| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (ဋီကာ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
၉. နိဗ္ဗေဓိကသုတ္တဝဏ္ဏနာ
9. Nibbedhikasuttavaṇṇanā
၆၃. နဝမေ ပရိဟာယတိ အတ္တနော ဖလံ ပရိဂ္ဂဟေတ္ဝာ ဝတ္တတိ, တသ္သ ဝာ ကာရဏဘာဝံ ဥပဂစ္ဆတီတိ ပရိယာယောတိ ဣဓ ကာရဏံ ဝုတ္တန္တိ အာဟ ‘‘နိဗ္ဗိဇ္ဈနကာရဏ’’န္တိ။
63. Navame parihāyati attano phalaṃ pariggahetvā vattati, tassa vā kāraṇabhāvaṃ upagacchatīti pariyāyoti idha kāraṇaṃ vuttanti āha ‘‘nibbijjhanakāraṇa’’nti.
‘‘အနုဇာနာမိ , ဘိက္ခဝေ, အဟတာနံ ဝတ္ထာနံ ဒိဂုဏံ သင္ဃာဋိ’’န္တိ ဧတ္ထ ဟိ ပဋလဋ္ဌော ဂုဏဋ္ဌော။ ‘‘အစ္စေန္တိ ကာလာ တရယန္တိ ရတ္တိယော, ဝယောဂုဏာ အနုပုဗ္ဗံ ဇဟန္တီ’’တိ (သံ. နိ. ၁.၄) ဧတ္ထ ရာသဋ္ဌော ဂုဏဋ္ဌော။ ‘‘သတဂုဏာ ဒက္ခိဏာ ပာဋိကင္ခိတဗ္ဗာ’’တိ (မ. နိ. ၃.၃၇၉) ဧတ္ထ အာနိသံသဋ္ဌော။ ‘‘အန္တံ အန္တဂုဏံ (ဒီ. နိ. ၂.၃၇၇; မ. နိ. ၁.၁၁၀; ခု. ပာ. ၃.ဒ္ဝတ္တိံသာကာရော), ကယိရာ မာလာဂုဏေ ဗဟူ’’တိ (ဓ. ပ. ၅၃) ဧတ္ထ ဗန္ဓနဋ္ဌော ဂုဏဋ္ဌော။ ဣဓာပိ ဧသောဝ အဓိပ္ပေတောတိ အာဟ ‘‘ဗန္ဓနဋ္ဌေန ဂုဏာ’’တိ။ ကာမရာဂသ္သ သံယောဇနသ္သ ပစ္စယဘာဝေန ဝတ္ထုကာမေသုပိ ဗန္ဓနဋ္ဌော ရာသဋ္ဌော ဝာ ဂုဏဋ္ဌော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ စက္ခုဝိညေယ္ယာတိ ဝာ စက္ခုဝိညာဏတံဒ္ဝာရိကဝိညာဏေဟိ ဇာနိတဗ္ဗာ။ သောတဝိညေယ္ယာတိအာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဣဋ္ဌာရမ္မဏဘူတာတိ သဘာဝေနေဝ ဣဋ္ဌာရမ္မဏဇာတိကာ, ဣဋ္ဌာရမ္မဏဘာဝံ ဝာ ပတ္တာ။ ကမနီယာတိ ကာမေတဗ္ဗာ။ မနဝဍ္ဎနကာတိ မနောဟရာ။ ဧတေန ပရိကပ္ပနတောပိ ဣဋ္ဌာရမ္မဏဘာဝံ သင္ဂဏ္ဟာတိ။ ပိယဇာတိကာတိ ပိယာယိတဗ္ဗသဘာဝာ။ ကာမူပသဉ္ဟိတာတိ ကာမရာဂေန ဥပေစ္စ သမ္ဗန္ဓနီယာ သမ္ဗန္ဓာ ကာတဗ္ဗာ။ တေနာဟ ‘‘အာရမ္မဏံ ကတ္ဝာ’’တိအာဒိ။ သင္ကပ္ပရာဂောတိ ဝာ သုဘာဒိဝသေန သင္ကပ္ပိတဝုတ္ထမ္ဟိ ဥပ္ပန္နရာဂော။ ဧဝမေတ္ထ ဝတ္ထုကာမံ ပဋိက္ခိပိတ္ဝာ ကိလေသကာမော ဝုတ္တော တသ္သေဝ ဝသေန တေသမ္ပိ ကာမဘာဝသိဒ္ဓိတော, ကိလေသကာမသ္သပိ ဣဋ္ဌဝေဒနာ ဒိဋ္ဌာဒိသမ္ပယောဂဘေဒေန ပဝတ္တိအာကာရဘေဒေန စ အတ္ထိ ဝိစိတ္တကာတိ တတော ဝိသေသေတုံ ‘‘စိတ္ရဝိစိတ္ရာရမ္မဏာနီ’’တိ အာဟ, နာနပ္ပကာရာနိ ရူပာဒိအာရမ္မဏာနီတိ အတ္ထော။
‘‘Anujānāmi , bhikkhave, ahatānaṃ vatthānaṃ diguṇaṃ saṅghāṭi’’nti ettha hi paṭalaṭṭho guṇaṭṭho. ‘‘Accenti kālā tarayanti rattiyo, vayoguṇā anupubbaṃ jahantī’’ti (saṃ. ni. 1.4) ettha rāsaṭṭho guṇaṭṭho. ‘‘Sataguṇā dakkhiṇā pāṭikaṅkhitabbā’’ti (ma. ni. 3.379) ettha ānisaṃsaṭṭho. ‘‘Antaṃ antaguṇaṃ (dī. ni. 2.377; ma. ni. 1.110; khu. pā. 3.dvattiṃsākāro), kayirā mālāguṇe bahū’’ti (dha. pa. 53) ettha bandhanaṭṭho guṇaṭṭho. Idhāpi esova adhippetoti āha ‘‘bandhanaṭṭhena guṇā’’ti. Kāmarāgassa saṃyojanassa