| Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / வஜிரபு³த்³தி⁴-டீகா • Vajirabuddhi-ṭīkā |
நிக³மனகதா²வண்ணனா
Nigamanakathāvaṇṇanā
உப⁴தோவிப⁴ங்க³க²ந்த⁴கபரிவாரேஹி விப⁴த்தங் தே³ஸனங் அத்தி² தஸ்ஸ வினயபிடகஸ்ஸ, நாமேன ஸமந்தபாஸாதி³கா நாம ஸங்வண்ணனா ‘‘ஸமந்தபாஸாதி³கா நாமா’’தி வுத்தவசனஸங்வண்ணனா ஸமத்தாதி ஆஹ. தத்த² பதா⁴னக⁴ரே. இத்³தா⁴ அத்த²வினிச்ச²யாதீ³ஹி.
Ubhatovibhaṅgakhandhakaparivārehi vibhattaṃ desanaṃ atthi tassa vinayapiṭakassa, nāmena samantapāsādikā nāma saṃvaṇṇanā ‘‘samantapāsādikā nāmā’’ti vuttavacanasaṃvaṇṇanā samattāti āha. Tattha padhānaghare. Iddhā atthavinicchayādīhi.
ஸம்மா உதி³தோ ஸமுதி³தோ, தே கு³ணே அகிச்சே²ன அதி⁴க³தோ அதி⁴கப்பமாணகு³ணேஹி வா ஸமுதி³தோ, தேன ஸமுதி³தேன ‘‘க³தானங் த⁴ம்மானங் க³தியோ ஸமன்னேஸதீ’’தி வுத்தாய ஸதியா உப்பாதி³தா ஸத்³தா⁴த³யோ பரமவிஸுத்³தா⁴ நாம ஸமன்னாரக்க²த்தா. இதி ஸதிபி ஸத்³தா⁴தீ³ஹி வுத்தா ஹோதி. ஏவங் ஸந்தே எத்த² வுத்தே சதுப்³பி³தே⁴ ஸீலே பாதிமொக்க²ஸங்வரஸீலங் ஸத்³தா⁴ மண்டே³தி. ஸத்³தா⁴ஸாத⁴னஞ்ஹி தங். இந்த்³ரியஸங்வராஜீவபாரிஸுத்³தி⁴பச்சயபரிபோ⁴க³ஸீலானி படிமண்டெ³ந்தி ஸதிவீரியபஞ்ஞாயோதி யதா²யோக³ங் வேதி³தப்³ப³ங். அபிச ஸத்³தா⁴ ச பு³த்³தி⁴ரஹிதா அவிஸுத்³தா⁴ ஹோதி பு³த்³தி⁴யா பஸாத³ஹேதுத்தா. பு³த்³தி⁴யோ பன தஸ்ஸானுபா⁴வேன பரமவிஸுத்³தா⁴ நாம ஹொந்தி. பஞ்ஞா ஸத்³தா⁴ரஹிதா கேராடிகபக்க²ங் ப⁴ஜதி, ஸத்³தா⁴யுத்தா ஏவ விஸுத்³தா⁴ ஹோதி. வீரியஞ்ச ஸமாதி⁴ரஹிதங் உத்³த⁴ச்சாய ஸங்வத்ததி, ந ஸமாதி⁴யுத்தந்தி வீரியஸ்ஸ ஸுத்³த⁴வசனதோ ஸமாதி⁴பி வுத்தோ ஹோதி, ஏவங் பரமவிஸுத்³தா⁴ ஸத்³தா⁴த³யோபி பாதிமொக்க²ங் படிமண்டெ³ந்தீதி ஞாதப்³ப³ங். கத²ங்? படிபத்திதே³ஸகே ஸத்த²ரி ச படிபத்தியஞ்ச படிபத்திப²லே ச ஸத்³தா⁴ய வினா ஸீலஸமாதா³னங், ஸமாதி³ன்னவிஸோத⁴னஞ்ச காதுங் ந ஸக்காதி ஸத்³தா⁴ பாதிமொக்க²ங் படிமண்டே³தி. தத்த² ‘‘இதிபி ஸோ ப⁴க³வா’’திஆதி³னா (தீ³॰ நி॰ 