Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / நெத்திப்பகரண-டீகா • Nettippakaraṇa-ṭīkā |
3. நித்³தே³ஸவாரவண்ணனா
3. Niddesavāravaṇṇanā
4. நித்³தே³ஸவாரே ஸாமஞ்ஞதோதி ஸாதா⁴ரணதோ. விஸேஸேனாதி அஸாதா⁴ரணதோ. பத³த்தோ²தி ஸத்³த³த்தோ². லக்க²ணந்தி ஸபா⁴வோ. கமோதி அனுபுப்³பீ³. எத்தாவதாதி எத்தகப்பமாணபா⁴வோ. ஹெத்வாதீ³தி ஹேதுப²லபூ⁴மிஉபனிஸாஸபா⁴க³விஸபா⁴க³லக்க²ணனயா. விஸேஸதோ பன லக்க²ணந்தி ஸம்ப³ந்தோ⁴.
4. Niddesavāre sāmaññatoti sādhāraṇato. Visesenāti asādhāraṇato. Padatthoti saddattho. Lakkhaṇanti sabhāvo. Kamoti anupubbī. Ettāvatāti ettakappamāṇabhāvo. Hetvādīti hetuphalabhūmiupanisāsabhāgavisabhāgalakkhaṇanayā. Visesato pana lakkhaṇanti sambandho.
ஹாரஸங்கே²பவண்ணனா
Hārasaṅkhepavaṇṇanā
1. யங், பி⁴க்க²வேதி எத்த² யந்தி பச்சத்தவசனங், தஞ்ச ஸுக²ங், ஸோமனஸ்ஸந்தி த்³வயேன ஸமானாதி⁴கரணந்தி கத்வா ‘‘அஸ்ஸாதீ³யதீதி அஸ்ஸாதோ³, ஸுக²ங், ஸோமனஸ்ஸஞ்சா’’தி வுத்தங். ஸுகா²தி³வேத³னா விய மனாபியரூபாதி³பி அவீதராக³ஸ்ஸ அஸ்ஸாதே³தப்³ப³ந்தி ஆஹ ‘‘ஏவங் இட்டா²ரம்மணம்பீ’’தி. ‘‘அஸ்ஸாதே³தி ஏதாயாதி வா அஸ்ஸாதோ³, தண்ஹா’’தி ஏதேன ‘‘ய’’ந்தி ஹேதுஅத்தே² நிபாதோதி த³ஸ்ஸேதி. தத்ராயமத்தோ² – யேன ஹேதுனா பஞ்சுபாதா³னக்க²ந்தே⁴ படிச்ச அஸ்ஸாத³னீயபா⁴வேன உப்பஜ்ஜதி ஸுக²ங் ஸோமனஸ்ஸங், அயங் தண்ஹாஸங்கா²தோ அஸ்ஸாதோ³ அஸ்ஸாத³னகிரியாய காரணந்தி. இதி கத்வா அயமத்தோ² தி³ட்டா²பி⁴னந்த³னாதி³பா⁴வதோ விபல்லாஸேஸுபி ஸம்ப⁴வதீதி ஆஹ ‘‘ஏவங் விபல்லாஸாபீ’’தி. அனிட்ட²ம்பீதி பி-ஸத்³தே³ன இட்ட²ம்பீதி யோஜேதப்³ப³ங், அனவஸேஸா ஸாஸவா த⁴ம்மா இத⁴ ஆரம்மணக்³க³ஹணேன க³ஹிதாதி ஆஹ ‘‘ஸப்³பே³ஸங் தேபூ⁴மகஸங்கா²ரான’’ந்தி.
1.Yaṃ, bhikkhaveti ettha yanti paccattavacanaṃ, tañca sukhaṃ, somanassanti dvayena samānādhikaraṇanti katvā ‘‘assādīyatīti assādo, sukhaṃ, somanassañcā’’ti vuttaṃ. Sukhādivedanā viya manāpiyarūpādipi avītarāgassa assādetabbanti āha ‘‘evaṃ iṭṭhārammaṇampī’’ti. ‘‘Assādeti etāyāti vā assādo, taṇhā’’ti etena ‘‘ya’’nti hetuatthe nipātoti dasseti. Tatrāyamattho – yena hetunā pañcupādānakkhandhe paṭicca assādanīyabhāvena uppajjati sukhaṃ somanassaṃ, ayaṃ taṇhāsaṅkhāto assādo assādanakiriyāya kāraṇanti. Iti katvā ayamattho diṭṭhābhinandanādibhāvato vipallāsesupi sambhavatīti āha ‘‘evaṃ vipallāsāpī’’ti. Aniṭṭhampīti pi-saddena iṭṭhampīti yojetabbaṃ, anavasesā sāsavā dhammā idha ārammaṇaggahaṇena gahitāti āha ‘‘sabbesaṃ tebhūmakasaṅkhārāna’’nti.
து³க்கா²து³க்க²மஸுக²வேத³னானந்தி எத்த² து³க்க²ஸபா⁴வா ஏவ அது³க்க²மஸுகா² வேத³னா க³ஹிதா அனிட்டா²ரம்மணஸ்ஸ அதி⁴ப்பேதத்தா, ந ஸுக²ஸபா⁴வா. யங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங் ‘‘யாயங், ப⁴ந்தே, அது³க்க²மஸுகா² வேத³னா, ஸந்தஸ்மிங் ஏஸா பணீதே ஸுகே² வுத்தா ப⁴க³வதா’’தி (ம॰ நி॰ 2.88; ஸங்॰ நி॰ 4.267). ‘‘ஸுக²பரியாயஸப்³பா⁴வதோ’’தி இமினா இட்ட²தாமத்ததோபி லேஸேன ஸத்தானங் ஆரம்மணஸ்ஸ அஸ்ஸாத³னீயதா ஸம்ப⁴வதீதி த³ஸ்ஸேதி.
Dukkhādukkhamasukhavedanānanti ettha dukkhasabhāvā eva adukkhamasukhā vedanā gahitā aniṭṭhārammaṇassa adhippetattā, na sukhasabhāvā. Yaṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘yāyaṃ, bhante, adukkhamasukhā vedanā, santasmiṃ esā paṇīte sukhe vuttā bhagavatā’’ti (ma. ni. 2.88; saṃ. ni. 4.267). ‘‘Sukhapariyāyasabbhāvato’’ti iminā iṭṭhatāmattatopi lesena sattānaṃ ārammaṇassa assādanīyatā sambhavatīti dasseti.
ஆதீ³னவோ தோ³ஸனிஸ்ஸந்த³னதாய தோ³ஸோ, ஸ்வாயங் பீளனவுத்தியா வேதி³தப்³போ³தி ஆஹ ‘‘ஆதீ³னவோ து³க்கா² வேத³னா, திஸ்ஸோபி வா து³க்க²தா’’தி. ஏவங் தோ³ஸத்த²தங் ஆதீ³னவஸ்ஸ த³ஸ்ஸெத்வா இதா³னி கபணத்த²தங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘அத² வா’’திஆதி³ வுத்தங். யதோதி யஸ்மா தோ³ஸகபணஸபா⁴வத்தாதி வுத்தங் ஹோதி.
Ādīnavo dosanissandanatāya doso, svāyaṃ pīḷanavuttiyā veditabboti āha ‘‘ādīnavo dukkhā vedanā, tissopi vā dukkhatā’’ti. Evaṃ dosatthataṃ ādīnavassa dassetvā idāni kapaṇatthataṃ dassetuṃ ‘‘atha vā’’tiādi vuttaṃ. Yatoti yasmā dosakapaṇasabhāvattāti vuttaṃ hoti.
நிஸ்ஸரதீதி விவித்தி, ஸப்³ப³ஸங்கா²ரவிவேகோதி அத்தோ². ஸாமஞ்ஞனித்³தே³ஸேனாதி நிஸ்ஸரணஸத்³த³வசனீயதாஸாமஞ்ஞேன. புரிமானந்தி அஸ்ஸாதா³தீ³னவதானங். உபாயோ சாதிஆதீ³ஸு ச-ஸத்³தோ³ பத³பூரணமத்தந்தி கத்வா ஆஹ ‘‘பச்சி²மானஞ்சா’’தி, ப²லாதீ³னந்தி அத்தோ². தத³ந்தோக³த⁴பே⁴தா³னந்தி அரியமக்³க³பரியாபன்னவிஸேஸானங்.
Nissaratīti vivitti, sabbasaṅkhāravivekoti attho. Sāmaññaniddesenāti nissaraṇasaddavacanīyatāsāmaññena. Purimānanti assādādīnavatānaṃ. Upāyo cātiādīsu ca-saddo padapūraṇamattanti katvā āha ‘‘pacchimānañcā’’ti, phalādīnanti attho. Tadantogadhabhedānanti ariyamaggapariyāpannavisesānaṃ.
காமப⁴வாதீ³னந்தி ஆதி³-ஸத்³தே³ன ந ரூபாரூபப⁴வா ஏவ க³ஹிதா, அத² கோ² தே ச ஸஞ்ஞீப⁴வாத³யோ ச ஏகவோகாரப⁴வாத³யோ ச க³ஹிதா. தேனாஹ ‘‘திண்ணங் திண்ணங் ப⁴வான’’ந்தி.
Kāmabhavādīnanti ādi-saddena na rūpārūpabhavā eva gahitā, atha kho te ca saññībhavādayo ca ekavokārabhavādayo ca gahitā. Tenāha ‘‘tiṇṇaṃ tiṇṇaṃ bhavāna’’nti.
யாவதே³வ அனுபாதா³பரினிப்³பா³னத்தா² ப⁴க³வதோ தே³ஸனாதி ஆஹ ‘‘நனு ச…பே॰… நிப்பா²தீ³யதீ’’தி. ‘‘வுத்தமேவா’’தி இமினா புனருத்திதோ³ஸங் சோதே³தி. இதரோ ‘‘ஸச்சமேத’’ந்தி அனுஜானித்வா ‘‘தஞ்ச கோ²’’திஆதி³னா பரிஹரதி. ‘‘பரம்பராயா’’தி ஏதேன அஜ்ஜ²த்தங் யோனிஸோமனஸிகாரோ விய ந பரதோகோ⁴ஸோ ஆஸன்னகாரணங் த⁴ம்மாதி⁴க³மஸ்ஸ த⁴ம்மஸ்ஸ பச்சத்தங் வேத³னீயத்தாதி த³ஸ்ஸேதி. ததா² ஹி ‘‘அக்கா²தாரோ ததா²க³தா, படிபன்னா பமொக்க²ந்தி, ஜா²யினோ மாரப³ந்த⁴னா’’தி (த⁴॰ ப॰ 276) வுத்தங். தத³தி⁴க³மகாரணங் அரியமக்³கா³தி⁴க³மகாரணங் ஸியா. கிங் பன தந்தி ஆஹ ‘‘ஸம்பத்திப⁴வஹேதூ’’தி, தேன சரிமத்தபா⁴வஹேதுபூ⁴தங் புஞ்ஞஸம்பத்திங் வத³தி.
Yāvadeva anupādāparinibbānatthā bhagavato desanāti āha ‘‘nanu ca…pe… nipphādīyatī’’ti. ‘‘Vuttamevā’’ti iminā punaruttidosaṃ codeti. Itaro ‘‘saccameta’’nti anujānitvā ‘‘tañca kho’’tiādinā pariharati. ‘‘Paramparāyā’’ti etena ajjhattaṃ yonisomanasikāro viya na paratoghoso āsannakāraṇaṃ dhammādhigamassa dhammassa paccattaṃ vedanīyattāti dasseti. Tathā hi ‘‘akkhātāro tathāgatā, paṭipannā pamokkhanti, jhāyino mārabandhanā’’ti (dha. pa. 276) vuttaṃ. Tadadhigamakāraṇaṃ ariyamaggādhigamakāraṇaṃ siyā. Kiṃ pana tanti āha ‘‘sampattibhavahetū’’ti, tena carimattabhāvahetubhūtaṃ puññasampattiṃ vadati.
‘‘அத்தானுதி³ட்டி²ங் ஊஹச்ச, ஏவங் மச்சுதரோ ஸியா’’தி இத³ங் அரியமக்³க³ஸ்ஸ புப்³ப³பா⁴க³படிபதா³ய ப²லபா⁴வஸாத⁴னங். யேன ஹி விதி⁴னா அத்தானுதி³ட்டி²ஸமுக்³கா⁴தோ, மச்சுதரணஞ்ச ஸியா, ஸோ ‘‘ஏவ’’ந்தி இமினா பகாஸிதோதி. அத்தானுதி³ட்டி²ஸமுக்³கா⁴தமச்சுதரணானங் ப²லபா⁴வே வத்தப்³ப³மேவ நத்தி².
‘‘Attānudiṭṭhiṃ ūhacca, evaṃ maccutaro siyā’’ti idaṃ ariyamaggassa pubbabhāgapaṭipadāya phalabhāvasādhanaṃ. Yena hi vidhinā attānudiṭṭhisamugghāto, maccutaraṇañca siyā, so ‘‘eva’’nti iminā pakāsitoti. Attānudiṭṭhisamugghātamaccutaraṇānaṃ phalabhāve vattabbameva natthi.
‘‘த⁴ம்மோ ஹவே’’தி பன கா³தா²யங் லோகியஸ்ஸ புஞ்ஞப²லஸ்ஸ வுத்தத்தா ஆஹ ‘‘இத³ங் ப²ல’’ந்தி. யங் நிப்³ப³த்தேதப்³ப³ங், தங் ப²லங். யங் நிப்³ப³த்தகங், ஸோ உபாயோ. அயமெத்த² வினிச்ச²யோ. தேனாஹ ‘‘ஏதேன நயேனா’’திஆதி³. உபதி⁴ஸம்பத்தீதி அத்தபா⁴வஸோபா⁴.
‘‘Dhammo have’’ti pana gāthāyaṃ lokiyassa puññaphalassa vuttattā āha ‘‘idaṃ phala’’nti. Yaṃ nibbattetabbaṃ, taṃ phalaṃ. Yaṃ nibbattakaṃ, so upāyo. Ayamettha vinicchayo. Tenāha ‘‘etena nayenā’’tiādi. Upadhisampattīti attabhāvasobhā.
விஸுத்³தீ⁴தி ஞாணத³ஸ்ஸனவிஸுத்³தி⁴ அதி⁴ப்பேதாதி ஆஹ – ‘‘எத்தா²பி…பே॰… விஞ்ஞாது’’ந்தி. ‘‘யஸ்மா பனா’’திஆதி³னாபி தமேவத்த²ங் வசனந்தரே பாகடதரங் கரோதி.
Visuddhīti ñāṇadassanavisuddhi adhippetāti āha – ‘‘etthāpi…pe… viññātu’’nti. ‘‘Yasmā panā’’tiādināpi tamevatthaṃ vacanantare pākaṭataraṃ karoti.
ஸரூபதோ ஆக³தானி ‘‘யதோ கோ², பி⁴க்க²வே, பி⁴க்கு² பஞ்சன்னங் உபாதா³னக்க²ந்தா⁴னங் ஸமுத³யஞ்ச அத்த²ங்க³மஞ்ச அஸ்ஸாத³ஞ்ச ஆதீ³னவஞ்ச நிஸ்ஸரணஞ்ச யதா²பூ⁴தங் பஜானாதீ’’திஆதீ³ஸு (ஸங்॰ நி॰ 3.26-28). ஏகதே³ஸேன ஆக³தானி ‘‘ஸங்யோஜனியேஸு, பி⁴க்க²வே, த⁴ம்மேஸு அஸ்ஸாதா³னுபஸ்ஸினோ விஹரதோ (ஸங்॰ நி॰ 2.53), ப³ஹுது³க்கா² ப³ஹுபாயாஸா, ஆதீ³னவோ எத்த² பி⁴ய்யோ (ம॰ நி॰ 1.117), ஸங்கா²ரானமேதங் நிஸ்ஸரணங், யதி³த³ங் நிப்³பா³ன’’ந்திஆதீ³ஸு (படி॰ ம॰ 1.24; 3.41). ந ஸரூபேன ஆக³தானி யதா² ஸாமஞ்ஞப²லஸுத்தாதீ³ஸு. அத்த²வஸேனாதி அஸ்ஸாதே³தப்³பா³தி³அத்த²வஸேன. ந பபஞ்சிதோதி ந வித்தா²ரிதோ.