paccayabhāvena vatthukāmesupi bandhanaṭṭho rāsaṭṭho vā guṇaṭṭho daṭṭhabbo. Cakkhuviññeyyāti vā cakkhuviññāṇataṃdvārikaviññāṇehi jānitabbā. Sotaviññeyyātiādīsupi eseva nayo. Iṭṭhārammaṇabhūtāti sabhāveneva iṭṭhārammaṇajātikā, iṭṭhārammaṇabhāvaṃ vā pattā. Kamanīyāti kāmetabbā. Manavaḍḍhanakāti manoharā. Etena parikappanatopi iṭṭhārammaṇabhāvaṃ saṅgaṇhāti. Piyajātikāti piyāyitabbasabhāvā. Kāmūpasañhitāti kāmarāgena upecca sambandhanīyā sambandhā kātabbā. Tenāha ‘‘ārammaṇaṃ katvā’’tiādi. Saṅkapparāgoti vā subhādivasena saṅkappitavutthamhi uppannarāgo. Evamettha vatthukāmaṃ paṭikkhipitvā kilesakāmo vutto tasseva vasena tesampi kāmabhāvasiddhito, kilesakāmassapi iṭṭhavedanā diṭṭhādisampayogabhedena pavattiākārabhedena ca atthi vicittakāti tato visesetuṃ ‘‘citravicitrārammaṇānī’’ti āha, nānappakārāni rūpādiārammaṇānīti attho.
အထေတ္ထ ဓီရာ ဝိနယန္တိ ဆန္ဒန္တိ အထ ဧတေသု အာရမ္မဏေသု ဓိတိသမ္ပန္နာ ပဏ္ဍိတာ ဆန္ဒရာဂံ ဝိနယန္တိ။
Athettha dhīrā vinayanti chandanti atha etesu ārammaṇesu dhitisampannā paṇḍitā chandarāgaṃ vinayanti.
တဇ္ဇာတိကန္တိ တံသဘာဝံ, အတ္ထတော ပန တသ္သ ကာမသ္သ အနုရူပန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ပုညသ္သ ဘာဂော ပုညဘာဂော, ပုညကောဋ္ဌာသော။ တေန နိဗ္ဗတ္တော, တတ္ထ ဝာ ဘဝောတိ ပုညဘာဂိယော။ အပုညဘာဂိယောတိ ဧတ္ထာပိ ဧသေဝ နယော။ ဝိပာကောယေဝ ဝေပက္ကန္တိ အာဟ ‘‘ဝောဟာရဝိပာက’’န္တိ။
Tajjātikanti taṃsabhāvaṃ, atthato pana tassa kāmassa anurūpanti vuttaṃ hoti. Puññassa bhāgo puññabhāgo, puññakoṭṭhāso. Tena nibbatto, tattha vā bhavoti puññabhāgiyo. Apuññabhāgiyoti etthāpi eseva nayo. Vipākoyeva vepakkanti āha ‘‘vohāravipāka’’nti.
သဗ္ဗသင္ဂာဟိကာတိ ကုသလာကုသလသာဓာရဏာ။ သံဝိဒဟနစေတနာတိ သမ္ပယုတ္တဓမ္မေသု သံဝိဒဟနလက္ခဏာ စေတနာ။ ဥရတ္တာဠိန္တိ ဥရံ တာဠေတ္ဝာ ။ ဧကပဒန္တိ ဧကပဒစိတံ မန္တံ။ တေနာဟ ‘‘ဧကပဒမန္တံ ဝာ’’တိအာဒိ။
Sabbasaṅgāhikāti kusalākusalasādhāraṇā. Saṃvidahanacetanāti sampayuttadhammesu saṃvidahanalakkhaṇā cetanā. Urattāḷinti uraṃ tāḷetvā . Ekapadanti ekapadacitaṃ mantaṃ. Tenāha ‘‘ekapadamantaṃ vā’’tiādi.
နိဗ္ဗေဓိကသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Nibbedhikasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / အင္ဂုတ္တရနိကာယ • Aṅguttaranikāya / ၉. နိဗ္ဗေဓိကသုတ္တံ • 9. Nibbedhikasuttaṃ
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ၉. နိဗ္ဗေဓိကသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 9. Nibbedhikasuttavaṇṇanā
