Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / အင္ဂုတ္တရနိကာယ • Aṅguttaranikāya |
၄. နိဒာနသုတ္တံ
4. Nidānasuttaṃ
၃၄. ‘‘တီဏိမာနိ, ဘိက္ခဝေ, နိဒာနာနိ ကမ္မာနံ သမုဒယာယ။ ကတမာနိ တီဏိ? လောဘော နိဒာနံ ကမ္မာနံ သမုဒယာယ, ဒောသော နိဒာနံ ကမ္မာနံ သမုဒယာယ, မောဟော နိဒာနံ ကမ္မာနံ သမုဒယာယ။
34. ‘‘Tīṇimāni, bhikkhave, nidānāni kammānaṃ samudayāya. Katamāni tīṇi? Lobho nidānaṃ kammānaṃ samudayāya, doso nidānaṃ kammānaṃ samudayāya, moho nidānaṃ kammānaṃ samudayāya.
‘‘ယံ , ဘိက္ခဝေ, ဒောသပကတံ ကမ္မံ ဒောသဇံ ဒောသနိဒာနံ ဒောသသမုဒယံ, ယတ္ထသ္သ အတ္တဘာဝော နိဗ္ဗတ္တတိ တတ္ထ တံ ကမ္မံ ဝိပစ္စတိ။ ယတ္ထ တံ ကမ္မံ ဝိပစ္စတိ တတ္ထ တသ္သ ကမ္မသ္သ ဝိပာကံ ပဋိသံဝေဒေတိ, ဒိဋ္ဌေ ဝာ ဓမ္မေ ဥပပဇ္ဇ ဝာ အပရေ ဝာ ပရိယာယေ။
‘‘Yaṃ , bhikkhave, dosapakataṃ kammaṃ dosajaṃ dosanidānaṃ dosasamudayaṃ, yatthassa attabhāvo nibbattati tattha taṃ kammaṃ vipaccati. Yattha taṃ kammaṃ vipaccati tattha tassa kammassa vipākaṃ paṭisaṃvedeti, diṭṭhe vā dhamme upapajja vā apare vā pariyāye.
‘‘ယံ, ဘိက္ခဝေ, မောဟပကတံ ကမ္မံ မောဟဇံ မောဟနိဒာနံ မောဟသမုဒယံ, ယတ္ထသ္သ အတ္တဘာဝော နိဗ္ဗတ္တတိ တတ္ထ တံ ကမ္မံ ဝိပစ္စတိ။ ယတ္ထ တံ ကမ္မံ ဝိပစ္စတိ တတ္ထ တသ္သ ကမ္မသ္သ ဝိပာကံ ပဋိသံဝေဒေတိ, ဒိဋ္ဌေ ဝာ ဓမ္မေ ဥပပဇ္ဇ ဝာ အပရေ ဝာ ပရိယာယေ။
‘‘Yaṃ, bhikkhave, mohapakataṃ kammaṃ mohajaṃ mohanidānaṃ mohasamudayaṃ, yatthassa attabhāvo nibbattati tattha taṃ kammaṃ vipaccati. Yattha taṃ kammaṃ vipaccati tattha tassa kammassa vipākaṃ paṭisaṃvedeti, diṭṭhe vā dhamme upapajja vā apare vā pariyāye.
‘‘သေယ္ယထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ဗီဇာနိ အခဏ္ဍာနိ အပူတီနိ အဝာတာတပဟတာနိ သာရာဒာနိ သုခသယိတာနိ သုခေတ္တေ သုပရိကမ္မကတာယ ဘူမိယာ နိက္ခိတ္တာနိ။ ဒေဝော စ သမ္မာဓာရံ အနုပ္ပဝေစ္ဆေယ္ယ။ ဧဝသ္သု တာနိ, ဘိက္ခဝေ, ဗီဇာနိ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရုဠ္ဟိံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇေယ္ယုံ။ ဧဝမေဝံ ခော, ဘိက္ခဝေ, ယံ လောဘပကတံ ကမ္မံ လောဘဇံ လောဘနိဒာနံ လောဘသမုဒယံ, ယတ္ထသ္သ အတ္တဘာဝော နိဗ္ဗတ္တတိ တတ္ထ တံ ကမ္မံ ဝိပစ္စတိ။ ယတ္ထ တံ ကမ္မံ ဝိပစ္စတိ တတ္ထ တသ္သ ကမ္မသ္သ ဝိပာကံ ပဋိသံဝေဒေတိ, ဒိဋ္ဌေ ဝာ ဓမ္မေ ဥပပဇ္ဇ ဝာ အပရေ ဝာ ပရိယာယေ။
‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, bījāni akhaṇḍāni apūtīni avātātapahatāni sārādāni sukhasayitāni sukhette suparikammakatāya bhūmiyā nikkhittāni. Devo ca sammādhāraṃ anuppaveccheyya. Evassu tāni, bhikkhave, bījāni vuddhiṃ viruḷhiṃ vepullaṃ āpajjeyyuṃ. Evamevaṃ kho, bhikkhave, yaṃ lobhapakataṃ kammaṃ lobhajaṃ lobhanidānaṃ lobhasamudayaṃ, yatthassa attabhāvo nibbattati tattha taṃ kammaṃ vipaccati. Yattha taṃ kammaṃ vipaccati tattha tassa kammassa vipākaṃ paṭisaṃvedeti, diṭṭhe vā dhamme upapajja vā apare vā pariyāye.
‘‘ယံ ဒောသပကတံ ကမ္မံ။ပေ.။ ယံ မောဟပကတံ ကမ္မံ မောဟဇံ မောဟနိဒာနံ မောဟသမုဒယံ, ယတ္ထသ္သ အတ္တဘာဝော နိဗ္ဗတ္တတိ တတ္ထ တံ ကမ္မံ ဝိပစ္စတိ။ ယတ္ထ တံ ကမ္မံ ဝိပစ္စတိ တတ္ထ တသ္သ ကမ္မသ္သ ဝိပာကံ ပဋိသံဝေဒေတိ, ဒိဋ္ဌေ ဝာ ဓမ္မေ ဥပပဇ္ဇ ဝာ အပရေ ဝာ ပရိယာယေ။ ဣမာနိ ခော, ဘိက္ခဝေ, တီဏိ နိဒာနာနိ ကမ္မာနံ သမုဒယာယ။
‘‘Yaṃ dosapakataṃ kammaṃ…pe… yaṃ mohapakataṃ kammaṃ mohajaṃ mohanidānaṃ mohasamudayaṃ, yatthassa attabhāvo nibbattati tattha taṃ kammaṃ vipaccati. Yattha taṃ kammaṃ vipaccati tattha tassa kammassa vipākaṃ paṭisaṃvedeti, diṭṭhe vā dhamme upapajja vā apare vā pariyāye. Imāni kho, bhikkhave, tīṇi nidānāni kammānaṃ samudayāya.
‘‘တီဏိမာနိ, ဘိက္ခဝေ, နိဒာနာနိ ကမ္မာနံ သမုဒယာယ။ ကတမာနိ တီဏိ? အလောဘော နိဒာနံ ကမ္မာနံ သမုဒယာယ, အဒောသော နိဒာနံ ကမ္မာနံ သမုဒယာယ, အမောဟော နိဒာနံ ကမ္မာနံ သမုဒယာယ။
‘‘Tīṇimāni, bhikkhave, nidānāni kammānaṃ samudayāya. Katamāni tīṇi? Alobho nidānaṃ kammānaṃ samudayāya, adoso nidānaṃ kammānaṃ samudayāya, amoho nidānaṃ kammānaṃ samudayāya.
‘‘ယံ, ဘိက္ခဝေ, အလောဘပကတံ ကမ္မံ အလောဘဇံ အလောဘနိဒာနံ အလောဘသမုဒယံ, လောဘေ ဝိဂတေ ဧဝံ တံ ကမ္မံ ပဟီနံ ဟောတိ ဥစ္ဆိန္နမူလံ တာလာဝတ္ထုကတံ အနဘာဝင္ကတံ အာယတိံ အနုပ္ပာဒဓမ္မံ။
‘‘Yaṃ, bhikkhave, alobhapakataṃ kammaṃ alobhajaṃ alobhanidānaṃ alobhasamudayaṃ, lobhe vigate evaṃ taṃ kammaṃ pahīnaṃ hoti ucchinnamūlaṃ tālāvatthukataṃ anabhāvaṅkataṃ āyatiṃ anuppādadhammaṃ.
‘‘ယံ, ဘိက္ခဝေ, အဒောသပကတံ ကမ္မံ အဒောသဇံ အဒောသနိဒာနံ အဒောသသမုဒယံ, ဒောသေ ဝိဂတေ ဧဝံ တံ ကမ္မံ ပဟီနံ ဟောတိ ဥစ္ဆိန္နမူလံ တာလာဝတ္ထုကတံ အနဘာဝင္ကတံ အာယတိံ အနုပ္ပာဒဓမ္မံ။
‘‘Yaṃ, bhikkhave, adosapakataṃ kammaṃ adosajaṃ adosanidānaṃ adosasamudayaṃ, dose vigate evaṃ taṃ kammaṃ pahīnaṃ hoti ucchinnamūlaṃ tālāvatthukataṃ anabhāvaṅkataṃ āyatiṃ anuppādadhammaṃ.
‘‘ယံ , ဘိက္ခဝေ, အမောဟပကတံ ကမ္မံ အမောဟဇံ အမောဟနိဒာနံ အမောဟသမုဒယံ, မောဟေ ဝိဂတေ ဧဝံ တံ ကမ္မံ ပဟီနံ ဟောတိ ဥစ္ဆိန္နမူလံ တာလာဝတ္ထုကတံ အနဘာဝင္ကတံ အာယတိံ အနုပ္ပာဒဓမ္မံ။
‘‘Yaṃ , bhikkhave, amohapakataṃ kammaṃ amohajaṃ amohanidānaṃ amohasamudayaṃ, mohe vigate evaṃ taṃ kammaṃ pahīnaṃ hoti ucchinnamūlaṃ tālāvatthukataṃ anabhāvaṅkataṃ āyatiṃ anuppādadhammaṃ.
‘‘သေယ္ယထာပိ , ဘိက္ခဝေ, ဗီဇာနိ အခဏ္ဍာနိ အပူတီနိ အဝာတာတပဟတာနိ သာရာဒာနိ သုခသယိတာနိ။ တာနိ ပုရိသော အဂ္ဂိနာ ဍဟေယ္ယ။ အဂ္ဂိနာ ဍဟိတ္ဝာ မသိံ ကရေယ္ယ။ မသိံ ကရိတ္ဝာ မဟာဝာတေ ဝာ ဩဖုဏေယ္ယ 5 နဒိယာ ဝာ သီဃသောတာယ ပဝာဟေယ္ယ။ ဧဝသ္သု တာနိ, ဘိက္ခဝေ, ဗီဇာနိ ဥစ္ဆိန္နမူလာနိ တာလာဝတ္ထုကတာနိ အနဘာဝင္ကတာနိ 6 အာယတိံ အနုပ္ပာဒဓမ္မာနိ။ ဧဝမေဝံ ခော, ဘိက္ခဝေ, ယံ အလောဘပကတံ ကမ္မံ အလောဘဇံ အလောဘနိဒာနံ အလောဘသမုဒယံ, လောဘေ ဝိဂတေ ဧဝံ တံ ကမ္မံ ပဟီနံ ဟောတိ ဥစ္ဆိန္နမူလံ တာလာဝတ္ထုကတံ အနဘာဝင္ကတံ အာယတိံ အနုပ္ပာဒဓမ္မံ။
‘‘Seyyathāpi , bhikkhave, bījāni akhaṇḍāni apūtīni avātātapahatāni sārādāni sukhasayitāni. Tāni puriso agginā ḍaheyya. Agginā ḍahitvā masiṃ kareyya. Masiṃ karitvā mahāvāte vā ophuṇeyya 7 nadiyā vā sīghasotāya pavāheyya. Evassu tāni, bhikkhave, bījāni ucchinnamūlāni tālāvatthukatāni anabhāvaṅkatāni 8 āyatiṃ anuppādadhammāni. Evamevaṃ kho, bhikkhave, yaṃ alobhapakataṃ kammaṃ alobhajaṃ alobhanidānaṃ alobhasamudayaṃ, lobhe vigate evaṃ taṃ kammaṃ pahīnaṃ hoti ucchinnamūlaṃ tālāvatthukataṃ anabhāvaṅkataṃ āyatiṃ anuppādadhammaṃ.
‘‘ယံ အဒောသပကတံ ကမ္မံ။ပေ.။ ယံ အမောဟပကတံ ကမ္မံ အမောဟဇံ အမောဟနိဒာနံ အမောဟသမုဒယံ, မောဟေ ဝိဂတေ ဧဝံ တံ ကမ္မံ ပဟီနံ ဟောတိ။ပေ.။ အာယတိံ အနုပ္ပာဒဓမ္မံ။ ဣမာနိ ခော, ဘိက္ခဝေ, တီဏိ နိဒာနာနိ ကမ္မာနံ သမုဒယာယာ’’တိ။
‘‘Yaṃ adosapakataṃ kammaṃ…pe… yaṃ amohapakataṃ kammaṃ amohajaṃ amohanidānaṃ amohasamudayaṃ, mohe vigate evaṃ taṃ kammaṃ pahīnaṃ hoti…pe… āyatiṃ anuppādadhammaṃ. Imāni kho, bhikkhave, tīṇi nidānāni kammānaṃ samudayāyā’’ti.
ယံ တေန ပကတံ ကမ္မံ၊ အပ္ပံ ဝာ ယဒိ ဝာ ဗဟုံ။
Yaṃ tena pakataṃ kammaṃ, appaṃ vā yadi vā bahuṃ;
ဣဓေဝ တံ ဝေဒနိယံ၊ ဝတ္ထု အညံ န ဝိဇ္ဇတိ။
Idheva taṃ vedaniyaṃ, vatthu aññaṃ na vijjati.
‘‘တသ္မာ လောဘဉ္စ ဒောသဉ္စ၊ မောဟဇဉ္စာပိ ဝိဒ္ဒသု။
‘‘Tasmā lobhañca dosañca, mohajañcāpi viddasu;
ဝိဇ္ဇံ ဥပ္ပာဒယံ ဘိက္ခု၊ သဗ္ဗာ ဒုဂ္ဂတိယော ဇဟေ’’တိ။ စတုတ္ထံ။
Vijjaṃ uppādayaṃ bhikkhu, sabbā duggatiyo jahe’’ti. catutthaṃ;
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ၄. နိဒာနသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 4. Nidānasuttavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (ဋီကာ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ၄. နိဒာနသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 4. Nidānasuttavaṇṇanā