| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
੧੦. ਨਿਦਾਨਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
10. Nidānasuttavaṇṇanā
੬੦. ਬਹੁવਚਨવਸੇਨਾਤਿ ਕੁਰੂ ਨਾਮ ਜਾਨਪਦਿਨੋ ਰਾਜਕੁਮਾਰਾ, ਤੇਸਂ ਨਿવਾਸੋ ਏਕੋਪਿ ਜਨਪਦੋ ਰੁਲ਼੍ਹੀવਸੇਨ ‘‘ਕੁਰੂ’’ਤਿ ਏવਂ ਬਹੁવਚਨવਸੇਨ। ਯਤ੍ਥ ਭਗવਤੋ વਸਨੋਕਾਸਭੂਤੋ ਕੋਚਿ વਿਹਾਰੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਕੇવਲਂ ਗੋਚਰਗਾਮਕਿਤ੍ਤਨਂ ਨਿਦਾਨਕਥਾਯ ਪਕਤਿ ਯਥਾ ‘‘ਸਕ੍ਕੇਸੁ વਿਹਰਤਿ ਦੇવਦਹਂ ਨਾਮ ਸਕ੍ਯਾਨਂ ਨਿਗਮੋ’’ਤਿ। ‘‘ਆਯਸ੍ਮਾ’’ਤਿ વਾ ‘‘ਦੇવਾਨਂ ਪਿਯੋ’’ਤਿ વਾ ਭવਨ੍ਤਿ વਾ ਪਿਯਸਮੁਦਾਹਾਰੋ ਏਸੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਆਯਸ੍ਮਾਤਿ ਪਿਯવਚਨਮੇਤ’’ਨ੍ਤਿ। ਤਯਿਦਂ ਪਿਯવਚਨਂ ਗਾਰવવਸੇਨ વੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਗਰੁવਚਨਮੇਤ’’ਨ੍ਤਿ। ਅਤਿਦੂਰਂ ਅਚ੍ਚਾਸਨ੍ਨਂ ਅਤਿਸਮ੍ਮੁਖਾ ਅਤਿਪਚ੍ਛਤੋ ਉਪਰਿવਾਤੋ ਉਨ੍ਨਤਪ੍ਪਦੇਸੋਤਿ ਇਮੇ ਛ ਨਿਸਜ੍ਜਦੋਸਾ। ਨੀਲਪੀਤਲੋਹਿਤੋਦਾਤਮਞ੍ਜਿਟ੍ਠਪਭਸ੍ਸਰવਸੇਨ ਛਬ੍ਬਣ੍ਣਾਨਂ।
60.Bahuvacanavasenāti kurū nāma jānapadino rājakumārā, tesaṃ nivāso ekopi janapado ruḷhīvasena ‘‘kurū’’ti evaṃ bahuvacanavasena. Yattha bhagavato vasanokāsabhūto koci vihāro na hoti, tattha kevalaṃ gocaragāmakittanaṃ nidānakathāya pakati yathā ‘‘sakkesu viharati devadahaṃ nāma sakyānaṃ nigamo’’ti. ‘‘Āyasmā’’ti vā ‘‘devānaṃ piyo’’ti vā bhavanti vā piyasamudāhāro esoti āha ‘‘āyasmāti piyavacanameta’’nti. Tayidaṃ piyavacanaṃ gāravavasena vuccatīti āha ‘‘garuvacanameta’’nti. Atidūraṃ accāsannaṃ atisammukhā atipacchato uparivāto unnatappadesoti ime cha nisajjadosā. Nīlapītalohitodātamañjiṭṭhapabhassaravasena chabbaṇṇānaṃ.
ਕੁਲਸਙ੍ਗਹਤ੍ਥਾਯਾਤਿ ਕੁਲਾਨੁਦ੍ਦਯਤਾવਸੇਨ ਕੁਲਾਨੁਗ੍ਗਣ੍ਹਨਤ੍ਥਾਯ। ਸਹਸ੍ਸਭਣ੍ਡਿਕਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤੋ વਿਯ ਭਿਕ੍ਖਾਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨੇਨ ਤੇਸਂ ਅਭਿવਾਦਨਾਦਿਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨੇਨ ਚ ਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਨ੍ਦਸ੍ਸ ਜਨਨੇਨ। ਪਟਿਸਮ੍ਮਜ੍ਜਿਤ੍વਾਤਿ ਅਨ੍ਤੇવਾਸਿਕੇਹਿ ਸਮ੍ਮਟ੍ਠਟ੍ਠਾਨਂ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਕਾਰਿਤਾਯ ਪੁਨ ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਿਤ੍વਾ। ਉਭਯਨ੍ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਮਜ੍ਝਨ੍ਤਿ ਆਦਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ વੇਦਨਂ, ਜਰਾਮਰਣਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਚ વੇਦਨਂ ਪਾਪੇਤ੍વਾ ਸਮ੍ਮਸਨਮਾਹ। ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਨ੍ਤਿ ‘‘ਆਦਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਅਨ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ વੁਤ੍ਤਚਤੁਰਾਕਾਰੁਪਸਂਹਿਤੇ ਤਯੋ વਾਰੇ। ਤੇਨ ਦ੍વਾਦਸਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਸਮ੍ਮਸਨਮਾਹ। ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਭਗવਤਾ ਗਮ੍ਭੀਰਭਾવੇਨੇવ ਕਥਿਤਤ੍ਤਾ ਸੇਸਬੁਦ੍ਧੇਹਿਪਿ ਏવਮੇવ ਕਥਿਤੋਤਿ ਧਮ੍ਮਨ੍વਯੇ ਠਤ੍વਾ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਸਬ੍ਬਬੁਦ੍ਧੇਹਿ…ਪੇ॰… ਕਥਿਤੋ’’ਤਿ।
Kulasaṅgahatthāyāti kulānuddayatāvasena kulānuggaṇhanatthāya. Sahassabhaṇḍikaṃ nikkhipanto viya bhikkhāpaṭiggaṇhanena tesaṃ abhivādanādisampaṭicchanena ca puññābhisandassa jananena. Paṭisammajjitvāti antevāsikehi sammaṭṭhaṭṭhānaṃ sakkaccakāritāya puna sammajjitvā. Ubhayantato paṭṭhāya majjhanti ādito paṭṭhāya vedanaṃ, jarāmaraṇato paṭṭhāya ca vedanaṃ pāpetvā sammasanamāha. Tikkhattunti ‘‘ādito paṭṭhāya anta’’ntiādinā vuttacaturākārupasaṃhite tayo vāre. Tena dvādasakkhattuṃ sammasanamāha. Amhākaṃ bhagavatā gambhīrabhāveneva kathitattā sesabuddhehipi evameva kathitoti dhammanvaye ṭhatvā vuttaṃ ‘‘sabbabuddhehi…pe… kathito’’ti.
