Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / ధమ్మసఙ్గణీ-అనుటీకా • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā |
కామావచరకుసలం
Kāmāvacarakusalaṃ
నిద్దేసవారకథావణ్ణనా
Niddesavārakathāvaṇṇanā
౨. సన్తేతి సభావతో విజ్జమానే. ఫస్సస్స విసయవిసయీనం సన్నిపతనాకారేన గహేతబ్బత్తా ఫుసనం విసయే చిత్తస్స సన్నిపతనం వుత్తం. ‘‘చిన్తనట్ఠేన చిత్తం, మననట్ఠేన మనో’’తిఆదినా చిత్తాదిసద్దా చిన్తనాదిబ్యాపారముఖేన అత్తనో అత్థం విభావేన్తీతి ఆహ ‘‘చిత్తం మనోతిఆదీసు వియ కిచ్చవిసేసం అనపేక్ఖిత్వా’’తి. యథా లోకే వికతమేవ వేకతం, విసయో ఏవ వేసయన్తి వుచ్చతి, ఏవం మనో ఏవ మానసన్తి సద్దమత్తవిసేసో. నీలాది-సద్దా వియ వత్థాదీసు చిత్తేసు పరిసుద్ధభావనిబన్ధనా పణ్డరసద్దస్స పవత్తీతి తస్స గుణవిసేసాపేక్ఖతా వుత్తా. యథా కాయికం సాతన్తి ఏత్థ కాయప్పసాదనిస్సితన్తి అత్థో, ఏవం చేతసికం సాతన్తి ఏత్థ చేతోనిస్సితం సాతన్తి నిస్సయవిసేసాపేక్ఖతా వుత్తా. ఏకక్ఖణికా నానాక్ఖణికా చ చిత్తస్స ఠితి నామ, తస్స అవత్థావిసేసోతి అవత్థావిసేసాపేక్ఖో చిత్తస్స ఠితీతి ఏవంపకారో నిద్దేసో. ‘‘న లుబ్భతీ’’తి వుత్తస్స చిత్తస్స, పుగ్గలస్స వా పవత్తిఆకారభావేన అలుబ్భనాతి అలోభో వుత్తోతి అఞ్ఞస్స కిరియాభావవిసేసాపేక్ఖో అలుబ్భనాతి నిద్దేసో. వుత్తనయేనేవ అలుబ్భితస్స భావో అలుబ్భితత్తన్తి అయం నిద్దేసో అఞ్ఞస్స భావభూతతావిసేసాపేక్ఖో వుత్తో. కత్తుకరణభావాదయో సభావధమ్మానం అజ్ఝారోపనవసేనేవ సిజ్ఝన్తి , భావనిద్దేసో పన అజ్ఝారోపనానపేక్ఖో, తతోయేవ చ విసేసన్తరవినిముత్తో వినివత్తో విసేసతో నిజ్జీవభావగిభావతో సభావనిద్దేసో నామ హోతీతి ఫస్సోతి ఇదం ఫుసనట్ఠేన ‘‘ధమ్మమత్తదీపనం సభావపద’’న్తి వుత్తం. ఆరమ్మణం ఫుసన్తస్స చిత్తస్స పవత్తిఆకారో ఫుసనబ్యాపారో హోతీతి ‘‘ఫుసనకిరియా ఫుసనాకారో’’తి వుత్తం. సమ్ఫుసనాతి సం-సద్దో ‘‘సముదయో’’తిఆదీసు వియ సమాగమత్థదీపకోతి ఆహ ‘‘సమాగమఫుసనా’’తి. ‘‘ఫుసామి నేక్ఖమ్మసుఖ’’న్తిఆదీసు (ధ॰ ప॰ ౨౭౨) పటిలాభోపి ఫుసనా సమ్ఫుసనాతి చ వుచ్చతీతి ఆహ ‘‘న పటిలాభసమ్ఫుసనా’’తి.