Sarūpato āgatāni ‘‘yato kho, bhikkhave, bhikkhu pañcannaṃ upādānakkhandhānaṃ samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ pajānātī’’tiādīsu (saṃ. ni. 3.26-28). Ekadesenaāgatāni ‘‘saṃyojaniyesu, bhikkhave, dhammesu assādānupassino viharato (saṃ. ni. 2.53), bahudukkhā bahupāyāsā, ādīnavo ettha bhiyyo (ma. ni. 1.117), saṅkhārānametaṃ nissaraṇaṃ, yadidaṃ nibbāna’’ntiādīsu (paṭi. ma. 1.24; 3.41). Na sarūpena āgatāni yathā sāmaññaphalasuttādīsu. Atthavasenāti assādetabbādiatthavasena. Na papañcitoti na vitthārito.
2. ஏஸேவ நயோதி அதிதே³ஸேன விசியமானவசனஸேஸோ அதிதி³ட்டோ². பா⁴வத்தே² தோஹி ஆஹ ‘‘விஸ்ஸஜ்ஜிதந்தி விஸ்ஸஜ்ஜனா’’தி. ஸுத்தே ஆக³தங் ந அத்த²ஸங்வண்ணனாவஸேன அட்ட²கதா²யங் ஆக³தந்தி அதி⁴ப்பாயோ. புச்சா²னுரூபதா இத⁴ புப்³பா³பரந்தி சதுப்³யூஹபுப்³பா³பரதோ இமங் விஸேஸெத்வா த³ஸ்ஸேதி. புச்சா²னுஸந்தீ⁴தி புச்சா²ய விஸ்ஸஜ்ஜனேன அனுஸந்தா⁴னங். அட்ட²கதா²யங் பன ஹெட்டி²மதே³ஸனாய புச்சா²னிமித்தபவத்தஉபரிதே³ஸனாய ஸம்ப³ந்தோ⁴ ‘‘புச்சா²னுஸந்தீ⁴’’தி வுத்தங். புப்³பா³பெக்க²ந்தி புச்சி²தவிஸ்ஸஜ்ஜிதபதா³பெக்க²ங். ‘‘ஸுத்தஸ்ஸா’’தி வா இமினா புச்சா²விஸ்ஸஜ்ஜனாஅனுகீ³தியோ ட²பெத்வா ஸேஸோ விசயஹாரபத³த்தோ² ஸங்க³ஹிதோதி பத³ஸ்ஸாபி ஸங்க³ஹோ வேதி³தப்³போ³. இமஸ்மிங் பக்கே² கா³தா²யங் ச-ஸத்³தோ³ பத³பூரணமத்தே த³ட்ட²ப்³போ³.
2.Esevanayoti atidesena viciyamānavacanaseso atidiṭṭho. Bhāvatthe tohi āha ‘‘vissajjitanti vissajjanā’’ti. Sutte āgataṃ na atthasaṃvaṇṇanāvasena aṭṭhakathāyaṃ āgatanti adhippāyo. Pucchānurūpatā idha pubbāparanti catubyūhapubbāparato imaṃ visesetvā dasseti. Pucchānusandhīti pucchāya vissajjanena anusandhānaṃ. Aṭṭhakathāyaṃ pana heṭṭhimadesanāya pucchānimittapavattauparidesanāya sambandho ‘‘pucchānusandhī’’ti vuttaṃ. Pubbāpekkhanti pucchitavissajjitapadāpekkhaṃ. ‘‘Suttassā’’ti vā iminā pucchāvissajjanāanugītiyo ṭhapetvā seso vicayahārapadattho saṅgahitoti padassāpi saṅgaho veditabbo. Imasmiṃ pakkhe gāthāyaṃ ca-saddo padapūraṇamatte daṭṭhabbo.
‘‘சக்கு² அனிச்ச’’ந்தி புட்டே² ‘‘ஆம, சக்கு² அனிச்சமேவா’’தி ஏகந்ததோ விஸ்ஸஜ்ஜனங் ஏகங்ஸப்³யாகரணங். ‘‘அஞ்ஞிந்த்³ரியங் பா⁴வேதப்³ப³ங், ஸச்சி²காதப்³ப³ஞ்சா’’தி புட்டே² ‘‘மக்³க³பரியாபன்னங் பா⁴வேதப்³ப³ங், ப²லபரியாபன்னங் ஸச்சி²காதப்³ப³’’ந்தி விப⁴ஜித்வா விஸ்ஸஜ்ஜனங் விப⁴ஜ்ஜப்³யாகரணங். ‘‘அஞ்ஞிந்த்³ரியங் குஸல’’ந்தி புட்டே² ‘‘கிங் அனவஜ்ஜட்டோ² குஸலட்டோ², உதா³ஹு ஸுக²விபாகட்டோ²’’தி படிபுச்சி²த்வா விஸ்ஸஜ்ஜனங் படிபுச்சா²ப்³யாகரணங். ‘‘ஸஸ்ஸதோ அத்தா, அஸஸ்ஸதோ வா’’தி வுத்தே ‘‘அப்³யாகதமேத’’ந்திஆதி³னா அவிஸ்ஸஜ்ஜனங் ட²பனங். ‘‘கிங் பனேதே குஸலாதி வா த⁴ம்மாதி வா ஏகத்தா², உதா³ஹு நானத்தா²’’தி இத³ங் புச்ச²னங் ஸாவஸேஸங். விஸ்ஸஜ்ஜனஸ்ஸ பன ஸாவஸேஸதா வேனெய்யஜ்ஜா²ஸயவஸேன தே³ஸனாயங் வேதி³தப்³பா³. அப்பாடிஹீரகங் ஸஉத்தரங். ஸப்பாடிஹீரகங் நிருத்தரங். ஸேஸங் விசயஹாரனித்³தே³ஸே ஸுவிஞ்ஞெய்யமேவ.
‘‘Cakkhu anicca’’nti puṭṭhe ‘‘āma, cakkhu aniccamevā’’ti ekantato vissajjanaṃ ekaṃsabyākaraṇaṃ. ‘‘Aññindriyaṃ bhāvetabbaṃ, sacchikātabbañcā’’ti puṭṭhe ‘‘maggapariyāpannaṃ bhāvetabbaṃ, phalapariyāpannaṃ sacchikātabba’’nti vibhajitvā vissajjanaṃ vibhajjabyākaraṇaṃ. ‘‘Aññindriyaṃ kusala’’nti puṭṭhe ‘‘kiṃ anavajjaṭṭho kusalaṭṭho, udāhu sukhavipākaṭṭho’’ti paṭipucchitvā vissajjanaṃ paṭipucchābyākaraṇaṃ. ‘‘Sassato attā, asassato vā’’ti vutte ‘‘abyākatameta’’ntiādinā avissajjanaṃ ṭhapanaṃ. ‘‘Kiṃ panete kusalāti vā dhammāti vā ekatthā, udāhu nānatthā’’ti idaṃ pucchanaṃ sāvasesaṃ. Vissajjanassa pana sāvasesatā veneyyajjhāsayavasena desanāyaṃ veditabbā. Appāṭihīrakaṃ sauttaraṃ. Sappāṭihīrakaṃ niruttaraṃ. Sesaṃ vicayahāraniddese suviññeyyameva.
எத்த² ச அஸ்ஸாதோ³ அஸ்ஸாத³ஹேது யாவ ஆணத்திஹேதூதி ஏவங் ஹேதூனம்பி அஸ்ஸாதா³த³யோ வேதி³தப்³பா³. தத்த² ஸங்கே²பதோ ஸுக²ஸுக²பச்சயலக்க²ணோ அஸ்ஸாதோ³, ஸோ விஸேஸதோ ஸக்³க³ஸம்பத்தியா தீ³பேதப்³போ³. ஸா ஹி தஸ்ஸ உக்கங்ஸோ, ஸேஸா பனெத்த² ப⁴வஸம்பத்தி தத³ன்வாயிகா வேதி³தப்³பா³. தஸ்ஸ ஹேது தா³னமயங், ஸீலமயஞ்ச புஞ்ஞகிரியவத்து². து³க்க²து³க்க²பச்சயலக்க²ணோ ஆதீ³னவோ. விபரிணாமஸங்கா²ரது³க்க²தானங் தத³வரோத⁴தோ வட்டது³க்க²ஸ்ஸாபி எத்த² ஸங்க³ஹோ. விஸேஸதோ பன காமானங் ஓகாரோதி த³ட்ட²ப்³போ³, ஸ்வாயங் ஸங்கிலேஸவத்து²னா, இத்தரபச்சுபட்டா²னதாதீ³ஹி ச விபா⁴வேதப்³போ³, தஸ்ஸ ஹேது த³ஸ அகுஸலகம்மபதா². நெக்க²ம்மங் நிஸ்ஸரணங், தஸ்ஸ ஹேது யதா²ரஹங் தத³னுச்ச²விகா புப்³ப³பா⁴க³ப்படிபதா³. ப²லங் தே³ஸனாப²லமேவ, தஸ்ஸ ஹேது தே³ஸனா. உபாயோ யதா²வுத்தஉபாயோவ, தஸ்ஸ ஹேது சத்தாரி சக்கானி. ஆணத்தி உபதே³ஸோ, தஸ்ஸ ராக³க்³கி³ஆதீ³ஹி லோகஸ்ஸ ஆதி³த்ததா, ஸத்து² மஹாகருணாயோகோ³ ச ஹேது.
Ettha ca assādo assādahetu yāva āṇattihetūti evaṃ hetūnampi assādādayo veditabbā. Tattha saṅkhepato sukhasukhapaccayalakkhaṇo assādo, so visesato saggasampattiyā dīpetabbo. Sā hi tassa ukkaṃso, sesā panettha bhavasampatti tadanvāyikā veditabbā. Tassa hetu dānamayaṃ, sīlamayañca puññakiriyavatthu. Dukkhadukkhapaccayalakkhaṇo ādīnavo. Vipariṇāmasaṅkhāradukkhatānaṃ tadavarodhato vaṭṭadukkhassāpi ettha saṅgaho. Visesato pana kāmānaṃ okāroti daṭṭhabbo, svāyaṃ saṃkilesavatthunā, ittarapaccupaṭṭhānatādīhi ca vibhāvetabbo, tassa hetu dasa akusalakammapathā. Nekkhammaṃ nissaraṇaṃ, tassa hetu yathārahaṃ tadanucchavikā pubbabhāgappaṭipadā. Phalaṃ desanāphalameva, tassa hetu desanā. Upāyo yathāvuttaupāyova, tassa hetu cattāri cakkāni. Āṇatti upadeso, tassa rāgaggiādīhi lokassa ādittatā, satthu mahākaruṇāyogo ca hetu.
ததா² சதூஸு அரியஸச்சேஸு ஸமுத³யேன அஸ்ஸாதோ³, து³க்கே²ன ஆதீ³னவோ, மக்³க³னிரோதே⁴ஹி நிஸ்ஸரணங், மக்³கோ³ வா உபாயோ, தது³பதே³ஸோ ஆணத்தி, அனுபாதி³ஸேஸா நிப்³பா³னதா⁴து ப²லங். இதி அனுபுப்³ப³கதா²ய ஸத்³தி⁴ங் பு³த்³தா⁴னங் ஸாமுக்கங்ஸிகாய த⁴ம்மதே³ஸனாய நித்³தா⁴ரணபா⁴வேன விசயோ வேதி³தப்³போ³. பத³ஸ்ஸ பத³த்த²ஸம்ப³ந்தோ⁴ ஹேது. ஸோ ஹி தஸ்ஸ பவத்தினிமித்தங், பஞ்ஹஸ்ஸ ஞாதுகாமதா, கதே²குகாமதா ச. அதி³ட்ட²ஜோதனாதீ³னஞ்ஹி சதுன்னங் ஞாதுகாமதா, இதரஸ்ஸ இதரா. விஸ்ஸஜ்ஜனஸ்ஸ பஞ்ஹோ ஹேது. ஏவங் ஸேஸானம்பி யதா²ரஹங் வத்தப்³ப³ங்.
Tathā catūsu ariyasaccesu samudayena assādo, dukkhena ādīnavo, magganirodhehi nissaraṇaṃ, maggo vā upāyo, tadupadeso āṇatti, anupādisesā nibbānadhātu phalaṃ. Iti anupubbakathāya saddhiṃ buddhānaṃ sāmukkaṃsikāya dhammadesanāya niddhāraṇabhāvena vicayo veditabbo. Padassa padatthasambandho hetu. So hi tassa pavattinimittaṃ, pañhassa ñātukāmatā, kathekukāmatā ca. Adiṭṭhajotanādīnañhi catunnaṃ ñātukāmatā, itarassa itarā. Vissajjanassa pañho hetu. Evaṃ sesānampi yathārahaṃ vattabbaṃ.
3. ப்³யஞ்ஜனத்தா²னங் யுத்தாயுத்தபரிக்கா²தி ப்³யஞ்ஜனக்³க³ஹணேன பத³ங் க³ஹிதங், அத்த²க்³க³ஹணேன பஞ்ஹாதீ³ஹி ஸத்³தி⁴ங் அஸ்ஸாதா³த³யோ க³ஹிதா. விசயஹாரபத³த்தா² ஏவ ஹி யுத்தாயுத்தாதி³விஸேஸஸஹிதா யுத்திஹாராதீ³னங் பத³த்தா². ததா² ஹி பத³ட்டா²னபத³ட்டா²னிகபா⁴வவிஸிட்டா² தேயேவ பத³ட்டா²னஹாரஸ்ஸ பத³த்தா². லக்க²ணலக்கி²தப்³ப³தாவிஸிட்டா², நித்³தா⁴ரிதா ச லக்க²ணஹாரஸ்ஸ, நிப்³ப³சனாதி³விபா⁴வனாவிஸிட்டா² சதுப்³யூஹஹாரஸ்ஸ, ஸபா⁴க³த⁴ம்மவஸேன, விஸபா⁴க³த⁴ம்மவஸேன ச ஆவட்டனவிஸிட்டா² ஆவட்டஹாரஸ்ஸ, பூ⁴மிவிபா⁴கா³தி³விஸிட்டா² விப⁴த்திஹாரஸ்ஸ, படிபக்க²தோ பரிவத்தனவிஸிட்டா² பரிவத்தனஹாரஸ்ஸ, பரியாயவேவசனவிஸிட்டா² வேவசனஹாரஸ்ஸ, பப⁴வாதி³பஞ்ஞாபனவிஸிட்டா² பஞ்ஞத்திஹாரஸ்ஸ, க²ந்தா⁴தி³முகே²ஹி ஓதரணவிஸிட்டா² ஓதரணஹாரஸ்ஸ, பத³பத³த்த²பஞ்ஹாரம்ப⁴ஸோத⁴னவிஸிட்டா² ஸோத⁴னஹாரஸ்ஸ, ஸாமஞ்ஞவிஸேஸனித்³தா⁴ரணவிஸிட்டா² அதி⁴ட்டா²னஹாரஸ்ஸ, பச்சயத⁴ம்மேஹி பரிக்க²ரணவிஸிட்டா² பரிக்கா²ரஹாரஸ்ஸ, பஹாதப்³ப³பா⁴வேதப்³ப³தானித்³தா⁴ரணவிஸிட்டா² ஸமாரோபனஹாரஸ்ஸ பத³த்தா². ‘‘ப்³யஞ்ஜனஸ்ஸ ஸபா⁴வனிருத்திதா, அத்த²ஸ்ஸ ஸுத்தாதீ³ஹி அவிலோமனங் யுத்தபா⁴வோ’’தி இமினா அஸபா⁴வனிருத்திதா, ஸுத்தாதீ³ஹி விலோமனஞ்ச அயுத்தபா⁴வோதி தீ³பேதி, தேன யுத்தாயுத்தீனங் ஹேதுங் த³ஸ்ஸேதி.
