| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
੯. ਨਿਬ੍ਬੇਧਿਕਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
9. Nibbedhikasuttavaṇṇanā
੬੩. ਨવਮੇ ਪਰਿਹਾਯਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਫਲਂ ਪਰਿਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ વਤ੍ਤਤਿ, ਤਸ੍ਸ વਾ ਕਾਰਣਭਾવਂ ਉਪਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਪਰਿਯਾਯੋਤਿ ਇਧ ਕਾਰਣਂ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਨਿਬ੍ਬਿਜ੍ਝਨਕਾਰਣ’’ਨ੍ਤਿ।
63. Navame parihāyati attano phalaṃ pariggahetvā vattati, tassa vā kāraṇabhāvaṃ upagacchatīti pariyāyoti idha kāraṇaṃ vuttanti āha ‘‘nibbijjhanakāraṇa’’nti.
‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ , ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਹਤਾਨਂ વਤ੍ਥਾਨਂ ਦਿਗੁਣਂ ਸਙ੍ਘਾਟਿ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਪਟਲਟ੍ਠੋ ਗੁਣਟ੍ਠੋ। ‘‘ਅਚ੍ਚੇਨ੍ਤਿ ਕਾਲਾ ਤਰਯਨ੍ਤਿ ਰਤ੍ਤਿਯੋ, વਯੋਗੁਣਾ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਂ ਜਹਨ੍ਤੀ’’ਤਿ (ਸਂ॰ ਨਿ॰ ੧.੪) ਏਤ੍ਥ ਰਾਸਟ੍ਠੋ ਗੁਣਟ੍ਠੋ। ‘‘ਸਤਗੁਣਾ ਦਕ੍ਖਿਣਾ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਿਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ (ਮ॰ ਨਿ॰ ੩.੩੭੯) ਏਤ੍ਥ ਆਨਿਸਂਸਟ੍ਠੋ। ‘‘ਅਨ੍ਤਂ ਅਨ੍ਤਗੁਣਂ (ਦੀ॰ ਨਿ॰ ੨.੩੭੭; ਮ॰ ਨਿ॰ ੧.੧੧੦; ਖੁ॰ ਪਾ॰ ੩.ਦ੍વਤ੍ਤਿਂਸਾਕਾਰੋ), ਕਯਿਰਾ ਮਾਲਾਗੁਣੇ ਬਹੂ’’ਤਿ (ਧ॰ ਪ॰ ੫੩) ਏਤ੍ਥ ਬਨ੍ਧਨਟ੍ਠੋ ਗੁਣਟ੍ਠੋ। ਇਧਾਪਿ ਏਸੋવ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਬਨ੍ਧਨਟ੍ਠੇਨ ਗੁਣਾ’’ਤਿ। ਕਾਮਰਾਗਸ੍ਸ ਸਂਯੋਜਨਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਭਾવੇਨ વਤ੍ਥੁਕਾਮੇਸੁਪਿ ਬਨ੍ਧਨਟ੍ਠੋ ਰਾਸਟ੍ਠੋ વਾ ਗੁਣਟ੍ਠੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ। ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾਤਿ વਾ ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਤਂਦ੍વਾਰਿਕવਿਞ੍ਞਾਣੇਹਿ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਾ। ਸੋਤવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾਤਿਆਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਇਟ੍ਠਾਰਮ੍ਮਣਭੂਤਾਤਿ ਸਭਾવੇਨੇવ ਇਟ੍ਠਾਰਮ੍ਮਣਜਾਤਿਕਾ, ਇਟ੍ਠਾਰਮ੍ਮਣਭਾવਂ વਾ ਪਤ੍ਤਾ। ਕਮਨੀਯਾਤਿ ਕਾਮੇਤਬ੍ਬਾ। ਮਨવਡ੍ਢਨਕਾਤਿ ਮਨੋਹਰਾ। ਏਤੇਨ ਪਰਿਕਪ੍ਪਨਤੋਪਿ ਇਟ੍ਠਾਰਮ੍ਮਣਭਾવਂ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ। ਪਿਯਜਾਤਿਕਾਤਿ ਪਿਯਾਯਿਤਬ੍ਬਸਭਾવਾ। ਕਾਮੂਪਸਞ੍ਹਿਤਾਤਿ ਕਾਮਰਾਗੇਨ ਉਪੇਚ੍ਚ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਨੀਯਾ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਤ੍વਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਸਙ੍ਕਪ੍ਪਰਾਗੋਤਿ વਾ ਸੁਭਾਦਿવਸੇਨ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪਿਤવੁਤ੍ਥਮ੍ਹਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਰਾਗੋ। ਏવਮੇਤ੍ਥ વਤ੍ਥੁਕਾਮਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਕਿਲੇਸਕਾਮੋ વੁਤ੍ਤੋ ਤਸ੍ਸੇવ વਸੇਨ ਤੇਸਮ੍ਪਿ ਕਾਮਭਾવਸਿਦ੍ਧਿਤੋ, ਕਿਲੇਸਕਾਮਸ੍ਸਪਿ ਇਟ੍ਠવੇਦਨਾ ਦਿਟ੍ਠਾਦਿਸਮ੍ਪਯੋਗਭੇਦੇਨ ਪવਤ੍ਤਿਆਕਾਰਭੇਦੇਨ ਚ ਅਤ੍ਥਿ વਿਚਿਤ੍ਤਕਾਤਿ ਤਤੋ વਿਸੇਸੇਤੁਂ ‘‘ਚਿਤ੍ਰવਿਚਿਤ੍ਰਾਰਮ੍ਮਣਾਨੀ’’ਤਿ ਆਹ, ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਾਨਿ ਰੂਪਾਦਿਆਰਮ੍ਮਣਾਨੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
‘‘Anujānāmi , bhikkhave, ahatānaṃ vatthānaṃ diguṇaṃ saṅghāṭi’’nti ettha hi paṭalaṭṭho guṇaṭṭho. ‘‘Accenti kālā tarayanti rattiyo, vayoguṇā anupubbaṃ jahantī’’ti (saṃ. ni. 1.4) ettha rāsaṭṭho guṇaṭṭho. ‘‘Sataguṇā dakkhiṇā pāṭikaṅkhitabbā’’ti (ma. ni. 3.379) ettha ānisaṃsaṭṭho. ‘‘Antaṃ antaguṇaṃ (dī. ni. 2.377; ma. ni. 1.110; khu. pā. 3.dvattiṃsākāro), kayirā mālāguṇe bahū’’ti (dha. pa. 53) ettha bandhanaṭṭho guṇaṭṭho. Idhāpi esova adhippetoti āha ‘‘bandhanaṭṭhena guṇā’’ti. Kāmarāgassa saṃyojanassa paccayabhāvena vatthukāmesupi bandhanaṭṭho rāsaṭṭho vā guṇaṭṭho daṭṭhabbo. Cakkhuviññeyyāti vā cakkhuviññāṇataṃdvārikaviññāṇehi jānitabbā. Sotaviññeyyātiādīsupi eseva nayo. Iṭṭhārammaṇabhūtāti sabhāveneva iṭṭhārammaṇajātikā, iṭṭhārammaṇabhāvaṃ vā pattā. Kamanīyāti kāmetabbā. Manavaḍḍhanakāti manoharā. Etena parikappanatopi iṭṭhārammaṇabhāvaṃ saṅgaṇhāti. Piyajātikāti piyāyitabbasabhāvā. Kāmūpasañhitāti kāmarāgena upecca sambandhanīyā sambandhā kātabbā. Tenāha ‘‘ārammaṇaṃ katvā’’tiādi. Saṅkapparāgoti vā subhādivasena saṅkappitavutthamhi uppannarāgo. Evamettha vatthukāmaṃ paṭikkhipitvā kilesakāmo vutto tasseva vasena tesampi kāmabhāvasiddhito, kilesakāmassapi iṭṭhavedanā diṭṭhādisampayogabhedena pavattiākārabhedena ca atthi vicittakāti tato visesetuṃ ‘‘citravicitrārammaṇānī’’ti āha, nānappakārāni rūpādiārammaṇānīti attho.
ਅਥੇਤ੍ਥ ਧੀਰਾ વਿਨਯਨ੍ਤਿ ਛਨ੍ਦਨ੍ਤਿ ਅਥ ਏਤੇਸੁ ਆਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਧਿਤਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਛਨ੍ਦਰਾਗਂ વਿਨਯਨ੍ਤਿ।
Athettha dhīrā vinayanti chandanti atha etesu ārammaṇesu dhitisampannā paṇḍitā chandarāgaṃ vinayanti.
ਤਜ੍ਜਾਤਿਕਨ੍ਤਿ ਤਂਸਭਾવਂ, ਅਤ੍ਥਤੋ ਪਨ ਤਸ੍ਸ ਕਾਮਸ੍ਸ ਅਨੁਰੂਪਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਪੁਞ੍ਞਸ੍ਸ ਭਾਗੋ ਪੁਞ੍ਞਭਾਗੋ, ਪੁਞ੍ਞਕੋਟ੍ਠਾਸੋ। ਤੇਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ, ਤਤ੍ਥ વਾ ਭવੋਤਿ ਪੁਞ੍ਞਭਾਗਿਯੋ। ਅਪੁਞ੍ਞਭਾਗਿਯੋਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। વਿਪਾਕੋਯੇવ વੇਪਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘વੋਹਾਰવਿਪਾਕ’’ਨ੍ਤਿ।
Tajjātikanti taṃsabhāvaṃ, atthato pana tassa kāmassa anurūpanti vuttaṃ hoti. Puññassa bhāgo puññabhāgo, puññakoṭṭhāso. Tena nibbatto, tattha vā bhavoti puññabhāgiyo. Apuññabhāgiyoti etthāpi eseva nayo. Vipākoyeva vepakkanti āha ‘‘vohāravipāka’’nti.
ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਗਾਹਿਕਾਤਿ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਸਾਧਾਰਣਾ। ਸਂવਿਦਹਨਚੇਤਨਾਤਿ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮੇਸੁ ਸਂવਿਦਹਨਲਕ੍ਖਣਾ ਚੇਤਨਾ। ਉਰਤ੍ਤਾਲ਼ਿਨ੍ਤਿ ਉਰਂ ਤਾਲ਼ੇਤ੍વਾ । ਏਕਪਦਨ੍ਤਿ ਏਕਪਦਚਿਤਂ ਮਨ੍ਤਂ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਏਕਪਦਮਨ੍ਤਂ વਾ’’ਤਿਆਦਿ।
Sabbasaṅgāhikāti kusalākusalasādhāraṇā. Saṃvidahanacetanāti sampayuttadhammesu saṃvidahanalakkhaṇā cetanā. Urattāḷinti uraṃ tāḷetvā . Ekapadanti ekapadacitaṃ mantaṃ. Tenāha ‘‘ekapadamantaṃ vā’’tiādi.
ਨਿਬ੍ਬੇਧਿਕਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Nibbedhikasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ • Aṅguttaranikāya / ੯. ਨਿਬ੍ਬੇਧਿਕਸੁਤ੍ਤਂ • 9. Nibbedhikasuttaṃ
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ੯. ਨਿਬ੍ਬੇਧਿਕਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 9. Nibbedhikasuttavaṇṇanā
