Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / നേത്തിപ്പകരണ-ടീകാ • Nettippakaraṇa-ṭīkā |
നിദാനകഥാവണ്ണനാ
Nidānakathāvaṇṇanā
വചനത്ഥജാനനേന വിദിതപ്പകരണത്ഥസാമഞ്ഞത്ഥസ്സ പകരണകഥാ വുച്ചമാനാ സോഭേയ്യാതി നേത്തിപദത്ഥപരിജാനനമേവ ആദിമ്ഹി യുത്തരൂപന്തി തദത്ഥം പുച്ഛതി ‘‘തത്ഥ കേനട്ഠേന നേത്തീ’’തി. തത്ഥ തത്ഥാതി ‘‘തസ്സാ നേത്തിയാ കരിസ്സാമത്ഥവണ്ണന’’ന്തി യദിദം വുത്തം, തസ്മിം; യസ്സാ കരിസ്സാമത്ഥവണ്ണനന്തി പടിഞ്ഞാതം, സാ നേത്തി കേനട്ഠേന നേത്തീതി അത്ഥോ. തത്ഥാതി വാ ‘‘നേത്തിപ്പകരണസ്സാ’’തി ഏതസ്മിം വചനേ യാ നേത്തി വുത്താ, സാ കേനട്ഠേന നേത്തീതി അത്ഥോ. ‘‘നയനട്ഠേനാ’’തി ഇദം കത്തുകരണാധികരണസാധനാനം സാധാരണവചനന്തി ‘‘അരിയധമ്മം നയതീ’’തി കത്തുസാധനവസേന താവ നേത്തിസദ്ദസ്സ അത്ഥം വത്വാ ഇദാനി കരണാധികരണസാധനവസേന വത്തും ‘‘നയന്തി തായാ’’തിആദി വുത്തം.
Vacanatthajānanena viditappakaraṇatthasāmaññatthassa pakaraṇakathā vuccamānā sobheyyāti nettipadatthaparijānanameva ādimhi yuttarūpanti tadatthaṃ pucchati ‘‘tattha kenaṭṭhena nettī’’ti. Tattha tatthāti ‘‘tassā nettiyā karissāmatthavaṇṇana’’nti yadidaṃ vuttaṃ, tasmiṃ; yassā karissāmatthavaṇṇananti paṭiññātaṃ, sā netti kenaṭṭhena nettīti attho. Tatthāti vā ‘‘nettippakaraṇassā’’ti etasmiṃ vacane yā netti vuttā, sā kenaṭṭhena nettīti attho. ‘‘Nayanaṭṭhenā’’ti idaṃ kattukaraṇādhikaraṇasādhanānaṃ sādhāraṇavacananti ‘‘ariyadhammaṃ nayatī’’ti kattusādhanavasena tāva nettisaddassa atthaṃ vatvā idāni karaṇādhikaraṇasādhanavasena vattuṃ ‘‘nayanti tāyā’’tiādi vuttaṃ.
തഥാ ഹി വുത്തന്തി നേത്തിഉപദേസാധീനത്താ ഏവ സുത്താവബോധസ്സ വുത്തം. പേടകേ ‘‘തസ്മാ നിബ്ബായിതുകാമേന സുതമയേന അത്ഥാ പരിയേസിതബ്ബാ, തത്ഥ പരിയേസനായ അയം അനുപുബ്ബീ ഭവതി സോളസ ഹാരാ പഞ്ച നയാ അട്ഠാരസ മൂലപദാനീ’’തിആദി (പേടകോ॰ ൩). ഹാരനയവിചാരണാ വിനിമുത്തോ അത്ഥസംവണ്ണനാവിസേസോ നത്ഥീതി ആഹ ‘‘സുത്തസ്സ അത്ഥസംവണ്ണനാ നേത്തിഉപദേസായത്താ’’തി. സ്വായമത്ഥോ പരതോ പകിണ്ണകകഥായം ആവി ഭവിസ്സതി. ഏവം മഹാവിസയാ ചായം നേത്തി കുതോ പഭവാതി ആഹ ‘‘സുത്തപ്പഭവാ’’തി, ഏതേന നേത്തിയാ പമാണഭൂതതം ദസ്സേതി. ഇദഞ്ച സുത്തസ്സ നേത്തിസന്നിസ്സയതാപരിദീപനപരം, ന ഥേരപ്പഭവതാപടിക്ഖേപപരം. ഥേരോ ഹി പഞ്ച മഹാനികായേ ഓഗാഹേത്വാ തംസന്നിസ്സയേനേവ തേസം സംവണ്ണനാഭൂതം ഇമം പകരണം അഭാസി, തസ്മാ അയമേവ സംവണ്ണനാധമ്മോ, യദിദം സംവണ്ണേതബ്ബധമ്മസന്നിസ്സയതാ.