3.Byañjanatthānaṃ yuttāyuttaparikkhāti byañjanaggahaṇena padaṃ gahitaṃ, atthaggahaṇena pañhādīhi saddhiṃ assādādayo gahitā. Vicayahārapadatthā eva hi yuttāyuttādivisesasahitā yuttihārādīnaṃ padatthā. Tathā hi padaṭṭhānapadaṭṭhānikabhāvavisiṭṭhā teyeva padaṭṭhānahārassa padatthā. Lakkhaṇalakkhitabbatāvisiṭṭhā, niddhāritā ca lakkhaṇahārassa, nibbacanādivibhāvanāvisiṭṭhā catubyūhahārassa, sabhāgadhammavasena, visabhāgadhammavasena ca āvaṭṭanavisiṭṭhā āvaṭṭahārassa, bhūmivibhāgādivisiṭṭhā vibhattihārassa, paṭipakkhato parivattanavisiṭṭhā parivattanahārassa, pariyāyavevacanavisiṭṭhā vevacanahārassa, pabhavādipaññāpanavisiṭṭhā paññattihārassa, khandhādimukhehi otaraṇavisiṭṭhā otaraṇahārassa, padapadatthapañhārambhasodhanavisiṭṭhā sodhanahārassa, sāmaññavisesaniddhāraṇavisiṭṭhā adhiṭṭhānahārassa, paccayadhammehi parikkharaṇavisiṭṭhā parikkhārahārassa, pahātabbabhāvetabbatāniddhāraṇavisiṭṭhā samāropanahārassa padatthā. ‘‘Byañjanassa sabhāvaniruttitā, atthassa suttādīhi avilomanaṃ yuttabhāvo’’ti iminā asabhāvaniruttitā, suttādīhi vilomanañca ayuttabhāvoti dīpeti, tena yuttāyuttīnaṃ hetuṃ dasseti.
4. யோனிஸோமனஸிகாராதீ³தி ஆதி³ஸத்³தே³ன ஸத்³த⁴ம்மஸ்ஸவனஸப்புரிஸூபனிஸ்ஸயாதி³ஸாதா⁴ரணங், அஸாதா⁴ரணஞ்ச தெ³ய்யபடிக்³கா³ஹகாதி³ங் ஸங்க³ண்ஹாதி. ஸம்ப⁴வதோதி யதா²ரஹங் தஸ்ஸ த⁴ம்மஸ்ஸ அனுரூபங். யாவ ஸப்³ப³த⁴ம்மாதி எத்த² ஸப்³ப³ங் நாம பதே³ஸஸப்³ப³ங், ந ஸப்³ப³ஸப்³ப³ந்தி. அயஞ்ஹி ஸப்³ப³ஸத்³தோ³ யதா² பட²மவிகப்பே ஸுத்தே ஆக³தத⁴ம்மவஸேன பதே³ஸவிஸயோ, ஏவங் து³தியவிகப்பே பத³ட்டா²னபத³ட்டா²னிகனித்³தா⁴ரணேன தங்தங்பகரணபரிச்சி²ன்னத⁴ம்மக்³க³ஹணதோ பதே³ஸவிஸயோ ஏவ, ந அனவஸேஸத⁴ம்மவிஸயோதி. ஸுத்தாக³தத⁴ம்மானங் யானி பத³ட்டா²னானி, தேஸஞ்ச யானீதி ஏவங் காரணபரம்பரானித்³தா⁴ரணலக்க²ணோ பத³ட்டா²னஹாரோ, பரிக்கா²ரஹாரோ பன ஸுத்தாக³தத⁴ம்மானங் தங்தங்பச்சயுப்பன்னானங் படிஹேதுபச்சயதாவிஸேஸவிபா⁴வனலக்க²ணோதி ஸதிபி காரணவிசாரணபா⁴வே அயங் பத³ட்டா²னஹாரபரிக்கா²ரஹாரானங் விஸேஸோ.
4.Yonisomanasikārādīti ādisaddena saddhammassavanasappurisūpanissayādisādhāraṇaṃ, asādhāraṇañca deyyapaṭiggāhakādiṃ saṅgaṇhāti. Sambhavatoti yathārahaṃ tassa dhammassa anurūpaṃ. Yāva sabbadhammāti ettha sabbaṃ nāma padesasabbaṃ, na sabbasabbanti. Ayañhi sabbasaddo yathā paṭhamavikappe sutte āgatadhammavasena padesavisayo, evaṃ dutiyavikappe padaṭṭhānapadaṭṭhānikaniddhāraṇena taṃtaṃpakaraṇaparicchinnadhammaggahaṇato padesavisayo eva, na anavasesadhammavisayoti. Suttāgatadhammānaṃ yāni padaṭṭhānāni, tesañca yānīti evaṃ kāraṇaparamparāniddhāraṇalakkhaṇo padaṭṭhānahāro, parikkhārahāro pana suttāgatadhammānaṃ taṃtaṃpaccayuppannānaṃ paṭihetupaccayatāvisesavibhāvanalakkhaṇoti satipi kāraṇavicāraṇabhāve ayaṃ padaṭṭhānahāraparikkhārahārānaṃ viseso.
5. யதா² ‘‘ஸமானாதி⁴கரணஸமானபதே³’’திஆதீ³ஸு ஏகஸத்³த³ஸ்ஸ அத்தோ² ஸமானஸத்³தோ³, ஏவங் ஏகரஸட்டே²ன பா⁴வனா ‘‘ஏகுப்பாதா³’’திஆதீ³ஸு (கதா²॰ 473) விய ஏகலக்க²ணாதி எத்த² ஏகஸத்³தோ³ ஸமானத்தோ²தி ஆஹ ‘‘ஸமானலக்க²ணா’’தி. ஸங்வண்ணனாவஸேனாதி எத்த² கம்மத்தே² அன-ஸத்³தோ³, ஸங்வண்ணேதப்³ப³தாவஸேனாதி அத்தோ². லக்க²ணாதி உபலக்க²ணா. ‘‘நானத்தகாயனானத்தஸஞ்ஞினோ (தீ³॰ நி॰ 3.341, 357, 359; அ॰ நி॰ 9.24), நானத்தஸஞ்ஞானங் அமனஸிகாரா’’திஆதீ³ஸு ஸஹசாரிதா த³ட்ட²ப்³பா³. ஸஞ்ஞாஸஹக³தா ஹி த⁴ம்மா தத்த² ஸஞ்ஞாக்³க³ஹணேன க³ஹிதா. ‘‘த³த³ங் மித்தானி க³ந்த²தீ’’திஆதீ³ஸு (ஸங்॰ நி॰ 1.246; ஸு॰ நி॰ 189) ஸமானகிச்சதா. பியவசனத்த²சரியா ஸமானத்ததாபி ஹி தத்த² மித்தக³ந்த²னகிச்சேன ஸமானகிச்சா க³ய்ஹந்தி ஸங்க³ஹவத்து²பா⁴வதோ. ‘‘ப²ஸ்ஸபச்சயா வேத³னா’’திஆதீ³ஸு (ம॰ நி॰ 3.126; ஸங்॰ நி॰ 2.1, 39; மஹாவ॰ 1; விப⁴॰ 225; உதா³॰ 1; நெத்தி॰ 24) ஸமானஹேதுதா. யதா² ஹி ப²ஸ்ஸோ வேத³னாய, ஏவங் ஸஞ்ஞாதீ³னம்பி ஸஹஜாதாதி³னா பச்சயோ ஹோதி ஏவாதி தேபி ஸமானஹேதுதாய வுத்தா ஏவ ஹொந்தி. ததா² ஹி வுத்தங் ‘‘தஜ்ஜாமனோவிஞ்ஞாணதா⁴துஸம்ப²ஸ்ஸஜா சேதனா’’தி (த⁴॰ ஸ॰ 5), ‘‘பு²ட்டோ² ஸஞ்ஜானாதி, பு²ட்டோ² சேதேதீ’’திஆதி³ (ஸங்॰ நி॰ 4.93). ஏவங் ‘‘தண்ஹாபச்சயா உபாதா³ன’’ந்தி (ம॰ நி॰ 3.126; ஸங்॰ நி॰ 2.1, 39; மஹாவ॰ 1; விப⁴॰ 225; உதா³॰ 1; நெத்தி॰ 24) ஏவமாதி³பி உதா³ஹரிதப்³ப³ங். ‘‘அவிஜ்ஜாபச்சயா ஸங்கா²ரா’’திஆதீ³ஸு (ம॰ நி॰ 3.126; ஸங்॰ நி॰ 2.1, 39; மஹாவ॰ 1; விப⁴॰ 225; உதா³॰ 1; நெத்தி॰ 24) ஸமானப²லதா த³ட்ட²ப்³பா³. யதா² ஹி ஸங்கா²ரா அவிஜ்ஜாய ப²லங், ஏவங் தண்ஹுபாதா³தீ³னம்பீதி தேபி தத்த² க³ஹிதாவ ஹொந்தி. தேனாஹ ‘‘புரிமகம்மப⁴வஸ்மிங் மோஹோ அவிஜ்ஜா ஆயூஹனா ஸங்கா²ரா நிகந்தி தண்ஹா உபக³மனங் உபாதா³ன’’ந்தி. ‘‘ரூபங் அஸ்ஸாதே³தி அபி⁴னந்த³தி , தங் ஆரப்³ப⁴ ராகோ³ உப்பஜ்ஜதீ’’தி (பட்டா²॰ 1.1.424) வுத்தே தங்ஸம்பயுத்தா வேத³னாத³யோ வுத்தா ஏவ ஹொந்தி ஸமானாரம்மணபா⁴வதோ. ந ஹி தேஹி வினா தஸ்ஸ உப்பத்தி அத்தி². ஏவமாதீ³ஹீதி எத்த² ஆதி³ஸத்³தே³ன அத்த²ப்பகரணலிங்க³ஸத்³த³ந்தரஸன்னிதா⁴னஸாமத்தி²யாதீ³னம்பி ஸங்க³ஹோ த³ட்ட²ப்³போ³. அத்தா²தி³வஸேனபி ஹி ஸுத்தே அவுத்தானம்பி வுத்தானங் விய நித்³தா⁴ரணங் ஸம்ப⁴வதீதி. வுத்தப்பகாரேனாதி ‘‘வத⁴கட்டே²ன ஏகலக்க²ணானீ’’திஆதி³னா பாளியங், ‘‘ஸஹசாரிதா’’திஆதி³னா அட்ட²கதா²யஞ்ச வுத்தேன பகாரேன.
5. Yathā ‘‘samānādhikaraṇasamānapade’’tiādīsu ekasaddassa attho samānasaddo, evaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā ‘‘ekuppādā’’tiādīsu (kathā. 473) viya ekalakkhaṇāti ettha ekasaddo samānatthoti āha ‘‘samānalakkhaṇā’’ti. Saṃvaṇṇanāvasenāti ettha kammatthe ana-saddo, saṃvaṇṇetabbatāvasenāti attho. Lakkhaṇāti upalakkhaṇā. ‘‘Nānattakāyanānattasaññino (dī. ni. 3.341, 357, 359; a. ni. 9.24), nānattasaññānaṃ amanasikārā’’tiādīsu sahacāritā daṭṭhabbā. Saññāsahagatā hi dhammā tattha saññāggahaṇena gahitā. ‘‘Dadaṃ mittāni ganthatī’’tiādīsu (saṃ. ni. 1.246; su. ni. 189) samānakiccatā. Piyavacanatthacariyā samānattatāpi hi tattha mittaganthanakiccena samānakiccā gayhanti saṅgahavatthubhāvato. ‘‘Phassapaccayā vedanā’’tiādīsu (ma. ni. 3.126; saṃ. ni. 2.1, 39; mahāva. 1; vibha. 225; udā. 1; netti. 24) samānahetutā. Yathā hi phasso vedanāya, evaṃ saññādīnampi sahajātādinā paccayo hoti evāti tepi samānahetutāya vuttā eva honti. Tathā hi vuttaṃ ‘‘tajjāmanoviññāṇadhātusamphassajā cetanā’’ti (dha. sa. 5), ‘‘phuṭṭho sañjānāti, phuṭṭho cetetī’’tiādi (saṃ. ni. 4.93). Evaṃ ‘‘taṇhāpaccayā upādāna’’nti (ma. ni. 3.126; saṃ. ni. 2.1, 39; mahāva. 1; vibha. 225; udā. 1; netti. 24) evamādipi udāharitabbaṃ. ‘‘Avijjāpaccayā saṅkhārā’’tiādīsu (ma. ni. 3.126; saṃ. ni. 2.1, 39; mahāva. 1; vibha. 225; udā. 1; netti. 24) samānaphalatā daṭṭhabbā. Yathā hi saṅkhārā avijjāya phalaṃ, evaṃ taṇhupādādīnampīti tepi tattha gahitāva honti. Tenāha ‘‘purimakammabhavasmiṃ moho avijjā āyūhanā saṅkhārā nikanti taṇhā upagamanaṃ upādāna’’nti. ‘‘Rūpaṃ assādeti abhinandati , taṃ ārabbha rāgo uppajjatī’’ti (paṭṭhā. 1.1.424) vutte taṃsampayuttā vedanādayo vuttā eva honti samānārammaṇabhāvato. Na hi tehi vinā tassa uppatti atthi. Evamādīhīti ettha ādisaddena atthappakaraṇaliṅgasaddantarasannidhānasāmatthiyādīnampi saṅgaho daṭṭhabbo. Atthādivasenapi hi sutte avuttānampi vuttānaṃ viya niddhāraṇaṃ sambhavatīti. Vuttappakārenāti ‘‘vadhakaṭṭhena ekalakkhaṇānī’’tiādinā pāḷiyaṃ, ‘‘sahacāritā’’tiādinā aṭṭhakathāyañca vuttena pakārena.
6. ‘‘பு²ஸனட்டே²ன ப²ஸ்ஸோ’’திஆதி³னா நித்³தா⁴ரெத்வா வசனங் நிப்³ப³சனங், தங் பன பத³ஸ்ஸேவ, ந வாக்யஸ்ஸாதி ஆஹ ‘‘பத³னிப்³ப³சன’’ந்தி. அதி⁴ப்பாயனிதா³னானிபெத்த² ப்³யஞ்ஜனமுகே²னேவ நித்³தா⁴ரேதப்³பா³னி. நிப்³ப³சனபுப்³பா³பரஸந்தீ⁴ஸு வத்தப்³ப³மேவ நத்தீ²தி ஆஹ ‘‘விஸேஸதோ ப்³யஞ்ஜனத்³வாரேனேவ அத்த²பரியேஸனா’’தி. பவத்தினிமித்தங் அஜ்ஜா²ஸயாதி³.
6. ‘‘Phusanaṭṭhena phasso’’tiādinā niddhāretvā vacanaṃ nibbacanaṃ, taṃ pana padasseva, na vākyassāti āha ‘‘padanibbacana’’nti. Adhippāyanidānānipettha byañjanamukheneva niddhāretabbāni. Nibbacanapubbāparasandhīsu vattabbameva natthīti āha ‘‘visesato byañjanadvāreneva atthapariyesanā’’ti. Pavattinimittaṃ ajjhāsayādi.
