Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / நெத்திப்பகரண-அட்ட²கதா² • Nettippakaraṇa-aṭṭhakathā |
3. நித்³தே³ஸவாரவண்ணனா
3. Niddesavāravaṇṇanā
4. ஏவங் உத்³தி³ட்டே² ஹாராத³யோ நித்³தி³ஸிதுங் ‘‘தத்த² ஸங்கே²பதோ’’திஆதி³ ஆரத்³த⁴ங். தத்த² தத்தா²தி தஸ்மிங் உத்³தே³ஸபாடே². ஸங்கே²பதோ நெத்தி கித்திதாதி ஸமாஸதோ நெத்திப்பகரணங் கதி²தங். ஹாரனயமூலபதா³னஞ்ஹி ஸரூபத³ஸ்ஸனங் உத்³தே³ஸபாடே²ன கதந்தி. எத்த² ச ஹாரனயானங் –
4. Evaṃ uddiṭṭhe hārādayo niddisituṃ ‘‘tattha saṅkhepato’’tiādi āraddhaṃ. Tattha tatthāti tasmiṃ uddesapāṭhe. Saṅkhepato netti kittitāti samāsato nettippakaraṇaṃ kathitaṃ. Hāranayamūlapadānañhi sarūpadassanaṃ uddesapāṭhena katanti. Ettha ca hāranayānaṃ –
ஸாமஞ்ஞதோ விஸேஸேன, பத³த்தோ² லக்க²ணங் கமோ;
Sāmaññato visesena, padattho lakkhaṇaṃ kamo;
எத்தாவதா ச ஹெத்வாதீ³, வேதி³தப்³பா³ ஹி விஞ்ஞுனா.
Ettāvatā ca hetvādī, veditabbā hi viññunā.
தேஸு அவிஸேஸதோ விஸேஸதோ ச ஹாரனயானங் அத்தோ² த³ஸ்ஸிதோ. லக்க²ணாதீ³ஸு பன அவிஸேஸதோ ஸப்³பே³பி ஹாரா நயா ச யதா²க்கமங் ப்³யஞ்ஜனத்த²முகே²ன நவங்க³ஸ்ஸ ஸாஸனஸ்ஸ அத்த²ஸங்வண்ணனலக்க²ணா. விஸேஸதோ பன தஸ்ஸ தஸ்ஸ ஹாரஸ்ஸ நயஸ்ஸ ச லக்க²ணங் நித்³தே³ஸே ஏவ கத²யிஸ்ஸாம. கமாதீ³னி ச யஸ்மா நேஸங் லக்க²ணேஸு ஞாதேஸு விஞ்ஞெய்யானி ஹொந்தி, தஸ்மா தானிபி நித்³தே³ஸதோ பரதோ பகாஸயிஸ்ஸாம.
Tesu avisesato visesato ca hāranayānaṃ attho dassito. Lakkhaṇādīsu pana avisesato sabbepi hārā nayā ca yathākkamaṃ byañjanatthamukhena navaṅgassa sāsanassa atthasaṃvaṇṇanalakkhaṇā. Visesato pana tassa tassa hārassa nayassa ca lakkhaṇaṃ niddese eva kathayissāma. Kamādīni ca yasmā nesaṃ lakkhaṇesu ñātesu viññeyyāni honti, tasmā tānipi niddesato parato pakāsayissāma.
ஹாரஸங்கே²போ
Hārasaṅkhepo
1. யா பன அஸ்ஸாதா³தீ³னவதாதிஆதி³கா நித்³தே³ஸகா³தா², தாஸு அஸ்ஸாதா³தீ³னவதாதி அஸ்ஸாதோ³ ஆதீ³னவதாதி பத³விபா⁴கோ³. ஆதீ³னவதாதி ச ஆதீ³னவோ ஏவ. கேசி ‘‘அஸ்ஸாதா³தீ³னவதோ’’தி பட²ந்தி, தங் ந ஸுந்த³ரங். தத்த² அஸ்ஸாதீ³யதீதி அஸ்ஸாதோ³, ஸுக²ங் ஸோமனஸ்ஸஞ்ச. வுத்தஞ்ஹேதங் – ‘‘யங், பி⁴க்க²வே, பஞ்சுபாதா³னக்க²ந்தே⁴ படிச்ச உப்பஜ்ஜதி ஸுக²ங் ஸோமனஸ்ஸங், அயங் பஞ்சஸு உபாதா³னக்க²ந்தே⁴ஸு அஸ்ஸாதோ³’’தி (ம॰ நி॰ 1.166; ஸங்॰ நி॰ 3.26). யதா² சேதங் ஸுக²ங் ஸோமனஸ்ஸங், ஏவங் இட்டா²ரம்மணம்பி. வுத்தம்பி சேதங் – ‘‘ஸோ தத³ஸ்ஸாதே³தி தங் நிகாமேதீ’’தி ‘‘ரூபங் அஸ்ஸாதே³தி அபி⁴னந்த³தி, தங் ஆரப்³ப⁴ ராகோ³ உப்பஜ்ஜதீ’’தி (பட்டா²॰ 1.1.424), ‘‘ஸங்யோஜனீயேஸு, பி⁴க்க²வே, த⁴ம்மேஸு அஸ்ஸாதா³னுபஸ்ஸினோ’’தி (ஸங்॰ நி॰ 2.53) ச . அஸ்ஸாதே³தி ஏதாயாதி வா அஸ்ஸாதோ³, தண்ஹா. தண்ஹாய ஹி காரணபூ⁴தாய புக்³க³லோ ஸுக²ம்பி ஸுகா²ரம்மணம்பி அஸ்ஸாதே³தி. யதா² ச தண்ஹா, ஏவங் விபல்லாஸாபி. விபல்லாஸவஸேன ஹி ஸத்தா அனிட்ட²ம்பி ஆரம்மணங் இட்டா²காரேன அஸ்ஸாதெ³ந்தி, ஏவங் வேத³னாய ஸப்³பே³ஸங் தேபூ⁴மகஸங்கா²ரானங் தண்ஹாய விபல்லாஸானஞ்ச அஸ்ஸாத³விசாரோ வேதி³தப்³போ³.
1. Yā pana assādādīnavatātiādikā niddesagāthā, tāsu assādādīnavatāti assādo ādīnavatāti padavibhāgo. Ādīnavatāti ca ādīnavo eva. Keci ‘‘assādādīnavato’’ti paṭhanti, taṃ na sundaraṃ. Tattha assādīyatīti assādo, sukhaṃ somanassañca. Vuttañhetaṃ – ‘‘yaṃ, bhikkhave, pañcupādānakkhandhe paṭicca uppajjati sukhaṃ somanassaṃ, ayaṃ pañcasu upādānakkhandhesu assādo’’ti (ma. ni. 1.166; saṃ. ni. 3.26). Yathā cetaṃ sukhaṃ somanassaṃ, evaṃ iṭṭhārammaṇampi. Vuttampi cetaṃ – ‘‘so tadassādeti taṃ nikāmetī’’ti ‘‘rūpaṃ assādeti abhinandati, taṃ ārabbha rāgo uppajjatī’’ti (paṭṭhā. 1.1.424), ‘‘saṃyojanīyesu, bhikkhave, dhammesu assādānupassino’’ti (saṃ. ni. 2.53) ca . Assādeti etāyāti vā assādo, taṇhā. Taṇhāya hi kāraṇabhūtāya puggalo sukhampi sukhārammaṇampi assādeti. Yathā ca taṇhā, evaṃ vipallāsāpi. Vipallāsavasena hi sattā aniṭṭhampi ārammaṇaṃ iṭṭhākārena assādenti, evaṃ vedanāya sabbesaṃ tebhūmakasaṅkhārānaṃ taṇhāya vipallāsānañca assādavicāro veditabbo.
கத²ங் பன து³க்கா²து³க்க²மஸுக²வேத³னானங் அஸ்ஸாத³னீயதாதி? விபல்லாஸதோ ஸுக²பரியாயஸப்³பா⁴வதோ ச. ததா² ஹி வுத்தங் – ‘‘ஸுகா² கோ², ஆவுஸோ விஸாக², வேத³னா டி²திஸுகா² விபரிணாமது³க்கா². து³க்கா² வேத³னா டி²திது³க்கா² விபரிணாமஸுகா², அது³க்க²மஸுகா² வேத³னா ஞாணஸுகா² அஞ்ஞாணது³க்கா²’’தி (ம॰ நி॰ 1.465). தத்த² வேத³னாய அட்ட²ஸதபரியாயவஸேன, தேபூ⁴மகஸங்கா²ரானங் நிக்கே²பகண்ட³ரூபகண்ட³வஸேன, தண்ஹாய ஸங்கிலேஸவத்து²விப⁴ங்கே³ நிக்கே²பகண்டே³ ச தண்ஹானித்³தே³ஸவஸேன, விபல்லாஸானங் ஸுக²ஸஞ்ஞாதி³வஸேன த்³வாஸட்டி²தி³ட்டி²க³தவஸேன ச விபா⁴கோ³ வேதி³தப்³போ³.
Kathaṃ pana dukkhādukkhamasukhavedanānaṃ assādanīyatāti? Vipallāsato sukhapariyāyasabbhāvato ca. Tathā hi vuttaṃ – ‘‘sukhā kho, āvuso visākha, vedanā ṭhitisukhā vipariṇāmadukkhā. Dukkhā vedanā ṭhitidukkhā vipariṇāmasukhā, adukkhamasukhā vedanā ñāṇasukhā aññāṇadukkhā’’ti (ma. ni. 1.465). Tattha vedanāya aṭṭhasatapariyāyavasena, tebhūmakasaṅkhārānaṃ nikkhepakaṇḍarūpakaṇḍavasena, taṇhāya saṃkilesavatthuvibhaṅge nikkhepakaṇḍe ca taṇhāniddesavasena, vipallāsānaṃ sukhasaññādivasena dvāsaṭṭhidiṭṭhigatavasena ca vibhāgo veditabbo.
ஆதீ³னவோ து³க்கா² வேத³னா திஸ்ஸோபி வா து³க்க²தா. அத² வா ஸப்³பே³பி தேபூ⁴மகா ஸங்கா²ரா ஆதீ³னவோ. ஆதீ³னங் அதிவிய கபணங் வாதி பவத்ததீதி ஹி ஆதீ³னவோ, கபணமனுஸ்ஸோ, ஏவங்ஸபா⁴வா ச தேபூ⁴மகா த⁴ம்மா அனிச்சதாதி³யோகே³ன. யதோ தத்த² ஆதீ³னவானுபஸ்ஸனா ஆரத்³த⁴விபஸ்ஸகானங் யதா²பூ⁴தனயோதி வுச்சதி. ததா² ச வுத்தங் – ‘‘யங், பி⁴க்க²வே, பஞ்சுபாதா³னக்க²ந்தா⁴ அனிச்சா து³க்கா² விபரிணாமத⁴ம்மா, அயங் பஞ்சஸு உபாதா³னக்க²ந்தே⁴ஸு ஆதீ³னவோ’’தி. தஸ்மா ஆதீ³னவோ து³க்க²ஸச்சனித்³தே³ஸபூ⁴தானங் ஜாதியாதீ³னங் அனிச்சதாதீ³னங் த்³வாசத்தாலீஸாய ஆகாரானஞ்ச வஸேன விப⁴ஜித்வா நித்³தி³ஸிதப்³போ³.
Ādīnavo dukkhā vedanā tissopi vā dukkhatā. Atha vā sabbepi tebhūmakā saṅkhārā ādīnavo. Ādīnaṃ ativiya kapaṇaṃ vāti pavattatīti hi ādīnavo, kapaṇamanusso, evaṃsabhāvā ca tebhūmakā dhammā aniccatādiyogena. Yato tattha ādīnavānupassanā āraddhavipassakānaṃ yathābhūtanayoti vuccati. Tathā ca vuttaṃ – ‘‘yaṃ, bhikkhave, pañcupādānakkhandhā aniccā dukkhā vipariṇāmadhammā, ayaṃ pañcasu upādānakkhandhesu ādīnavo’’ti. Tasmā ādīnavo dukkhasaccaniddesabhūtānaṃ jātiyādīnaṃ aniccatādīnaṃ dvācattālīsāya ākārānañca vasena vibhajitvā niddisitabbo.
நிஸ்ஸரதி ஏதேனாதி நிஸ்ஸரணங், அரியமக்³கோ³. நிஸ்ஸரதீதி வா நிஸ்ஸரணங் நிப்³பா³னங். உப⁴யம்பி ஸாமஞ்ஞனித்³தே³ஸேன ஏகஸேஸேன வா ‘‘நிஸ்ஸரண’’ந்தி வுத்தங். பி-ஸத்³தோ³ புரிமானங் பச்சி²மானஞ்ச ஸம்பிண்ட³னத்தோ². தத்த² அரியமக்³க³பக்கே² ஸதிபட்டா²னாதீ³னங் ஸத்தத்திங்ஸபோ³தி⁴பக்கி²யத⁴ம்மானங் காயானுபஸ்ஸனாதீ³னஞ்ச தத³ந்தோக³த⁴பே⁴தா³னங் வஸேன நிஸ்ஸரணங் விப⁴ஜித்வா நித்³தி³ஸிதப்³ப³ங்.
Nissarati etenāti nissaraṇaṃ, ariyamaggo. Nissaratīti vā nissaraṇaṃ nibbānaṃ. Ubhayampi sāmaññaniddesena ekasesena vā ‘‘nissaraṇa’’nti vuttaṃ. Pi-saddo purimānaṃ pacchimānañca sampiṇḍanattho. Tattha ariyamaggapakkhe satipaṭṭhānādīnaṃ sattattiṃsabodhipakkhiyadhammānaṃ kāyānupassanādīnañca tadantogadhabhedānaṃ vasena nissaraṇaṃ vibhajitvā niddisitabbaṃ.
நிப்³பா³னபக்கே² பன கிஞ்சாபி அஸங்க²தாய தா⁴துயா நிப்பரியாயேன விபா⁴கோ³ நத்தி². பரியாயேன பன ஸோபாதி³ஸேஸனிருபாதி³ஸேஸபே⁴தே³ன. யதோ வா தங் நிஸ்ஸடங், தேஸங் படிஸம்பி⁴தா³மக்³கே³ (படி॰ ம॰ 1.3) த³ஸ்ஸிதப்பபே⁴தா³னங் சக்கா²தீ³னங் ச²ன்னங் த்³வாரானங் ரூபாதீ³னங் ச²ன்னங் ஆரம்மணானங் தங்தங்த்³வாரப்பவத்தானங் ச²ன்னங் ச²ன்னங் விஞ்ஞாணப²ஸ்ஸவேத³னாஸஞ்ஞாசேதனாதண்ஹாவிதக்கவிசாரானங் பத²வீதா⁴துஆதீ³னங் ச²ன்னங் தா⁴தூனங் த³ஸன்னங் கஸிணாயதனானங் அஸுபா⁴னங் கேஸாதீ³னங் த்³வத்திங்ஸாய ஆகாரானங் பஞ்சன்னங் க²ந்தா⁴னங் த்³வாத³ஸன்னங் ஆயதனானங் அட்டா²ரஸன்னங் தா⁴தூனங் லோகியானங் இந்த்³ரியானங் காமதா⁴துஆதீ³னங் திஸ்ஸன்னங் தா⁴தூனங் காமப⁴வாதீ³னங் திண்ணங் திண்ணங் ப⁴வானங் சதுன்னங் ஜா²னானங் அப்பமஞ்ஞானங் ஆருப்பானங் த்³வாத³ஸன்னங் படிச்சஸமுப்பாத³ங்கா³னஞ்சாதி ஏவமாதீ³னங் ஸங்க²தத⁴ம்மானங் நிஸ்ஸரணபா⁴வேன ச விப⁴ஜித்வா நித்³தி³ஸிதப்³ப³ங்.
Nibbānapakkhe pana kiñcāpi asaṅkhatāya dhātuyā nippariyāyena vibhāgo natthi. Pariyāyena pana sopādisesanirupādisesabhedena. Yato vā taṃ nissaṭaṃ, tesaṃ paṭisambhidāmagge (paṭi. ma. 1.3) dassitappabhedānaṃ cakkhādīnaṃ channaṃ dvārānaṃ rūpādīnaṃ channaṃ ārammaṇānaṃ taṃtaṃdvārappavattānaṃ channaṃ channaṃ viññāṇaphassavedanāsaññācetanātaṇhāvitakkavicārānaṃ pathavīdhātuādīnaṃ channaṃ dhātūnaṃ dasannaṃ kasiṇāyatanānaṃ asubhānaṃ kesādīnaṃ dvattiṃsāya ākārānaṃ pañcannaṃ khandhānaṃ dvādasannaṃ āyatanānaṃ aṭṭhārasannaṃ dhātūnaṃ lokiyānaṃ indriyānaṃ kāmadhātuādīnaṃ tissannaṃ dhātūnaṃ kāmabhavādīnaṃ tiṇṇaṃ tiṇṇaṃ bhavānaṃ catunnaṃ jhānānaṃ appamaññānaṃ āruppānaṃ dvādasannaṃ paṭiccasamuppādaṅgānañcāti evamādīnaṃ saṅkhatadhammānaṃ nissaraṇabhāvena ca vibhajitvā niddisitabbaṃ.
ப²லந்தி தே³ஸனாப²லங். கிங் பன தந்தி? யங் தே³ஸனாய நிப்பா²தீ³யதி. நனு ச நிப்³பா³னாதி⁴க³மோ ப⁴க³வதோ தே³ஸனாய நிப்பா²தீ³யதி. நிப்³பா³னஞ்ச ‘‘நிஸ்ஸரண’’ந்தி இமினா வுத்தமேவாதி? ஸச்சமேதங், தஞ்ச கோ² பரம்பராய. இத⁴ பன பச்சக்க²தோ தே³ஸனாப²லங் அதி⁴ப்பேதங். தங் பன ஸுதமயஞாணங். அத்த²த⁴ம்மவேதா³தி³அரியமக்³க³ஸ்ஸ புப்³ப³பா⁴க³ப்படிபத்திபூ⁴தா ச²ப்³பி³ஸுத்³தி⁴யோ. யஞ்ச தஸ்மிங் க²ணே மக்³க³ங் அனபி⁴ஸம்பு⁴ணந்தஸ்ஸ காலந்தரே தத³தி⁴க³மகாரணபூ⁴தங் ஸம்பத்திப⁴வஹேது ச ஸியா. ததா² ஹி வக்க²தி – ‘‘அத்தானுதி³ட்டி²ங் ஊஹச்ச, ஏவங் மச்சுதரோ ஸியாதி (ஸு॰ நி॰ 1125; கதா²॰ 226; சூளனி॰ மோக⁴ராஜமாணவபுச்சா² 144, மோக⁴ராஜமாணவபுச்சா²னித்³தே³ஸ 88; நெத்தி॰ 5; பேடகோ॰ 22) இத³ங் ப²ல’’ந்தி, ‘‘த⁴ம்மோ ஹவே ரக்க²தி த⁴ம்மசாரிந்தி இத³ங் ப²ல’’ந்தி (ஜா॰ 1.10.102-103; 1.15.385) ச. ஏதேன நயேன தே³வேஸு ச மானுஸேஸு ச ஆயுவண்ணப³லஸுக²யஸபரிவாரஆதி⁴பதெய்யஸம்பத்தியோ உபதி⁴ஸம்பத்தியோ சக்கவத்திஸிரீ தே³வரஜ்ஜஸிரீ சத்தாரி ஸம்பத்திசக்கானி ஸீலஸம்பதா³ ஸமாதி⁴ஸம்பதா³ திஸ்ஸோ விஜ்ஜா ச² அபி⁴ஞ்ஞா சதஸ்ஸோ படிஸம்பி⁴தா³ ஸாவகபோ³தி⁴ பச்சேகபோ³தி⁴ ஸம்மாஸம்போ³தீ⁴தி ஸப்³பா³பி ஸம்பத்தியோ புஞ்ஞஸம்பா⁴ரஹேதுகா ப⁴க³வதோ தே³ஸனாய ஸாதே⁴தப்³ப³தாய ப²லந்தி வேதி³தப்³பா³.
Phalanti desanāphalaṃ. Kiṃ pana tanti? Yaṃ desanāya nipphādīyati. Nanu ca nibbānādhigamo bhagavato desanāya nipphādīyati. Nibbānañca ‘‘nissaraṇa’’nti iminā vuttamevāti? Saccametaṃ, tañca kho paramparāya. Idha pana paccakkhato desanāphalaṃ adhippetaṃ. Taṃ pana sutamayañāṇaṃ. Atthadhammavedādiariyamaggassa pubbabhāgappaṭipattibhūtā chabbisuddhiyo. Yañca tasmiṃ khaṇe maggaṃ anabhisambhuṇantassa kālantare tadadhigamakāraṇabhūtaṃ sampattibhavahetu ca siyā. Tathā hi vakkhati – ‘‘attānudiṭṭhiṃ ūhacca, evaṃ maccutaro siyāti (su. ni. 1125; kathā. 226; cūḷani. mogharājamāṇavapucchā 144, mogharājamāṇavapucchāniddesa 88; netti. 5; peṭako. 22) idaṃ phala’’nti, ‘‘dhammo have rakkhati dhammacārinti idaṃ phala’’nti (jā. 1.10.102-103; 1.15.385) ca. Etena nayena devesu ca mānusesu ca āyuvaṇṇabalasukhayasaparivāraādhipateyyasampattiyo upadhisampattiyo cakkavattisirī devarajjasirī cattāri sampatticakkāni sīlasampadā samādhisampadā tisso vijjā cha abhiññā catasso paṭisambhidā sāvakabodhi paccekabodhi sammāsambodhīti sabbāpi sampattiyo puññasambhārahetukā bhagavato desanāya sādhetabbatāya phalanti veditabbā.
உபாயோதி அரியமக்³க³பத³ட்டா²னபூ⁴தா புப்³ப³பா⁴க³ப்படிபதா³. ஸா ஹி புரிமா புரிமா பச்சி²மாய பச்சி²மாய அதி⁴க³மூபாயபா⁴வதோ பரம்பராய மக்³க³னிப்³பா³னாதி⁴க³மஸ்ஸ ச ஹேதுபா⁴வதோ உபாயோ. யா ச புப்³பே³ வுத்தப²லாதி⁴க³மஸ்ஸ உபாயபடிபத்தி. கேசி பன ‘‘ஸஹ விபஸ்ஸனாய மக்³கோ³ உபாயோ’’தி வத³ந்தி, தேஸங் மதேன நிஸ்ஸரணந்தி நிப்³பா³னமேவ வுத்தங் ஸியா. ப²லங் விய உபாயோபி புப்³ப³பா⁴கோ³தி வுத்தங் ஸியா, யங் பன வக்க²தி ‘‘ஸப்³பே³ த⁴ம்மா…பே॰… விஸுத்³தி⁴யாதி (த⁴॰ ப॰ 279; தே²ரகா³॰ 678) அயங் உபாயோ’’தி. எத்தா²பி புப்³ப³பா⁴க³ப்படிபதா³ ஏவ உதா³ஹடாதி ஸக்கா விஞ்ஞாதுங். யஸ்மா பன ‘‘தே பஹாய தரே ஓக⁴ந்தி இத³ங் நிஸ்ஸரண’’ந்தி அரியமக்³க³ஸ்ஸ நிஸ்ஸரணபா⁴வங் வக்க²தி. அரியமக்³கோ³ ஹி ஓக⁴தரணந்தி.
Upāyoti ariyamaggapadaṭṭhānabhūtā pubbabhāgappaṭipadā. Sā hi purimā purimā pacchimāya pacchimāya adhigamūpāyabhāvato paramparāya magganibbānādhigamassa ca hetubhāvato upāyo. Yā ca pubbe vuttaphalādhigamassa upāyapaṭipatti. Keci pana ‘‘saha vipassanāya maggo upāyo’’ti vadanti, tesaṃ matena nissaraṇanti nibbānameva vuttaṃ siyā. Phalaṃ viya upāyopi pubbabhāgoti vuttaṃ siyā, yaṃ pana vakkhati ‘‘sabbe dhammā…pe… visuddhiyāti (dha. pa. 279; theragā. 678) ayaṃ upāyo’’ti. Etthāpi pubbabhāgappaṭipadā eva udāhaṭāti sakkā viññātuṃ. Yasmā pana ‘‘te pahāya tare oghanti idaṃ nissaraṇa’’nti ariyamaggassa nissaraṇabhāvaṃ vakkhati. Ariyamaggo hi oghataraṇanti.
ஆணத்தீதி ஆணாரஹஸ்ஸ ப⁴க³வதோ வேனெய்யஜனஸ்ஸ ஹிதஸித்³தி⁴யா ‘‘ஏவங் படிபஜ்ஜாஹீ’’தி விதா⁴னங். ததா² ஹி வக்க²தி ‘‘ஸுஞ்ஞதோ லோகங் அவெக்க²ஸ்ஸு, மோக⁴ராஜாதி (ஸு॰ நி॰ 1125; கதா²॰ 226; நெத்தி॰ 5; பேடகோ॰ 22; சூளனி॰ மோக⁴ராஜமாணவபுச்சா² 144, மோக⁴ராஜமாணவபுச்சா²னித்³தே³ஸ 88) ஆணத்தீ’’தி.
Āṇattīti āṇārahassa bhagavato veneyyajanassa hitasiddhiyā ‘‘evaṃ paṭipajjāhī’’ti vidhānaṃ. Tathā hi vakkhati ‘‘suññato lokaṃ avekkhassu, mogharājāti (su. ni. 1125; kathā. 226; netti. 5; peṭako. 22; cūḷani. mogharājamāṇavapucchā 144, mogharājamāṇavapucchāniddesa 88) āṇattī’’ti.
யோகீ³னந்தி சதுஸச்சகம்மட்டா²னபா⁴வனாய யுத்தப்பயுத்தானங் வேனெய்யானங், அத்தா²யாதி வசனஸேஸோ. தே³ஸனாஹாரோதி ஏதேஸங் யதா²வுத்தானங் அஸ்ஸாதா³தீ³னங் விப⁴ஜனலக்க²ணோ ஸங்வண்ணனாவிஸேஸோ தே³ஸனாஹாரோ நாமாதி அத்தோ². எத்தா²ஹ – கிங் பனேதேஸங் அஸ்ஸாதா³தீ³னங் அனவஸேஸானங் வசனங் தே³ஸனாஹாரோ, உதா³ஹு ஏகச்சானந்தி? நிரவஸேஸானங்யேவ. யஸ்மிஞ்ஹி ஸுத்தே அஸ்ஸாதா³தீ³னவனிஸ்ஸரணானி ஸரூபதோ ஆக³தானி, தத்த² வத்தப்³ப³மேவ நத்தி². யத்த² பன ஏகதே³ஸேன ஆக³தானி, ந வா ஸரூபேன. தத்த² அனாக³தங் அத்த²வஸேன நித்³தா⁴ரெத்வா ஹாரோ யோஜேதப்³போ³. அயஞ்ச அத்தோ² தே³ஸனாஹாரவிப⁴ங்கே³ ஆக³மிஸ்ஸதீதி இத⁴ ந பபஞ்சிதோ.
Yogīnanti catusaccakammaṭṭhānabhāvanāya yuttappayuttānaṃ veneyyānaṃ, atthāyāti vacanaseso. Desanāhāroti etesaṃ yathāvuttānaṃ assādādīnaṃ vibhajanalakkhaṇo saṃvaṇṇanāviseso desanāhāro nāmāti attho. Etthāha – kiṃ panetesaṃ assādādīnaṃ anavasesānaṃ vacanaṃ desanāhāro, udāhu ekaccānanti? Niravasesānaṃyeva. Yasmiñhi sutte assādādīnavanissaraṇāni sarūpato āgatāni, tattha vattabbameva natthi. Yattha pana ekadesena āgatāni, na vā sarūpena. Tattha anāgataṃ atthavasena niddhāretvā hāro yojetabbo. Ayañca attho desanāhāravibhaṅge āgamissatīti idha na papañcito.
2. யங் புச்சி²தந்தி யா புச்சா², விசியமானாதி வசனஸேஸோ. விஸ்ஸஜ்ஜிதங் அனுகீ³தீதி எத்தா²பி ஏஸேவ நயோ. தத்த² விஸ்ஸஜ்ஜிதந்தி விஸ்ஸஜ்ஜனா, ஸா ஏகங்ஸப்³யாகரணாதி³வஸேன சதுப்³பி³த⁴ங் ப்³யாகரணங். ச-ஸத்³தோ³ ஸம்பிண்ட³னத்தோ², தேன கா³தா²யங் அவுத்தங் பதா³தி³ங் ஸங்க³ண்ஹாதி. தா பன புச்சா²விஸ்ஸஜ்ஜனா கஸ்ஸாதி ஆஹ ‘‘ஸுத்தஸ்ஸா’’தி. ஏதேன ஸுத்தே ஆக³தங் புச்சா²விஸ்ஸஜ்ஜனங் விசேதப்³ப³ந்தி த³ஸ்ஸேதி. யா ச அனுகீ³திதி வுத்தஸ்ஸேவ அத்த²ஸ்ஸ யா அனு பச்சா² கீ³தி அனுகீ³தி, ஸங்க³ஹகா³தா², புச்சா²ய வா அனுரூபா கீ³தி. ஏதேன புப்³பா³பரங் க³ஹிதங். ப்³யாகரணஸ்ஸ ஹி புச்சா²னுரூபதா இத⁴ புப்³பா³பரங் அதி⁴ப்பேதங். யா ‘‘புச்சா²னுஸந்தீ⁴’’தி வுச்சதி. புரிமங் ‘‘ஸுத்தஸ்ஸா’’தி பத³ங் புப்³பா³பெக்க²ந்தி புன ‘‘ஸுத்தஸ்ஸா’’தி வுத்தங். தேன ஸுத்தஸ்ஸ நிஸ்ஸயபூ⁴தே அஸ்ஸாதா³தி³கே பரிக்³க³ண்ஹாதி. எத்தாவதா விசயஹாரஸ்ஸ விஸயோ நிரவஸேஸேன த³ஸ்ஸிதோ ஹோதி. ததா² ச வக்க²தி விசயஹாரவிப⁴ங்கே³ ‘‘பத³ங் விசினதி…பே॰… அனுகீ³திங் விசினதீ’’தி.
2. Yaṃ pucchitanti yā pucchā, viciyamānāti vacanaseso. Vissajjitaṃ anugītīti etthāpi eseva nayo. Tattha vissajjitanti vissajjanā, sā ekaṃsabyākaraṇādivasena catubbidhaṃ byākaraṇaṃ. Ca-saddo sampiṇḍanattho, tena gāthāyaṃ avuttaṃ padādiṃ saṅgaṇhāti. Tā pana pucchāvissajjanā kassāti āha ‘‘suttassā’’ti. Etena sutte āgataṃ pucchāvissajjanaṃ vicetabbanti dasseti. Yā ca anugītiti vuttasseva atthassa yā anu pacchā gīti anugīti, saṅgahagāthā, pucchāya vā anurūpā gīti. Etena pubbāparaṃ gahitaṃ. Byākaraṇassa hi pucchānurūpatā idha pubbāparaṃ adhippetaṃ. Yā ‘‘pucchānusandhī’’ti vuccati. Purimaṃ ‘‘suttassā’’ti padaṃ pubbāpekkhanti puna ‘‘suttassā’’ti vuttaṃ. Tena suttassa nissayabhūte assādādike pariggaṇhāti. Ettāvatā vicayahārassa visayo niravasesena dassito hoti. Tathā ca vakkhati vicayahāravibhaṅge ‘‘padaṃ vicinati…pe… anugītiṃ vicinatī’’ti.
தத்த² ஸுத்தே ஸப்³பே³ஸங் பதா³னங் அனுபுப்³பே³ன அத்த²ஸோ ப்³யஞ்ஜனஸோ ச விசயோ பத³விசயோ. ‘‘அயங் புச்சா² அதி³ட்ட²ஜோதனா தி³ட்ட²ஸங்ஸந்த³னா விமதிச்சே²த³னா அனுமதிபுச்சா² கதே²துகம்யதாபுச்சா² ஸத்தாதி⁴ட்டா²னா த⁴ம்மாதி⁴ட்டா²னா ஏகாதி⁴ட்டா²னா அனேகாதி⁴ட்டா²னா ஸம்முதிவிஸயா பரமத்த²விஸயா அதீதவிஸயா அனாக³தவிஸயா பச்சுப்பன்னவிஸயா’’திஆதி³னா புச்சா²விசயோ வேதி³தப்³போ³. ‘‘இத³ங் விஸ்ஸஜ்ஜனங் ஏகங்ஸப்³யாகரணங் விப⁴ஜ்ஜப்³யாகரணங் படிபுச்சா²ப்³யாகரணங் ட²பனங் ஸாவஸேஸங் நிரவஸேஸங் ஸஉத்தரங் அனுத்தரங் லோகியங் லோகுத்தர’’ந்திஆதி³னா விஸ்ஸஜ்ஜனவிசயோ.
Tattha sutte sabbesaṃ padānaṃ anupubbena atthaso byañjanaso ca vicayo padavicayo. ‘‘Ayaṃ pucchā adiṭṭhajotanā diṭṭhasaṃsandanā vimaticchedanā anumatipucchā kathetukamyatāpucchā sattādhiṭṭhānā dhammādhiṭṭhānā ekādhiṭṭhānā anekādhiṭṭhānā sammutivisayā paramatthavisayā atītavisayā anāgatavisayā paccuppannavisayā’’tiādinā pucchāvicayo veditabbo. ‘‘Idaṃ vissajjanaṃ ekaṃsabyākaraṇaṃ vibhajjabyākaraṇaṃ paṭipucchābyākaraṇaṃ ṭhapanaṃ sāvasesaṃ niravasesaṃ sauttaraṃ anuttaraṃ lokiyaṃ lokuttara’’ntiādinā vissajjanavicayo.
‘‘அயங் புச்சா² இமினா ஸமேதி, ஏதேன ந ஸமேதீ’’தி புச்சி²தத்த²ங் ஆனெத்வா விசயோ புப்³பே³னாபரங் ஸங்ஸந்தி³த்வா ச விசயோ புப்³பா³பரவிசயோ. ‘‘அயங் அனுகீ³தி வுத்தத்த²ஸங்க³ஹா அவுத்தத்த²ஸங்க³ஹா தது³ப⁴யத்த²ஸங்க³ஹா குஸலத்த²ஸங்க³ஹா அகுஸலத்த²ஸங்க³ஹா’’திஆதி³னா அனுகீ³திவிசயோ. அஸ்ஸாதா³தீ³ஸு ஸுக²வேத³னாய ‘‘இட்டா²ரம்மணானுப⁴வனலக்க²ணா’’திஆதி³னா, தண்ஹாய ‘‘ஆரம்மணக்³க³ஹணலக்க²ணா’’திஆதி³னா, விபல்லாஸானங் ‘‘விபரீதக்³க³ஹணலக்க²ணா’’திஆதி³னா, அவஸிட்டா²னங் தேபூ⁴மகத⁴ம்மானங் ‘‘யதா²ஸகலக்க²ணா’’திஆதி³னா ஸப்³பே³ஸஞ்ச த்³வாவீஸதியா திகேஸு த்³வாசத்தாலீஸாதி⁴கே ச து³கஸதே லப்³ப⁴மானபத³வஸேன தங்தங்அஸ்ஸாத³த்த²விஸேஸனித்³தா⁴ரணங் அஸ்ஸாத³விசயோ.
‘‘Ayaṃ pucchā iminā sameti, etena na sametī’’ti pucchitatthaṃ ānetvā vicayo pubbenāparaṃ saṃsanditvā ca vicayo pubbāparavicayo. ‘‘Ayaṃ anugīti vuttatthasaṅgahā avuttatthasaṅgahā tadubhayatthasaṅgahā kusalatthasaṅgahā akusalatthasaṅgahā’’tiādinā anugītivicayo. Assādādīsu sukhavedanāya ‘‘iṭṭhārammaṇānubhavanalakkhaṇā’’tiādinā, taṇhāya ‘‘ārammaṇaggahaṇalakkhaṇā’’tiādinā, vipallāsānaṃ ‘‘viparītaggahaṇalakkhaṇā’’tiādinā, avasiṭṭhānaṃ tebhūmakadhammānaṃ ‘‘yathāsakalakkhaṇā’’tiādinā sabbesañca dvāvīsatiyā tikesu dvācattālīsādhike ca dukasate labbhamānapadavasena taṃtaṃassādatthavisesaniddhāraṇaṃ assādavicayo.
து³க்க²வேத³னாய ‘‘அனிட்டா²னுப⁴வனலக்க²ணா’’திஆதி³னா, து³க்க²ஸச்சானங் ‘‘படிஸந்தி⁴லக்க²ணா’’திஆதி³னா, அனிச்சதாதீ³னங் ஆதி³அந்தவந்ததாய அனிச்சந்திகதாய ச ‘‘அனிச்சா’’திஆதி³னா ஸப்³பே³ஸஞ்ச லோகியத⁴ம்மானங் ஸங்கிலேஸபா⁴கி³யஹானபா⁴கி³யதாதி³வஸேன ஆதீ³னவவுத்தியா ஓகாரனித்³தா⁴ரணேன ஆதீ³னவவிசயோ. நிஸ்ஸரணபதே³ அரியமக்³க³ஸ்ஸ ஆக³மனதோ காயானுபஸ்ஸனாதி³புப்³ப³பா⁴க³ப்படிபதா³விபா⁴க³விஸேஸனித்³தா⁴ரணவஸேன நிப்³பா³னஸ்ஸ யதா²வுத்தபரியாயவிபா⁴க³விஸேஸனித்³தா⁴ரணவஸேனாதி ஏவங் நிஸ்ஸரணவிசயோ. ப²லாதீ³னங் தங்தங்ஸுத்ததே³ஸனாய ஸாதே⁴தப்³ப³ப²லஸ்ஸ தது³பாயஸ்ஸ தத்த² தத்த² ஸுத்தவிதி⁴வசனஸ்ஸ ச விபா⁴க³னித்³தா⁴ரணவஸேன விசயோ வேதி³தப்³போ³. ஏவங் பத³புச்சா²விஸ்ஸஜ்ஜனபுப்³பா³பரானுகீ³தீனங் அஸ்ஸாதா³தீ³னஞ்ச விஸேஸனித்³தா⁴ரணவஸேனேவ விசயலக்க²ணோ ‘‘விசயோ ஹாரோ’’தி வேதி³தப்³போ³.
Dukkhavedanāya ‘‘aniṭṭhānubhavanalakkhaṇā’’tiādinā, dukkhasaccānaṃ ‘‘paṭisandhilakkhaṇā’’tiādinā, aniccatādīnaṃ ādiantavantatāya aniccantikatāya ca ‘‘aniccā’’tiādinā sabbesañca lokiyadhammānaṃ saṃkilesabhāgiyahānabhāgiyatādivasena ādīnavavuttiyā okāraniddhāraṇena ādīnavavicayo. Nissaraṇapade ariyamaggassa āgamanato kāyānupassanādipubbabhāgappaṭipadāvibhāgavisesaniddhāraṇavasena nibbānassa yathāvuttapariyāyavibhāgavisesaniddhāraṇavasenāti evaṃ nissaraṇavicayo. Phalādīnaṃ taṃtaṃsuttadesanāya sādhetabbaphalassa tadupāyassa tattha tattha suttavidhivacanassa ca vibhāganiddhāraṇavasena vicayo veditabbo. Evaṃ padapucchāvissajjanapubbāparānugītīnaṃ assādādīnañca visesaniddhāraṇavaseneva vicayalakkhaṇo ‘‘vicayo hāro’’ti veditabbo.
3. ஸப்³பே³ஸந்தி ஸோளஸன்னங். பூ⁴மீதி ப்³யஞ்ஜனங் ஸந்தா⁴யாஹ. ப்³யஞ்ஜனஞ்ஹி மூலபதா³னி விய நயானங் ஹாரானங் பூ⁴மி பவத்திட்டா²னங், தேஸங் ப்³யஞ்ஜனவிசாரபா⁴வதோ. வுத்தஞ்ஹி – ‘‘ஹாரா ப்³யஞ்ஜனவிசயோ’’தி, பேடகேபி ஹி வுத்தங் – ‘‘யத்த² ச ஸப்³பே³ ஹாரா, ஸம்பதமானா நயந்தி ஸுத்தத்த²ங். ப்³யஞ்ஜனவிதி⁴புது²த்தா’’தி. கோ³சரோதி ஸுத்தத்தோ². ஸுத்தஸ்ஸ ஹி பத³த்து²த்³தா⁴ரணமுகே²ன ஹாரயோஜனா. தேஸங் ப்³யஞ்ஜனத்தா²னங். யுத்தாயுத்தபரிக்கா²தி யுத்தஸ்ஸ ச அயுத்தஸ்ஸ ச உபபரிக்கா². ‘‘யுத்தாயுத்திபரிக்கா²’’திபி பாடோ², யுத்திஅயுத்தீனங் விசாரணாதி அத்தோ². கத²ங் பன தேஸங் யுத்தாயுத்தஜானநா? சதூஹி மஹாபதே³ஸேஹி அவிருஜ்ஜ²னேன. தத்த² ப்³யஞ்ஜனஸ்ஸ தாவ ஸபா⁴வனிருத்திபா⁴வோ அதி⁴ப்பேதத்த²வாசகபா⁴வோ ச யுத்தபா⁴வோ. அத்த²ஸ்ஸ பன ஸுத்தவினயத⁴ம்மதாஹி அவிலோமனங் . அயமெத்த² ஸங்கே²போ. வித்தா²ரோ பன பரதோ ஆவி ப⁴விஸ்ஸதி. ஹாரோ யுத்தீதி நித்³தி³ட்டோ²தி ஏவங் ஸுத்தே ப்³யஞ்ஜனத்தா²னங் யுத்தாயுத்தபா⁴வவிபா⁴வனலக்க²ணோ யுத்திஹாரோதி வேதி³தப்³போ³.
