Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / పఞ్చపకరణ-అనుటీకా • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā

    నిదానకథావణ్ణనా

    Nidānakathāvaṇṇanā

    పరినిబ్బానమేవ …పే॰… వుత్తం. అభిన్నసభావమ్పి హి అత్థం తదఞ్ఞధమ్మతో విసేసావబోధనత్థం అఞ్ఞం వియ కత్వా వోహరన్తి యథా ‘‘అత్తనో సభావం ధారేన్తీతి ధమ్మా’’తి (ధ॰ స॰ అట్ఠ॰ ౧). సాతి అసఙ్ఖతా ధాతు. కరణభావేన వుత్తా యథావుత్తస్స ఉపసమస్స సాధకతమభావం సన్ధాయ. ధమ్మవాదీ…పే॰… దుబ్బలతా వుత్తా తథారూపాయ పఞ్ఞాయ భావే తాదిసానం పక్ఖభావాభావతో. లద్ధియాతి ‘‘అత్థి పుగ్గలో సచ్చికట్ఠపరమత్థేన, పరిహాయతి అరహా అరహత్తా’’తిఆదిలద్ధియా. సుత్తన్తేహీతి దేవతాసంయుత్తాదీహి. లిఙ్గాకప్పభేదం పరతో సయమేవ వక్ఖతి.

    Parinibbānameva…pe… vuttaṃ. Abhinnasabhāvampi hi atthaṃ tadaññadhammato visesāvabodhanatthaṃ aññaṃ viya katvā voharanti yathā ‘‘attano sabhāvaṃ dhārentīti dhammā’’ti (dha. sa. aṭṭha. 1). ti asaṅkhatā dhātu. Karaṇabhāvena vuttā yathāvuttassa upasamassa sādhakatamabhāvaṃ sandhāya. Dhammavādī…pe… dubbalatā vuttā tathārūpāya paññāya bhāve tādisānaṃ pakkhabhāvābhāvato. Laddhiyāti ‘‘atthi puggalo saccikaṭṭhaparamatthena, parihāyati arahā arahattā’’tiādiladdhiyā. Suttantehīti devatāsaṃyuttādīhi. Liṅgākappabhedaṃ parato sayameva vakkhati.

    భిన్దిత్వా మూలసఙ్గహన్తి మూలసఙ్గీతిం వినాసేత్వా, భేదం వా కత్వా యథా సా ఠితా, తతో అఞ్ఞథా కత్వా. సఙ్గహితతో వా అఞ్ఞత్రాతి మూలసఙ్గీతియా సఙ్గహితతో అఞ్ఞత్ర. తేనాహ ‘‘అసఙ్గహితం సుత్త’’న్తి. నీతత్థం యథారుతవసేన విఞ్ఞేయ్యత్థత్తా. నేయ్యత్థం విపరిణామదుక్ఖతాదివసేన నిద్ధారేతబ్బత్థత్తా. తీహి ఠానేహీతి ‘‘సూరా సతిమన్తో ఇధ బ్రహ్మచరియవాసో’’తి (అ॰ ని॰ ౯.౨౧) ఏవం వుత్తేహి తీహి కారణేహి. అఞ్ఞం సన్ధాయ భణితన్తి ఏకం పబ్బజ్జాసఙ్ఖాతం బ్రహ్మచరియవాసం సన్ధాయ భణితం. అఞ్ఞం అత్థం ఠపయింసూతి సబ్బస్సపి బ్రహ్మచరియవాసస్స వసేన ‘‘నత్థి దేవేసు బ్రహ్మచరియవాసో’’తిఆదికం (కథా॰ ౨౬౯) అఞ్ఞం అత్థం ఠపయింసు. సుత్తఞ్చ అఞ్ఞం సన్ధాయ భణితం తతో అఞ్ఞం సన్ధాయ భణితం కత్వా ఠపయింసు, తస్స అత్థఞ్చ అఞ్ఞం ఠపయింసూతి ఏవమేత్థ యోజనా వేదితబ్బా. సుఞ్ఞతాదీతి ఆది-సద్దేన అనిచ్చతాదిం సఙ్గణ్హాతి.

    Bhinditvā mūlasaṅgahanti mūlasaṅgītiṃ vināsetvā, bhedaṃ vā katvā yathā sā ṭhitā, tato aññathā katvā. Saṅgahitato vā aññatrāti mūlasaṅgītiyā saṅgahitato aññatra. Tenāha ‘‘asaṅgahitaṃ sutta’’nti. Nītatthaṃ yathārutavasena viññeyyatthattā. Neyyatthaṃ vipariṇāmadukkhatādivasena niddhāretabbatthattā. Tīhi ṭhānehīti ‘‘sūrā satimanto idha brahmacariyavāso’’ti (a. ni. 9.21) evaṃ vuttehi tīhi kāraṇehi. Aññaṃ sandhāya bhaṇitanti ekaṃ pabbajjāsaṅkhātaṃ brahmacariyavāsaṃ sandhāya bhaṇitaṃ. Aññaṃ atthaṃ ṭhapayiṃsūti sabbassapi brahmacariyavāsassa vasena ‘‘natthi devesu brahmacariyavāso’’tiādikaṃ (kathā. 269) aññaṃ atthaṃ ṭhapayiṃsu. Suttañca aññaṃ sandhāya bhaṇitaṃ tato aññaṃ sandhāya bhaṇitaṃ katvā ṭhapayiṃsu, tassa atthañca aññaṃ ṭhapayiṃsūti evamettha yojanā veditabbā. Suññatādīti ādi-saddena aniccatādiṃ saṅgaṇhāti.