1.255; ம॰ நி॰ 1.74; ஸங்॰ நி॰ 1.249) ஸத்த²ரி ச பூஜேதுங் ஸக்கோதி. படிபத்தியங் ஸீலவிபத்திஸம்பத்திமூலகே ஸந்தி³ட்டி²கஸம்பராயிகப²லே ச ஸத்³தா⁴பவத்தி வித்தா²ரதோ ஞாதப்³பா³, ஸீலவிபத்திஸம்பத்தினிமித்தங் ஆதீ³னவமானிஸங்ஸஞ்ச ஆதீ³னவபரிச்சாகே³, ஆனிஸங்ஸஸம்பாத³னே ச உபாயங் தி³ஸ்வா ததா² பவத்தமானா பஞ்ஞா பாதிமொக்க²ஸங்வரங் படிமண்டே³தி. ‘‘அதிஸீத’’ந்திஆதி³னா அப்பவத்தனாரஹங் கோஸஜ்ஜங் ‘‘யோ ச ஸீதஞ்ச உண்ஹஞ்சா’’தி வுத்தானுஸாரேன பஜஹித்வா அனுப்பன்னுப்பன்னானங் அஸங்வரஸங்வரானங் அனுப்பாத³னபஜஹனஉப்பாத³னவட்³ட⁴னவஸேன பவத்தமானவீரியங் பாதிமொக்க²ங் படிமண்டே³தி, இமினா நயேன இந்த்³ரியஸங்வராதீ³ஸுபி யோஜேதப்³ப³ங். சதுன்னம்பி ஸங்க³ஹவத்தூ²னங் அனுகூலஸமுதா³சாரோ இத⁴ ஆசாரோதி வேதி³தப்³போ³. அஜ்ஜவ-வசனேன லாப⁴ஸக்காரஹேது காயது³ச்சரிதாதி³குடிலகரமாயாஸாடெ²ய்யபடிபக்க²அஜ்ஜவத⁴ம்மஸமாயோக³தீ³பனேன அலோப⁴ஜ்ஜா²ஸயதா தீ³பிதா. மத்³த³வ-வசனேன கக்க²ளபா⁴வகரபடிகா⁴தி³படிபக்க²பூ⁴தமெத்தாதி³மத்³த³வத⁴ம்மஸமாயோக³தீ³பனேன ஹிதஜ்ஜா²ஸயாதீ³னி தீ³பிதானி ஹொந்தி. ஆதி³-ஸத்³தே³ன ‘‘க²ந்தி ச ஸோரச்சஞ்ச ஸாக²ல்யஞ்ச படிஸந்தா²ரோ சா’’திஆதி³னா (த⁴॰ ஸ॰ து³கமாதிகா 125-126) வுத்தத⁴ம்மேஹி ஸமாயோகோ³ தீ³பிதோ ஹோதி. இத⁴ வுத்தா அஜ்ஜவமத்³த³வாத³யோ கு³ணா ஸீலஸம்பத்தியா ஹேதூ ச ஹொந்தி ஸீலஸம்பத்திப²லஞ்ச தங்ஸம்பாத³னதோ. ஸகஸமயோதி சதுபரிஸா. ஏதேன ஸபா⁴க³து³க்க²பா⁴வாபா⁴வோ ஸூசிதோ. அத² வா ஸகஸமயோதி ஸோக³தங் பிடகத்தயங் ஸகஸமயோ ஏவ க³ஹனங் து³த்³தீ³பனத்தா, ஸகஸமயஸ்ஸ ஸன்னிட்டா²னங் ஸகஸமயக³ஹனங் –
Sammā udito samudito, te guṇe akicchena adhigato adhikappamāṇaguṇehi vā samudito, tena samuditena ‘‘gatānaṃ dhammānaṃ gatiyo samannesatī’’ti vuttāya satiyā uppāditā saddhādayo paramavisuddhā nāma samannārakkhattā. Iti satipi saddhādīhi vuttā hoti. Evaṃ sante ettha vutte catubbidhe sīle pātimokkhasaṃvarasīlaṃ saddhā maṇḍeti. Saddhāsādhanañhi