ਪਮਾਣਾਤਿਕ੍ਕਮੇਤਿ ਅਪਰਿਮਾਣਤ੍ਥੇ ‘‘ਯਾવਞ੍ਚਿਦਂ ਤੇਨ ਭਗવਤਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਦੀ॰ ਨਿ॰ ੧.੩) વਿਯ। ਅਤਿਰੇਕਭਾવਜੋਤਨੋ ਹਿ ਯਂ ਯਾવ-ਸਦ੍ਦੋ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਅਤਿਗਮ੍ਭੀਰੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ। ਅવਭਾਸਤਿ ਖਾਯਤਿ ਉਪਟ੍ਠਾਤਿ ਞਾਣਸ੍ਸ। ਤਥਾ ਉਪਟ੍ਠਾਨਞ੍ਹਿ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਦਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਨਨੁ ਏਸ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦੋ ਏਕਨ੍ਤਗਮ੍ਭੀਰੋવ, ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ਗਮ੍ਭੀਰਾવਭਾਸਤਾ ਜੋਤਿਤਾਤਿ? ਸਚ੍ਚਮੇਤਂ, ਏਕਨ੍ਤਗਮ੍ਭੀਰਤਾਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਮੇવ ਪਨਸ੍ਸ ਗਮ੍ਭੀਰਾવਭਾਸਗ੍ਗਹਣਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਲਬ੍ਭਮਾਨਂ ਚਾਤੁਕੋਟਿਕਂ ਬ੍ਯਤਿਰੇਕਮੁਖੇਨ ਨਿਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਤਮੇવਸ੍ਸ ਏਕਨ੍ਤਗਮ੍ਭੀਰਤਂ વਿਭਾવੇਤੁਂ ‘‘ਏਕਂ ਹੀ’’ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਏਤਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਅਗਮ੍ਭੀਰੋ ਅਗਮ੍ਭੀਰਾવਭਾਸੋ ਚਾਤਿ ਏਤਂ ਦ੍વਯਂ ਨਤ੍ਥਿ। ਤੇਨ ਯਥਾਦਸ੍ਸਿਤੇ ਚਾਤੁਕੋਟਿਕੇ ਪਚ੍ਛਿਮਾ ਏਕਕੋਟਿ ਲਬ੍ਭਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਅਯਂ ਹੀ’’ਤਿਆਦਿ।
Pamāṇātikkameti aparimāṇatthe ‘‘yāvañcidaṃ tena bhagavatā’’tiādīsu (dī. ni. 1.3) viya. Atirekabhāvajotano hi yaṃ yāva-saddo. Tenāha ‘‘atigambhīroti attho’’ti. Avabhāsati khāyati upaṭṭhāti ñāṇassa. Tathā upaṭṭhānañhi sandhāya ‘‘dissatī’’ti vuttaṃ. Nanu esa paṭiccasamuppādo ekantagambhīrova, atha kasmā gambhīrāvabhāsatā jotitāti? Saccametaṃ, ekantagambhīratādassanatthameva panassa gambhīrāvabhāsaggahaṇaṃ, tasmā aññattha labbhamānaṃ cātukoṭikaṃ byatirekamukhena nidassetvā tamevassa ekantagambhīrataṃ vibhāvetuṃ ‘‘ekaṃ hī’’tiādi vuttaṃ. Etaṃ natthīti agambhīro agambhīrāvabhāso cāti etaṃ dvayaṃ natthi. Tena yathādassite cātukoṭike pacchimā ekakoṭi labbhatīti dasseti. Tenāha ‘‘ayaṃ hī’’tiādi.
ਯੇਹਿ ਗਮ੍ਭੀਰਭਾવੇਹਿ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦੋ ‘‘ਗਮ੍ਭੀਰੋ’’ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਤੇ ਚਤੂਹਿ ਉਪਮਾਹਿ ਉਲ੍ਲਿਙ੍ਗੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਭવਗ੍ਗਗ੍ਗਹਣਾਯਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਯਥਾ ਭવਗ੍ਗਗ੍ਗਹਣਤ੍ਥਂ ਹਤ੍ਥਂ ਪਸਾਰੇਤ੍વਾ ਗਹੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਦੂਰਭਾવਤੋ, ਏવਂ ਸਙ੍ਖਾਰਾਦੀਨਂ ਅવਿਜ੍ਜਾਦਿਪਚ੍ਚਯਸਮ੍ਭੂਤਸਮੁਦਾਗਤਤ੍ਥੋ ਪਕਤਿਞਾਣੇਨ ਗਹੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ। ਯਥਾ ਸਿਨੇਰੁਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਮਿਞ੍ਜਂ ਪਬ੍ਬਤਰਸਂ ਪਾਕਤਿਕਪੁਰਿਸੇਨ ਨੀਹਰਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ, ਏવਂ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਗਤੇ ਧਮ੍ਮਤ੍ਥਾਦਿਕੇ ਪਕਤਿਞਾਣੇਨ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ વਿਭਜ੍ਜ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਨવਸੇਨ ਜਾਨਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ। ਯਥਾ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦਂ ਪਕਤਿਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਬਾਹੁਦ੍વਯવਸੇਨ ਪਾਰਂ ਤਰਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ। ਏવਂ વੇਪੁਲ੍ਲਟ੍ਠੇਨ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦਸਦਿਸਂ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਂ ਪਕਤਿਞਾਣੇਨ ਦੇਸਨਾવਸੇਨ ਪਰਿਹਰਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ। ਯਥਾ ਪਥવਿਂ ਪਰਿવਤ੍ਤੇਤ੍વਾ ਪਾਕਤਿਕਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਪਥવੋਜਂ ਗਹੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ, ਏવਂ ਇਤ੍ਥਂ ਅવਿਜ੍ਜਾਦਯੋ ਸਙ੍ਖਾਰਾਦੀਨਂ ਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਤੇਸਂ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਸਭਾવੋ ਪਾਕਤਿਕਞਾਣੇਨ ਨੀਹਰਿਤ੍વਾ ਗਹੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਏવਂ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਗਮ੍ਭੀਰਤਾવਸੇਨ ਚਤਸ੍ਸੋ ਉਪਮਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ। ਪਾਕਤਿਕਞਾਣવਸੇਨ ਚਾਯਮਤ੍ਥਯੋਜਨਾ ਕਤਾ ਦਿਟ੍ਠਸਚ੍ਚਾਨਂ ਤਤ੍ਥ ਪਟਿવੇਧਸਬ੍ਭਾવਤੋ, ਤਥਾਪਿ ਯਸ੍ਮਾ ਸਾવਕਾਨਂ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾਨਞ੍ਚ ਤਤ੍ਥ ਸਪ੍ਪਦੇਸਮੇવ ਞਾਣਂ, ਬੁਦ੍ਧਾਨਂਯੇવ ਨਿਪ੍ਪਦੇਸਂ। ਤਸ੍ਮਾ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਬੁਦ੍ਧવਿਸਯਂ ਪਞ੍ਹ’’ਨ੍ਤਿ।
Yehi gambhīrabhāvehi paṭiccasamuppādo ‘‘gambhīro’’ti vuccati, te catūhi upamāhi ulliṅgento ‘‘bhavaggaggahaṇāyā’’tiādimāha. Yathā bhavaggaggahaṇatthaṃ hatthaṃ pasāretvā gahetuṃ na sakkā dūrabhāvato, evaṃ saṅkhārādīnaṃ avijjādipaccayasambhūtasamudāgatattho pakatiñāṇena gahetuṃ na sakkā. Yathā sineruṃ bhinditvā miñjaṃ pabbatarasaṃ pākatikapurisena nīharituṃ na sakkā, evaṃ paṭiccasamuppādagate dhammatthādike pakatiñāṇena bhinditvā vibhajja paṭivijjhanavasena jānituṃ na sakkā. Yathā mahāsamuddaṃ pakatipurisassa bāhudvayavasena pāraṃ tarituṃ na sakkā. Evaṃ vepullaṭṭhena mahāsamuddasadisaṃ paṭiccasamuppādaṃ pakatiñāṇena desanāvasena pariharituṃ na sakkā. Yathā pathaviṃ parivattetvā pākatikapurisassa pathavojaṃ gahetuṃ na sakkā, evaṃ itthaṃ avijjādayo saṅkhārādīnaṃ paccayā hontīti tesaṃ paṭiccasamuppādasabhāvo pākatikañāṇena nīharitvā gahetuṃ na sakkoti, evaṃ catubbidhagambhīratāvasena catasso upamā yojetabbā. Pākatikañāṇavasena cāyamatthayojanā katā diṭṭhasaccānaṃ tattha paṭivedhasabbhāvato, tathāpi yasmā sāvakānaṃ paccekabuddhānañca tattha sappadesameva ñāṇaṃ, buddhānaṃyeva nippadesaṃ. Tasmā vuttaṃ ‘‘buddhavisayaṃ pañha’’nti.
