Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
นิคมนกถา
Nigamanakathā
เอตฺตาวตา หิ –
Ettāvatā hi –
‘‘พหุการสฺส ยตีนํ วิปสฺสนาจารนิปุณพุทฺธีนํ,
‘‘Bahukārassa yatīnaṃ vipassanācāranipuṇabuddhīnaṃ,
สํยุตฺตวรนิกายสฺส อตฺถสํวณฺณนํ กาตุํฯ
Saṃyuttavaranikāyassa atthasaṃvaṇṇanaṃ kātuṃ.
‘‘สทฺธมฺมสฺส จิรฎฺฐิติมาสิสมาเนน ยา มยา;
‘‘Saddhammassa ciraṭṭhitimāsisamānena yā mayā;
นิปุณา อฎฺฐกถา อารทฺธา สารตฺถปกาสินี นามฯ
Nipuṇā aṭṭhakathā āraddhā sāratthapakāsinī nāma.
‘‘สา หิ มหาอฎฺฐกถาย สารมาทาย นิฎฺฐิตา เอสา;
‘‘Sā hi mahāaṭṭhakathāya sāramādāya niṭṭhitā esā;
อฎฺฐสตฺตติมตฺตาย ปาฬิยา ภาณวาเรหิฯ
Aṭṭhasattatimattāya pāḷiyā bhāṇavārehi.
‘‘เอกูนสฎฺฐิมโตฺต วิสุทฺธิมโคฺคปิ ภาณวาเรหิ;
‘‘Ekūnasaṭṭhimatto visuddhimaggopi bhāṇavārehi;
อตฺถปฺปกาสนตฺถาย อาคมานํ กโต ยสฺมาฯ
Atthappakāsanatthāya āgamānaṃ kato yasmā.
‘‘ตสฺมา เตน สหายํ อฎฺฐกถา ภาณวารคณนาย;
‘‘Tasmā tena sahāyaṃ aṭṭhakathā bhāṇavāragaṇanāya;
โถเกน อปริปูรํ สตฺตติํสสตํ โหติฯ
Thokena aparipūraṃ sattatiṃsasataṃ hoti.
‘‘สตฺตติํสาธิกสต-ปริมาณํ ภาณวารโต เอวํ;
‘‘Sattatiṃsādhikasata-parimāṇaṃ bhāṇavārato evaṃ;
สมยํ ปกาสยนฺติํ มหาวิหาราธิวาสีนํฯ
Samayaṃ pakāsayantiṃ mahāvihārādhivāsīnaṃ.
‘‘มูลฎฺฐกถาย สารมาทาย มยา อิมํ กโรเนฺตน;
‘‘Mūlaṭṭhakathāya sāramādāya mayā imaṃ karontena;
ยํ ปุญฺญมุปจิตํ เตน โหตุ สโพฺพ สุขี โลโกฯ
Yaṃ puññamupacitaṃ tena hotu sabbo sukhī loko.
‘‘เอติสฺสา กรณตฺถํ เถเรน ภทนฺตโชติปาเลน;
‘‘Etissā karaṇatthaṃ therena bhadantajotipālena;
สุจิสีเลน สุภาสิตสฺส ปกาสยนฺตญาเณนฯ
Sucisīlena subhāsitassa pakāsayantañāṇena.
‘‘สาสนวิภูติกาเมน ยาจมาเนน มํ สุภคุเณน;
‘‘Sāsanavibhūtikāmena yācamānena maṃ subhaguṇena;
ยํ สมธิคตํ ปุญฺญํ เตนาปิ ชโน สุขี ภวตู’’ติฯ
Yaṃ samadhigataṃ puññaṃ tenāpi jano sukhī bhavatū’’ti.
ปรมวิสุทฺธสทฺธาพุทฺธิวีริยปฺปฎิมณฺฑิเตน สีลาจารชฺชวมทฺทวาทิคุณสมุทยสมุทิเตน สกสมยสมยนฺตรคหนโชฺฌคาหณสมเตฺถน ปญฺญาเวยฺยตฺติยสมนฺนาคเตน ติปิฎกปริยตฺติปฺปเภเท สาฎฺฐกเถ สตฺถุสาสเน อปฺปฎิหตญาณปฺปภาเวน มหาเวยฺยากรเณน กรณสมฺปตฺติชนิตสุขวินิคฺคตมธุโรทารวจนลาวณฺณยุเตฺตน ยุตฺตมุตฺตวาทินา วาทีวเรน มหากวินา ปภินฺนปฎิสมฺภิทาปริวาเร ฉฬภิญฺญาทิปฺปเภทคุณปฺปฎิมณฺฑิเต อุตฺตริมนุสฺสธเมฺม สุปฺปติฎฺฐิตพุทฺธีนํ เถรวํสปฺปทีปานํ เถรานํ มหาวิหารวาสีนํ วํสาลงฺการภูเตน วิปุลวิสุทฺธพุทฺธินา พุทฺธโฆโสติ ครูหิ คหิตนามเธเยฺยน เถเรน กตา อยํ สารตฺถปฺปกาสินี นาม สํยุตฺตนิกายฎฺฐกถาฯ
Paramavisuddhasaddhābuddhivīriyappaṭimaṇḍitena sīlācārajjavamaddavādiguṇasamudayasamuditena sakasamayasamayantaragahanajjhogāhaṇasamatthena paññāveyyattiyasamannāgatena tipiṭakapariyattippabhede sāṭṭhakathe satthusāsane appaṭihatañāṇappabhāvena mahāveyyākaraṇena karaṇasampattijanitasukhaviniggatamadhurodāravacanalāvaṇṇayuttena yuttamuttavādinā vādīvarena mahākavinā pabhinnapaṭisambhidāparivāre chaḷabhiññādippabhedaguṇappaṭimaṇḍite uttarimanussadhamme suppatiṭṭhitabuddhīnaṃ theravaṃsappadīpānaṃ therānaṃ mahāvihāravāsīnaṃ vaṃsālaṅkārabhūtena vipulavisuddhabuddhinā buddhaghosoti garūhi gahitanāmadheyyena therena katā ayaṃ sāratthappakāsinī nāma saṃyuttanikāyaṭṭhakathā.
‘‘ตาว ติฎฺฐตุ โลกสฺมิํ, โลกนิตฺถรเณสินํ;
‘‘Tāva tiṭṭhatu lokasmiṃ, lokanittharaṇesinaṃ;
ทเสฺสนฺตี กุลปุตฺตานํ, นยํ สีลวิสุทฺธิยาฯ
Dassentī kulaputtānaṃ, nayaṃ sīlavisuddhiyā.
‘‘ยาว พุโทฺธติ นามมฺปิ, สุทฺธจิตฺตสฺส ตาทิโน;
‘‘Yāva buddhoti nāmampi, suddhacittassa tādino;
โลกมฺหิ โลกเชฎฺฐสฺส, ปวตฺตติ มเหสิโน’’ติฯ
Lokamhi lokajeṭṭhassa, pavattati mahesino’’ti.
สารตฺถปฺปกาสินี นาม
Sāratthappakāsinī nāma
สํยุตฺตนิกาย-อฎฺฐกถา สพฺพากาเรน นิฎฺฐิตาฯ
Saṃyuttanikāya-aṭṭhakathā sabbākārena niṭṭhitā.