taṃ. Indriyasaṃvarājīvapārisuddhipaccayaparibhogasīlāni paṭimaṇḍenti sativīriyapaññāyoti yathāyogaṃ veditabbaṃ. Apica saddhā ca buddhirahitā avisuddhā hoti buddhiyā pasādahetuttā. Buddhiyo pana tassānubhāvena paramavisuddhā nāma honti. Paññā saddhārahitā kerāṭikapakkhaṃ bhajati, saddhāyuttā eva visuddhā hoti. Vīriyañca samādhirahitaṃ uddhaccāya saṃvattati, na samādhiyuttanti vīriyassa suddhavacanato samādhipi vutto hoti, evaṃ paramavisuddhā saddhādayopi pātimokkhaṃ paṭimaṇḍentīti ñātabbaṃ. Kathaṃ? Paṭipattidesake satthari ca paṭipattiyañca paṭipattiphale ca saddhāya vinā sīlasamādānaṃ, samādinnavisodhanañca kātuṃ na sakkāti saddhā pātimokkhaṃ paṭimaṇḍeti. Tattha ‘‘itipi so bhagavā’’tiādinā (dī. ni. 1.255; ma. ni. 1.74; saṃ. ni. 1.249) satthari ca pūjetuṃ sakkoti. Paṭipattiyaṃ sīlavipattisampattimūlake sandiṭṭhikasamparāyikaphale ca saddhāpavatti vitthārato ñātabbā, sīlavipattisampattinimittaṃ ādīnavamānisaṃsañca ādīnavapariccāge, ānisaṃsasampādane ca upāyaṃ disvā tathā pavattamānā paññā pātimokkhasaṃvaraṃ paṭimaṇḍeti. ‘‘Atisīta’’ntiādinā appavattanārahaṃ kosajjaṃ ‘‘yo ca sītañca uṇhañcā’’ti vuttānusārena pajahitvā anuppannuppannānaṃ asaṃvarasaṃvarānaṃ anuppādanapajahanauppādanavaḍḍhanavasena pavattamānavīriyaṃ pātimokkhaṃ paṭimaṇḍeti, iminā nayena indriyasaṃvarādīsupi yojetabbaṃ. Catunnampi saṅgahavatthūnaṃ anukūlasamudācāro idha ācāroti veditabbo. Ajjava-vacanena lābhasakkārahetu kāyaduccaritādikuṭilakaramāyāsāṭheyyapaṭipakkhaajjavadhammasamāyogadīpanena alobhajjhāsayatā dīpitā. Maddava-vacanena kakkhaḷabhāvakarapaṭighādipaṭipakkhabhūtamettādimaddavadhammasamāyogadīpanena hitajjhāsayādīni dīpitāni