| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สุตฺตนิปาต-อฎฺฐกถา • Suttanipāta-aṭṭhakathā |
นิคมนกถา
Nigamanakathā
เอตฺตาวตา จ ยํ วุตฺตํ –
Ettāvatā ca yaṃ vuttaṃ –
‘‘อุตฺตมํ วนฺทเนยฺยานํ, วนฺทิตฺวา รตนตฺตยํ;
‘‘Uttamaṃ vandaneyyānaṃ, vanditvā ratanattayaṃ;
โย ขุทฺทกนิกายมฺหิ, ขุทฺทาจารปฺปหายินาฯ
Yo khuddakanikāyamhi, khuddācārappahāyinā.
‘‘เทสิโต โลกนาเถน, โลกนิตฺถรเณสินา;
‘‘Desito lokanāthena, lokanittharaṇesinā;
ตสฺส สุตฺตนิปาตสฺส, กริสฺสามตฺถวณฺณน’’นฺติฯ
Tassa suttanipātassa, karissāmatthavaṇṇana’’nti.
เอตฺถ อุรควคฺคาทิปญฺจวคฺคสงฺคหิตสฺส อุรคสุตฺตาทิสตฺตติสุตฺตปฺปเภทสฺส สุตฺตนิปาตสฺส อตฺถวณฺณนา กตา โหติฯ เตเนตํ วุจฺจติ –
Ettha uragavaggādipañcavaggasaṅgahitassa uragasuttādisattatisuttappabhedassa suttanipātassa atthavaṇṇanā katā hoti. Tenetaṃ vuccati –
‘‘อิมํ สุตฺตนิปาตสฺส, กโรเนฺตนตฺถวณฺณนํ;
‘‘Imaṃ suttanipātassa, karontenatthavaṇṇanaṃ;
สทฺธมฺมฎฺฐิติกาเมน, ยํ ปตฺตํ กุสลํ มยาฯ
Saddhammaṭṭhitikāmena, yaṃ pattaṃ kusalaṃ mayā.
‘‘ตสฺสานุภาวโต ขิปฺปํ, ธเมฺม อริยปฺปเวทิเต;
‘‘Tassānubhāvato khippaṃ, dhamme ariyappavedite;
วุฑฺฒิํ วิรูฬฺหิํ เวปุลฺลํ, ปาปุณาตุ อยํ ชโน’’ติฯ
Vuḍḍhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ, pāpuṇātu ayaṃ jano’’ti.
(ปริยตฺติปฺปมาณโต จตุจตฺตาลีสมตฺตา ภาณวาราฯ)
(Pariyattippamāṇato catucattālīsamattā bhāṇavārā.)
ปรมวิสุทฺธสทฺธาพุทฺธิวีริยปฺปฎิมณฺฑิเตน สีลาจารชฺชวมทฺทวาทิคุณสมุทยสมุทิเตน สกสมยสมยนฺตรคหนโชฺฌคาหณสมเตฺถน ปญฺญาเวยฺยตฺติยสมนฺนาคเตน ติปิฎกปริยตฺติปฺปเภเท สาฎฺฐกเถ สตฺถุสาสเน อปฺปฎิหตญาณปฺปภาเวน มหาเวยฺยากรเณน กรณสมฺปตฺติชนิตสุขวินิคฺคตมธุโรทารวจนลาวณฺณยุเตฺตน ยุตฺตมุตฺตวาทินา วาทีวเรน มหากวินา ฉฬภิญฺญาปฎิสมฺภิทาทิปฺปเภทคุณปฎิมณฺฑิเต อุตฺตริมนุสฺสธเมฺม สุปฺปติฎฺฐิตพุทฺธีนํ เถรวํสปฺปทีปานํ เถรานํ มหาวิหารวาสีนํ วํสาลงฺการภูเตน วิปุลวิสุทฺธพุทฺธินา พุทฺธโฆโสติ ครูหิ คหิตนามเธเยฺยน เถเรน กตา อยํ ปรมตฺถโชติกา นาม สุตฺตนิปาต-อฎฺฐกถา –
Paramavisuddhasaddhābuddhivīriyappaṭimaṇḍitena sīlācārajjavamaddavādiguṇasamudayasamuditena sakasamayasamayantaragahanajjhogāhaṇasamatthena paññāveyyattiyasamannāgatena tipiṭakapariyattippabhede sāṭṭhakathe satthusāsane appaṭihatañāṇappabhāvena mahāveyyākaraṇena karaṇasampattijanitasukhaviniggatamadhurodāravacanalāvaṇṇayuttena yuttamuttavādinā vādīvarena mahākavinā chaḷabhiññāpaṭisambhidādippabhedaguṇapaṭimaṇḍite uttarimanussadhamme suppatiṭṭhitabuddhīnaṃ theravaṃsappadīpānaṃ therānaṃ mahāvihāravāsīnaṃ vaṃsālaṅkārabhūtena vipulavisuddhabuddhinā buddhaghosoti garūhi gahitanāmadheyyena therena katā ayaṃ paramatthajotikā nāma suttanipāta-aṭṭhakathā –
ตาว ติฎฺฐตุ โลกสฺมิํ, โลกนิตฺถรเณสินํ;
Tāva tiṭṭhatu lokasmiṃ, lokanittharaṇesinaṃ;
ทเสฺสนฺตี กุลปุตฺตานํ, นยํ ปญฺญาวิสุทฺธิยาฯ
Dassentī kulaputtānaṃ, nayaṃ paññāvisuddhiyā.
ยาว พุโทฺธติ นามมฺปิ, สุทฺธจิตฺตสฺส ตาทิโน;
Yāva buddhoti nāmampi, suddhacittassa tādino;
โลกมฺหิ โลกเชฎฺฐสฺส, ปวตฺตติ มเหสิโนติฯ
Lokamhi lokajeṭṭhassa, pavattati mahesinoti.
สุตฺตนิปาต-อตฺถวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Suttanipāta-atthavaṇṇanā niṭṭhitā.
