| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਣਿ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Dhammasaṅgaṇi-aṭṭhakathā |
ਨਿਦ੍ਦੇਸવਾਰਕਥਾ
Niddesavārakathā
੩੭੫. ਨਿਦ੍ਦੇਸવਾਰੇ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸੇਕਗ੍ਗਤਾਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਤਾવ ਸਣ੍ਠਿਤਿ ਅવਟ੍ਠਿਤੀਤਿ। ਇਦਂ ਦ੍વਯਂ ਠਿਤਿવੇવਚਨਮੇવ। ਯਂ ਪਨ ਕੁਸਲਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ‘ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਓਗਾਹੇਤ੍વਾ ਅਨੁਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿ ਅવਟ੍ਠਿਤੀ’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਇਧ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ। ਅਕੁਸਲਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਦੁਬ੍ਬਲਾ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸੇਕਗ੍ਗਤਾਤਿ ਹੇਟ੍ਠਾ ਦੀਪਿਤਮੇવ।
375. Niddesavāre cittassekaggatāniddese tāva saṇṭhiti avaṭṭhitīti. Idaṃ dvayaṃ ṭhitivevacanameva. Yaṃ pana kusalaniddese ‘ārammaṇaṃ ogāhetvā anupavisitvā tiṭṭhatīti avaṭṭhitī’ti vuttaṃ, taṃ idha na labbhati. Akusalasmiñhi dubbalā cittassekaggatāti heṭṭhā dīpitameva.
੩੮੪. ਉਦ੍ਧਚ੍ਚવਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾવਸੇਨ ਪવਤ੍ਤਸ੍ਸ વਿਸਾਹਾਰਸ੍ਸ ਪਟਿਪਕ੍ਖਤੋ ਅવਿਸਾਹਾਰੋਤਿ ਏવਰੂਪੋਪਿ ਅਤ੍ਥੋ ਇਧ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ। ਸਹਜਾਤਧਮ੍ਮੇ ਪਨ ਨ વਿਸਾਹਰਤੀਤਿ ਅવਿਸਾਹਾਰੋ। ਨ વਿਕ੍ਖਿਪਤੀਤਿ ਅવਿਕ੍ਖੇਪੋ। ਅਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤੇਕਗ੍ਗਤਾવਸੇਨ ਅવਿਸਾਹਟਸ੍ਸ ਮਾਨਸਸ੍ਸ ਭਾવੋ ਅવਿਸਾਹਟਮਾਨਸਤਾ। ਸਹਜਾਤਧਮ੍ਮੇਸੁ ਨ ਕਮ੍ਪਤੀਤਿ ਸਮਾਧਿਬਲਂ। ਅਯਾਥਾવਸਮਾਧਾਨਤੋ ਮਿਚ੍ਛਾਸਮਾਧੀਤਿ ਏવਮਿਧ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ।
384. Uddhaccavicikicchāvasena pavattassa visāhārassa paṭipakkhato avisāhāroti evarūpopi attho idha na labbhati. Sahajātadhamme pana na visāharatīti avisāhāro. Na vikkhipatīti avikkhepo. Akusalacittekaggatāvasena avisāhaṭassa mānasassa bhāvo avisāhaṭamānasatā. Sahajātadhammesu na kampatīti samādhibalaṃ. Ayāthāvasamādhānato micchāsamādhīti evamidha attho daṭṭhabbo.
੩੮੫. વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਯੋ ਹੇਟ੍ਠਾ ‘ਨਿਕ੍ਕਮੋ ਚੇਸੋ ਕਾਮਾਨਂ ਪਨੁਦਨਾਯਾ’ਤਿਆਦਿ ਨਯੋ વੁਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਇਧ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ। ਸਹਜਾਤਧਮ੍ਮੇਸੁ ਅਕਮ੍ਪਨਟ੍ਠੇਨੇવ વੀਰਿਯਬਲਂ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ।
385. Vīriyindriyaniddese yo heṭṭhā ‘nikkamo ceso kāmānaṃ panudanāyā’tiādi nayo vutto, so idha na labbhati. Sahajātadhammesu akampanaṭṭheneva vīriyabalaṃ veditabbaṃ.
