| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย (อฎฺฐกถา) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
๑๐. นิทฺทสวตฺถุสุตฺตวณฺณนา
10. Niddasavatthusuttavaṇṇanā
๒๐. ทสเม นิทฺทสวตฺถูนีติ นิทฺทสาทิวตฺถูนิ, ‘‘นิทฺทโส ภิกฺขุ, นิพฺพีโส, นิตฺติํโส, นิจฺจตฺตาลีโส, นิปฺปญฺญาโส’’ติ เอวํ วจนการณานิฯ อยํ กิร ปโญฺห ติตฺถิยสมเย อุปฺปโนฺนฯ ติตฺถิยา หิ ทสวสฺสกาเล มตํ นิคณฺฐํ นิทฺทโสติ วทนฺติฯ โส กิร ปุน ทสวโสฺส น โหติฯ น เกวลญฺจ ทสวโสฺส, นววโสฺสปิ เอกวโสฺสปิ น โหติฯ เอเตเนว นเยน วีสติวสฺสาทิกาเลปิ มตํ นิคณฺฐํ ‘‘นิพฺพีโส นิตฺติํโส นิจฺจตฺตาลีโส นิปฺปญฺญาโส’’ติ วทนฺติฯ อายสฺมา อานโนฺท คาเม วิจรโนฺต ตํ กถํ สุตฺวา วิหารํ คนฺตฺวา ภควโต อาโรเจสิฯ ภควา อาห – ‘‘น อิทํ, อานนฺท, ติตฺถิยานํ อธิวจนํ, มม สาสเน ขีณาสวเสฺสตํ อธิวจนํฯ ขีณาสโว หิ ทสวสฺสกาเล ปรินิพฺพุโต ปุน ทสวโสฺส น โหติฯ น เกวลญฺจ ทสวโสฺสว, นววโสฺสปิ…เป.… เอกวโสฺสปิฯ น เกวลญฺจ เอกวโสฺสว, เอกาทสมาสิโกปิ…เป.… เอกมาสิโกปิ เอกมุหุตฺติโกปิ น โหติเยว’’ฯ กสฺมา? ปุน ปฎิสนฺธิยา อภาวาฯ นิพฺพีสาทีสุปิ เอเสว นโยฯ อิติ ภควา ‘‘มม สาสเน ขีณาสวเสฺสตํ อธิวจน’’นฺติ วตฺวา เยหิ การเณหิ นิทฺทโส โหติ, ตานิ ทเสฺสตุํ อิมํ เทสนํ อารภิฯ
20. Dasame niddasavatthūnīti niddasādivatthūni, ‘‘niddaso bhikkhu, nibbīso, nittiṃso, niccattālīso, nippaññāso’’ti evaṃ vacanakāraṇāni. Ayaṃ kira pañho titthiyasamaye uppanno. Titthiyā hi dasavassakāle mataṃ nigaṇṭhaṃ niddasoti vadanti. So kira puna dasavasso na hoti. Na kevalañca dasavasso, navavassopi ekavassopi na hoti. Eteneva nayena vīsativassādikālepi mataṃ nigaṇṭhaṃ ‘‘nibbīso nittiṃso niccattālīso nippaññāso’’ti vadanti. Āyasmā ānando gāme vicaranto taṃ kathaṃ sutvā vihāraṃ gantvā bhagavato ārocesi. Bhagavā āha – ‘‘na idaṃ, ānanda, titthiyānaṃ adhivacanaṃ, mama sāsane khīṇāsavassetaṃ adhivacanaṃ. Khīṇāsavo hi dasavassakāle parinibbuto puna dasavasso na hoti. Na kevalañca dasavassova, navavassopi…pe… ekavassopi. Na kevalañca ekavassova, ekādasamāsikopi…pe… ekamāsikopi ekamuhuttikopi na hotiyeva’’. Kasmā? Puna paṭisandhiyā abhāvā. Nibbīsādīsupi eseva nayo. Iti bhagavā ‘‘mama sāsane khīṇāsavassetaṃ adhivacana’’nti vatvā yehi kāraṇehi niddaso hoti, tāni dassetuṃ imaṃ desanaṃ ārabhi.
ตตฺถ อิธาติ อิมสฺมิํ สาสเนฯ สิกฺขาสมาทาเน ติพฺพจฺฉโนฺท โหตีติ สิกฺขาตฺตยปูรเณ พลวจฺฉโนฺท โหติฯ อายติญฺจ สิกฺขาสมาทาเน อวิคตเปโมติ อนาคเต ปุนทิวสาทีสุปิ สิกฺขาปูรเณ อวิคตเปเมเนว สมนฺนาคโต โหติฯ ธมฺมนิสนฺติยาติ ธมฺมนิสามนายฯ วิปสฺสนาเยตํ อธิวจนํฯ อิจฺฉาวินเยติ ตณฺหาวินเยฯ ปฎิสลฺลาเนติ เอกีภาเวฯ วีริยารเมฺภติ กายิกเจตสิกสฺส วีริยสฺส ปูรเณฯ สติเนปเกฺกติ สติยเญฺจว นิปกภาเวฯ ทิฎฺฐิปฎิเวเธติ มคฺคทสฺสเนฯ เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานเมวาติฯ
Tattha idhāti imasmiṃ sāsane. Sikkhāsamādāne tibbacchando hotīti sikkhāttayapūraṇe balavacchando hoti. Āyatiñca sikkhāsamādāne avigatapemoti anāgate punadivasādīsupi sikkhāpūraṇe avigatapemeneva samannāgato hoti. Dhammanisantiyāti dhammanisāmanāya. Vipassanāyetaṃ adhivacanaṃ. Icchāvinayeti taṇhāvinaye. Paṭisallāneti ekībhāve. Vīriyārambheti kāyikacetasikassa vīriyassa pūraṇe. Satinepakketi satiyañceva nipakabhāve. Diṭṭhipaṭivedheti maggadassane. Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
อนุสยวโคฺค ทุติโยฯ
Anusayavaggo dutiyo.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย • Aṅguttaranikāya / ๑๐. นิทฺทสวตฺถุสุตฺตํ • 10. Niddasavatthusuttaṃ
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / องฺคุตฺตรนิกาย (ฎีกา) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ๑๐. นิทฺทสวตฺถุสุตฺตวณฺณนา • 10. Niddasavatthusuttavaṇṇanā
