| Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / கங்கா²விதரணீ-புராண-டீகா • Kaṅkhāvitaraṇī-purāṇa-ṭīkā |
நிதா³னவண்ணனா
Nidānavaṇṇanā
‘‘ஆவிகதா ஹிஸ்ஸ பா²ஸு ஹோதி, தத்தா²யஸ்மந்தே புச்சா²மி…பே॰… துண்ஹீ, ஏவமேதங் தா⁴ரயாமீ’’தி வத்வா ‘‘உத்³தி³ட்ட²ங் கோ² ஆயஸ்மந்தோ நிதா³ன’’ந்திஆதி³னா நயேன வுத்தங். எத்தே²வ யாவததியானுஸாவனகதா²வஸானே அத² கோ² உத்³தே³ஸகாலே ‘‘ஆவிகதா ஹிஸ்ஸ பா²ஸு ஹோதீ’’தி வத்வா ‘‘உத்³தி³ட்ட²ங் கோ² ஆயஸ்மந்தோ நிதா³னங். தத்தா²யஸ்மந்தே புச்சா²மீ’’திஆதி³னா நயேன ஆக³தங். உபோஸத²க்க²ந்த⁴கேபி ஏவமேவ ஆக³தங். தத்த² புப்³பே³ வுத்தங் பச்சா² ஆக³தஸுத்தேன விருஜ்ஜ²தி. தஸ்மா யதா² ந விருஜ்ஜ²தி, ததா² உபபரிக்கி²த்வா க³ஹேதப்³ப³ங். ஏவங் ந விருஜ்ஜ²தீதி ஏகே. கத²ங்? ‘‘ஆவிகதா ஹிஸ்ஸ பா²ஸு ஹோதீ’’தி வத்வா ‘‘உத்³தி³ட்ட²ங் கோ² ஆயஸ்மந்தோ நிதா³னங். தத்தா²யஸ்மந்தே புச்சா²மீ’’திஆதி³னா ஸுஉத்³தி³ட்ட²ங் ஹோதீதி ஏதங் உத்³தே³ஸலக்க²ணங் இதா⁴பி க²ந்த⁴கேபி வுத்தத்தா. தஸ்மா ‘‘பா²ஸு ஹோதீ’’தி வத்வா ‘‘தத்தா²யஸ்மந்தே புச்சா²மீ’’தி வுத்தட்டா²னே அவுத்தம்பி ஆனெத்வா க³ஹேதப்³ப³ங். கஸ்மா? இத⁴ நிதா³னங் ந த³ஸ்ஸிதங், உத்³தே³ஸோ உத்³தே³ஸகாலே உத்³தி³ஸிதப்³ப³லக்க²ணஸ்ஸ தத்த² வுத்தத்தா. அபிச ‘‘நிதா³னுத்³தே³ஸோ’’தி பத³ங் உத்³த⁴ரித்வா நிதா³னுத்³தே³ஸங் த³ஸ்ஸேதுகாமோபி ‘‘ஸுணாது மே, ப⁴ந்தே, ஸங்கோ⁴…பே॰… ஆவிகதா ஹிஸ்ஸ பா²ஸு ஹோதீ’’தி பாட²வஸேன ஆக³தங் நிதா³னங் நிட்டா²பெத்வா உபரி அட்ட²கதா²வஸேன யோஜேதப்³ப³ங் பாளிங் இத⁴ யோஜெத்வா ‘‘தத்தா²யஸ்மந்தே புச்சா²மி…பே॰… தா⁴ரயாமீ’’தி நிதா³னபாளிங் பரிபுண்ணங் கத்வா புன ‘‘தத்த² நிதா³னுத்³தே³ஸோ’’தி உத்³த⁴டபத³வஸேன ஸங்கே²பதோ நிதா³னுத்³தே³ஸலக்க²ணங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘ஏவமேதங் தா⁴ரயாமீ’’தி வத்வா ‘‘உத்³தி³ட்ட²ங் கோ² ஆயஸ்மந்தோ நிதா³ன’’ந்திஆதி³ வுத்தங், தஸ்மா ஏவங் உபரி ச க²ந்த⁴கே ச, அத² கோ² உத்³தே³ஸகாலே ‘‘ஆவிகதா ஹிஸ்ஸ பா²ஸு ஹோதீ’’தி வத்வா ‘‘உத்³தி³ட்ட²ங் கோ² ஆயஸ்மந்தோ நிதா³னங். தத்தா²யஸ்மந்தே புச்சா²மீ’’திஆதி³ நிதா³னுத்³தே³ஸோவ த³ஸ்ஸிதோ, ந நிதா³னங்.
‘‘Āvikatā hissa phāsu hoti, tatthāyasmante pucchāmi…pe… tuṇhī, evametaṃ dhārayāmī’’ti vatvā ‘‘uddiṭṭhaṃ kho āyasmanto nidāna’’ntiādinā nayena vuttaṃ. Ettheva yāvatatiyānusāvanakathāvasāne atha kho uddesakāle ‘‘āvikatā hissa phāsu hotī’’ti vatvā ‘‘uddiṭṭhaṃ kho āyasmanto nidānaṃ. Tatthāyasmante pucchāmī’’tiādinā nayena āgataṃ. Uposathakkhandhakepi evameva āgataṃ. Tattha pubbe vuttaṃ pacchā āgatasuttena virujjhati. Tasmā yathā na virujjhati, tathā upaparikkhitvā gahetabbaṃ. Evaṃ na virujjhatīti eke. Kathaṃ? ‘‘Āvikatā hissa phāsu hotī’’ti vatvā ‘‘uddiṭṭhaṃ kho āyasmanto nidānaṃ. Tatthāyasmante pucchāmī’’tiādinā suuddiṭṭhaṃ hotīti etaṃ uddesalakkhaṇaṃ idhāpi khandhakepi vuttattā. Tasmā ‘‘phāsu hotī’’ti vatvā ‘‘tatthāyasmante pucchāmī’’ti vuttaṭṭhāne avuttampi ānetvā gahetabbaṃ. Kasmā? Idha nidānaṃ na dassitaṃ, uddeso uddesakāle uddisitabbalakkhaṇassa tattha vuttattā. Apica ‘‘nidānuddeso’’ti padaṃ uddharitvā nidānuddesaṃ dassetukāmopi ‘‘suṇātu me, bhante, saṅgho…pe… āvikatā hissa phāsu hotī’’ti pāṭhavasena āgataṃ nidānaṃ niṭṭhāpetvā upari aṭṭhakathāvasena yojetabbaṃ pāḷiṃ idha yojetvā ‘‘tatthāyasmante pucchāmi…pe… dhārayāmī’’ti nidānapāḷiṃ paripuṇṇaṃ katvā puna ‘‘tattha nidānuddeso’’ti uddhaṭapadavasena saṅkhepato nidānuddesalakkhaṇaṃ dassetuṃ ‘‘evametaṃ dhārayāmī’’ti vatvā ‘‘uddiṭṭhaṃ kho āyasmanto nidāna’’ntiādi vuttaṃ, tasmā evaṃ upari ca khandhake ca, atha kho uddesakāle ‘‘āvikatā hissa phāsu hotī’’ti vatvā ‘‘uddiṭṭhaṃ kho āyasmanto nidānaṃ. Tatthāyasmante pucchāmī’’tiādi nidānuddesova dassito, na nidānaṃ.
ஸவனாணத்திவசனந்தி எத்த² ஸங்க⁴னவகதரேன வத்துங் அயுத்தந்தி சே? யுத்தமேவ. ‘‘பாதிமொக்கு²த்³தே³ஸகேன ஏவங் வத்தப்³ப³’’ந்தி ப⁴க³வதா வுத்தத்தா ப⁴க³வதோவ ஆணத்தி, ந உத்³தே³ஸகஸ்ஸ. இத⁴ நவகதரவஸேன வுத்தங். தே²ரோபி பன உத்³தி³ஸிதுங் லப⁴தீதி த³ஸ்ஸனத்த²ங் ‘‘தே²ராதி⁴கங் பாதிமொக்க²’’ந்தி வுத்தங். இமினா ஸுத்தேன நவகதரோ ந லப⁴தீதி சே? தங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘யோ தத்த² பி⁴க்கூ²’’திஆதி³ வுத்தங்.
Savanāṇattivacananti ettha saṅghanavakatarena vattuṃ ayuttanti ce? Yuttameva. ‘‘Pātimokkhuddesakena evaṃ vattabba’’nti bhagavatā vuttattā bhagavatova āṇatti, na uddesakassa. Idha navakataravasena vuttaṃ. Theropi pana uddisituṃ labhatīti dassanatthaṃ ‘‘therādhikaṃ pātimokkha’’nti vuttaṃ. Iminā suttena navakataro na labhatīti ce? Taṃ dassetuṃ ‘‘yo tattha bhikkhū’’tiādi vuttaṃ.
யதா² சதுவக்³கே³ன ட²பெத்வா உபஸம்பதா³பவாரணாஅப்³பா⁴னானி ஸப்³ப³ங் ஸங்க⁴கம்மங் காதுங் வட்டதி, ஏவங் ‘‘அதிரேகவீஸதிவக்³கே³ன இமங் நாம கம்மங் காதப்³ப³’’ந்தி அவத்வா அதிரேகவசனத்தா அஞ்ஞங் அத்த²ங் ஸூசேதி, கிங் தந்தி ‘‘சதுவக்³கா³தி³னா’’திஆதி³. தஞ்ஹி தேஹி ஏவ ஸித்³த⁴ங். கத²ங்? சதுவக்³கே³ன உபஸம்பதா³பவாரணா…பே॰… வீஸதிவக்³கே³ன ந கிஞ்சி ஸங்க⁴கம்மங் காதுங் ந வட்டதீதி. எத்த² ‘‘த³ஸவக்³கே³ன அப்³பா⁴னகம்மமத்தங் ட²பெத்வா’’தி வத³ந்தேன சதுபஞ்சவக்³கே³ன கரணீயானிபி த³ஸவக்³கே³ன காதுங் அனுஞ்ஞாதானி. தஸ்மா அதிரேகேன வட்டதீதி தீ³பிதங், ‘‘ட²பெத்வா’’தி வசனேன ஊனதரேன ந வட்டதீதி தீ³பிதமேவ. தஸ்மா ந வத்தப்³ப³ங் அதிரேகவீஸதிவக்³கோ³தி சே? வத்தப்³ப³மேவ. சதுபஞ்சவக்³கே³ன கத்தப்³ப³ங் ச²ஸத்தஅட்ட²னவவக்³கே³ன காதப்³ப³ந்தி ச, த³ஸவக்³கே³ன காதப்³ப³ங் ஏகாத³ஸத்³வாத³ஸ…பே॰… ஏகூனவீஸதிவக்³கே³ன காதப்³ப³ந்தி ச தீ³பிதங். ஊனதரேன ந வட்டதீதி தீ³பிதங் பாகடதோ. ஸப்³ப³ப்பகாரேன பன அதிரேகவீஸதிஅனதிரேகவீஸதிவக்³கே³ வுத்தேபி தீ³பிதங் ஹோதீதி வஜிரபு³த்³தி⁴த்தே²ரேன லிகி²தங். இதோ பட்டா²ய ‘‘லிகி²த’’ந்தி வுத்தே வஜிரபு³த்³தி⁴த்தே²ரேனாதி க³ஹேதப்³ப³ங்.
Yathā catuvaggena ṭhapetvā upasampadāpavāraṇāabbhānāni sabbaṃ saṅghakammaṃ kātuṃ vaṭṭati, evaṃ ‘‘atirekavīsativaggena imaṃ nāma kammaṃ kātabba’’nti avatvā atirekavacanattā aññaṃ atthaṃ sūceti, kiṃ tanti ‘‘catuvaggādinā’’tiādi. Tañhi tehi eva siddhaṃ. Kathaṃ? Catuvaggena upasampadāpavāraṇā…pe… vīsativaggena na kiñci saṅghakammaṃ kātuṃ na vaṭṭatīti. Ettha ‘‘dasavaggena abbhānakammamattaṃ ṭhapetvā’’ti vadantena catupañcavaggena karaṇīyānipi dasavaggena kātuṃ anuññātāni. Tasmā atirekena vaṭṭatīti dīpitaṃ, ‘‘ṭhapetvā’’ti vacanena ūnatarena na vaṭṭatīti dīpitameva. Tasmā na vattabbaṃ atirekavīsativaggoti ce? Vattabbameva. Catupañcavaggena kattabbaṃ chasattaaṭṭhanavavaggena kātabbanti ca, dasavaggena kātabbaṃ ekādasadvādasa…pe… ekūnavīsativaggena kātabbanti ca dīpitaṃ. Ūnatarena na vaṭṭatīti dīpitaṃ pākaṭato. Sabbappakārena pana atirekavīsatianatirekavīsativagge vuttepi dīpitaṃ hotīti vajirabuddhittherena likhitaṃ. Ito paṭṭhāya ‘‘likhita’’nti vutte vajirabuddhittherenāti gahetabbaṃ.
ஸசே அனுபோஸதே²பி வட்டெய்ய, ‘‘உபோஸத²ங் கரெய்யா’’தி ந வதெ³ய்ய, யஸ்மா அனுபோஸதே² காதுங் ந வட்டதி, தஸ்மா ‘‘அஜ்ஜுபோஸதோ²’’தி வத்வா புன ‘‘உபோஸத²ங் கரெய்யா’’தி வுத்தங். ‘‘பச்சி²மகத்திகபுண்ணமா ஏவா’’தி அவதா⁴ரணங் ததோ பரங் பவாரணாதி³வஸஸ்ஸ நத்தி²தாய கதங். உத்³த⁴ங் பகதிஉபோஸதே² வுத்தேன பகதிசாரித்தேன ஸத்³தி⁴ங் இத³ம்பி.
Sace anuposathepi vaṭṭeyya, ‘‘uposathaṃ kareyyā’’ti na vadeyya, yasmā anuposathe kātuṃ na vaṭṭati, tasmā ‘‘ajjuposatho’’ti vatvā puna ‘‘uposathaṃ kareyyā’’ti vuttaṃ. ‘‘Pacchimakattikapuṇṇamā evā’’ti avadhāraṇaṃ tato paraṃ pavāraṇādivasassa natthitāya kataṃ. Uddhaṃ pakatiuposathe vuttena pakaticārittena saddhiṃ idampi.
‘‘நிமித்தேன நிமித்தங் ஸம்ப³ந்தி⁴த்வா’’தி ந வத்தப்³ப³ங் ‘‘திவித⁴ஸம்பத்தியுத்தா’’தி வுத்தத்தாதி சே? வத்தப்³ப³மேவ. கஸ்மா? திவித⁴ஸம்பத்தி நாம நிமித்தஸம்பத்தி, பரிஸாஸம்பத்தி, கம்மவாசாஸம்பத்தீதிஆதி³ங் வத்வா ‘‘நிமித்தஸம்பத்தி நாம பப்³ப³தனிமித்தங், பாஸாணனிமித்த’’ந்திஆதி³ வுத்தங், ந நிமித்தேன நிமித்தஸம்ப³ந்த⁴னங் வுத்தங். அபிச ‘‘திவித⁴ஸம்பத்தியுத்தா’’தி ஸம்பயோக³ங்கே³ஸு த³ஸ்ஸெத்வா புன தமேவ பஹானங்கே³ஸு த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘நிமித்தேன நிமித்தங் ஸம்ப³ந்தி⁴த்வா’’தி வுத்தங். நதி³ஸமுத்³த³ஜாதஸ்ஸரேஸு ஸம்மதஸீமாதோ கம்மானி ந விபஜ்ஜந்தி உத³குக்கே²பஸீமத்தாதி ‘‘விபத்திஸீமாயோ நாமா’’தி கஸ்மா வுத்தாதி சே? ஸேஸலக்க²ணானி ஸம்பாதெ³த்வா நதி³யங் ஸீமாய ப³த்³தா⁴ய உத³கபரியந்தங் கத்வா ஸீமாக³தத்தா புன தங் நதி³ங் அந்தோ கத்வா தளாகே கதே ஸசே தஸ்ஸா ஸீமாய கம்மங் காதுங் வட்டெய்ய, ஸீமாதோ கம்மானி ந விபஜ்ஜெய்யுங். யஸ்மா பன ஏவங் காதுங் ந வட்டதி, தஸ்மா ‘‘உத³குக்கே²பஸீமத்தா’’தி வுத்தங் அகாரணங்.