੩੮੬. ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਅਯਾਥਾવਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ। ਦਿਟ੍ਠੀਸੁ ਗਤਂ ਇਦਂ ਦਸ੍ਸਨਂ, ਦ੍વਾਸਟ੍ਠਿਦਿਟ੍ਠਿਅਨ੍ਤੋਗਤਤ੍ਤਾਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ। ਹੇਟ੍ਠਾਪਿਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੋ વੁਤ੍ਤੋਯੇવ। ਦਿਟ੍ਠਿਯੇવ ਦੁਰਤਿਕ੍ਕਮਨਟ੍ਠੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿਗਹਨਂ, ਤਿਣਗਹਨવਨਗਹਨਪਬ੍ਬਤਗਹਨਾਨਿ વਿਯ। ਦਿਟ੍ਠਿਯੇવ ਸਾਸਙ੍ਕਸਪ੍ਪਟਿਭਯਟ੍ਠੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿਕਨ੍ਤਾਰੋ , ਚੋਰਕਨ੍ਤਾਰવਾਲ਼ਕਨ੍ਤਾਰਮਰੁਕਨ੍ਤਾਰਨਿਰੁਦਕਕਨ੍ਤਾਰਦੁਬ੍ਭਿਕ੍ਖਕਨ੍ਤਾਰਾ વਿਯ। ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ વਿਨਿવਿਜ੍ਝਨਟ੍ਠੇਨ વਿਲੋਮਨਟ੍ਠੇਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਸੂਕਾਯਿਕਂ। ਮਿਚ੍ਛਾਦਸ੍ਸਨਞ੍ਹਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਂ ਸਮ੍ਮਾਦਸ੍ਸਨਂ વਿਨਿવਿਜ੍ਝਤਿ ਚੇવ વਿਲੋਮੇਤਿ ਚ। ਕਦਾਚਿ ਸਸ੍ਸਤਸ੍ਸ ਕਦਾਚਿ ਉਚ੍ਛੇਦਸ੍ਸ ਗਹਣਤੋ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ વਿਰੂਪਂ ਫਨ੍ਦਿਤਨ੍ਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਪ੍ਫਨ੍ਦਿਤਂ। ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਿਕੋ ਹਿ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਕਦਾਚਿ ਸਸ੍ਸਤਂ ਅਨੁਪਤਤਿ ਕਦਾਚਿ ਉਚ੍ਛੇਦਂ। ਦਿਟ੍ਠਿਯੇવ ਬਨ੍ਧਨਟ੍ਠੇਨ ਸਂਯੋਜਨਨ੍ਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਸਂਯੋਜਨਂ।
386. Micchādiṭṭhiniddese ayāthāvadassanaṭṭhena micchādiṭṭhi. Diṭṭhīsu gataṃ idaṃ dassanaṃ, dvāsaṭṭhidiṭṭhiantogatattāti diṭṭhigataṃ. Heṭṭhāpissa attho vuttoyeva. Diṭṭhiyeva duratikkamanaṭṭhena diṭṭhigahanaṃ, tiṇagahanavanagahanapabbatagahanāni viya. Diṭṭhiyeva sāsaṅkasappaṭibhayaṭṭhena diṭṭhikantāro, corakantāravāḷakantāramarukantāranirudakakantāradubbhikkhakantārā viya. Sammādiṭṭhiyā vinivijjhanaṭṭhena vilomanaṭṭhena ca diṭṭhivisūkāyikaṃ. Micchādassanañhi uppajjamānaṃ sammādassanaṃ vinivijjhati ceva vilometi ca. Kadāci sassatassa kadāci ucchedassa gahaṇato diṭṭhiyā virūpaṃ phanditanti diṭṭhivipphanditaṃ. Diṭṭhigatiko hi ekasmiṃ patiṭṭhātuṃ na sakkoti, kadāci sassataṃ anupatati kadāci ucchedaṃ. Diṭṭhiyeva bandhanaṭṭhena saṃyojananti diṭṭhisaṃyojanaṃ.