3. Sabbesanti soḷasannaṃ. Bhūmīti byañjanaṃ sandhāyāha. Byañjanañhi mūlapadāni viya nayānaṃ hārānaṃ bhūmi pavattiṭṭhānaṃ, tesaṃ byañjanavicārabhāvato. Vuttañhi – ‘‘hārā byañjanavicayo’’ti, peṭakepi hi vuttaṃ – ‘‘yattha ca sabbe hārā, sampatamānā nayanti suttatthaṃ. Byañjanavidhiputhuttā’’ti. Gocaroti suttattho. Suttassa hi padatthuddhāraṇamukhena hārayojanā. Tesaṃ byañjanatthānaṃ. Yuttāyuttaparikkhāti yuttassa ca ayuttassa ca upaparikkhā. ‘‘Yuttāyuttiparikkhā’’tipi pāṭho, yuttiayuttīnaṃ vicāraṇāti attho. Kathaṃ pana tesaṃ yuttāyuttajānanā? Catūhi mahāpadesehi avirujjhanena. Tattha byañjanassa tāva sabhāvaniruttibhāvo adhippetatthavācakabhāvo ca yuttabhāvo. Atthassa pana suttavinayadhammatāhi avilomanaṃ . Ayamettha saṅkhepo. Vitthāro pana parato āvi bhavissati. Hāro yuttīti niddiṭṭhoti evaṃ sutte byañjanatthānaṃ yuttāyuttabhāvavibhāvanalakkhaṇo yuttihāroti veditabbo.
4. த⁴ம்மந்தி யங் கிஞ்சி ஸுத்தாக³தங் குஸலாதி³த⁴ம்மமாஹ. தஸ்ஸ த⁴ம்மஸ்ஸாதி தஸ்ஸ யதா²வுத்தஸ்ஸ குஸலாதி³த⁴ம்மஸ்ஸ. யங் பத³ட்டா²னந்தி யங் காரணங், யோனிஸோமனஸிகாராதி³ ஸுத்தே ஆக³தங் வா அனாக³தங் வா ஸம்ப⁴வதோ நித்³தா⁴ரெத்வா கதே²தப்³ப³ந்தி அதி⁴ப்பாயோ. இதீதி ஏவங், வுத்தனயேனாதி அத்தோ². யாவ ஸப்³ப³த⁴ம்மாதி யத்தகா தஸ்மிங் ஸுத்தே ஆக³தா த⁴ம்மா, தேஸங் ஸப்³பே³ஸம்பி யதா²னுரூபங் பத³ட்டா²னங் நித்³தா⁴ரெத்வா கதே²தப்³ப³ந்தி அதி⁴ப்பாயோ. அத² வா யாவ ஸப்³ப³த⁴ம்மாதி ஸுத்தாக³தஸ்ஸ த⁴ம்மஸ்ஸ யங் பத³ட்டா²னங், தஸ்ஸபி யங் பத³ட்டா²னந்தி ஸம்ப⁴வதோ யாவ ஸப்³ப³த⁴ம்மா பத³ட்டா²னவிசாரணா காதப்³பா³தி அத்தோ². ஏஸோ ஹாரோ பத³ட்டா²னோதி ஏவங் ஸுத்தே ஆக³தத⁴ம்மானங் பத³ட்டா²னபூ⁴தா த⁴ம்மா தேஸஞ்ச பத³ட்டா²னபூ⁴தாதி ஸம்ப⁴வதோ பத³ட்டா²னபூ⁴தத⁴ம்மனித்³தா⁴ரணலக்க²ணோ பத³ட்டா²னோ நாம ஹாரோதி அத்தோ².
4. Dhammanti yaṃ kiñci suttāgataṃ kusalādidhammamāha. Tassa dhammassāti tassa yathāvuttassa kusalādidhammassa. Yaṃ padaṭṭhānanti yaṃ kāraṇaṃ, yonisomanasikārādi sutte āgataṃ vā anāgataṃ vā sambhavato niddhāretvā kathetabbanti adhippāyo. Itīti evaṃ, vuttanayenāti attho. Yāva sabbadhammāti yattakā tasmiṃ sutte āgatā dhammā, tesaṃ sabbesampi yathānurūpaṃ padaṭṭhānaṃ niddhāretvā kathetabbanti adhippāyo. Atha vā yāva sabbadhammāti suttāgatassa dhammassa yaṃ padaṭṭhānaṃ, tassapi yaṃ padaṭṭhānanti sambhavato yāva sabbadhammā padaṭṭhānavicāraṇā kātabbāti attho. Eso hāro padaṭṭhānoti evaṃ sutte āgatadhammānaṃ padaṭṭhānabhūtā dhammā tesañca padaṭṭhānabhūtāti sambhavato padaṭṭhānabhūtadhammaniddhāraṇalakkhaṇo padaṭṭhāno nāma hāroti attho.
5. வுத்தம்ஹி ஏகத⁴ம்மேதி குஸலாதீ³ஸு க²ந்தா⁴தீ³ஸு வா யஸ்மிங் கிஸ்மிஞ்சி ஏகத⁴ம்மே, ஸுத்தே ஸரூபதோ நித்³தா⁴ரணவஸேன வா கதி²தே. யே த⁴ம்மா ஏகலக்க²ணா கேசீதி யே கேசி த⁴ம்மா குஸலாதி³பா⁴வேன ரூபக்க²ந்தா⁴தி³பா⁴வேன வா தேன த⁴ம்மேன ஸமானலக்க²ணா. வுத்தா ப⁴வந்தி ஸப்³பே³தி தே ஸப்³பே³பி குஸலாதி³ஸபா⁴வா, க²ந்தா⁴தி³ஸபா⁴வா வா த⁴ம்மா ஸுத்தே அவுத்தாபி தாய ஸமானலக்க²ணதாய வுத்தா ப⁴வந்தி ஆனெத்வா ஸங்வண்ணனாவஸேனாதி அதி⁴ப்பாயோ. எத்த² ச ஏகலக்க²ணாதி ஸமானலக்க²ணா வுத்தா. தேன ஸஹசாரிதா ஸமானகிச்சதா ஸமானஹேதுதா ஸமானப²லதா ஸமானாரம்மணதாதி ஏவமாதீ³ஹி அவுத்தானம்பி வுத்தானங் விய நித்³தா⁴ரணங் வேதி³தப்³ப³ங். ஸோ ஹாரோ லக்க²ணோ நாமாதி ஏவங் ஸுத்தே அனாக³தேபி த⁴ம்மே வுத்தப்பகாரேன ஆக³தே விய நித்³தா⁴ரெத்வா யா ஸங்வண்ணனா, ஸோ லக்க²ணோ நாம ஹாரோதி அத்தோ².
5. Vuttamhiekadhammeti kusalādīsu khandhādīsu vā yasmiṃ kismiñci ekadhamme, sutte sarūpato niddhāraṇavasena vā kathite. Ye dhammā ekalakkhaṇā kecīti ye keci dhammā kusalādibhāvena rūpakkhandhādibhāvena vā tena dhammena samānalakkhaṇā. Vuttā bhavanti sabbeti te sabbepi kusalādisabhāvā, khandhādisabhāvā vā dhammā sutte avuttāpi tāya samānalakkhaṇatāya vuttā bhavanti ānetvā saṃvaṇṇanāvasenāti adhippāyo. Ettha ca ekalakkhaṇāti samānalakkhaṇā vuttā. Tena sahacāritā samānakiccatā samānahetutā samānaphalatā samānārammaṇatāti evamādīhi avuttānampi vuttānaṃ viya niddhāraṇaṃ veditabbaṃ. So hāro lakkhaṇo nāmāti evaṃ sutte anāgatepi dhamme vuttappakārena āgate viya niddhāretvā yā saṃvaṇṇanā, so lakkhaṇo nāma hāroti attho.
6. நேருத்தந்தி நிருத்தங், பத³னிப்³ப³சனந்தி அத்தோ². அதி⁴ப்பாயோதி பு³த்³தா⁴னங் ஸாவகானங் வா தஸ்ஸ ஸுத்தஸ்ஸ தே³ஸகானங் அதி⁴ப்பாயோ. ப்³யஞ்ஜனந்தி ப்³யஞ்ஜனேன, கரணே ஹி ஏதங் பச்சத்தங். காமஞ்ச ஸப்³பே³ ஹாரா ப்³யஞ்ஜனவிசயா, அயங் பன விஸேஸதோ ப்³யஞ்ஜனத்³வாரேனேவ அத்த²பரியேஸனாதி கத்வா ‘‘ப்³யஞ்ஜன’’ந்தி வுத்தங். ததா² ஹி வக்க²தி – ‘‘ப்³யஞ்ஜனேன ஸுத்தஸ்ஸ நேருத்தஞ்ச அதி⁴ப்பாயோ ச நிதா³னஞ்ச புப்³பா³பரானுஸந்தி⁴ ச க³வேஸிதப்³பா³’’தி. அதா²தி பத³பூரணமத்தங். தே³ஸனானிதா³னந்தி நித³தா³தி ப²லந்தி நிதா³னங், காரணங், யேன காரணேன தே³ஸனா பவத்தா, தங் தே³ஸனாய பவத்தினிமித்தந்தி அத்தோ². புப்³பா³பரானுஸந்தீ⁴தி புப்³பே³ன ச அபரேன ச அனுஸந்தி⁴. ‘‘புப்³பா³பரேன ஸந்தீ⁴’’திபி பாடோ², ஸுத்தஸ்ஸ புப்³ப³பா⁴கே³ன அபரபா⁴க³ங் ஸங்ஸந்தி³த்வா கத²னந்தி அத்தோ². ஸங்கீ³திவஸேன வா புப்³பா³பரபூ⁴தேஹி ஸுத்தந்தரேஹி ஸங்வண்ணியமானஸ்ஸ ஸுத்தஸ்ஸ ஸங்ஸந்த³னங் புப்³பா³பரானுஸந்தி⁴. யஞ்ச புப்³ப³பதே³ன பரபத³ஸ்ஸ ஸம்ப³ந்த⁴னங், அயம்பி புப்³பா³பரானுஸந்தி⁴. ஏஸோ ஹாரோ சதுப்³யூஹோதி ஏவங் நிப்³ப³சனாதி⁴ப்பாயாதீ³னங் சதுன்னங் விபா⁴வனலக்க²ணோ சதுப்³யூஹோ ஹாரோ நாமாதி அத்தோ².
6. Neruttanti niruttaṃ, padanibbacananti attho. Adhippāyoti buddhānaṃ sāvakānaṃ vā tassa suttassa desakānaṃ adhippāyo. Byañjananti byañjanena, karaṇe hi etaṃ paccattaṃ. Kāmañca sabbe hārā byañjanavicayā, ayaṃ pana visesato byañjanadvāreneva atthapariyesanāti katvā ‘‘byañjana’’nti vuttaṃ. Tathā hi vakkhati – ‘‘byañjanena suttassa neruttañca adhippāyo ca nidānañca pubbāparānusandhi ca gavesitabbā’’ti. Athāti padapūraṇamattaṃ. Desanānidānanti nidadāti phalanti nidānaṃ, kāraṇaṃ, yena kāraṇena desanā pavattā, taṃ desanāya pavattinimittanti attho. Pubbāparānusandhīti pubbena ca aparena ca anusandhi. ‘‘Pubbāparena sandhī’’tipi pāṭho, suttassa pubbabhāgena aparabhāgaṃ saṃsanditvā kathananti attho. Saṅgītivasena vā pubbāparabhūtehi suttantarehi saṃvaṇṇiyamānassa suttassa saṃsandanaṃ pubbāparānusandhi. Yañca pubbapadena parapadassa sambandhanaṃ, ayampi pubbāparānusandhi. Eso hāro catubyūhoti evaṃ nibbacanādhippāyādīnaṃ catunnaṃ vibhāvanalakkhaṇo catubyūho hāro nāmāti attho.
7. ஏகம்ஹி பத³ட்டா²னேதி ஏகஸ்மிங் ஆரம்ப⁴தா⁴துஆதி³கே பரக்கமதா⁴துஆதீ³னங் பத³ட்டா²னபூ⁴தே த⁴ம்மே தே³ஸனாருள்ஹே ஸதி. பரியேஸதி ஸேஸகங் பத³ட்டா²னந்தி தஸ்ஸ விஸபா⁴க³தாய அக்³க³ஹணேன வா ஸேஸகங் பமாதா³தீ³னங் ஆஸன்னகாரணத்தா பத³ட்டா²னபூ⁴தங் கோஸஜ்ஜாதி³கங் த⁴ம்மந்தரங் பரியேஸதி பஞ்ஞாய க³வேஸதி, பரியேஸித்வா ச ஸங்வண்ணனாய யோஜெந்தோ தே³ஸனங் ஆவட்டதி படிபக்கே²தி வீரியாரம்பா⁴தி³முகே²ன ஆரத்³த⁴ஸுத்தங் வுத்தனயேன பமாதா³தி³வஸேன நித்³தி³ஸந்தோ தே³ஸனங் படிபக்க²தோ ஆவட்டேதி நாம. ஆவட்டோ நாம ஸோ ஹாரோதி தே³ஸனாய க³ஹிதத⁴ம்மானங் ஸபா⁴க³விஸபா⁴க³த⁴ம்மவஸேன ஆவட்டனலக்க²ணோ ஆவட்டோ ஹாரோ நாமாதி அத்தோ².
7. Ekamhi padaṭṭhāneti ekasmiṃ ārambhadhātuādike parakkamadhātuādīnaṃ padaṭṭhānabhūte dhamme desanāruḷhe sati. Pariyesati sesakaṃ padaṭṭhānanti tassa visabhāgatāya aggahaṇena vā sesakaṃ pamādādīnaṃ āsannakāraṇattā padaṭṭhānabhūtaṃ kosajjādikaṃ dhammantaraṃ pariyesati paññāya gavesati, pariyesitvā ca saṃvaṇṇanāya yojento desanaṃ āvaṭṭati paṭipakkheti vīriyārambhādimukhena āraddhasuttaṃ vuttanayena pamādādivasena niddisanto desanaṃ paṭipakkhato āvaṭṭeti nāma. Āvaṭṭo nāma so hāroti desanāya gahitadhammānaṃ sabhāgavisabhāgadhammavasena āvaṭṭanalakkhaṇo āvaṭṭo hāro nāmāti attho.
8. த⁴ம்மந்தி ஸபா⁴வத⁴ம்மங், தங் குஸலாதி³வஸேன அனேகவித⁴ங். பத³ட்டா²னந்தி யஸ்மிங் பதிட்டி²தே உத்தரி கு³ணவிஸேஸே அதி⁴க³ச்ச²தி, தங் விஸேஸாதி⁴க³மனகாரணங். பூ⁴மிந்தி புது²ஜ்ஜனபூ⁴மி த³ஸ்ஸனபூ⁴மீதி ஏவமாதி³கங் பூ⁴மிங். விப⁴ஜ்ஜதேதி விபா⁴கே³ன கதே²தி. ஸாதா⁴ரணேதி த³ஸ்ஸனபஹாதப்³பா³தி³னாமவஸேன வா புது²ஜ்ஜனஸோதாபன்னாதி³வத்து²வஸேன வா ஸாதா⁴ரணே அவிஸிட்டே² ஸமானேதி அத்தோ². வுத்தவிபரியாயேன அஸாதா⁴ரணா வேதி³தப்³பா³. நெய்யோ விப⁴த்தீதி யதா²வுத்தத⁴ம்மாதீ³னங் விப⁴ஜனோ அயங் ஹாரோ விப⁴த்தீதி ஞாதப்³போ³தி அத்தோ². தஸ்மா ஸங்கிலேஸத⁴ம்மே வோதா³னத⁴ம்மே ச ஸாதா⁴ரணாஸாதா⁴ரணதோ பத³ட்டா²னதோ பூ⁴மிதோ ச விப⁴ஜனலக்க²ணோ ‘‘விப⁴த்திஹாரோ’’தி த³ட்ட²ப்³ப³ங்.
8. Dhammanti sabhāvadhammaṃ, taṃ kusalādivasena anekavidhaṃ. Padaṭṭhānanti yasmiṃ patiṭṭhite uttari guṇavisese adhigacchati, taṃ visesādhigamanakāraṇaṃ. Bhūminti puthujjanabhūmi dassanabhūmīti evamādikaṃ bhūmiṃ. Vibhajjateti vibhāgena katheti. Sādhāraṇeti dassanapahātabbādināmavasena vā puthujjanasotāpannādivatthuvasena vā sādhāraṇe avisiṭṭhe samāneti attho. Vuttavipariyāyena asādhāraṇā veditabbā. Neyyo vibhattīti yathāvuttadhammādīnaṃ vibhajano ayaṃ hāro vibhattīti ñātabboti attho. Tasmā saṃkilesadhamme vodānadhamme ca sādhāraṇāsādhāraṇato padaṭṭhānato bhūmito ca vibhajanalakkhaṇo ‘‘vibhattihāro’’ti daṭṭhabbaṃ.
9. நித்³தி³ட்டே²தி கதி²தே ஸுத்தே ஆக³தே, ஸங்வண்ணிதே வா. பா⁴விதேதி யதா² உப்பன்னஸதி³ஸா உப்பன்னாதி வுச்சந்தி, ஏவங் பா⁴விதஸதி³ஸே பா⁴வேதப்³பே³தி அத்தோ². பஹீனேதி எத்தா²பி ஏஸேவ நயோ. பரிவத்ததி படிபக்கே²தி வுத்தானங் த⁴ம்மானங் யே படிபக்கா², தேஸங் வஸேன பரிவத்தேதீதி அத்தோ². ஏவங் நித்³தி³ட்டா²னங் த⁴ம்மானங் படிபக்க²தோ பரிவத்தனலக்க²ணோ ‘‘பரிவத்தனோ ஹாரோ’’தி வேதி³தப்³போ³.
9. Niddiṭṭheti kathite sutte āgate, saṃvaṇṇite vā. Bhāviteti yathā uppannasadisā uppannāti vuccanti, evaṃ bhāvitasadise bhāvetabbeti attho. Pahīneti etthāpi eseva nayo. Parivattati paṭipakkheti vuttānaṃ dhammānaṃ ye paṭipakkhā, tesaṃ vasena parivattetīti attho. Evaṃ niddiṭṭhānaṃ dhammānaṃ paṭipakkhato parivattanalakkhaṇo ‘‘parivattano hāro’’ti veditabbo.
10. விவிதா⁴னி ஏகஸ்மிங்யேவ அத்தே² வசனானி விவசனானி, விவசனானி ஏவ வேவசனானி, பரியாயஸத்³தா³தி அத்தோ². தானி வேவசனானி. ப³ஹூனீதி அனேகானி. து-ஸத்³தோ³ அவதா⁴ரணே. தேன ப³ஹூ ஏவ பரியாயஸத்³தா³ வேவசனஹாரயோஜனாயங் கதே²தப்³பா³, ந கதிபயாதி த³ஸ்ஸேதி . ஸுத்தே வுத்தானீதி நவவித⁴ஸுத்தந்தஸங்கா²தே தேபிடகே பு³த்³த⁴வசனே பா⁴ஸிதானி. எத்தா²பி து-ஸத்³த³ஸ்ஸ அத்தோ² ஆனெத்வா யோஜேதப்³போ³, தேன பாளியங் ஆக³தானியேவ வேவசனானி க³ஹேதப்³பா³னீதி வுத்தங் ஹோதி. ஏகத⁴ம்மஸ்ஸாதி ஏகஸ்ஸ பத³த்த²ஸ்ஸ. யோ ஜானாதி ஸுத்தவிதூ³தி யதா² ‘‘ஸப்பிஸ்ஸ ஜானாஹீ’’தி வுத்தே ‘‘ஸப்பினா விசாரேஹி, ஸப்பிங் தே³ஹி, தே³தா²’’தி வா ஆணாபேதீதி அத்தோ², ஏவங் யோ ஸுத்தகோவிதோ³ த⁴ம்மகதி²கோ ஏகஸ்ஸ அத்த²ஸ்ஸ ப³ஹூபி பரியாயஸத்³தே³ விசாரேதி விபா⁴வேதி யோஜேதீதி அத்தோ². வேவசனோ நாம ஸோ ஹாரோதி தஸ்ஸ அத்த²ஸ்ஸ வுத்தப்பகாரபரியாயஸத்³த³யோஜனாலக்க²ணோ வேவசனஹாரோ நாம. தஸ்மா ஏகஸ்மிங் அத்தே² அனேகபரியாயஸத்³த³யோஜனாலக்க²ணோ ‘‘வேவசனஹாரோ’’தி வேதி³தப்³ப³ங்.
10. Vividhāni ekasmiṃyeva atthe vacanāni vivacanāni, vivacanāni eva vevacanāni, pariyāyasaddāti attho. Tāni vevacanāni. Bahūnīti anekāni. Tu-saddo avadhāraṇe. Tena bahū eva pariyāyasaddā vevacanahārayojanāyaṃ kathetabbā, na katipayāti dasseti . Sutte vuttānīti navavidhasuttantasaṅkhāte tepiṭake buddhavacane bhāsitāni. Etthāpi tu-saddassa attho ānetvā yojetabbo, tena pāḷiyaṃ āgatāniyeva vevacanāni gahetabbānīti vuttaṃ hoti. Ekadhammassāti ekassa padatthassa. Yo jānāti suttavidūti yathā ‘‘sappissa jānāhī’’ti vutte ‘‘sappinā vicārehi, sappiṃ dehi, dethā’’ti vā āṇāpetīti attho, evaṃ yo suttakovido dhammakathiko ekassa atthassa bahūpi pariyāyasadde vicāreti vibhāveti yojetīti attho. Vevacano nāma so hāroti tassa atthassa vuttappakārapariyāyasaddayojanālakkhaṇo vevacanahāro nāma. Tasmā ekasmiṃ atthe anekapariyāyasaddayojanālakkhaṇo ‘‘vevacanahāro’’ti veditabbaṃ.
11. த⁴ம்மந்தி க²ந்தா⁴தி³த⁴ம்மங். பஞ்ஞத்தீஹீதி பஞ்ஞாபனேஹி பகாரேஹி ஞாபனேஹி, அஸங்கரதோ வா ட²பனேஹி. விவிதா⁴ஹீதி நிக்கே²பப்பப⁴வாதி³வஸேன அனேகவிதா⁴ஹி. ஸோ ஆகாரோதி யோ ஏகஸ்ஸேவத்த²ஸ்ஸ நிக்கே²பப்பப⁴வபஞ்ஞத்திஆதி³வஸேன அனேகாஹி பஞ்ஞத்தீஹி பஞ்ஞாபனாகாரோ. ஞெய்யோ பஞ்ஞத்தி நாம ஹாரோதி பஞ்ஞத்திஹாரோ நாமாதி ஞாதப்³போ³. தஸ்மா ஏகேகஸ்ஸ த⁴ம்மஸ்ஸ அனேகாஹி பஞ்ஞத்தீஹி பஞ்ஞாபேதப்³பா³காரவிபா⁴வனலக்க²ணோ ‘‘பஞ்ஞத்திஹாரோ’’தி வேதி³தப்³ப³ங்.
11. Dhammanti khandhādidhammaṃ. Paññattīhīti paññāpanehi pakārehi ñāpanehi, asaṅkarato vā ṭhapanehi. Vividhāhīti nikkhepappabhavādivasena anekavidhāhi. So ākāroti yo ekassevatthassa nikkhepappabhavapaññattiādivasena anekāhi paññattīhi paññāpanākāro. Ñeyyo paññatti nāma hāroti paññattihāro nāmāti ñātabbo. Tasmā ekekassa dhammassa anekāhi paññattīhi paññāpetabbākāravibhāvanalakkhaṇo ‘‘paññattihāro’’ti veditabbaṃ.
12. படிச்சுப்பாதோ³தி படிச்சஸமுப்பாதோ³. இந்த்³ரியக²ந்தா⁴தி இந்த்³ரியானி ச க²ந்தா⁴ ச. தா⁴துஆயதனாதி தா⁴துயோ ச ஆயதனானி ச. ஏதேஹீதி யோ த்³வாத³ஸபதி³கோ பச்சயாகாரோ யானி ச த்³வாவீஸதிந்த்³ரியானி யே ச பஞ்சக்க²ந்தா⁴ யா ச அட்டா²ரஸ தா⁴துயோ யானி ச த்³வாத³ஸாயதனானி, ஏதேஹி ஸுத்தே ஆக³தபத³த்த²முகே²ன நித்³தா⁴ரியமானேஹி. ஓதரதி யோதி யோ ஸங்வண்ணனானயோ ஓகா³ஹதி, படிச்சஸமுப்பாதா³தி³கே அனுபவிஸதீதி அத்தோ². ஓதரணோ நாம ஸோ ஹாரோதி யோ யதா²வுத்தோ ஸங்வண்ணனாவிஸேஸோ, ஸோ ஓதரணஹாரோ நாம. ச-ஸத்³தே³ன செத்த² ஸுஞ்ஞதமுகா²தீ³னங் கா³தா²யங் அவுத்தானம்பி ஸங்க³ஹோ த³ட்ட²ப்³போ³. ஏவங் படிச்சஸமுப்பாதா³தி³முகே²ஹி ஸுத்தத்த²ஸ்ஸ ஓதரணலக்க²ணோ ஓதரணோ ஹாரோ நாமாதி வேதி³தப்³ப³ங்.
12. Paṭiccuppādoti paṭiccasamuppādo. Indriyakhandhāti indriyāni ca khandhā ca. Dhātuāyatanāti dhātuyo ca āyatanāni ca. Etehīti yo dvādasapadiko paccayākāro yāni ca dvāvīsatindriyāni ye ca pañcakkhandhā yā ca aṭṭhārasa dhātuyo yāni ca dvādasāyatanāni, etehi sutte āgatapadatthamukhena niddhāriyamānehi. Otarati yoti yo saṃvaṇṇanānayo ogāhati, paṭiccasamuppādādike anupavisatīti attho. Otaraṇo nāma so hāroti yo yathāvutto saṃvaṇṇanāviseso, so otaraṇahāro nāma. Ca-saddena cettha suññatamukhādīnaṃ gāthāyaṃ avuttānampi saṅgaho daṭṭhabbo. Evaṃ paṭiccasamuppādādimukhehi suttatthassa otaraṇalakkhaṇo otaraṇo hāro nāmāti veditabbaṃ.
13. விஸ்ஸஜ்ஜிதம்ஹீதி பு³த்³தா⁴தீ³ஹி ப்³யாகதே. பஞ்ஹேதி ஞாதுங் இச்சி²தே அத்தே². கா³தா²யந்தி கா³தா²ருள்ஹே. இத³ஞ்ச புச்ச²ந்தா யேபு⁴ய்யேன கா³தா²ப³ந்த⁴வஸேன புச்ச²ந்தீதி கத்வா வுத்தங். யமாரப்³பா⁴தி ஸா பன கா³தா² யங் அத்த²ங் ஆரப்³ப⁴ அதி⁴கிச்ச புச்சி²தா, தஸ்ஸ அத்த²ஸ்ஸ. ஸுத்³தா⁴ஸுத்³த⁴பரிக்கா²தி பத³ங் ஸோதி⁴தங், ஆரம்போ⁴ ந ஸோதி⁴தோ, பத³ஞ்ச ஸோதி⁴தங் ஆரம்போ⁴ ச ஸோதி⁴தோதி ஏவங் பதா³தீ³னங் ஸோதி⁴தாஸோதி⁴தபா⁴வவிசாரோ . ஹாரோ ஸோ ஸோத⁴னோ நாமாதி யதா²வுத்தவிசாரோ ஸோத⁴னோ ஹாரோ நாம. ஏவங் ஸுத்தே பத³பத³த்த²பஞ்ஹாரம்பா⁴னங் ஸோத⁴னலக்க²ணோ ‘‘ஸோத⁴னோ ஹாரோ’’தி வேதி³தப்³ப³ங்.
13. Vissajjitamhīti buddhādīhi byākate. Pañheti ñātuṃ icchite atthe. Gāthāyanti gāthāruḷhe. Idañca pucchantā yebhuyyena gāthābandhavasena pucchantīti katvā vuttaṃ. Yamārabbhāti sā pana gāthā yaṃ atthaṃ ārabbha adhikicca pucchitā, tassa atthassa. Suddhāsuddhaparikkhāti padaṃ sodhitaṃ, ārambho na sodhito, padañca sodhitaṃ ārambho ca sodhitoti evaṃ padādīnaṃ sodhitāsodhitabhāvavicāro . Hāro so sodhanonāmāti yathāvuttavicāro sodhano hāro nāma. Evaṃ sutte padapadatthapañhārambhānaṃ sodhanalakkhaṇo ‘‘sodhano hāro’’ti veditabbaṃ.
14. ஏகத்ததாயாதி ஏகஸ்ஸ பா⁴வோ ஏகத்தங், ஏகத்தமேவ ஏகத்ததா, தாய ஏகத்ததாய. ஏக-ஸத்³தோ³ செத்த² ஸமானஸத்³த³பரியாயோ, தஸ்மா ஸாமஞ்ஞேனாதி அத்தோ². விஸிட்டா² மத்தா விமத்தா, விமத்தாவ வேமத்தங், தஸ்ஸ பா⁴வோ வேமத்ததா, தாய வேமத்ததாய, விஸேஸேனாதி அத்தோ². தே ந விகப்பயிதப்³பா³தி யே த⁴ம்மா ‘‘து³க்க²ங் ஸமுத³யோ’’திஆதி³னா ஸாமஞ்ஞேன, ‘‘ஜாதி ஜரா காமதண்ஹா ப⁴வதண்ஹா’’திஆதி³னா விஸேஸேன ச ஸுத்தே தே³ஸிதா, தே ‘‘கிமெத்த² ஸாமஞ்ஞங், கோ வா விஸேஸோ’’தி ஏவங் ஸாமஞ்ஞவிஸேஸவிகப்பனவஸேன ந விகப்பயிதப்³பா³. கஸ்மா? ஸாமஞ்ஞவிஸேஸகப்பனாய வோஹாரபா⁴வேன அனவட்டா²னதோ காலதி³ஸாவிஸேஸாதீ³னங் விய அபெக்கா²ஸித்³தி⁴தோ ச. யதா² ஹி ‘‘அஜ்ஜ ஹிய்யோ ஸ்வே’’தி வுச்சமானா காலவிஸேஸா அனவட்டி²தஸபா⁴வா ‘‘புரிமா தி³ஸா பச்சி²மா தி³ஸா’’தி வுச்சமானா தி³ஸாவிஸேஸா ச, ஏவங் ஸாமஞ்ஞவிஸேஸாபி. ததா² ஹி ‘‘இத³ங் து³க்க²’’ந்தி வுச்சமானங் ஜாதிஆதி³அபெக்கா²ய ஸாமஞ்ஞம்பி ஸமானங் ஸச்சாபெக்கா²ய விஸேஸோ ஹோதி. ஏஸ நயோ ஸமுத³யாதீ³ஸுபி. ஏஸோ ஹாரோ அதி⁴ட்டா²னோதி ஏவங் ஸுத்தாக³தானங் த⁴ம்மானங் அவிகப்பனவஸேன ஸாமஞ்ஞவிஸேஸனித்³தா⁴ரணலக்க²ணோ அதி⁴ட்டா²னோ ஹாரோ நாமாதி அத்தோ².
14. Ekattatāyāti ekassa bhāvo ekattaṃ, ekattameva ekattatā, tāya ekattatāya. Eka-saddo cettha samānasaddapariyāyo, tasmā sāmaññenāti attho. Visiṭṭhā mattā vimattā, vimattāva vemattaṃ, tassa bhāvo vemattatā, tāya vemattatāya, visesenāti attho. Te na vikappayitabbāti ye dhammā ‘‘dukkhaṃ samudayo’’tiādinā sāmaññena, ‘‘jāti jarā kāmataṇhā bhavataṇhā’’tiādinā visesena ca sutte desitā, te ‘‘kimettha sāmaññaṃ, ko vā viseso’’ti evaṃ sāmaññavisesavikappanavasena na vikappayitabbā. Kasmā? Sāmaññavisesakappanāya vohārabhāvena anavaṭṭhānato kāladisāvisesādīnaṃ viya apekkhāsiddhito ca. Yathā hi ‘‘ajja hiyyo sve’’ti vuccamānā kālavisesā anavaṭṭhitasabhāvā ‘‘purimā disā pacchimā disā’’ti vuccamānā disāvisesā ca, evaṃ sāmaññavisesāpi. Tathā hi ‘‘idaṃ dukkha’’nti vuccamānaṃ jātiādiapekkhāya sāmaññampi samānaṃ saccāpekkhāya viseso hoti. Esa nayo samudayādīsupi. Eso hāro adhiṭṭhānoti evaṃ suttāgatānaṃ dhammānaṃ avikappanavasena sāmaññavisesaniddhāraṇalakkhaṇo adhiṭṭhāno hāro nāmāti attho.
15. யே த⁴ம்மாதி யே அவிஜ்ஜாதி³கா பச்சயத⁴ம்மா. யங் த⁴ம்மந்தி யங் ஸங்கா²ராதி³கங் பச்சயுப்பன்னத⁴ம்மங். ஜனயந்தீதி நிப்³ப³த்தெந்தி. பச்சயாதி ஸஹஜாதபச்சயபா⁴வேன. பரம்பரதோதி பரம்பரபச்சயபா⁴வேன, அனுரூபஸந்தானக⁴டனவஸேன பச்சயோ ஹுத்வாதி அத்தோ². உபனிஸ்ஸயகோடி ஹி இதா⁴தி⁴ப்பேதா. புரிமஸ்மிங் அவஸிட்டோ² பச்சயபா⁴வோ. ஹேதுமவகட்³ட⁴யித்வாதி தங் யதா²வுத்தபச்சயஸங்கா²தங் ஜனகாதி³பே⁴த³பி⁴ன்னங் ஹேதுங் ஆகட்³டி⁴த்வா ஸுத்ததோ நித்³தா⁴ரெத்வா யோ ஸங்வண்ணனாஸங்கா²தோ, ஏஸோ ஹாரோ பரிக்கா²ரோதி ஏவங் ஸுத்தே ஆக³தத⁴ம்மானங் பரிக்கா²ரஸங்கா²தே ஹேதுபச்சயே நித்³தா⁴ரெத்வா ஸங்வண்ணனலக்க²ணோ பரிக்கா²ரோ ஹாரோதி அத்தோ².
15. Ye dhammāti ye avijjādikā paccayadhammā. Yaṃ dhammanti yaṃ saṅkhārādikaṃ paccayuppannadhammaṃ. Janayantīti nibbattenti. Paccayāti sahajātapaccayabhāvena. Paramparatoti paramparapaccayabhāvena, anurūpasantānaghaṭanavasena paccayo hutvāti attho. Upanissayakoṭi hi idhādhippetā. Purimasmiṃ avasiṭṭho paccayabhāvo. Hetumavakaḍḍhayitvāti taṃ yathāvuttapaccayasaṅkhātaṃ janakādibhedabhinnaṃ hetuṃ ākaḍḍhitvā suttato niddhāretvā yo saṃvaṇṇanāsaṅkhāto, eso hāro parikkhāroti evaṃ sutte āgatadhammānaṃ parikkhārasaṅkhāte hetupaccaye niddhāretvā saṃvaṇṇanalakkhaṇo parikkhāro hāroti attho.
16. யே த⁴ம்மாதி யே ஸீலாதி³த⁴ம்மா. யங்மூலாதி யேஸங் ஸமாதி⁴ஆதீ³னங் மூலபூ⁴தா, தே தேஸங் ஸமாதி⁴ஆதீ³னங் பத³ட்டா²னபா⁴வேன ஸமாரோபயிதப்³பா³தி ஸம்ப³ந்தோ⁴. யே சேகத்தா² பகாஸிதா முனினாதி யே ச ராக³விராகா³சேதோவிமுத்திஸெக்க²ப²லகாமதா⁴துஸமதிக்கமனாதி³ஸத்³தா³ அனாகா³மிப²லத்த²தாய ஏகத்தா² பு³த்³த⁴முனினா பரிதீ³பிதா, தே அஞ்ஞமஞ்ஞவேவசனபா⁴வேன ஸமாரோபயிதப்³பா³தி ஸம்ப³ந்தோ⁴. ஸமாரோபனஞ்செத்த² ஸுத்தே யதா²ருதவஸேன நித்³தா⁴ரணவஸேன வா க³ய்ஹமானஸ்ஸ ஸிக்க²த்தயஸங்கா²தஸ்ஸ ஸீலாதி³க்க²ந்த⁴த்தயஸ்ஸ பரியாயந்தரவிபா⁴வனமுகே²ன பா⁴வனாபாரிபூரிகத²னங், பா⁴வனாபாரிபூரீ ச பஹாதப்³ப³ஸ்ஸ பஹானேனாதி பஹானஸமாரோபனாபி அத்த²தோ த³ஸ்ஸிதா ஏவ ஹோதி. ஏஸ ஸமாரோபனோ ஹாரோதி ஏஸ ஸுத்தே ஆக³தத⁴ம்மானங் பத³ட்டா²னவேவசனபா⁴வனாபஹானஸமாரோபனவிசாரணலக்க²ணோ ஸமாரோபனோ நாம ஹாரோதி அத்தோ².
16. Ye dhammāti ye sīlādidhammā. Yaṃmūlāti yesaṃ samādhiādīnaṃ mūlabhūtā, te tesaṃ samādhiādīnaṃ padaṭṭhānabhāvena samāropayitabbāti sambandho. Ye cekatthā pakāsitā munināti ye ca rāgavirāgācetovimuttisekkhaphalakāmadhātusamatikkamanādisaddā anāgāmiphalatthatāya ekatthā buddhamuninā paridīpitā, te aññamaññavevacanabhāvena samāropayitabbāti sambandho. Samāropanañcettha sutte yathārutavasena niddhāraṇavasena vā gayhamānassa sikkhattayasaṅkhātassa sīlādikkhandhattayassa pariyāyantaravibhāvanamukhena bhāvanāpāripūrikathanaṃ, bhāvanāpāripūrī ca pahātabbassa pahānenāti pahānasamāropanāpi atthato dassitā eva hoti. Esa samāropano hāroti esa sutte āgatadhammānaṃ padaṭṭhānavevacanabhāvanāpahānasamāropanavicāraṇalakkhaṇo samāropano nāma hāroti attho.
நயஸங்கே²போ
Nayasaṅkhepo
17. ஏவங் கா³தா²ப³ந்த⁴வஸேன ஸோளஸபி ஹாரே நித்³தி³ஸித்வா இதா³னி நயே நித்³தி³ஸிதுங் ‘‘தண்ஹஞ்சா’’திஆதி³ வுத்தங். தத்த² தண்ஹஞ்ச அவிஜ்ஜம்பி சாதி ஸுத்தே ஆக³தங் அத்த²தோ நித்³தா⁴ரணவஸேன வா க³ஹிதங் தண்ஹங் அவிஜ்ஜஞ்ச யோ நேதீதி ஸம்ப³ந்தோ⁴. யோ ஸங்வண்ணனாவிஸேஸோ தங் நேதி ஸங்கிலேஸபக்க²ங் பாபேதி ஸங்கிலேஸவஸேன ஸுத்தத்த²ங் யோஜேதீதி அதி⁴ப்பாயோ. ஸமதே²னாதி ஸமாதி⁴னா. விபஸ்ஸனாயாதி பஞ்ஞாய, யோ நேதி வோதா³னபக்க²ங் பாபேதி, ததா² ஸுத்தத்த²ங் யோஜேதீதி அதி⁴ப்பாயோ. ஸச்சேஹி யோஜயித்வாதி நயந்தோ ச தண்ஹா ச அவிஜ்ஜா ச ப⁴வமூலகத்தா ஸமுத³யஸச்சங், அவஸேஸா தேபூ⁴மகத⁴ம்மா து³க்க²ஸச்சங், ஸமத²விபஸ்ஸனா மக்³க³ஸச்சங், தேன பத்தப்³பா³ அஸங்க²ததா⁴து நிரோத⁴ஸச்சந்தி ஏவங் இமேஹி சதூஹி ஸச்சேஹி யோஜெத்வா. அயங் நயோ நந்தி³யாவட்டோதி யோ தண்ஹாவிஜ்ஜாஹி ஸங்கிலேஸபக்க²ஸ்ஸ ஸுத்தத்த²ஸ்ஸ ஸமத²விபஸ்ஸனாஹி வோதா³னபக்க²ஸ்ஸ சதுஸச்சயோஜனமுகே²ன நயனலக்க²ணோ ஸங்வண்ணனாவிஸேஸோ, அயங் நந்தி³யாவட்டோ நயோ நாமாதி அத்தோ². எத்த² ச நயஸ்ஸ பூ⁴மி கா³தா²யங் ‘‘நயோ’’தி வுத்தா, தஸ்மா ஸங்வண்ணனாவிஸேஸோதி வுத்தங். ந ஹி அத்த²னயோ ஸங்வண்ணனா, சதுஸச்சபடிவேத⁴ஸ்ஸ அனுரூபோ புப்³ப³பா⁴கே³ அனுகா³ஹணனயோ அத்த²னயோ. தஸ்ஸ பன யா உக்³க⁴டிதஞ்ஞுஆதீ³னங் வஸேன தண்ஹாதி³முகே²ன நயபூ⁴மிரசனா, தத்த² நயவோஹாரோ.
