Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ • Aṅguttaranikāya

੯. ਨਿਬ੍ਬੇਧਿਕਸੁਤ੍ਤਂ

9. Nibbedhikasuttaṃ

੬੩. ‘‘ਨਿਬ੍ਬੇਧਿਕਪਰਿਯਾਯਂ વੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਧਮ੍ਮਪਰਿਯਾਯਂ ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮਿ। ਤਂ ਸੁਣਾਥ, ਸਾਧੁਕਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਥ; ਭਾਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ। ‘‘ਏવਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਖੋ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਗવਤੋ ਪਚ੍ਚਸ੍ਸੋਸੁਂ। ਭਗવਾ ਏਤਦવੋਚ –

63. ‘‘Nibbedhikapariyāyaṃ vo, bhikkhave, dhammapariyāyaṃ desessāmi. Taṃ suṇātha, sādhukaṃ manasi karotha; bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –

‘‘ਕਤਮੋ ਚ ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਨਿਬ੍ਬੇਧਿਕਪਰਿਯਾਯੋ ਧਮ੍ਮਪਰਿਯਾਯੋ? ਕਾਮਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ, ਕਾਮਾਨਂ ਨਿਦਾਨਸਮ੍ਭવੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਕਾਮਾਨਂ વੇਮਤ੍ਤਤਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ, ਕਾਮਾਨਂ વਿਪਾਕੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਕਾਮਨਿਰੋਧੋ ¹ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਕਾਮਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ² ਪਟਿਪਦਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ।

‘‘Katamo ca so, bhikkhave, nibbedhikapariyāyo dhammapariyāyo? Kāmā, bhikkhave, veditabbā, kāmānaṃ nidānasambhavo veditabbo, kāmānaṃ vemattatā veditabbā, kāmānaṃ vipāko veditabbo, kāmanirodho ³ veditabbo, kāmanirodhagāminī ⁴ paṭipadā veditabbā.

‘‘વੇਦਨਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ, વੇਦਨਾਨਂ ਨਿਦਾਨਸਮ੍ਭવੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ, વੇਦਨਾਨਂ વੇਮਤ੍ਤਤਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ, વੇਦਨਾਨਂ વਿਪਾਕੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ, વੇਦਨਾਨਿਰੋਧੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ, વੇਦਨਾਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ।

‘‘Vedanā, bhikkhave, veditabbā, vedanānaṃ nidānasambhavo veditabbo, vedanānaṃ vemattatā veditabbā, vedanānaṃ vipāko veditabbo, vedanānirodho veditabbo, vedanānirodhagāminī paṭipadā veditabbā.

‘‘ਸਞ੍ਞਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ, ਸਞ੍ਞਾਨਂ ਨਿਦਾਨਸਮ੍ਭવੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਸਞ੍ਞਾਨਂ વੇਮਤ੍ਤਤਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ , ਸਞ੍ਞਾਨਂ વਿਪਾਕੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਸਞ੍ਞਾਨਿਰੋਧੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਸਞ੍ਞਾਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ।

‘‘Saññā, bhikkhave, veditabbā, saññānaṃ nidānasambhavo veditabbo, saññānaṃ vemattatā veditabbā , saññānaṃ vipāko veditabbo, saññānirodho veditabbo, saññānirodhagāminī paṭipadā veditabbā.

‘‘ਆਸવਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ, ਆਸવਾਨਂ ਨਿਦਾਨਸਮ੍ਭવੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਆਸવਾਨਂ વੇਮਤ੍ਤਤਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ, ਆਸવਾਨਂ વਿਪਾਕੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਆਸવਨਿਰੋਧੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਆਸવਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ।

‘‘Āsavā, bhikkhave, veditabbā, āsavānaṃ nidānasambhavo veditabbo, āsavānaṃ vemattatā veditabbā, āsavānaṃ vipāko veditabbo, āsavanirodho veditabbo, āsavanirodhagāminī paṭipadā veditabbā.

‘‘ਕਮ੍ਮਂ , ਭਿਕ੍ਖવੇ, વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ, ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਨਿਦਾਨਸਮ੍ਭવੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਕਮ੍ਮਾਨਂ વੇਮਤ੍ਤਤਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ, ਕਮ੍ਮਾਨਂ વਿਪਾਕੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਕਮ੍ਮਨਿਰੋਧੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਕਮ੍ਮਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ।

‘‘Kammaṃ , bhikkhave, veditabbaṃ, kammānaṃ nidānasambhavo veditabbo, kammānaṃ vemattatā veditabbā, kammānaṃ vipāko veditabbo, kammanirodho veditabbo, kammanirodhagāminī paṭipadā veditabbā.

‘‘‘ਕਾਮਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ, ਕਾਮਾਨਂ ਨਿਦਾਨਸਮ੍ਭવੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਕਾਮਾਨਂ વੇਮਤ੍ਤਤਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ, ਕਾਮਾਨਂ વਿਪਾਕੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਕਾਮਨਿਰੋਧੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਕਾਮਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ’ਤਿ, ਇਤਿ ਖੋ ਪਨੇਤਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਕਿਞ੍ਚੇਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ વੁਤ੍ਤਂ ⁵? ਪਞ੍ਚਿਮੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਕਾਮਗੁਣਾ – ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ ਰੂਪਾ ਇਟ੍ਠਾ ਕਨ੍ਤਾ ਮਨਾਪਾ ਪਿਯਰੂਪਾ ਕਾਮੂਪਸਂਹਿਤਾ ਰਜਨੀਯਾ, ਸੋਤવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ ਸਦ੍ਦਾ… ਘਾਨવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ ਗਨ੍ਧਾ… ਜਿવ੍ਹਾવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ ਰਸਾ… ਕਾਯવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾ ਇਟ੍ਠਾ ਕਨ੍ਤਾ ਮਨਾਪਾ ਪਿਯਰੂਪਾ ਕਾਮੂਪਸਂਹਿਤਾ ਰਜਨੀਯਾ। ਅਪਿ ਚ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਨੇਤੇ ਕਾਮਾ ਕਾਮਗੁਣਾ ਨਾਮੇਤੇ ⁶ ਅਰਿਯਸ੍ਸ વਿਨਯੇ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ –

‘‘‘Kāmā, bhikkhave, veditabbā, kāmānaṃ nidānasambhavo veditabbo, kāmānaṃ vemattatā veditabbā, kāmānaṃ vipāko veditabbo, kāmanirodho veditabbo, kāmanirodhagāminī paṭipadā veditabbā’ti, iti kho panetaṃ vuttaṃ. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ ⁷? Pañcime, bhikkhave, kāmaguṇā – cakkhuviññeyyā rūpā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasaṃhitā rajanīyā, sotaviññeyyā saddā… ghānaviññeyyā gandhā… jivhāviññeyyā rasā… kāyaviññeyyā phoṭṭhabbā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasaṃhitā rajanīyā. Api ca kho, bhikkhave, nete kāmā kāmaguṇā nāmete ⁸ ariyassa vinaye vuccanti –

⁹ ‘‘ਸਙ੍ਕਪ੍ਪਰਾਗੋ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਕਾਮੋ,

¹⁰ ‘‘Saṅkapparāgo purisassa kāmo,

ਨੇਤੇ ¹¹ ਕਾਮਾ ਯਾਨਿ ਚਿਤ੍ਰਾਨਿ ਲੋਕੇ।

Nete ¹² kāmā yāni citrāni loke;

ਸਙ੍ਕਪ੍ਪਰਾਗੋ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਕਾਮੋ,

Saṅkapparāgo purisassa kāmo,

ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਚਿਤ੍ਰਾਨਿ ਤਥੇવ ਲੋਕੇ।

Tiṭṭhanti citrāni tatheva loke;

ਅਥੇਤ੍ਥ ਧੀਰਾ વਿਨਯਨ੍ਤਿ ਛਨ੍ਦ’’ਨ੍ਤਿ॥

Athettha dhīrā vinayanti chanda’’nti.

‘‘ਕਤਮੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਕਾਮਾਨਂ ਨਿਦਾਨਸਮ੍ਭવੋ? ਫਸ੍ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਕਾਮਾਨਂ ਨਿਦਾਨਸਮ੍ਭવੋ।

‘‘Katamo ca, bhikkhave, kāmānaṃ nidānasambhavo? Phasso, bhikkhave, kāmānaṃ nidānasambhavo.

‘‘ਕਤਮਾ ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਕਾਮਾਨਂ વੇਮਤ੍ਤਤਾ? ਅਞ੍ਞੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਕਾਮੋ ਰੂਪੇਸੁ, ਅਞ੍ਞੋ ਕਾਮੋ ਸਦ੍ਦੇਸੁ, ਅਞ੍ਞੋ ਕਾਮੋ ਗਨ੍ਧੇਸੁ, ਅਞ੍ਞੋ ਕਾਮੋ ਰਸੇਸੁ, ਅਞ੍ਞੋ ਕਾਮੋ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬੇਸੁ। ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਕਾਮਾਨਂ વੇਮਤ੍ਤਤਾ।

‘‘Katamā ca, bhikkhave, kāmānaṃ vemattatā? Añño, bhikkhave, kāmo rūpesu, añño kāmo saddesu, añño kāmo gandhesu, añño kāmo rasesu, añño kāmo phoṭṭhabbesu. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, kāmānaṃ vemattatā.

‘‘ਕਤਮੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਕਾਮਾਨਂ વਿਪਾਕੋ? ਯਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਕਾਮਯਮਾਨੋ ਤਜ੍ਜਂ ਤਜ੍ਜਂ ਅਤ੍ਤਭਾવਂ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤਿ ਪੁਞ੍ਞਭਾਗਿਯਂ વਾ ਅਪੁਞ੍ਞਭਾਗਿਯਂ વਾ, ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਕਾਮਾਨਂ વਿਪਾਕੋ।

‘‘Katamo ca, bhikkhave, kāmānaṃ vipāko? Yaṃ kho, bhikkhave, kāmayamāno tajjaṃ tajjaṃ attabhāvaṃ abhinibbatteti puññabhāgiyaṃ vā apuññabhāgiyaṃ vā, ayaṃ vuccati, bhikkhave, kāmānaṃ vipāko.

‘‘ਕਤਮੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਕਾਮਨਿਰੋਧੋ? ਫਸ੍ਸਨਿਰੋਧੋ ¹³, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਕਾਮਨਿਰੋਧੋ। ਅਯਮੇવ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਕਾਮਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ, ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ, ਸਮ੍ਮਾવਾਚਾ, ਸਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤੋ , ਸਮ੍ਮਾਆਜੀવੋ, ਸਮ੍ਮਾવਾਯਾਮੋ, ਸਮ੍ਮਾਸਤਿ, ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ।

‘‘Katamo ca, bhikkhave, kāmanirodho? Phassanirodho ¹⁴, bhikkhave, kāmanirodho. Ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo kāmanirodhagāminī paṭipadā, seyyathidaṃ – sammādiṭṭhi, sammāsaṅkappo, sammāvācā, sammākammanto , sammāājīvo, sammāvāyāmo, sammāsati, sammāsamādhi.

‘‘ਯਤੋ ਖੋ ¹⁵, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਰਿਯਸਾવਕੋ ਏવਂ ਕਾਮੇ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਏવਂ ਕਾਮਾਨਂ ਨਿਦਾਨਸਮ੍ਭવਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਏવਂ ਕਾਮਾਨਂ વੇਮਤ੍ਤਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਏવਂ ਕਾਮਾਨਂ વਿਪਾਕਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਏવਂ ਕਾਮਨਿਰੋਧਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਏવਂ ਕਾਮਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਂ ਪਟਿਪਦਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਸੋ ਇਮਂ ਨਿਬ੍ਬੇਧਿਕਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਪਜਾਨਾਤਿ ਕਾਮਨਿਰੋਧਂ। ਕਾਮਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ…ਪੇ॰… ਕਾਮਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ¹⁶ ਪਟਿਪਦਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾਤਿ, ਇਤਿ ਯਂ ਤਂ વੁਤ੍ਤਂ ਇਦਮੇਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ વੁਤ੍ਤਂ।

‘‘Yato kho ¹⁷, bhikkhave, ariyasāvako evaṃ kāme pajānāti, evaṃ kāmānaṃ nidānasambhavaṃ pajānāti, evaṃ kāmānaṃ vemattataṃ pajānāti, evaṃ kāmānaṃ vipākaṃ pajānāti, evaṃ kāmanirodhaṃ pajānāti, evaṃ kāmanirodhagāminiṃ paṭipadaṃ pajānāti, so imaṃ nibbedhikaṃ brahmacariyaṃ pajānāti kāmanirodhaṃ. Kāmā, bhikkhave, veditabbā…pe… kāmanirodhagāminī ¹⁸ paṭipadā veditabbāti, iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.