Tathā hi vuttanti nettiupadesādhīnattā eva suttāvabodhassa vuttaṃ. Peṭake ‘‘tasmā nibbāyitukāmena sutamayena atthā pariyesitabbā, tattha pariyesanāya ayaṃ anupubbī bhavati soḷasa hārā pañca nayā aṭṭhārasa mūlapadānī’’tiādi (peṭako. 3). Hāranayavicāraṇā vinimutto atthasaṃvaṇṇanāviseso natthīti āha ‘‘suttassa atthasaṃvaṇṇanā nettiupadesāyattā’’ti. Svāyamattho parato pakiṇṇakakathāyaṃ āvi bhavissati. Evaṃ mahāvisayā cāyaṃ netti kuto pabhavāti āha ‘‘suttappabhavā’’ti, etena nettiyā pamāṇabhūtataṃ dasseti. Idañca suttassa nettisannissayatāparidīpanaparaṃ, na therappabhavatāpaṭikkhepaparaṃ. Thero hi pañca mahānikāye ogāhetvā taṃsannissayeneva tesaṃ saṃvaṇṇanābhūtaṃ imaṃ pakaraṇaṃ abhāsi, tasmā ayameva saṃvaṇṇanādhammo, yadidaṃ saṃvaṇṇetabbadhammasannissayatā.
പകരണപരിച്ഛേദതോതി പകരണസ്സ വിഭാഗതോ. ഹാരവിചാരാദയോ ഹി തയോ നേത്തിപ്പകരണസ്സ വിഭാഗാ, പകരണഭൂതപരിച്ഛേദതോ വാ. തീണി ഹി ഏതാനി പകരണാനി തയോ അധികാരാ, യദിദം ഹാരവിചാരാദയോ. പാളിവവത്ഥാനതോതി പാഠസന്നിവേസതോ.
Pakaraṇaparicchedatoti pakaraṇassa vibhāgato. Hāravicārādayo hi tayo nettippakaraṇassa vibhāgā, pakaraṇabhūtaparicchedato vā. Tīṇi hi etāni pakaraṇāni tayo adhikārā, yadidaṃ hāravicārādayo. Pāḷivavatthānatoti pāṭhasannivesato.
‘‘സബ്ബോ ഹി പകരണത്ഥോ’’തിആദിനാ സങ്ഗഹവാരസ്സ അന്വത്ഥസഞ്ഞതം ദസ്സേതി. ‘‘നനു ചേത്ഥ പട്ഠാനം അസങ്ഗഹിത’’ന്തി ചോദകോ ബ്യഭിചാരമാഹ. ഇതരോ യദിപി സരൂപതോ അസങ്ഗഹിതം, അത്ഥതോ പന സങ്ഗഹിതന്തി ദസ്സേന്തോ ‘‘നയിദമേവ’’തിആദിനാ പരിഹരതി. പുന ‘‘തഥാ ഹീ’’തിആദിനാ തമേവത്ഥം പാളിയാ പാകടതരം കരോതി. അത്ഥനയാ നന്ദിയാവട്ടാദയോ. സങ്ഖാരത്തികാ പുഞ്ഞാഭിസങ്ഖാരാദയോ, കായസങ്ഖാരാദയോ ച. തേസു അത്ഥനയാനം അഞ്ഞമഞ്ഞസങ്ഗഹോ പരതോ ആവി ഭവിസ്സതി. ഇതരേ പന കാമാവചരാ, രൂപാവചരാ ച കുസലാ ചേതനാ പുഞ്ഞാഭിസങ്ഖാരോ, അകുസലാ ചേതനാ അപുഞ്ഞാഭിസങ്ഖാരോ, അരൂപാവചരാ കുസലാ ചേതനാ ആനേഞ്ജാഭിസങ്ഖാരോ. പുഞ്ഞാഭിസങ്ഖാരോ ച അപുഞ്ഞാഭിസങ്ഖാരോ ച കായദ്വാരപ്പവത്തോ കായസങ്ഖാരോ, സോ ഏവ വചീദ്വാരപ്പവത്തോ വചീസങ്ഖാരോ, മനോദ്വാരപ്പവത്തോ പന തിവിധോപി ചിത്തസങ്ഖാരോ. ഇതി ജാതിവസേന പുരിമത്തികേ വുത്താ ഏവ ധമ്മാ ദ്വാരവസേന ദുതിയത്തികേ വുത്താ, തേ ഏവ ച പുരിമത്തികേതി അഞ്ഞമഞ്ഞസങ്ഗഹോ വേദിതബ്ബോ.
‘‘Sabbohi pakaraṇattho’’tiādinā saṅgahavārassa anvatthasaññataṃ dasseti. ‘‘Nanu cettha paṭṭhānaṃ asaṅgahita’’nti codako byabhicāramāha. Itaro yadipi sarūpato asaṅgahitaṃ, atthato pana saṅgahitanti dassento ‘‘nayidameva’’tiādinā pariharati. Puna ‘‘tathā hī’’tiādinā tamevatthaṃ pāḷiyā pākaṭataraṃ karoti. Atthanayā nandiyāvaṭṭādayo. Saṅkhārattikā puññābhisaṅkhārādayo, kāyasaṅkhārādayo ca. Tesu atthanayānaṃ aññamaññasaṅgaho parato āvi bhavissati. Itare pana kāmāvacarā, rūpāvacarā ca kusalā cetanā puññābhisaṅkhāro, akusalā cetanā apuññābhisaṅkhāro, arūpāvacarā kusalā cetanā āneñjābhisaṅkhāro. Puññābhisaṅkhāro ca apuññābhisaṅkhāro ca kāyadvārappavatto kāyasaṅkhāro, so eva vacīdvārappavatto vacīsaṅkhāro, manodvārappavatto pana tividhopi cittasaṅkhāro. Iti jātivasena purimattike vuttā eva dhammā dvāravasena dutiyattike vuttā, te eva ca purimattiketi aññamaññasaṅgaho veditabbo.
യത്ഥാതി യസ്മിം വാരേ. പേടകേതി പേടകോപദേസേ. സമ്പതമാനാതി സംവണ്ണനാവസേന സന്നിപതന്താ. ‘‘ബ്യഞ്ജനവിധിപുഥുത്താ’’തി ഇദം ഏകസ്മിം സുത്തേ അനേകേസം ഹാരാനം സന്നിപതനസ്സ കാരണവചനം. തഥാ ഹി ‘‘അനേകസാമത്ഥിയനിചിതാ സദ്ദാ’’തി അക്ഖരചിന്തകാ വദന്തി.
Yatthāti yasmiṃ vāre. Peṭaketi peṭakopadese. Sampatamānāti saṃvaṇṇanāvasena sannipatantā. ‘‘Byañjanavidhiputhuttā’’ti idaṃ ekasmiṃ sutte anekesaṃ hārānaṃ sannipatanassa kāraṇavacanaṃ. Tathā hi ‘‘anekasāmatthiyanicitā saddā’’ti akkharacintakā vadanti.