honti. Ādi-saddena ‘‘khanti ca soraccañca sākhalyañca paṭisanthāro cā’’tiādinā (dha. sa. dukamātikā 125-126) vuttadhammehi samāyogo dīpito hoti. Idha vuttā ajjavamaddavādayo guṇā sīlasampattiyā hetū ca honti sīlasampattiphalañca taṃsampādanato. Sakasamayoti catuparisā. Etena sabhāgadukkhabhāvābhāvo sūcito. Atha vā sakasamayoti sogataṃ piṭakattayaṃ sakasamayo eva gahanaṃ duddīpanattā, sakasamayassa sanniṭṭhānaṃ sakasamayagahanaṃ –
‘‘ஸச்சங் ஸத்தோ படிஸந்தி⁴, பச்சயாகாரமேவ ச;
‘‘Saccaṃ satto paṭisandhi, paccayākārameva ca;
து³த்³த³ஸா சதுரோ த⁴ம்மா, தே³ஸேதுஞ்ச ஸுது³க்கரா’’தி. (விப⁴॰ அட்ட²॰ 225) –
Duddasā caturo dhammā, desetuñca sudukkarā’’ti. (vibha. aṭṭha. 225) –
வுத்தத்தா யதா² ஸகஸமயஸ்ஸ க³ஹனபதே³ன யோஜனா வுத்தா, ததா² பரஸமயஸ்ஸபி. பஞ்ஞாவெய்யத்தியேனாதி அனேன திகி²ணேன ஞாணேன கதஸிலானிஸிதஸத்த²ஸதி³ஸஸபா⁴வபஞ்ஞா வுத்தா. திபிடகஸங்கா²தாய பரியத்தியா பபே⁴தோ³ திபிடகபரியத்திப்பபே⁴தோ³. தஸ்மிங் பபே⁴தே³. தந்தி ச தந்திஅத்தோ² ச ஸாஸனங் நாம. இத⁴ ‘‘தந்தி ஏவா’’தி வத³ந்தி. யஸ்மிங் அயங் ஸங்வண்ணனா நிட்டா²பிதா, தஸ்மிங் காலே படிவேத⁴ஞாணாபா⁴வதோ ஸுதமயங் ஸந்தா⁴ய ‘‘அப்படிஹதஞாணப்பபா⁴வேனா’’தி வுத்தங். கரணஸம்பத்தியா ஜனிதத்தா ஸுக²வினிக்³க³தங். ஸுக²வினிக்³க³தத்தா மது⁴ரோதா³தவசனலாவண்ணயுத்தேனாபி யோஜேதப்³ப³ங், ஈதி³ஸங் வசனங் ஸோதஸுக²ஞ்ச ஸன்னிவேஸஸம்பத்திஸுக²ஞ்ச ஹோதி. ‘‘வெய்யாகரணேனா’’தி அவத்வா ‘‘மஹாவெய்யாகரணேனா’’தி வுத்தத்தா ஸிக்கா²னிருத்திச²ந்தோ³விசித்யாதி³படிமண்டி³தபாணினியன்யாஸாதா⁴ரணதா⁴ரணஸபா⁴வோ ஸூசிதோ ப⁴வதி. யுத்தவாதி³னாதிஆதீ³ஸு யுத்தமுத்தவாதி³னா டா²னுப்பத்தியபஞ்ஞாய ஸமன்னாக³தேனாதி அத்தோ². ஓஜாபே⁴தே³பி ஆயுஸத்திகரணதாதி³ஸாமத்த²யோகா³னங் மஹாகவினா ரசிதக³ந்த²ஸ்ஸ மஹந்தத்தா வா ‘‘திபிடகபரியத்திப்பபே⁴தே³’’திஆதீ³ஹி ஸாஸனே, ஹேதுவிஸயே, ஸத்³தே³ சாதி இமேஸு தீஸு டா²னேஸு