2. Santeti sabhāvato vijjamāne. Phassassa visayavisayīnaṃ sannipatanākārena gahetabbattā phusanaṃ visaye cittassa sannipatanaṃ vuttaṃ. ‘‘Cintanaṭṭhena cittaṃ, mananaṭṭhena mano’’tiādinā cittādisaddā cintanādibyāpāramukhena attano atthaṃ vibhāventīti āha ‘‘cittaṃ manotiādīsu viya kiccavisesaṃ anapekkhitvā’’ti. Yathā loke vikatameva vekataṃ, visayo eva vesayanti vuccati, evaṃ mano eva mānasanti saddamattaviseso. Nīlādi-saddā viya vatthādīsu cittesu parisuddhabhāvanibandhanā paṇḍarasaddassa pavattīti tassa guṇavisesāpekkhatā vuttā. Yathā kāyikaṃ sātanti ettha kāyappasādanissitanti attho, evaṃ cetasikaṃ sātanti ettha cetonissitaṃ sātanti nissayavisesāpekkhatā vuttā. Ekakkhaṇikā nānākkhaṇikā ca cittassa ṭhiti nāma, tassa avatthāvisesoti avatthāvisesāpekkho cittassa ṭhitīti evaṃpakāro niddeso. ‘‘Na lubbhatī’’ti vuttassa cittassa, puggalassa vā pavattiākārabhāvena alubbhanāti alobho vuttoti aññassa kiriyābhāvavisesāpekkho alubbhanāti niddeso. Vuttanayeneva alubbhitassa bhāvo alubbhitattanti ayaṃ niddeso aññassa bhāvabhūtatāvisesāpekkho vutto. Kattukaraṇabhāvādayo sabhāvadhammānaṃ ajjhāropanavaseneva sijjhanti , bhāvaniddeso pana ajjhāropanānapekkho, tatoyeva ca visesantaravinimutto vinivatto visesato nijjīvabhāvagibhāvato sabhāvaniddeso nāma hotīti phassoti idaṃ phusanaṭṭhena ‘‘dhammamattadīpanaṃ sabhāvapada’’nti vuttaṃ. Ārammaṇaṃ phusantassa cittassa pavattiākāro phusanabyāpāro hotīti ‘‘phusanakiriyā phusanākāro’’ti vuttaṃ. Samphusanāti saṃ-saddo ‘‘samudayo’’tiādīsu viya samāgamatthadīpakoti āha ‘‘samāgamaphusanā’’ti. ‘‘Phusāmi nekkhammasukha’’ntiādīsu (dha. pa. 272) paṭilābhopi phusanā samphusanāti ca vuccatīti āha ‘‘na paṭilābhasamphusanā’’ti.
అపరేన వేవచనేన. బహుస్సుతభావసమ్పాదికాయ పఞ్ఞాయ పణ్డిచ్చపరియాయో. సిప్పాయతనాదీసు దక్ఖతాభూతాయ కోసల్లపరియాయో, యత్థ కత్థచి తిక్ఖసుఖుమాయ నేపుఞ్ఞపరియాయో, సమ్మా ధమ్మే పఞ్ఞపేన్తియా వేభబ్యాపరియాయోతి ఏవమాదినా తేసు తేసు పఞ్ఞావిసేసేసు తే తే పరియాయవిసేసా విసేసేన పవత్తాతి తేసం పఞ్ఞావిసేసానం నానాకాలే లబ్భమానతా వుత్తా, ఇతరేపి అనుగతా హోన్తి యేభుయ్యేనాతి అధిప్పాయో. అత్థనానత్తేన పఞ్ఞాదిఅత్థవిసేసేన. కోధో కుజ్ఝనా కుజ్ఝితత్తన్తి ఏవంపకారా నిద్దేసా సభావాకారభావదీపనవసేన బ్యఞ్జనవసేనేవ విభాగవచనం. పణ్డిచ్చన్తిఆదయో పఞ్ఞావిసేసనిబన్ధనత్తా అత్థవసేన విభాగవచనన్తి ఇమమత్థమాహ ‘‘అథ వా’’తిఆదినా. ఏవమాకారో పనాతి పురిమాకారతో విసేసో అత్థతో విభత్తిగమనస్స కారణం వుత్తం.
Aparena vevacanena. Bahussutabhāvasampādikāya paññāya paṇḍiccapariyāyo. Sippāyatanādīsu dakkhatābhūtāya kosallapariyāyo, yattha katthaci tikkhasukhumāya nepuññapariyāyo, sammā dhamme paññapentiyā vebhabyāpariyāyoti evamādinā tesu tesu paññāvisesesu te te pariyāyavisesā visesena pavattāti tesaṃ paññāvisesānaṃ nānākāle labbhamānatā vuttā, itarepi anugatā honti yebhuyyenāti adhippāyo. Atthanānattena paññādiatthavisesena. Kodho kujjhanā kujjhitattanti evaṃpakārā niddesā sabhāvākārabhāvadīpanavasena byañjanavaseneva vibhāgavacanaṃ. Paṇḍiccantiādayo paññāvisesanibandhanattā atthavasena vibhāgavacananti imamatthamāha ‘‘atha vā’’tiādinā. Evamākāro panāti purimākārato viseso atthato vibhattigamanassa kāraṇaṃ vuttaṃ.
పటిక్ఖిపనం పటిసేధనం పటిక్ఖేపో, తస్స నానత్తం విసేసో పటిక్ఖేపనానత్తం, సద్ధమ్మగరుతాయ పటిక్ఖేపో సద్ధమ్మగరుతాపటిక్ఖేపో, తేన సద్ధమ్మగరుతాపటిక్ఖేపేన నానత్తం సద్ధమ్మగరుతాపటిక్ఖేపనానత్తం. తం సద్ధమ్మగరుతాపటిక్ఖేపనానత్తం పన కోధగరుతాదిభేదభిన్నన్తి ‘‘కోధగరుతాదివిసిట్ఠేనా’’తి వుత్తం. కోధాదీహి విసిట్ఠో భిన్నో సద్ధమ్మగరుతాయ పటిక్ఖేపో పటిసేధనం కోధాదివిసిట్ఠపటిక్ఖేపో. కోధగరుతాదియేవ, తస్స నానత్తేన సద్ధమ్మగరుతాపటిపక్ఖనానత్తేనాతి కోధగరుతా సద్ధమ్మగరుతాయ పటిపక్ఖో. మక్ఖలాభసక్కారగరుతా సద్ధమ్మగరుతాయ పటిపక్ఖోతి సద్ధమ్మగరుతాయ పటిపక్ఖభావవిసేసేన అసద్ధమ్మగరుతా తబ్భావేన ఏకీభూతాపి నానత్తం గతా. యస్మా పన కోధో అత్థతో దోసోయేవ. మక్ఖో దోసప్పధానా పరగుణవిద్ధంసనాకారప్పవత్తా అకుసలా