7. ‘‘பத³ட்டா²னே’’தி இத³ங் ஸுத்தே ஆக³தத⁴ம்மானங் காரணபூ⁴தேபி த⁴ம்மே நித்³தா⁴ரெத்வா ஸபா⁴க³தோ, விஸபா⁴க³தோ ச ஆவட்டனங் காதப்³ப³ந்தி த³ஸ்ஸனத்த²ங் வுத்தங், ந தந்திவஸேன. தஸ்மா பத³ட்டா²னநித்³தா⁴ரணாய வினாபி ஆவட்டனங் யுத்தமேவாதி ஸித்³த⁴ங் ஹோதி. பத³ஸ்ஸ வா ஸத்³த³பவத்திட்டா²னங் பத³ட்டா²னங் பத³த்தோ². ஏதஸ்மிங் பக்கே² ‘‘ஆரம்ப⁴த² நிக்கமதா²தி (ஸங்॰ நி॰ 1.185; நெத்தி॰ 29; பேடகோ॰ 38; மி॰ ப॰ 5.1.4) வீரியஸ்ஸ பத³ட்டா²ன’’ந்தி (நெத்தி॰ 29) எத்த² ய்வாயமாரம்ப⁴தா⁴துஆதி³கோ அத்தோ² வுத்தோ, தங் வீரியஸத்³த³ஸ்ஸ பவத்திட்டா²னங் வீரியஸத்³தா³பி⁴தெ⁴ய்யோ அத்தோ²தி ஏவமத்தோ² வேதி³தப்³போ³. ஸேஸேஸுபி ஏஸேவ நயோ. ஸேஸகங் நாமக³ஹிததோ இதரங், தங் பன தஸ்ஸ படிபக்க²பூ⁴தங் வா ஸியா, அஞ்ஞங் வாதி ஆஹ ‘‘விஸபா⁴க³தாய அக்³க³ஹணேன வா’’தி. ஸங்வண்ணனாய யோஜெந்தோதி யதா²வுத்தவிஸபா⁴க³த⁴ம்மனித்³தா⁴ரணபூ⁴தேன அத்த²கத²னேன பாளியங் யோஜெந்தோ. தேனாஹ ‘‘தே³ஸன’’ந்தி. ‘‘படிபக்கே²’’தி இத³ங் நித³ஸ்ஸனமத்தங் த³ட்ட²ப்³ப³ங் ஸபா⁴க³த⁴ம்மவஸேனபி ஆவட்டனஸ்ஸ இச்சி²தத்தா.
7.‘‘Padaṭṭhāne’’ti idaṃ sutte āgatadhammānaṃ kāraṇabhūtepi dhamme niddhāretvā sabhāgato, visabhāgato ca āvaṭṭanaṃ kātabbanti dassanatthaṃ vuttaṃ, na tantivasena. Tasmā padaṭṭhānaniddhāraṇāya vināpi āvaṭṭanaṃ yuttamevāti siddhaṃ hoti. Padassa vā saddapavattiṭṭhānaṃ padaṭṭhānaṃ padattho. Etasmiṃ pakkhe ‘‘ārambhatha nikkamathāti (saṃ. ni. 1.185; netti. 29; peṭako. 38; mi. pa. 5.1.4) vīriyassa padaṭṭhāna’’nti (netti. 29) ettha yvāyamārambhadhātuādiko attho vutto, taṃ vīriyasaddassa pavattiṭṭhānaṃ vīriyasaddābhidheyyo atthoti evamattho veditabbo. Sesesupi eseva nayo. Sesakaṃ nāmagahitato itaraṃ, taṃ pana tassa paṭipakkhabhūtaṃ vā siyā, aññaṃ vāti āha ‘‘visabhāgatāya aggahaṇena vā’’ti. Saṃvaṇṇanāya yojentoti yathāvuttavisabhāgadhammaniddhāraṇabhūtena atthakathanena pāḷiyaṃ yojento. Tenāha ‘‘desana’’nti. ‘‘Paṭipakkhe’’ti idaṃ nidassanamattaṃ daṭṭhabbaṃ sabhāgadhammavasenapi āvaṭṭanassa icchitattā.
8. நாமவஸேனாதி ஸாதா⁴ரணனாமவஸேன. பாளியங் பன ‘‘மிச்ச²த்தனியதானங் ஸத்தானங், அனியதானஞ்ச ஸத்தானங் த³ஸ்ஸனபஹாதப்³பா³ கிலேஸா ஸாதா⁴ரணா’’திஆக³தத்தா (நெத்தி॰ 34) ‘‘த³ஸ்ஸனபஹாதப்³பா³தி³னாமவஸேனா’’தி வுத்தங். வத்து²வஸேனாதி ஸத்தஸந்தானவஸேன. ஸோ ஹி த⁴ம்மானங் பவத்திட்டா²னதாய இத⁴ ‘‘வத்தூ²’’தி அதி⁴ப்பேதோ. தேனாஹ – ‘‘புது²ஜ்ஜனஸ்ஸ, ஸோதாபன்னஸ்ஸ ச காமராக³ப்³யாபாதா³ ஸாதா⁴ரணா’’திஆதி³ (நெத்தி॰ 34). வுத்தவிபரியாயேனாதி நாமதோ, வத்து²தோ ச ஆவேணிகதாய. தங்தங்மக்³க³ப²லட்டா²னஞ்ஹி தங்தங்மக்³க³ப²லட்ட²தா, ப⁴ப்³பா³னங் ப⁴ப்³ப³தா, அப⁴ப்³பா³னங் அப⁴ப்³ப³தா அஸாதா⁴ரணா.
8.Nāmavasenāti sādhāraṇanāmavasena. Pāḷiyaṃ pana ‘‘micchattaniyatānaṃ sattānaṃ, aniyatānañca sattānaṃ dassanapahātabbā kilesā sādhāraṇā’’tiāgatattā (netti. 34) ‘‘dassanapahātabbādināmavasenā’’ti vuttaṃ. Vatthuvasenāti sattasantānavasena. So hi dhammānaṃ pavattiṭṭhānatāya idha ‘‘vatthū’’ti adhippeto. Tenāha – ‘‘puthujjanassa, sotāpannassa ca kāmarāgabyāpādā sādhāraṇā’’tiādi (netti. 34). Vuttavipariyāyenāti nāmato, vatthuto ca āveṇikatāya. Taṃtaṃmaggaphalaṭṭhānañhi taṃtaṃmaggaphalaṭṭhatā, bhabbānaṃ bhabbatā, abhabbānaṃ abhabbatā asādhāraṇā.
9. ‘‘பா⁴விதே’’தி இத³ங் பா⁴வனாகிரியாய உபலக்க²ணங், ந எத்த² காலவசனிச்சா²தி ஆஹ ‘‘பா⁴வேதப்³பே³தி அத்தோ²’’தி. பா⁴வனா செத்த² ஆஸேவனாதி, குஸலஸத்³தோ³பி அனவஜ்ஜட்டோ²தி வேதி³தப்³போ³ . படிபக்க²தோதி விபக்க²தோ. விஸதி³ஸூதா³ஹரணேன ப்³யதிரேகதோ யதா²தி⁴ப்பேதத⁴ம்மப்பதிட்டா²னா ஹேஸா.
9.‘‘Bhāvite’’ti idaṃ bhāvanākiriyāya upalakkhaṇaṃ, na ettha kālavacanicchāti āha ‘‘bhāvetabbeti attho’’ti. Bhāvanā cettha āsevanāti, kusalasaddopi anavajjaṭṭhoti veditabbo . Paṭipakkhatoti vipakkhato. Visadisūdāharaṇena byatirekato yathādhippetadhammappatiṭṭhānā hesā.
10. பத³த்த²ஸ்ஸாதி பதா³பி⁴தெ⁴ய்யஸ்ஸ அத்த²ஸ்ஸ, ஸபா⁴வத⁴ம்மஸ்ஸ வா.
10.Padatthassāti padābhidheyyassa atthassa, sabhāvadhammassa vā.
11.
11.
நிக்கே²போ தே³ஸனா. பப⁴வோ ஸமுத³யோ.
Nikkhepo desanā. Pabhavo samudayo.
12. ‘‘அவுத்தானம்பி ஸங்க³ஹோ’’தி இமினா அவுத்தஸமுச்சயத்தோ² ச-ஸத்³தோ³தி த³ஸ்ஸேதி.
12.‘‘Avuttānampi saṅgaho’’ti iminā avuttasamuccayattho ca-saddoti dasseti.
13. ‘‘கா³தா²ருள்ஹே’’தி இமினா பாளிஆக³தோவ பஞ்ஹோ வேதி³தப்³போ³, ந இதரோதி த³ஸ்ஸேதி. தேனாஹ ‘‘பு³த்³தா⁴தீ³ஹி ப்³யாகதே’’தி. தஸ்ஸ அத்த²ஸ்ஸாதி ஆரத்³த⁴ஸ்ஸ அத்த²ஸ்ஸ, தேன ஆரம்ப⁴ஸோத⁴னஸ்ஸ விஸயமாஹ. எத்த² ச அத்த²த்³வாரேனேவ பத³புச்சா²ஸோத⁴னம்பி கரீயதீதி புன ‘‘தஸ்ஸ அத்த²ஸ்ஸா’’தி வுத்தங். அத² வா விஸ்ஸஜ்ஜிதம்ஹீதி விஸ்ஸஜ்ஜனே. விஸ்ஸஜ்ஜனஸோத⁴னேன ஹி பஞ்ஹாஸோத⁴னங். பஞ்ஹேதி புச்சா²யங். கா³தா²யந்தி உபலக்க²ணங், தேன கா³தா²யங், ஸுத்தகெ³ய்யாதீ³ஸு சாதி வுத்தங் ஹோதி. யமாரப்³பா⁴தி யங் ஸீலாதி³மாரப்³ப⁴ கா³தா²தீ³ஸு தே³ஸிதங், தஸ்மிங் ஆரம்பே⁴தி அத்தோ². புச்சி²தாதி புச்சா²காரினீ, ‘‘கா எத்த² பத³ஸுத்³தி⁴, கா பஞ்ஹாஸுத்³தி⁴, கா ஆரம்ப⁴ஸுத்³தீ⁴’’தி ஏவங் புச்சா²காரினீ புச்ச²ங் கத்வா பவத்திதா ஸுத்³தா⁴ஸுத்³த⁴பரிக்கா²தி யோஜனா.
13.‘‘Gāthāruḷhe’’ti iminā pāḷiāgatova pañho veditabbo, na itaroti dasseti. Tenāha ‘‘buddhādīhi byākate’’ti. Tassa atthassāti āraddhassa atthassa, tena ārambhasodhanassa visayamāha. Ettha ca atthadvāreneva padapucchāsodhanampi karīyatīti puna ‘‘tassa atthassā’’ti vuttaṃ. Atha vā vissajjitamhīti vissajjane. Vissajjanasodhanena hi pañhāsodhanaṃ. Pañheti pucchāyaṃ. Gāthāyanti upalakkhaṇaṃ, tena gāthāyaṃ, suttageyyādīsu cāti vuttaṃ hoti. Yamārabbhāti yaṃ sīlādimārabbha gāthādīsu desitaṃ, tasmiṃ ārambheti attho. Pucchitāti pucchākārinī, ‘‘kā ettha padasuddhi, kā pañhāsuddhi, kā ārambhasuddhī’’ti evaṃ pucchākārinī pucchaṃ katvā pavattitā suddhāsuddhaparikkhāti yojanā.
14. ந விகப்பயிதப்³பா³தி யதா² லோகே ‘‘ஜாதி ஸாமஞ்ஞங், பே⁴தோ³ ஸாமஞ்ஞங், ஸம்ப³ந்தோ⁴ ஸாமஞ்ஞ’’ந்திஆதி³னா ஸாமஞ்ஞங் ஜாதிஆதி³ங், தப்³பி³து⁴ரஞ்ச விஸேஸங் விகப்பெந்தி பரிகப்பெந்தி, ஏவங் ந விகப்பயிதப்³பா³தி அத்தோ². யதா³ யோ காலவிஸேஸோ ‘‘ஸ்வே’’தி லத்³த⁴வோஹாரோ, ததா³ ஸோ தங்தி³வஸாதிக்கமே ‘‘அஜ்ஜா’’தி, புன தங்தி³வஸாதிக்கமே ‘‘ஹிய்யோ’’தி வோஹரீயதீதி அனவட்டி²தஸபா⁴வா ஏதே காலவிஸேஸா. தி³ஸாயபி ‘‘ஏகங் அவதி⁴ங் அபெக்கி²த்வா புரத்தி²மா தி³ஸா, ததோ அஞ்ஞங் அபெக்கி²த்வா பச்சி²மா நாம ஹோதீ’’திஆதி³னா அனவட்டி²தஸபா⁴வதா வேதி³தப்³பா³. ஜாதிஆதி³அபெக்கா²யாதி ஜாதிஆதி³து³க்க²விஸேஸாபெக்கா²ய. ஸச்சாபெக்கா²யாதி ஸச்சஸாமஞ்ஞாபெக்கா²ய. ‘‘தண்ஹா’’தி வுச்சமானங் காமதண்ஹாதி³அபெக்கா²ய ஸாமஞ்ஞம்பி ஸமானங் ஸச்சாபெக்கா²ய விஸேஸோ ஹோதீதி ஏவமாதி³ங் ஸந்தா⁴யாஹ ‘‘ஏஸ நயோ ஸமுத³யாதீ³ஸுபீ’’தி.
14.Na vikappayitabbāti yathā loke ‘‘jāti sāmaññaṃ, bhedo sāmaññaṃ, sambandho sāmañña’’ntiādinā sāmaññaṃ jātiādiṃ, tabbidhurañca visesaṃ vikappenti parikappenti, evaṃ na vikappayitabbāti attho. Yadā yo kālaviseso ‘‘sve’’ti laddhavohāro, tadā so taṃdivasātikkame ‘‘ajjā’’ti, puna taṃdivasātikkame ‘‘hiyyo’’ti voharīyatīti anavaṭṭhitasabhāvā ete kālavisesā. Disāyapi ‘‘ekaṃ avadhiṃ apekkhitvā puratthimā disā, tato aññaṃ apekkhitvā pacchimā nāma hotī’’tiādinā anavaṭṭhitasabhāvatā veditabbā. Jātiādiapekkhāyāti jātiādidukkhavisesāpekkhāya. Saccāpekkhāyāti saccasāmaññāpekkhāya. ‘‘Taṇhā’’ti vuccamānaṃ kāmataṇhādiapekkhāya sāmaññampi samānaṃ saccāpekkhāya viseso hotīti evamādiṃ sandhāyāha ‘‘esa nayo samudayādīsupī’’ti.
16. எத்தா²தி ஏதஸ்மிங் பு³த்³த⁴வசனே. தேனாஹ ‘‘ஸிக்க²த்தயஸங்கா²தஸ்ஸா’’திஆதி³. யதா²ருதங் யதா²கதி²தங் ஸத்³த³தோ அதி⁴க³தங் நித்³தா⁴ரிதங், ந அத்த²ப்பகரணலிங்க³ஸத்³த³ந்தரஸன்னிதா⁴னாதி³ப்பமாணந்தராதி⁴க³தங் . ‘‘அத்த²தோ த³ஸ்ஸிதா’’தி இத³ங் யஸ்மிங் ஸுத்தே பா⁴வனாவ கதி²தா, ந பஹானங், தங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங்.
16.Etthāti etasmiṃ buddhavacane. Tenāha ‘‘sikkhattayasaṅkhātassā’’tiādi. Yathārutaṃ yathākathitaṃ saddato adhigataṃ niddhāritaṃ, na atthappakaraṇaliṅgasaddantarasannidhānādippamāṇantarādhigataṃ . ‘‘Atthato dassitā’’ti idaṃ yasmiṃ sutte bhāvanāva kathitā, na pahānaṃ, taṃ sandhāya vuttaṃ.