‘‘વੇਦਨਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ…ਪੇ॰… વੇਦਨਾਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾਤਿ, ਇਤਿ ਖੋ ਪਨੇਤਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਕਿਞ੍ਚੇਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ વੁਤ੍ਤਂ? ਤਿਸ੍ਸੋ ਇਮਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વੇਦਨਾ – ਸੁਖਾ વੇਦਨਾ, ਦੁਕ੍ਖਾ વੇਦਨਾ, ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਾ વੇਦਨਾ।

‘‘Vedanā, bhikkhave, veditabbā…pe… vedanānirodhagāminī paṭipadā veditabbāti, iti kho panetaṃ vuttaṃ. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Tisso imā, bhikkhave, vedanā – sukhā vedanā, dukkhā vedanā, adukkhamasukhā vedanā.

‘‘ਕਤਮੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વੇਦਨਾਨਂ ਨਿਦਾਨਸਮ੍ਭવੋ? ਫਸ੍ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વੇਦਨਾਨਂ ਨਿਦਾਨਸਮ੍ਭવੋ।

‘‘Katamo ca, bhikkhave, vedanānaṃ nidānasambhavo? Phasso, bhikkhave, vedanānaṃ nidānasambhavo.

‘‘ਕਤਮਾ ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વੇਦਨਾਨਂ વੇਮਤ੍ਤਤਾ? ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਾਮਿਸਾ ਸੁਖਾ વੇਦਨਾ, ਅਤ੍ਥਿ ਨਿਰਾਮਿਸਾ ਸੁਖਾ વੇਦਨਾ, ਅਤ੍ਥਿ ਸਾਮਿਸਾ ਦੁਕ੍ਖਾ વੇਦਨਾ, ਅਤ੍ਥਿ ਨਿਰਾਮਿਸਾ ਦੁਕ੍ਖਾ વੇਦਨਾ, ਅਤ੍ਥਿ ਸਾਮਿਸਾ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਾ વੇਦਨਾ, ਅਤ੍ਥਿ ਨਿਰਾਮਿਸਾ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਾ વੇਦਨਾ। ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વੇਦਨਾਨਂ વੇਮਤ੍ਤਤਾ।

‘‘Katamā ca, bhikkhave, vedanānaṃ vemattatā? Atthi, bhikkhave, sāmisā sukhā vedanā, atthi nirāmisā sukhā vedanā, atthi sāmisā dukkhā vedanā, atthi nirāmisā dukkhā vedanā, atthi sāmisā adukkhamasukhā vedanā, atthi nirāmisā adukkhamasukhā vedanā. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, vedanānaṃ vemattatā.

‘‘ਕਤਮੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વੇਦਨਾਨਂ વਿਪਾਕੋ ? ਯਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વੇਦਿਯਮਾਨੋ ¹⁹ ਤਜ੍ਜਂ ਤਜ੍ਜਂ ਅਤ੍ਤਭਾવਂ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤਿ ਪੁਞ੍ਞਭਾਗਿਯਂ વਾ ਅਪੁਞ੍ਞਭਾਗਿਯਂ વਾ, ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વੇਦਨਾਨਂ વਿਪਾਕੋ।

‘‘Katamo ca, bhikkhave, vedanānaṃ vipāko ? Yaṃ kho, bhikkhave, vediyamāno ²⁰ tajjaṃ tajjaṃ attabhāvaṃ abhinibbatteti puññabhāgiyaṃ vā apuññabhāgiyaṃ vā, ayaṃ vuccati, bhikkhave, vedanānaṃ vipāko.

‘‘ਕਤਮੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વੇਦਨਾਨਿਰੋਧੋ? ਫਸ੍ਸਨਿਰੋਧੋ ²¹, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વੇਦਨਾਨਿਰੋਧੋ। ਅਯਮੇવ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ વੇਦਨਾਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ।

‘‘Katamo ca, bhikkhave, vedanānirodho? Phassanirodho ²², bhikkhave, vedanānirodho. Ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo vedanānirodhagāminī paṭipadā, seyyathidaṃ – sammādiṭṭhi…pe… sammāsamādhi.

‘‘ਯਤੋ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਰਿਯਸਾવਕੋ ਏવਂ વੇਦਨਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਏવਂ વੇਦਨਾਨਂ ਨਿਦਾਨਸਮ੍ਭવਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਏવਂ વੇਦਨਾਨਂ વੇਮਤ੍ਤਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਏવਂ વੇਦਨਾਨਂ વਿਪਾਕਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਏવਂ વੇਦਨਾਨਿਰੋਧਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਏવਂ વੇਦਨਾਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਂ ਪਟਿਪਦਂ ਪਜਾਨਾਤਿ। ਸੋ ਇਮਂ ਨਿਬ੍ਬੇਧਿਕਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਪਜਾਨਾਤਿ વੇਦਨਾਨਿਰੋਧਂ। વੇਦਨਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ…ਪੇ॰… વੇਦਨਾਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾਤਿ, ਇਤਿ ਯਂ ਤਂ વੁਤ੍ਤਂ ਇਦਮੇਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ વੁਤ੍ਤਂ।

‘‘Yato kho, bhikkhave, ariyasāvako evaṃ vedanaṃ pajānāti, evaṃ vedanānaṃ nidānasambhavaṃ pajānāti, evaṃ vedanānaṃ vemattataṃ pajānāti, evaṃ vedanānaṃ vipākaṃ pajānāti, evaṃ vedanānirodhaṃ pajānāti, evaṃ vedanānirodhagāminiṃ paṭipadaṃ pajānāti. So imaṃ nibbedhikaṃ brahmacariyaṃ pajānāti vedanānirodhaṃ. Vedanā, bhikkhave, veditabbā…pe… vedanānirodhagāminī paṭipadā veditabbāti, iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.