ఖన్ధా. తగ్గరుతా చ తేసం సాదరఅభిసఙ్ఖరణవసేన పవత్తనమేవ. లాభగరుతా చతున్నం పచ్చయానం సక్కారగరుతా, తేసంయేవ సుసఙ్ఖతానం లద్ధకామతా. తదుభయేసు చ ఆదరకిరియా తథాపవత్తా ఇచ్ఛాయేవ, తస్మా ‘‘సద్ధమ్మగరుతాపటిపక్ఖనానత్తేన అసద్ధమ్మా నానత్తం గతా’’తి వుత్తం. తథా హి చత్తారో అసద్ధమ్మా ఇచ్చేవ ఉద్దిట్ఠా. అసద్ధమ్మగరుతాతి ఏత్థ చ పురిమస్మిం వికప్పే ‘‘న సద్ధమ్మగరుతా’’తి సద్ధమ్మగరుతా న హోతీతి అత్థో. దుతియస్మిం సద్ధమ్మగరుతాయ పటిపక్ఖోతి సద్ధమ్మగరుతా ఏవ వా పటిపక్ఖో, తస్స నానత్తేన సద్ధమ్మగరుతాపటిపక్ఖనానత్తేనాతి ఏవమేత్థ అత్థో దట్ఠబ్బో. కోధమక్ఖగరుతానఞ్హి సద్ధమ్మవిసేసా పవత్తిభేదభిన్నా మేత్తా పటిపక్ఖో. లాభసక్కారగరుతానం అప్పిచ్ఛతా సన్తోసా. తేన కోధగరుతా న సద్ధమ్మగరుతాతి కోధగరుతా కాయచి సద్ధమ్మగరుతాయ పటిపక్ఖోతి అయమత్థో వుత్తో హోతి. తథా మక్ఖగరుతాదీసుపి. ఏవఞ్చ కత్వా ‘‘చత్తారో సద్ధమ్మా సద్ధమ్మగరుతా న కోధగరుతా…పే॰… సద్ధమ్మగరుతా న సక్కారగరుతా’’తి (అ॰ ని॰ ౪.౪౪) ఆగతతన్తిపి సమత్థితా భవతి. లోభో న హోతీతి అలోభో లుబ్భనా న హోతీతి అలుబ్భనాతి ఏవమాదికో అలోభోతిఆదీనం లోభాదివిసిట్ఠో పటిక్ఖేపో ‘‘ఫస్సో ఫుసనా’’తిఆదికేహి విసదిసభావతో ‘‘ఫస్సాదీహి నానత్త’’న్తి వుత్తో. ఫస్సాదీహీతి చేత్థ అలుబ్భనాదయోపి ఆది-సద్దేన సఙ్గహితాతి దట్ఠబ్బం. లోభాదిపటిపక్ఖేనాతి ‘‘లోభపటిపక్ఖో అలోభో’’తిఆదినా యోజేతబ్బం. సేసం పురిమసదిసమేవ. అలోభాదోసామోహానం విధురతాయ పటిపక్ఖభావేన చ లబ్భమానో అఞ్ఞమఞ్ఞవిసదిసో లోభాదివిసిట్ఠపటిక్ఖేపభావేన లోభాదిపటిపక్ఖభావేన చ విఞ్ఞాయతీతి ఆహ ‘‘అలోభా…పే॰… యోజేతబ్బ’’న్తి. బహూహి పకారేహి దీపేతబ్బత్థతా మహత్థతా. ఆదరవసేన సోతూనం.
Paṭikkhipanaṃ paṭisedhanaṃ paṭikkhepo, tassa nānattaṃ viseso paṭikkhepanānattaṃ, saddhammagarutāya paṭikkhepo saddhammagarutāpaṭikkhepo, tena saddhammagarutāpaṭikkhepena nānattaṃ saddhammagarutāpaṭikkhepanānattaṃ. Taṃ saddhammagarutāpaṭikkhepanānattaṃ pana kodhagarutādibhedabhinnanti ‘‘kodhagarutādivisiṭṭhenā’’ti vuttaṃ. Kodhādīhi visiṭṭho bhinno saddhammagarutāya paṭikkhepo paṭisedhanaṃ kodhādivisiṭṭhapaṭikkhepo. Kodhagarutādiyeva, tassa nānattena saddhammagarutāpaṭipakkhanānattenāti kodhagarutā saddhammagarutāya paṭipakkho. Makkhalābhasakkāragarutā saddhammagarutāya paṭipakkhoti saddhammagarutāya paṭipakkhabhāvavisesena asaddhammagarutā tabbhāvena ekībhūtāpi nānattaṃ gatā. Yasmā pana kodho atthato dosoyeva. Makkho dosappadhānā paraguṇaviddhaṃsanākārappavattā akusalā khandhā. Taggarutā ca tesaṃ sādaraabhisaṅkharaṇavasena pavattanameva. Lābhagarutā catunnaṃ paccayānaṃ sakkāragarutā, tesaṃyeva susaṅkhatānaṃ laddhakāmatā. Tadubhayesu ca ādarakiriyā tathāpavattā icchāyeva, tasmā ‘‘saddhammagarutāpaṭipakkhanānattena asaddhammā nānattaṃ gatā’’ti vuttaṃ. Tathā hi cattāro asaddhammā icceva uddiṭṭhā. Asaddhammagarutāti ettha ca purimasmiṃ vikappe ‘‘na saddhammagarutā’’ti saddhammagarutā na hotīti attho. Dutiyasmiṃ saddhammagarutāya paṭipakkhoti saddhammagarutā eva vā paṭipakkho, tassa nānattena saddhammagarutāpaṭipakkhanānattenāti evamettha attho daṭṭhabbo. Kodhamakkhagarutānañhi saddhammavisesā pavattibhedabhinnā mettā paṭipakkho. Lābhasakkāragarutānaṃ appicchatā santosā. Tena kodhagarutā na saddhammagarutāti kodhagarutā kāyaci saddhammagarutāya paṭipakkhoti ayamattho vutto hoti. Tathā makkhagarutādīsupi. Evañca katvā ‘‘cattāro saddhammā saddhammagarutā na kodhagarutā…pe… saddhammagarutā na sakkāragarutā’’ti (a. ni. 4.44) āgatatantipi samatthitā bhavati. Lobho na hotīti alobho lubbhanā na hotīti alubbhanāti evamādiko alobhotiādīnaṃ lobhādivisiṭṭho paṭikkhepo ‘‘phasso phusanā’’tiādikehi visadisabhāvato ‘‘phassādīhi nānatta’’nti vutto. Phassādīhīti cettha alubbhanādayopi ādi-saddena saṅgahitāti daṭṭhabbaṃ. Lobhādipaṭipakkhenāti ‘‘lobhapaṭipakkho alobho’’tiādinā yojetabbaṃ. Sesaṃ purimasadisameva. Alobhādosāmohānaṃ vidhuratāya paṭipakkhabhāvena ca labbhamāno aññamaññavisadiso lobhādivisiṭṭhapaṭikkhepabhāvena lobhādipaṭipakkhabhāvena ca viññāyatīti āha ‘‘alobhā…pe… yojetabba’’nti. Bahūhi pakārehi dīpetabbatthatā mahatthatā. Ādaravasena sotūnaṃ.
౩. యదిపి ఏకస్మిం ఖణే ఏకంయేవ ఆరమ్మణం హోతి, ఛసుపి పన ఆరమ్మణేసు ఉప్పత్తిరహత్తా ‘‘తేహి వా’’తిఆది వుత్తం. తస్సాతి సాతస్స సుఖస్స. జాతాతి ఏతస్స అత్థం దస్సేతుం ‘‘కారణభావేన ఫస్సత్థం పవత్తా’’తి వుత్తం. ఇదం వుత్తం హోతి – యథా చేతసికసాతసఙ్ఖాతా సోమనస్సవేదనా సహేవ ఉప్పజ్జతి, ఏవం తదనురూపఫస్ససహితా హుత్వా పవత్తా తజ్జాతి వుత్తా. సాదయతీతి అధిగమాసీసాయ అనఞ్ఞనిన్నం కరోతి.
3. Yadipi ekasmiṃ khaṇe ekaṃyeva ārammaṇaṃ hoti, chasupi pana ārammaṇesu uppattirahattā ‘‘tehi vā’’tiādi vuttaṃ. Tassāti sātassa sukhassa. Jātāti etassa atthaṃ dassetuṃ ‘‘kāraṇabhāvena phassatthaṃ pavattā’’ti vuttaṃ. Idaṃ vuttaṃ hoti – yathā cetasikasātasaṅkhātā somanassavedanā saheva uppajjati, evaṃ tadanurūpaphassasahitā hutvā pavattā tajjāti vuttā. Sādayatīti adhigamāsīsāya anaññaninnaṃ karoti.
౫. న తస్సా తజ్జతాతి తస్సా మనోవిఞ్ఞాణధాతుయా తస్సారుప్పా ‘‘తస్స జాతా’’తి వా ఉభయథాపి తజ్జతా న యుజ్జతి. యదిపి ఫస్సో విఞ్ఞాణస్స విసేసపచ్చయో న హోతి, తథాపి సో తస్స పచ్చయో హోతియేవాతి తస్స తజ్జామనోవిఞ్ఞాణధాతుసమ్ఫస్సజతా వత్తబ్బాతి చోదనం సన్ధాయాహ ‘‘న చ తదేవా’’తిఆది. తేహి ఆరమ్మణేహి జాతా తజ్జాతి ఇమినాపి అత్థేన తజ్జా మనోవిఞ్ఞాణధాతుసమ్ఫస్సజాతి వత్తుం న సక్కా. విఞ్ఞాణస్స పన తజ్జతాపఞ్ఞత్తి లబ్భతేవ. తథా హి ‘‘కిం వా ఏతేనా’’తిఆదినా ఫస్సాదీనం తథా దేసేతబ్బతం ఆహ.
5. Na tassā tajjatāti tassā manoviññāṇadhātuyā tassāruppā ‘‘tassa jātā’’ti vā ubhayathāpi tajjatā na yujjati. Yadipi phasso viññāṇassa visesapaccayo na hoti, tathāpi so tassa paccayo hotiyevāti tassa tajjāmanoviññāṇadhātusamphassajatā vattabbāti codanaṃ sandhāyāha ‘‘na ca tadevā’’tiādi. Tehi ārammaṇehi jātā tajjāti imināpi atthena tajjā manoviññāṇadhātusamphassajāti vattuṃ na sakkā. Viññāṇassa pana tajjatāpaññatti labbhateva. Tathā hi ‘‘kiṃ vā etenā’’tiādinā phassādīnaṃ tathā desetabbataṃ āha.
౭. చిత్తస్స ఆరమ్మణే ఆనయనాకారప్పవత్తో వితక్కో అత్థతో ఆరమ్మణం తత్థ ఆకడ్ఢన్తో వియ హోతీతి ‘‘ఆరమ్మణస్స ఆకడ్ఢనం వితక్కన’’న్తి వుత్తం.
7. Cittassa ārammaṇe ānayanākārappavatto vitakko atthato ārammaṇaṃ tattha ākaḍḍhanto viya hotīti ‘‘ārammaṇassa ākaḍḍhanaṃ vitakkana’’nti vuttaṃ.
౮. ఆరమ్మణస్స అనుమజ్జనాకారప్పవత్తో విచారో తత్థ పరిబ్భమన్తో వియ సమన్తతో చరన్తో వియ చ హోతీతి ‘‘సమన్తతో చరణం విచరణ’’న్తి వుత్తం.
8. Ārammaṇassa anumajjanākārappavatto vicāro tattha paribbhamanto viya samantato caranto viya ca hotīti ‘‘samantato caraṇaṃ vicaraṇa’’nti vuttaṃ.
౧౧. తథా అవట్ఠానమత్తభావతోతి పాణవధాదిసాధనఅవట్ఠానమత్తభావతో, న బలవభావతోతి అధిప్పాయో.