நயஸங்கே²பவண்ணனா
Nayasaṅkhepavaṇṇanā
17. தண்ஹாவிஜ்ஜாஹி கரணபூ⁴தாஹி. ஸங்கிலேஸோ பக்கோ² ஏதஸ்ஸாதி ஸங்கிலேஸபக்கோ², ஸங்கிலேஸபக்கி²கோ ஸுத்தத்தோ², தஸ்ஸ நயனலக்க²ணோதி யோஜனா. வோதா³னபக்க²ஸ்ஸ ஸுத்தத்த²ஸ்ஸாதி ஸம்ப³ந்தோ⁴. வுட்டா²னகா³மினியா, ப³லவவிபஸ்ஸனாய ச து³க்கா²தீ³ஸு பரிஞ்ஞெய்யதாதீ³னி மக்³கா³னுகு³ணோ க³ஹணாகாரோ அனுகா³ஹணனயோ. யதி³ ஏவங் கத²ங் நயோதி ஆஹ ‘‘தஸ்ஸ பனா’’திஆதி³. தத்த² ‘‘நயவோஹாரோ’’தி இமினா நயாதி⁴ட்டா²னங் நயோதி வுத்தந்தி த³ஸ்ஸேதி.
17.Taṇhāvijjāhi karaṇabhūtāhi. Saṃkileso pakkho etassāti saṃkilesapakkho, saṃkilesapakkhiko suttattho, tassa nayanalakkhaṇoti yojanā. Vodānapakkhassa suttatthassāti sambandho. Vuṭṭhānagāminiyā, balavavipassanāya ca dukkhādīsu pariññeyyatādīni maggānuguṇo gahaṇākāro anugāhaṇanayo. Yadi evaṃ kathaṃ nayoti āha ‘‘tassa panā’’tiādi. Tattha ‘‘nayavohāro’’ti iminā nayādhiṭṭhānaṃ nayoti vuttanti dasseti.
18. பா³த⁴காதி³பா⁴வதோதி பா³த⁴கபப⁴வஸந்தினிய்யானபா⁴வதோ. அஞ்ஞதா²பா⁴வாபா⁴வேனாதி அபா³த⁴கஅப்பப⁴வஅஸந்தி அனிய்யானபா⁴வாபா⁴வேன. ஸச்சஸபா⁴வத்தாதி அமுஸாஸபா⁴வத்தா. அவிஸங்வாத³னதோதி அரியஸபா⁴வாதி³பா⁴வஸ்ஸ ந விஸங்வாத³னதோ ஏகந்திகத்தாதி அத்தோ².
18.Bādhakādibhāvatoti bādhakapabhavasantiniyyānabhāvato. Aññathābhāvābhāvenāti abādhakaappabhavaasanti aniyyānabhāvābhāvena. Saccasabhāvattāti amusāsabhāvattā. Avisaṃvādanatoti ariyasabhāvādibhāvassa na visaṃvādanato ekantikattāti attho.
19. ஸங்கிலிட்ட²த⁴ம்மாதி ஸங்கிலேஸஸமன்னாக³தா த⁴ம்மா ஸத்³த⁴ம்மனயகோவிதா³தி ஸச்சபடிச்சஸமுப்பாதா³தி³த⁴ம்மனயகுஸலா, ஏகத்தாதி³னயகுஸலா வா.
19.Saṃkiliṭṭhadhammāti saṃkilesasamannāgatā dhammā saddhammanayakovidāti saccapaṭiccasamuppādādidhammanayakusalā, ekattādinayakusalā vā.
20. அத்த²விஸ்ஸஜ்ஜனேஸூதி ‘‘இமே த⁴ம்மா குஸலா’’திஆதி³னா (த⁴॰ ஸ॰ 1) ஸுத்தே கதபஞ்ஹவிஸ்ஸஜ்ஜனேஸு சேவ அட்ட²கதா²ய கதஅத்த²ஸங்வண்ணனாஸு ச. ‘‘வோதா³னியா’’தி இமினா அனவஜ்ஜத⁴ம்மா இத⁴ குஸலாதி அதி⁴ப்பேதா, ந ஸுக²விபாகாதி த³ஸ்ஸேதி. தஸ்ஸ தஸ்ஸ அத்த²னயஸ்ஸ யோஜனத்த²ங் மனஸா வோலோகயதேதி யோஜனா.
20.Atthavissajjanesūti ‘‘ime dhammā kusalā’’tiādinā (dha. sa. 1) sutte katapañhavissajjanesu ceva aṭṭhakathāya kataatthasaṃvaṇṇanāsu ca. ‘‘Vodāniyā’’ti iminā anavajjadhammā idha kusalāti adhippetā, na sukhavipākāti dasseti. Tassa tassa atthanayassa yojanatthaṃ manasā volokayateti yojanā.
21. யதி³ கரணபூ⁴தங், கத²ங் தஸ்ஸ அத்த²ந்தராபா⁴வோதி ஆஹ ‘‘யேன ஹீ’’திஆதி³. தி³ஸாபூ⁴தத⁴ம்மானங் வோலோகயனஸமானயனபா⁴வதோ வோஹாரபூ⁴தோ, கம்மபூ⁴தோ ச நயோ, ந நந்தி³யாவட்டாத³யோ விய அத்த²பூ⁴தோதி ‘‘வோஹாரனயோ, கம்மனயோ’’தி ச வுச்சதி.
21. Yadi karaṇabhūtaṃ, kathaṃ tassa atthantarābhāvoti āha ‘‘yena hī’’tiādi. Disābhūtadhammānaṃ volokayanasamānayanabhāvato vohārabhūto, kammabhūto ca nayo, na nandiyāvaṭṭādayo viya atthabhūtoti ‘‘vohāranayo, kammanayo’’ti ca vuccati.
த்³வாத³ஸபத³வண்ணனா
Dvādasapadavaṇṇanā
23. அபரியோஸிதே பதே³தி உச்சாரணவேலாயங் பதே³ அஸமத்தே, விப்பகதேதி அத்தோ². பரியோஸிதே ஹி ‘‘பத³’’ந்த்வே ஸமஞ்ஞா ஸியா, ந ‘‘அக்க²ர’’ந்தி அதி⁴ப்பாயோ. பத³ஸ்ஸ வேவசனதாய அத்த²வஸேன பரியாயங் க²ரந்தங் ஸஞ்சரந்தங் விய ஹோதி, ந ஏவங் வண்ணோ அவேவசனத்தாதி ஆஹ பரியாயவஸேன அக்க²ரணதோ’’தி. ந ஹி வண்ணஸ்ஸ பரியாயோ விஜ்ஜதீ’’தி இத³ங் அகாராதி³வண்ணவிஸேஸங் ஸந்தா⁴ய வத³தி, ந வண்ணஸாமஞ்ஞங். தஸ்ஸ ஹி வண்ணோ அக்க²ரந்தி பரியாயோ வுத்தோ ஏவாதி.
23.Apariyosite padeti uccāraṇavelāyaṃ pade asamatte, vippakateti attho. Pariyosite hi ‘‘pada’’ntve samaññā siyā, na ‘‘akkhara’’nti adhippāyo. Padassa vevacanatāya atthavasena pariyāyaṃ kharantaṃ sañcarantaṃ viya hoti, na evaṃ vaṇṇo avevacanattāti āha pariyāyavasena akkharaṇato’’ti. Na hi vaṇṇassa pariyāyo vijjatī’’ti idaṃ akārādivaṇṇavisesaṃ sandhāya vadati, na vaṇṇasāmaññaṃ. Tassa hi vaṇṇo akkharanti pariyāyo vutto evāti.
அக்க²ரஸத்³த³ஸ்ஸ அத்த²ங் வத்வா தப்பஸங்கே³ன வண்ணஸத்³த³ஸ்ஸபி வத்துங் ‘‘கேனட்டே²ன வண்ணோ’’திஆதி³மாஹ. தத்த² நனு பதே³ன, வாக்யேன வா அத்தோ² ஸங்வண்ணீயதி, ந அக்க²ரேனாதி சோத³னங் மனஸி கத்வா ஆஹ ‘‘வண்ணோ ஏவ ஹீ’’திஆதி³. பதா³தி³பா⁴வேனாதி பத³வாக்யபா⁴வேன. யதா²ஸம்ப³ந்த⁴ந்தி யதா²ஸங்கேதங். அயங்-ஸத்³தோ³ இமஸ்ஸத்த²ஸ்ஸ வாசகோ, அயங் அத்தோ² இமஸ்ஸ ஸத்³த³ஸ்ஸ வசனீயோதி யதா²க³ஹிதஸங்கேதானுரூபங் ஸத்³த³த்தா²னங் வாசகவசனீயபா⁴வோ. அத² வா ய்வாயங் ஸத்³த³த்தா²னங் அஞ்ஞமஞ்ஞங் அவினாபா⁴வோ, ஸோ ஸம்ப³ந்தோ⁴. தத³னுரூபங் ஏகக்க²ரங் நாமபத³ங் ‘‘மா ஏவங் மஞ்ஞஸீ’’திஆதீ³ஸு மா-காராதி³. கேசீதி அப⁴யகி³ரிவாஸினோ. தே ஹி அபி⁴த⁴ம்மதே³ஸனங் ‘‘மனஸாதே³ஸனா’’தி வத³ந்தி, யதோ ராஹுலாசரியோ ‘‘விஸுத்³த⁴கருணானங் மனஸாதே³ஸனா வாசாய அக்க²ரணதோ அக்க²ரஸஞ்ஞிதா’’தி ஆஹ.
Akkharasaddassa atthaṃ vatvā tappasaṅgena vaṇṇasaddassapi vattuṃ ‘‘kenaṭṭhena vaṇṇo’’tiādimāha. Tattha nanu padena, vākyena vā attho saṃvaṇṇīyati, na akkharenāti codanaṃ manasi katvā āha ‘‘vaṇṇo eva hī’’tiādi. Padādibhāvenāti padavākyabhāvena. Yathāsambandhanti yathāsaṅketaṃ. Ayaṃ-saddo imassatthassa vācako, ayaṃ attho imassa saddassa vacanīyoti yathāgahitasaṅketānurūpaṃ saddatthānaṃ vācakavacanīyabhāvo. Atha vā yvāyaṃ saddatthānaṃ aññamaññaṃ avinābhāvo, so sambandho. Tadanurūpaṃ ekakkharaṃ nāmapadaṃ ‘‘mā evaṃ maññasī’’tiādīsu mā-kārādi. Kecīti abhayagirivāsino. Te hi abhidhammadesanaṃ ‘‘manasādesanā’’ti vadanti, yato rāhulācariyo ‘‘visuddhakaruṇānaṃ manasādesanā vācāya akkharaṇato akkharasaññitā’’ti āha.
ஸத்வப்பதா⁴னந்தி த்³ரப்³யப்பதா⁴னங். நாமபதே³ ஹி த்³ரப்³யமாவிபூ⁴தரூபங், கிரியா அனாவிபூ⁴தரூபா யதா² ‘‘ப²ஸ்ஸோ’’தி (ம॰ நி॰ 3.126; ஸங்॰ நி॰ 2.1, 39; மஹாவ॰ 1; விப⁴॰ 225; உதா³॰ 1; நெத்தி॰ 24). ஆக்²யாதபதே³ பன கிரியா ஆவிபூ⁴தரூபா, த்³ரப்³யமனாவிபூ⁴தரூபங் யதா² ‘‘பு²ஸதீ’’தி. தேன நேஸங் ஸத்வகிரியாப்பதா⁴னதா வுத்தா. கிரியாவிஸேஸக்³க³ஹணனிமித்தந்தி கிரியாவிஸேஸாவபோ³த⁴ஹேது கிரியாவிஸேஸதீ³பனதோ, யதா² ‘‘சிரப்பவாஸி’’ந்தி (த⁴॰ ப॰ 219) எத்த² ப-ஸத்³தோ³ வஸனகிரியாய வியோக³விஸிட்ட²தங் தீ³பேதி. ‘‘ஏவங் மனஸி கரோத², மா ஏவங் மனஸாகத்தா²’’திஆதீ³ஸு கிரியாவிஸேஸஸ்ஸ ஜோதகோ ஏவங்-ஸத்³தோ³. ‘‘ஏவங்ஸீலா (தீ³॰ நி॰ 3.142) ஏவங்த⁴ம்மா’’திஆதீ³ஸு (தீ³॰ நி॰ 2.13; ம॰ நி॰ 3. 198; ஸங்॰ நி॰ 5.378) ஸத்வவிஸேஸஸ்ஸ. ஏவங் ஸேஸனிபாதபதா³னம்பீதி அதி⁴ப்பாயோ. தேனாஹ ‘‘கிரியாய…பே॰… நிபாதபத³’’ந்தி.
Satvappadhānanti drabyappadhānaṃ. Nāmapade hi drabyamāvibhūtarūpaṃ, kiriyā anāvibhūtarūpā yathā ‘‘phasso’’ti (ma. ni. 3.126; saṃ. ni. 2.1, 39; mahāva. 1; vibha. 225; udā. 1; netti. 24). Ākhyātapade pana kiriyā āvibhūtarūpā, drabyamanāvibhūtarūpaṃ yathā ‘‘phusatī’’ti. Tena nesaṃ satvakiriyāppadhānatā vuttā. Kiriyāvisesaggahaṇanimittanti kiriyāvisesāvabodhahetu kiriyāvisesadīpanato, yathā ‘‘cirappavāsi’’nti (dha. pa. 219) ettha pa-saddo vasanakiriyāya viyogavisiṭṭhataṃ dīpeti. ‘‘Evaṃ manasi karotha, mā evaṃ manasākatthā’’tiādīsu kiriyāvisesassa jotako evaṃ-saddo. ‘‘Evaṃsīlā (dī. ni. 3.142) evaṃdhammā’’tiādīsu (dī. ni. 2.13; ma. ni. 3. 198; saṃ. ni. 5.378) satvavisesassa. Evaṃ sesanipātapadānampīti adhippāyo. Tenāha ‘‘kiriyāya…pe… nipātapada’’nti.
ஸங்கே²பதோ வுத்தங், கிங் பன தந்தி ஆஹ ‘‘பதா³பி⁴ஹித’’ந்தி. அத² வா ஸங்கே²பதோ வுத்தங், யோ அக்க²ரேஹி ஸங்காஸிதோதி வுச்சதி. பதா³பி⁴ஹிதங் பதே³ஹி கதி²தங், யோ பதே³ஹி பகாஸிதோதி வுச்சதி. தது³ப⁴யங், யதி³ பத³ஸமுதா³யோ வாக்யங், தஸ்ஸ கோ பரிச்சே²தோ³. யாவதா அதி⁴ப்பேதத்த²பரியோஸானங், தாவதா ஏகவாக்யந்திபி வத³ந்தி, ப³ஹூபெத்த² பகாரே வண்ணெந்தி. கிங் தேஹி, ஸாக்²யாதங் ஸாப்³யயங் ஸகாரகங் ஸவிஸேஸனங் ‘‘வாக்ய’’ந்தி த³ட்ட²ப்³ப³ங். நனு ச பதே³னபி அத்தோ² ப்³யஞ்ஜீயதீதி சோத³னங் மனஸி கத்வா ஆஹ ‘‘பத³மத்தஸவனேபி ஹீ’’திஆதி³. ஆகாரேஸு வாக்யவிபா⁴கே³ஸு அபி⁴ஹிதங் கதி²தங் நிப்³ப³சனங் ஆகாராபி⁴ஹிதங் நிப்³ப³சனங். ‘‘அபி⁴ஹிதந்தி ச பாளிஆக³த’’ந்தி வத³ந்தி.
Saṅkhepato vuttaṃ, kiṃ pana tanti āha ‘‘padābhihita’’nti. Atha vā saṅkhepato vuttaṃ, yo akkharehi saṅkāsitoti vuccati. Padābhihitaṃ padehi kathitaṃ, yo padehi pakāsitoti vuccati. Tadubhayaṃ, yadi padasamudāyo vākyaṃ, tassa ko paricchedo. Yāvatā adhippetatthapariyosānaṃ, tāvatā ekavākyantipi vadanti, bahūpettha pakāre vaṇṇenti. Kiṃ tehi, sākhyātaṃ sābyayaṃ sakārakaṃ savisesanaṃ ‘‘vākya’’nti daṭṭhabbaṃ. Nanu ca padenapi attho byañjīyatīti codanaṃ manasi katvā āha ‘‘padamattasavanepi hī’’tiādi. Ākāresu vākyavibhāgesu abhihitaṃ kathitaṃ nibbacanaṃ ākārābhihitaṃ nibbacanaṃ. ‘‘Abhihitanti ca pāḷiāgata’’nti vadanti.
‘‘நிப்³பா³னங் மக்³க³தி, நிப்³பா³னத்தி²கேஹி வா மக்³கீ³யதி, கிலேஸே வா மாரெந்தோ க³ச்ச²தீதி மக்³கோ³’’திஆதி³னா (த⁴॰ ஸ॰ அட்ட²॰ 16) நிப்³ப³சனானங் வித்தா²ரோ. தங்னித்³தே³ஸகத²னத்தா நித்³தே³ஸோதி இமமத்த²மாஹ ‘‘நிப்³ப³சனவித்தா²ரோ நிரவஸேஸதே³ஸனத்தா நித்³தே³ஸோ’’தி. பதே³ஹீதி வாக்யாவயவபூ⁴தேஹி, வாக்யதோ விப⁴ஜ்ஜமானேஹி வா ஆக்²யாதாதி³பதே³ஹி. தேனாஹ ‘‘வாக்யஸ்ஸ விபா⁴கோ³’’தி, ததா² சாஹ ‘‘அபரியோஸிதே’’திஆதி³. அபரே பன ‘‘பகதிபச்சயலோபாதே³ஸாதி³வஸேன அக்க²ரவிபா⁴கோ³ ஆகாரோ, நிருத்தினயேன பத³விபா⁴கோ³ நிப்³ப³சனங், வாக்யவிபா⁴கோ³ நித்³தே³ஸோ. வண்ணபத³வாக்யானி ஹி அவிப⁴த்தானி, விப⁴த்தானி ச ச² ப்³யஞ்ஜனபதா³னீ’’தி வத³ந்தி. ச²ட்ட²ங் வசனந்தி ச²ட்ட²ங் பத³ங். காதப்³ப³ந்தி ‘‘அக்க²ரங் பத³ங் ப்³யஞ்ஜனங் ஆகாரோ ததே²வ நிருத்தி நித்³தே³ஸோ ச²ட்ட²வசன’’ந்தி கா³தா²யங் ஏவங் கத்தப்³ப³ங், ஸங்வண்ணனாவஸேன வா ஆகாரபத³ங் சதுத்த²ங் காதப்³ப³ந்தி அத்தோ². ஸப்³போ³ ஸத்³த³வோஹாரோ விப⁴த்தேஹி, அவிப⁴த்தேஹி ச அக்க²ரபத³வாக்யேஹேவ, தத³ஞ்ஞப்பகாரோ நத்தீ²தி ஆஹ ‘‘யானிமானீ’’திஆதி³.
‘‘Nibbānaṃ maggati, nibbānatthikehi vā maggīyati, kilese vā mārento gacchatīti maggo’’tiādinā (dha. sa. aṭṭha. 16) nibbacanānaṃ vitthāro. Taṃniddesakathanattā niddesoti imamatthamāha ‘‘nibbacanavitthāro niravasesadesanattā niddeso’’ti. Padehīti vākyāvayavabhūtehi, vākyato vibhajjamānehi vā ākhyātādipadehi. Tenāha ‘‘vākyassa vibhāgo’’ti, tathā cāha ‘‘apariyosite’’tiādi. Apare pana ‘‘pakatipaccayalopādesādivasena akkharavibhāgo ākāro, niruttinayena padavibhāgo nibbacanaṃ, vākyavibhāgo niddeso. Vaṇṇapadavākyāni hi avibhattāni, vibhattāni ca cha byañjanapadānī’’ti vadanti. Chaṭṭhaṃ vacananti chaṭṭhaṃ padaṃ. Kātabbanti ‘‘akkharaṃ padaṃ byañjanaṃ ākāro tatheva nirutti niddeso chaṭṭhavacana’’nti gāthāyaṃ evaṃ kattabbaṃ, saṃvaṇṇanāvasena vā ākārapadaṃ catutthaṃ kātabbanti attho. Sabbo saddavohāro vibhattehi, avibhattehi ca akkharapadavākyeheva, tadaññappakāro natthīti āha ‘‘yānimānī’’tiādi.
24. காஸனாஸத்³தோ³ கம்மத்தோ²தி த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘காஸீயதீ’’திஆதி³ வுத்தங். பதே³ஹி தாவ அத்த²ஸ்ஸ ஸங்காஸனா, பகாஸனா ச ஹோது, பதா³வதி⁴காபி ஸங்வண்ணனா இச்சி²தாதி அக்க²ரேஹி பன கத²ந்தி ஆஹ ‘‘அக்க²ரேஹி ஸுய்யமானேஹீ’’திஆதி³. பத³த்த²ஸம்படிபத்தீதி பதா³பி⁴தெ⁴ய்யஅத்தா²வபோ³தோ⁴. ‘‘அக்க²ரேஹி ஸங்காஸேதீ’’திஆதி³னா அக்க²ரகரணங் ஸங்காஸனபூ⁴தங் உக்³க⁴டனகிரியங் வத³ந்தேன யதா²வுத்தோ அத்தோ² ஸாதி⁴தோதி த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘ததா² ஹீ’’திஆதி³ வுத்தங்.
24.Kāsanāsaddo kammatthoti dassetuṃ ‘‘kāsīyatī’’tiādi vuttaṃ. Padehi tāva atthassa saṅkāsanā, pakāsanā ca hotu, padāvadhikāpi saṃvaṇṇanā icchitāti akkharehi pana kathanti āha ‘‘akkharehi suyyamānehī’’tiādi. Padatthasampaṭipattīti padābhidheyyaatthāvabodho. ‘‘Akkharehi saṅkāsetī’’tiādinā akkharakaraṇaṃ saṅkāsanabhūtaṃ ugghaṭanakiriyaṃ vadantena yathāvutto attho sādhitoti dassetuṃ ‘‘tathā hī’’tiādi vuttaṃ.
விப⁴ஜனுத்தானீகம்மபஞ்ஞத்தீதி ஏகத்தனித்³தே³ஸோ ஸமாஹாரோதி அயங் த்³வந்த³ஸமாஸோ. உப⁴யேனாதி ‘‘விவரணா, விப⁴ஜனா’’தி இமினா த்³வயேன. ஏதேஹீதி எத்த² ஏவ-காரோ லுத்தனித்³தி³ட்டோ²தி ஆஹ ‘‘ஏதேஹி ஏவா’’தி. ‘‘ஸங்காஸனா…பே॰… அபா⁴வதோ’’தி இமினா யதா²தி⁴ப்பேதஅனூனாவதா⁴ரணப²லங் த³ஸ்ஸேதி. உக்³க⁴டனாதீ³தி ஆதி³ஸத்³தே³ன விபஞ்சனநயானி ஸங்க³ண்ஹாதி.
Vibhajanuttānīkammapaññattīti ekattaniddeso samāhāroti ayaṃ dvandasamāso. Ubhayenāti ‘‘vivaraṇā, vibhajanā’’ti iminā dvayena. Etehīti ettha eva-kāro luttaniddiṭṭhoti āha ‘‘etehi evā’’ti. ‘‘Saṅkāsanā…pe… abhāvato’’ti iminā yathādhippetaanūnāvadhāraṇaphalaṃ dasseti. Ugghaṭanādīti ādisaddena vipañcananayāni saṅgaṇhāti.
25. ஸம்மா யுத்தோதி ஸம்மா அவிபரீதங், அனவஸேஸதோ ச யுத்தோ ஸஹிதோ. ததா² ஹி வுத்தங் ‘‘அனூனா’’தி. ஸப்³போ³ ஹி பாளிஅத்தோ² அத்த²பத³அத்த²னயேஹி அனவஸேஸதோ ஸங்க³ஹிதோ. தேனாஹ ‘‘ஸப்³ப³ஸ்ஸ ஹீ’’திஆதி³.
25.Sammāyuttoti sammā aviparītaṃ, anavasesato ca yutto sahito. Tathā hi vuttaṃ ‘‘anūnā’’ti. Sabbo hi pāḷiattho atthapadaatthanayehi anavasesato saṅgahito. Tenāha ‘‘sabbassa hī’’tiādi.
26. கஸ்மா பனெத்த² மூலபத³பத³ட்டா²னானி அஸங்க³ஹிதானீதி? பத³த்த²ந்தராபா⁴வதோ. மூலபதா³னி ஹி நயானங் ஸமுட்டா²னமத்தத்தா பத³ட்டா²னானீதி த³ஸ்ஸிதோயங் நயோ. தேன வுத்தங் ‘‘இதோ வினிமுத்தோ கோசி நெத்திபத³த்தோ² நத்தீ²’’தி.
26. Kasmā panettha mūlapadapadaṭṭhānāni asaṅgahitānīti? Padatthantarābhāvato. Mūlapadāni hi nayānaṃ samuṭṭhānamattattā padaṭṭhānānīti dassitoyaṃ nayo. Tena vuttaṃ ‘‘ito vinimutto koci nettipadattho natthī’’ti.
நெத்தியா காரணபூ⁴தாய. ஹாரா ஸங்வண்ணேதப்³பா³தி ஸுத்தஸ்ஸ அத்த²ஸங்வண்ணனாவஸேன ஹாரா வித்தா²ரேதப்³பா³. ஸ்வாயந்தி ஸோ அயங் ஸங்வண்ணனாக்கமோ. யேன அனுக்கமேன நெத்தியங் தே³ஸிதா, தேனேவ ஸுத்தே அத்த²ஸங்வண்ணனாவஸேன யோஜேதப்³பா³தி. ஏவங் ஸித்³தே⁴தி தே³ஸனாக்கமேனேவ ஸித்³தே⁴. அயங் ஆரம்போ⁴தி ‘‘ஸோளஸ ஹாரா பட²ம’’ந்தி ஏவங் பவத்தோ ஆரம்போ⁴. இமமத்த²ந்தி இமங் வுச்சமானநியமஸங்கா²தங் அத்த²ங்.
Nettiyā kāraṇabhūtāya. Hārā saṃvaṇṇetabbāti suttassa atthasaṃvaṇṇanāvasena hārā vitthāretabbā. Svāyanti so ayaṃ saṃvaṇṇanākkamo. Yena anukkamena nettiyaṃ desitā, teneva sutte atthasaṃvaṇṇanāvasena yojetabbāti. Evaṃ siddheti desanākkameneva siddhe. Ayaṃ ārambhoti ‘‘soḷasa hārā paṭhama’’nti evaṃ pavatto ārambho. Imamatthanti imaṃ vuccamānaniyamasaṅkhātaṃ atthaṃ.
யதி³ தே³ஸிதக்கமேனேவ ஹாரனயா ஸுத்தே யோஜேதப்³பா³ ஸியுங், கிங் ஸோ கமோ காரணனிரபெக்கோ², உதா³ஹு காரணஸாபெக்கோ²தி? கிஞ்செத்த² – யதி³ தாவ காரணனிரபெக்கோ² ஹாரனயானங் அனுக்கமோ, அனேகே அத்தா² வுச்சமானா அவஸ்ஸங் ஏகேன கமேன வுச்சந்தீதி. ஏவங் ஸந்தே யேன கேனசி கமேன ஸுத்தே யோஜேதப்³பா³ ஸியுங், ததா² ஸதி நியமோ நிரத்த²கோ ஸியா. அத² காரணஸாபெக்கோ², கிங் தங் காரணந்தி? இதரோ காரணக³வேஸனங் அகத்வா அத்தோ² ஏவெத்த² க³வேஸிதப்³போ³தி அதி⁴ப்பாயேன ‘‘நாயமனுயோகோ³ ந கத்த²சி அனுக்கமே நிவிஸதீ’’தி வத்வா ‘‘ந பன மயங் தே³வானங்பியஸ்ஸ மனோரத²விகா⁴தாய சேதேமா’’தி கமகாரணங் விசாரெந்தோ ‘‘அபிசா’’திஆதி³னா தே³ஸனாஹாரஸ்ஸ தாவ ஆதி³தோ தே³ஸனாய காரணங் பதிட்ட²பேதி. தத்த² த⁴ம்மதே³ஸனாய நிஸ்ஸயோ அஸ்ஸாதா³தீ³னவனிஸ்ஸரணானி, ஸரீரங் ஆணத்தி. பகதியா ஸபா⁴வேன. நித்³தா⁴ரணேன வினாபி பதிட்டா²பா⁴வதோ நிஸ்ஸயபா⁴வதோ.
Yadi desitakkameneva hāranayā sutte yojetabbā siyuṃ, kiṃ so kamo kāraṇanirapekkho, udāhu kāraṇasāpekkhoti? Kiñcettha – yadi tāva kāraṇanirapekkho hāranayānaṃ anukkamo, aneke atthā vuccamānā avassaṃ ekena kamena vuccantīti. Evaṃ sante yena kenaci kamena sutte yojetabbā siyuṃ, tathā sati niyamo niratthako siyā. Atha kāraṇasāpekkho, kiṃ taṃ kāraṇanti? Itaro kāraṇagavesanaṃ akatvā attho evettha gavesitabboti adhippāyena ‘‘nāyamanuyogo na katthaci anukkame nivisatī’’ti vatvā ‘‘na pana mayaṃ devānaṃpiyassa manorathavighātāya cetemā’’ti kamakāraṇaṃ vicārento ‘‘apicā’’tiādinā desanāhārassa tāva ādito desanāya kāraṇaṃ patiṭṭhapeti. Tattha dhammadesanāya nissayo assādādīnavanissaraṇāni, sarīraṃ āṇatti. Pakatiyā sabhāvena. Niddhāraṇena vināpi patiṭṭhābhāvato nissayabhāvato.
‘‘ததா² ஹி வக்க²தீ’’திஆதி³னா யதா²வுத்தங் அத்த²ங் பாகடதரங் கரோதி. ஏஸ நயோ இதரேஸுபி.
‘‘Tathā hi vakkhatī’’tiādinā yathāvuttaṃ atthaṃ pākaṭataraṃ karoti. Esa nayo itaresupi.
விசயானந்தரந்தி விசயஹாரானந்தரங். ஸேஸேஸுபி ஏஸேவ நயோ. ததா² ஹீதி லக்க²ணஹாரவிப⁴ங்கே³ யுத்தாயுத்தானங் காரணபரம்பராய பரிக்³க³ஹிதஸபா⁴வானங் அவுத்தானம்பி ஏகலக்க²ணதாய க³ஹணங் வுத்தங்.
Vicayānantaranti vicayahārānantaraṃ. Sesesupi eseva nayo. Tathā hīti lakkhaṇahāravibhaṅge yuttāyuttānaṃ kāraṇaparamparāya pariggahitasabhāvānaṃ avuttānampi ekalakkhaṇatāya gahaṇaṃ vuttaṃ.
அத்த²தோ நித்³தா⁴ரிதானந்தி அத்து²த்³தா⁴ரபுப்³பா³பரானுஸந்தி⁴ஆதி³அத்த²தோ ஸுத்தந்தரதோ உத்³த⁴டானங் ஸங்வண்ணியமானஸுத்தே ஆனீதானங் பாளித⁴ம்மானங். ஸத்³த³தோ, பமாணந்தரதோ ச லத்³தா⁴னங் இத⁴ விசாரேதப்³ப³த்தா ஆஹ ‘‘நிரவஸேஸதோ’’தி. அத்த²ஸ்ஸாதி அபி⁴தெ⁴ய்யத்த²ஸ்ஸ. த⁴ம்மஸ்ஸாதி ஸபா⁴வத⁴ம்மஸ்ஸ. தத்த² தத்த² தங் அபி⁴னிரோபேதீதி தஸ்மிங் தஸ்மிங் அத்தே², த⁴ம்மே ச தங் நாமங் அபி⁴னிரோபேதி, ‘‘அயமேவங்னாமோ’’தி வோஹரதி. ‘‘அத்த²ஸ்ஸ, த⁴ம்மஸ்ஸா’’தி பத³த்³வயேன ஸாமஞ்ஞதோ அத்தோ², த⁴ம்மோ ச அனவஸேஸெத்வா க³ஹிதோதி ஆஹ ‘‘அனவஸேஸபரியாதா³ன’’ந்தி, யதோ வுத்தங் ‘‘தத்த² தத்தா²’’தி. ததா²தி யதா² அனவஸேஸத்தா²வபோ³த⁴தீ³பகங் அனவஸேஸபரியாதா³னங் கதங் சதுப்³யூஹபாளியங், ஏவங் புனப்புனங் க³ப்³ப⁴முபேதீதி எத்த² அஸத்³த³வதீ அத்தா² பவத்திவஸேன லப்³ப⁴மானா ஸம்மாபடிபத்தி உத்³த⁴டாதி உபஸங்ஹாரத்தோ² ததா²-ஸத்³தோ³.
