| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
೯. ನಿಬ್ಬೇಧಿಕಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
9. Nibbedhikasuttavaṇṇanā
೬೩. ನವಮೇ ಪರಿಹಾಯತಿ ಅತ್ತನೋ ಫಲಂ ಪರಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ವತ್ತತಿ, ತಸ್ಸ ವಾ ಕಾರಣಭಾವಂ ಉಪಗಚ್ಛತೀತಿ ಪರಿಯಾಯೋತಿ ಇಧ ಕಾರಣಂ ವುತ್ತನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ನಿಬ್ಬಿಜ್ಝನಕಾರಣ’’ನ್ತಿ।
63. Navame parihāyati attano phalaṃ pariggahetvā vattati, tassa vā kāraṇabhāvaṃ upagacchatīti pariyāyoti idha kāraṇaṃ vuttanti āha ‘‘nibbijjhanakāraṇa’’nti.
‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಹತಾನಂ ವತ್ಥಾನಂ ದಿಗುಣಂ ಸಙ್ಘಾಟಿ’’ನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಹಿ ಪಟಲಟ್ಠೋ ಗುಣಟ್ಠೋ। ‘‘ಅಚ್ಚೇನ್ತಿ ಕಾಲಾ ತರಯನ್ತಿ ರತ್ತಿಯೋ, ವಯೋಗುಣಾ ಅನುಪುಬ್ಬಂ ಜಹನ್ತೀ’’ತಿ (ಸಂ॰ ನಿ॰ ೧.೪) ಏತ್ಥ ರಾಸಟ್ಠೋ ಗುಣಟ್ಠೋ। ‘‘ಸತಗುಣಾ ದಕ್ಖಿಣಾ ಪಾಟಿಕಙ್ಖಿತಬ್ಬಾ’’ತಿ (ಮ॰ ನಿ॰ ೩.೩೭೯) ಏತ್ಥ ಆನಿಸಂಸಟ್ಠೋ। ‘‘ಅನ್ತಂ ಅನ್ತಗುಣಂ (ದೀ॰ ನಿ॰ ೨.೩೭೭; ಮ॰ ನಿ॰ ೧.೧೧೦; ಖು॰ ಪಾ॰ ೩.ದ್ವತ್ತಿಂಸಾಕಾರೋ), ಕಯಿರಾ ಮಾಲಾಗುಣೇ ಬಹೂ’’ತಿ (ಧ॰ ಪ॰ ೫೩) ಏತ್ಥ ಬನ್ಧನಟ್ಠೋ ಗುಣಟ್ಠೋ। ಇಧಾಪಿ ಏಸೋವ ಅಧಿಪ್ಪೇತೋತಿ ಆಹ ‘‘ಬನ್ಧನಟ್ಠೇನ ಗುಣಾ’’ತಿ। ಕಾಮರಾಗಸ್ಸ ಸಂಯೋಜನಸ್ಸ ಪಚ್ಚಯಭಾವೇನ ವತ್ಥುಕಾಮೇಸುಪಿ ಬನ್ಧನಟ್ಠೋ ರಾಸಟ್ಠೋ ವಾ ಗುಣಟ್ಠೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ। ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾತಿ ವಾ ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣತಂದ್ವಾರಿಕವಿಞ್ಞಾಣೇಹಿ ಜಾನಿತಬ್ಬಾ। ಸೋತವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾತಿಆದೀಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಇಟ್ಠಾರಮ್ಮಣಭೂತಾತಿ ಸಭಾವೇನೇವ ಇಟ್ಠಾರಮ್ಮಣಜಾತಿಕಾ, ಇಟ್ಠಾರಮ್ಮಣಭಾವಂ ವಾ ಪತ್ತಾ। ಕಮನೀಯಾತಿ ಕಾಮೇತಬ್ಬಾ। ಮನವಡ್ಢನಕಾತಿ ಮನೋಹರಾ। ಏತೇನ ಪರಿಕಪ್ಪನತೋಪಿ ಇಟ್ಠಾರಮ್ಮಣಭಾವಂ ಸಙ್ಗಣ್ಹಾತಿ। ಪಿಯಜಾತಿಕಾತಿ ಪಿಯಾಯಿತಬ್ಬಸಭಾವಾ। ಕಾಮೂಪಸಞ್ಹಿತಾತಿ ಕಾಮರಾಗೇನ ಉಪೇಚ್ಚ ಸಮ್ಬನ್ಧನೀಯಾ ಸಮ್ಬನ್ಧಾ ಕಾತಬ್ಬಾ। ತೇನಾಹ ‘‘ಆರಮ್ಮಣಂ ಕತ್ವಾ’’ತಿಆದಿ। ಸಙ್ಕಪ್ಪರಾಗೋತಿ ವಾ ಸುಭಾದಿವಸೇನ ಸಙ್ಕಪ್ಪಿತವುತ್ಥಮ್ಹಿ ಉಪ್ಪನ್ನರಾಗೋ। ಏವಮೇತ್ಥ ವತ್ಥುಕಾಮಂ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಕಿಲೇಸಕಾಮೋ ವುತ್ತೋ ತಸ್ಸೇವ ವಸೇನ ತೇಸಮ್ಪಿ ಕಾಮಭಾವಸಿದ್ಧಿತೋ, ಕಿಲೇಸಕಾಮಸ್ಸಪಿ ಇಟ್ಠವೇದನಾ ದಿಟ್ಠಾದಿಸಮ್ಪಯೋಗಭೇದೇನ ಪವತ್ತಿಆಕಾರಭೇದೇನ ಚ ಅತ್ಥಿ ವಿಚಿತ್ತಕಾತಿ ತತೋ ವಿಸೇಸೇತುಂ ‘‘ಚಿತ್ರವಿಚಿತ್ರಾರಮ್ಮಣಾನೀ’’ತಿ ಆಹ, ನಾನಪ್ಪಕಾರಾನಿ ರೂಪಾದಿಆರಮ್ಮಣಾನೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
‘‘Anujānāmi , bhikkhave, ahatānaṃ vatthānaṃ diguṇaṃ saṅghāṭi’’nti ettha hi paṭalaṭṭho guṇaṭṭho. ‘‘Accenti kālā tarayanti rattiyo, vayoguṇā anupubbaṃ jahantī’’ti (saṃ. ni. 1.4) ettha rāsaṭṭho guṇaṭṭho. ‘‘Sataguṇā dakkhiṇā pāṭikaṅkhitabbā’’ti (ma. ni. 3.379) ettha ānisaṃsaṭṭho. ‘‘Antaṃ antaguṇaṃ (dī. ni. 2.377; ma. ni. 1.110; khu. pā. 3.dvattiṃsākāro), kayirā mālāguṇe bahū’’ti (dha. pa. 53) ettha bandhanaṭṭho guṇaṭṭho. Idhāpi esova adhippetoti āha ‘‘bandhanaṭṭhena guṇā’’ti. Kāmarāgassa saṃyojanassa paccayabhāvena vatthukāmesupi bandhanaṭṭho rāsaṭṭho vā guṇaṭṭho daṭṭhabbo. Cakkhuviññeyyāti vā cakkhuviññāṇataṃdvārikaviññāṇehi jānitabbā. Sotaviññeyyātiādīsupi eseva nayo. Iṭṭhārammaṇabhūtāti sabhāveneva iṭṭhārammaṇajātikā, iṭṭhārammaṇabhāvaṃ vā pattā. Kamanīyāti kāmetabbā. Manavaḍḍhanakāti manoharā. Etena parikappanatopi iṭṭhārammaṇabhāvaṃ saṅgaṇhāti. Piyajātikāti piyāyitabbasabhāvā. Kāmūpasañhitāti kāmarāgena upecca sambandhanīyā sambandhā kātabbā. Tenāha ‘‘ārammaṇaṃ katvā’’tiādi. Saṅkapparāgoti vā subhādivasena saṅkappitavutthamhi uppannarāgo. Evamettha vatthukāmaṃ paṭikkhipitvā kilesakāmo vutto tasseva vasena tesampi kāmabhāvasiddhito, kilesakāmassapi iṭṭhavedanā diṭṭhādisampayogabhedena pavattiākārabhedena ca atthi vicittakāti tato visesetuṃ ‘‘citravicitrārammaṇānī’’ti āha, nānappakārāni rūpādiārammaṇānīti attho.