ਮਾਤਿ ਪਟਿਸੇਧੇ ਨਿਪਾਤੋ। ਸ੍વਾਯਂ ‘‘ਉਤ੍ਤਾਨਕੁਤ੍ਤਾਨਕੋ વਿਯ ਖਾਯਤੀ’’ਤਿ વਚਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਮਾ ਭਣੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ। ਉਸ੍ਸਾਦੇਨ੍ਤੋਤਿ ਪਞ੍ਞਾવਸੇਨ ਉਕ੍ਕਂਸਨ੍ਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਪਸਾਦੇਨ੍ਤੋਤਿ ਨਿਬ੍ਭਚ੍ਛਨ੍ਤੋ, ਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਤੇਨਾਤਿ ਮਹਾਪਞ੍ਞਭਾવੇਨ।
Māti paṭisedhe nipāto. Svāyaṃ ‘‘uttānakuttānako viya khāyatī’’ti vacanaṃ sandhāya vuttoti āha ‘‘mā bhaṇīti attho’’ti. Ussādentoti paññāvasena ukkaṃsantoti attho. Apasādentoti nibbhacchanto, niggaṇhantoti attho. Tenāti mahāpaññabhāvena.
ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਤਿਪਿ ਉਤ੍ਤਾਨਭਾવੇ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਗਮ੍ਭੀਰਭਾવੇ। ਸੁਭੋਜਨਰਸਪੁਟ੍ਠਸ੍ਸਾਤਿ ਸੁਨ੍ਦਰੇਨ ਭੋਜਨਰਸੇਨ ਪੋਸਿਤਸ੍ਸ। ਕਤਯੋਗਸ੍ਸਾਤਿ ਨਿਬ੍ਬੁਦ੍ਧਪਯੋਗੇ ਕਤਪਰਿਚਯਸ੍ਸ। ਮਲ੍ਲਪਾਸਾਣਨ੍ਤਿ ਮਲ੍ਲੇਹਿ ਮਹਾਬਲੇਹੇવ ਖਿਪਿਤਬ੍ਬਪਾਸਾਣਂ। ਕੁਹਿਂ ਇਮਸ੍ਸ ਭਾਰਿਯਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਕਸ੍ਮਿਂ ਪਸ੍ਸੇ ਇਮਸ੍ਸ ਪਾਸਾਣਸ੍ਸ ਗਰੁਤਰਪਦੇਸੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਸਲ੍ਲਹੁਕਭਾવਂ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ વਦਤਿ।
Tatthāti therassa satipi uttānabhāve paṭiccasamuppādassa aññesaṃ gambhīrabhāve. Subhojanarasapuṭṭhassāti sundarena bhojanarasena positassa. Katayogassāti nibbuddhapayoge kataparicayassa. Mallapāsāṇanti mallehi mahābaleheva khipitabbapāsāṇaṃ. Kuhiṃ imassa bhāriyaṭṭhānanti kasmiṃ passe imassa pāsāṇassa garutarapadesoti tassa sallahukabhāvaṃ dīpento vadati.
ਤਿਮਿਰਪਿਙ੍ਗਲੇਨੇવ ਦੀਪੇਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਮਹਾવਿਪ੍ਫਾਰਭਾવਤੋ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਤਸ੍ਸ ਕਿਰਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਪਕ੍ਕੁਥਤੀਤਿ ਪਕ੍ਕੁਥਨ੍ਤਂ વਿਯ ਪਰਿવਤ੍ਤਤਿ ਪਰਿਤੋ વਤ੍ਤਤਿ। ਲਕ੍ਖਣવਚਨਞ੍ਹੇਤਂ। ਪਿਟ੍ਠਿਯਂ ਸਕਲਿਕਅਟ੍ਠਿਕਾ ਪਿਟ੍ਠਿਪਤ੍ਤਂ। ਕਾਯੂਪਪਨ੍ਨਸ੍ਸਾਤਿ ਮਹਤਾ ਕਾਯੇਨ ਉਪੇਤਸ੍ਸ, ਮਹਾਕਾਯਸ੍ਸਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਪਿਞ੍ਛ વਟ੍ਟੀਤਿ ਪਿਞ੍ਛ ਕਲਾਪੋ। ਸੁਪਣ੍ਣવਾਤਨ੍ਤਿ ਨਾਗਗ੍ਗਹਣਾਦੀਸੁ ਪਕ੍ਖਪਪ੍ਫੋਟਨવਸੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਕવਾਤਂ।
Timirapiṅgalenevadīpenti tassa mahāvipphārabhāvato. Tenāha ‘‘tassa kirā’’tiādi. Pakkuthatīti pakkuthantaṃ viya parivattati parito vattati. Lakkhaṇavacanañhetaṃ. Piṭṭhiyaṃ sakalikaaṭṭhikā piṭṭhipattaṃ. Kāyūpapannassāti mahatā kāyena upetassa, mahākāyassāti attho. Piñcha vaṭṭīti piñcha kalāpo. Supaṇṇavātanti nāgaggahaṇādīsu pakkhapapphoṭanavasena uppajjanakavātaṃ.
‘‘ਪੁਬ੍ਬੂਪਨਿਸ੍ਸਯਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਉਦ੍ਦਿਟ੍ਠਕਾਰਣਾਨਿ વਿਤ੍ਥਾਰਤੋ વਿવਰਿਤੁਂ ‘‘ਇਤੋ ਕਿਰਾ’’ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਤ੍ਥ ਇਤੋਤਿ ਇਤੋ ਭਦ੍ਦਕਪ੍ਪਤੋ। ਸਤਸਹਸ੍ਸਿਮੇਤਿ ਸਤਸਹਸ੍ਸਮੇ। ਹਂਸવਤੀ ਨਾਮ ਨਗਰਂ ਅਹੋਸਿ ਜਾਤਨਗਰਂ। ਧੁਰਪਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਬਾਹਿਰਪਤ੍ਤਾਨਿ, ਯਾਨਿ ਦੀਘਤਮਾਨਿ।
‘‘Pubbūpanissayasampattiyā’’tiādinā uddiṭṭhakāraṇāni vitthārato vivarituṃ ‘‘ito kirā’’tiādi vuttaṃ. Tattha itoti ito bhaddakappato. Satasahassimeti satasahassame. Haṃsavatī nāma nagaraṃ ahosi jātanagaraṃ. Dhurapattānīti bāhirapattāni, yāni dīghatamāni.
ਕਨਿਟ੍ਠਭਾਤਾਤਿ વੇਮਾਤਿਕਭਾਤਾ ਕਨਿਟ੍ਠੋ ਯਥਾ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਭਗવਤੋ ਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰੋ। ਬੁਦ੍ਧਾਨਞ੍ਹਿ ਸਹੋਦਰਾ ਭਾਤਰੋ ਨਾਮ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਜੇਟ੍ਠਾ ਤਾવ ਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਕਨਿਟ੍ਠਾਨਂ ਪਨ ਅਸਮ੍ਭવੋ ਏવ। ਭੋਗਨ੍ਤਿ વਿਭવਂ। ਉਪਸਨ੍ਤੋਤਿ ਚੋਰਜਨਿਤਸਙ੍ਖੋਭવੂਪਸਮੇਨ ਉਪਸਨ੍ਤੋ ਜਨਪਦੋ।
Kaniṭṭhabhātāti vemātikabhātā kaniṭṭho yathā amhākaṃ bhagavato nandatthero. Buddhānañhi sahodarā bhātaro nāma na honti. Tattha jeṭṭhā tāva nuppajjanti, kaniṭṭhānaṃ pana asambhavo eva. Bhoganti vibhavaṃ. Upasantoti corajanitasaṅkhobhavūpasamena upasanto janapado.