‘‘ਸਞ੍ਞਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ…ਪੇ॰… ਸਞ੍ਞਾਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾਤਿ, ਇਤਿ ਖੋ ਪਨੇਤਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਕਿਞ੍ਚੇਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ વੁਤ੍ਤਂ? ਛਯਿਮਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਞ੍ਞਾ – ਰੂਪਸਞ੍ਞਾ, ਸਦ੍ਦਸਞ੍ਞਾ, ਗਨ੍ਧਸਞ੍ਞਾ, ਰਸਸਞ੍ਞਾ, ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਸਞ੍ਞਾ, ਧਮ੍ਮਸਞ੍ਞਾ।

‘‘Saññā, bhikkhave, veditabbā…pe… saññānirodhagāminī paṭipadā veditabbāti, iti kho panetaṃ vuttaṃ. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Chayimā, bhikkhave, saññā – rūpasaññā, saddasaññā, gandhasaññā, rasasaññā, phoṭṭhabbasaññā, dhammasaññā.

‘‘ਕਤਮੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਞ੍ਞਾਨਂ ਨਿਦਾਨਸਮ੍ਭવੋ? ਫਸ੍ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਞ੍ਞਾਨਂ ਨਿਦਾਨਸਮ੍ਭવੋ।

‘‘Katamo ca, bhikkhave, saññānaṃ nidānasambhavo? Phasso, bhikkhave, saññānaṃ nidānasambhavo.

‘‘ਕਤਮਾ ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਞ੍ਞਾਨਂ વੇਮਤ੍ਤਤਾ? ਅਞ੍ਞਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਞ੍ਞਾ ਰੂਪੇਸੁ, ਅਞ੍ਞਾ ਸਞ੍ਞਾ ਸਦ੍ਦੇਸੁ ²³, ਅਞ੍ਞਾ ਸਞ੍ਞਾ ਗਨ੍ਧੇਸੁ, ਅਞ੍ਞਾ ਸਞ੍ਞਾ ਰਸੇਸੁ, ਅਞ੍ਞਾ ਸਞ੍ਞਾ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬੇਸੁ, ਅਞ੍ਞਾ ਸਞ੍ਞਾ ਧਮ੍ਮੇਸੁ । ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਞ੍ਞਾਨਂ વੇਮਤ੍ਤਤਾ।

‘‘Katamā ca, bhikkhave, saññānaṃ vemattatā? Aññā, bhikkhave, saññā rūpesu, aññā saññā saddesu ²⁴, aññā saññā gandhesu, aññā saññā rasesu, aññā saññā phoṭṭhabbesu, aññā saññā dhammesu . Ayaṃ vuccati, bhikkhave, saññānaṃ vemattatā.

‘‘ਕਤਮੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਞ੍ਞਾਨਂ વਿਪਾਕੋ? વੋਹਾਰવੇਪਕ੍ਕਂ ²⁵, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਞ੍ਞਂ ²⁶ વਦਾਮਿ। ਯਥਾ ਯਥਾ ਨਂ ਸਞ੍ਜਾਨਾਤਿ ਤਥਾ ਤਥਾ વੋਹਰਤਿ, ਏવਂ ਸਞ੍ਞੀ ਅਹੋਸਿਨ੍ਤਿ ²⁷। ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਞ੍ਞਾਨਂ વਿਪਾਕੋ।

‘‘Katamo ca, bhikkhave, saññānaṃ vipāko? Vohāravepakkaṃ ²⁸, bhikkhave, saññaṃ ²⁹ vadāmi. Yathā yathā naṃ sañjānāti tathā tathā voharati, evaṃ saññī ahosinti ³⁰. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, saññānaṃ vipāko.

‘‘ਕਤਮੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਞ੍ਞਾਨਿਰੋਧੋ? ਫਸ੍ਸਨਿਰੋਧੋ, ³¹ ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਞ੍ਞਾਨਿਰੋਧੋ। ਅਯਮੇવ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਸਞ੍ਞਾਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ।

‘‘Katamo ca, bhikkhave, saññānirodho? Phassanirodho, ³² bhikkhave, saññānirodho. Ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo saññānirodhagāminī paṭipadā, seyyathidaṃ – sammādiṭṭhi…pe… sammāsamādhi.

‘‘ਯਤੋ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਰਿਯਸਾવਕੋ ਏવਂ ਸਞ੍ਞਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਏવਂ ਸਞ੍ਞਾਨਂ ਨਿਦਾਨਸਮ੍ਭવਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਏવਂ ਸਞ੍ਞਾਨਂ વੇਮਤ੍ਤਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਏવਂ ਸਞ੍ਞਾਨਂ વਿਪਾਕਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਏવਂ ਸਞ੍ਞਾਨਿਰੋਧਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਏવਂ ਸਞ੍ਞਾਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਂ ਪਟਿਪਦਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਸੋ ਇਮਂ ਨਿਬ੍ਬੇਧਿਕਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਪਜਾਨਾਤਿ ਸਞ੍ਞਾਨਿਰੋਧਂ। ਸਞ੍ਞਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ…ਪੇ॰… ਸਞ੍ਞਾਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾਤਿ। ਇਤਿ ਯਂ ਤਂ વੁਤ੍ਤਂ ਇਦਮੇਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ વੁਤ੍ਤਂ।

‘‘Yato kho, bhikkhave, ariyasāvako evaṃ saññaṃ pajānāti, evaṃ saññānaṃ nidānasambhavaṃ pajānāti, evaṃ saññānaṃ vemattataṃ pajānāti, evaṃ saññānaṃ vipākaṃ pajānāti, evaṃ saññānirodhaṃ pajānāti, evaṃ saññānirodhagāminiṃ paṭipadaṃ pajānāti, so imaṃ nibbedhikaṃ brahmacariyaṃ pajānāti saññānirodhaṃ. Saññā, bhikkhave, veditabbā…pe… saññānirodhagāminī paṭipadā veditabbāti. Iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.

‘‘ਆਸવਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ…ਪੇ॰… ਆਸવਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ³³ ਪਟਿਪਦਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾਤਿ, ਇਤਿ ਖੋ ਪਨੇਤਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਕਿਞ੍ਚੇਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ વੁਤ੍ਤਂ? ਤਯੋਮੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਆਸવਾ – ਕਾਮਾਸવੋ, ਭવਾਸવੋ, ਅવਿਜ੍ਜਾਸવੋ।

‘‘Āsavā, bhikkhave, veditabbā…pe… āsavanirodhagāminī ³⁴ paṭipadā veditabbāti, iti kho panetaṃ vuttaṃ. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Tayome, bhikkhave, āsavā – kāmāsavo, bhavāsavo, avijjāsavo.

‘‘ਕਤਮੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਆਸવਾਨਂ ਨਿਦਾਨਸਮ੍ਭવੋ? ਅવਿਜ੍ਜਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਆਸવਾਨਂ ਨਿਦਾਨਸਮ੍ਭવੋ।

‘‘Katamo ca, bhikkhave, āsavānaṃ nidānasambhavo? Avijjā, bhikkhave, āsavānaṃ nidānasambhavo.

‘‘ਕਤਮਾ ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਆਸવਾਨਂ વੇਮਤ੍ਤਤਾ? ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਆਸવਾ ਨਿਰਯਗਮਨੀਯਾ ³⁵, ਅਤ੍ਥਿ ਆਸવਾ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਯੋਨਿਗਮਨੀਯਾ, ਅਤ੍ਥਿ ਆਸવਾ ਪੇਤ੍ਤਿવਿਸਯਗਮਨੀਯਾ, ਅਤ੍ਥਿ ਆਸવਾ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕਗਮਨੀਯਾ, ਅਤ੍ਥਿ ਆਸવਾ ਦੇવਲੋਕਗਮਨੀਯਾ। ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਆਸવਾਨਂ વੇਮਤ੍ਤਤਾ।

‘‘Katamā ca, bhikkhave, āsavānaṃ vemattatā? Atthi, bhikkhave, āsavā nirayagamanīyā ³⁶, atthi āsavā tiracchānayonigamanīyā, atthi āsavā pettivisayagamanīyā, atthi āsavā manussalokagamanīyā, atthi āsavā devalokagamanīyā. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, āsavānaṃ vemattatā.

‘‘ਕਤਮੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਆਸવਾਨਂ વਿਪਾਕੋ? ਯਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅવਿਜ੍ਜਾਗਤੋ ਤਜ੍ਜਂ ਤਜ੍ਜਂ ਅਤ੍ਤਭਾવਂ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤਿ ਪੁਞ੍ਞਭਾਗਿਯਂ વਾ ਅਪੁਞ੍ਞਭਾਗਿਯਂ વਾ, ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਆਸવਾਨਂ વਿਪਾਕੋ।

‘‘Katamo ca, bhikkhave, āsavānaṃ vipāko? Yaṃ kho, bhikkhave, avijjāgato tajjaṃ tajjaṃ attabhāvaṃ abhinibbatteti puññabhāgiyaṃ vā apuññabhāgiyaṃ vā, ayaṃ vuccati, bhikkhave, āsavānaṃ vipāko.

‘‘ਕਤਮੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਆਸવਨਿਰੋਧੋ? ਅવਿਜ੍ਜਾਨਿਰੋਧੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਆਸવਨਿਰੋਧੋ। ਅਯਮੇવ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਆਸવਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ³⁷ ਪਟਿਪਦਾ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ।

‘‘Katamo ca, bhikkhave, āsavanirodho? Avijjānirodho, bhikkhave, āsavanirodho. Ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo āsavanirodhagāminī ³⁸ paṭipadā, seyyathidaṃ – sammādiṭṭhi…pe… sammāsamādhi.

‘‘ਯਤੋ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਰਿਯਸਾવਕੋ ਏવਂ ਆਸવੇ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਏવਂ ਆਸવਾਨਂ ਨਿਦਾਨਸਮ੍ਭવਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਏવਂ ਆਸવਾਨਂ વੇਮਤ੍ਤਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਏવਂ ਆਸવਾਨਂ વਿਪਾਕਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਏવਂ ਆਸવਾਨਂ ਨਿਰੋਧਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਏવਂ ਆਸવਾਨਂ ਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਂ ਪਟਿਪਦਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਸੋ ਇਮਂ ਨਿਬ੍ਬੇਧਿਕਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਪਜਾਨਾਤਿ ਆਸવਨਿਰੋਧਂ। ਆਸવਾ , ਭਿਕ੍ਖવੇ, વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ…ਪੇ॰… ਆਸવਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ³⁹ ਪਟਿਪਦਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾਤਿ। ਇਤਿ ਯਂ ਤਂ વੁਤ੍ਤਂ ਇਦਮੇਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ વੁਤ੍ਤਂ।

‘‘Yato kho, bhikkhave, ariyasāvako evaṃ āsave pajānāti, evaṃ āsavānaṃ nidānasambhavaṃ pajānāti, evaṃ āsavānaṃ vemattataṃ pajānāti, evaṃ āsavānaṃ vipākaṃ pajānāti, evaṃ āsavānaṃ nirodhaṃ pajānāti, evaṃ āsavānaṃ nirodhagāminiṃ paṭipadaṃ pajānāti, so imaṃ nibbedhikaṃ brahmacariyaṃ pajānāti āsavanirodhaṃ. Āsavā , bhikkhave, veditabbā…pe… āsavanirodhagāminī ⁴⁰ paṭipadā veditabbāti. Iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.

‘‘ਕਮ੍ਮਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ…ਪੇ॰… ਕਮ੍ਮਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ⁴¹ ਪਟਿਪਦਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾਤਿ, ਇਤਿ ਖੋ ਪਨੇਤਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਕਿਞ੍ਚੇਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ વੁਤ੍ਤਂ? ⁴² ਚੇਤਨਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਕਮ੍ਮਂ વਦਾਮਿ। ਚੇਤਯਿਤ੍વਾ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤਿ – ਕਾਯੇਨ વਾਚਾਯ ਮਨਸਾ।

‘‘Kammaṃ, bhikkhave, veditabbaṃ…pe… kammanirodhagāminī ⁴³ paṭipadā veditabbāti, iti kho panetaṃ vuttaṃ. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? ⁴⁴ Cetanāhaṃ, bhikkhave, kammaṃ vadāmi. Cetayitvā kammaṃ karoti – kāyena vācāya manasā.