‘‘ന സരൂപതോ’’തി ഇമിനാ സങ്ഗഹവാരേ വിയ ഉദ്ദേസനിദ്ദേസവാരേസുപി പട്ഠാനസ്സ അത്ഥതോ ഉദ്ധടതം ദസ്സേതി. മൂലപദഗ്ഗഹണേനേവ ഗഹിതത്താ ഉദ്ദേസവാരേ താവ ഏവം ഹോതു, നിദ്ദേസവാരേ പന കഥന്തി? തത്ഥാപി നയഗ്ഗഹണേനേവ മൂലപദാനിപി ഗഹിതാനീതി വേദിതബ്ബം. ന ഹി മൂലപദേഹി വിനാ കാചി നയയോജനാ സമ്ഭവതി. അപരേ പന ‘‘ഹാരനയാ വിയ പട്ഠാനം ന സുത്തസ്സ സംവണ്ണനാവിസേസോ, അഥ ഖോ തസ്മിം തസ്മിം സുത്തേ സംകിലേസഭാഗിയതാദിലബ്ഭമാനവിസേസമത്തന്തി ന തസ്സ പകരണസ്സ പദത്ഥസങ്ഗഹോ. ഏവഞ്ച കത്വാ തേത്തിംസായ നേത്തിപദത്ഥേസു പട്ഠാനം അസങ്ഗഹിതം, ഉദ്ദേസനിദ്ദേസവാരേസു ച അനുദ്ധടമേവാ’’തി വദന്തി.
‘‘Na sarūpato’’ti iminā saṅgahavāre viya uddesaniddesavāresupi paṭṭhānassa atthato uddhaṭataṃ dasseti. Mūlapadaggahaṇeneva gahitattā uddesavāre tāva evaṃ hotu, niddesavāre pana kathanti? Tatthāpi nayaggahaṇeneva mūlapadānipi gahitānīti veditabbaṃ. Na hi mūlapadehi vinā kāci nayayojanā sambhavati. Apare pana ‘‘hāranayā viya paṭṭhānaṃ na suttassa saṃvaṇṇanāviseso, atha kho tasmiṃ tasmiṃ sutte saṃkilesabhāgiyatādilabbhamānavisesamattanti na tassa pakaraṇassa padatthasaṅgaho. Evañca katvā tettiṃsāya nettipadatthesu paṭṭhānaṃ asaṅgahitaṃ, uddesaniddesavāresu ca anuddhaṭamevā’’ti vadanti.
‘‘പാളിതോ ഏവ വിഞ്ഞായതീ’’തി വുത്തമത്ഥം സമത്ഥേന്തോ ‘‘തഥാ ഹി…പേ॰… ആഭത’’ന്തി ആഹ, തേന ഥേരേന ഭാസിതഭാവോ വിയ ഭഗവതാ അനുമോദിതഭാവോപി പാളിഅനുഗതോ ഏവാതി ദസ്സേതി. സാവകഭാസിതത്താ നിദാനം ന വുത്തന്തി ന സക്കാ വത്തുന്തി ചോദേന്തോ ‘‘സാവക…പേ॰… ഭാസിത’’ന്തി ആഹ. നയിദം ഏകന്തികന്തി ച സാവകഭാസിതബുദ്ധഭാസിതഭാവോ നിദാനാവചനസ്സ, നിദാനവചനസ്സ ച അകാരണം ഉഭയത്ഥാപി ഉഭയസ്സ ദസ്സനതോ. തസ്മാ നിദാനാവചനേന നേത്തിയാ അസാവകഭാസിതതാ ന സിജ്ഝതീതി ദസ്സേതി. തേനാഹ ‘‘ന ച താവതാ താനി അപ്പമാണം, ഏവമിധാപി ദട്ഠബ്ബ’’ന്തി.
‘‘Pāḷito eva viññāyatī’’ti vuttamatthaṃ samatthento ‘‘tathā hi…pe… ābhata’’nti āha, tena therena bhāsitabhāvo viya bhagavatā anumoditabhāvopi pāḷianugato evāti dasseti. Sāvakabhāsitattā nidānaṃ na vuttanti na sakkā vattunti codento ‘‘sāvaka…pe… bhāsita’’nti āha. Nayidaṃ ekantikanti ca sāvakabhāsitabuddhabhāsitabhāvo nidānāvacanassa, nidānavacanassa ca akāraṇaṃ ubhayatthāpi ubhayassa dassanato. Tasmā nidānāvacanena nettiyā asāvakabhāsitatā na sijjhatīti dasseti. Tenāha ‘‘na ca tāvatā tāni appamāṇaṃ, evamidhāpi daṭṭhabba’’nti.