ਦ੍વੇ ਸਾਟਕੇ ਨਿવਾਸੇਤ੍વਾਤਿ ਸਾਟਕਦ੍વਯਮੇવ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਾਯਪਰਿਹਾਰਿਯਂ ਕਤ੍વਾ, ਇਤਰਂ ਸਬ੍ਬਸਮ੍ਭਾਰਂ ਅਤ੍ਤਨਾ ਮੋਚੇਤ੍વਾ।
Dvesāṭake nivāsetvāti sāṭakadvayameva attano kāyaparihāriyaṃ katvā, itaraṃ sabbasambhāraṃ attanā mocetvā.
ਪਤ੍ਤਗ੍ਗਹਣਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਅਨ੍ਤੋਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਉਣ੍ਹਭੋਜਨਤ੍ਤਾ ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਪਰਾਪਰਂ ਹਤ੍ਥੇ ਪਰਿવਤ੍ਤੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸੁਖੇਨ ਪਤ੍ਤਗ੍ਗਹਣਤ੍ਥਂ। ਉਤ੍ਤਰਿਸਾਟਕਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਤ੍ਤਰਿਯਂ ਸਾਟਕਂ। ਏਤਾਨਿ ਪਾਕਟਟ੍ਠਾਨਾਨੀਤਿ ਏਤਾਨਿ ਯਥਾવੁਤ੍ਤਾਨਿ ਭਗવਤੋ ਦੇਸਨਾਯ ਪਾਕਟਾਨਿ ਬੁਦ੍ਧੇ ਬੁਦ੍ਧਸਾવਕੇ ਚ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਥੇਰਸ੍ਸ ਪੁਞ੍ਞਕਰਣਟ੍ਠਾਨਾਨਿ, ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਂ ਪਨ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਞ੍ਚ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਥੇਰਸ੍ਸ ਪੁਞ੍ਞਕਰਣਟ੍ਠਾਨਾਨਿ ਬਹੂਨਿਯੇવ।
Pattaggahaṇatthanti antopakkhittauṇhabhojanattā pattassa aparāparaṃ hatthe parivattentassa sukhena pattaggahaṇatthaṃ. Uttarisāṭakanti attano uttariyaṃ sāṭakaṃ. Etāni pākaṭaṭṭhānānīti etāni yathāvuttāni bhagavato desanāya pākaṭāni buddhe buddhasāvake ca uddissa therassa puññakaraṇaṭṭhānāni, paccekabuddhaṃ pana bodhisattañca uddissa therassa puññakaraṇaṭṭhānāni bahūniyeva.
ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਗਹੇਤ੍વਾਤਿ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਗ੍ਗਹਣਦਿવਸੇਯੇવ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਗਹੇਤ੍વਾ।
Paṭisandhiṃ gahetvāti amhākaṃ bodhisattassa paṭisandhiggahaṇadivaseyeva paṭisandhiṃ gahetvā.
ਉਗ੍ਗਹਨਂ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਨਂ, ਸવਨਂ ਅਤ੍ਥਸવਨਂ, ਪਰਿਪੁਚ੍ਛਨਂ ਗਣ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਅਤ੍ਥਪਰਿਪੁਚ੍ਛਨਂ, ਧਾਰਣਂ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਪਾਲ਼ਿਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਚ ਚਿਤ੍ਤੇ ਠਪਨਂ। ਸਬ੍ਬਞ੍ਚੇਤਂ ਇਧ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦવਸੇਨ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ, ਸਬ੍ਬਸ੍ਸਪਿ ਬੁਦ੍ਧવਚਨਸ੍ਸ વਸੇਨਾਤਿਪਿ વਟ੍ਟਤਿ। ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾਨਞ੍ਚ…ਪੇ॰… ਉਪਟ੍ਠਾਤਿ ਤਤ੍ਥ ਸਮ੍ਮੋਹવਿਗਮੇਨ ‘‘ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਮੁਦਯਧਮ੍ਮਂ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਨਿਰੋਧਧਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਪਚ੍ਚਕ੍ਖવਸੇਨ ਉਪਟ੍ਠਾਨਤੋ । ਨਾਮਰੂਪਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋਤਿ ਸਹ ਪਚ੍ਚਯੇਨ ਨਾਮਰੂਪਸ੍ਸ ਪਰਿਚ੍ਛਿਜ੍ਜ ਅવਬੋਧੋ। ਚਤੂਹੀਤਿ ਧਮ੍ਮਗਮ੍ਭੀਰਾਦੀਹਿ ਚਤੂਹਿ ਗਮ੍ਭੀਰਤਾਹਿ ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਗਮ੍ਭੀਰਤਾ।
Uggahanaṃ pāḷiyā uggaṇhanaṃ, savanaṃ atthasavanaṃ, paripucchanaṃ gaṇṭhiṭṭhānesu atthaparipucchanaṃ, dhāraṇaṃ pāḷiyā pāḷiatthassa ca citte ṭhapanaṃ. Sabbañcetaṃ idha paṭiccasamuppādavasena veditabbaṃ, sabbassapi buddhavacanassa vasenātipi vaṭṭati. Sotāpannānañca…pe… upaṭṭhāti tattha sammohavigamena ‘‘yaṃ kiñci samudayadhammaṃ, sabbaṃ taṃ nirodhadhamma’’nti attapaccakkhavasena upaṭṭhānato . Nāmarūpaparicchedoti saha paccayena nāmarūpassa paricchijja avabodho. Catūhīti dhammagambhīrādīhi catūhi gambhīratāhi sabbāpi gambhīratā.