‘‘ਕਤਮੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਨਿਦਾਨਸਮ੍ਭવੋ? ਫਸ੍ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਨਿਦਾਨਸਮ੍ਭવੋ।

‘‘Katamo ca, bhikkhave, kammānaṃ nidānasambhavo? Phasso, bhikkhave, kammānaṃ nidānasambhavo.

‘‘ਕਤਮਾ ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਕਮ੍ਮਾਨਂ વੇਮਤ੍ਤਤਾ? ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਕਮ੍ਮਂ ਨਿਰਯવੇਦਨੀਯਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਕਮ੍ਮਂ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਯੋਨਿવੇਦਨੀਯਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਕਮ੍ਮਂ ਪੇਤ੍ਤਿવਿਸਯવੇਦਨੀਯਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਕਮ੍ਮਂ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕવੇਦਨੀਯਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਕਮ੍ਮਂ ਦੇવਲੋਕવੇਦਨੀਯਂ । ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਕਮ੍ਮਾਨਂ વੇਮਤ੍ਤਤਾ।

‘‘Katamā ca, bhikkhave, kammānaṃ vemattatā? Atthi, bhikkhave, kammaṃ nirayavedanīyaṃ, atthi kammaṃ tiracchānayonivedanīyaṃ, atthi kammaṃ pettivisayavedanīyaṃ, atthi kammaṃ manussalokavedanīyaṃ, atthi kammaṃ devalokavedanīyaṃ . Ayaṃ vuccati, bhikkhave, kammānaṃ vemattatā.

‘‘ਕਤਮੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਕਮ੍ਮਾਨਂ વਿਪਾਕੋ? ਤਿવਿਧਾਹਂ ⁴⁵, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਕਮ੍ਮਾਨਂ વਿਪਾਕਂ વਦਾਮਿ – ਦਿਟ੍ਠੇવ ⁴⁶ ਧਮ੍ਮੇ, ਉਪਪਜ੍ਜੇ વਾ ⁴⁷, ਅਪਰੇ વਾ ਪਰਿਯਾਯੇ। ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਕਮ੍ਮਾਨਂ વਿਪਾਕੋ।

‘‘Katamo ca, bhikkhave, kammānaṃ vipāko? Tividhāhaṃ ⁴⁸, bhikkhave, kammānaṃ vipākaṃ vadāmi – diṭṭheva ⁴⁹ dhamme, upapajje vā ⁵⁰, apare vā pariyāye. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, kammānaṃ vipāko.

‘‘ਕਤਮੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਕਮ੍ਮਨਿਰੋਧੋ? ਫਸ੍ਸਨਿਰੋਧੋ, ⁵¹ ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਕਮ੍ਮਨਿਰੋਧੋ। ਅਯਮੇવ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਕਮ੍ਮਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ⁵² ਪਟਿਪਦਾ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ।

‘‘Katamo ca, bhikkhave, kammanirodho? Phassanirodho, ⁵³ bhikkhave, kammanirodho. Ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo kammanirodhagāminī ⁵⁴ paṭipadā, seyyathidaṃ – sammādiṭṭhi…pe… sammāsamādhi.

‘‘ਯਤੋ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਰਿਯਸਾવਕੋ ਏવਂ ਕਮ੍ਮਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਏવਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਨਿਦਾਨਸਮ੍ਭવਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਏવਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ વੇਮਤ੍ਤਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਏવਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ વਿਪਾਕਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਏવਂ ਕਮ੍ਮਨਿਰੋਧਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਏવਂ ਕਮ੍ਮਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਂ ਪਟਿਪਦਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਸੋ ਇਮਂ ਨਿਬ੍ਬੇਧਿਕਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਪਜਾਨਾਤਿ ਕਮ੍ਮਨਿਰੋਧਂ। ਕਮ੍ਮਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ…ਪੇ॰… ਕਮ੍ਮਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾਤਿ, ਇਤਿ ਯਂ ਤਂ વੁਤ੍ਤਂ ਇਦਮੇਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ વੁਤ੍ਤਂ।

‘‘Yato kho, bhikkhave, ariyasāvako evaṃ kammaṃ pajānāti, evaṃ kammānaṃ nidānasambhavaṃ pajānāti, evaṃ kammānaṃ vemattataṃ pajānāti, evaṃ kammānaṃ vipākaṃ pajānāti, evaṃ kammanirodhaṃ pajānāti, evaṃ kammanirodhagāminiṃ paṭipadaṃ pajānāti, so imaṃ nibbedhikaṃ brahmacariyaṃ pajānāti kammanirodhaṃ. Kammaṃ, bhikkhave, veditabbaṃ…pe… kammanirodhagāminī paṭipadā veditabbāti, iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.

‘‘ਦੁਕ੍ਖਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ, ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਨਿਦਾਨਸਮ੍ਭવੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ વੇਮਤ੍ਤਤਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ, ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ વਿਪਾਕੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾਤਿ। ਇਤਿ ਖੋ ਪਨੇਤਂ વੁਤ੍ਤਂ , ਕਿਞ੍ਚੇਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ વੁਤ੍ਤਂ? ਜਾਤਿਪਿ ਦੁਕ੍ਖਾ, ਜਰਾਪਿ ਦੁਕ੍ਖਾ, ਬ੍ਯਾਧਿਪਿ ਦੁਕ੍ਖੋ ⁵⁵, ਮਰਣਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਸੋਕਪਰਿਦੇવਦੁਕ੍ਖਦੋਮਨਸ੍ਸੁਪਾਯਾਸਾਪਿ ਦੁਕ੍ਖਾ, ਯਮ੍ਪਿਚ੍ਛਂ ਨ ਲਭਤਿ ਤਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਸਂਖਿਤ੍ਤੇਨ ਪਞ੍ਚੁਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ⁵⁶ ਦੁਕ੍ਖਾ।

‘‘Dukkhaṃ, bhikkhave, veditabbaṃ, dukkhassa nidānasambhavo veditabbo, dukkhassa vemattatā veditabbā, dukkhassa vipāko veditabbo, dukkhanirodho veditabbo, dukkhanirodhagāminī paṭipadā veditabbāti. Iti kho panetaṃ vuttaṃ , kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Jātipi dukkhā, jarāpi dukkhā, byādhipi dukkho ⁵⁷, maraṇampi dukkhaṃ, sokaparidevadukkhadomanassupāyāsāpi dukkhā, yampicchaṃ na labhati tampi dukkhaṃ, saṃkhittena pañcupādānakkhandhā ⁵⁸ dukkhā.