ಅಥೇತ್ಥ ಧೀರಾ ವಿನಯನ್ತಿ ಛನ್ದನ್ತಿ ಅಥ ಏತೇಸು ಆರಮ್ಮಣೇಸು ಧಿತಿಸಮ್ಪನ್ನಾ ಪಣ್ಡಿತಾ ಛನ್ದರಾಗಂ ವಿನಯನ್ತಿ।
Athettha dhīrā vinayanti chandanti atha etesu ārammaṇesu dhitisampannā paṇḍitā chandarāgaṃ vinayanti.
ತಜ್ಜಾತಿಕನ್ತಿ ತಂಸಭಾವಂ, ಅತ್ಥತೋ ಪನ ತಸ್ಸ ಕಾಮಸ್ಸ ಅನುರೂಪನ್ತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಪುಞ್ಞಸ್ಸ ಭಾಗೋ ಪುಞ್ಞಭಾಗೋ, ಪುಞ್ಞಕೋಟ್ಠಾಸೋ। ತೇನ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ, ತತ್ಥ ವಾ ಭವೋತಿ ಪುಞ್ಞಭಾಗಿಯೋ। ಅಪುಞ್ಞಭಾಗಿಯೋತಿ ಏತ್ಥಾಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ವಿಪಾಕೋಯೇವ ವೇಪಕ್ಕನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ವೋಹಾರವಿಪಾಕ’’ನ್ತಿ।
Tajjātikanti taṃsabhāvaṃ, atthato pana tassa kāmassa anurūpanti vuttaṃ hoti. Puññassa bhāgo puññabhāgo, puññakoṭṭhāso. Tena nibbatto, tattha vā bhavoti puññabhāgiyo. Apuññabhāgiyoti etthāpi eseva nayo. Vipākoyeva vepakkanti āha ‘‘vohāravipāka’’nti.
ಸಬ್ಬಸಙ್ಗಾಹಿಕಾತಿ ಕುಸಲಾಕುಸಲಸಾಧಾರಣಾ। ಸಂವಿದಹನಚೇತನಾತಿ ಸಮ್ಪಯುತ್ತಧಮ್ಮೇಸು ಸಂವಿದಹನಲಕ್ಖಣಾ ಚೇತನಾ। ಉರತ್ತಾಳಿನ್ತಿ ಉರಂ ತಾಳೇತ್ವಾ । ಏಕಪದನ್ತಿ ಏಕಪದಚಿತಂ ಮನ್ತಂ। ತೇನಾಹ ‘‘ಏಕಪದಮನ್ತಂ ವಾ’’ತಿಆದಿ।
Sabbasaṅgāhikāti kusalākusalasādhāraṇā. Saṃvidahanacetanāti sampayuttadhammesu saṃvidahanalakkhaṇā cetanā. Urattāḷinti uraṃ tāḷetvā . Ekapadanti ekapadacitaṃ mantaṃ. Tenāha ‘‘ekapadamantaṃ vā’’tiādi.
ನಿಬ್ಬೇಧಿಕಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Nibbedhikasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ • Aṅguttaranikāya / ೯. ನಿಬ್ಬೇಧಿಕಸುತ್ತಂ • 9. Nibbedhikasuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ೯. ನಿಬ್ಬೇಧಿಕಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 9. Nibbedhikasuttavaṇṇanā