ਸਾવਕੇਹਿ ਦੇਸਿਤਾ ਦੇਸਨਾਪਿ ਪਨ ਸਤ੍ਥੁ ਏવ ਦੇਸਨਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਮਯਾ ਦਿਨ੍ਨਨਯੇ ਠਤ੍વਾ’’ਤਿ। ‘‘ਸੇਕ੍ਖੇਨ ਨਾਮ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ ਪਟਿવਿਦ੍ਧਂ ਨ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਨ ਤਸ੍ਸ ਗਮ੍ਭੀਰਤਾਤਿ ਤਸ੍ਸ ਗਮ੍ਭੀਰਸ੍ਸ ਉਪਾਦਾਨਸ੍ਸ ਗਮ੍ਭੀਰਤਾ વਿਯ ਸੁਟ੍ਠੁ ਦਿਟ੍ਠਾ ਨਾਮ ਹੋਤਿ। ਤਸ੍ਮਾ ਆਹ ‘‘ਇਦਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਮੇવ ਗਮ੍ਭੀਰਂ, ਪਚ੍ਚਯਾਕਾਰੋ ਪਨ ਉਤ੍ਤਾਨਕੋ ਜਾਤੋ’’ਤਿ। ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਹਿ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਅਸੇਕ੍ਖਾ ਸਬ੍ਬਸੋ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਨ੍ਤਿ ਨਿਪ੍ਪਦੇਸਤ੍ਤਾ, ਪਚ੍ਚਯਾਕਾਰਂ ਪਨ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾਯੇવ ਅਨવਸੇਸਤੋ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਨ੍ਤਿ, ਨ ਇਤਰੇ। ਤਸ੍ਮਾ ਪਚ੍ਚਯવਸੇਨ ‘‘ਇਦਂ ਅਪਰਦ੍ਧ’’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਥੇਰਂ ਅਪਸਾਦੇਨ੍ਤੇਨ। ਤਮੇવ ਹਿਸ੍ਸ ਅਨવਸੇਸਤੋ ਪਟਿવੇਧਾਭਾવਂ વਿਭਾવੇਤੁਂ ‘‘ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ’’ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਅਸਤਿਪਿ ਧਮ੍ਮਤੋ ਭੇਦੇ ਸਂਯੋਜਨਤ੍ਥਅਨੁਸਯਤ੍ਥવਸੇਨ ਪਨ ਤੇਸਂ ਲਬ੍ਭਮਾਨਭੇਦਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ‘‘ਇਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਕਿਲੇਸੇ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਅਞ੍ਞੋ ਹਿ ਤੇਸਂ ਬਨ੍ਧਨਤ੍ਥੋ, ਅਞ੍ਞੋ ਥਾਮਗਮਨਟ੍ਠੋਤਿ। ਏਸ ਨਯੋ ਸੇਸੇਸੁਪਿ। ਇਤਿ ਇਮੇਸਂ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਅਪ੍ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਤਥਾਰੂਪਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਸਮ੍ਪਦਂ ਅਭਾવਯਤੋવ ਅਨੁਤ੍ਤਾਨਮੇવ ਧਮ੍ਮਂ ਉਤ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਮੇવਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਟ੍ਠ ਸੋਲ਼ਸ વਾ ਅਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯਾਨੀਤਿ ਇਦਂ ਮਹਾਬੋਧਿਸਤ੍ਤਾਨਂ ਸਨ੍ਤਾਨੇ ਬੋਧਿਪਰਿਪਾਚਕਧਮ੍ਮਾਨਂ ਤਿਕ੍ਖਮਜ੍ਝਿਮਮੁਦੁਭਾવਸਿਦ੍ਧਕਾਲવਿਸੇਸਦਸ੍ਸਨਂ, ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਮਹਾਭਿਨੀਹਾਰਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯਾਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਏਤੇਹੀਤਿ ਯਥਾવੁਤ੍ਤਬੁਦ੍ਧਸਾવਕਅਗ੍ਗਸਾવਕਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ વਿਸੇਸਾਧਿਗਮੇਹਿ। ਪਚ੍ਚਨੀਕਨ੍ਤਿ ਪਟਿਕ੍ਕੂਲਂ વਿਰੁਦ੍ਧਂ। ਸਬ੍ਬਥਾ ਪਚ੍ਚਯਾਕਾਰਪਟਿવੇਧੋ ਨਾਮ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੋਧਿਯਾਧਿਗਮੋ ਏવਾਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਪਚ੍ਚਯਾਕਾਰਂ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਿਤੁਂ વਾਯਮਨ੍ਤਸ੍ਸੇવਾ’’ਤਿ। ਨવਹਿ ਆਕਾਰੇਹੀਤਿ ਉਪ੍ਪਾਦਾਦੀਹਿ ਨવਹਿ ਪਚ੍ਚਯਾਕਾਰੇਹਿ। વੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਯਂ (ਪਟਿ॰ ਮ॰ ੧.੪੫) –
Sāvakehi desitā desanāpi pana satthu eva desanāti āha ‘‘mayā dinnanaye ṭhatvā’’ti. ‘‘Sekkhena nāma nibbānaṃ sabbākārena paṭividdhaṃ na hotī’’ti na tassa gambhīratāti tassa gambhīrassa upādānassa gambhīratā viya suṭṭhu diṭṭhā nāma hoti. Tasmā āha ‘‘idaṃ nibbānameva gambhīraṃ, paccayākāro pana uttānako jāto’’ti. Nibbānañhi sabbepi asekkhā sabbaso paṭivijjhanti nippadesattā, paccayākāraṃ pana sammāsambuddhāyeva anavasesato paṭivijjhanti, na itare. Tasmā paccayavasena ‘‘idaṃ aparaddha’’nti vuttaṃ theraṃ apasādentena. Tameva hissa anavasesato paṭivedhābhāvaṃ vibhāvetuṃ ‘‘atha kasmā’’tiādi vuttaṃ. Asatipi dhammato bhede saṃyojanatthaanusayatthavasena pana tesaṃ labbhamānabhedaṃ gahetvā ‘‘ime cattāro kilese’’ti vuttaṃ. Añño hi tesaṃ bandhanattho, añño thāmagamanaṭṭhoti. Esa nayo sesesupi. Iti imesaṃ kilesānaṃ appahīnattā tathārūpaṃ upanissayasampadaṃ abhāvayatova anuttānameva dhammaṃ uttānanti na vattabbamevāti adhippāyo. Cattāri aṭṭha soḷasa vā asaṅkhyeyyānīti idaṃ mahābodhisattānaṃ santāne bodhiparipācakadhammānaṃ tikkhamajjhimamudubhāvasiddhakālavisesadassanaṃ, tañca kho mahābhinīhārato paṭṭhāyāti vadanti. Etehīti yathāvuttabuddhasāvakaaggasāvakapaccekabuddhasammāsambuddhānaṃ visesādhigamehi. Paccanīkanti paṭikkūlaṃ viruddhaṃ. Sabbathā paccayākārapaṭivedho nāma sammāsambodhiyādhigamo evāti vuttaṃ ‘‘paccayākāraṃ paṭivijjhituṃ vāyamantassevā’’ti. Navahi ākārehīti uppādādīhi navahi paccayākārehi. Vuttañhetaṃ paṭisambhidāyaṃ (paṭi. ma. 1.45) –
‘‘ਅવਿਜ੍ਜਾਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦਟ੍ਠਿਤਿ ਚ ਪવਤ੍ਤਟ੍ਠਿਤਿ ਚ ਨਿਮਿਤ੍ਤਟ੍ਠਿਤਿ ਚ ਆਯੂਹਨਟ੍ਠਿਤਿ ਚ ਸਂਯੋਗਟ੍ਠਿਤਿ ਚ ਪਲਿਬੋਧਟ੍ਠਿਤਿ ਚ ਸਮੁਦਯਟ੍ਠਿਤਿ ਚ ਹੇਤੁਟ੍ਠਿਤਿ ਚ ਪਚ੍ਚਯਟ੍ਠਿਤਿ ਚ, ਇਮੇਹਿ ਨવਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅવਿਜ੍ਜਾ ਪਚ੍ਚਯੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਪਚ੍ਚਯਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ’’ਤਿਆਦਿ।
‘‘Avijjāsaṅkhārānaṃ uppādaṭṭhiti ca pavattaṭṭhiti ca nimittaṭṭhiti ca āyūhanaṭṭhiti ca saṃyogaṭṭhiti ca palibodhaṭṭhiti ca samudayaṭṭhiti ca hetuṭṭhiti ca paccayaṭṭhiti ca, imehi navahākārehi avijjā paccayo, saṅkhārā paccayasamuppannā’’tiādi.
