī’’ti.
‘‘കതമം പന, ഭന്തേ, തം ഠാനം, യത്ഥ ഠിതോ സമ്മാപടിപന്നോ നിബ്ബാനം സച്ഛികരോതീ’’തി? ‘‘സീലം, മഹാരാജ, ഠാനം, സീലേ പതിട്ഠിതോ യോനിസോ മനസികരോന്തോ സക്കയവനേപി ചീനവിലാതേപി അലസന്ദേപി നിഗുമ്ബേപി 1 കാസികോസലേപി കസ്മീരേപി ഗന്ധാരേപി നഗമുദ്ധനിപി ബ്രഹ്മലോകേപി യത്ഥ കത്ഥചിപി ഠിതോ സമ്മാപടിപന്നോ നിബ്ബാനം സച്ഛികരോതി. യഥാ, മഹാരാജ, യോ കോചി ചക്ഖുമാ പുരിസോ സകയവനേപി ചീനവിലാതേപി അലസന്ദേപി നിഗുമ്ബേപി കാസികോസലേപി കസ്മീരേപി ഗന്ധാരേപി നഗമുദ്ധനിപി ബ്രഹ്മലോകേപി യത്ഥ കത്ഥചിപി ഠിതോ ആകാസം പസ്സതി, ഏവമേവ ഖോ, മഹാരാജ, സീലേ പതിട്ഠിതോ യോനിസോ മനസികരോന്തോ സകയവനേപി…പേ॰… യത്ഥ കത്ഥചിപി ഠിതോ സമ്മാപടിപന്നോ നിബ്ബാനം സച്ഛികരോതി.
‘‘Katamaṃ pana, bhante, taṃ ṭhānaṃ, yattha ṭhito sammāpaṭipanno nibbānaṃ sacchikarotī’’ti? ‘‘Sīlaṃ, mahārāja, ṭhānaṃ, sīle patiṭṭhito yoniso manasikaronto sakkayavanepi cīnavilātepi alasandepi nigumbepi 2 kāsikosalepi kasmīrepi gandhārepi nagamuddhanipi brahmalokepi yattha katthacipi ṭhito sammāpaṭipanno nibbānaṃ sacchikaroti. Yathā, mahārāja, yo koci cakkhumā puriso sakayavanepi cīnavilātepi alasandepi nigumbepi kāsikosalepi kasmīrepi gandhārepi nagamuddhanipi brahmalokepi yattha katthacipi ṭhito ākāsaṃ passati, evameva kho, mahārāja, sīle patiṭṭhito yoniso manasikaronto sakayavanepi…pe… yattha katthacipi ṭhito sammāpaṭipanno nibbānaṃ sacchikaroti.
‘‘യഥാ വാ പന, മഹാരാജ, സകയവനേപി…പേ॰… യത്ഥ കത്ഥചിപി ഠിതസ്സ പുബ്ബദിസാ അത്ഥി, ഏവമേവ ഖോ, മഹാരാജ, സീലേ പതിട്ഠിതസ്സ യോനിസോ മനസികരോന്തസ്സ സക്കയവനേപി…പേ॰… യത്ഥ കത്ഥചിപി ഠിതസ്സ സമ്മാപടിപന്നസ്സ അത്ഥി നിബ്ബാനസച്ഛികിരിയാ’’തി. ‘‘സാധു, ഭന്തേ നാഗസേന, ദേസിതം തയാ നിബ്ബാനം, ദേസിതാ നിബ്ബാനസച്ഛികിരിയാ, പരിക്ഖതാ സീലഗുണാ, ദസ്സിതാ സമ്മാപടിപത്തി, ഉസ്സാപിതോ ധമ്മദ്ധജോ, സണ്ഠപിതാ ധമ്മനേത്തി, അവഞ്ഝോ സുപ്പയുത്താനം സമ്മാപയോഗോ, ഏവമേതം ഗണിവരപവര തഥാ സമ്പടിച്ഛാമീ’’തി.
‘‘Yathā vā pana, mahārāja, sakayavanepi…pe… yattha katthacipi ṭhitassa pubbadisā atthi, evameva kho, mahārāja, sīle patiṭṭhitassa yoniso manasikarontassa sakkayavanepi…pe… yattha katthacipi ṭhitassa sammāpaṭipannassa atthi nibbānasacchikiriyā’’ti. ‘‘Sādhu, bhante nāgasena, desitaṃ tayā nibbānaṃ, desitā nibbānasacchikiriyā, parikkhatā sīlaguṇā, dassitā sammāpaṭipatti, ussāpito dhammaddhajo, saṇṭhapitā dhammanetti, avañjho suppayuttānaṃ sammāpayogo, evametaṃ gaṇivarapavara tathā sampaṭicchāmī’’ti.
നിബ്ബാനസന്നിഹിതപഞ്ഹോ ദ്വാദസമോ.
Nibbānasannihitapañho dvādasamo.
വേസ്സന്തരവഗ്ഗോ തതിയോ.
Vessantaravaggo tatiyo.
ഇമസ്മിം വഗ്ഗേ ദ്വാദസ പഞ്ഹാ.
Imasmiṃ vagge dvādasa pañhā.
Footnotes: