| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय (टीका) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
१०. निद्दसवत्थुसुत्तवण्णना
10. Niddasavatthusuttavaṇṇanā
२०. दसमे निद्दसवत्थूनीति आदिसद्दलोपेनायं निद्देसोति आह ‘‘निद्दसादिवत्थूनी’’ति। नत्थि इदानि इमस्स दसाति निद्दसो। पञ्होति ञातुं इच्छितो अत्थो। पुन दसवस्सो न होतीति तेसं मतिमत्तमेतन्ति दस्सेतुं ‘‘सो किरा’’ति किरसद्दग्गहणं। निद्दसोति चेतं वचनमत्तं। तस्स निब्बीसादिभावस्स विय निन्नवादिभावस्स च इच्छितत्ताति दस्सेतुं ‘‘न केवलञ्चा’’तिआदि वुत्तं। गामे विचरन्तोति गामे पिण्डाय चरन्तो। न इदं तित्थियानं अधिवचनं तेसु तन्निमित्तस्स अभावा, सासनेपि सेखस्सपि न इदं अधिवचनं, किमङ्गं पन पुथुज्जनस्स। यस्स पनेतं अधिवचनं येन च कारणेन, तं दस्सेतुं ‘‘खीणासवस्सेत’’न्तिआदि वुत्तं। अप्पटिसन्धिकभावो हिस्स पच्चक्खतो कारणं। परम्पराय इतरानि यानि पाळियं आगतानिं।
20. Dasame niddasavatthūnīti ādisaddalopenāyaṃ niddesoti āha ‘‘niddasādivatthūnī’’ti. Natthi idāni imassa dasāti niddaso. Pañhoti ñātuṃ icchito attho. Puna dasavasso na hotīti tesaṃ matimattametanti dassetuṃ ‘‘so kirā’’ti kirasaddaggahaṇaṃ. Niddasoti cetaṃ vacanamattaṃ. Tassa nibbīsādibhāvassa viya ninnavādibhāvassa ca icchitattāti dassetuṃ ‘‘na kevalañcā’’tiādi vuttaṃ. Gāme vicarantoti gāme piṇḍāya caranto. Na idaṃ titthiyānaṃ adhivacanaṃ tesu tannimittassa abhāvā, sāsanepi sekhassapi na idaṃ adhivacanaṃ, kimaṅgaṃ pana puthujjanassa. Yassa panetaṃ adhivacanaṃ yena ca kāraṇena, taṃ dassetuṃ ‘‘khīṇāsavasseta’’ntiādi vuttaṃ. Appaṭisandhikabhāvo hissa paccakkhato kāraṇaṃ. Paramparāya itarāni yāni pāḷiyaṃ āgatāniṃ.
सिक्खाय सम्मदेव आदानं सिक्खासमादानं। तं पनस्सा पारिपूरिया वेदितब्बन्ति आह ‘‘सिक्खात्तयपूरणे’’ति। सिक्खाय वा सम्मदेव आदितो पट्ठाय रक्खणं सिक्खासमादानं। तञ्च अत्थतो पूरणेन परिच्छिन्नं अरक्खणे सब्बेन सब्बं अभावतो, रक्खणे च परिपूरणतो। बलवच्छन्दोति दळ्हच्छन्दो। आयतिन्ति अनन्तरानागतदिवसादिकालो अधिप्पेतो, न अनागतभवोति आह ‘‘अनागते पुनदिवसादीसुपी’’ति। सिक्खं परिपूरेन्तस्स तत्थ निबद्धभत्तिता अविगतपेमता। तेभूमकधम्मानं अनिच्चादिवसेन सम्मदेव निज्झानं धम्मनिसामनाति आह ‘‘विपस्सनायेतं अधिवचन’’न्ति। तण्हाविनयेति भङ्गानुपस्सनाञाणानुभावसिद्धे तण्हाविक्खम्भने। एकीभावेति गणसङ्गणिकाकिलेससङ्गणिकाविगमसिद्धे विवेकवासे। वीरियारम्भेति सम्मप्पधानस्स पग्गण्हने । तं पन सब्बसो वीरियस्स परिब्रूहनं होतीति आह ‘‘कायिकचेतसिकस्स वीरियस्स पूरणे’’ति। सतियञ्चेव निपकभावे चाति सतोकारिताय चेव सम्पजानकारिताय च। सतिसम्पजञ्ञबलेनेव हि वीरियारम्भो इज्झति। दिट्ठिपटिवेधेति मग्गसम्मादिट्ठिया पटिविज्झने। तेनाह ‘‘मग्गदस्सने’’ति।
Sikkhāya sammadeva ādānaṃ sikkhāsamādānaṃ. Taṃ panassā pāripūriyā veditabbanti āha ‘‘sikkhāttayapūraṇe’’ti. Sikkhāya vā sammadeva ādito paṭṭhāya rakkhaṇaṃ sikkhāsamādānaṃ. Tañca atthato pūraṇena paricchinnaṃ arakkhaṇe sabbena sabbaṃ abhāvato, rakkhaṇe ca paripūraṇato. Balavacchandoti daḷhacchando. Āyatinti anantarānāgatadivasādikālo adhippeto, na anāgatabhavoti āha ‘‘anāgate punadivasādīsupī’’ti. Sikkhaṃ paripūrentassa tattha nibaddhabhattitā avigatapematā. Tebhūmakadhammānaṃ aniccādivasena sammadeva nijjhānaṃ dhammanisāmanāti āha ‘‘vipassanāyetaṃ adhivacana’’nti. Taṇhāvinayeti bhaṅgānupassanāñāṇānubhāvasiddhe taṇhāvikkhambhane. Ekībhāveti gaṇasaṅgaṇikākilesasaṅgaṇikāvigamasiddhe vivekavāse. Vīriyārambheti sammappadhānassa paggaṇhane . Taṃ pana sabbaso vīriyassa paribrūhanaṃ hotīti āha ‘‘kāyikacetasikassa vīriyassa pūraṇe’’ti. Satiyañceva nipakabhāve cāti satokāritāya ceva sampajānakāritāya ca. Satisampajaññabaleneva hi vīriyārambho ijjhati. Diṭṭhipaṭivedheti maggasammādiṭṭhiyā paṭivijjhane. Tenāha ‘‘maggadassane’’ti.
निद्दसवत्थुसुत्तवण्णना निट्ठिता।
Niddasavatthusuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
अनुसयवग्गवण्णना निट्ठिता।
Anusayavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय • Aṅguttaranikāya / १०. निद्दसवत्थुसुत्तं • 10. Niddasavatthusuttaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / अङ्गुत्तरनिकाय (अट्ठकथा) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / १०. निद्दसवत्थुसुत्तवण्णना • 10. Niddasavatthusuttavaṇṇanā