ਤਤ੍ਥ ਨવਹਾਕਾਰੇਹੀਤਿ ਨવਹਿ ਪਚ੍ਚਯਭਾવੂਪਗਮਨੇਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ। ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਏਤਸ੍ਮਾ ਫਲਨ੍ਤਿ ਉਪ੍ਪਾਦੋ, ਫਲੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਕਾਰਣਭਾવੋ। ਸਤਿ ਚ ਅવਿਜ੍ਜਾਯ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਨਾਸਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅવਿਜ੍ਜਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦੋ ਹੋਤਿ। ਤਥਾ ਅવਿਜ੍ਜਾਯ ਸਤਿ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਪવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਚ ਨਿਮਿਯਨ੍ਤਿ ਚ। ਯਥਾ ਚ ਭવਾਦੀਸੁ ਖਿਪਨ੍ਤਿ, ਏવਂ ਤੇਸਂ ਅવਿਜ੍ਜਾ ਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ, ਤਥਾ ਆਯੂਹਨ੍ਤਿ ਫਲੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਘਟੇਨ੍ਤਿ ਸਂਯੁਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਫਲੇਨ। ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਨ੍ਤਾਨੇ ਸਯਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਤਂ ਪਲਿਬੁਨ੍ਧਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਚਯਨ੍ਤਰਸਮવਾਯੇ ਉਦਯਨ੍ਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਹਿਨੋਤਿ ਚ ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਕਾਰਣਭਾવਂ ਉਪਗਚ੍ਛਤਿ। ਪਟਿਚ੍ਚ ਅવਿਜ੍ਜਂ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਅਯਨ੍ਤਿ ਪવਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ ਏવਂ ਅવਿਜ੍ਜਾਯ ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਕਾਰਣਭਾવੂਪਗਮਨવਿਸੇਸਾ ਉਪ੍ਪਾਦਾਦਯੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾਤਿ। ਉਪ੍ਪਾਦਟ੍ਠਿਤੀਤਿ ਚ ਤਿਟ੍ਠਤਿ ਏਤੇਨਾਤਿ ਠਿਤਿ, ਕਾਰਣਂ। ਉਪ੍ਪਾਦੋ ਏવ ਠਿਤਿ ਉਪ੍ਪਾਦਠਿਤਿ। ਏਸ ਨਯੋ ਸੇਸੇਸੁਪਿ। ਇਦਞ੍ਚ ਪਚ੍ਚਯਾਕਾਰਦਸ੍ਸਨਂ ਯਥਾ ਪੁਰਿਮੇਹਿ ਮਹਾਬੋਧਿਮੂਲੇ ਪવਤ੍ਤਿਤਂ, ਤਥਾ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਭਗવਤਾਪਿ ਪવਤ੍ਤਿਤਨ੍ਤਿ ਅਚ੍ਛਰਿਯવੇਗਾਭਿਹਤਾ ਦਸਸਹਸ੍ਸਿਲੋਕਧਾਤੁ ਸਙ੍ਕਮ੍ਪਿ ਸਮ੍ਪਕਮ੍ਪੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਦਿਟ੍ਠਮਤ੍ਤੇ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ।
Tattha navahākārehīti navahi paccayabhāvūpagamanehi ākārehi. Uppajjati etasmā phalanti uppādo, phaluppattiyā kāraṇabhāvo. Sati ca avijjāya saṅkhārā uppajjanti, nāsati, tasmā avijjā saṅkhārānaṃ uppādo hoti. Tathā avijjāya sati saṅkhārā pavattanti ca nimiyanti ca. Yathā ca bhavādīsu khipanti, evaṃ tesaṃ avijjā paccayo hoti, tathā āyūhanti phaluppattiyā ghaṭenti saṃyujjanti attano phalena. Yasmiṃ santāne sayaṃ uppannā, taṃ palibundhanti paccayantarasamavāye udayanti uppajjanti, hinoti ca saṅkhārānaṃ kāraṇabhāvaṃ upagacchati. Paṭicca avijjaṃ saṅkhārā ayanti pavattantīti evaṃ avijjāya saṅkhārānaṃ kāraṇabhāvūpagamanavisesā uppādādayo veditabbāti. Uppādaṭṭhitīti ca tiṭṭhati etenāti ṭhiti, kāraṇaṃ. Uppādo eva ṭhiti uppādaṭhiti. Esa nayo sesesupi. Idañca paccayākāradassanaṃ yathā purimehi mahābodhimūle pavattitaṃ, tathā amhākaṃ bhagavatāpi pavattitanti acchariyavegābhihatā dasasahassilokadhātu saṅkampi sampakampīti dassento ‘‘diṭṭhamatte’’tiādimāha.
ਏਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਾਤਿ ਏਤਸ੍ਸ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਸਞ੍ਞਿਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ। ਸੋ ਪਨ ਯਸ੍ਮਾ ਅਤ੍ਥਤੋ ਹੇਤੁਪ੍ਪਭવਾਨਂ ਹੇਤੁ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਏਤਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਧਮ੍ਮਸ੍ਸਾ’’ਤਿ । ਜਾਤਿਆਦੀਨਂ ਜਰਾਮਰਣਪਚ੍ਚਯਤਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਨਾਮਰੂਪਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ ਤਸ੍ਸ ਚ ਪਚ੍ਚਯਪਰਿਗ੍ਗਹੋ ਨ ਪਠਮਾਭਿਨਿવੇਸਮਤ੍ਤੇਨ ਹੋਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਤਤ੍ਥ ਅਪਰਾਪਰਂ ਞਾਣੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਸਞ੍ਞਿਤੇਨ ਅਨੁ ਅਨੁ ਬੁਜ੍ਝਨੇਨ। ਤਦੁਭਯਭਾવਂ ਪਨ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਞਾਤਪਰਿਞ੍ਞਾવਸੇਨ ਅਨਨੁਬੁਜ੍ਝਨਾ’’ਤਿ ਆਹ। ਨਿਚ੍ਚਸਞ੍ਞਾਦੀਨਂ ਪਜਹਨવਸੇਨ ਪવਤ੍ਤਮਾਨਾ વਿਪਸ੍ਸਨਾਧਮ੍ਮੇ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤਿ ਏવ ਨਾਮ ਹੋਤਿ ਪਟਿਪਕ੍ਖવਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨੇਨ ਤਿਕ੍ਖવਿਸਦਭਾવਾਪਤ੍ਤਿਤੋ, ਤਦਧਿਟ੍ਠਾਨਭੂਤਾ ਚ ਤੀਰਣਪਰਿਞ੍ਞਾ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੋ ਚ ਪਰਿਞ੍ਞਾਪਹਾਨਾਭਿਸਮਯવਸੇਨ ਪવਤ੍ਤਿਯਾ ਤੀਰਣਪ੍ਪਹਾਨਪਰਿਞ੍ਞਾਸਙ੍ਗਹੋ ਚਾਤਿ ਤਦੁਭਯਪਟਿવੇਧਾਭਾવਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਤੀਰਣਪ੍ਪਹਾਨਪਰਿਞ੍ਞਾવਸੇਨ ਅਪ੍ਪਟਿવਿਜ੍ਝਨਾ’’ਤਿ ਆਹ। ਤਨ੍ਤਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪਟવੀਨਨਤ੍ਥਂ ਤਨ੍ਤવਾਯੇਤਿ ਤਨ੍ਤਂ ਆવਞ੍ਛਿਤ੍વਾ ਪਸਾਰਿਤਸੁਤ੍ਤવਟ੍ਟਿਤਂ ਨੀਯਤੀਤਿ ਕਤ੍વਾ, ਤਂ ਪਨ ਤਨ੍ਤਾਕੁਲਤਾਯ ਨਿਦਸ੍ਸਨਭਾવੇਨ ਆਕੁਲਮੇવ ਗਹਿਤਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਤਨ੍ਤਂ વਿਯ ਆਕੁਲਜਾਤਾ’’ਤਿ। ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ વੁਤ੍ਤਮਤ੍ਥਂ વਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਯਥਾ ਨਾਮਾ’’ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਸਮਾਨੇਤੁਨ੍ਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇਨਾਪਰਂ ਸਮਂ ਕਤ੍વਾ ਆਨੇਤੁਂ, ਅવਿਸਮਂ ਉਜੁਂ ਕਾਤੁਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਤਨ੍ਤਮੇવ વਾ ਆਕੁਲਂ ਤਨ੍ਤਾਕੁਲਂ, ਤਨ੍ਤਾਕੁਲਂ વਿਯ ਜਾਤਾ ਭੂਤਾ ਤਨ੍ਤਾਕੁਲਕਜਾਤਾ। ਮਜ੍ਝਿਮਂ ਪਟਿਪਦਂ ਅਨੁਪਗਨ੍ਤ੍વਾ ਅਨ੍ਤਦ੍વਯਪਕ੍ਖਨ੍ਦੇਨ ਪਚ੍ਚਯਾਕਾਰੇ ਖਲਿਤ੍વਾ ਆਕੁਲਬ੍ਯਾਕੁਲਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤੇਨੇવ ਅਨ੍ਤਦ੍વਯਪਕ੍ਖਨ੍ਦੇਨ ਤਂਤਂਦਿਟ੍ਠਿਗ੍ਗਾਹવਸੇਨ ਪਰਿਬ੍ਭਮਨ੍ਤਾ ਉਜੁਕਂ ਧਮ੍ਮਟ੍ਠਿਤਿਤਨ੍ਤਂ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਿਤੁਂ ਨ ਜਾਨਨ੍ਤਿ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਚਯਾਕਾਰਂ ਉਜੁਂ ਕਾਤੁ’’ਨ੍ਤਿ। ਦ੍વੇ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੇਤਿ ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਸਤ੍ਤਮਹਾਬੋਧਿਸਤ੍ਤੇ। ਅਤ੍ਤਨੋ ਧਮ੍ਮਤਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਭਾવੇਨ, ਪਰੋਪਦੇਸੇਨ વਿਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਗੁਲ਼ਕਜਾਤਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਜਾਤਗੁਲ਼ਕਂ ਪਿਣ੍ਡਿਸੁਤ੍ਤਂ। ਤਤੋ ਏવ ਗਣ੍ਠਿਬਦ੍ਧਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਪਚ੍ਚਯੇਸੁ ਪਕ੍ਖਲਿਤ੍વਾਤਿ ਅਨਿਚ੍ਚਦੁਕ੍ਖਾਨਤ੍ਤਾਦਿਸਭਾવੇਸੁ ਪਚ੍ਚਯਧਮ੍ਮੇਸੁ ਨਿਚ੍ਚਾਦਿਭਾવવਸੇਨ ਪਕ੍ਖਲਿਤ੍વਾ। ਪਚ੍ਚਯੇ ਉਜੁਂ ਕਾਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋਤਿ ਤਸ੍ਸੇવ ਨਿਚ੍ਚਾਦਿਗਾਹਸ੍ਸ ਅવਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਤੋ ਪਚ੍ਚਯਧਮ੍ਮਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਦਸ੍ਸਨਂ ਉਜੁਂ ਕਾਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਇਦਂਸਚ੍ਚਾਭਿਨਿવੇਸਕਾਯਗਨ੍ਥવਸੇਨ ਗਣ੍ਠਿਕਜਾਤਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਦ੍વਾਸਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ਗਣ੍ਠਿਬਦ੍ਧਾ’’ਤਿ।
Etassa dhammassāti etassa paṭiccasamuppādasaññitassa dhammassa. So pana yasmā atthato hetuppabhavānaṃ hetu. Tenāha ‘‘etassa paccayadhammassā’’ti . Jātiādīnaṃ jarāmaraṇapaccayatāyāti attho. Nāmarūpaparicchedo tassa ca paccayapariggaho na paṭhamābhinivesamattena hoti, atha kho tattha aparāparaṃ ñāṇuppattisaññitena anu anu bujjhanena. Tadubhayabhāvaṃ pana dassento ‘‘ñātapariññāvasena ananubujjhanā’’ti āha. Niccasaññādīnaṃ pajahanavasena pavattamānā vipassanādhamme paṭivijjhati eva nāma hoti paṭipakkhavikkhambhanena tikkhavisadabhāvāpattito, tadadhiṭṭhānabhūtā ca tīraṇapariññā ariyamaggo ca pariññāpahānābhisamayavasena pavattiyā tīraṇappahānapariññāsaṅgaho cāti tadubhayapaṭivedhābhāvaṃ dassento ‘‘tīraṇappahānapariññāvasena appaṭivijjhanā’’ti āha. Tantaṃ vuccati paṭavīnanatthaṃ tantavāyeti tantaṃ āvañchitvā pasāritasuttavaṭṭitaṃ nīyatīti katvā, taṃ pana tantākulatāya nidassanabhāvena ākulameva gahitanti āha ‘‘tantaṃ viya ākulajātā’’ti. Saṅkhepato vuttamatthaṃ vitthārato dassento ‘‘yathā nāmā’’tiādi vuttaṃ. Samānetunti pubbenāparaṃ samaṃ katvā ānetuṃ, avisamaṃ ujuṃ kātunti attho. Tantameva vā ākulaṃ tantākulaṃ, tantākulaṃ viya jātā bhūtā tantākulakajātā. Majjhimaṃ paṭipadaṃ anupagantvā antadvayapakkhandena paccayākāre khalitvā ākulabyākulā honti, teneva antadvayapakkhandena taṃtaṃdiṭṭhiggāhavasena paribbhamantā ujukaṃ dhammaṭṭhititantaṃ paṭivijjhituṃ na jānanti. Tenāha ‘‘na sakkonti paccayākāraṃ ujuṃ kātu’’nti. Dve bodhisatteti paccekabodhisattamahābodhisatte. Attano dhammatāyāti attano sabhāvena, paropadesena vināti attho. Tattha tattha guḷakajātanti tasmiṃ tasmiṃ ṭhāne jātaguḷakaṃ piṇḍisuttaṃ. Tato eva gaṇṭhibaddhanti vuttaṃ. Paccayesu pakkhalitvāti aniccadukkhānattādisabhāvesu paccayadhammesu niccādibhāvavasena pakkhalitvā. Paccaye ujuṃ kātuṃ asakkontoti tasseva niccādigāhassa avissajjanato paccayadhammanimittaṃ attano dassanaṃ ujuṃ kātuṃ asakkonto idaṃsaccābhinivesakāyaganthavasena gaṇṭhikajātā hontīti āha ‘‘dvāsaṭṭhi…pe… gaṇṭhibaddhā’’ti.