ਸੁਸੁਮਾਰਾਦਯੋ વਿਯ ਪੁਰਿਸਂ, ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਦਲ਼੍ਹਂ ਗਣ੍ਹਾਤੀਤਿ ਗਾਹੋ। ਪਤਿਟ੍ਠਹਨਤੋ ਪਤਿਟ੍ਠਾਹੋ। ਅਯਞ੍ਹਿ ਬਲવਪ੍ਪવਤ੍ਤਿਭਾવੇਨ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾ ਗਣ੍ਹਾਤਿ। ਨਿਚ੍ਚਾਦਿવਸੇਨ ਅਭਿਨਿવਿਸਤੀਤਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ। ਧਮ੍ਮਸਭਾવਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਨਿਚ੍ਚਾਦਿવਸੇਨ ਪਰਤੋ ਆਮਸਤੀਤਿ ਪਰਾਮਾਸੋ। ਅਨਤ੍ਥਾવਹਤ੍ਤਾ ਕੁਚ੍ਛਿਤੋ ਮਗ੍ਗੋ, ਕੁਚ੍ਛਿਤਾਨਂ વਾ ਅਪਾਯਾਨਂ ਮਗ੍ਗੋਤਿ ਕੁਮ੍ਮਗ੍ਗੋ। ਅਯਾਥਾવਪਥਤੋ ਮਿਚ੍ਛਾਪਥੋ। ਯਥਾ ਹਿ ਦਿਸਾਮੂਲ਼੍ਹੇਨ ਅਯਂ ਅਸੁਕਗਾਮਸ੍ਸ ਨਾਮ ਪਥੋਤਿ ਗਹਿਤੋਪਿ ਤਂ ਗਾਮਂ ਨ ਸਮ੍ਪਾਪੇਤਿ, ਏવਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਿਕੇਨ ਸੁਗਤਿਪਥੋਤਿ ਗਹਿਤਾਪਿ ਦਿਟ੍ਠਿ ਸੁਗਤਿਂ ਨ ਪਾਪੇਤੀਤਿ ਅਯਾਥਾવਪਥਤੋ, ਮਿਚ੍ਛਾਪਥੋ। ਮਿਚ੍ਛਾਸਭਾવਤੋ ਮਿਚ੍ਛਤ੍ਤਂ। ਤਤ੍ਥੇવ ਪਰਿਬ੍ਭਮਨਤੋ ਤਰਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਬਾਲਾਤਿ ਤਿਤ੍ਥਂ। ਤਿਤ੍ਥਞ੍ਚ ਤਂ ਅਨਤ੍ਥਾਨਞ੍ਚ ਆਯਤਨਨ੍ਤਿ ਤਿਤ੍ਥਾਯਤਨਂ। ਤਿਤ੍ਥਿਯਾਨਂ વਾ ਸਞ੍ਜਾਤਿਦੇਸਟ੍ਠੇਨ ਨਿવਾਸਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਚ ਆਯਤਨਨ੍ਤਿਪਿ ਤਿਤ੍ਥਾਯਤਨਂ। વਿਪਰਿਯੇਸਭੂਤੋ ਗਾਹੋ, વਿਪਰਿਯੇਸਤੋ વਾ ਗਾਹੋਤਿ વਿਪਰਿਯੇਸਗ੍ਗਾਹੋ; વਿਪਲ੍ਲਤ੍ਥ ਗਾਹੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
Susumārādayo viya purisaṃ, ārammaṇaṃ daḷhaṃ gaṇhātīti gāho. Patiṭṭhahanato patiṭṭhāho. Ayañhi balavappavattibhāvena patiṭṭhahitvā gaṇhāti. Niccādivasena abhinivisatīti abhiniveso. Dhammasabhāvaṃ atikkamitvā niccādivasena parato āmasatīti parāmāso. Anatthāvahattā kucchito maggo, kucchitānaṃ vā apāyānaṃ maggoti kummaggo. Ayāthāvapathato micchāpatho. Yathā hi disāmūḷhena ayaṃ asukagāmassa nāma pathoti gahitopi taṃ gāmaṃ na sampāpeti, evaṃ diṭṭhigatikena sugatipathoti gahitāpi diṭṭhi sugatiṃ na pāpetīti ayāthāvapathato, micchāpatho. Micchāsabhāvato micchattaṃ. Tattheva paribbhamanato taranti ettha bālāti titthaṃ. Titthañca taṃ anatthānañca āyatananti titthāyatanaṃ. Titthiyānaṃ vā sañjātidesaṭṭhena nivāsaṭhānaṭṭhena ca āyatanantipi titthāyatanaṃ. Vipariyesabhūto gāho, vipariyesato vā gāhoti vipariyesaggāho; vipallattha gāhoti attho.