‘‘Nimittena nimittaṃ sambandhitvā’’ti na vattabbaṃ ‘‘tividhasampattiyuttā’’ti vuttattāti ce? Vattabbameva. Kasmā? Tividhasampatti nāma nimittasampatti, parisāsampatti, kammavācāsampattītiādiṃ vatvā ‘‘nimittasampatti nāma pabbatanimittaṃ, pāsāṇanimitta’’ntiādi vuttaṃ, na nimittena nimittasambandhanaṃ vuttaṃ. Apica ‘‘tividhasampattiyuttā’’ti sampayogaṅgesu dassetvā puna tameva pahānaṅgesu dassetuṃ ‘‘nimittena nimittaṃ sambandhitvā’’ti vuttaṃ. Nadisamuddajātassaresu sammatasīmāto kammāni na vipajjanti udakukkhepasīmattāti ‘‘vipattisīmāyo nāmā’’ti kasmā vuttāti ce? Sesalakkhaṇāni sampādetvā nadiyaṃ sīmāya baddhāya udakapariyantaṃ katvā sīmāgatattā puna taṃ nadiṃ anto katvā taḷāke kate sace tassā sīmāya kammaṃ kātuṃ vaṭṭeyya, sīmāto kammāni na vipajjeyyuṃ. Yasmā pana evaṃ kātuṃ na vaṭṭati, tasmā ‘‘udakukkhepasīmattā’’ti vuttaṃ akāraṇaṃ.
வீஸதிவக்³க³கரணீயத்தா ஸங்க⁴கம்மஸ்ஸ கம்மாரஹேன ஸத்³தி⁴ங் ஏகவீஸதி பி⁴க்கூ² நிஸீதி³துங் ந ஸக்கொந்தீ’’தி வுத்தங், ஸுக²னிஸஜ்ஜாவஸேன நிஸீதி³துந்தி அதி⁴ப்பாயோ. ‘‘பரிமண்ட³லாகாரேன நிஸீதி³து’’ந்தி அட்ட²கதா²யங் வுத்தங். தியோஜனங் அதிக்கமித்வாதி மஜ்ஜே² ட²த்வா தி³யட்³ட⁴ங் கத்வா தியோஜனங். கோணதோ ஹி கோணங் தியோஜனங் அதிக்காமேதி, ஆபத்திஞ்ச ஆபஜ்ஜதி, ஸீமா ச அஸீமா ஹோதி. கித்தெத்வாதி நிமித்தானி ஸம்பன்னானிபி அஞ்ஞமஞ்ஞனாமவிபரியாயேன, அனிமித்தானங் நாமேஹி ச கித்தெத்வாதி அத்தோ².
Vīsativaggakaraṇīyattā saṅghakammassa kammārahena saddhiṃ ekavīsati bhikkhū nisīdituṃ na sakkontī’’ti vuttaṃ, sukhanisajjāvasena nisīditunti adhippāyo. ‘‘Parimaṇḍalākārena nisīditu’’nti aṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ. Tiyojanaṃ atikkamitvāti majjhe ṭhatvā diyaḍḍhaṃ katvā tiyojanaṃ. Koṇato hi koṇaṃ tiyojanaṃ atikkāmeti, āpattiñca āpajjati, sīmā ca asīmā hoti. Kittetvāti nimittāni sampannānipi aññamaññanāmavipariyāyena, animittānaṃ nāmehi ca kittetvāti attho.
ராஸிகதங் பங்ஸுபி ருக்கே²ஸு ஜாதேஸு ஸுத்³த⁴பங்ஸுபப்³ப³தோ ஹோதி. கு³ளபிண்ட³பரிமாணோ தூ²லதாய, ந துலக³ணனாய. பூ⁴மியங் பதிட்டி²தோ’’தி இமினா குடஸராவாதீ³ஸு ரோபிதங் படிக்கி²பதி, ததோ அபனெத்வா பன தங்க²ணம்பி பூ⁴மியங் ரோபிதோ வட்டதி. நவமூலஸாகா²னிக்³க³மனங் பன அகாரணங். க²ந்த⁴ங் சி²ந்தி³த்வா ரோபிதே பன ஏதங் யுஜ்ஜதி. ஸூசித³ண்ட³கப்பமாணோ கனிட்ட²ங்கு³லிபரிமாணமத்தோ. ‘‘அட்ட²ங்கு³லுப்³பே³தோ⁴’’தி இமினா உப்³பே³தோ⁴ பரிச்சி²ன்னோ ஹோதி, ‘‘கோ³விஸாணமத்தோ’’தி இமினா பரிணாஹோ. ‘‘ஏவங் ஸந்தேபி கோ³விஸாணபரிணாஹே பரிச்சே²தோ³ நத்தி², தஸ்மா கு²த்³த³கோபி மஹந்தோபி வட்டதி ஏவாதி வத³ந்தி.
Rāsikataṃ paṃsupi rukkhesu jātesu suddhapaṃsupabbato hoti. Guḷapiṇḍaparimāṇo thūlatāya, na tulagaṇanāya. Bhūmiyaṃ patiṭṭhito’’ti iminā kuṭasarāvādīsu ropitaṃ paṭikkhipati, tato apanetvā pana taṅkhaṇampi bhūmiyaṃ ropito vaṭṭati. Navamūlasākhāniggamanaṃ pana akāraṇaṃ. Khandhaṃ chinditvā ropite pana etaṃ yujjati. Sūcidaṇḍakappamāṇo kaniṭṭhaṅguliparimāṇamatto. ‘‘Aṭṭhaṅgulubbedho’’ti iminā ubbedho paricchinno hoti, ‘‘govisāṇamatto’’ti iminā pariṇāho. ‘‘Evaṃ santepi govisāṇapariṇāhe paricchedo natthi, tasmā khuddakopi mahantopi vaṭṭati evāti vadanti.
ஜாதஸ்ஸரே பரிபுண்ணமேவ உத³கங் நிமித்தூபக³ங் தி³ஸ்வா அபரிபுண்ணங் அந்தரா டி²திபூ⁴தங் ‘‘ஜாதஸ்ஸரே ஸம்மதா’’தி வுத்தங் விபத்திங் ந ஆபஜ்ஜதீதி ‘‘நதி³யா ஸம்மதா, ஸமுத்³தே³ ஸம்மதா, ஜாதஸ்ஸரே ஸம்மதா’’தி எத்தா²பி லோணீ ந க³ஹிதா. ப³த்³த⁴ஸீமங் வா நதி³ஸமுத்³த³ஜாதஸ்ஸரே வா அனோக்கமித்வாதி எத்தா²பி ‘‘நதி³யா வா, பி⁴க்க²வே, ஸமுத்³தே³ வா ஜாதஸ்ஸரே வா’’தி (மஹாவ॰ 147) எத்தா²பி ந க³ஹிதா. தஸ்மா லோணீ ந அப³த்³த⁴ஸீமாதி சே? அப³த்³த⁴ஸீமாவ. ‘‘யோபி நதி³ங் வா ஸமுத்³த³ங் வா பி⁴ந்தி³த்வா நிக்க²ந்தஉத³கேன கதோ ஸொப்³போ⁴ ஏதங் லக்க²ணங் பாபுணாதி, அயம்பி ஜாதஸ்ஸரோயேவா’’தி (கங்கா²॰ அட்ட²॰ நிதா³னவண்ணனா) வுத்தத்தா ஜாதஸ்ஸரக்³க³ஹணேன க³ஹிதாதி தத்த² தத்த² அவுத்தா. ‘‘யாவதிகா தஸ்மிங் கா³மகெ²த்தே’’தி வுத்தத்தா அஞ்ஞம்பி கா³மங் அந்தோ கத்வா ஸமானஸங்வாஸகஸீமாஸம்மன்னநகாலே தஸ்மிங் கா³மே பி⁴க்கூ² ஆக³ச்ச²ந்து வா மா வா, வட்டதி. அவிப்பவாஸஸீமாஸம்மன்னநகாலே ஆக³ந்தப்³ப³மேவ.
Jātassare paripuṇṇameva udakaṃ nimittūpagaṃ disvā aparipuṇṇaṃ antarā ṭhitibhūtaṃ ‘‘jātassare sammatā’’ti vuttaṃ vipattiṃ na āpajjatīti ‘‘nadiyā sammatā, samudde sammatā, jātassare sammatā’’ti etthāpi loṇī na gahitā. Baddhasīmaṃ vā nadisamuddajātassare vā anokkamitvāti etthāpi ‘‘nadiyā vā, bhikkhave, samudde vā jātassare vā’’ti (mahāva. 147) etthāpi na gahitā. Tasmā loṇī na abaddhasīmāti ce? Abaddhasīmāva. ‘‘Yopi nadiṃ vā samuddaṃ vā bhinditvā nikkhantaudakena kato sobbho etaṃ lakkhaṇaṃ pāpuṇāti, ayampi jātassaroyevā’’ti (kaṅkhā. aṭṭha. nidānavaṇṇanā) vuttattā jātassaraggahaṇena gahitāti tattha tattha avuttā. ‘‘Yāvatikā tasmiṃ gāmakhette’’ti vuttattā aññampi gāmaṃ anto katvā samānasaṃvāsakasīmāsammannanakāle tasmiṃ gāme bhikkhū āgacchantu vā mā vā, vaṭṭati. Avippavāsasīmāsammannanakāle āgantabbameva.
அக³மனபதே²ஸூதி எத்த² ஏகதி³வஸேன க³ந்த்வா பச்சாக³ந்துங் அஸக்குணெய்யட்டா²னேதி வத³ந்தி, ப³த்³த⁴ஸீமாபா⁴வங் படிக்கி²பித்வாதி அத்தோ².
Agamanapathesūti ettha ekadivasena gantvā paccāgantuṃ asakkuṇeyyaṭṭhāneti vadanti, baddhasīmābhāvaṃ paṭikkhipitvāti attho.
‘‘ஸமந்தா உத³குக்கே²பா’’தி வுத்தத்தா ஸப்³ப³தி³ஸாஸு க³ஹேதப்³ப³மேவாதி சே? யதோ லப்³ப⁴தி, ததோ க³ஹேதப்³போ³ ‘‘யஸ்மிங் பதே³ஸே பகதிவீசியோ ஒத்த²ரித்வா ஸண்ட²ஹந்தி, ததோ பட்டா²ய கப்பியபூ⁴மி, தத்த² ட²த்வா உபோஸதா²தி³கம்மங் காதுங் வட்டதீ’’தி வுத்தத்தா. அனுப³ந்தோ⁴ அட்³ட⁴மாஸோ அன்வட்³ட⁴மாஸோ, அட்³ட⁴மாஸஸ்ஸ வா அனு. யோ பன கேனசி அந்தமஸோ திரச்சா²னேனபி க²ணித்வா அகதோதி அதி⁴ப்பாயோ.
‘‘Samantā udakukkhepā’’ti vuttattā sabbadisāsu gahetabbamevāti ce? Yato labbhati, tato gahetabbo ‘‘yasmiṃ padese pakativīciyo ottharitvā saṇṭhahanti, tato paṭṭhāya kappiyabhūmi, tattha ṭhatvā uposathādikammaṃ kātuṃ vaṭṭatī’’ti vuttattā. Anubandho aḍḍhamāso anvaḍḍhamāso, aḍḍhamāsassa vā anu. Yo pana kenaci antamaso tiracchānenapi khaṇitvā akatoti adhippāyo.
‘‘அஞ்ஞங் தத்தகங்யேவ பரிச்சே²த³ங் அனதிக்கமித்வா டி²தோபி கம்மங் கோபேதீ’’தி வுத்தத்தா அதிக்கமித்வா டி²தோ ந கோபேதீதி தீ³பிதமேவ ஹோதீதி உபதிஸ்ஸத்தே²ரோ, தங் பன ‘‘த்³வின்னங் உத³குக்கே²பானங் அந்தரே அஞ்ஞோ ஏகோ உத³குக்கே²போ உபசாரத்தா²ய ட²பேதப்³போ³’’தி வசனேன விருஜ்ஜ²தி. ஸமந்தபாஸாதி³காயஞ்ஹி ‘‘அஞ்ஞங் தத்தகங்யேவா’’தி பத³ங் நத்தி². தஸ்மா தஸ்ஸாதி⁴ப்பாயோ பரியேஸிதப்³போ³. அந்தோஉத³குக்கே²பஸீமாய உபசாரத்தா²ய ட²பிதங் உத³குக்கே²பபரிச்சே²த³ங் அனதிக்கமித்வாதி அத்தோ² க³ஹேதப்³போ³. தே²ரேன அஞ்ஞதா² பபஞ்சித்வா லிகி²தங்.
‘‘Aññaṃ tattakaṃyeva paricchedaṃ anatikkamitvā ṭhitopi kammaṃ kopetī’’ti vuttattā atikkamitvā ṭhito na kopetīti dīpitameva hotīti upatissatthero, taṃ pana ‘‘dvinnaṃ udakukkhepānaṃ antare añño eko udakukkhepo upacāratthāya ṭhapetabbo’’ti vacanena virujjhati. Samantapāsādikāyañhi ‘‘aññaṃ tattakaṃyevā’’ti padaṃ natthi. Tasmā tassādhippāyo pariyesitabbo. Antoudakukkhepasīmāya upacāratthāya ṭhapitaṃ udakukkhepaparicchedaṃ anatikkamitvāti attho gahetabbo. Therena aññathā papañcitvā likhitaṃ.
‘‘ஸபா⁴க³வத்து²னா லஹுகாபத்தி’’ந்தி வுத்தத்தா ஸபா⁴க³ஸங்கா⁴தி³ஸேஸங் ஆரோசேதுங் வட்டதீதி சே? ந வட்டதி தே³ஸனாகா³மினிங் ஸந்தா⁴ய இத⁴ வுத்தத்தா. தஸ்மா ஏவ ஸமுச்சயக்க²ந்த⁴கே ‘‘ஸபா⁴க³ஸங்கா⁴தி³ஸேஸங் ஆபன்னஸ்ஸ பன ஸந்திகே ஆவிகாதுங் ந வட்டதி. ஸசே ஆவிகரோதி, ஆபத்தி ஆவிகதா ஹோதி, து³க்கடா பன ந முச்சதீ’’தி (சூளவ॰ அட்ட²॰ 102) வுத்தங். யதா² ஸங்கே⁴ன ‘‘ஸுணாது மே, ப⁴ந்தே, ஸங்கோ⁴…பே॰… படிகரிஸ்ஸதீ’’தி வத்வா உபோஸத²ங் காதுங் லப⁴தி, ஏவங் தீஹி த்³வீஹிபி அஞ்ஞங் ஸுத்³த⁴ங் பஸ்ஸித்வா ‘‘படிகரிஸ்ஸாமா’’தி வத்வா உபோஸத²ங் காதுங் வட்டதி. ஏகேனாபி ‘‘பரிஸுத்³த⁴ங் லபி⁴த்வா படிகரிஸ்ஸாமீ’’தி ஆபோ⁴க³ங் கத்வா உபோஸத²ங் காதுங் வட்டதீதி. அட்ட²கதா²யம்பி ‘‘ஸாமந்தோ பி⁴க்கு² ஏவமஸ்ஸ வசனீயோதி எத்த² ஸபா⁴கோ³ ஏவ வத்தப்³போ³. விஸபா⁴க³ஸ்ஸ ஹி வுச்சமானே ப⁴ண்ட³னகலஹஸங்க⁴பே⁴தா³தீ³னிபி ஹொந்தி, தஸ்மா தஸ்ஸ அவத்வா இதோ வுட்ட²ஹித்வா படிகரிஸ்ஸாமீ’’தி ஆபோ⁴க³ங் கத்வா உபோஸதோ² காதப்³போ³தி அந்த⁴கட்ட²கதா²யங் வுத்த’’ந்தி வத்வா தஸ்ஸ அப்படிக்கி²த்தத்தா வட்டதீதி தீ³பிதமேவ. ‘‘யதா³ அஞ்ஞங் ஸுத்³த⁴ங் பி⁴க்கு²ங் அனாபத்திகங் பஸ்ஸிஸ்ஸதி, ததா³ தஸ்ஸ ஸந்திகே’’தி வுத்தத்தா லஹுகஸ்ஸேவ அனுஞ்ஞாதத்தா ஸமுச்சயக்க²ந்த⁴கே வுத்தத்தா ஸபா⁴க³ஸங்கா⁴தி³ஸேஸங் பன ஞத்தியா ஆரோசெத்வா உபோஸத²ங் காதுங் ந வட்டதி.
‘‘Sabhāgavatthunā lahukāpatti’’nti vuttattā sabhāgasaṅghādisesaṃ ārocetuṃ vaṭṭatīti ce? Na vaṭṭati desanāgāminiṃ sandhāya idha vuttattā. Tasmā eva samuccayakkhandhake ‘‘sabhāgasaṅghādisesaṃ āpannassa pana santike āvikātuṃ na vaṭṭati. Sace āvikaroti, āpatti āvikatā hoti, dukkaṭā pana na muccatī’’ti (cūḷava. aṭṭha. 102) vuttaṃ. Yathā saṅghena ‘‘suṇātu me, bhante, saṅgho…pe… paṭikarissatī’’ti vatvā uposathaṃ kātuṃ labhati, evaṃ tīhi dvīhipi aññaṃ suddhaṃ passitvā ‘‘paṭikarissāmā’’ti vatvā uposathaṃ kātuṃ vaṭṭati. Ekenāpi ‘‘parisuddhaṃ labhitvā paṭikarissāmī’’ti ābhogaṃ katvā uposathaṃ kātuṃ vaṭṭatīti. Aṭṭhakathāyampi ‘‘sāmanto bhikkhu evamassa vacanīyoti ettha sabhāgo eva vattabbo. Visabhāgassa hi vuccamāne bhaṇḍanakalahasaṅghabhedādīnipi honti, tasmā tassa avatvā ito vuṭṭhahitvā paṭikarissāmī’’ti ābhogaṃ katvā uposatho kātabboti andhakaṭṭhakathāyaṃ vutta’’nti vatvā tassa appaṭikkhittattā vaṭṭatīti dīpitameva. ‘‘Yadā aññaṃ suddhaṃ bhikkhuṃ anāpattikaṃ passissati, tadā tassa santike’’ti vuttattā lahukasseva anuññātattā samuccayakkhandhake vuttattā sabhāgasaṅghādisesaṃ pana ñattiyā ārocetvā uposathaṃ kātuṃ na vaṭṭati.
தே³வப்³ரஹ்மா பன ‘‘திரச்சா²னக³தோ’’தி பத³ங் ட²பெத்வா யேன கேனசி பதே³ன அஸங்க³ஹிதாபி இமினா ஸங்க³ஹிதாதி த³ஸ்ஸனத்த²ங் ‘‘யஸ்ஸ உபஸம்பதா³ படிக்கி²த்தா’’தி வுத்தங்.
Devabrahmā pana ‘‘tiracchānagato’’ti padaṃ ṭhapetvā yena kenaci padena asaṅgahitāpi iminā saṅgahitāti dassanatthaṃ ‘‘yassa upasampadā paṭikkhittā’’ti vuttaṃ.
‘‘சாதுமாஸினியங் பன பவாரிதானங் ஸந்திகே அனுபக³தேன வா சி²ன்னவஸ்ஸேன வா வுட்ட²வஸ்ஸேன வா’’தி அவத்வா ‘‘அனுபக³தேன வா சி²ன்னவஸ்ஸேன வா’’தி எத்தகமேவ வுத்தங். வுட்ட²வஸ்ஸோ பன தஸ்மிங் காலே அனுபக³தத்தா ‘‘அனுபக³தோ’’தி ஸங்க்²யங் க³தோதி. ஸப்³பா³ய வுட்டி²தாய ஸப்³பே³ வுட்ட²ஹித்வா க³தே ஸன்னிபாதேதுங் ந ஸக்கா, ஏகச்சே ஸன்னிபாதெத்வா பாரிஸுத்³தி⁴ங் ஆரோசேதுங் வட்டதீதி வத³ந்தி. கஸ்மா? ஞத்திங் ட²பெத்வா கத்தப்³ப³ஸங்க⁴கம்மாபா⁴வா வக்³க³ங் ந ஹோதீதி. பவாரணாயபி ஏஸேவ நயோ. அயஞ்ஹெத்த² விஸேஸோ – ஸசே புரிமிகாய உபக³தேஹி பச்சி²மிகாய உபக³தா தோ²கதரா சேவ ஹொந்தி ஸமஸமா ச, ஸங்க⁴பவாரணாய ச க³ணங் பூரெந்தி, ஸங்க⁴பவாரணாவஸேன ஞத்தி ட²பேதப்³பா³தி. ‘‘ஏகோவ பி⁴க்கு² ஹோதி…பே॰… அஞ்ஞேஸங் அனாக³தபா⁴வங் ஞத்வா’’தி வுத்தத்தா அதி⁴ட்டா²னுபோஸத²ங் ஸீமங் பவிஸித்வா காதுங் ந ஸக்காதி வத³ந்தி.
‘‘Cātumāsiniyaṃ pana pavāritānaṃ santike anupagatena vā chinnavassena vā vuṭṭhavassena vā’’ti avatvā ‘‘anupagatena vā chinnavassena vā’’ti ettakameva vuttaṃ. Vuṭṭhavasso pana tasmiṃ kāle anupagatattā ‘‘anupagato’’ti saṅkhyaṃ gatoti. Sabbāya vuṭṭhitāya sabbe vuṭṭhahitvā gate sannipātetuṃ na sakkā, ekacce sannipātetvā pārisuddhiṃ ārocetuṃ vaṭṭatīti vadanti. Kasmā? Ñattiṃ ṭhapetvā kattabbasaṅghakammābhāvā vaggaṃ na hotīti. Pavāraṇāyapi eseva nayo. Ayañhettha viseso – sace purimikāya upagatehi pacchimikāya upagatā thokatarā ceva honti samasamā ca, saṅghapavāraṇāya ca gaṇaṃ pūrenti, saṅghapavāraṇāvasena ñatti ṭhapetabbāti. ‘‘Ekova bhikkhu hoti…pe… aññesaṃ anāgatabhāvaṃ ñatvā’’ti vuttattā adhiṭṭhānuposathaṃ sīmaṃ pavisitvā kātuṃ na sakkāti vadanti.
‘‘கிங் ஸங்க⁴ஸ்ஸ புப்³ப³கிச்ச’’ந்தி இத³ங் ந ஞத்திங் ட²பெத்வா வத்தப்³ப³ங். தஞ்ஹி ஞத்திதோ புரேதரமேவ கரீயதி. தஸ்மா ‘‘ஸுணாது மே, ப⁴ந்தே, ஸங்கோ⁴, கிங் ஸங்க⁴ஸ்ஸ புப்³ப³கிச்சங், யதி³ ஸங்க⁴ஸ்ஸ பத்தகல்ல’’ந்தி வத்தப்³ப³ங் ஸியாதி. ததா²பி ந வத்தப்³ப³ங். ந ஹி தங் ஞத்தியா அந்தோ கரீயதீதி. ஏவங் ஸந்தே நேதங் வத்தப்³ப³ந்தி ஆபஜ்ஜதி பயோஜனாபா⁴வாதி சே? ந, யதா²க³தட்டா²னே ஏவ வத்தப்³ப³தோ, பரபதா³பெக்க²தாயாதி வுத்தங் ஹோதி. இத³ங் புப்³ப³கிச்சங் அகத்வா உபோஸத²கம்மங் கரொந்தோ ஸங்கோ⁴, புக்³க³லோ வா ட²பனக்கெ²த்தாதிக்கமே ஆபஜ்ஜதி. தஸ்மிஞ்ஹி கெ²த்தே அதிக்கந்தே ஸம்மஜ்ஜனாதி³கரணே ஆபத்திமொக்கோ² ந ஹோதி உபோஸத²கம்மதோ புப்³பே³ கத்தப்³ப³கம்மாகரணபச்சயத்தா தஸ்ஸா ஆபத்தியா. ந ஸா கம்மபரியோஸானாபெக்கா² எத்தா²க³தஸம்பஜானமுஸாவாதா³பத்தி விய, தஸ்மா பாதிமொக்கு²த்³தே³ஸகோ பி⁴க்கு² ‘‘பாரிஸுத்³தி⁴ங் ஆயஸ்மந்தோ ஆரோசேதா²’’தி வத்துகாமோ பட²மமேவ பாரிஸுத்³தா⁴பாரிஸுத்³தி⁴பச்சயங் புப்³ப³கிச்சங் ஸராபேதி. தஞ்ஹி கதங் பாரிஸுத்³தி⁴பச்சயோ ஹோதி, அகதங் அபாரிஸுத்³தி⁴பச்சயோ. தேனேவ உப⁴யாபெக்கா²தி⁴ப்பாயேன கதங், ந கதந்தி அவத்வா ‘‘கிங் ஸங்க⁴ஸ்ஸ புப்³ப³கிச்ச’’மிச்சேவாஹ. தத்த² அகதபக்கே² தாவ பாரிஸுத்³தி⁴ஆரோசனக்கமனித³ஸ்ஸனத்த²ங் பரதோ ‘‘யஸ்ஸ ஸியா ஆபத்தி, ஸோ ஆவிகரெய்யா’’தி ச, கதபக்கே² ‘‘அஸந்தியா ஆபத்தியா துண்ஹீ ப⁴விதப்³ப³’’ந்தி ச வக்க²தி.
‘‘Kiṃ saṅghassa pubbakicca’’nti idaṃ na ñattiṃ ṭhapetvā vattabbaṃ. Tañhi ñattito puretarameva karīyati. Tasmā ‘‘suṇātu me, bhante, saṅgho, kiṃ saṅghassa pubbakiccaṃ, yadi saṅghassa pattakalla’’nti vattabbaṃ siyāti. Tathāpi na vattabbaṃ. Na hi taṃ ñattiyā anto karīyatīti. Evaṃ sante netaṃ vattabbanti āpajjati payojanābhāvāti ce? Na, yathāgataṭṭhāne eva vattabbato, parapadāpekkhatāyāti vuttaṃ hoti. Idaṃ pubbakiccaṃ akatvā uposathakammaṃ karonto saṅgho, puggalo vā ṭhapanakkhettātikkame āpajjati. Tasmiñhi khette atikkante sammajjanādikaraṇe āpattimokkho na hoti uposathakammato pubbe kattabbakammākaraṇapaccayattā tassā āpattiyā. Na sā kammapariyosānāpekkhā etthāgatasampajānamusāvādāpatti viya, tasmā pātimokkhuddesako bhikkhu ‘‘pārisuddhiṃ āyasmanto ārocethā’’ti vattukāmo paṭhamameva pārisuddhāpārisuddhipaccayaṃ pubbakiccaṃ sarāpeti. Tañhi kataṃ pārisuddhipaccayo hoti, akataṃ apārisuddhipaccayo. Teneva ubhayāpekkhādhippāyena kataṃ, na katanti avatvā ‘‘kiṃ saṅghassa pubbakicca’’miccevāha. Tattha akatapakkhe tāva pārisuddhiārocanakkamanidassanatthaṃ parato ‘‘yassa siyā āpatti, so āvikareyyā’’ti ca, katapakkhe ‘‘asantiyā āpattiyā tuṇhī bhavitabba’’nti ca vakkhati.
‘‘ஸப்³ப³ந்திமேன பரிச்சே²தே³ன சதூஹி பி⁴க்கூ²ஹி ஸன்னிபதித்வா’’தி ச, ‘‘உபோஸத²கரணத்த²ங் ஸன்னிபதிதே ஸங்கே⁴ ப³ஹி…பே॰… அதெ³ந்தேன ச²ந்தோ³ தா³தப்³போ³’’தி ச வத³ந்தி. அஸன்னிபதிதேபி பன வட்டதி. இத³ஞ்ஹி ச²ந்த³தா³னஸமயத³ஸ்ஸனத்த²ங் வுத்தங். உபோஸத²கரணத்த²ங் ஸன்னிபதிதே ஸங்கே⁴ ப³ஹி உபோஸத²ங் கத்வா ஆக³தஸ்ஸ கத்தப்³பா³காரத³ஸ்ஸனத்த²ஞ்ச வுத்தங். பதா⁴னக⁴ரவாஸினோ பதா⁴னக⁴ரங் பவிஸிதுகாமா அத்தனோ ஸபா⁴க³பி⁴க்கூ²னங் ச²ந்த³ங் த³த்வா ஸசே ஸங்கோ⁴ ஸன்னிபததி, ‘‘மய்ஹங் ச²ந்தோ³ ஆரோசேதப்³போ³’’தி வத்வா பதா⁴னக⁴ரங் பவிஸந்தி. அயங் ஸீஹளதீ³பே பயோகோ³. ஆரோசெந்தேன பன ஸன்னிபதிதே ஆரோசேதப்³ப³ங். பஞ்சஸு பி⁴க்கூ²ஸு ஏகஸ்மிங் விஹாரே வஸந்தேஸு ஏகஸ்ஸ ச²ந்த³பாரிஸுத்³தி⁴ங் ஆஹரித்வா சதுன்னங் பாதிமொக்க²ங் உத்³தி³ஸிதுங் அனுஞ்ஞாதத்தா ஸன்னிபதிதே ச²ந்தோ³ க³ஹேதப்³போ³ ஆரோசேதப்³போ³தி வசனங் நிரத்த²கங் விய. ‘‘தெ²ய்யஸங்வாஸகோ படிஜானாதீதி (மஹாவ॰ 165) வசனதோ ஸாமணேரேன ஆஹடாபி வட்டதி. கம்மங் ந கோபேதீ’’தி ச, ‘‘ஸசே புப்³பே³ ச²ந்த³ங் த³த்வா ப³ஹிஸீமாக³தோ புன பவிஸதி, பச்சா² ச²ந்த³க்³க³ஹணகிச்சங் நத்தி², தஸ்ஸ பயோகோ³ ஸீமாஸம்முதிவஸேன வேதி³தப்³போ³’’தி ச ‘‘ச²ந்த³தா³னே திக்க²த்துங் வசனே இத³ங் பயோஜனங் – பட²மங் ஸமக்³க³பா⁴வங், து³தியங் பச்சா² விதா⁴தப்³ப³பா⁴வங், ததியங் ச²ந்த³ஹாரகஸ்ஸ து³க்கடமோசனங் தீ³பேதீ’’தி (வஜிர॰ டீ॰ மஹாவக்³க³ 164) ச லிகி²தங். பி³ளாலஸங்க²லிகாப³த்³தா⁴வ ஹோதி அந்தோகே³ஹே ஏவ ஸம்பயோஜனத்தா, யதா² ஸா ந கத்த²சி க³ச்ச²தி, ததா² ஸாபி ந கத்த²சி க³ச்ச²தீதி அதி⁴ப்பாயோ. இதரதா² விஸேஸனங் நிரத்த²கங் ஹோதீதி ஆசரியேன க³ஹிதங்.
‘‘Sabbantimena paricchedena catūhi bhikkhūhi sannipatitvā’’ti ca, ‘‘uposathakaraṇatthaṃ sannipatite saṅghe bahi…pe… adentena chando dātabbo’’ti ca vadanti. Asannipatitepi pana vaṭṭati. Idañhi chandadānasamayadassanatthaṃ vuttaṃ. Uposathakaraṇatthaṃ sannipatite saṅghe bahi uposathaṃ katvā āgatassa kattabbākāradassanatthañca vuttaṃ. Padhānagharavāsino padhānagharaṃ pavisitukāmā attano sabhāgabhikkhūnaṃ chandaṃ datvā sace saṅgho sannipatati, ‘‘mayhaṃ chando ārocetabbo’’ti vatvā padhānagharaṃ pavisanti. Ayaṃ sīhaḷadīpe payogo. Ārocentena pana sannipatite ārocetabbaṃ. Pañcasu bhikkhūsu ekasmiṃ vihāre vasantesu ekassa chandapārisuddhiṃ āharitvā catunnaṃ pātimokkhaṃ uddisituṃ anuññātattā sannipatite chando gahetabbo ārocetabboti vacanaṃ niratthakaṃ viya. ‘‘Theyyasaṃvāsako paṭijānātīti (mahāva. 165) vacanato sāmaṇerena āhaṭāpi vaṭṭati. Kammaṃ na kopetī’’ti ca, ‘‘sace pubbe chandaṃ datvā bahisīmāgato puna pavisati, pacchā chandaggahaṇakiccaṃ natthi, tassa payogo sīmāsammutivasena veditabbo’’ti ca ‘‘chandadāne tikkhattuṃ vacane idaṃ payojanaṃ – paṭhamaṃ samaggabhāvaṃ, dutiyaṃ pacchā vidhātabbabhāvaṃ, tatiyaṃ chandahārakassa dukkaṭamocanaṃ dīpetī’’ti (vajira. ṭī. mahāvagga 164) ca likhitaṃ. Biḷālasaṅkhalikābaddhāva hoti antogehe eva sampayojanattā, yathā sā na katthaci gacchati, tathā sāpi na katthaci gacchatīti adhippāyo. Itarathā visesanaṃ niratthakaṃ hotīti ācariyena gahitaṃ.
‘‘ந ஹி தங் அகத்வா உபோஸத²ங் காதுங் வட்டதீ’’தி புப்³பே³ த³ஸ்ஸிதத்தா ‘‘இத³ம்பி ஹி உப⁴ய’’ந்தி கஸ்மா வுத்தந்தி சே? ஸேஸானி தே²ரேன ஆணத்தேன காதப்³பா³னி த³ஸ்ஸிதானி, இமே பன த்³வே தே²ரேன வா பாதிமொக்கு²த்³தே³ஸகேன வா ஞத்திட்ட²பனகேன வா யேன வா தேன வா காதப்³பா³னீதி ச, ஸம்மஜ்ஜனாதீ³னி தத்த² தத்த² தாதி³ஸானி பயோஜனானி நிப்பா²தெ³ந்தி, இமே பன த்³வே தத்த² தத்த² ந கிஞ்சி கம்மங் ஸாதெ⁴ந்தி, தஸ்மா ‘‘கிங் இமினா’’தி அவத்வா காதப்³ப³மேவாதி த³ஸ்ஸேதுஞ்ச ‘‘இத³ம்பி ஹி உப⁴ய’’ந்திஆதி³ வுத்தங். ‘‘ஆயஸ்மந்தானங் பாதே³ வந்த³தீ’’தி க³ணவஸேன வத்வா புக்³க³லவஸேன ந வுத்தங் தேன ஆரோசேதப்³ப³ஸ்ஸ அஞ்ஞஸ்ஸ அபா⁴வா.
‘‘Na hi taṃ akatvā uposathaṃ kātuṃ vaṭṭatī’’ti pubbe dassitattā ‘‘idampi hi ubhaya’’nti kasmā vuttanti ce? Sesāni therena āṇattena kātabbāni dassitāni, ime pana dve therena vā pātimokkhuddesakena vā ñattiṭṭhapanakena vā yena vā tena vā kātabbānīti ca, sammajjanādīni tattha tattha tādisāni payojanāni nipphādenti, ime pana dve tattha tattha na kiñci kammaṃ sādhenti, tasmā ‘‘kiṃ iminā’’ti avatvā kātabbamevāti dassetuñca ‘‘idampi hi ubhaya’’ntiādi vuttaṃ. ‘‘Āyasmantānaṃ pāde vandatī’’ti gaṇavasena vatvā puggalavasena na vuttaṃ tena ārocetabbassa aññassa abhāvā.
ஸங்க⁴ஸ்ஸ உத்³தி³ட்ட²ங் ஹோதீதி ஸங்கே⁴ன உத்³தி³ட்ட²ங் ஹோதீதி அத்தோ². ஸமக்³க³ஸ்ஸ ஹி ஸங்க⁴ஸ்ஸாதி எத்த² ஸமக்³க³பா⁴வஸ்ஸ காயஸாமக்³கி³காரணத்தா நத்தி² தோ³ஸோதி சே? தங் ந, உத்³தே³ஸேபி ஸவனேபி ஸமக்³க³பா⁴வஸ்ஸ இச்சி²தப்³ப³த்தா. ‘‘ஸுணாது மே, ப⁴ந்தே’’தி ஹி இமினா சித்தஸாமக்³கி³ங் தீ³பேதி ஸவனே ஸப்³பே³ஹி ஏகீபூ⁴தபா⁴வதோ.
Saṅghassa uddiṭṭhaṃ hotīti saṅghena uddiṭṭhaṃ hotīti attho. Samaggassa hi saṅghassāti ettha samaggabhāvassa kāyasāmaggikāraṇattā natthi dosoti ce? Taṃ na, uddesepi savanepi samaggabhāvassa icchitabbattā. ‘‘Suṇātu me, bhante’’ti hi iminā cittasāmaggiṃ dīpeti savane sabbehi ekībhūtabhāvato.
ஸஞ்சிச்ச ஆபத்திங் ஆபஜ்ஜதீதி எத்த² அனாத³ரியவஸேன ஆபஜ்ஜந்தோ ஏவ அலஜ்ஜீ ஹோதி, ந இதரோதி. ஆபத்திங் பரிகூ³ஹதீதி எத்த² லஜ்ஜாய பரிகூ³ஹந்தோ அலஜ்ஜீ ந ஹோதி, ‘கிங் இமினா’தி அனாத³ரியவஸேன பரிகூ³ஹந்தோ ஹோதீ’’தி ச லிகி²தங்.
Sañcicca āpattiṃ āpajjatīti ettha anādariyavasena āpajjanto eva alajjī hoti, na itaroti. Āpattiṃ parigūhatīti ettha lajjāya parigūhanto alajjī na hoti, ‘kiṃ iminā’ti anādariyavasena parigūhanto hotī’’ti ca likhitaṃ.
‘‘ஸத்தன்னங் ஆபத்திக்க²ந்தா⁴ன’’ந்தி ந வத்தப்³ப³ங், ‘‘ச²ன்ன’’ந்தி வத்தப்³ப³ந்தி சே? ஸத்தன்னமேவாதி வத்தப்³ப³ங். பாராஜிகாபத்திங் ஆபன்னோ ஹி ஸசே அத்தனோ ஸாபத்திகபா⁴வங் பகாஸேதி, ஸங்க⁴ஸ்ஸ ச உபோஸதோ² ஸம்பஜ்ஜதி, தஸ்ஸ ச கி³ஹிபா⁴வேன வா ஸாமணேரபா⁴வேன வா ஸுத்³தி⁴ ஹோதீதி.
‘‘Sattannaṃ āpattikkhandhāna’’nti na vattabbaṃ, ‘‘channa’’nti vattabbanti ce? Sattannamevāti vattabbaṃ. Pārājikāpattiṃ āpanno hi sace attano sāpattikabhāvaṃ pakāseti, saṅghassa ca uposatho sampajjati, tassa ca gihibhāvena vā sāmaṇerabhāvena vā suddhi hotīti.
ஏகச்சே ஆசரியா நாம த⁴ம்மபா⁴ரிகோ கிர ஆசரியோ. கஸ்மா ஏவங் வுத்தந்தி சே? யாவததியானுஸாவனா நாம திக்க²த்துங் வசனங். ததா² பாடே² அனாக³தத்தா கேவலங் ‘‘யாவததியங் அனுஸாவித’’ந்தி பத³மேவ தி³ஸ்வா ‘‘யஸ்ஸ ஸியா ஆபத்தி, ஸோ ஆவிகரெய்யா’’தி இத³ங் ‘‘ஸசே ஆபத்திங் ஆபன்னா, ஆவிகரோதா²’’தி இமமத்த²ங் தீ³பேதி. ‘‘அஸந்தியா ஆபத்தியா துண்ஹீ ப⁴விதப்³ப³’’ந்தி இத³ம்பி தமேவத்த²ங் தீ³பேதி. ‘‘துண்ஹீபா⁴வேன கோ² பனாயஸ்மந்தே பரிஸுத்³தா⁴தி வேதி³ஸ்ஸாமீ’’தி இத³ம்பி தமேவாதி ஏவமத்த²ங் க³ஹெத்வா வுத்தங் கிர.