11. Tathā avaṭṭhānamattabhāvatoti pāṇavadhādisādhanaavaṭṭhānamattabhāvato, na balavabhāvatoti adhippāyo.
౧౪. యేన ధమ్మేన చిత్తే ఆరమ్మణం ఉపతిట్ఠతి జోతతి చ, సో ధమ్మో ఉపట్ఠానం జోతనన్తి చ వుత్తోతి ఆహ ‘‘ఉపట్ఠానం జోతనఞ్చ సతియేవా’’తి.
14. Yena dhammena citte ārammaṇaṃ upatiṭṭhati jotati ca, so dhammo upaṭṭhānaṃ jotananti ca vuttoti āha ‘‘upaṭṭhānaṃ jotanañca satiyevā’’ti.
౧౬. సణ్హట్ఠేనాతి సుఖుమట్ఠేన.
16. Saṇhaṭṭhenāti sukhumaṭṭhena.
౩౦. భావోతి హిరియనం వదతి.
30. Bhāvoti hiriyanaṃ vadati.
౩౩. న బ్యాపాదేతబ్బోతి అబ్యాపజ్జ-సద్దస్స కమ్మత్థతం ఆహ.
33. Nabyāpādetabboti abyāpajja-saddassa kammatthataṃ āha.
౪౨-౪౩. యది అనవజ్జధమ్మానం సీఘసీఘపరివత్తనసమత్థతా లహుతా, సావజ్జధమ్మానం కథన్తి ఆహ ‘‘అవిజ్జానీవరణాన’’న్తిఆది. తేసం భావో గరుతాతి ఏతేన సతిపి సబ్బేసం అరూపధమ్మానం సమానఖణత్తే మోహసమ్పయుత్తానం సాతిసయో దన్ధో పవత్తిఆకారోతి దస్సేతి. సో పన తేసం దన్ధాకారో సన్తానే పాకటో హోతి.
42-43. Yadi anavajjadhammānaṃ sīghasīghaparivattanasamatthatā lahutā, sāvajjadhammānaṃ kathanti āha ‘‘avijjānīvaraṇāna’’ntiādi. Tesaṃ bhāvogarutāti etena satipi sabbesaṃ arūpadhammānaṃ samānakhaṇatte mohasampayuttānaṃ sātisayo dandho pavattiākāroti dasseti. So pana tesaṃ dandhākāro santāne pākaṭo hoti.
౪౪-౪౫. అప్పటిఘాతో అవిలోమనం.
44-45. Appaṭighāto avilomanaṃ.
౪౬-౪౭. కిలిన్నన్తి అవస్సుతం.
46-47. Kilinnanti avassutaṃ.
౫౦-౫౧. పచ్చోసక్కనం మాయా యా అచ్చసరాతిపి వుచ్చతి. అరుమక్ఖనం వణాలేపనం. వేళు ఏవ దాతబ్బభావేన పరిగ్గహితో వేళుదానం నామ.
50-51. Paccosakkanaṃ māyā yā accasarātipi vuccati. Arumakkhanaṃ vaṇālepanaṃ. Veḷu eva dātabbabhāvena pariggahito veḷudānaṃ nāma.
నిద్దేసవారకథావణ్ణనా నిట్ఠితా.
Niddesavārakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / అభిధమ్మపిటక • Abhidhammapiṭaka / ధమ్మసఙ్గణీపాళి • Dhammasaṅgaṇīpāḷi / కామావచరకుసలం • Kāmāvacarakusalaṃ
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / అభిధమ్మపిటక (అట్ఠకథా) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ధమ్మసఙ్గణి-అట్ఠకథా • Dhammasaṅgaṇi-aṭṭhakathā / కామావచరకుసలం నిద్దేసవారకథా • Kāmāvacarakusalaṃ niddesavārakathā
టీకా • Tīkā / అభిధమ్మపిటక (టీకా) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ధమ్మసఙ్గణీ-మూలటీకా • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā / నిద్దేసవారకథావణ్ణనా • Niddesavārakathāvaṇṇanā