੩੮੭-੩੮੮. ਅਹਿਰਿਕਾਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪਨਿਦ੍ਦੇਸੇਸੁ ਹਿਰੋਤ੍ਤਪ੍ਪਨਿਦ੍ਦੇਸવਿਪਰਿਯਾਯੇਨ ਅਤ੍ਥੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਸਹਜਾਤਧਮ੍ਮੇਸੁ ਪਨ ਅਕਮ੍ਪਨਟ੍ਠੇਨੇવ ਅਹਿਰਿਕਬਲਂ ਅਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪਬਲਞ੍ਚ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ।
387-388. Ahirikānottappaniddesesu hirottappaniddesavipariyāyena attho veditabbo. Sahajātadhammesu pana akampanaṭṭheneva ahirikabalaṃ anottappabalañca veditabbaṃ.
੩੮੯. ਲੋਭਮੋਹਨਿਦ੍ਦੇਸੇਸੁ ਲੁਬ੍ਭਤੀਤਿ ਲੋਭੋ। ਲੁਬ੍ਭਨਾਤਿ ਲੁਬ੍ਭਨਾਕਾਰੋ। ਲੋਭਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਂ, ਪੁਗ੍ਗਲੋ વਾ ਲੁਬ੍ਭਿਤੋ; ਲੁਬ੍ਭਿਤਸ੍ਸ ਭਾવੋ ਲੁਬ੍ਭਿਤਤ੍ਤਂ। ਸਾਰਜ੍ਜਤੀਤਿ ਸਾਰਾਗੋ। ਸਾਰਜ੍ਜਨਾਕਾਰੋ ਸਾਰਜ੍ਜਨਾ। ਸਾਰਜ੍ਜਿਤਸ੍ਸ ਭਾવੋ ਸਾਰਜ੍ਜਿਤਤ੍ਤਂ। ਅਭਿਜ੍ਝਾਯਨਟ੍ਠੇਨ ਅਭਿਜ੍ਝਾ । ਪੁਨ ‘ਲੋਭ’-વਚਨੇ ਕਾਰਣਂ વੁਤ੍ਤਮੇવ। ਅਕੁਸਲਞ੍ਚ ਤਂ ਮੂਲਞ੍ਚ ਅਕੁਸਲਾਨਂ વਾ ਮੂਲਨ੍ਤਿ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ।
389. Lobhamohaniddesesu lubbhatīti lobho. Lubbhanāti lubbhanākāro. Lobhasampayuttacittaṃ, puggalo vā lubbhito; lubbhitassa bhāvo lubbhitattaṃ. Sārajjatīti sārāgo. Sārajjanākāro sārajjanā. Sārajjitassa bhāvo sārajjitattaṃ. Abhijjhāyanaṭṭhena abhijjhā. Puna ‘lobha’-vacane kāraṇaṃ vuttameva. Akusalañca taṃ mūlañca akusalānaṃ vā mūlanti akusalamūlaṃ.