17. Evaṃ gāthābandhavasena soḷasapi hāre niddisitvā idāni naye niddisituṃ ‘‘taṇhañcā’’tiādi vuttaṃ. Tattha taṇhañca avijjampi cāti sutte āgataṃ atthato niddhāraṇavasena vā gahitaṃ taṇhaṃ avijjañca yo netīti sambandho. Yo saṃvaṇṇanāviseso taṃ neti saṃkilesapakkhaṃ pāpeti saṃkilesavasena suttatthaṃ yojetīti adhippāyo. Samathenāti samādhinā. Vipassanāyāti paññāya, yo neti vodānapakkhaṃ pāpeti, tathā suttatthaṃ yojetīti adhippāyo. Saccehi yojayitvāti nayanto ca taṇhā ca avijjā ca bhavamūlakattā samudayasaccaṃ, avasesā tebhūmakadhammā dukkhasaccaṃ, samathavipassanā maggasaccaṃ, tena pattabbā asaṅkhatadhātu nirodhasaccanti evaṃ imehi catūhi saccehi yojetvā. Ayaṃ nayo nandiyāvaṭṭoti yo taṇhāvijjāhi saṃkilesapakkhassa suttatthassa samathavipassanāhi vodānapakkhassa catusaccayojanamukhena nayanalakkhaṇo saṃvaṇṇanāviseso, ayaṃ nandiyāvaṭṭo nayo nāmāti attho. Ettha ca nayassa bhūmi gāthāyaṃ ‘‘nayo’’ti vuttā, tasmā saṃvaṇṇanāvisesoti vuttaṃ. Na hi atthanayo saṃvaṇṇanā, catusaccapaṭivedhassa anurūpo pubbabhāge anugāhaṇanayo atthanayo. Tassa pana yā ugghaṭitaññuādīnaṃ vasena taṇhādimukhena nayabhūmiracanā, tattha nayavohāro.
18. அகுஸலேதி த்³வாத³ஸசித்துப்பாத³ஸங்க³ஹிதே ஸப்³பே³பி அகுஸலே த⁴ம்மே. ஸமூலேஹீதி அத்தனோ மூலேஹி, லோப⁴தோ³ஸமோஹேஹீதி அத்தோ². குஸலேதி ஸப்³பே³பி சதுபூ⁴மகே குஸலே த⁴ம்மே. குஸலமூலேஹீதி குஸலேஹி அலோபா⁴தி³மூலேஹி யோ நேதி. நயந்தோ ச குஸலாகுஸலங் மாயாமரீசிஆத³யோ விய அபூ⁴தங் ந ஹோதீதி பூ⁴தங். படக⁴டாத³யோ விய ந ஸம்முதிஸச்சமத்தந்தி தத²ங். அகுஸலஸ்ஸ இட்ட²விபாகதாபா⁴வதோ குஸலஸ்ஸ ச அனிட்ட²விபாகதாபா⁴வதோ விபாகே ஸதி அவிஸங்வாத³கத்தா அவிதத²ங் நேதி. ஏவமேதேஸங் திண்ணம்பி பதா³னங் குஸலாகுஸலவிஸேஸனதா த³ட்ட²ப்³பா³. அத² வா அகுஸலமூலேஹி அகுஸலானி குஸலமூலேஹி ச குஸலானி நயந்தோ அயங் நயோ பூ⁴தங் தத²ங் அவிதத²ங் நேதி, சத்தாரி ஸச்சானி நித்³தா⁴ரெத்வா யோஜேதீதி அத்தோ². து³க்கா²தீ³னி ஹி பா³த⁴காதி³பா⁴வதோ அஞ்ஞதா²பா⁴வாபா⁴வேன பூ⁴தானி, ஸச்சஸபா⁴வத்தா ததா²னி, அவிஸங்வாத³னதோ அவிததா²னி. வுத்தஞ்ஹேதங் ப⁴க³வதா ‘‘சத்தாரிமானி, பி⁴க்க²வே, ததா²னி அவிததா²னி அனஞ்ஞதா²னீ’’தி (ஸங்॰ நி॰ 5.1090). திபுக்க²லங் தங் நயங் ஆஹூதி யோ அகுஸலமூலேஹி ஸங்கிலேஸபக்க²ஸ்ஸ குஸலமூலேஹி வோதா³னபக்க²ஸ்ஸ ஸுத்தத்த²ஸ்ஸ சதுஸச்சயோஜனமுகே²ன நயனலக்க²ணோ ஸங்வண்ணனாவிஸேஸோ, தங் திபுக்க²லங் நயந்தி வத³ந்தீதி அத்தோ².
18. Akusaleti dvādasacittuppādasaṅgahite sabbepi akusale dhamme. Samūlehīti attano mūlehi, lobhadosamohehīti attho. Kusaleti sabbepi catubhūmake kusale dhamme. Kusalamūlehīti kusalehi alobhādimūlehi yo neti. Nayanto ca kusalākusalaṃ māyāmarīciādayo viya abhūtaṃ na hotīti bhūtaṃ. Paṭaghaṭādayo viya na sammutisaccamattanti tathaṃ. Akusalassa iṭṭhavipākatābhāvato kusalassa ca aniṭṭhavipākatābhāvato vipāke sati avisaṃvādakattā avitathaṃ neti. Evametesaṃ tiṇṇampi padānaṃ kusalākusalavisesanatā daṭṭhabbā. Atha vā akusalamūlehi akusalāni kusalamūlehi ca kusalāni nayanto ayaṃ nayo bhūtaṃ tathaṃ avitathaṃ neti, cattāri saccāni niddhāretvā yojetīti attho. Dukkhādīni hi bādhakādibhāvato aññathābhāvābhāvena bhūtāni, saccasabhāvattā tathāni, avisaṃvādanato avitathāni. Vuttañhetaṃ bhagavatā ‘‘cattārimāni, bhikkhave, tathāni avitathāni anaññathānī’’ti (saṃ. ni. 5.1090). Tipukkhalaṃ taṃ nayaṃ āhūti yo akusalamūlehi saṃkilesapakkhassa kusalamūlehi vodānapakkhassa suttatthassa catusaccayojanamukhena nayanalakkhaṇo saṃvaṇṇanāviseso, taṃ tipukkhalaṃ nayanti vadantīti attho.
19. விபல்லாஸேஹீதி அஸுபே⁴ ஸுப⁴ந்திஆதி³னயப்பவத்தேஹி சதூஹி விபல்லாஸேஹி. கிலேஸேதி கிலிஸ்ஸந்தி விபா³தி⁴யந்தீதி கிலேஸா, ஸங்கிலிட்ட²த⁴ம்மா, ஸங்கிலேஸபக்க²ந்தி அத்தோ². கேசி ‘‘ஸங்கிலேஸே’’திபி பட²ந்தி, கிலேஸஸஹிதேதி அத்தோ². இந்த்³ரியேஹீதி ஸத்³தா⁴தீ³ஹி இந்த்³ரியேஹி. ஸத்³த⁴ம்மேதி படிபத்திபடிவேத⁴ஸத்³த⁴ம்மே, வோதா³னபக்க²ந்தி அத்தோ². ஏதங் நயந்தி யோ ஸுப⁴ஸஞ்ஞாதீ³ஹி விபல்லாஸேஹி ஸகலஸ்ஸ ஸங்கிலேஸபக்க²ஸ்ஸ ஸத்³தி⁴ந்த்³ரியாதீ³ஹி வோதா³னபக்க²ஸ்ஸ சதுஸச்சயோஜனவஸேன நயனலக்க²ணோ ஸங்வண்ணனாவிஸேஸோ, ஏதங் நயங் நயவிதூ³ ஸத்³த⁴ம்மனயகோவிதா³, அத்த²னயகுஸலா ஏவ வா ஸீஹவிக்கீளிதங் நயந்தி வத³ந்தீதி அத்தோ².
19. Vipallāsehīti asubhe subhantiādinayappavattehi catūhi vipallāsehi. Kileseti kilissanti vibādhiyantīti kilesā, saṃkiliṭṭhadhammā, saṃkilesapakkhanti attho. Keci ‘‘saṃkilese’’tipi paṭhanti, kilesasahiteti attho. Indriyehīti saddhādīhi indriyehi. Saddhammeti paṭipattipaṭivedhasaddhamme, vodānapakkhanti attho. Etaṃ nayanti yo subhasaññādīhi vipallāsehi sakalassa saṃkilesapakkhassa saddhindriyādīhi vodānapakkhassa catusaccayojanavasena nayanalakkhaṇo saṃvaṇṇanāviseso, etaṃ nayaṃ nayavidū saddhammanayakovidā, atthanayakusalā eva vā sīhavikkīḷitaṃ nayanti vadantīti attho.
20. வெய்யாகரணேஸூதி தஸ்ஸ தஸ்ஸ அத்த²னயஸ்ஸ யோஜனத்த²ங் கதேஸு ஸுத்தஸ்ஸ அத்த²விஸ்ஸஜ்ஜனேஸூதி அத்தோ². தேனேவாஹ ‘‘தஹிங் தஹி’’ந்தி. குஸலாகுஸலாதி வோதா³னியா ஸங்கிலேஸிகா ச தஸ்ஸ தஸ்ஸ நயஸ்ஸ தி³ஸாபூ⁴தத⁴ம்மா. வுத்தாதி ஸுத்ததோ நித்³தா⁴ரெத்வா கதி²தா. மனஸா வோலோகயதேதி தே யதா²வுத்தத⁴ம்மே சித்தேனேவ ‘‘அயங் பட²மா தி³ஸா அயங் து³தியா தி³ஸா’’திஆதி³னா தஸ்ஸ தஸ்ஸ நயஸ்ஸ தி³ஸாபா⁴வேன உபபரிக்க²தி, விசாரேதீதி அத்தோ². ‘‘ஓலோகயதே தே அப³ஹீ’’திபி பாடோ². தத்த² தேதி தே யதா²வுத்தத⁴ம்மே. அப³ஹீதி அப்³ப⁴ந்தரங், சித்தே ஏவாதி அத்தோ². தங் கு² தி³ஸாலோசனங் ஆஹூதி ஓலோகயதேதி எத்த² யதே³தங் ஓலோகனங், தங் தி³ஸாலோசனங் நாம நயங் வத³ந்தி. கு²-தி ச நிபாதோ அவதா⁴ரணே. தேன ஓலோகனமேவ அயங் நயோ, ந கோசி அத்த²விஸேஸோதி த³ஸ்ஸேதி.
20. Veyyākaraṇesūti tassa tassa atthanayassa yojanatthaṃ katesu suttassa atthavissajjanesūti attho. Tenevāha ‘‘tahiṃ tahi’’nti. Kusalākusalāti vodāniyā saṃkilesikā ca tassa tassa nayassa disābhūtadhammā. Vuttāti suttato niddhāretvā kathitā. Manasā volokayateti te yathāvuttadhamme citteneva ‘‘ayaṃ paṭhamā disā ayaṃ dutiyā disā’’tiādinā tassa tassa nayassa disābhāvena upaparikkhati, vicāretīti attho. ‘‘Olokayate te abahī’’tipi pāṭho. Tattha teti te yathāvuttadhamme. Abahīti abbhantaraṃ, citte evāti attho. Taṃ khu disālocanaṃ āhūti olokayateti ettha yadetaṃ olokanaṃ, taṃ disālocanaṃ nāma nayaṃ vadanti. Khu-ti ca nipāto avadhāraṇe. Tena olokanameva ayaṃ nayo, na koci atthavisesoti dasseti.
21. ஓலோகெத்வாதி பட²மாதி³தி³ஸாபா⁴வேன உபபரிக்கி²த்வா. தி³ஸாலோசனேனாதி தி³ஸாலோசனநயேன கரணபூ⁴தேன. யேன ஹி விதி⁴னா தஸ்ஸ தஸ்ஸ அத்த²னயஸ்ஸ யோஜனாய தி³ஸா ஓலோகீயந்தி, ஸோ விதி⁴ தி³ஸாலோசனந்தி ஏவங் வா எத்த² அத்தோ² த³ட்ட²ப்³போ³. உக்கி²பியாதி உத்³த⁴ரித்வா, தி³ஸாபூ⁴தத⁴ம்மே ஸுத்ததோ நித்³தா⁴ரெத்வாதி அத்தோ². ‘‘உக்கி²பிய யோ ஸமானேதீ’’திபி பட²ந்தி, தஸ்ஸத்தோ² – ‘‘யோ தேஸங் தி³ஸாபூ⁴தத⁴ம்மானங் ஸமானயனங் கரோதீ’’தி. யந்தி வா கிரியாபராமஸனங் . ஸமானேதீதி ஸமங், ஸம்மா வா ஆனேதி தஸ்ஸ தஸ்ஸ நயஸ்ஸ யோஜனாவஸேன. கே பன ஆனேதி? ஸப்³பே³ குஸலாகுஸலே தங்தங்னயதி³ஸாபூ⁴தே. அயங் நயோதி ஸமானேதீதி எத்த² யதே³தங் தங்தங்னயதி³ஸாபூ⁴தத⁴ம்மானங் ஸமானயனங், அயங் அங்குஸோ நாம நயோதி அத்தோ². ஏதஞ்ச த்³வயங் ‘‘வோஹாரனயோ, கம்மனயோ’’தி ச வுச்சதி.
21. Oloketvāti paṭhamādidisābhāvena upaparikkhitvā. Disālocanenāti disālocananayena karaṇabhūtena. Yena hi vidhinā tassa tassa atthanayassa yojanāya disā olokīyanti, so vidhi disālocananti evaṃ vā ettha attho daṭṭhabbo. Ukkhipiyāti uddharitvā, disābhūtadhamme suttato niddhāretvāti attho. ‘‘Ukkhipiya yo samānetī’’tipi paṭhanti, tassattho – ‘‘yo tesaṃ disābhūtadhammānaṃ samānayanaṃ karotī’’ti. Yanti vā kiriyāparāmasanaṃ . Samānetīti samaṃ, sammā vā āneti tassa tassa nayassa yojanāvasena. Ke pana āneti? Sabbe kusalākusale taṃtaṃnayadisābhūte. Ayaṃ nayoti samānetīti ettha yadetaṃ taṃtaṃnayadisābhūtadhammānaṃ samānayanaṃ, ayaṃ aṅkuso nāma nayoti attho. Etañca dvayaṃ ‘‘vohāranayo, kammanayo’’ti ca vuccati.
22. ஏவங் ஹாரே நயே ச நித்³தி³ஸித்வா இதா³னி நேஸங் யோஜனக்கமங் த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘ஸோளஸ ஹாரா பட²ம’’ந்திஆதி³மாஹ. தத்த² பட²மங் ஸோளஸ ஹாரா ‘‘யோஜேதப்³பா³’’தி வசனஸேஸோ. ஹாரஸங்வண்ணனா பட²மங் காதப்³பா³ ப்³யஞ்ஜனபரியெட்டி²பா⁴வதோதி அதி⁴ப்பாயோ. தி³ஸலோசனதோதி தி³ஸாலோசனேன, அயமேவ வா பாடோ². அங்குஸேன ஹீதி ஹி-ஸத்³தோ³ நிபாதமத்தங். ஸேஸங் உத்தானமேவ.
22. Evaṃ hāre naye ca niddisitvā idāni nesaṃ yojanakkamaṃ dassento ‘‘soḷasa hārā paṭhama’’ntiādimāha. Tattha paṭhamaṃ soḷasa hārā ‘‘yojetabbā’’ti vacanaseso. Hārasaṃvaṇṇanā paṭhamaṃ kātabbā byañjanapariyeṭṭhibhāvatoti adhippāyo. Disalocanatoti disālocanena, ayameva vā pāṭho. Aṅkusena hīti hi-saddo nipātamattaṃ. Sesaṃ uttānameva.
த்³வாத³ஸபத³ங்
Dvādasapadaṃ
23. இதா³னி யேஸங் ப்³யஞ்ஜனபதா³னங் அத்த²பதா³னஞ்ச வஸேன த்³வாத³ஸ பதா³னி ஸுத்தந்தி வுத்தங், தானி பதா³னி நித்³தி³ஸிதுங் ‘‘அக்க²ரங் பத³’’ந்திஆதி³மாஹ. தத்த² அபரியோஸிதே பதே³ வண்ணோ அக்க²ரங் பரியாயவஸேன அக்க²ரணதோ அஸஞ்சரணதோ. ந ஹி வண்ணஸ்ஸ பரியாயோ விஜ்ஜதி, அத² வண்ணோதி கேனட்டே²ன வண்ணோ? அத்த²ஸங்வண்ணனட்டே²ன. வண்ணோ ஏவ ஹி இத்தரக²ணதாய அபராபரபா⁴வேன பவத்தோ பதா³தி³பா⁴வேன க³ய்ஹமானோ யதா²ஸம்ப³ந்த⁴ங் தங் தங் அத்த²ங் வத³தி . ஏகக்க²ரங் வா பத³ங் அக்க²ரங், கேசி பன ‘‘மனஸா தே³ஸனாவாசாய அக்க²ரணதோ அக்க²ர’’ந்தி வத³ந்தி.
23. Idāni yesaṃ byañjanapadānaṃ atthapadānañca vasena dvādasa padāni suttanti vuttaṃ, tāni padāni niddisituṃ ‘‘akkharaṃ pada’’ntiādimāha. Tattha apariyosite pade vaṇṇo akkharaṃ pariyāyavasena akkharaṇato asañcaraṇato. Na hi vaṇṇassa pariyāyo vijjati, atha vaṇṇoti kenaṭṭhena vaṇṇo? Atthasaṃvaṇṇanaṭṭhena. Vaṇṇo eva hi ittarakhaṇatāya aparāparabhāvena pavatto padādibhāvena gayhamāno yathāsambandhaṃ taṃ taṃ atthaṃ vadati . Ekakkharaṃ vā padaṃ akkharaṃ, keci pana ‘‘manasā desanāvācāya akkharaṇato akkhara’’nti vadanti.
பத³ந்தி பஜ்ஜதி அத்தோ² ஏதேனாதி பத³ங், தங் நாமபத³ங் ஆக்²யாதபத³ங் உபஸக்³க³பத³ங் நிபாதபத³ந்தி சதுப்³பி³த⁴ங். தத்த² ‘‘ப²ஸ்ஸோ வேத³னா சித்த’’ந்தி ஏவமாதி³கங் ஸத்வப்பதா⁴னங் நாமபத³ங். ‘‘பு²ஸதி வேத³யதி விஜானாதீ’’தி ஏவமாதி³கங் கிரியாபதா⁴னங் ஆக்²யாதபத³ங். கிரியாவிஸேஸக்³க³ஹணனிமித்தங் ‘‘ப’’ இதி ஏவமாதி³கங் உபஸக்³க³பத³ங். கிரியாய ஸத்வஸ்ஸ ச ஸரூபவிஸேஸப்பகாஸனஹேதுபூ⁴தங் ‘‘ஏவ’’ந்தி ஏவமாதி³கங் நிபாதபத³ங்.
Padanti pajjati attho etenāti padaṃ, taṃ nāmapadaṃ ākhyātapadaṃ upasaggapadaṃ nipātapadanti catubbidhaṃ. Tattha ‘‘phasso vedanā citta’’nti evamādikaṃ satvappadhānaṃ nāmapadaṃ. ‘‘Phusati vedayati vijānātī’’ti evamādikaṃ kiriyāpadhānaṃ ākhyātapadaṃ. Kiriyāvisesaggahaṇanimittaṃ ‘‘pa’’ iti evamādikaṃ upasaggapadaṃ. Kiriyāya satvassa ca sarūpavisesappakāsanahetubhūtaṃ ‘‘eva’’nti evamādikaṃ nipātapadaṃ.
ப்³யஞ்ஜனந்தி ஸங்கே²பதோ வுத்தங் பதா³பி⁴ஹிதங் அத்த²ங் ப்³யஞ்ஜயதீதி ப்³யஞ்ஜனங், வாக்யங். தங் பன அத்த²தோ பத³ஸமுதா³யோதி த³ட்ட²ப்³ப³ங். பத³மத்தஸவனேபி ஹி அதி⁴காராதி³வஸேன லப்³ப⁴மானேஹி பத³ந்தரேஹி அனுஸந்தா⁴னங் கத்வாவ அத்த²ஸம்படிபத்தி ஹோதீதி வாக்யமேவ அத்த²ங் ப்³யஞ்ஜயதி. நிருத்தீதி ஆகாராபி⁴ஹிதங் நிப்³ப³சனங் நிருத்தி.
Byañjananti saṅkhepato vuttaṃ padābhihitaṃ atthaṃ byañjayatīti byañjanaṃ, vākyaṃ. Taṃ pana atthato padasamudāyoti daṭṭhabbaṃ. Padamattasavanepi hi adhikārādivasena labbhamānehi padantarehi anusandhānaṃ katvāva atthasampaṭipatti hotīti vākyameva atthaṃ byañjayati. Niruttīti ākārābhihitaṃ nibbacanaṃ nirutti.