‘‘ਕਤਮੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਨਿਦਾਨਸਮ੍ਭવੋ? ਤਣ੍ਹਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਨਿਦਾਨਸਮ੍ਭવੋ ।

‘‘Katamo ca, bhikkhave, dukkhassa nidānasambhavo? Taṇhā, bhikkhave, dukkhassa nidānasambhavo .

‘‘ਕਤਮਾ ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ વੇਮਤ੍ਤਤਾ? ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਪਰਿਤ੍ਤਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਦਨ੍ਧવਿਰਾਗਿ, ਅਤ੍ਥਿ ਖਿਪ੍ਪવਿਰਾਗਿ। ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ વੇਮਤ੍ਤਤਾ।

‘‘Katamā ca, bhikkhave, dukkhassa vemattatā? Atthi, bhikkhave, dukkhaṃ adhimattaṃ, atthi parittaṃ, atthi dandhavirāgi, atthi khippavirāgi. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, dukkhassa vemattatā.

‘‘ਕਤਮੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ વਿਪਾਕੋ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਏਕਚ੍ਚੋ ਯੇਨ ਦੁਕ੍ਖੇਨ ਅਭਿਭੂਤੋ ਪਰਿਯਾਦਿਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤੋ ⁵⁹ ਸੋਚਤਿ ਕਿਲਮਤਿ ਪਰਿਦੇવਤਿ, ਉਰਤ੍ਤਾਲ਼ਿਂ ਕਨ੍ਦਤਿ, ਸਮ੍ਮੋਹਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ , ਯੇਨ વਾ ਪਨ ਦੁਕ੍ਖੇਨ ਅਭਿਭੂਤੋ ਪਰਿਯਾਦਿਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤੋ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਪਰਿਯੇਟ੍ਠਿਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ – ‘ਕੋ ⁶⁰ ਏਕਪਦਂ ਦ੍વਿਪਦਂ ਜਾਨਾਤਿ ⁶¹ ਇਮਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਨਿਰੋਧਾਯਾ’ਤਿ? ਸਮ੍ਮੋਹવੇਪਕ੍ਕਂ વਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਦੁਕ੍ਖਂ વਦਾਮਿ ਪਰਿਯੇਟ੍ਠਿવੇਪਕ੍ਕਂ વਾ। ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ વਿਪਾਕੋ।

‘‘Katamo ca, bhikkhave, dukkhassa vipāko? Idha, bhikkhave, ekacco yena dukkhena abhibhūto pariyādinnacitto ⁶² socati kilamati paridevati, urattāḷiṃ kandati, sammohaṃ āpajjati , yena vā pana dukkhena abhibhūto pariyādinnacitto bahiddhā pariyeṭṭhiṃ āpajjati – ‘ko ⁶³ ekapadaṃ dvipadaṃ jānāti ⁶⁴ imassa dukkhassa nirodhāyā’ti? Sammohavepakkaṃ vāhaṃ, bhikkhave, dukkhaṃ vadāmi pariyeṭṭhivepakkaṃ vā. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, dukkhassa vipāko.

‘‘ਕਤਮੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧੋ? ਤਣ੍ਹਾਨਿਰੋਧੋ, ⁶⁵ ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧੋ। ਅਯਮੇવ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ।

‘‘Katamo ca, bhikkhave, dukkhanirodho? Taṇhānirodho, ⁶⁶ bhikkhave, dukkhanirodho. Ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo dukkhassa nirodhagāminī paṭipadā, seyyathidaṃ – sammādiṭṭhi…pe… sammāsamādhi.

‘‘ਯਤੋ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਰਿਯਸਾવਕੋ ਏવਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਏવਂ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਨਿਦਾਨਸਮ੍ਭવਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਏવਂ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ વੇਮਤ੍ਤਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਏવਂ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ વਿਪਾਕਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਏવਂ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਏવਂ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਂ ਪਟਿਪਦਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਸੋ ਇਮਂ ਨਿਬ੍ਬੇਧਿਕਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਪਜਾਨਾਤਿ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਂ। ਦੁਕ੍ਖਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ, ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਨਿਦਾਨਸਮ੍ਭવੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ વੇਮਤ੍ਤਤਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ, ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ વਿਪਾਕੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾਤਿ। ਇਤਿ ਯਂ ਤਂ વੁਤ੍ਤਂ ਇਦਮੇਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ વੁਤ੍ਤਂ।

‘‘Yato kho, bhikkhave, ariyasāvako evaṃ dukkhaṃ pajānāti, evaṃ dukkhassa nidānasambhavaṃ pajānāti, evaṃ dukkhassa vemattataṃ pajānāti, evaṃ dukkhassa vipākaṃ pajānāti, evaṃ dukkhanirodhaṃ pajānāti, evaṃ dukkhanirodhagāminiṃ paṭipadaṃ pajānāti, so imaṃ nibbedhikaṃ brahmacariyaṃ pajānāti dukkhanirodhaṃ. Dukkhaṃ, bhikkhave, veditabbaṃ, dukkhassa nidānasambhavo veditabbo, dukkhassa vemattatā veditabbā, dukkhassa vipāko veditabbo, dukkhanirodho veditabbo, dukkhanirodhagāminī paṭipadā veditabbāti. Iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.

‘‘ਅਯਂ ਖੋ ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਨਿਬ੍ਬੇਧਿਕਪਰਿਯਾਯੋ ਧਮ੍ਮਪਰਿਯਾਯੋ’’ਤਿ। ਨવਮਂ।

‘‘Ayaṃ kho so, bhikkhave, nibbedhikapariyāyo dhammapariyāyo’’ti. Navamaṃ.

Next: ੧੦. ਸੀਹਨਾਦਸੁਤ੍ਤਂ • 10. Sīhanādasuttaṃ

Footnotes:

1. ਕਾਮਾਨਂ ਨਿਰੋਧੋ (ਕ॰) ਏવਂ વੇਦਨਾਨਿਰੋਧੋ-ਇਚ੍ਚਾਦੀਸੁਪਿ

2. ਕਾਮਾਨਂ ਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ (ਕ॰) ਏવਂ વੇਦਨਾਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ-ਇਚ੍ਚਾਦੀਸੁਪਿ

3. kāmānaṃ nirodho (ka.) evaṃ vedanānirodho-iccādīsupi

4. kāmānaṃ nirodhagāminī (ka.) evaṃ vedanānirodhagāminī-iccādīsupi

5. ਮ॰ ਨਿ॰ ੧.੧੬੬; ਸਂ॰ ਨਿ॰ ੪.੨੬੮

6. ਤੇ ਕਾਮਗੁਣਾ ਨਾਮ ਨੇਤੇ ਕਾਮਾ (ਕ॰)

7. ma. ni. 1.166; saṃ. ni. 4.268

8. te kāmaguṇā nāma nete kāmā (ka.)

9. ਕਥਾ॰ ੫੧੪

10. kathā. 514

11. ਨ ਤੇ (ਸ੍ਯਾ॰)

12. na te (syā.)

13. ਫਸ੍ਸਨਿਰੋਧਾ (ਸ੍ਯਾ॰)

14. phassanirodhā (syā.)

15. ਯਤੋ ਚ ਖੋ (ਬਹੂਸੁ)

16. ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਪਿ ਏવਮੇવ ਦਿਸ੍ਸਤਿ

17. yato ca kho (bahūsu)

18. sabbatthapi evameva dissati

19. વੇਦਯਮਾਨੋ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕਂ॰) ਅ॰ ਨਿ॰ ੪.੨੩੩

20. vedayamāno (syā. kaṃ.) a. ni. 4.233

21. ਫਸ੍ਸਨਿਰੋਧਾ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕਂ॰ ਕ॰)

22. phassanirodhā (syā. kaṃ. ka.)

23. ਅਞ੍ਞਾ ਭਿਕ੍ਖવੇ ਰੂਪੇਸੁ ਸਞ੍ਞਾ ਅਞ੍ਞਾ ਸਦ੍ਦੇਸੁ ਸਞ੍ਞਾ (ਕ॰) ਏવਂ ਸੇਸੇਸੁਪਿ

24. aññā bhikkhave rūpesu saññā aññā saddesu saññā (ka.) evaṃ sesesupi

25. વੋਹਾਰવੇਪਕ੍ਕਾਹਂ (ਸ੍ਯਾ॰ ਪੀ॰), વੋਹਾਰਪਕ੍ਕਾਹਂ (ਸੀ॰)

26. ਸਞ੍ਞਾ (ਸ੍ਯਾ॰ ਪੀ॰)

27. ਅਹੋਸੀਤਿ (ਕ॰)

28. vohāravepakkāhaṃ (syā. pī.), vohārapakkāhaṃ (sī.)

29. saññā (syā. pī.)

30. ahosīti (ka.)

31. ਫਸ੍ਸਨਿਰੋਧਾ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕ॰)

32. phassanirodhā (syā. ka.)

33. ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਪਿ ਏવਮੇવ ਦਿਸ੍ਸਤਿ

34. sabbatthapi evameva dissati

35. ਨਿਰਯਗਾਮਿਨਿਯਾ (ਸੀ॰ ਕ॰)

36. nirayagāminiyā (sī. ka.)

37. ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਪਿ ਏવਮੇવ ਦਿਸ੍ਸਤਿ

38. sabbatthapi evameva dissati

39. ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਪਿ ਏવਮੇવ ਦਿਸ੍ਸਤਿ

40. sabbatthapi evameva dissati

41. ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਪਿ ਏવਮੇવ ਦਿਸ੍ਸਤਿ

42. ਕਥਾ॰ ੫੩੯

43. sabbatthapi evameva dissati

44. kathā. 539

45. ਇਮਾਹਂ (ਕ॰)

46. ਦਿਟ੍ਠੇ વਾ (ਸੀ॰)

47. ਉਪਪਜ੍ਜਂ વਾ (ਕ॰ ਸੀ॰, ਅ॰ ਨਿ॰ ੧੦.੨੧੭), ਉਪਪਜ੍ਜ વਾ (?), ਮ॰ ਨਿ॰ ੩.੩੦੩ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਤਦਤ੍ਥવਣ੍ਣਨਾਯ ਚ ਸਂਸਦ੍ਦੇਤਬ੍ਬਂ

48. imāhaṃ (ka.)

49. diṭṭhe vā (sī.)

50. upapajjaṃ vā (ka. sī., a. ni. 10.217), upapajja vā (?), ma. ni. 3.303 pāḷiyā tadatthavaṇṇanāya ca saṃsaddetabbaṃ

51. ਫਸ੍ਸਨਿਰੋਧਾ (ਕ॰ ਸੀ॰ ਸ੍ਯਾ॰ ਕ॰)

52. ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਪਿ ਏવਮੇવ ਦਿਸ੍ਸਤਿ

53. phassanirodhā (ka. sī. syā. ka.)

54. sabbatthapi evameva dissati

55. ਬ੍ਯਾਧਿਪਿ ਦੁਕ੍ਖਾ (ਸ੍ਯਾ॰ ਪੀ॰ ਕ॰)

56. ਪਞ੍ਚੁਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧਾਪਿ (ਕ॰)

57. byādhipi dukkhā (syā. pī. ka.)

58. pañcupādānakkhandhāpi (ka.)

59. ਪਰਿਯਾਦਿਣ੍ਣਚਿਤ੍ਤੋ (ਕ॰)

60. ਸੋ ਨ (ਕ॰)

61. ਪਜਾਨਾਤਿ (ਕ॰)

62. pariyādiṇṇacitto (ka.)

63. so na (ka.)

64. pajānāti (ka.)

65. ਤਣ੍ਹਾਨਿਰੋਧਾ (ਕ॰ ਸੀ॰ ਸ੍ਯਾ॰ ਕ॰)

66. taṇhānirodhā (ka. sī. syā. ka.)

Related texts:

ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ੯. ਨਿਬ੍ਬੇਧਿਕਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 9. Nibbedhikasuttavaṇṇanā

ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ੯. ਨਿਬ੍ਬੇਧਿਕਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 9. Nibbedhikasuttavaṇṇanā

© 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea^® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
Contact