| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya |
10. නිදානසුත්‌තං
10. Nidānasuttaṃ
60. එකං සමයං භගවා කුරූසු විහරති කම්‌මාසධම්‌මං නාම කුරූනං නිගමො. අථ ඛො ආයස්‌මා ආනන්‌දො යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා භගවන්‌තං අභිවාදෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදි. එකමන්‌තං නිසින්‌නො ඛො ආයස්‌මා ආනන්‌දො භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘අච්‌ඡරියං, භන්‌තෙ, අබ්‌භුතං, භන්‌තෙ! යාව ගම්‌භීරො චායං, භන්‌තෙ, පටිච්‌චසමුප්‌පාදො ගම්‌භීරාවභාසො ච, අථ ච පන මෙ උත්‌තානකුත්‌තානකො විය ඛායතී’’ති.
60. Ekaṃ samayaṃ bhagavā kurūsu viharati kammāsadhammaṃ nāma kurūnaṃ nigamo. Atha kho āyasmā ānando yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘acchariyaṃ, bhante, abbhutaṃ, bhante! Yāva gambhīro cāyaṃ, bhante, paṭiccasamuppādo gambhīrāvabhāso ca, atha ca pana me uttānakuttānako viya khāyatī’’ti.
‘‘උපාදානියෙසු, ආනන්‌ද, ධම්‌මෙසු අස්‌සාදානුපස්‌සිනො විහරතො තණ්‌හා පවඩ්‌ඪති. තණ්‌හාපච්‌චයා උපාදානං; උපාදානපච්‌චයා භවො; භවපච්‌චයා ජාති; ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං සොකපරිදෙවදුක්‌ඛදොමනස්‌සුපායාසා සම්‌භවන්‌ති. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.
‘‘Upādāniyesu, ānanda, dhammesu assādānupassino viharato taṇhā pavaḍḍhati. Taṇhāpaccayā upādānaṃ; upādānapaccayā bhavo; bhavapaccayā jāti; jātipaccayā jarāmaraṇaṃ sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā sambhavanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.
‘‘සෙය්‍යථාපි, ආනන්‌ද, මහාරුක්‌ඛො. තස්‌ස යානි චෙව මූලානි අධොගමානි, යානි ච තිරියඞ්‌ගමානි, සබ්‌බානි තානි උද්‌ධං ඔජං අභිහරන්‌ති. එවඤ්‌හි සො, ආනන්‌ද, මහාරුක්‌ඛො තදාහාරො තදුපාදානො චිරං දීඝමද්‌ධානං තිට්‌ඨෙය්‍ය. එවමෙව ඛො, ආනන්‌ද, උපාදානියෙසු ධම්‌මෙසු අස්‌සාදානුපස්‌සිනො විහරතො තණ්‌හා පවඩ්‌ඪති. තණ්‌හාපච්‌චයා උපාදානං ; උපාදානපච්‌චයා භවො…පෙ.… එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.
‘‘Seyyathāpi, ānanda, mahārukkho. Tassa yāni ceva mūlāni adhogamāni, yāni ca tiriyaṅgamāni, sabbāni tāni uddhaṃ ojaṃ abhiharanti. Evañhi so, ānanda, mahārukkho tadāhāro tadupādāno ciraṃ dīghamaddhānaṃ tiṭṭheyya. Evameva kho, ānanda, upādāniyesu dhammesu assādānupassino viharato taṇhā pavaḍḍhati. Taṇhāpaccayā upādānaṃ ; upādānapaccayā bhavo…pe… evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.
‘‘උපාදානියෙසු, ආනන්‌ද, ධම්‌මෙසු ආදීනවානුපස්‌සිනො විහරතො තණ්‌හා නිරුජ්‌ඣති. තණ්‌හානිරොධා උපාදානනිරොධො; උපාදානනිරොධා භවනිරොධො…පෙ.… එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස නිරොධො හොති.
‘‘Upādāniyesu, ānanda, dhammesu ādīnavānupassino viharato taṇhā nirujjhati. Taṇhānirodhā upādānanirodho; upādānanirodhā bhavanirodho…pe… evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hoti.