യേനേവ കാരണേന നിദാനാവചനസ്സ പമാണഭാവസാധനതാ, തേനേവ കാരണേന ഇമസ്സ പകരണസ്സ പമാണഭാവസിദ്ധീതി ദസ്സേതി ‘‘നിദാനഞ്ച നാമാ’’തിആദിനാ. ഇദാനി ‘‘അഥ വാ’’തിആദിനാ നേത്തിയാ നിദാനാവചനേന അബ്യഭിചാരഹേതുമാഹ. അയഞ്ഹേത്ഥ പയോഗോ ന നേത്തിയാ നിദാനം വത്തബ്ബം പാളിയാ അത്ഥസംവണ്ണനാഭാവതോ. യാ ഹി പാളിയാ അത്ഥസംവണ്ണനാ ന തസ്സാ നിദാനവചനം ദിട്ഠം യഥാ പടിസമ്ഭിദാമഗ്ഗസ്സ, നിദ്ദേസാദീനഞ്ചാതി.
Yeneva kāraṇena nidānāvacanassa pamāṇabhāvasādhanatā, teneva kāraṇena imassa pakaraṇassa pamāṇabhāvasiddhīti dasseti ‘‘nidānañca nāmā’’tiādinā. Idāni ‘‘atha vā’’tiādinā nettiyā nidānāvacanena abyabhicārahetumāha. Ayañhettha payogo na nettiyā nidānaṃ vattabbaṃ pāḷiyā atthasaṃvaṇṇanābhāvato. Yā hi pāḷiyā atthasaṃvaṇṇanā na tassā nidānavacanaṃ diṭṭhaṃ yathā paṭisambhidāmaggassa, niddesādīnañcāti.
‘‘അയം വിഭാഗോ’’തിആദിനാ ഏകവിധതോ പട്ഠായ യാവ ചതുരാസീതിസഹസ്സപ്പഭേദാ, താവ യഥാദസ്സിതസ്സ പകരണവിഭാഗസ്സ പുന ‘‘ആദിനാ നയേന പകരണവിഭാഗോ വേദിതബ്ബോ’’തി ഇദം നിഗമനം. തത്ഥ ആദിനാ നയേനാതി ആദിസദ്ദേന അഭിഞ്ഞേയ്യധമ്മനിദ്ദേസതോ പഞ്ഞത്തിപഞ്ഞപേതബ്ബധമ്മവിഭജനതോ തിയദ്ധപരിയാപന്നധമ്മവിചാരതോ ചതുരോഘനിത്ഥരണത്ഥതോ പഞ്ചാഭിനന്ദനാദിപ്പഹാനതോ ഛതണ്ഹാകായുപസമനതോ സങ്ഗഹവാരാദിസത്തവാരസങ്ഗഹതോ അട്ഠമിച്ഛത്തസമുഗ്ഘാതദീപനതോതി ഏവമാദീനം സങ്ഗഹോ ദട്ഠബ്ബോ.
‘‘Ayaṃ vibhāgo’’tiādinā ekavidhato paṭṭhāya yāva caturāsītisahassappabhedā, tāva yathādassitassa pakaraṇavibhāgassa puna ‘‘ādinā nayena pakaraṇavibhāgo veditabbo’’ti idaṃ nigamanaṃ. Tattha ādinā nayenāti ādisaddena abhiññeyyadhammaniddesato paññattipaññapetabbadhammavibhajanato tiyaddhapariyāpannadhammavicārato caturoghanittharaṇatthato pañcābhinandanādippahānato chataṇhākāyupasamanato saṅgahavārādisattavārasaṅgahato aṭṭhamicchattasamugghātadīpanatoti evamādīnaṃ saṅgaho daṭṭhabbo.