| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ (ដីកា) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
៩. និព្ពានសុត្តវណ្ណនា
9. Nibbānasuttavaṇṇanā
១៧៩. នវមេ អភិធម្មេ វុត្តនយេនាតិ –
179. Navame abhidhamme vuttanayenāti –
‘‘កតមា ហានភាគិនី បញ្ញា? បឋមស្ស ឈានស្ស លាភិំ កាមសហគតា សញ្ញាមនសិការា សមុទាចរន្តិ ហានភាគិនី បញ្ញា, តទនុធម្មតា សតិ សន្តិដ្ឋតិ ឋិតិភាគិនី បញ្ញា។ អវិតក្កសហគតា សញ្ញាមនសិការា សមុទាចរន្តិ វិសេសភាគិនី បញ្ញា។ និព្ពិទាសហគតា សញ្ញាមនសិការា សមុទាចរន្តិ វិរាគូបសញ្ហិតា និព្ពេធភាគិនី បញ្ញា’’តិ (វិភ. ៧៩៩) –
‘‘Katamā hānabhāginī paññā? Paṭhamassa jhānassa lābhiṃ kāmasahagatā saññāmanasikārā samudācaranti hānabhāginī paññā, tadanudhammatā sati santiṭṭhati ṭhitibhāginī paññā. Avitakkasahagatā saññāmanasikārā samudācaranti visesabhāginī paññā. Nibbidāsahagatā saññāmanasikārā samudācaranti virāgūpasañhitā nibbedhabhāginī paññā’’ti (vibha. 799) –
អាទិនា វិភង្គេ វុត្តនយេន ឯវមត្ថោ វេទិតព្ពោ។
Ādinā vibhaṅge vuttanayena evamattho veditabbo.
តត្ថ បឋមស្ស ឈានស្ស លាភិន្តិ យ្វាយំ អប្បគុណស្ស បឋមស្ស ឈានស្ស លាភី, តំ។ កាមសហគតា សញ្ញាមនសិការា សមុទាចរន្តីតិ តតោ វុដ្ឋិតំ អារម្មណវសេន កាមសហគតា ហុត្វា សញ្ញាមនសិការា សមុទាចរន្តិ តុទន្តិ ចោទេន្តិ។ តស្ស កាមានុបក្ខន្ទានំ សញ្ញាមនសិការានំ វសេន សា បឋមជ្ឈានបញ្ញា ហាយតិ បរិហាយតិ, តស្មា ‘‘ហានភាគិនី បញ្ញា’’តិ វុត្តា។ តទនុធម្មតាតិ តទនុរូបសភាវា។ សតិ សន្តិដ្ឋតីតិ ឥទំ មិច្ឆាសតិំ សន្ធាយ វុត្តំ, ន សម្មាសតិំ។ យស្ស ហិ បឋមជ្ឈានានុរូបសភាវា បឋមជ្ឈានំ សន្តតោ បណីតតោ ទិស្វា អស្សាទយមានា អភិនន្ទមានា និកន្តិ ឧប្បជ្ជតិ, តស្ស និកន្តិវសេន បឋមជ្ឈានបញ្ញា នេវ ហាយតិ ន វឌ្ឍតិ, ឋិតិកោដ្ឋាសិកា ហោតិ។ តេន វុត្តំ ‘‘ឋិតិភាគិនី បញ្ញា’’តិ។ អវិតក្កសហគតាតិ អវិតក្កំ ទុតិយជ្ឈានំ សន្តតោ បណីតតោ មនសិករោតោ អារម្មណវសេន អវិតក្កសហគតា សញ្ញាមនសិការា។ សមុទាចរន្តីតិ បគុណតោ បឋមជ្ឈានតោ វុដ្ឋិតំ ទុតិយជ្ឈានាធិគមត្ថាយ តុទន្តិ ចោទេន្តិ, តស្ស ឧបរិ ទុតិយជ្ឈានានុបក្ខន្ទានំ សញ្ញាមនសិការានំ វសេន សា បឋមជ្ឈានបញ្ញា វិសេសភូតស្ស ទុតិយជ្ឈានស្ស ឧប្បត្តិបទដ្ឋានតាយ ‘‘វិសេសភាគិនី’’តិ វុត្តា។
Tattha paṭhamassa jhānassa lābhinti yvāyaṃ appaguṇassa paṭhamassa jhānassa lābhī, taṃ. Kāmasahagatāsaññāmanasikārā samudācarantīti tato vuṭṭhitaṃ ārammaṇavasena kāmasahagatā hutvā saññāmanasikārā samudācaranti tudanti codenti. Tassa kāmānupakkhandānaṃ saññāmanasikārānaṃ vasena sā paṭhamajjhānapaññā hāyati parihāyati, tasmā ‘‘hānabhāginī paññā’’ti vuttā. Tadanudhammatāti tadanurūpasabhāvā. Sati santiṭṭhatīti idaṃ micchāsatiṃ sandhāya vuttaṃ, na sammāsatiṃ. Yassa hi paṭhamajjhānānurūpasabhāvā paṭhamajjhānaṃ santato paṇītato disvā assādayamānā abhinandamānā nikanti uppajjati, tassa nikantivasena paṭhamajjhānapaññā neva hāyati na vaḍḍhati, ṭhitikoṭṭhāsikā hoti. Tena vuttaṃ ‘‘ṭhitibhāginī paññā’’ti. Avitakkasahagatāti avitakkaṃ dutiyajjhānaṃ santato paṇītato manasikaroto ārammaṇavasena avitakkasahagatā saññāmanasikārā. Samudācarantīti paguṇato paṭhamajjhānato vuṭṭhitaṃ dutiyajjhānādhigamatthāya tudanti codenti, tassa upari dutiyajjhānānupakkhandānaṃ saññāmanasikārānaṃ vasena sā paṭhamajjhānapaññā visesabhūtassa dutiyajjhānassa uppattipadaṭṭhānatāya ‘‘visesabhāginī’’ti vuttā.
និព្ពិទាសហគតាតិ តំយេវ បឋមជ្ឈានលាភិំ ឈានតោ វុដ្ឋិតំ និព្ពិទាសង្ខាតេន វិបស្សនាញាណេន សហគតា។ វិបស្សនាញាណញ្ហិ ឈានង្គភេទេ វត្តន្តេ និព្ពិន្ទតិ ឧក្កណ្ឋតិ, តស្មា ‘‘និព្ពិទា’’តិ វុច្ចតិ។ សមុទាចរន្តីតិ និព្ពានសច្ឆិកិរិយត្ថាយ តុទន្តិ ចោទេន្តិ។ វិរាគូបសញ្ហិតាតិ វិរាគសង្ខាតេន និព្ពានេន ឧបសំហិតា។ វិបស្សនាញាណញ្ហិ សក្កា ឥមិនា មគ្គេន វិរាគំ និព្ពានំ សច្ឆិកាតុន្តិ បវត្តិតោ ‘‘វិរាគូបសំហិត’’ន្តិ វុច្ចតិ។ តំសម្បយុត្តសញ្ញាមនសិការាបិ វិរាគូបសំហិតា ឯវ នាម។ តស្ស តេសំ សញ្ញាមនសិការានំ វសេន សា បឋមជ្ឈានបញ្ញា អរិយមគ្គប្បដិវេធស្ស បទដ្ឋានតាយ ‘‘និព្ពេធភាគិនី’’តិ វុត្តាតិ។
Nibbidāsahagatāti taṃyeva paṭhamajjhānalābhiṃ jhānato vuṭṭhitaṃ nibbidāsaṅkhātena vipassanāñāṇena sahagatā. Vipassanāñāṇañhi jhānaṅgabhede vattante nibbindati ukkaṇṭhati, tasmā ‘‘nibbidā’’ti vuccati. Samudācarantīti nibbānasacchikiriyatthāya tudanti codenti. Virāgūpasañhitāti virāgasaṅkhātena nibbānena upasaṃhitā. Vipassanāñāṇañhi sakkā iminā maggena virāgaṃ nibbānaṃ sacchikātunti pavattito ‘‘virāgūpasaṃhita’’nti vuccati. Taṃsampayuttasaññāmanasikārāpi virāgūpasaṃhitā eva nāma. Tassa tesaṃ saññāmanasikārānaṃ vasena sā paṭhamajjhānapaññā ariyamaggappaṭivedhassa padaṭṭhānatāya ‘‘nibbedhabhāginī’’ti vuttāti.
និព្ពានសុត្តវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Nibbānasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ • Aṅguttaranikāya / ៩. និព្ពានសុត្តំ • 9. Nibbānasuttaṃ
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / អង្គុត្តរនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ៩. និព្ពានសុត្តវណ្ណនា • 9. Nibbānasuttavaṇṇanā