Ekacce ācariyā nāma dhammabhāriko kira ācariyo. Kasmā evaṃ vuttanti ce? Yāvatatiyānusāvanā nāma tikkhattuṃ vacanaṃ. Tathā pāṭhe anāgatattā kevalaṃ ‘‘yāvatatiyaṃ anusāvita’’nti padameva disvā ‘‘yassa siyā āpatti, so āvikareyyā’’ti idaṃ ‘‘sace āpattiṃ āpannā, āvikarothā’’ti imamatthaṃ dīpeti. ‘‘Asantiyā āpattiyā tuṇhī bhavitabba’’nti idampi tamevatthaṃ dīpeti. ‘‘Tuṇhībhāvena kho panāyasmante parisuddhāti vedissāmī’’ti idampi tamevāti evamatthaṃ gahetvā vuttaṃ kira.
அபரேதி அத்த²த³ஸ்ஸித்தே²ரோ கிர. ஏதங் ஸந்தா⁴யாதி எத்த² ‘‘ஸகிம்பி அனுஸாவித’’ந்தி பத³ஸ்ஸ வசனேன திக்க²த்துங் அனுஸாவனா காதப்³பா³தி எத்தகமேவ தீ³பிதங் விய தி³ஸ்ஸதி.
Apareti atthadassitthero kira. Etaṃ sandhāyāti ettha ‘‘sakimpi anusāvita’’nti padassa vacanena tikkhattuṃ anusāvanā kātabbāti ettakameva dīpitaṃ viya dissati.
இமமத்த²ங் ஸந்தா⁴ய வுத்தந்தி கத²ங் விஞ்ஞாயதீதி சே? ‘‘அயமெத்த² ஆசரியபரம்பராப⁴தோ வினிச்ச²யோ’’தி வுத்தங்.
Imamatthaṃ sandhāya vuttanti kathaṃ viññāyatīti ce? ‘‘Ayamettha ācariyaparamparābhato vinicchayo’’ti vuttaṃ.
‘‘ஸரமானேனா’’தி இமினா ஸம்பஜானமுஸாவாத³ஸ்ஸ ஸசித்தகத்தங் த³ஸ்ஸேதி. ஸங்க⁴மஜ்ஜே² வாதிஆதி³ லக்க²ணவசனங் கிர. ஸங்கு⁴போஸத²கரணத்த²ங் ஸங்க⁴மஜ்ஜே² சே நிஸின்னோ, தஸ்மிங் ஸங்க⁴மஜ்ஜே² ஆவிகாதப்³பா³. க³ணுபோஸத²கரணத்த²ஞ்சே க³ணமஜ்ஜே² நிஸின்னோ, தஸ்மிங் க³ணமஜ்ஜே². ஏகஸ்ஸேவ ஸந்திகே சே பாரிஸுத்³தி⁴உபோஸத²ங் கத்துகாமோ, தஸ்மிங் ஏகபுக்³க³லே ஆவிகாதப்³பா³தி, ஏதேன ந கேவலங் ஸங்க⁴மஜ்ஜே² ஏவாயங் முஸாவாதோ³ ஸம்ப⁴வதி, அத² கோ² எத்த² வுத்தலக்க²ணேன அஸதிபி ‘‘பாரிஸுத்³தி⁴ங் ஆயஸ்மந்தோ ஆரோசேதா²’’திஆதி³விதா⁴னே க³ணுபோஸதே²பி ஸாபத்திகோ ஹுத்வா உபோஸத²ங் கத்துகாமோ அனாரோசெத்வா துண்ஹீபூ⁴தோவ சே கரோதி, அயங் ஸம்பஜானமுஸாவாதா³பத்திங் ஆபஜ்ஜதீதி இமஸ்ஸத்த²ஸ்ஸ ஆவிகரணதோ லக்க²ணவசனங் கிரேதந்தி வுத்தந்தி தக்கிகா. அஞ்ஞதா² ‘‘க³ணமஜ்ஜே² வா’’தி ந வத்தப்³ப³ந்தி தேஸங் அதி⁴ப்பாயோ. ஆரோசனாதி⁴ப்பாயவஸேன வுத்தந்தி ஆசரியஸ்ஸ தக்கோ. ஆரோசெந்தோ ஹி ‘‘ஸங்க⁴ஸ்ஸ ஆரோசேமீ’’தி அதி⁴ப்பாயேன ஆவிகரொந்தோ ஸங்க⁴மஜ்ஜே² ஆவிகரோதி நாம, உப⁴தோபஸ்ஸே நிஸின்னானங் ஆரோசெந்தோ க³ணமஜ்ஜே² ஆவிகரோதி நாம, ‘‘ஏகஸ்ஸேவ ஆரோசெஸ்ஸாமீ’’தி அதி⁴ப்பாயேன ஆவிகரொந்தோ ஏகபுக்³க³லே ஆவிகரோதி நாம. ஸசேபி வேமதிகோ ஹோதி…பே॰… படிகரிஸ்ஸாமீதி ஏவங் கதே யாவ வேமதிகோ ஹோதி, தாவ ஸபா⁴கா³பத்திங் படிக்³க³ஹேதுங் லப⁴தி, அஞ்ஞேஸஞ்ச கம்மானங் பரிஸுத்³தோ⁴ நாம ஹோதி. புன நிப்³பே³மதிகோ ஹுத்வா தே³ஸேதப்³ப³ங் வா ந வாதி நேவ பாளியங், ந அட்ட²கதா²யங் அத்தி², தே³ஸிதே பன தோ³ஸோ நத்தி². ததா² இதோ வுட்ட²ஹித்வா தங் ஆபத்திங் படிகரிஸ்ஸாமீதி எத்த² ச ஸகலஸங்கே⁴ ஸபா⁴கா³பத்திங் ஆபன்னே, வேமதிகே சாதி லிகி²தங் (வஜிர॰ டீ॰ மஹாவக்³க³ 169-170).
‘‘Saramānenā’’ti iminā sampajānamusāvādassa sacittakattaṃ dasseti. Saṅghamajjhe vātiādi lakkhaṇavacanaṃ kira. Saṅghuposathakaraṇatthaṃ saṅghamajjhe ce nisinno, tasmiṃ saṅghamajjhe āvikātabbā. Gaṇuposathakaraṇatthañce gaṇamajjhe nisinno, tasmiṃ gaṇamajjhe. Ekasseva santike ce pārisuddhiuposathaṃ kattukāmo, tasmiṃ ekapuggale āvikātabbāti, etena na kevalaṃ saṅghamajjhe evāyaṃ musāvādo sambhavati, atha kho ettha vuttalakkhaṇena asatipi ‘‘pārisuddhiṃ āyasmanto ārocethā’’tiādividhāne gaṇuposathepi sāpattiko hutvā uposathaṃ kattukāmo anārocetvā tuṇhībhūtova ce karoti, ayaṃ sampajānamusāvādāpattiṃ āpajjatīti imassatthassa āvikaraṇato lakkhaṇavacanaṃ kiretanti vuttanti takkikā. Aññathā ‘‘gaṇamajjhe vā’’ti na vattabbanti tesaṃ adhippāyo. Ārocanādhippāyavasena vuttanti ācariyassa takko. Ārocento hi ‘‘saṅghassa ārocemī’’ti adhippāyena āvikaronto saṅghamajjhe āvikaroti nāma, ubhatopasse nisinnānaṃ ārocento gaṇamajjhe āvikaroti nāma, ‘‘ekasseva ārocessāmī’’ti adhippāyena āvikaronto ekapuggale āvikaroti nāma. Sacepi vematiko hoti…pe… paṭikarissāmīti evaṃ kate yāva vematiko hoti, tāva sabhāgāpattiṃ paṭiggahetuṃ labhati, aññesañca kammānaṃ parisuddho nāma hoti. Puna nibbematiko hutvā desetabbaṃ vā na vāti neva pāḷiyaṃ, na aṭṭhakathāyaṃ atthi, desite pana doso natthi. Tathā ito vuṭṭhahitvā taṃ āpattiṃ paṭikarissāmīti ettha ca sakalasaṅghe sabhāgāpattiṃ āpanne, vematike cāti likhitaṃ (vajira. ṭī. mahāvagga 169-170).
நிதா³னவண்ணனா நிட்டி²தா.
Nidānavaṇṇanā niṭṭhitā.
