Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਨੇਤ੍ਤਿਪ੍ਪਕਰਣਪਾਲ਼ਿ • Nettippakaraṇapāḷi |
੩. ਨਿਦ੍ਦੇਸવਾਰੋ
3. Niddesavāro
੪. ਤਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ਨੇਤ੍ਤਿ ਕਿਤ੍ਤਿਤਾ।
4. Tattha saṅkhepato netti kittitā.
ਹਾਰਸਙ੍ਖੇਪੋ
Hārasaṅkhepo
੧.
1.
ਅਸ੍ਸਾਦਾਦੀਨવਤਾ , ਨਿਸ੍ਸਰਣਮ੍ਪਿ ਚ ਫਲਂ ਉਪਾਯੋ ਚ।
Assādādīnavatā , nissaraṇampi ca phalaṃ upāyo ca;
ਆਣਤ੍ਤੀ ਚ ਭਗવਤੋ, ਯੋਗੀਨਂ ਦੇਸਨਾਹਾਰੋ॥
Āṇattī ca bhagavato, yogīnaṃ desanāhāro.
੨.
2.
ਯਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤਞ੍ਚ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਞ੍ਚ, ਸੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਯਾ ਚ ਅਨੁਗੀਤਿ।
Yaṃ pucchitañca vissajjitañca, suttassa yā ca anugīti;
ਸੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਯੋ ਪવਿਚਯੋ, ਹਾਰੋ વਿਚਯੋਤਿ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠੋ॥
Suttassa yo pavicayo, hāro vicayoti niddiṭṭho.
੩.
3.
ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਹਾਰਾਨਂ, ਯਾ ਭੂਮੀ ਯੋ ਚ ਗੋਚਰੋ ਤੇਸਂ।
Sabbesaṃ hārānaṃ, yā bhūmī yo ca gocaro tesaṃ;
ਯੁਤ੍ਤਾਯੁਤ੍ਤਪਰਿਕ੍ਖਾ, ਹਾਰੋ ਯੁਤ੍ਤੀਤਿ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠੋ॥
Yuttāyuttaparikkhā, hāro yuttīti niddiṭṭho.
੪.
4.
ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ ਜਿਨੋ, ਤਸ੍ਸ ਚ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਯਂ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ।
Dhammaṃ deseti jino, tassa ca dhammassa yaṃ padaṭṭhānaṃ;
ਇਤਿ ਯਾવ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾ, ਏਸੋ ਹਾਰੋ ਪਦਟ੍ਠਾਨੋ॥
Iti yāva sabbadhammā, eso hāro padaṭṭhāno.
੫.
5.
વੁਤ੍ਤਮ੍ਹਿ ਏਕਧਮ੍ਮੇ, ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਏਕਲਕ੍ਖਣਾ ਕੇਚਿ।
Vuttamhi ekadhamme, ye dhammā ekalakkhaṇā keci;
વੁਤ੍ਤਾ ਭવਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬੇ, ਸੋ ਹਾਰੋ ਲਕ੍ਖਣੋ ਨਾਮ॥
Vuttā bhavanti sabbe, so hāro lakkhaṇo nāma.
੬.
6.
ਨੇਰੁਤ੍ਤਮਧਿਪ੍ਪਾਯੋ, ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਮਥ ਦੇਸਨਾਨਿਦਾਨਞ੍ਚ।
Neruttamadhippāyo, byañjanamatha desanānidānañca;
ਪੁਬ੍ਬਾਪਰਾਨੁਸਨ੍ਧੀ, ਏਸੋ ਹਾਰੋ ਚਤੁਬ੍ਯੂਹੋ॥
Pubbāparānusandhī, eso hāro catubyūho.
੭.
7.
ਏਕਮ੍ਹਿ ਪਦਟ੍ਠਾਨੇ, ਪਰਿਯੇਸਤਿ ਸੇਸਕਂ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ।
Ekamhi padaṭṭhāne, pariyesati sesakaṃ padaṭṭhānaṃ;
ਆવਟ੍ਟਤਿ ਪਟਿਪਕ੍ਖੇ, ਆવਟ੍ਟੋ ਨਾਮ ਸੋ ਹਾਰੋ॥
Āvaṭṭati paṭipakkhe, āvaṭṭo nāma so hāro.
੮.
8.
ਧਮ੍ਮਞ੍ਚ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ, ਭੂਮਿਞ੍ਚ વਿਭਜ੍ਜਤੇ ਅਯਂ ਹਾਰੋ।
Dhammañca padaṭṭhānaṃ, bhūmiñca vibhajjate ayaṃ hāro;
ਸਾਧਾਰਣੇ ਅਸਾਧਾਰਣੇ ਚ ਨੇਯ੍ਯੋ વਿਭਤ੍ਤੀਤਿ॥
Sādhāraṇe asādhāraṇe ca neyyo vibhattīti.
੯.
9.
ਕੁਸਲਾਕੁਸਲੇ ਧਮ੍ਮੇ, ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠੇ ਭਾવਿਤੇ ਪਹੀਨੇ ਚ।
Kusalākusale dhamme, niddiṭṭhe bhāvite pahīne ca;
ਪਰਿવਤ੍ਤਤਿ ਪਟਿਪਕ੍ਖੇ, ਹਾਰੋ ਪਰਿવਤ੍ਤਨੋ ਨਾਮ॥
Parivattati paṭipakkhe, hāro parivattano nāma.
੧੦.
10.
વੇવਚਨਾਨਿ ਬਹੂਨਿ ਤੁ, ਸੁਤ੍ਤੇ વੁਤ੍ਤਾਨਿ ਏਕਧਮ੍ਮਸ੍ਸ।
Vevacanāni bahūni tu, sutte vuttāni ekadhammassa;
ਯੋ ਜਾਨਾਤਿ ਸੁਤ੍ਤવਿਦੂ, વੇવਚਨੋ ਨਾਮ ਸੋ ਹਾਰੋ॥
Yo jānāti suttavidū, vevacano nāma so hāro.
੧੧.
11.
ਏਕਂ ਭਗવਾ ਧਮ੍ਮਂ, ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੀਹਿ વਿવਿਧਾਹਿ ਦੇਸੇਤਿ।
Ekaṃ bhagavā dhammaṃ, paññattīhi vividhāhi deseti;
ਸੋ ਆਕਾਰੋ ਞੇਯ੍ਯੋ, ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੀ ਨਾਮ ਹਾਰੋਤਿ॥
So ākāro ñeyyo, paññattī nāma hāroti.
੧੨.
12.
ਯੋ ਚ ਪਟਿਚ੍ਚੁਪ੍ਪਾਦੋ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਖਨ੍ਧਾ ਚ ਧਾਤੁ ਆਯਤਨਾ।
Yo ca paṭiccuppādo, indriyakhandhā ca dhātu āyatanā;
ਏਤੇਹਿ ਓਤਰਤਿ ਯੋ, ਓਤਰਣੋ ਨਾਮ ਸੋ ਹਾਰੋ॥
Etehi otarati yo, otaraṇo nāma so hāro.
੧੩.
13.
વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਮ੍ਹਿ ਪਞ੍ਹੇ, ਗਾਥਾਯਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤਾਯਮਾਰਬ੍ਭ।
Vissajjitamhi pañhe, gāthāyaṃ pucchitāyamārabbha;
ਸੁਦ੍ਧਾਸੁਦ੍ਧਪਰਿਕ੍ਖਾ, ਹਾਰੋ ਸੋ ਸੋਧਨੋ ਨਾਮ॥
Suddhāsuddhaparikkhā, hāro so sodhano nāma.
੧੪.
14.
ਏਕਤ੍ਤਤਾਯ ਧਮ੍ਮਾ, ਯੇਪਿ ਚ વੇਮਤ੍ਤਤਾਯ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾ।
Ekattatāya dhammā, yepi ca vemattatāya niddiṭṭhā;
ਤੇਨ વਿਕਪ੍ਪਯਿਤਬ੍ਬਾ, ਏਸੋ ਹਾਰੋ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨੋ॥
Tena vikappayitabbā, eso hāro adhiṭṭhāno.
੧੫.
15.
ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਯਂ ਧਮ੍ਮਂ, ਜਨਯਨ੍ਤਿਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ ਪਰਮ੍ਪਰਤੋ।
Ye dhammā yaṃ dhammaṃ, janayantippaccayā paramparato;
ਹੇਤੁਮવਕਡ੍ਢਯਿਤ੍વਾ, ਏਸੋ ਹਾਰੋ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰੋ॥
Hetumavakaḍḍhayitvā, eso hāro parikkhāro.
੧੬.
16.
ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਯਂ ਮੂਲਾ, ਯੇ ਚੇਕਤ੍ਥਾ ਪਕਾਸਿਤਾ ਮੁਨਿਨਾ।
Ye dhammā yaṃ mūlā, ye cekatthā pakāsitā muninā;
ਤੇ ਸਮਰੋਪਯਿਤਬ੍ਬਾ, ਏਸ ਸਮਾਰੋਪਨੋ ਹਾਰੋ॥
Te samaropayitabbā, esa samāropano hāro.
ਨਯਸਙ੍ਖੇਪੋ
Nayasaṅkhepo
੧੭.
17.
ਤਣ੍ਹਞ੍ਚ ਅવਿਜ੍ਜਮ੍ਪਿ ਚ, ਸਮਥੇਨ વਿਪਸ੍ਸਨਾ ਯੋ ਨੇਤਿ।
Taṇhañca avijjampi ca, samathena vipassanā yo neti;
ਸਚ੍ਚੇਹਿ ਯੋਜਯਿਤ੍વਾ, ਅਯਂ ਨਯੋ ਨਨ੍ਦਿਯਾવਟ੍ਟੋ॥
Saccehi yojayitvā, ayaṃ nayo nandiyāvaṭṭo.
੧੮.
18.
ਯੋ ਅਕੁਸਲੇ ਸਮੂਲੇਹਿ, ਨੇਤਿ ਕੁਸਲੇ ਚ ਕੁਸਲਮੂਲੇਹਿ।
Yo akusale samūlehi, neti kusale ca kusalamūlehi;
ਭੂਤਂ ਤਥਂ ਅવਿਤਥਂ, ਤਿਪੁਕ੍ਖਲਂ ਤਂ ਨਯਂ ਆਹੁ॥
Bhūtaṃ tathaṃ avitathaṃ, tipukkhalaṃ taṃ nayaṃ āhu.
੧੯.
19.
ਯੋ ਨੇਤਿ વਿਪਲ੍ਲਾਸੇਹਿ, ਕਿਲੇਸੇ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਹਿ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮੇ।
Yo neti vipallāsehi, kilese indriyehi saddhamme;
ਏਤਂ ਨਯਂ ਨਯવਿਦੂ, ਸੀਹવਿਕ੍ਕੀਲ਼ਿਤਂ ਆਹੁ॥
Etaṃ nayaṃ nayavidū, sīhavikkīḷitaṃ āhu.
੨੦.
20.
વੇਯ੍ਯਾਕਰਣੇਸੁ ਹਿ ਯੇ, ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾ ਤਹਿਂ ਤਹਿਂ વੁਤ੍ਤਾ।
Veyyākaraṇesu hi ye, kusalākusalā tahiṃ tahiṃ vuttā;
ਮਨਸਾ વੋਲੋਕਯਤੇ, ਤਂ ਖੁ ਦਿਸਾਲੋਚਨਂ ਆਹੁ॥
Manasā volokayate, taṃ khu disālocanaṃ āhu.
੨੧.
21.
ਓਲੋਕੇਤ੍વਾ ਦਿਸਲੋਚਨੇਨ, ਉਕ੍ਖਿਪਿਯ ਯਂ ਸਮਾਨੇਤਿ।
Oloketvā disalocanena, ukkhipiya yaṃ samāneti;
ਸਬ੍ਬੇ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲੇ, ਅਯਂ ਨਯੋ ਅਙ੍ਕੁਸੋ ਨਾਮ॥
Sabbe kusalākusale, ayaṃ nayo aṅkuso nāma.
੨੨.
22.
ਸਙ੍ਖਿਪਿਯ ਅਙ੍ਕੁਸੇਨ ਹਿ, ਨਯੇਹਿ ਤੀਹਿ ਨਿਦ੍ਦਿਸੇ ਸੁਤ੍ਤਂ॥
Saṅkhipiya aṅkusena hi, nayehi tīhi niddise suttaṃ.
ਦ੍વਾਦਸਪਦ
Dvādasapada
੨੩.
23.
ਅਕ੍ਖਰਂ ਪਦਂ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ, ਨਿਰੁਤ੍ਤਿ ਤਥੇવ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ।
Akkharaṃ padaṃ byañjanaṃ, nirutti tatheva niddeso;
ਆਕਾਰਛਟ੍ਠવਚਨਂ, ਏਤ੍ਤਾવ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ਸਬ੍ਬਂ॥
Ākārachaṭṭhavacanaṃ, ettāva byañjanaṃ sabbaṃ.
੨੪.
24.
ਸਙ੍ਕਾਸਨਾ ਪਕਾਸਨਾ, વਿવਰਣਾ વਿਭਜਨੁਤ੍ਤਾਨੀਕਮ੍ਮਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ।
Saṅkāsanā pakāsanā, vivaraṇā vibhajanuttānīkammapaññatti;
ਏਤੇਹਿ ਛਹਿ ਪਦੇਹਿ, ਅਤ੍ਥੋ ਕਮ੍ਮਞ੍ਚ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਂ॥
Etehi chahi padehi, attho kammañca niddiṭṭhaṃ.
੨੫.
25.
ਤੀਣਿ ਚ ਨਯਾ ਅਨੂਨਾ, ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਚ ਛਪ੍ਪਦਾਨਿ ਗਣਿਤਾਨਿ।
Tīṇi ca nayā anūnā, atthassa ca chappadāni gaṇitāni;
ਨવਹਿ ਪਦੇਹਿ ਭਗવਤੋ, વਚਨਸ੍ਸਤ੍ਥੋ ਸਮਾਯੁਤ੍ਤੋ॥
Navahi padehi bhagavato, vacanassattho samāyutto.
੨੬.
26.
ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਨવਪ੍ਪਦਾਨਿ, ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਪਰਿਯੇਟ੍ਠਿਯਾ ਚਤੁਬ੍ਬੀਸ।
Atthassa navappadāni, byañjanapariyeṭṭhiyā catubbīsa;
ਨਿਦ੍ਦੇਸવਾਰੋ।
Niddesavāro.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ਨੇਤ੍ਤਿਪ੍ਪਕਰਣ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Nettippakaraṇa-aṭṭhakathā / ੩. ਨਿਦ੍ਦੇਸવਾਰવਣ੍ਣਨਾ • 3. Niddesavāravaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / ਨੇਤ੍ਤਿਪ੍ਪਕਰਣ-ਟੀਕਾ • Nettippakaraṇa-ṭīkā / ੩. ਨਿਦ੍ਦੇਸવਾਰવਣ੍ਣਨਾ • 3. Niddesavāravaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / ਨੇਤ੍ਤਿવਿਭਾવਿਨੀ • Nettivibhāvinī / ੩. ਨਿਦ੍ਦੇਸવਾਰਅਤ੍ਥવਿਭਾવਨਾ • 3. Niddesavāraatthavibhāvanā