நித்³தே³ஸோதி நிப்³ப³சனவித்தா²ரோ நிரவஸேஸதே³ஸனத்தா நித்³தே³ஸோ. பதே³ஹி வாக்யஸ்ஸ விபா⁴கோ³ ஆகாரோ. யதி³ ஏவங் பத³தோ ஆகாரஸ்ஸ கோ விஸேஸோதி? அபரியோஸிதே வாக்யே அவிப⁴ஜ்ஜமானே வா தத³வயவோ பத³ங். உச்சாரணவஸேன பரியோஸிதே வாக்யே விப⁴ஜ்ஜமானே வா தத³வயவோ ஆகாரோதி அயமேதேஸங் விஸேஸோ. ச²ட்ட²ங் வசனங் ச²ட்ட²வசனங். ஆகாரோ ச²ட்ட²வசனங் ஏதஸ்ஸாதி ஆகாரச²ட்ட²வசனங், ப்³யஞ்ஜனபத³ங். எத்த² ச ப்³யஞ்ஜனந்தி இமஸ்ஸ பத³ஸ்ஸ அனந்தரங் வத்தப்³ப³ங் ஆகாரபத³ங் நித்³தே³ஸபதா³னந்தரங் வத³ந்தேன ‘‘ஆகாரச²ட்ட²வசன’’ந்தி வுத்தங், பதா³னுபுப்³பி³கங் பன இச்ச²ந்தேஹி தங் ப்³யஞ்ஜனபதா³னந்தரமேவ காதப்³ப³ங். ததா² ஹி வக்க²தி ‘‘அபரிமாணா ப்³யஞ்ஜனா அபரிமாணா ஆகாராதி, ப்³யஞ்ஜனேஹி விவரதி ஆகாரேஹி விப⁴ஜதீ’’தி ச. கேசி பன ‘‘ஆகாரபத³ப்³யஞ்ஜனநிருத்தியோ ச நித்³தே³ஸோ’’தி பட²ந்தி. எத்தாவ ப்³யஞ்ஜனங் ஸப்³ப³ந்தி யானிமானி அக்க²ராதீ³னி நித்³தி³ட்டா²னி, எத்தகமேவ ஸப்³ப³ங் ப்³யஞ்ஜனங், ஏதேஹி அஸங்க³ஹிதங் ப்³யஞ்ஜனங் நாம நத்தீ²தி அத்தோ².
Niddesoti nibbacanavitthāro niravasesadesanattā niddeso. Padehi vākyassa vibhāgo ākāro. Yadi evaṃ padato ākārassa ko visesoti? Apariyosite vākye avibhajjamāne vā tadavayavo padaṃ. Uccāraṇavasena pariyosite vākye vibhajjamāne vā tadavayavo ākāroti ayametesaṃ viseso. Chaṭṭhaṃ vacanaṃ chaṭṭhavacanaṃ. Ākāro chaṭṭhavacanaṃ etassāti ākārachaṭṭhavacanaṃ, byañjanapadaṃ. Ettha ca byañjananti imassa padassa anantaraṃ vattabbaṃ ākārapadaṃ niddesapadānantaraṃ vadantena ‘‘ākārachaṭṭhavacana’’nti vuttaṃ, padānupubbikaṃ pana icchantehi taṃ byañjanapadānantarameva kātabbaṃ. Tathā hi vakkhati ‘‘aparimāṇā byañjanā aparimāṇā ākārāti, byañjanehi vivarati ākārehi vibhajatī’’ti ca. Keci pana ‘‘ākārapadabyañjananiruttiyo ca niddeso’’ti paṭhanti. Ettāva byañjanaṃ sabbanti yānimāni akkharādīni niddiṭṭhāni, ettakameva sabbaṃ byañjanaṃ, etehi asaṅgahitaṃ byañjanaṃ nāma natthīti attho.
24. ஸங்காஸனாதி ஸங்கி²த்தேன காஸனா. பகாஸனாதி பட²மங் காஸனா, காஸீயதி தீ³பீயதீதி அத்தோ². இமினா ஹி அத்த²பத³த்³வயேன அக்க²ரபதே³ஹி விபா⁴வியமானோ அத்தா²காரோ க³ஹிதோ. யஸ்மா அக்க²ரேஹி ஸுய்யமானேஹி ஸுணந்தானங் விஸேஸவிதா⁴னஸ்ஸ கதத்தா பத³பரியோஸானே பத³த்த²ஸம்படிபத்தி ஹோதி. ததா² ஹி வக்க²தி ‘‘தத்த² ப⁴க³வா அக்க²ரேஹி ஸங்காஸேதி பதே³ஹி பகாஸேதீதி, அக்க²ரேஹி பதே³ஹி ச உக்³கா⁴டேதீ’’தி ச.
24. Saṅkāsanāti saṃkhittena kāsanā. Pakāsanāti paṭhamaṃ kāsanā, kāsīyati dīpīyatīti attho. Iminā hi atthapadadvayena akkharapadehi vibhāviyamāno atthākāro gahito. Yasmā akkharehi suyyamānehi suṇantānaṃ visesavidhānassa katattā padapariyosāne padatthasampaṭipatti hoti. Tathā hi vakkhati ‘‘tattha bhagavā akkharehi saṅkāseti padehi pakāsetīti, akkharehi padehi ca ugghāṭetī’’ti ca.
விவரணாதி வித்தா²ரணா. விப⁴ஜனா ச உத்தானீகம்மஞ்ச பஞ்ஞத்தி ச விப⁴ஜனுத்தானீகம்மபஞ்ஞத்தி. தத்த² விப⁴ஜனாதி விபா⁴க³கரணங், உப⁴யேனாபி நித்³தி³ஸனமாஹ. இத⁴ புரிமனயேனேவ ப்³யஞ்ஜனாகாரேஹி நித்³தி³ஸியமானோ அத்தா²காரோ த³ஸ்ஸிதோதி த³ட்ட²ப்³ப³ங். உத்தானீகம்மங் பாகடகரணங். பகாரேஹி ஞாபனங் பஞ்ஞத்தி. த்³வயேனாபி படினித்³தி³ஸனங் கதே²தி. எத்தா²பி நிருத்தினித்³தே³ஸஸங்கா²தேஹி ப்³யஞ்ஜனபதே³ஹி நித்³தி³ஸியமானோ அத்தா²காரோ வுத்தோ, யோ படினித்³தி³ஸீயதீதி வுச்சதி. ஏதேஹீதி ஏதேஹி ஏவ ஸங்காஸனாதி³வினிமுத்தஸ்ஸ தே³ஸனாத்த²ஸ்ஸ அபா⁴வதோ. அத்தோ²தி ஸுத்தத்தோ². கம்மந்தி உக்³க⁴டனாதி³கம்மங். ஸுத்தத்தே²ன ஹி தே³ஸனாய பவத்தியமானேன உக்³க⁴டிதஞ்ஞுஆதி³வேனெய்யானங் சித்தஸந்தானஸ்ஸ பபோ³த⁴னகிரியானிப்³ப³த்தி. ஸோ ச ஸுத்தத்தோ² ஸங்காஸனாதி³ஆகாரோதி. தேன வுத்தங் – ‘‘அத்தோ² கம்மஞ்ச நித்³தி³ட்ட²’’ந்தி.
Vivaraṇāti vitthāraṇā. Vibhajanā ca uttānīkammañca paññatti ca vibhajanuttānīkammapaññatti. Tattha vibhajanāti vibhāgakaraṇaṃ, ubhayenāpi niddisanamāha. Idha purimanayeneva byañjanākārehi niddisiyamāno atthākāro dassitoti daṭṭhabbaṃ. Uttānīkammaṃ pākaṭakaraṇaṃ. Pakārehi ñāpanaṃ paññatti. Dvayenāpi paṭiniddisanaṃ katheti. Etthāpi niruttiniddesasaṅkhātehi byañjanapadehi niddisiyamāno atthākāro vutto, yo paṭiniddisīyatīti vuccati. Etehīti etehi eva saṅkāsanādivinimuttassa desanātthassa abhāvato. Atthoti suttattho. Kammanti ugghaṭanādikammaṃ. Suttatthena hi desanāya pavattiyamānena ugghaṭitaññuādiveneyyānaṃ cittasantānassa pabodhanakiriyānibbatti. So ca suttattho saṅkāsanādiākāroti. Tena vuttaṃ – ‘‘attho kammañca niddiṭṭha’’nti.
25. தீணீதி லிங்க³விபல்லாஸேன வுத்தங், தயோதி வுத்தங் ஹோதி. நவஹி பதே³ஹீதி நவஹி கொட்டா²ஸேஹி . அத்தோ² ஸமாயுத்தோதி அத்தோ² ஸம்மா யுத்தோ ந வினா வத்ததி. ஸப்³ப³ஸ்ஸ ஹி பு³த்³த⁴வசனஸ்ஸ சதுஸச்சப்பகாஸனதோ அத்த²னயானஞ்ச சதுஸச்சயோஜனவஸேன பவத்தனதோ ஸப்³போ³ பாளிஅத்தோ² அத்த²னயத்தயஸங்க³ஹிதோ ஸங்காஸனாதி³ஆகாரவிஸேஸவுத்தி சாதி.
25. Tīṇīti liṅgavipallāsena vuttaṃ, tayoti vuttaṃ hoti. Navahi padehīti navahi koṭṭhāsehi . Attho samāyuttoti attho sammā yutto na vinā vattati. Sabbassa hi buddhavacanassa catusaccappakāsanato atthanayānañca catusaccayojanavasena pavattanato sabbo pāḷiattho atthanayattayasaṅgahito saṅkāsanādiākāravisesavutti cāti.
26. இதா³னி யதா²னித்³தி³ட்டே² தே³ஸனாஹாராதி³கே நெத்திப்பகரணஸ்ஸ பத³த்தே² ஸுக²க்³க³ஹணத்த²ங் க³ணனவஸேன பரிச்சி²ந்தி³த்வா த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘அத்த²ஸ்ஸா’’திஆதி³மாஹ. தத்த² சதுப்³பீ³ஸாதி ஸோளஸ ஹாரா ச² ப்³யஞ்ஜனபதா³னி த்³வே கம்மனயாதி ஏவங் சதுப்³பீ³ஸ. உப⁴யந்தி ச² அத்த²பதா³னி தயோ அத்த²னயாதி இத³ங் நவவித⁴ங் யதா²வுத்தங் சதுப்³பீ³ஸவித⁴ஞ்சாதி ஏதங் உப⁴யங். ஸங்கலயித்வாதி ஸம்பிண்டெ³த்வா. ‘‘ஸங்கே²பயதோ’’திபி பாடோ², ஏகதோ கரொந்தஸ்ஸாதி அத்தோ². எத்திகாதி ஏதப்பமாணா, இதோ வினிமுத்தோ கோசி நெத்திபத³த்தா² நத்தீ²தி அத்தோ².
26. Idāni yathāniddiṭṭhe desanāhārādike nettippakaraṇassa padatthe sukhaggahaṇatthaṃ gaṇanavasena paricchinditvā dassento ‘‘atthassā’’tiādimāha. Tattha catubbīsāti soḷasa hārā cha byañjanapadāni dve kammanayāti evaṃ catubbīsa. Ubhayanti cha atthapadāni tayo atthanayāti idaṃ navavidhaṃ yathāvuttaṃ catubbīsavidhañcāti etaṃ ubhayaṃ. Saṅkalayitvāti sampiṇḍetvā. ‘‘Saṅkhepayato’’tipi pāṭho, ekato karontassāti attho. Ettikāti etappamāṇā, ito vinimutto koci nettipadatthā natthīti attho.
ஏவங் தெத்திங்ஸபத³த்தா²ய நெத்தியா ஸுத்தஸ்ஸ அத்த²பரியேஸனாய யோ ‘‘ஸோளஸ ஹாரா பட²ம’’ந்தி நயேஹி பட²மங் ஹாரா ஸங்வண்ணேதப்³பா³தி ஹாரனயானங் ஸங்வண்ணனாக்கமோ த³ஸ்ஸிதோ, ஸ்வாயங் ஹாரனயானங் தே³ஸனாக்கமேனேவ ஸித்³தோ⁴. ஏவங் ஸித்³தே⁴ ஸதி அயங் ஆரம்போ⁴ இமமத்த²ங் தீ³பேதி – ஸப்³பே³பிமே ஹாரா நயா ச இமினா த³ஸ்ஸிதக்கமேனேவ ஸுத்தேஸு ஸங்வண்ணனாவஸேன யோஜேதப்³பா³, ந உப்படிபாடியாதி.
Evaṃ tettiṃsapadatthāya nettiyā suttassa atthapariyesanāya yo ‘‘soḷasa hārā paṭhama’’nti nayehi paṭhamaṃ hārā saṃvaṇṇetabbāti hāranayānaṃ saṃvaṇṇanākkamo dassito, svāyaṃ hāranayānaṃ desanākkameneva siddho. Evaṃ siddhe sati ayaṃ ārambho imamatthaṃ dīpeti – sabbepime hārā nayā ca iminā dassitakkameneva suttesu saṃvaṇṇanāvasena yojetabbā, na uppaṭipāṭiyāti.
கிங் பனெத்த² காரணங், யதே³தே ஹாரா நயா ச இமினாவ கமேன தே³ஸிதாதி? யதி³பி நாயமனுயோகோ³ கத்த²சி அனுக்கமே நிவிஸதி, அபி ச த⁴ம்மதே³ஸனாய நிஸ்ஸயப²லதது³பாயஸரீரபூ⁴தானங் அஸ்ஸாதா³தீ³னங் விபா⁴வனஸபா⁴வத்தா பகதியா ஸப்³ப³ஸுத்தானுரூபாதி ஸுவிஞ்ஞெய்யபா⁴வதோ பரேஸஞ்ச ஸங்வண்ணனாவிஸேஸானங் விசயஹாராதீ³னங் பதிட்டா²பா⁴வதோ பட²மங் தே³ஸனாஹாரோ த³ஸ்ஸிதோ.
Kiṃ panettha kāraṇaṃ, yadete hārā nayā ca imināva kamena desitāti? Yadipi nāyamanuyogo katthaci anukkame nivisati, api ca dhammadesanāya nissayaphalatadupāyasarīrabhūtānaṃ assādādīnaṃ vibhāvanasabhāvattā pakatiyā sabbasuttānurūpāti suviññeyyabhāvato paresañca saṃvaṇṇanāvisesānaṃ vicayahārādīnaṃ patiṭṭhābhāvato paṭhamaṃ desanāhāro dassito.
பத³புச்சா²விஸ்ஸஜ்ஜனபுப்³பா³பரானுகீ³தீஹி ஸத்³தி⁴ங் தே³ஸனாஹாரபத³த்தா²னங் பவிசயஸபா⁴வதாய தஸ்ஸ அனந்தரங் விசயோ. ததா² ஹி வக்க²தி ‘‘பத³ங் விசினதி…பே॰… ஆணத்திங் விசினதி அனுகீ³திங் விசினதீ’’தி.
Padapucchāvissajjanapubbāparānugītīhi saddhiṃ desanāhārapadatthānaṃ pavicayasabhāvatāya tassa anantaraṃ vicayo. Tathā hi vakkhati ‘‘padaṃ vicinati…pe… āṇattiṃ vicinati anugītiṃ vicinatī’’ti.
விசயேன ஹாரேன பவிசிதானங் அத்தா²னங் யுத்தாயுத்திவிசாரணா யுத்தாதி யுத்திவிசாரணபா⁴வதோ விசயானந்தரங் யுத்திஹாரோ வுத்தோ. ததா² ஹி வக்க²தி – ‘‘விசயேன ஹாரேன விசினித்வா யுத்திஹாரேன யோஜேதப்³ப³’’ந்தி.
Vicayena hārena pavicitānaṃ atthānaṃ yuttāyuttivicāraṇā yuttāti yuttivicāraṇabhāvato vicayānantaraṃ yuttihāro vutto. Tathā hi vakkhati – ‘‘vicayena hārena vicinitvā yuttihārena yojetabba’’nti.
யுத்தாயுத்தானங்யேவ அத்தா²னங் உபபத்திஅனுரூபங் காரணபரம்பராய நித்³தா⁴ரணலக்க²ணங் பத³ட்டா²னசிந்தனங் கத்தப்³ப³ந்தி யுத்திஹாரானந்தரங் பத³ட்டா²னஹாரோ த³ஸ்ஸிதோ. ததா² ஹி வக்க²தி – ‘‘யோ கோசி உபனிஸ்ஸயோ யோ கோசி பச்சயோ ச, ஸப்³போ³ ஸோ பத³ட்டா²ன’’ந்தி.
Yuttāyuttānaṃyeva atthānaṃ upapattianurūpaṃ kāraṇaparamparāya niddhāraṇalakkhaṇaṃ padaṭṭhānacintanaṃ kattabbanti yuttihārānantaraṃ padaṭṭhānahāro dassito. Tathā hi vakkhati – ‘‘yo koci upanissayo yo koci paccayo ca, sabbo so padaṭṭhāna’’nti.
யுத்தாயுத்தானங் காரணபரம்பராய பரிக்³க³ஹிதஸபா⁴வானங்யேவ ச த⁴ம்மானங் அவுத்தானம்பி ஏகலக்க²ணதாய க³ஹணங் காதப்³ப³ந்தி த³ஸ்ஸனத்த²ங் பத³ட்டா²னானந்தரங் லக்க²ணோ ஹாரோ வுத்தோ. ததா² ஹி லக்க²ணஹாரவிப⁴ங்கே³ ‘‘அவிஜ்ஜாபச்சயா ஸங்கா²ரா’’திஆதி³னா படிச்சஸமுப்பாத³ங் த³ஸ்ஸெத்வா ‘‘ஏவங் யே த⁴ம்மா ஏகலக்க²ணா’’திஆதி³ வுத்தங்.
Yuttāyuttānaṃ kāraṇaparamparāya pariggahitasabhāvānaṃyeva ca dhammānaṃ avuttānampi ekalakkhaṇatāya gahaṇaṃ kātabbanti dassanatthaṃ padaṭṭhānānantaraṃ lakkhaṇo hāro vutto. Tathā hi lakkhaṇahāravibhaṅge ‘‘avijjāpaccayā saṅkhārā’’tiādinā paṭiccasamuppādaṃ dassetvā ‘‘evaṃ ye dhammā ekalakkhaṇā’’tiādi vuttaṃ.
அத்த²தோ நித்³தா⁴ரிதானம்பி த⁴ம்மானங் நிப்³ப³சனாதீ³னி வத்தப்³பா³னி, ந ஸுத்தே ஸரூபதோ ஆக³தானமேவாதி த³ஸ்ஸனத்த²ங் லக்க²ணானந்தரங் சதுப்³யூஹோ வுத்தோ. ஏவஞ்ஹி நிரவஸேஸதோ அத்தா²வபோ³தோ⁴ ஹோதி, ஏவஞ்ச கத்வா ‘‘யதா³ ஹி பி⁴க்கு² அத்த²ஸ்ஸ ச நாமங் ஜானாதி த⁴ம்மஸ்ஸ ச நாமங் ஜானாதி ததா² ததா² நங் அபி⁴னிரோபேதீ’’தி அனவஸேஸபரியாதா³னங் வக்க²தி. ததா² ‘‘புனப்புனங் க³ப்³ப⁴முபேதீ’’தி எத்த² ‘‘யே ஜராமரணேன அட்டியிதுகாமா ப⁴விஸ்ஸந்தி , தே ப⁴விஸ்ஸந்தி போ⁴ஜனே மத்தஞ்ஞுனோ இந்த்³ரியேஸு கு³த்தத்³வாரா’’திஆதி³னா ஸம்மாபடிபத்திங் அதி⁴ப்பாயபா⁴வேன வக்க²தி.
Atthato niddhāritānampi dhammānaṃ nibbacanādīni vattabbāni, na sutte sarūpato āgatānamevāti dassanatthaṃ lakkhaṇānantaraṃ catubyūho vutto. Evañhi niravasesato atthāvabodho hoti, evañca katvā ‘‘yadā hi bhikkhu atthassa ca nāmaṃ jānāti dhammassa ca nāmaṃ jānāti tathā tathā naṃ abhiniropetī’’ti anavasesapariyādānaṃ vakkhati. Tathā ‘‘punappunaṃ gabbhamupetī’’ti ettha ‘‘ye jarāmaraṇena aṭṭiyitukāmā bhavissanti , te bhavissanti bhojane mattaññuno indriyesu guttadvārā’’tiādinā sammāpaṭipattiṃ adhippāyabhāvena vakkhati.
நிப்³ப³சனாதி⁴ப்பாயனிதா³னவசனேஹி ஸத்³தி⁴ங் ஸுத்தே பத³த்தா²னங் ஸுத்தந்தரஸங்ஸந்த³னஸங்கா²தே புப்³பா³பரவிசாரே த³ஸ்ஸிதே தேஸங் ஸபா⁴க³விஸபா⁴க³த⁴ம்மந்தராவட்டனங் ஸுகே²ன ஸக்கா த³ஸ்ஸேதுந்தி சதுப்³யூஹானந்தரங் ஆவட்டோ வுத்தோ. தேனேவ ஹி ‘‘ஆரம்ப⁴த² நிக்கமதா²’’தி கா³தா²யங் ஆரம்ப⁴னிக்கமனபு³த்³த⁴ஸாஸனயோக³து⁴னநேஹி வீரியஸமாதி⁴பஞ்ஞிந்த்³ரியானி நித்³தா⁴ரெத்வா தத³னுயோக³ஸ்ஸ மூலங் ‘‘பமாதோ³’’தி ஸுத்தந்தரே த³ஸ்ஸிதோ பமாதோ³ ஆவட்டிதோ.
Nibbacanādhippāyanidānavacanehi saddhiṃ sutte padatthānaṃ suttantarasaṃsandanasaṅkhāte pubbāparavicāre dassite tesaṃ sabhāgavisabhāgadhammantarāvaṭṭanaṃ sukhena sakkā dassetunti catubyūhānantaraṃ āvaṭṭo vutto. Teneva hi ‘‘ārambhatha nikkamathā’’ti gāthāyaṃ ārambhanikkamanabuddhasāsanayogadhunanehi vīriyasamādhipaññindriyāni niddhāretvā tadanuyogassa mūlaṃ ‘‘pamādo’’ti suttantare dassito pamādo āvaṭṭito.