Atthato niddhāritānanti atthuddhārapubbāparānusandhiādiatthato suttantarato uddhaṭānaṃ saṃvaṇṇiyamānasutte ānītānaṃ pāḷidhammānaṃ. Saddato, pamāṇantarato ca laddhānaṃ idha vicāretabbattā āha ‘‘niravasesato’’ti. Atthassāti abhidheyyatthassa. Dhammassāti sabhāvadhammassa. Tattha tattha taṃ abhiniropetīti tasmiṃ tasmiṃ atthe, dhamme ca taṃ nāmaṃ abhiniropeti, ‘‘ayamevaṃnāmo’’ti voharati. ‘‘Atthassa, dhammassā’’ti padadvayena sāmaññato attho, dhammo ca anavasesetvā gahitoti āha ‘‘anavasesapariyādāna’’nti, yato vuttaṃ ‘‘tattha tatthā’’ti. Tathāti yathā anavasesatthāvabodhadīpakaṃ anavasesapariyādānaṃ kataṃ catubyūhapāḷiyaṃ, evaṃ punappunaṃ gabbhamupetīti ettha asaddavatī atthā pavattivasena labbhamānā sammāpaṭipatti uddhaṭāti upasaṃhārattho tathā-saddo.
தேனேவாதி ஸுத்தந்தரஸங்ஸந்த³னஸ்ஸ ஸபா⁴க³விஸபா⁴க³த⁴ம்மந்தராவட்டனூபாயபா⁴வதோ ஏவ. யதோதி ஸபா⁴க³விஸபா⁴க³த⁴ம்மாவட்டனஸ்ஸ ஸாதா⁴ரணாதி³த⁴ம்மவிப⁴ஜனூபாயத்தா. படிவிப⁴த்தஸபா⁴வேதி படிபா⁴க³பா⁴வேன விப⁴த்தஸபா⁴வே.
Tenevāti suttantarasaṃsandanassa sabhāgavisabhāgadhammantarāvaṭṭanūpāyabhāvato eva. Yatoti sabhāgavisabhāgadhammāvaṭṭanassa sādhāraṇādidhammavibhajanūpāyattā. Paṭivibhattasabhāveti paṭibhāgabhāvena vibhattasabhāve.
தே த⁴ம்மாதி படிபக்க²தோ பரிவத்திதத⁴ம்மா. ந பரியாயவிபா⁴வனா பஞ்ஞத்திவிபா⁴க³பரிக்³கா³ஹிகாதி ஆஹ ‘‘பரியா…பே॰… ஸுபோ³த⁴னஞ்சா’’தி.
Te dhammāti paṭipakkhato parivattitadhammā. Na pariyāyavibhāvanā paññattivibhāgapariggāhikāti āha ‘‘pariyā…pe… subodhanañcā’’ti.
புச்சா²விஸோத⁴னங் விஸ்ஸஜ்ஜனங். ஆரம்ப⁴விஸோத⁴னங் தே³ஸனாய அத்த²கத²னங். தது³ப⁴யவிசாரோ தா⁴தாதீ³ஸு அஸம்முய்ஹந்தஸ்ஸேவ ஸம்ப⁴வதீதி ஆஹ ‘‘தா⁴தாயதனா…பே॰… ஸம்பாதே³து’’ந்தி. ஸுத்³தோ⁴ ஆரம்போ⁴திஆதி³பாளினித³ஸ்ஸனேனபி அயமேவத்தோ² உதா³ஹடோதி வேதி³தப்³ப³ங்.
Pucchāvisodhanaṃ vissajjanaṃ. Ārambhavisodhanaṃ desanāya atthakathanaṃ. Tadubhayavicāro dhātādīsu asammuyhantasseva sambhavatīti āha ‘‘dhātāyatanā…pe… sampādetu’’nti. Suddho ārambhotiādipāḷinidassanenapi ayamevattho udāhaṭoti veditabbaṃ.
‘‘காரணாகாரோ’’தி பத³ட்டா²னங் ஸந்தா⁴ய வத³தி. பபே⁴த³தோ தே³ஸனாகாரோதி வேவசனங். நித்³தா⁴ரெத்வா வுச்சமானானீதி உத்³த⁴ரித்வா ஸமாரோபியமானானீதி அதி⁴ப்பாயோ. ஸுத்தஸ்ஸ அத்த²ங் தத²த்தாவபோ³தா⁴யாதி ஸுத்தஸ்ஸ பத³த்தா²வக³மமுகே²ன சதுஸச்சாபி⁴ஸமயாய.
‘‘Kāraṇākāro’’ti padaṭṭhānaṃ sandhāya vadati. Pabhedato desanākāroti vevacanaṃ. Niddhāretvā vuccamānānīti uddharitvā samāropiyamānānīti adhippāyo. Suttassa atthaṃ tathattāvabodhāyāti suttassa padatthāvagamamukhena catusaccābhisamayāya.
வேனெய்யத்தயயுத்தோ அத்த²னயத்தயூபதே³ஸோ ‘‘வேனெய்யத்தயப்பயோஜிதோ’’தி வுத்தோ. வேனெய்யத்தயஞ்ஹி பச்சயஸமவாயே தது³பதே³ஸப²லங் அதி⁴க³ச்ச²ந்தங் அத்த²ங் பயோஜேதி நாமாதி. தத³னுக்கமேனேவாதி தேஸங் உக்³க⁴டிதஞ்ஞுஆதீ³னங் தே³ஸனானுக்கமேனேவ. தேதி தயோ அத்த²னயா. தேஸந்தி உக்³க⁴டிதஞ்ஞுஆதீ³னங். யதா² உத்³தே³ஸாதீ³னங் ஸங்கே²பமஜ்ஜி²மவித்தா²ரவுத்தியா திண்ணங் புக்³க³லானங் உபகாரதா, ஏவங் தேஸங் அத்த²னயானங். தஸ்ஸாதி அத்த²னயத்த²ஸ்ஸ. தத்தா²தி தஸ்ஸங் தஸ்ஸங் பூ⁴மியங்.
Veneyyattayayutto atthanayattayūpadeso ‘‘veneyyattayappayojito’’ti vutto. Veneyyattayañhi paccayasamavāye tadupadesaphalaṃ adhigacchantaṃ atthaṃ payojeti nāmāti. Tadanukkamenevāti tesaṃ ugghaṭitaññuādīnaṃ desanānukkameneva. Teti tayo atthanayā. Tesanti ugghaṭitaññuādīnaṃ. Yathā uddesādīnaṃ saṅkhepamajjhimavitthāravuttiyā tiṇṇaṃ puggalānaṃ upakāratā, evaṃ tesaṃ atthanayānaṃ. Tassāti atthanayatthassa. Tatthāti tassaṃ tassaṃ bhūmiyaṃ.
ஸமுட்டா²னங் நிதா³னங். அனேகதா⁴ ஸத்³த³னயதோ, நிருத்தினயதோ சாதி அனேகப்பகாரங். பத³த்தோ² ஸத்³த³த்தோ². விதி⁴ அனுவாதோ³தி இத³மெத்த² விதி⁴வசனங், அயமனுவாதோ³தி அயங் விபா⁴கோ³ வேதி³தப்³போ³. ஸமாதா⁴தப்³போ³தி பரிஹரிதப்³போ³. அனுஸந்தீ⁴யா அனுரூபங் நிக³மேதப்³ப³ந்தி யாய அனுஸந்தி⁴யா ஸுத்தே உபரி தே³ஸனா பவத்தா, தத³னுரூபங் ஸங்வண்ணனா நிக³மேதப்³பா³. பயோஜனந்தி ப²லங். பிண்ட³த்தோ²தி ஸங்கே²பத்தோ². அனுஸந்தீ⁴தி புச்சா²னுஸந்தி⁴ஆதி³அனுஸந்தி⁴. உபொக்³கா⁴டோதி நித³ஸ்ஸனங். சாலனாதி சோத³னா. பச்சுபட்டா²னங் பரிஹாரோ.
Samuṭṭhānaṃ nidānaṃ. Anekadhā saddanayato, niruttinayato cāti anekappakāraṃ. Padattho saddattho. Vidhi anuvādoti idamettha vidhivacanaṃ, ayamanuvādoti ayaṃ vibhāgo veditabbo. Samādhātabboti pariharitabbo. Anusandhīyā anurūpaṃ nigametabbanti yāya anusandhiyā sutte upari desanā pavattā, tadanurūpaṃ saṃvaṇṇanā nigametabbā. Payojananti phalaṃ. Piṇḍatthoti saṅkhepattho. Anusandhīti pucchānusandhiādianusandhi. Upogghāṭoti nidassanaṃ. Cālanāti codanā. Paccupaṭṭhānaṃ parihāro.
பகதிஆதி³பதா³வயவங் பி⁴ந்தி³த்வா கத²னங் பே⁴த³கதா² யதா² ‘‘தி³ப்³ப³ந்தீதி தே³வா’’தி (ம॰ நி॰ அட்ட²॰ 1.153). பத³ஸ்ஸ அத்த²கத²னங் தத்வகதா² யதா² ‘‘பு³த்³தோ⁴தி யோ ஸோ ப⁴க³வா ஸயம்பூ⁴ அனாசரியகோ’’தி (மஹானி॰ 192; சூளனி॰ பாராயனத்து²திகா³தா²னித்³தே³ஸ 97; படி॰ ம॰ 1.161). பரியாயவசனங் வேவசனக்³க³ஹணங் யதா² ‘‘பஞ்ஞா பஜானநா’’தி (த⁴॰ ஸ॰ 16). விசயயுத்திசதுப்³யூஹபரிவத்தனஹாரேகதே³ஸஸங்க³ஹிதா, வேவசனஹாரஸங்க³ஹிதா சாதி ஆஹ ‘‘தே இத⁴ கதிபயஹாரஸங்க³ஹிதா’’தி.
Pakatiādipadāvayavaṃ bhinditvā kathanaṃ bhedakathā yathā ‘‘dibbantīti devā’’ti (ma. ni. aṭṭha. 1.153). Padassa atthakathanaṃ tatvakathā yathā ‘‘buddhoti yo so bhagavā sayambhū anācariyako’’ti (mahāni. 192; cūḷani. pārāyanatthutigāthāniddesa 97; paṭi. ma. 1.161). Pariyāyavacanaṃ vevacanaggahaṇaṃ yathā ‘‘paññā pajānanā’’ti (dha. sa. 16). Vicayayutticatubyūhaparivattanahārekadesasaṅgahitā, vevacanahārasaṅgahitā cāti āha ‘‘te idha katipayahārasaṅgahitā’’ti.
அத்தனோ ப²லங் தா⁴ரேதீதி த⁴ம்மோதி ஹேதுனோ த⁴ம்மபா⁴வோ வேதி³தப்³போ³. ஞாபகஹேதூபி ஞாணகரணட்டே²ன காரகே பக்கி²பித்வா ஆஹ ‘‘காரகோ ஸம்பாபகோதி து³விதோ⁴’’தி. புன சக்கு²பீ³ஜாதி³னிப்³ப³த்தகமேவ காரணங் கத்வா த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘புன…பே॰… திவிதோ⁴’’திஆதி³மாஹ. ‘‘தயோ குஸலஹேதூ’’திஆதி³னா (த⁴॰ ஸ॰ 1059-1060) ஆக³தா அலோபா⁴த³யோ, லோபா⁴த³யோ ச ஹேதுஹேது நாம. ‘‘சத்தாரோ கோ², பி⁴க்க²வே, மஹாபூ⁴தா ஹேது, சத்தாரோ மஹாபூ⁴தா பச்சயோ ரூபக்க²ந்த⁴ஸ்ஸ பஞ்ஞாபனாயா’’திஆதி³னா (ம॰ நி॰ 3.86) ஆக³தோ பச்சயஹேது நாம. குஸலாகுஸலங் கம்மங் அத்தனோ விபாகங் பதி உத்தமஹேது நாம. சக்கா²தி³பீ³ஜாதி³ சக்கு²விஞ்ஞாணஅங்குராதீ³னங் அஸாதா⁴ரணஹேது நாம. குஸலாகுஸலானங் ஸதிபி பச்சயத⁴ம்மபா⁴வே இட்டா²னிட்ட²ப²லவிஸேஸஹேதுபா⁴வத³ஸ்ஸனத்த²ங் விஸுங் க³ஹணங், ஸத்³த³மக்³கா³னங் பன ஞாபகஸம்பாபகஹேதுபா⁴வத³ஸ்ஸனத்த²ந்தி த³ட்ட²ப்³ப³ங். அங்குராதி³கஸ்ஸ அஸாதா⁴ரணஹேது பீ³ஜாதி³ஸமானஜாதியஹேதுதாய ஸபா⁴க³ஹேது . ஸாதா⁴ரணஹேது பு⁴ஸஸலிலாதி³அஸமானஜாதியதாய அஸபா⁴க³ஹேது. இந்த்³ரியப³த்³த⁴ஸந்தானிகோ அஜ்ஜ²த்திகஹேது, இதரோ பா³ஹிரஹேது. கேசி பன ‘‘ஸஸந்தானிகோ அஜ்ஜ²த்திகஹேது, இதரோ பா³ஹிரஹேதூ’’தி வத³ந்தி. பரிக்³கா³ஹகோ உபத்த²ம்ப⁴கோ. பரம்பரஹேது உபனிஸ்ஸயபச்சயோ.
Attano phalaṃ dhāretīti dhammoti hetuno dhammabhāvo veditabbo. Ñāpakahetūpi ñāṇakaraṇaṭṭhena kārake pakkhipitvā āha ‘‘kārako sampāpakoti duvidho’’ti. Puna cakkhubījādinibbattakameva kāraṇaṃ katvā dassento ‘‘puna…pe… tividho’’tiādimāha. ‘‘Tayo kusalahetū’’tiādinā (dha. sa. 1059-1060) āgatā alobhādayo, lobhādayo ca hetuhetu nāma. ‘‘Cattāro kho, bhikkhave, mahābhūtā hetu, cattāro mahābhūtā paccayo rūpakkhandhassa paññāpanāyā’’tiādinā (ma. ni. 3.86) āgato paccayahetu nāma. Kusalākusalaṃ kammaṃ attano vipākaṃ pati uttamahetu nāma. Cakkhādibījādi cakkhuviññāṇaaṅkurādīnaṃ asādhāraṇahetu nāma. Kusalākusalānaṃ satipi paccayadhammabhāve iṭṭhāniṭṭhaphalavisesahetubhāvadassanatthaṃ visuṃ gahaṇaṃ, saddamaggānaṃ pana ñāpakasampāpakahetubhāvadassanatthanti daṭṭhabbaṃ. Aṅkurādikassa asādhāraṇahetu bījādisamānajātiyahetutāya sabhāgahetu. Sādhāraṇahetu bhusasalilādiasamānajātiyatāya asabhāgahetu. Indriyabaddhasantāniko ajjhattikahetu, itaro bāhirahetu. Keci pana ‘‘sasantāniko ajjhattikahetu, itaro bāhirahetū’’ti vadanti. Pariggāhako upatthambhako. Paramparahetu upanissayapaccayo.