    గమ్భీరం ఏకదేసం మహాపదేసపరివారాదిం. ఏకచ్చే సకలం అభిధమ్మం విస్సజ్జింసు ఛడ్డయింసు సేయ్యథాపి సుత్తన్తికా. తే హి తం న జినవచనన్తి వదన్తి. కథావత్థుస్స సవివాదత్తేతిఆది హేట్ఠా నిదానట్ఠకథాయ ఆగతనయం సన్ధాయ వుత్తం. కేచి పన పుగ్గలపఞ్ఞత్తియాపి సవివాదత్తం మఞ్ఞన్తి. ‘‘తతియసఙ్గీతితో పుబ్బే పవత్తమానానం వసేనా’’తి ఇదం కస్మా వుత్తం, నను తతియసఙ్గీతితో పుబ్బేపి తం మాతికారూపేన పవత్తతేవ? నిద్దేసం వా సన్ధాయ తథా వుత్తన్తి వేదితబ్బం. అఞ్ఞానీతి అఞ్ఞాకారాని అభిధమ్మపకరణాదీని అకరింసు, పవత్తన్తానిపి తాని అఞ్ఞథా కత్వా పఠింసూతి అత్థో . మఞ్జుసిరీతి ఇదం కస్మా వుత్తం. న హి తం నామం పిటకత్తయం అనువత్తన్తేహి భిక్ఖూహి గయ్హతి? ఇతరేహి గయ్హమానమ్పి వా సాసనికపరిఞ్ఞేహి న సాసనావచరం గయ్హతీతి కత్వా వుత్తం. నికాయనామన్తి మహాసఙ్ఘికాదినికాయనామం, దుత్తగుత్తాదివగ్గనామఞ్చ.

    Gambhīraṃ ekadesaṃ mahāpadesaparivārādiṃ. Ekacce sakalaṃ abhidhammaṃ vissajjiṃsu chaḍḍayiṃsu seyyathāpi suttantikā. Te hi taṃ na jinavacananti vadanti. Kathāvatthussa savivādattetiādi heṭṭhā nidānaṭṭhakathāya āgatanayaṃ sandhāya vuttaṃ. Keci pana puggalapaññattiyāpi savivādattaṃ maññanti. ‘‘Tatiyasaṅgītito pubbe pavattamānānaṃ vasenā’’ti idaṃ kasmā vuttaṃ, nanu tatiyasaṅgītito pubbepi taṃ mātikārūpena pavattateva? Niddesaṃ vā sandhāya tathā vuttanti veditabbaṃ. Aññānīti aññākārāni abhidhammapakaraṇādīni akariṃsu, pavattantānipi tāni aññathā katvā paṭhiṃsūti attho . Mañjusirīti idaṃ kasmā vuttaṃ. Na hi taṃ nāmaṃ piṭakattayaṃ anuvattantehi bhikkhūhi gayhati? Itarehi gayhamānampi vā sāsanikapariññehi na sāsanāvacaraṃ gayhatīti katvā vuttaṃ. Nikāyanāmanti mahāsaṅghikādinikāyanāmaṃ, duttaguttādivagganāmañca.

    సఙ్కన్తికానం భేదో సుత్తవాదీతి సఙ్కన్తికానం అనన్తరే ఏకో నికాయభేదో సుత్తవాదీ నామ భిజ్జిత్థ. సహాతి ఏకజ్ఝం కత్వా, గణియమానాతి అత్థో.

    Saṅkantikānaṃ bhedo suttavādīti saṅkantikānaṃ anantare eko nikāyabhedo suttavādī nāma bhijjittha. Sahāti ekajjhaṃ katvā, gaṇiyamānāti attho.

    ఉప్పన్నే వాదే సన్ధాయాతి తతియసఙ్గీతికాలే ఉప్పన్నే వాదే సన్ధాయ. ఉప్పజ్జనకేతి తతో పట్ఠాయ యావ సద్ధమ్మన్తరధానా ఏత్థన్తరే ఉప్పజ్జనకే. సుత్తసహస్సాహరణఞ్చేత్థ పరవాదభఞ్జనత్థఞ్చ సకవాదపతిట్ఠాపనత్థఞ్చ. సుత్తేకదేసోపి హి ‘‘సుత్త’’న్తి వుచ్చతి సముదాయవోహారస్స అవయవేసుపి దిస్సనతో యథా ‘‘పటో దడ్ఢో, సముద్దో దిట్ఠో’’తి చ. తే పనేత్థ సుత్తపదేసా ‘‘అత్థి పుగ్గలో అత్తహితాయ పటిపన్నో’’తిఆదినా ఆగతా వేదితబ్బా.

    Uppanne vāde sandhāyāti tatiyasaṅgītikāle uppanne vāde sandhāya. Uppajjanaketi tato paṭṭhāya yāva saddhammantaradhānā etthantare uppajjanake. Suttasahassāharaṇañcettha paravādabhañjanatthañca sakavādapatiṭṭhāpanatthañca. Suttekadesopi hi ‘‘sutta’’nti vuccati samudāyavohārassa avayavesupi dissanato yathā ‘‘paṭo daḍḍho, samuddo diṭṭho’’ti ca. Te panettha suttapadesā ‘‘atthi puggalo attahitāya paṭipanno’’tiādinā āgatā veditabbā.

    నిదానకథావణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Nidānakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.





    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact