| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / सुत्तनिपात-अट्ठकथा • Suttanipāta-aṭṭhakathā |
निगमनकथा
Nigamanakathā
एत्तावता च यं वुत्तं –
Ettāvatā ca yaṃ vuttaṃ –
‘‘उत्तमं वन्दनेय्यानं, वन्दित्वा रतनत्तयं।
‘‘Uttamaṃ vandaneyyānaṃ, vanditvā ratanattayaṃ;
यो खुद्दकनिकायम्हि, खुद्दाचारप्पहायिना॥
Yo khuddakanikāyamhi, khuddācārappahāyinā.
‘‘देसितो लोकनाथेन, लोकनित्थरणेसिना।
‘‘Desito lokanāthena, lokanittharaṇesinā;
तस्स सुत्तनिपातस्स, करिस्सामत्थवण्णन’’न्ति॥
Tassa suttanipātassa, karissāmatthavaṇṇana’’nti.
एत्थ उरगवग्गादिपञ्चवग्गसङ्गहितस्स उरगसुत्तादिसत्ततिसुत्तप्पभेदस्स सुत्तनिपातस्स अत्थवण्णना कता होति। तेनेतं वुच्चति –
Ettha uragavaggādipañcavaggasaṅgahitassa uragasuttādisattatisuttappabhedassa suttanipātassa atthavaṇṇanā katā hoti. Tenetaṃ vuccati –
‘‘इमं सुत्तनिपातस्स, करोन्तेनत्थवण्णनं।
‘‘Imaṃ suttanipātassa, karontenatthavaṇṇanaṃ;
सद्धम्मट्ठितिकामेन, यं पत्तं कुसलं मया॥
Saddhammaṭṭhitikāmena, yaṃ pattaṃ kusalaṃ mayā.
‘‘तस्सानुभावतो खिप्पं, धम्मे अरियप्पवेदिते।
‘‘Tassānubhāvato khippaṃ, dhamme ariyappavedite;
वुड्ढिं विरूळ्हिं वेपुल्लं, पापुणातु अयं जनो’’ति॥
Vuḍḍhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ, pāpuṇātu ayaṃ jano’’ti.
(परियत्तिप्पमाणतो चतुचत्तालीसमत्ता भाणवारा।)
(Pariyattippamāṇato catucattālīsamattā bhāṇavārā.)
परमविसुद्धसद्धाबुद्धिवीरियप्पटिमण्डितेन सीलाचारज्जवमद्दवादिगुणसमुदयसमुदितेन सकसमयसमयन्तरगहनज्झोगाहणसमत्थेन पञ्ञावेय्यत्तियसमन्नागतेन तिपिटकपरियत्तिप्पभेदे साट्ठकथे सत्थुसासने अप्पटिहतञाणप्पभावेन महावेय्याकरणेन करणसम्पत्तिजनितसुखविनिग्गतमधुरोदारवचनलावण्णयुत्तेन युत्तमुत्तवादिना वादीवरेन महाकविना छळभिञ्ञापटिसम्भिदादिप्पभेदगुणपटिमण्डिते उत्तरिमनुस्सधम्मे सुप्पतिट्ठितबुद्धीनं थेरवंसप्पदीपानं थेरानं महाविहारवासीनं वंसालङ्कारभूतेन विपुलविसुद्धबुद्धिना बुद्धघोसोति गरूहि गहितनामधेय्येन थेरेन कता अयं परमत्थजोतिका नाम सुत्तनिपात-अट्ठकथा –
Paramavisuddhasaddhābuddhivīriyappaṭimaṇḍitena sīlācārajjavamaddavādiguṇasamudayasamuditena sakasamayasamayantaragahanajjhogāhaṇasamatthena paññāveyyattiyasamannāgatena tipiṭakapariyattippabhede sāṭṭhakathe satthusāsane appaṭihatañāṇappabhāvena mahāveyyākaraṇena karaṇasampattijanitasukhaviniggatamadhurodāravacanalāvaṇṇayuttena yuttamuttavādinā vādīvarena mahākavinā chaḷabhiññāpaṭisambhidādippabhedaguṇapaṭimaṇḍite uttarimanussadhamme suppatiṭṭhitabuddhīnaṃ theravaṃsappadīpānaṃ therānaṃ mahāvihāravāsīnaṃ vaṃsālaṅkārabhūtena vipulavisuddhabuddhinā buddhaghosoti garūhi gahitanāmadheyyena therena katā ayaṃ paramatthajotikā nāma suttanipāta-aṭṭhakathā –
ताव तिट्ठतु लोकस्मिं, लोकनित्थरणेसिनं।
Tāva tiṭṭhatu lokasmiṃ, lokanittharaṇesinaṃ;
दस्सेन्ती कुलपुत्तानं, नयं पञ्ञाविसुद्धिया॥
Dassentī kulaputtānaṃ, nayaṃ paññāvisuddhiyā.
याव बुद्धोति नामम्पि, सुद्धचित्तस्स तादिनो।
Yāva buddhoti nāmampi, suddhacittassa tādino;
लोकम्हि लोकजेट्ठस्स, पवत्तति महेसिनोति॥
Lokamhi lokajeṭṭhassa, pavattati mahesinoti.
सुत्तनिपात-अत्थवण्णना निट्ठिता।
Suttanipāta-atthavaṇṇanā niṭṭhitā.
