| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
6. නිද්‌දාතන්‌දීසුත්‌තවණ්‌ණනා
6. Niddātandīsuttavaṇṇanā
16. පච්‌ඡිමෙ මාසෙ පච්‌ඡාභත්‌තං පිණ්‌ඩපාතප්‌පටික්‌කන්‌තො චතුග්‌ගුණං සඞ්‌ඝාටිං පඤ්‌ඤපෙත්‌වා දක්‌ඛිණෙන පස්‌සෙන සතො සම්‌පජානොති එත්‌තකං පාඨං සඞ්‌ඛිපිත්‌වා ‘‘නිද්‌දං ඔක්‌කමිතා’’ති වුත්‌තං. කිරියාමයචිත්‌තෙහි අවොමිස්‌සො භවඞ්‌ගසොතො අබ්‍යාකතනිද්‌දා. සා හි ඛීණාසවානං උප්‌පජ්‌ජනාරහා, තස්‌සා පුබ්‌බභාගාපරභාගෙසු…පෙ.… උප්‌පන්‌නං ථිනමිද්‌ධං ඉධාධිප්‌පෙතා නිද්‌දා, සා අඛීණාසවානං යෙභුය්‍යෙන අනියතකාලා, තබ්‌බිධුරනියතසබ්‌භාවං දස්‌සෙන්‌තො ‘‘අතිච්‌ඡාත…පෙ.… ආගන්‌තුකං ආලසිය’’න්‌ති ආහ. කායාලසියපච්‌චයා වීරියස්‌ස පටිපක්‌ඛභූතා චත්‌තාරො අකුසලක්‌ඛන්‌ධා තන්‌දී නාම. තන්‌දීති සභාවනිද්‌දෙසො. තන්‌දියනාති ආකාරනිංද්‌දෙසො. තන්‌දීමනතාති තන්‌දීභූතචිත්‌තතා. ආලස්‍යන්‌ති අලසභාවාහරණං. ආලස්‍යායිතත්‌තන්‌ති අලසභාවප්‌පත්‌ති. කායවිජම්‌භනාති කායස්‌ස විනාමනා. අකුසලපක්‌ඛා උක්‌කණ්‌ඨිතතාති අකුසලපක්‌ඛියා අනභිරති. භත්‌තකිලමථොති යථාවුත්‌තස්‌ස භත්‌තවත්‌ථුකස්‌ස ආහාරස්‌ස වසෙන සරීරෙ උප්‌පජ්‌ජනකඛෙදො. උපක්‌කිලිට්‌ඨොති පඤ්‌ඤාය දුබ්‌බලීකරණෙන උපක්‌කිලිට්‌ඨචිත්‌තො. චිත්‌තස්‌ස අසමාහිතත්‌තා නිවාරිතපාතුභාවො. අරියමග්‌ගස්‌ස ජොතනං නාම උප්‌පජ්‌ජනමෙවාති ආහ ‘‘න ජොතති , න පාතුභවතීති අත්‌ථො’’ති. න හි අරියමග්‌ගො ජොතිඅජොතිනාමො පවත්‌තති.
16. Pacchime māse pacchābhattaṃ piṇḍapātappaṭikkanto catugguṇaṃ saṅghāṭiṃ paññapetvā dakkhiṇena passena sato sampajānoti ettakaṃ pāṭhaṃ saṅkhipitvā ‘‘niddaṃ okkamitā’’ti vuttaṃ. Kiriyāmayacittehi avomisso bhavaṅgasoto abyākataniddā. Sā hi khīṇāsavānaṃ uppajjanārahā, tassā pubbabhāgāparabhāgesu…pe… uppannaṃ thinamiddhaṃ idhādhippetā niddā, sā akhīṇāsavānaṃ yebhuyyena aniyatakālā, tabbidhuraniyatasabbhāvaṃ dassento ‘‘aticchāta…pe… āgantukaṃ ālasiya’’nti āha. Kāyālasiyapaccayā vīriyassa paṭipakkhabhūtā cattāro akusalakkhandhā tandī nāma. Tandīti sabhāvaniddeso. Tandiyanāti ākāraniṃddeso. Tandīmanatāti tandībhūtacittatā. Ālasyanti alasabhāvāharaṇaṃ. Ālasyāyitattanti alasabhāvappatti. Kāyavijambhanāti kāyassa vināmanā. Akusalapakkhā ukkaṇṭhitatāti akusalapakkhiyā anabhirati. Bhattakilamathoti yathāvuttassa bhattavatthukassa āhārassa vasena sarīre uppajjanakakhedo. Upakkiliṭṭhoti paññāya dubbalīkaraṇena upakkiliṭṭhacitto. Cittassa asamāhitattā nivāritapātubhāvo. Ariyamaggassa jotanaṃ nāma uppajjanamevāti āha ‘‘na jotati, na pātubhavatīti attho’’ti. Na hi ariyamaggo jotiajotināmo pavattati.
මග්‌ගසහජාතවීරියෙනාති ලොකියලොකුත්‌තරමග්‌ගසහජාතවීරියෙන. මිස්‌සකමග්‌ගො හි ඉධ අධිප්‌පෙතො. නීහරිත්‌වාති නීහරණහෙතු. හෙතුඅත්‌ථො හි අයං ත්‌වා-සද්‌දො ‘‘පඤ්‌ඤාය චස්‌ස දිස්‌වා’’තිආදීසු (ම. නි. 1.271) විය. තෙන ‘‘මග්‌ගො විසුජ්‌ඣතී’’ති වචනං සමත්‌ථිතං හොති. ‘‘අරියමග්‌ගං විසුජ්‌ඣතී’’ති කෙචි පඨන්‌ති.
Maggasahajātavīriyenāti lokiyalokuttaramaggasahajātavīriyena. Missakamaggo hi idha adhippeto. Nīharitvāti nīharaṇahetu. Hetuattho hi ayaṃ tvā-saddo ‘‘paññāya cassa disvā’’tiādīsu (ma. ni. 1.271) viya. Tena ‘‘maggo visujjhatī’’ti vacanaṃ samatthitaṃ hoti. ‘‘Ariyamaggaṃ visujjhatī’’ti keci paṭhanti.
නිද්‌දාතන්‌දීසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Niddātandīsuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya / 6. නිද්‌දාතන්‌දීසුත්‌තං • 6. Niddātandīsuttaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / 6. නිද්‌දාතන්‌දීසුත්‌තවණ්‌ණනා • 6. Niddātandīsuttavaṇṇanā