‘‘සෙය්‍යථාපි , ආනන්‌ද, මහාරුක්‌ඛො. අථ පුරිසො ආගච්‌ඡෙය්‍ය කුද්‌දාලපිටකං ආදාය. සො තං රුක්‌ඛං මූලෙ ඡින්‌දෙය්‍ය, මූලෙ ඡෙත්‌වා පලිඛණෙය්‍ය, පලිඛණිත්‌වා මූලානි උද්‌ධරෙය්‍ය අන්‌තමසො උසීරනාළිමත්‌තානිපි. සො තං රුක්‌ඛං ඛණ්‌ඩාඛණ්‌ඩිකං ඡින්‌දෙය්‍ය. ඛණ්‌ඩාඛණ්‌ඩිකං ඡින්‌දිත්‌වා ඵාලෙය්‍ය; ඵාලෙත්‌වා සකලිකං සකලිකං කරෙය්‍ය, සකලිකං සකලිකං කරිත්‌වා වාතාතපෙ විසොසෙය්‍ය, වාතාතපෙ විසොසෙත්‌වා අග්‌ගිනා ඩහෙය්‍ය, අග්‌ගිනා ඩහෙත්‌වා මසිං කරෙය්‍ය, මසිං කරිත්‌වා මහාවාතෙ වා ඔඵුණෙය්‍ය, නදියා වා සීඝසොතාය පවාහෙය්‍ය. එවඤ්‌හි සො, ආනන්‌ද, මහාරුක්‌ඛො උච්‌ඡින්‌නමූලො අස්‌ස තාලාවත්‌ථුකතො අනභාවඞ්‌කතො ආයතිං අනුප්‌පාදධම්‌මො . එවමෙව ඛො, ආනන්‌ද, උපාදානියෙසු ධම්‌මෙසු ආදීනවානුපස්‌සිනො විහරතො තණ්‌හා නිරුජ්‌ඣති. තණ්‌හානිරොධා උපාදානනිරොධො; උපාදානනිරොධා භවනිරොධො; භවනිරොධා ජාතිනිරොධො; ජාතිනිරොධා ජරාමරණං සොකපරිදෙවදුක්‌ඛදොමනස්‌සුපායාසා නිරුජ්‌ඣන්‌ති. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස නිරොධො හොතී’’ති. දසමං.
‘‘Seyyathāpi , ānanda, mahārukkho. Atha puriso āgaccheyya kuddālapiṭakaṃ ādāya. So taṃ rukkhaṃ mūle chindeyya, mūle chetvā palikhaṇeyya, palikhaṇitvā mūlāni uddhareyya antamaso usīranāḷimattānipi. So taṃ rukkhaṃ khaṇḍākhaṇḍikaṃ chindeyya. Khaṇḍākhaṇḍikaṃ chinditvā phāleyya; phāletvā sakalikaṃ sakalikaṃ kareyya, sakalikaṃ sakalikaṃ karitvā vātātape visoseyya, vātātape visosetvā agginā ḍaheyya, agginā ḍahetvā masiṃ kareyya, masiṃ karitvā mahāvāte vā ophuṇeyya, nadiyā vā sīghasotāya pavāheyya. Evañhi so, ānanda, mahārukkho ucchinnamūlo assa tālāvatthukato anabhāvaṅkato āyatiṃ anuppādadhammo . Evameva kho, ānanda, upādāniyesu dhammesu ādīnavānupassino viharato taṇhā nirujjhati. Taṇhānirodhā upādānanirodho; upādānanirodhā bhavanirodho; bhavanirodhā jātinirodho; jātinirodhā jarāmaraṇaṃ sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā nirujjhanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hotī’’ti. Dasamaṃ.
දුක්‌ඛවග්‌ගො ඡට්‌ඨො.
Dukkhavaggo chaṭṭho.
තස්‌සුද්‌දානං –
Tassuddānaṃ –
පරිවීමංසනුපාදානං, ද්‌වෙ ච සංයොජනානි ච;
Parivīmaṃsanupādānaṃ, dve ca saṃyojanāni ca;
මහාරුක්‌ඛෙන ද්‌වෙ වුත්‌තා, තරුණෙන ච සත්‌තමං;
Mahārukkhena dve vuttā, taruṇena ca sattamaṃ;
නාමරූපඤ්‌ච විඤ්‌ඤාණං, නිදානෙන ච තෙ දසාති.
Nāmarūpañca viññāṇaṃ, nidānena ca te dasāti.
Footnotes:
Related texts:
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / 10. නිදානසුත්‌තවණ්‌ණනා • 10. Nidānasuttavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / 10. නිදානසුත්‌තවණ්‌ණනා • 10. Nidānasuttavaṇṇanā
