Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / సుత్తనిపాత-అట్ఠకథా • Suttanipāta-aṭṭhakathā |
నిగమనకథా
Nigamanakathā
ఏత్తావతా చ యం వుత్తం –
Ettāvatā ca yaṃ vuttaṃ –
‘‘ఉత్తమం వన్దనేయ్యానం, వన్దిత్వా రతనత్తయం;
‘‘Uttamaṃ vandaneyyānaṃ, vanditvā ratanattayaṃ;
యో ఖుద్దకనికాయమ్హి, ఖుద్దాచారప్పహాయినా.
Yo khuddakanikāyamhi, khuddācārappahāyinā.
‘‘దేసితో లోకనాథేన, లోకనిత్థరణేసినా;
‘‘Desito lokanāthena, lokanittharaṇesinā;
తస్స సుత్తనిపాతస్స, కరిస్సామత్థవణ్ణన’’న్తి.
Tassa suttanipātassa, karissāmatthavaṇṇana’’nti.
ఏత్థ ఉరగవగ్గాదిపఞ్చవగ్గసఙ్గహితస్స ఉరగసుత్తాదిసత్తతిసుత్తప్పభేదస్స సుత్తనిపాతస్స అత్థవణ్ణనా కతా హోతి. తేనేతం వుచ్చతి –
Ettha uragavaggādipañcavaggasaṅgahitassa uragasuttādisattatisuttappabhedassa suttanipātassa atthavaṇṇanā katā hoti. Tenetaṃ vuccati –
‘‘ఇమం సుత్తనిపాతస్స, కరోన్తేనత్థవణ్ణనం;
‘‘Imaṃ suttanipātassa, karontenatthavaṇṇanaṃ;
సద్ధమ్మట్ఠితికామేన, యం పత్తం కుసలం మయా.
Saddhammaṭṭhitikāmena, yaṃ pattaṃ kusalaṃ mayā.
‘‘తస్సానుభావతో ఖిప్పం, ధమ్మే అరియప్పవేదితే;
‘‘Tassānubhāvato khippaṃ, dhamme ariyappavedite;
వుడ్ఢిం విరూళ్హిం వేపుల్లం, పాపుణాతు అయం జనో’’తి.
Vuḍḍhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ, pāpuṇātu ayaṃ jano’’ti.
(పరియత్తిప్పమాణతో చతుచత్తాలీసమత్తా భాణవారా.)
(Pariyattippamāṇato catucattālīsamattā bhāṇavārā.)
పరమవిసుద్ధసద్ధాబుద్ధివీరియప్పటిమణ్డితేన సీలాచారజ్జవమద్దవాదిగుణసముదయసముదితేన సకసమయసమయన్తరగహనజ్ఝోగాహణసమత్థేన పఞ్ఞావేయ్యత్తియసమన్నాగతేన తిపిటకపరియత్తిప్పభేదే సాట్ఠకథే సత్థుసాసనే అప్పటిహతఞాణప్పభావేన మహావేయ్యాకరణేన కరణసమ్పత్తిజనితసుఖవినిగ్గతమధురోదారవచనలావణ్ణయుత్తేన యుత్తముత్తవాదినా వాదీవరేన మహాకవినా ఛళభిఞ్ఞాపటిసమ్భిదాదిప్పభేదగుణపటిమణ్డితే ఉత్తరిమనుస్సధమ్మే సుప్పతిట్ఠితబుద్ధీనం థేరవంసప్పదీపానం థేరానం మహావిహారవాసీనం వంసాలఙ్కారభూతేన విపులవిసుద్ధబుద్ధినా బుద్ధఘోసోతి గరూహి గహితనామధేయ్యేన థేరేన కతా అయం పరమత్థజోతికా నామ సుత్తనిపాత-అట్ఠకథా –
Paramavisuddhasaddhābuddhivīriyappaṭimaṇḍitena sīlācārajjavamaddavādiguṇasamudayasamuditena sakasamayasamayantaragahanajjhogāhaṇasamatthena paññāveyyattiyasamannāgatena tipiṭakapariyattippabhede sāṭṭhakathe satthusāsane appaṭihatañāṇappabhāvena mahāveyyākaraṇena karaṇasampattijanitasukhaviniggatamadhurodāravacanalāvaṇṇayuttena yuttamuttavādinā vādīvarena mahākavinā chaḷabhiññāpaṭisambhidādippabhedaguṇapaṭimaṇḍite uttarimanussadhamme suppatiṭṭhitabuddhīnaṃ theravaṃsappadīpānaṃ therānaṃ mahāvihāravāsīnaṃ vaṃsālaṅkārabhūtena vipulavisuddhabuddhinā buddhaghosoti garūhi gahitanāmadheyyena therena katā ayaṃ paramatthajotikā nāma suttanipāta-aṭṭhakathā –
తావ తిట్ఠతు లోకస్మిం, లోకనిత్థరణేసినం;
Tāva tiṭṭhatu lokasmiṃ, lokanittharaṇesinaṃ;
దస్సేన్తీ కులపుత్తానం, నయం పఞ్ఞావిసుద్ధియా.
Dassentī kulaputtānaṃ, nayaṃ paññāvisuddhiyā.
యావ బుద్ధోతి నామమ్పి, సుద్ధచిత్తస్స తాదినో;
Yāva buddhoti nāmampi, suddhacittassa tādino;
లోకమ్హి లోకజేట్ఠస్స, పవత్తతి మహేసినోతి.
Lokamhi lokajeṭṭhassa, pavattati mahesinoti.
సుత్తనిపాత-అత్థవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Suttanipāta-atthavaṇṇanā niṭṭhitā.