நிப்³பா³னஸ்ஸ அனிப்³ப³த்தனியேபி ஸமுத³யப்பஹானஸமுத³யனிரோதா⁴னங் அதி⁴க³மாதி⁴க³ந்தப்³ப³பா⁴வதோ நிப்³பா³னங் பதி மக்³க³ஸ்ஸ ஹேதுபா⁴வோ விய மக்³க³ங் பதி நிப்³பா³னஸ்ஸ ப²லபா⁴வோ உபசாரஸித்³தோ⁴தி ஆஹ ‘‘ப²லபரியாயோ லப்³ப⁴தீ’’தி.
Nibbānassa anibbattaniyepi samudayappahānasamudayanirodhānaṃ adhigamādhigantabbabhāvato nibbānaṃ pati maggassa hetubhāvo viya maggaṃ pati nibbānassa phalabhāvo upacārasiddhoti āha ‘‘phalapariyāyo labbhatī’’ti.
படிபஜ்ஜமானபூ⁴மி மக்³க³த⁴ம்மா. படிபன்னபூ⁴மி ப²லத⁴ம்மா.
Paṭipajjamānabhūmi maggadhammā. Paṭipannabhūmi phaladhammā.
கிச்சதோதி ஸரஸதோ. லக்க²ணதோதி உபலக்க²ணதோ. ஸாமஞ்ஞதோதி ஸமானபா⁴வதோ. தேன ஸமானஹேதுதா, ஸமானப²லதா, ஸமானாரம்மணதா ச க³ஹிதா ஹோதீதி. தத்த² யங் வத்தப்³ப³ங், தங் ஹெட்டா² லக்க²ணஹாரனித்³தே³ஸவண்ணனாயங் வுத்தமேவ.
Kiccatoti sarasato. Lakkhaṇatoti upalakkhaṇato. Sāmaññatoti samānabhāvato. Tena samānahetutā, samānaphalatā, samānārammaṇatā ca gahitā hotīti. Tattha yaṃ vattabbaṃ, taṃ heṭṭhā lakkhaṇahāraniddesavaṇṇanāyaṃ vuttameva.
அபிசெத்த² ஸம்பயோக³விப்பயோக³விரோத⁴பகரணலிங்க³ஸத்³த³ந்தரஸன்னிதா⁴னஸாமத்தி²யாதீ³னம்பி வஸேன நயவிபா⁴கோ³ வேதி³தப்³போ³. தத்த² ஸம்பயோக³தோ தாவனயவிபா⁴கோ³ – ‘‘நாஹங், பி⁴க்க²வே, அஞ்ஞங் ஏகத⁴ம்மம்பி ஸமனுபஸ்ஸாமி, யங் ஏவங் லஹுபரிவத்தங், யத²யித³ங் சித்த’’ந்தி (அ॰ நி॰ 1.48) சித்தஸ்ஸ லஹுபரிவத்திதா க³ஹிதா, தங்ஸம்பயோக³தோ சேதஸிகானம்பி க³ஹிதாவ ஹோதி அஞ்ஞத்த² நேஸங் சித்தேன ஸம்பயோக³தீ³பனதோ. அத² வா ‘‘ஸஞ்ஞினோ’’தி. ஸஞ்ஞாஸஹிததாவசனேன ஹி நேஸங் வேத³னாசேதனாதி³வந்ததாபி ஸம்பயோக³தோ தீ³பிதா ஹோதி.
Apicettha sampayogavippayogavirodhapakaraṇaliṅgasaddantarasannidhānasāmatthiyādīnampi vasena nayavibhāgo veditabbo. Tattha sampayogato tāvanayavibhāgo – ‘‘nāhaṃ, bhikkhave, aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yaṃ evaṃ lahuparivattaṃ, yathayidaṃ citta’’nti (a. ni. 1.48) cittassa lahuparivattitā gahitā, taṃsampayogato cetasikānampi gahitāva hoti aññattha nesaṃ cittena sampayogadīpanato. Atha vā ‘‘saññino’’ti. Saññāsahitatāvacanena hi nesaṃ vedanācetanādivantatāpi sampayogato dīpitā hoti.
விப்பயோக³தோ – ‘‘அஹேதுகா’’தி. ஹேதுஸம்பயுத்தா ஹி த⁴ம்மா ‘‘ஸஹேதுகா’’தி வுத்தாதி தப்³பி³து⁴ரா த⁴ம்மா விப்பயோக³தோ ‘‘அஹேதுகா’’தி வுத்தாதி விஞ்ஞாயதி. அத² வா ‘‘அஸஞ்ஞினோ’’தி. ஸஞ்ஞாவிப்பயுத்தா ஹி த⁴ம்மபவத்தி இதா⁴தி⁴ப்பேதா, ந ஸஞ்ஞாய அபா⁴வமத்தந்தி விஞ்ஞாயதி.
Vippayogato – ‘‘ahetukā’’ti. Hetusampayuttā hi dhammā ‘‘sahetukā’’ti vuttāti tabbidhurā dhammā vippayogato ‘‘ahetukā’’ti vuttāti viññāyati. Atha vā ‘‘asaññino’’ti. Saññāvippayuttā hi dhammapavatti idhādhippetā, na saññāya abhāvamattanti viññāyati.
விரோத⁴தோ – ‘‘அட்ட²மகோ (யம॰ 3.இந்த்³ரியயமகபாளி.439), ஸத்³தா⁴னுஸாரீ’’தி (பு॰ ப॰ மாதிகா 7.36) ச வுத்தே தங் ஸந்ததியங் ஸங்யோஜனத்தயப்பஹானங் விஞ்ஞாயதி, ததா² ‘‘ஸதி வா உபாதி³ஸேஸே அனாகா³மிதா’’தி (தீ³॰ நி॰ 2.404; ம॰ நி॰ 1.137) வுத்தே பஞ்சோரம்பா⁴கி³யஸங்யோஜனப்பஹானங் , ‘‘தி³ட்டே²வ த⁴ம்மே அஞ்ஞா’’தி (தீ³॰ நி॰ 2.404; ம॰ நி॰ 1.137) வுத்தே அனவஸேஸஸங்யோஜனப்பஹானங் விஞ்ஞாயதி.
Virodhato – ‘‘aṭṭhamako (yama. 3.indriyayamakapāḷi.439), saddhānusārī’’ti (pu. pa. mātikā 7.36) ca vutte taṃ santatiyaṃ saṃyojanattayappahānaṃ viññāyati, tathā ‘‘sati vā upādisese anāgāmitā’’ti (dī. ni. 2.404; ma. ni. 1.137) vutte pañcorambhāgiyasaṃyojanappahānaṃ , ‘‘diṭṭheva dhamme aññā’’ti (dī. ni. 2.404; ma. ni. 1.137) vutte anavasesasaṃyojanappahānaṃ viññāyati.
பகரணதோ – ‘‘அப்³யாகதா த⁴ம்மா’’தி (த⁴॰ ஸ॰ மாதிகா). அதி⁴காரதோ ஹி குஸலாகுஸலபா⁴வேன ந கதி²தாதி ஞாயதி. ‘‘உபதீ⁴ ஹி நரஸ்ஸ ஸோசனா’’தி (ஸங்॰ நி॰ 1.12, 144) ச. பா³ஹிரா ஹி த⁴ம்மா இத⁴ ‘‘உபதீ⁴’’தி அதி⁴ப்பேதாதி விஞ்ஞாயதி.
Pakaraṇato – ‘‘abyākatā dhammā’’ti (dha. sa. mātikā). Adhikārato hi kusalākusalabhāvena na kathitāti ñāyati. ‘‘Upadhī hi narassa socanā’’ti (saṃ. ni. 1.12, 144) ca. Bāhirā hi dhammā idha ‘‘upadhī’’ti adhippetāti viññāyati.
லிங்க³தோ – ‘‘ஸீதேனபி ருப்பதி, உண்ஹேனபி ருப்பதீ’’திஆதி³ (ஸங்॰ நி॰ 3.79). ஸீதாதி³க்³க³ஹணேன ஹி லிங்கே³ன பூ⁴துபாதா³யப்பகாரஸ்ஸேவ த⁴ம்மஸ்ஸ ரூபபா⁴வோ, ந இதரஸ்ஸ.
Liṅgato – ‘‘sītenapi ruppati, uṇhenapi ruppatī’’tiādi (saṃ. ni. 3.79). Sītādiggahaṇena hi liṅgena bhūtupādāyappakārasseva dhammassa rūpabhāvo, na itarassa.
ஸத்³த³ந்தரஸன்னிதா⁴னதோ – ‘‘காயபஸ்ஸத்³தி⁴, காயாயதன’’ந்தி. ‘‘யா வேத³னாக்க²ந்த⁴ஸ்ஸா’’திஆதி³வசனதோ ஹி புரிமோ காயஸத்³தோ³ ஸமூஹவாசீ, இதரோ ஆயதனஸத்³த³ஸன்னிதா⁴னதோ பஸாத³வாசீ.
Saddantarasannidhānato – ‘‘kāyapassaddhi, kāyāyatana’’nti. ‘‘Yā vedanākkhandhassā’’tiādivacanato hi purimo kāyasaddo samūhavācī, itaro āyatanasaddasannidhānato pasādavācī.
ஸாமத்தி²யதோ – ‘‘ஸப்³ப³ங், பி⁴க்க²வே, ஆதி³த்தங் (ஸங்॰ நி॰ 4.28; மஹாவ॰ 54), ஸப்³பே³ தஸந்தி த³ண்ட³ஸ்ஸா’’தி (த⁴॰ ப॰ 129) ச, ததா² ‘‘ஸப்³பா³வந்தங் லோகங் மெத்தாஸஹக³தேன சேதஸா…பே॰… ப²ரித்வா விஹரதீ’’திஆதி³ (தீ³॰ நி॰ 1.556; 3.308; ம॰ நி॰ 1.77, 232, 459, 509; 2.309; 3.230; விப⁴॰ 642). எத்த² ஹி ஸதிபி ஸப்³ப³ஸத்³த³ஸ்ஸ அனவஸேஸஸத்தவாசகத்தே ஆதி³த்ததா ஸாபெக்க²ஸ்ஸேவ அத்த²ஸ்ஸ வாசகத்தா பதே³ஸவாசீ ஸப்³ப³ஸத்³தோ³, லோகஸத்³தோ³பி ஸத்தவாசீ. ஸத்தாரம்மணா ஹி அப்பமஞ்ஞாதி. ததா² ‘‘மாதரங் பிதரங் ஹந்த்வா’’தி (த⁴॰ ப॰ 294-295) ஸப்³பே³ன ஸப்³ப³ங் ஹி ஸபடிக்கே²பதோ, மாதுபிதுகா⁴தகம்மஸ்ஸ ச மஹாஸாவஜ்ஜதாபவேத³னதோ, இத⁴ ச தத³னுஞ்ஞாய கதாய மாதுபிதுட்டா²னியா தாதி³ஸா கேசி பாபத⁴ம்மா வேனெய்யவஸேன க³ஹிதா விஞ்ஞாயதி. கே பன தேதி? தண்ஹாமானா. தண்ஹா ஹி ஜனநீ ஸத்தானங். ‘‘தண்ஹா ஜனேதி புரிஸ’’ந்தி (ஸங்॰ நி॰ 1.55-57) ஹி வுத்தங். பிதுட்டா²னியோ மானோ தங் நிஸ்ஸாய அத்தஸம்பக்³க³ண்ஹதோ ‘‘அஹங் அஸுகஸ்ஸ ருஞ்ஞோ, ராஜமஹாமத்தஸ்ஸ வா புத்தோ’’தி யதா². ஸாமத்தி²யாதீ³னந்தி ஆதி³ஸத்³தே³ன தே³ஸபகதிஆத³யோ ஸங்க³ய்ஹந்தி.
Sāmatthiyato – ‘‘sabbaṃ, bhikkhave, ādittaṃ (saṃ. ni. 4.28; mahāva. 54), sabbe tasanti daṇḍassā’’ti (dha. pa. 129) ca, tathā ‘‘sabbāvantaṃ lokaṃ mettāsahagatena cetasā…pe… pharitvā viharatī’’tiādi (dī. ni. 1.556; 3.308; ma. ni. 1.77, 232, 459, 509; 2.309; 3.230; vibha. 642). Ettha hi satipi sabbasaddassa anavasesasattavācakatte ādittatā sāpekkhasseva atthassa vācakattā padesavācī sabbasaddo, lokasaddopi sattavācī. Sattārammaṇā hi appamaññāti. Tathā ‘‘mātaraṃ pitaraṃ hantvā’’ti (dha. pa. 294-295) sabbena sabbaṃ hi sapaṭikkhepato, mātupitughātakammassa ca mahāsāvajjatāpavedanato, idha ca tadanuññāya katāya mātupituṭṭhāniyā tādisā keci pāpadhammā veneyyavasena gahitā viññāyati. Ke pana teti? Taṇhāmānā. Taṇhā hi jananī sattānaṃ. ‘‘Taṇhā janeti purisa’’nti (saṃ. ni. 1.55-57) hi vuttaṃ. Pituṭṭhāniyo māno taṃ nissāya attasampaggaṇhato ‘‘ahaṃ asukassa ruñño, rājamahāmattassa vā putto’’ti yathā. Sāmatthiyādīnanti ādisaddena desapakatiādayo saṅgayhanti.
லப்³ப⁴மானபத³த்த²னித்³தா⁴ரணமுகே²னாதி தஸ்மிங் தஸ்மிங் ஸுத்தே லப்³ப⁴மானஅஸ்ஸாதா³தி³ஹாரபத³த்த²னித்³தா⁴ரணத்³வாரேன. யதா²லக்க²ணந்தி யங் யங் லக்க²ணங், லக்க²ணானுரூபங் வா யதா²லக்க²ணங். ஹேதுப²லாதீ³னி உபதா⁴ரெத்வா யோஜேதப்³பா³னி தேஸங் வஸேனாதி அதி⁴ப்பாயோ. இதா³னி ஹேதுப²லாத³யோ யே யஸ்மிங் ஹாரே ஸவிஸேஸங் இச்சி²தப்³பா³, தே த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘விஸேஸதோ பனா’’திஆதி³மாஹ. தங் ஸுவிஞ்ஞெய்யமேவ.
Labbhamānapadatthaniddhāraṇamukhenāti tasmiṃ tasmiṃ sutte labbhamānaassādādihārapadatthaniddhāraṇadvārena. Yathālakkhaṇanti yaṃ yaṃ lakkhaṇaṃ, lakkhaṇānurūpaṃ vā yathālakkhaṇaṃ. Hetuphalādīni upadhāretvā yojetabbāni tesaṃ vasenāti adhippāyo. Idāni hetuphalādayo ye yasmiṃ hāre savisesaṃ icchitabbā, te dassetuṃ ‘‘visesato panā’’tiādimāha. Taṃ suviññeyyameva.
நித்³தே³ஸவாரவண்ணனா நிட்டி²தா.
Niddesavāravaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / ஸுத்தபிடக • Suttapiṭaka / கு²த்³த³கனிகாய • Khuddakanikāya / நெத்திப்பகரணபாளி • Nettippakaraṇapāḷi / 3. நித்³தே³ஸவாரோ • 3. Niddesavāro
அட்ட²கதா² • Aṭṭhakathā / ஸுத்தபிடக (அட்ட²கதா²) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / கு²த்³த³கனிகாய (அட்ட²கதா²) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / நெத்திப்பகரண-அட்ட²கதா² • Nettippakaraṇa-aṭṭhakathā / 3. நித்³தே³ஸவாரவண்ணனா • 3. Niddesavāravaṇṇanā
டீகா • Tīkā / ஸுத்தபிடக (டீகா) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / கு²த்³த³கனிகாய (டீகா) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / நெத்திவிபா⁴வினீ • Nettivibhāvinī / 3. நித்³தே³ஸவாரஅத்த²விபா⁴வனா • 3. Niddesavāraatthavibhāvanā