ஸபா⁴க³விஸபா⁴க³த⁴ம்மாவட்டனே நியோஜிதே ஸாதா⁴ரணாஸாதா⁴ரணவஸேன ஸங்கிலேஸவோதா³னத⁴ம்மானங் பத³ட்டா²னதோ பூ⁴மிதோ ச விபா⁴கோ³ ஸக்கா ஸுகே²ன யோஜிதுந்தி ஆவட்டானந்தரங் விப⁴த்திஹாரோ வுத்தோ. யதோ விப⁴த்திஹாரவிப⁴ங்கே³ ‘‘கதமே த⁴ம்மா ஸாதா⁴ரணா? த்³வே த⁴ம்மா ஸாதா⁴ரணா, நாமஸாதா⁴ரணா வத்து²ஸாதா⁴ரணா சா’’தி ஆரபி⁴த்வா ‘‘மிச்ச²த்தனியதானங் ஸத்தானங் அனியதானஞ்ச ஸத்தானங் த³ஸ்ஸனப்பஹாதப்³பா³ கிலேஸா ஸாதா⁴ரணா, புது²ஜ்ஜனஸ்ஸ ஸோதாபன்னஸ்ஸ ச காமராக³ப்³யாபாதா³ ஸாதா⁴ரணா’’திஆதி³னா ஸபா⁴க³விஸபா⁴க³பரியாயவந்தேயேவ த⁴ம்மே விப⁴ஜிஸ்ஸதி.
Sabhāgavisabhāgadhammāvaṭṭane niyojite sādhāraṇāsādhāraṇavasena saṃkilesavodānadhammānaṃ padaṭṭhānato bhūmito ca vibhāgo sakkā sukhena yojitunti āvaṭṭānantaraṃ vibhattihāro vutto. Yato vibhattihāravibhaṅge ‘‘katame dhammā sādhāraṇā? Dve dhammā sādhāraṇā, nāmasādhāraṇā vatthusādhāraṇā cā’’ti ārabhitvā ‘‘micchattaniyatānaṃ sattānaṃ aniyatānañca sattānaṃ dassanappahātabbā kilesā sādhāraṇā, puthujjanassa sotāpannassa ca kāmarāgabyāpādā sādhāraṇā’’tiādinā sabhāgavisabhāgapariyāyavanteyeva dhamme vibhajissati.
ஸாவஜ்ஜானவஜ்ஜத⁴ம்மானங் ஸப்படிபா⁴கா³பா⁴வதோ தேஸங் விபா⁴கே³ கதே ஸுத்தாக³தே த⁴ம்மே அகஸிரேன படிபக்க²தோ பரிவத்தேதுங் ஸக்காதி விப⁴த்திஅனந்தரங் பரிவத்தனஹாரோ வுத்தோ. ததா² ஹி ‘‘ஸம்மாதி³ட்டி²ஸ்ஸ புரிஸபுக்³க³லஸ்ஸ மிச்சா²தி³ட்டி² நிஜ்ஜிண்ணா ப⁴வதீ’’தி படிவிப⁴த்தஸபா⁴வே ஏவ த⁴ம்மே பரிவத்தனஹாரவிப⁴ங்கே³ உதா³ஹரிஸ்ஸதி.
Sāvajjānavajjadhammānaṃ sappaṭibhāgābhāvato tesaṃ vibhāge kate suttāgate dhamme akasirena paṭipakkhato parivattetuṃ sakkāti vibhattianantaraṃ parivattanahāro vutto. Tathā hi ‘‘sammādiṭṭhissa purisapuggalassa micchādiṭṭhi nijjiṇṇā bhavatī’’ti paṭivibhattasabhāve eva dhamme parivattanahāravibhaṅge udāharissati.
படிபக்க²தோ பரிவத்திதாபி த⁴ம்மா பரியாயவசனேஹி போ³தே⁴தப்³பா³, ந ஸுத்தே ஆக³தாயேவாதி த³ஸ்ஸனத்த²ங் பரிவத்தனானந்தரங் வேவசனஹாரோ வுத்தோ.
Paṭipakkhato parivattitāpi dhammā pariyāyavacanehi bodhetabbā, na sutte āgatāyevāti dassanatthaṃ parivattanānantaraṃ vevacanahāro vutto.
ஏவங் தே த⁴ம்மா பரியாயஸத்³த³தோபி விபா⁴விதா ஹொந்தீதி பரியாயதோ பகாஸிதானங் த⁴ம்மானங் பபே⁴த³தோ பஞ்ஞத்திவஸேன விப⁴ஜனங் ஸுகே²ன ஸக்கா ஞாதுந்தி வேவசனஹாரானந்தரங் பஞ்ஞத்திஹாரோ வுத்தோ. ததா² ஹி ஸுத்தே ஆக³தத⁴ம்மானங் பரியாயபஞ்ஞத்திவிபா⁴க³ங் ஸுபோ³த⁴னஞ்ச பஞ்ஞத்திஹாரவிப⁴ங்கே³ வக்க²தி.
Evaṃ te dhammā pariyāyasaddatopi vibhāvitā hontīti pariyāyato pakāsitānaṃ dhammānaṃ pabhedato paññattivasena vibhajanaṃ sukhena sakkā ñātunti vevacanahārānantaraṃ paññattihāro vutto. Tathā hi sutte āgatadhammānaṃ pariyāyapaññattivibhāgaṃ subodhanañca paññattihāravibhaṅge vakkhati.
பபா⁴வபரிஞ்ஞாதி³பஞ்ஞத்திவிபா⁴க³முகே²ன படிச்சஸமுப்பாத³ஸச்சாதி³த⁴ம்மவிபா⁴கே³ கதே ஸுத்தே ஆக³தத⁴ம்மானங் படிச்சஸமுப்பாதா³தி³முகே²ன அவதா⁴ரணங் ஸக்கா த³ஸ்ஸேதுந்தி பஞ்ஞத்திஅனந்தரங் ஓதரணோ ஹாரோ வுத்தோ. ததா² ஹி ‘‘உத்³த⁴ங் அதோ⁴’’தி கா³த²ங் உத்³தி³ஸித்வா ‘‘விப்பமுத்தோ’’தி பதே³ன அஸெக்க²ங் விஜ்ஜங் நித்³தா⁴ரெத்வா ‘‘விஜ்ஜுப்பாதா³ அவிஜ்ஜானிரோதோ⁴’’திஆதி³னா படிச்சஸமுப்பாத³ங் உதா³ஹரிஸ்ஸதி.
Pabhāvapariññādipaññattivibhāgamukhena paṭiccasamuppādasaccādidhammavibhāge kate sutte āgatadhammānaṃ paṭiccasamuppādādimukhena avadhāraṇaṃ sakkā dassetunti paññattianantaraṃ otaraṇo hāro vutto. Tathā hi ‘‘uddhaṃ adho’’ti gāthaṃ uddisitvā ‘‘vippamutto’’ti padena asekkhaṃ vijjaṃ niddhāretvā ‘‘vijjuppādā avijjānirodho’’tiādinā paṭiccasamuppādaṃ udāharissati.
தா⁴தாயதனாதீ³ஸு ஓதாரிதானங் ஸுத்தே பத³த்தா²னங் புச்சா²ரம்ப⁴விஸோத⁴னங் ஸக்கா ஸுகே²ன ஸம்பாதே³துந்தி ஓதரணானந்தரங் ஸோத⁴னோ ஹாரோ வுத்தோ. ததா² ஹி வக்க²தி – ‘‘யத்த² ஏவங் ஸுத்³தோ⁴ ஆரம்போ⁴, ஸோ பஞ்ஹோ விஸ்ஸஜ்ஜிதோ ப⁴வதீ’’திஆதி³.
Dhātāyatanādīsu otāritānaṃ sutte padatthānaṃ pucchārambhavisodhanaṃ sakkā sukhena sampādetunti otaraṇānantaraṃ sodhano hāro vutto. Tathā hi vakkhati – ‘‘yattha evaṃ suddho ārambho, so pañho vissajjito bhavatī’’tiādi.
விஸோதி⁴தேஸு ஸுத்தே பத³பத³த்தே²ஸு தத்த² லப்³ப⁴மானஸாமஞ்ஞவிஸேஸபா⁴வோ ஸுகரோ ஹோதீதி த³ஸ்ஸேதுங் ஸோத⁴னானந்தரங் அதி⁴ட்டா²னோ ஹாரோ த³ஸ்ஸிதோ. ஸோத⁴னோ ஹி அதி⁴ட்டா²னஸ்ஸ ப³ஹூபகாரோ, ததோ ஏவ ஹி ‘‘யதா² யதா² வா பன புச்சி²தங், ததா² ததா² விஸ்ஸஜ்ஜயிதப்³ப³’’ந்தி வக்க²தி.
Visodhitesu sutte padapadatthesu tattha labbhamānasāmaññavisesabhāvo sukaro hotīti dassetuṃ sodhanānantaraṃ adhiṭṭhāno hāro dassito. Sodhano hi adhiṭṭhānassa bahūpakāro, tato eva hi ‘‘yathā yathā vā pana pucchitaṃ, tathā tathā vissajjayitabba’’nti vakkhati.
ஸாமஞ்ஞவிஸேஸபூ⁴தேஸு ஸாதா⁴ரணாஸாதா⁴ரணேஸு த⁴ம்மேஸு பவேதி³தேஸு பரிக்கா²ரஸங்கா²தஸ்ஸ ஸாதா⁴ரணாஸாதா⁴ரணரூபஸ்ஸ பச்சயஹேதுராஸிஸ்ஸ பபே⁴தோ³ ஸுவிஞ்ஞெய்யோதி அதி⁴ட்டா²னானந்தரங் பரிக்கா²ரோ வுத்தோ . ததா² ஹி வக்க²தி ‘‘அஸாதா⁴ரணலக்க²ணோ ஹேது, ஸாதா⁴ரணலக்க²ணோ பச்சயோ. யதா² கிங் ப⁴வே, யதா² அங்குரஸ்ஸ நிப்³ப³த்தியா பீ³ஜங் அஸாதா⁴ரணங், பத²வீ ஆபோ ச ஸாதா⁴ரணா’’திஆதி³.
Sāmaññavisesabhūtesu sādhāraṇāsādhāraṇesu dhammesu paveditesu parikkhārasaṅkhātassa sādhāraṇāsādhāraṇarūpassa paccayaheturāsissa pabhedo suviññeyyoti adhiṭṭhānānantaraṃ parikkhāro vutto . Tathā hi vakkhati ‘‘asādhāraṇalakkhaṇo hetu, sādhāraṇalakkhaṇo paccayo. Yathā kiṃ bhave, yathā aṅkurassa nibbattiyā bījaṃ asādhāraṇaṃ, pathavī āpo ca sādhāraṇā’’tiādi.
அஸாதா⁴ரணே ஸாதா⁴ரணே ச காரணே த³ஸ்ஸிதே தஸ்ஸ அத்தனோ ப²லேஸு காரணாகாரோ தேஸங் ஹேதுப²லானங் பபே⁴த³தோ தே³ஸனாகாரோ பா⁴வேதப்³ப³பஹாதப்³ப³த⁴ம்மானங் பா⁴வனாபஹானானி ச நித்³தா⁴ரெத்வா வுச்சமானானி ஸம்மா ஸுத்தஸ்ஸ அத்த²ங் தத²த்தாவபோ³தா⁴ய ஸங்வத்தந்தீதி பரிக்கா²ரானந்தரங் ஸமாரோபனோ ஹாரோ த³ஸ்ஸிதோதி. இத³ங் ஹாரானங் அனுக்கமகாரணங்.
Asādhāraṇe sādhāraṇe ca kāraṇe dassite tassa attano phalesu kāraṇākāro tesaṃ hetuphalānaṃ pabhedato desanākāro bhāvetabbapahātabbadhammānaṃ bhāvanāpahānāni ca niddhāretvā vuccamānāni sammā suttassa atthaṃ tathattāvabodhāya saṃvattantīti parikkhārānantaraṃ samāropano hāro dassitoti. Idaṃ hārānaṃ anukkamakāraṇaṃ.
நயானங் பன வேனெய்யத்தயப்பயோஜிதத்தா அத்த²னயத்தயூபதே³ஸஸ்ஸ தத³னுக்கமேனேவ நந்தி³யாவட்டாதீ³னங் திண்ணங் அத்த²னயானங் கமோ வேதி³தப்³போ³. உக்³க⁴டிதஞ்ஞுஆத³யோ ஹி தயோ வேனெய்யா நந்தி³யாவட்டாத³யோ பயோஜெந்தி. தஸ்மா தே உத்³தே³ஸனித்³தே³ஸபடினித்³தே³ஸா விய யதா²க்கமங் தேஸங் உபகாராய ஸவங்த்தந்தீதி. ததா² ஹி நேஸங் சத்தாரோ ச² அட்ட² ச மூலபதா³ நித்³தி³ட்டா². இதரஸ்ஸ பன நயத்³வயஸ்ஸ அத்த²னயத்தயஸ்ஸ பூ⁴மியா ஆலோசனங் தஸ்ஸ தத்த² ஸமானயனஞ்சாதி இமினா காரணேன உத்³தே³ஸக்கமோ வேதி³தப்³போ³. ந ஹி ஸக்கா அனோலோகெத்வா ஸமானேதுந்தி.
Nayānaṃ pana veneyyattayappayojitattā atthanayattayūpadesassa tadanukkameneva nandiyāvaṭṭādīnaṃ tiṇṇaṃ atthanayānaṃ kamo veditabbo. Ugghaṭitaññuādayo hi tayo veneyyā nandiyāvaṭṭādayo payojenti. Tasmā te uddesaniddesapaṭiniddesā viya yathākkamaṃ tesaṃ upakārāya savaṃttantīti. Tathā hi nesaṃ cattāro cha aṭṭha ca mūlapadā niddiṭṭhā. Itarassa pana nayadvayassa atthanayattayassa bhūmiyā ālocanaṃ tassa tattha samānayanañcāti iminā kāraṇena uddesakkamo veditabbo. Na hi sakkā anoloketvā samānetunti.
ஏதபரமதா ச ஹாரானங் எத்தகேஹி பகாரவிஸேஸேஹி அத்த²னயத்தயஸஹிதேஹி ஸுத்தஸ்ஸ அத்தோ² நித்³தா⁴ரியமானோ வேனெய்யானங் அலமனுத்தராய பட²மாய பூ⁴மியா ஸமதி⁴க³மாயாதி வேதி³தப்³போ³. த³ஸ்ஸனபூ⁴மிஸமனுப்பத்திஅத்தா² ஹி நெத்திப்பகரணதே³ஸனாதி. அத² வா ஏதத³ந்தோக³த⁴த்தா ஸப்³பே³ஸங் ஸுத்தஸ்ஸ ஸங்வண்ணனாவிஸேஸானங் எத்தாவதா ஹாரானங் த³ட்ட²ப்³பா³. யத்தகா ஹி ஸுத்தஸ்ஸ ஸங்வண்ணனாவிஸேஸா, ஸப்³பே³ தே நெத்திஉபதே³ஸாயத்தாதி வுத்தோவாயமத்தோ².
Etaparamatā ca hārānaṃ ettakehi pakāravisesehi atthanayattayasahitehi suttassa attho niddhāriyamāno veneyyānaṃ alamanuttarāya paṭhamāya bhūmiyā samadhigamāyāti veditabbo. Dassanabhūmisamanuppattiatthā hi nettippakaraṇadesanāti. Atha vā etadantogadhattā sabbesaṃ suttassa saṃvaṇṇanāvisesānaṃ ettāvatā hārānaṃ daṭṭhabbā. Yattakā hi suttassa saṃvaṇṇanāvisesā, sabbe te nettiupadesāyattāti vuttovāyamattho.
ததா² ஹி யே கேசி ஸுத்தஸ்ஸ ஸங்வண்ணனாபகாரா நித்³தி³ஸீயந்தி. ஸெய்யதி²த³ங் – ஸுத்தஸ்ஸ ஸமுட்டா²னங் வத்தப்³ப³ங், அதி⁴ப்பாயோ விபா⁴வேதப்³போ³, அனேகதா⁴ பத³த்தோ² ஸங்வண்ணேதப்³போ³, விதி⁴ அனுவாதோ³ ச வேதி³தப்³போ³, விரோதோ⁴ ஸமாதா⁴தப்³போ³, அனுஸந்தி⁴யா அனுரூபங் நிக³மேதப்³ப³ந்தி. ததா² ஸுத்தஸ்ஸ பயோஜனங் பிண்ட³த்தோ² பத³த்தோ² அனுஸந்தி⁴ சோத³னா பரிஹாரோ ச அத்த²ங் வத³ந்தேன வத்தப்³பா³தி. ததா² உபொக்³கா⁴டபத³விக்³க³ஹபத³த்த²சாலனாபச்சுபட்டா²னானி வத்தப்³பா³னீதி.
Tathā hi ye keci suttassa saṃvaṇṇanāpakārā niddisīyanti. Seyyathidaṃ – suttassa samuṭṭhānaṃ vattabbaṃ, adhippāyo vibhāvetabbo, anekadhā padattho saṃvaṇṇetabbo, vidhi anuvādo ca veditabbo, virodho samādhātabbo, anusandhiyā anurūpaṃ nigametabbanti. Tathā suttassa payojanaṃ piṇḍattho padattho anusandhi codanā parihāro ca atthaṃ vadantena vattabbāti. Tathā upogghāṭapadaviggahapadatthacālanāpaccupaṭṭhānāni vattabbānīti.
ததா² திஸ்ஸோ கதா² ஏகனாளிகா சதுரஸ்ஸா நிஸின்னவத்திகா. தத்த² பாளிங் வத்வா ஏகேகபத³ஸ்ஸ அத்த²கத²னங் ஏகனாளிகா நாம.
Tathā tisso kathā ekanāḷikā caturassā nisinnavattikā. Tattha pāḷiṃ vatvā ekekapadassa atthakathanaṃ ekanāḷikā nāma.
படிபக்க²ங் த³ஸ்ஸெத்வா படிபக்க²ஸ்ஸ உபமங் த³ஸ்ஸெத்வா ஸபக்க²ங் த³ஸ்ஸெத்வா ஸபக்க²ஸ்ஸ உபமங் த³ஸ்ஸெத்வா கத²னங் சதுரஸ்ஸா நாம.
Paṭipakkhaṃ dassetvā paṭipakkhassa upamaṃ dassetvā sapakkhaṃ dassetvā sapakkhassa upamaṃ dassetvā kathanaṃ caturassā nāma.
விஸபா⁴க³த⁴ம்மவஸேனேவ பரியோஸானங் க³ந்த்வா புன ஸபா⁴க³த⁴ம்மவஸேனேவ பரியோஸானக³மனங் நிஸின்னவத்திகா நாம.
Visabhāgadhammavaseneva pariyosānaṃ gantvā puna sabhāgadhammavaseneva pariyosānagamanaṃ nisinnavattikā nāma.
பே⁴த³கதா²ய தத்வகதா²ய பரியாயவசனேஹி ச ஸுத்தங் ஸங்வண்ணேதப்³ப³ந்தி ச ஏவமாத³யோ. தேஸம்பி எத்தே²வ அவரோதோ⁴, யஸ்மா தே இத⁴ கதிபயஹாரஸங்க³ஹிதாதி.
Bhedakathāya tatvakathāya pariyāyavacanehi ca suttaṃ saṃvaṇṇetabbanti ca evamādayo. Tesampi ettheva avarodho, yasmā te idha katipayahārasaṅgahitāti.
நயானங் பன யஸ்மா உக்³க⁴டிதஞ்ஞுஆத³யோ தயோ ஏவ வேனெய்யா ஸச்சாபி⁴ஸமயபா⁴கி³னோ தத³த்தா²ய ச அத்த²னயதே³ஸனா, தஸ்மா ஸதிபி ஸங்கிலேஸவோதா³னத⁴ம்மானங் யதா²வுத்தமூலபத³பே⁴த³தோ வட்³டெ⁴த்வா விப⁴ஜிதப்³ப³ப்பகாரே ததா² மூலபதா³னி அவட்³டெ⁴த்வா வேனெய்யத்தயவஸேனேவ ஏதபரமதா வுத்தா. நவஸு நவஸு ஏவ ஹி மூலபதே³ஸு ஸப்³பே³ஸங் ஸங்கிலேஸவோதா³னத⁴ம்மானங் அந்தோக³த⁴பா⁴வதோ ந தானி வட்³டே⁴தப்³பா³னி வேனெய்யத்தயாதி⁴காரதோ ந ஹாபேதப்³பா³னீதி நயானங் ஏதபரமதா த³ட்ட²ப்³பா³.
Nayānaṃ pana yasmā ugghaṭitaññuādayo tayo eva veneyyā saccābhisamayabhāgino tadatthāya ca atthanayadesanā, tasmā satipi saṃkilesavodānadhammānaṃ yathāvuttamūlapadabhedato vaḍḍhetvā vibhajitabbappakāre tathā mūlapadāni avaḍḍhetvā veneyyattayavaseneva etaparamatā vuttā. Navasu navasu eva hi mūlapadesu sabbesaṃ saṃkilesavodānadhammānaṃ antogadhabhāvato na tāni vaḍḍhetabbāni veneyyattayādhikārato na hāpetabbānīti nayānaṃ etaparamatā daṭṭhabbā.
கம்மனயானங் பன ஆலோசனஸமானயனதோ அஞ்ஞஸ்ஸ பகாரந்தரஸ்ஸ அஸம்ப⁴வதோ ஏதபரமதா. ஹெத்வாதீ³தி எத்த² ஆதி³ஸத்³தே³ன ப²லபூ⁴மிஉபனிஸாஸபா⁴க³விஸபா⁴க³லக்க²ணனயாத³யோ பரிக்³க³ஹிதா. தேஸு ஹேதூதி காரணங், யோ த⁴ம்மோதிபி வுச்சதி, ஸோ பன பச்சயபா⁴வேன ஏகவிதோ⁴. காரகோ ஸம்பாபகோதி து³விதோ⁴. புன காரகோ ஞாபகோ ஸம்பாபகோதி திவிதோ⁴. ஹேதுஹேது பச்சயஹேது உத்தமஹேது ஸாதா⁴ரணஹேதூதி சதுப்³பி³தோ⁴. பச்சயத⁴ம்மோ குஸலோ அகுஸலோ ஸத்³தோ³ அரியமக்³கோ³தி பஞ்சவிதோ⁴. ததா² ஸபா⁴க³ஹேது அஸபா⁴க³ஹேது அஜ்ஜ²த்திகஹேது பா³ஹிரஹேது ஜனகஹேது பரிக்³கா³ஹகஹேது ஸாதா⁴ரணஹேது அஸாதா⁴ரணஹேது ஸமனந்தரஹேது பரம்பரஹேது ஸஹஜாதஹேது அஸஹஜாதஹேது ஸாஸவஹேது அனாஸவஹேதூதிஆதி³னா அனேகவிதோ⁴ சாதி வேதி³தப்³போ³.
Kammanayānaṃ pana ālocanasamānayanato aññassa pakārantarassa asambhavato etaparamatā. Hetvādīti ettha ādisaddena phalabhūmiupanisāsabhāgavisabhāgalakkhaṇanayādayo pariggahitā. Tesu hetūti kāraṇaṃ, yo dhammotipi vuccati, so pana paccayabhāvena ekavidho. Kārako sampāpakoti duvidho. Puna kārako ñāpako sampāpakoti tividho. Hetuhetu paccayahetu uttamahetu sādhāraṇahetūti catubbidho. Paccayadhammo kusalo akusalo saddo ariyamaggoti pañcavidho. Tathā sabhāgahetu asabhāgahetu ajjhattikahetu bāhirahetu janakahetu pariggāhakahetu sādhāraṇahetu asādhāraṇahetu samanantarahetu paramparahetu sahajātahetu asahajātahetu sāsavahetu anāsavahetūtiādinā anekavidho cāti veditabbo.
ப²லம்பி பச்சயுப்பன்னபா⁴வேன ஏகவித⁴ங். அதி⁴க³ந்தப்³ப³தோபி ஸம்பாபகஹேதுவஸேன ப²லபரியாயோ லப்³ப⁴தீதி நிப்³ப³த்தேதப்³ப³அதி⁴க³ந்தப்³ப³பா⁴வதோ து³வித⁴ங். ஞாபேதப்³ப³னிப்³ப³த்தேதப்³ப³பத்தப்³ப³தோ திவித⁴ங். பச்சயுப்பன்னவிபாககிரியாவசனத்த²னிப்³பா³னவஸேன பஞ்சவித⁴ங். ஸபா⁴க³ஹேதுனிப்³ப³த்தங் அஸபா⁴க³ஹேதுனிப்³ப³த்தந்தி ஏவமாதி³வஸேன அனேகவித⁴ஞ்சாதி வேதி³தப்³ப³ங். ததா² லோகியங் லோகுத்தரந்தி. தத்த² லோகுத்தரங் சத்தாரி ஸாமஞ்ஞப²லானி. லோகியப²லங் து³வித⁴ங் காயிகங் மானஸஞ்ச . தத்த² காயிகங் பஞ்சத்³வாரிகங், அவஸிட்ட²ங் மானஸங். யஞ்ச தாய தாய ஸுத்ததே³ஸனாய ஸாதே⁴தப்³ப³ங், தத³பி ப²லந்தி.
Phalampi paccayuppannabhāvena ekavidhaṃ. Adhigantabbatopi sampāpakahetuvasena phalapariyāyo labbhatīti nibbattetabbaadhigantabbabhāvato duvidhaṃ. Ñāpetabbanibbattetabbapattabbato tividhaṃ. Paccayuppannavipākakiriyāvacanatthanibbānavasena pañcavidhaṃ. Sabhāgahetunibbattaṃ asabhāgahetunibbattanti evamādivasena anekavidhañcāti veditabbaṃ. Tathā lokiyaṃ lokuttaranti. Tattha lokuttaraṃ cattāri sāmaññaphalāni. Lokiyaphalaṃ duvidhaṃ kāyikaṃ mānasañca . Tattha kāyikaṃ pañcadvārikaṃ, avasiṭṭhaṃ mānasaṃ. Yañca tāya tāya suttadesanāya sādhetabbaṃ, tadapi phalanti.
பூ⁴மீதி ஸாஸவபூ⁴மி அனாஸவபூ⁴மி ஸங்க²தபூ⁴மி அஸங்க²தபூ⁴மி த³ஸ்ஸனபூ⁴மி பா⁴வனாபூ⁴மி புது²ஜ்ஜனபூ⁴மி ஸெக்க²பூ⁴மி அஸெக்க²பூ⁴மி ஸாவகபூ⁴மி பச்சேகபு³த்³த⁴பூ⁴மி ஸம்மாஸம்பு³த்³த⁴பூ⁴மி ஜா²னபூ⁴மி அஸமாஹிதபூ⁴மி படிபஜ்ஜமானபூ⁴மி படிபன்னபூ⁴மி பட²மாபூ⁴மி யாவ சதுத்தீ²பூ⁴மி காமாவசரபூ⁴மி யாவ லோகுத்தரபூ⁴மீதி ப³ஹுவிதா⁴. தத்த² ஸாஸவபூ⁴மி பரித்தமஹக்³க³தா த⁴ம்மா. அனாஸவபூ⁴மி அப்பமாணா த⁴ம்மா. ஸங்க²தபூ⁴மி நிப்³பா³னவஜ்ஜா ஸப்³பே³ ஸபா⁴வத⁴ம்மா. அஸங்க²தபூ⁴மி அப்பச்சயா த⁴ம்மா. த³ஸ்ஸனபூ⁴மி பட²மமக்³க³ப²லத⁴ம்மா. பா⁴வனாபூ⁴மி அவஸிட்ட²மக்³க³ப²லத⁴ம்மா. புது²ஜ்ஜனபூ⁴மி ஹீனமஜ்ஜி²மா த⁴ம்மா. ஸெக்க²பூ⁴மி சத்தாரோ அரியமக்³க³த⁴ம்மா ஹெட்டி²மா ச தயோ ப²லத⁴ம்மா. அஸெக்க²பூ⁴மி அக்³க³ப²லத⁴ம்மா. ஸாவகபச்சேகபு³த்³த⁴பு³த்³த⁴த⁴ம்மா ஸாவகாதி³பூ⁴மியோ. ஜா²னபூ⁴மி ஜா²னத⁴ம்மா. அஸமாஹிதபூ⁴மி ஜா²னவஜ்ஜிதா த⁴ம்மா. படிபஜ்ஜமானபூ⁴மி மக்³க³த⁴ம்மா. படிபன்னபூ⁴மி ப²லத⁴ம்மா. பட²மாதி³பூ⁴மியோ ஸஹ ப²லேன சத்தாரோ மக்³கா³ அபரியாபன்னா த⁴ம்மா ‘‘பட²மாய பூ⁴மியா பத்தியா’’திஆதி³வசனதோ. காமாவசராதி³பூ⁴மியோ காமாவசராதி³த⁴ம்மா. யே ச த⁴ம்மா தேஸங் தேஸங் ஹாரனயானங் பதிட்டா²னபா⁴வேன ஸுத்தேஸு நித்³தா⁴ரீயந்தி, தேபி பூ⁴மியோதி விஞ்ஞாதப்³பா³.
Bhūmīti sāsavabhūmi anāsavabhūmi saṅkhatabhūmi asaṅkhatabhūmi dassanabhūmi bhāvanābhūmi puthujjanabhūmi sekkhabhūmi asekkhabhūmi sāvakabhūmi paccekabuddhabhūmi sammāsambuddhabhūmi jhānabhūmi asamāhitabhūmi paṭipajjamānabhūmi paṭipannabhūmi paṭhamābhūmi yāva catutthībhūmi kāmāvacarabhūmi yāva lokuttarabhūmīti bahuvidhā. Tattha sāsavabhūmi parittamahaggatā dhammā. Anāsavabhūmi appamāṇā dhammā. Saṅkhatabhūmi nibbānavajjā sabbe sabhāvadhammā. Asaṅkhatabhūmi appaccayā dhammā. Dassanabhūmi paṭhamamaggaphaladhammā. Bhāvanābhūmi avasiṭṭhamaggaphaladhammā. Puthujjanabhūmi hīnamajjhimā dhammā. Sekkhabhūmi cattāro ariyamaggadhammā heṭṭhimā ca tayo phaladhammā. Asekkhabhūmi aggaphaladhammā. Sāvakapaccekabuddhabuddhadhammā sāvakādibhūmiyo. Jhānabhūmi jhānadhammā. Asamāhitabhūmi jhānavajjitā dhammā. Paṭipajjamānabhūmi maggadhammā. Paṭipannabhūmi phaladhammā. Paṭhamādibhūmiyo saha phalena cattāro maggā apariyāpannā dhammā ‘‘paṭhamāya bhūmiyā pattiyā’’tiādivacanato. Kāmāvacarādibhūmiyo kāmāvacarādidhammā. Ye ca dhammā tesaṃ tesaṃ hāranayānaṃ patiṭṭhānabhāvena suttesu niddhārīyanti, tepi bhūmiyoti viññātabbā.
உபனிஸாதி ப³லவகாரணங், யோ உபனிஸ்ஸயபச்சயோதி வுச்சதி. யஞ்ச ஸந்தா⁴ய ஸுத்தே ‘‘து³க்கூ²பனிஸா ஸத்³தா⁴ ஸத்³தூ⁴பனிஸங் ‘ஸீல’ந்தி யாவ விமுத்தூபனிஸங் விமுத்திஞாணத³ஸ்ஸன’’ந்தி வுத்தங். அபி ச உபனிஸாதி தஸ்மிங் தஸ்மிங் ஸமயே ஸித்³த⁴ந்தே ஹத³யபூ⁴தங் அப்³ப⁴ந்தரங் வுச்சதி. இதா⁴பி நெத்திஹத³யங், யங் ஸம்மா பரிக்³க³ண்ஹந்தா த⁴ம்மகதி²கா தஸ்மிங் தஸ்மிங் ஸுத்தே ஆக³தத⁴ம்மமுகே²ன ஸப்³ப³ஹாரனயயோஜனாய ஸமத்தா² ஹொந்தி. கிங் பனேதங் நெத்திஹத³யங்? யதி³த³ங் ஏதஸ்ஸேவ தெத்திங்ஸவித⁴ஸ்ஸ பகரணபத³த்த²ஸோளஸஸ்ஸ அட்ட²வீஸதிவித⁴பட்டா²னவிப⁴ங்க³ஸஹிதஸ்ஸ விஸயோ ஸஹ நிமித்தவிபா⁴கே³ன அஸங்கரதோ வவத்தி²தோ.
Upanisāti balavakāraṇaṃ, yo upanissayapaccayoti vuccati. Yañca sandhāya sutte ‘‘dukkhūpanisā saddhā saddhūpanisaṃ ‘sīla’nti yāva vimuttūpanisaṃ vimuttiñāṇadassana’’nti vuttaṃ. Api ca upanisāti tasmiṃ tasmiṃ samaye siddhante hadayabhūtaṃ abbhantaraṃ vuccati. Idhāpi nettihadayaṃ, yaṃ sammā pariggaṇhantā dhammakathikā tasmiṃ tasmiṃ sutte āgatadhammamukhena sabbahāranayayojanāya samatthā honti. Kiṃ panetaṃ nettihadayaṃ? Yadidaṃ etasseva tettiṃsavidhassa pakaraṇapadatthasoḷasassa aṭṭhavīsatividhapaṭṭhānavibhaṅgasahitassa visayo saha nimittavibhāgena asaṅkarato vavatthito.
ஸெய்யதி²த³ங் – தே³ஸனாஹாரஸ்ஸ அஸ்ஸாதா³த³யோ விஸயோ, தஸ்ஸ அஸ்ஸாதா³தி³விபா⁴வனலக்க²ணத்தா. தஸ்ஸ அஸ்ஸாதோ³ ஸுக²ங் ஸோமனஸ்ஸந்தி ஏவமாதி³விபா⁴கோ³, தஸ்ஸ நிமித்தங் இட்டா²ரம்மணாதி³, அயஞ்ச அத்தோ² தே³ஸனாஹாரவிசயஹாரனித்³தே³ஸவண்ணனாயங் வித்தா²ரதோ பகாஸிதோ ஏவ. ஸுத்தே ஆக³தத⁴ம்மஸ்ஸ ஸபா⁴க³விஸபா⁴க³த⁴ம்மாவட்டனவிஸயோ ஆவட்டஹாரோ, தது³ப⁴யஆவட்டனலக்க²ணத்தா. ஸுத்தே ஆக³தத⁴ம்மானங் பச்சனீகத⁴ம்மவிஸயோ பரிவத்தனஹாரோ, படிபக்க²த⁴ம்மபரிவத்தனலக்க²ணத்தா. பத³ட்டா²னபரிக்கா²ரேஸு ஆஸன்னகாரணங் உபனிஸ்ஸயகாரணஞ்ச பத³ட்டா²னங், ஹேது பரிக்கா²ரோதி அயமேதேஸங் விஸேஸோ.
Seyyathidaṃ – desanāhārassa assādādayo visayo, tassa assādādivibhāvanalakkhaṇattā. Tassa assādo sukhaṃ somanassanti evamādivibhāgo, tassa nimittaṃ iṭṭhārammaṇādi, ayañca attho desanāhāravicayahāraniddesavaṇṇanāyaṃ vitthārato pakāsito eva. Sutte āgatadhammassa sabhāgavisabhāgadhammāvaṭṭanavisayo āvaṭṭahāro, tadubhayaāvaṭṭanalakkhaṇattā. Sutte āgatadhammānaṃ paccanīkadhammavisayo parivattanahāro, paṭipakkhadhammaparivattanalakkhaṇattā. Padaṭṭhānaparikkhāresu āsannakāraṇaṃ upanissayakāraṇañca padaṭṭhānaṃ, hetu parikkhāroti ayametesaṃ viseso.
ஸபா⁴க³விஸபா⁴க³த⁴ம்மா ச தேஸங் தேஸங் த⁴ம்மானங் அனுகூலபடிகூலத⁴ம்மா யதா²க்கமங் வேதி³தப்³பா³. யதா² – ஸம்மாதி³ட்டி²யா ஸம்மாஸங்கப்போ ஸபா⁴கோ³, மிச்சா²ஸங்கப்போ விஸபா⁴கோ³தி இமினா நயேன ஸப்³ப³ங் ஸபா⁴க³விஸபா⁴க³தோ வேதி³தப்³ப³ங்.
Sabhāgavisabhāgadhammā ca tesaṃ tesaṃ dhammānaṃ anukūlapaṭikūladhammā yathākkamaṃ veditabbā. Yathā – sammādiṭṭhiyā sammāsaṅkappo sabhāgo, micchāsaṅkappo visabhāgoti iminā nayena sabbaṃ sabhāgavisabhāgato veditabbaṃ.
லக்க²ணந்தி ஸபா⁴வோ. ஸோ ஹாரனயானங் நித்³தே³ஸே விபா⁴விதோ ஏவ.
Lakkhaṇanti sabhāvo. So hāranayānaṃ niddese vibhāvito eva.
யங் பனேதங் ஹேதுஆதி³விஸேஸவினிமுத்தங் ஹாரனயானங் யோஜனானிப³ந்த⁴னங், ஸோ நயோ. யதா²ஹ – லக்க²ணஹாரே ‘‘ஏவங் யே த⁴ம்மா ஏகலக்க²ணா கிச்சதோ ச லக்க²ணதோ ச ஸாமஞ்ஞதோ சா’’திஆதி³. ததா² விசயேன ஹாரேன விசினித்வா யுத்திஹாரேன யோஜேதப்³பா³தி. ததா² ஸோத⁴னஹாராதீ³ஸு ஸுத்³தோ⁴ ஆரம்போ⁴ ஹோதி, ஸோ பஞ்ஹோ விஸ்ஸஜ்ஜிதோ ப⁴வதீதி ஏவமாதி³. ஏகத்தாத³யோபி நயா இத⁴ நயோதி க³ஹேதப்³பா³.
Yaṃ panetaṃ hetuādivisesavinimuttaṃ hāranayānaṃ yojanānibandhanaṃ, so nayo. Yathāha – lakkhaṇahāre ‘‘evaṃ ye dhammā ekalakkhaṇā kiccato ca lakkhaṇato ca sāmaññato cā’’tiādi. Tathā vicayena hārena vicinitvā yuttihārena yojetabbāti. Tathā sodhanahārādīsu suddho ārambho hoti, so pañho vissajjito bhavatīti evamādi. Ekattādayopi nayā idha nayoti gahetabbā.
ஏவங் ஹேதுப²லாதீ³னி உபதா⁴ரெத்வா நேஸங் வஸேன தத்த² தத்த² ஸுத்தே லப்³ப⁴மானபத³த்த²னித்³தா⁴ரணமுகே²ன யதா²லக்க²ணங் ஏதே ஹாரா நயா ச யோஜேதப்³பா³. விஸேஸதோ பன பத³ட்டா²னபரிக்கா²ரா ஹேதுவஸேன. தே³ஸனாவிசயசதுப்³யூஹஸமாரோபனா ஹேதுப²லவஸேன. ததா² வேவசனபஞ்ஞத்திஓதரணஸோத⁴னா ப²லவஸேனேவாதி கேசி. விப⁴த்தி ஹேதுபூ⁴மிவஸேன. பரிவத்தோ விஸபா⁴க³வஸேன. ஆவட்டோ ஸபா⁴க³விஸபா⁴க³வஸேன. லக்க²ணயுத்திஅதி⁴ட்டா²னா நயவஸேன யோஜேதப்³பா³தி. எத்தாவதா ச யங் வுத்தங் –
Evaṃ hetuphalādīni upadhāretvā nesaṃ vasena tattha tattha sutte labbhamānapadatthaniddhāraṇamukhena yathālakkhaṇaṃ ete hārā nayā ca yojetabbā. Visesato pana padaṭṭhānaparikkhārā hetuvasena. Desanāvicayacatubyūhasamāropanā hetuphalavasena. Tathā vevacanapaññattiotaraṇasodhanā phalavasenevāti keci. Vibhatti hetubhūmivasena. Parivatto visabhāgavasena. Āvaṭṭo sabhāgavisabhāgavasena. Lakkhaṇayuttiadhiṭṭhānā nayavasena yojetabbāti. Ettāvatā ca yaṃ vuttaṃ –
‘‘ஸாமஞ்ஞதோ விஸேஸேன, பத³த்தோ² லக்க²ணங் கமோ;
‘‘Sāmaññato visesena, padattho lakkhaṇaṃ kamo;
எத்தாவதா ச ஹெத்வாதீ³, வேதி³தப்³பா³ ஹி விஞ்ஞுனா’’தி.
Ettāvatā ca hetvādī, veditabbā hi viññunā’’ti.
அயங் கா³தா² வுத்தத்தா² ஹோதி.
Ayaṃ gāthā vuttatthā hoti.
நித்³தே³ஸவாரவண்ணனா நிட்டி²தா.
Niddesavāravaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / ஸுத்தபிடக • Suttapiṭaka / கு²த்³த³கனிகாய • Khuddakanikāya / நெத்திப்பகரணபாளி • Nettippakaraṇapāḷi / 3. நித்³தே³ஸவாரோ • 3. Niddesavāro
டீகா • Tīkā / ஸுத்தபிடக (டீகா) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / கு²த்³த³கனிகாய (டீகா) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / நெத்திப்பகரண-டீகா • Nettippakaraṇa-ṭīkā / 3. நித்³தே³ஸவாரவண்ணனா • 3. Niddesavāravaṇṇanā
டீகா • Tīkā / ஸுத்தபிடக (டீகா) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / கு²த்³த³கனிகாய (டீகா) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / நெத்திவிபா⁴வினீ • Nettivibhāvinī / 3. நித்³தே³ஸவாரஅத்த²விபா⁴வனா • 3. Niddesavāraatthavibhāvanā