ਯੇ ਹਿ ਕੇਚਿ ਸਮਣਾ વਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ વਾ ਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠਿਆਦਿ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਨਿਸ੍ਸਿਤਾ ਅਲ੍ਲੀਨਾ, વਿਨਨਤੋ ਕੁਲਾਤਿ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗવਸੇਨ ਲਦ੍ਧਨਾਮਸ੍ਸ ਤਨ੍ਤવਾਯਸ੍ਸ ਗਣ੍ਠਿਕਂ ਨਾਮ ਆਕੁਲਭਾવੇਨ ਅਗ੍ਗਤੋ વਾ ਮੂਲਤੋ વਾ ਦੁવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾવਯવਂ ਖਲਿਤਬਨ੍ਧਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਕੁਲਾਗਣ੍ਠਿਕਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪੇਸਕਾਰਕਞ੍ਜਿਯਸੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ। ਸਕੁਣਿਕਾਤਿ વਟ੍ਟਚਾਟਕਸਕੁਣਿਕਾ। ਸਾ ਹਿ ਰੁਕ੍ਖਸਾਖਾਸੁ ਓਲਮ੍ਬਨਕੁਲਾવਕਾ ਹੋਤਿ। ਤਞ੍ਹਿ ਸਾ ਕੁਲਾવਕਂ ਤਤੋ ਤਤੋ ਤਿਣਹੀਰਾਦਿਕੇ ਆਨੇਤ੍વਾ ਤਥਾ ਤਥਾ વਿਨਨ੍ਧਤਿ, ਯਥਾ ਤੇਸਂ ਪੇਸਕਾਰਕਞ੍ਜਿਯਸੁਤ੍ਤਂ વਿਯ ਅਗ੍ਗੇਨ વਾ ਅਗ੍ਗਂ, ਮੂਲੇਨ વਾ ਮੂਲਂ ਸਮਾਨੇਤੁਂ વਿવੇਚੇਤੁਂ વਾ ਨ ਸਕ੍ਕਾ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਯਥਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਤਦੁਭਯਮ੍ਪੀਤਿ ਕੁਲਾਗਣ੍ਠਿਕਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਕਞ੍ਜਿਯਸੁਤ੍ਤਂ ਕੁਲਾવਕਞ੍ਚ। ਪੁਰਿਮਨਯੇਨੇવਾਤਿ ‘‘ਏવਮੇવ ਸਤ੍ਤਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਪੁਬ੍ਬੇ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ।
Ye hi keci samaṇā vā brāhmaṇā vā sassatadiṭṭhiādi diṭṭhiyo nissitā allīnā, vinanato kulāti itthiliṅgavasena laddhanāmassa tantavāyassa gaṇṭhikaṃ nāma ākulabhāvena aggato vā mūlato vā duviññeyyāvayavaṃ khalitabandhasuttanti āha ‘‘kulāgaṇṭhikaṃ vuccati pesakārakañjiyasutta’’nti. Sakuṇikāti vaṭṭacāṭakasakuṇikā. Sā hi rukkhasākhāsu olambanakulāvakā hoti. Tañhi sā kulāvakaṃ tato tato tiṇahīrādike ānetvā tathā tathā vinandhati, yathā tesaṃ pesakārakañjiyasuttaṃ viya aggena vā aggaṃ, mūlena vā mūlaṃ samānetuṃ vivecetuṃ vā na sakkā. Tenāha ‘‘yathā’’tiādi. Tadubhayampīti kulāgaṇṭhikanti vuttaṃ kañjiyasuttaṃ kulāvakañca. Purimanayenevāti ‘‘evameva sattā’’tiādinā pubbe vuttanayeneva.
ਕਾਮਂ ਮੁਞ੍ਜਪਬ੍ਬਜਤਿਣਾਨਿ ਯਥਾਜਾਤਾਨਿਪਿ ਦੀਘਭਾવੇਨ ਪਤਿਤ੍વਾ ਅਰਞ੍ਞਟ੍ਠਾਨੇ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ વਿਨਨ੍ਧਿਤ੍વਾ ਆਕੁਲਾਨਿ ਹੁਤ੍વਾ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ, ਤਾਨਿ ਪਨ ਤਥਾ ਦੁਬ੍ਬਿવੇਚਿਯਾਨਿ ਯਥਾ ਰਜ੍ਜੁਭੂਤਾਨੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਯਥਾ ਹੀ’’ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਸੇਸਮੇਤ੍ਥ ਹੇਟ੍ਠਾ વੁਤ੍ਤਨਯਮੇવ।
Kāmaṃ muñjapabbajatiṇāni yathājātānipi dīghabhāvena patitvā araññaṭṭhāne aññamaññaṃ vinandhitvā ākulāni hutvā tiṭṭhanti, tāni pana tathā dubbiveciyāni yathā rajjubhūtānīti dassetuṃ ‘‘yathā hī’’tiādi vuttaṃ. Sesamettha heṭṭhā vuttanayameva.
ਅਪਾਯੋਤਿ ਅਯੇਨ ਸੁਖੇਨ, ਸੁਖਹੇਤੁਨਾ વਾ વਿਰਹਿਤੋ। ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਗਤਿਭਾવਤੋਤਿ ਅਪਾਯਿਕਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪવਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨਭਾવਤੋ। ਸੁਖਸਮੁਸ੍ਸਯਤੋਤਿ ‘‘ਅਬ੍ਭੁਦਯਤੋ વਿਨਿਪਤਿਤਤ੍ਤਾ’’ਤਿ વਿਰੂਪਂ ਨਿਪਤਿਤਤ੍ਤਾ ਯਥਾ ਤੇਨਤ੍ਤਭਾવੇਨ ਸੁਖਸਮੁਸ੍ਸਯੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਏવਂ ਨਿਪਤਿਤਤ੍ਤਾ। ਇਤਰੋਤਿ ਸਂਸਾਰੋ ਨਨੁ ‘‘ਅਪਾਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ વੁਤ੍ਤੋਪਿ ਸਂਸਾਰੋ ਏવਾਤਿ? ਸਚ੍ਚਮੇਤਂ, ਨਿਰਯਾਦੀਨਂ ਪਨ ਅਧਿਮਤ੍ਤਦੁਕ੍ਖਭਾવਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਅਪਾਯਾਦਿਗ੍ਗਹਣਂ ਗੋਬਲਿਬਦ੍ਦਞਾਯੇਨ ਅਯਮਤ੍ਥੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਖਨ੍ਧਾਨਞ੍ਚ ਪਟਿਪਾਟੀਤਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਹੇਤੁਫਲਭਾવੇਨ ਅਪਰਾਪਰੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿ। ਅਬ੍ਭੋਚ੍ਛਿਨ੍ਨਂ વਤ੍ਤਮਾਨਾਤਿ ਅવਿਚ੍ਛੇਦੇਨ ਪવਤ੍ਤਮਾਨਾ।
Apāyoti ayena sukhena, sukhahetunā vā virahito. Dukkhassa gatibhāvatoti apāyikassa dukkhassa pavattiṭṭhānabhāvato. Sukhasamussayatoti ‘‘abbhudayato vinipatitattā’’ti virūpaṃ nipatitattā yathā tenattabhāvena sukhasamussayo na hoti, evaṃ nipatitattā. Itaroti saṃsāro nanu ‘‘apāya’’ntiādinā vuttopi saṃsāro evāti? Saccametaṃ, nirayādīnaṃ pana adhimattadukkhabhāvadassanatthaṃ apāyādiggahaṇaṃ gobalibaddañāyena ayamattho veditabbo. Khandhānañca paṭipāṭīti pañcannaṃ khandhānaṃ hetuphalabhāvena aparāparuppatti. Abbhocchinnaṃ vattamānāti avicchedena pavattamānā.
ਤਂ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪੀਤਿ ਤਂ ‘‘ਅਪਾਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ વੁਤ੍ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਅਪਾਯਦੁਕ੍ਖਞ੍ਚੇવ વਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਞ੍ਚ। ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦੇ વਾਤਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾ ਨਾવਾ વਿਯਾਤਿ ਇਦਂ ਪਰਿਬ੍ਭਮਨਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸ ਮਹਨ੍ਤਭਾવਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਞ੍ਚੇવ ਪਰਿਬ੍ਭਮਨਸ੍ਸ ਅਨવਤ੍ਤਿਤਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਞ੍ਚ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਸੇਸਂ વੁਤ੍ਤਨਯਮੇવ।
Taṃ sabbampīti taṃ ‘‘apāya’’ntiādinā vuttaṃ sabbaṃ apāyadukkhañceva vaṭṭadukkhañca. Mahāsamudde vātakkhittā nāvā viyāti idaṃ paribbhamanaṭṭhānassa mahantabhāvadassanatthañceva paribbhamanassa anavattitadassanatthañca veditabbaṃ. Sesaṃ vuttanayameva.
ਨਿਦਾਨਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Nidānasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
ਦੁਕ੍ਖવਗ੍ਗવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Dukkhavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ • Saṃyuttanikāya / ੧੦. ਨਿਦਾਨਸੁਤ੍ਤਂ • 10. Nidānasuttaṃ
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ੧੦. ਨਿਦਾਨਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 10. Nidānasuttavaṇṇanā