੩੯੦. ਞਾਣਦਸ੍ਸਨਪਟਿਪਕ੍ਖਤੋ ਅਞ੍ਞਾਣਂ ਅਦਸ੍ਸਨਂ। ਅਭਿਮੁਖੋ ਹੁਤ੍વਾ ਧਮ੍ਮੇਨ ਨ ਸਮੇਤਿ, ਨ ਸਮਾਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਅਨਭਿਸਮਯੋ। ਅਨੁਰੂਪਤੋ ਧਮ੍ਮੇ ਬੁਜ੍ਝਤੀਤਿ ਅਨੁਬੋਧੋ। ਤਪ੍ਪਟਿਪਕ੍ਖਤਾਯ ਅਨਨੁਬੋਧੋ। ਅਨਿਚ੍ਚਾਦੀਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਯੋਜੇਤ੍વਾ ਨ ਬੁਜ੍ਝਤੀਤਿ ਅਸਮ੍ਬੋਧੋ। ਅਸਨ੍ਤਂ ਅਸਮਞ੍ਚ ਬੁਜ੍ਝਤੀਤਿਪਿ ਅਸਮ੍ਬੋਧੋ। ਚਤੁਸਚ੍ਚਧਮ੍ਮਂ ਨਪ੍ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤੀਤਿ ਅਪ੍ਪਟਿવੇਧੋ। ਰੂਪਾਦੀਸੁ ਏਕਧਮ੍ਮਮ੍ਪਿ ਅਨਿਚ੍ਚਾਦਿਸਾਮਞ੍ਞਤੋ ਨ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤੀਤਿ ਅਸਂਗਾਹਨਾ। ਤਮੇવ ਧਮ੍ਮਂ ਨ ਪਰਿਯੋਗਾਹਤੀਤਿ ਅਪਰਿਯੋਗਾਹਨਾ। ਨ ਸਮਂ ਪੇਕ੍ਖਤੀਤਿ ਅਸਮਪੇਕ੍ਖਣਾ। ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਭਾવਂ ਪਤਿ ਨ ਅਪੇਕ੍ਖਤੀਤਿ ਅਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਣਾ।
390. Ñāṇadassanapaṭipakkhato aññāṇaṃ adassanaṃ. Abhimukho hutvā dhammena na sameti, na samāgacchatīti anabhisamayo. Anurūpato dhamme bujjhatīti anubodho. Tappaṭipakkhatāya ananubodho. Aniccādīhi saddhiṃ yojetvā na bujjhatīti asambodho. Asantaṃ asamañca bujjhatītipi asambodho. Catusaccadhammaṃ nappaṭivijjhatīti appaṭivedho. Rūpādīsu ekadhammampi aniccādisāmaññato na saṅgaṇhātīti asaṃgāhanā. Tameva dhammaṃ na pariyogāhatīti apariyogāhanā. Na samaṃ pekkhatīti asamapekkhaṇā. Dhammānaṃ sabhāvaṃ pati na apekkhatīti apaccavekkhaṇā.
ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਕਮ੍ਮੇਸੁ વਿਪਰੀਤવੁਤ੍ਤਿਯਾ ਸਭਾવਗ੍ਗਹਣਾਭਾવੇਨ વਾ ਏਕਮ੍ਪਿ ਕਮ੍ਮਂ ਏਤਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਸਯਂ વਾ ਕਸ੍ਸਚਿ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਕਰਣਂ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਕਮ੍ਮਂ। ਯਂ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਅਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੇ ਚਿਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਨਂ ਮੇਜ੍ਝਂ ਭવੇਯ੍ਯ, ਸੁਚਿ, વੋਦਾਨਂ, ਤਂ ਦੁਟ੍ਠਂ ਮੇਜ੍ਝਂ ਇਮਿਨਾਤਿ ਦੁਮ੍ਮੇਜ੍ਝਂ। ਬਾਲਾਨਂ ਭਾવੋਤਿ ਬਾਲ੍ਯਂ। ਮੁਯ੍ਹਤੀਤਿ ਮੋਹੋ। ਬਲવਤਰੋ ਮੋਹੋ ਪਮੋਹੋ। ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਮੁਯ੍ਹਤੀਤਿ ਸਮ੍ਮੋਹੋ। વਿਜ੍ਜਾਯ ਪਟਿਪਕ੍ਖਭਾવਤੋ ਨ વਿਜ੍ਜਾਤਿ ਅવਿਜ੍ਜਾ। ਓਘਯੋਗਤ੍ਥੋ વੁਤ੍ਤੋਯੇવ। ਥਾਮਗਤਟ੍ਠੇਨ ਅਨੁਸੇਤੀਤਿ ਅਨੁਸਯੋ। ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਰਿਯੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਅਭਿਭવਤੀਤਿ ਪਰਿਯੁਟ੍ਠਾਨਂ। ਹਿਤਗ੍ਗਹਣਾਭਾવੇਨ ਹਿਤਾਭਿਮੁਖਂ ਗਨ੍ਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਅਞ੍ਞਦਤ੍ਥੁ ਲਙ੍ਗਤਿਯੇવਾਤਿ ਲਙ੍ਗੀ; ਖਞ੍ਜਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਦੁਰੁਗ੍ਘਾਟਨਟ੍ਠੇਨ વਾ ਲਙ੍ਗੀ। ਯਥਾ ਹਿ ਮਹਾਪਲਿਘਸਙ੍ਖਾਤਾ ਲਙ੍ਗੀ ਦੁਰੁਗ੍ਘਾਟਾ ਹੋਤਿ, ਏવਮਯਮ੍ਪਿ ਲਙ੍ਗੀ વਿਯਾਤਿ ਲਙ੍ਗੀ। ਸੇਸਂ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਮੇવ। ਸਙ੍ਗਹવਾਰਸੁਞ੍ਞਤવਾਰਾਪਿ ਹੇਟ੍ਠਾ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ ਅਤ੍ਥਤੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾਤਿ।
Kusalākusalakammesu viparītavuttiyā sabhāvaggahaṇābhāvena vā ekampi kammaṃ etassa paccakkhaṃ natthi, sayaṃ vā kassaci kammassa paccakkhakaraṇaṃ nāma na hotīti appaccakkhakammaṃ. Yaṃ etasmiṃ anuppajjamāne cittasantānaṃ mejjhaṃ bhaveyya, suci, vodānaṃ, taṃ duṭṭhaṃ mejjhaṃ imināti dummejjhaṃ. Bālānaṃ bhāvoti bālyaṃ. Muyhatīti moho. Balavataro moho pamoho. Samantato muyhatīti sammoho. Vijjāya paṭipakkhabhāvato na vijjāti avijjā. Oghayogattho vuttoyeva. Thāmagataṭṭhena anusetīti anusayo. Cittaṃ pariyuṭṭhāti, abhibhavatīti pariyuṭṭhānaṃ. Hitaggahaṇābhāvena hitābhimukhaṃ gantuṃ na sakkoti, aññadatthu laṅgatiyevāti laṅgī; khañjatīti attho. Durugghāṭanaṭṭhena vā laṅgī. Yathā hi mahāpalighasaṅkhātā laṅgī durugghāṭā hoti, evamayampi laṅgī viyāti laṅgī. Sesaṃ uttānatthameva. Saṅgahavārasuññatavārāpi heṭṭhā vuttanayeneva atthato veditabbāti.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ • Abhidhammapiṭaka / ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਣੀਪਾਲ਼ਿ • Dhammasaṅgaṇīpāḷi / ਦ੍વਾਦਸ ਅਕੁਸਲਾਨਿ • Dvādasa akusalāni
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਣੀ-ਮੂਲਟੀਕਾ • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā / ਨਿਦ੍ਦੇਸવਾਰਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Niddesavārakathāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਣੀ-ਅਨੁਟੀਕਾ • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā / ਨਿਦ੍ਦੇਸવਾਰਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Niddesavārakathāvaṇṇanā