பாடவபா⁴வங் தீ³பெந்தோ வேனயிகபு³த்³தி⁴ஸம்பத்திஸப்³பா⁴வமஸ்ஸ ஸூசேதி. யேஸங் புக்³க³லானங் பபி⁴ன்னா படிஸம்பி⁴தா³தி³, தே பபி⁴ன்னபடிஸம்பி⁴தா³த³யோ த⁴ம்மா. தேஹி பரிவாரிதோ உக்கி²த்தஸந்ததிஉபச்சே²த³மகத்வா அத்தனோ ஸந்தானே உப்பாத³னவட்³ட⁴னவஸேன வாரிதோ ஸோ பபி⁴ன்னபடிஸம்பி⁴தா³பரிவாரோ. தஸ்மிங் பபி⁴ன்னபடிஸம்பி⁴தா³பரிவாரே உத்தரிமனுஸ்ஸத⁴ம்மேதி அத்தோ². ச²ளபி⁴ஞ்ஞசதுபடிஸம்பி⁴தா³தி³ப்பபே⁴த³கு³ணபடிமண்டி³தே பன ச²ளபி⁴ஞ்ஞா உத்தரிமனுஸ்ஸத⁴ம்மா ஏவ. சதூஸு படிஸம்பி⁴தா³ஸு அத்த²படிஸம்பி⁴தா³ய ஏகதே³ஸோவ. தது³ப⁴யங் ஸயங் உத்தரிமனுஸ்ஸத⁴ம்மபரியாபன்னங் கத²ங் உத்தரிமனுஸ்ஸத⁴ம்மங் படிமண்டே³தீதி சே? ருக்க²ங் ருக்க²ஸ்ஸ அவயவபூ⁴தபுப்பா²த³யோ விய ஸயஞ்ச யேஸங் உத்தரிமனுஸ்ஸத⁴ம்மானங் அவயவத்தாதி. காமாவசரத⁴ம்மபரியாபன்னபடிஸம்பி⁴தா³ஞாணங் உத்தரிமனுஸ்ஸத⁴ம்மானங் அனவயவபூ⁴தங் உத்தரிமனுஸ்ஸத⁴ம்மங் படிமண்டே³தி, புரிஸஸ்ஸ அனவயவபூ⁴தோ அலங்காரோ விய புரிஸங். அத² வா காமாவசரபஅஸம்பி⁴தா³பரிவாரோ ச²ளபி⁴ஞ்ஞாபடிஸம்பி⁴தா³தி³ப்பபே⁴த³கு³ணே படிமண்டே³தி. லோகுத்தரபடிஸம்பி⁴த³ங் ஸந்தா⁴ய புன படிஸம்பி⁴தா³வசனஞ்ச. ஸாஸனே உப்பஜ்ஜித்வா ஸாஸனஸ்ஸ அலங்காரபூ⁴தேன, யஸ்மிங் வங்ஸே உப்பன்னோ, தஸ்ஸேவ வா அலங்காரபூ⁴தேன. ஸங்கே²பவித்தா²ரேஸு இதரீதரகரணங், அப்பஸன்னபஸன்னானங் பஸாது³ப்பாத³னாபி⁴வுட்³டி⁴கரணங், வுத்தானங் க³ம்பீ⁴ரானங் க³ம்பீ⁴ருத்தானபா⁴வகரணந்தி ஏவங் ச²ப்³பி³தா⁴சரியகு³ணயோக³தோ விபுலபு³த்³தி⁴ நாம. யே த⁴ம்மசிந்தனங் அதிதா⁴வந்தா கேசி உச்சே²தா³தி³னானப்பகாரங் அந்தங் வா க³ண்ஹந்தி, ‘‘ஸப்³ப³ங் ஞெய்யங் பஞ்ஞத்தி ஏவா’’தி வா ‘‘பரமத்தோ² ஏவா’’தி வா க³ண்ஹந்தி, தேஸங் பு³த்³தி⁴ மிச்சா²தி³ட்டி²பச்சயத்தா ஸமலா நாம ஹோதி, இமஸ்ஸ பன பு³த்³தி⁴ த⁴ம்மசிந்தாதிதா⁴வனரஹிதத்தா விஸுத்³தா⁴ நாம ஹோதி. தேன வுத்தங் ‘‘விபுலவிஸுத்³த⁴பு³த்³தி⁴னா’’தி . க³ரூஹி ‘‘பியோ க³ரு பா⁴வனீயோ’’திஆதி³னா (அ॰ நி॰ 7.37; நெத்தி॰ 113) வுத்தகு³ணேஹி யுத்தக³ரூஹி. கு³ணேஹி தி²ரபா⁴வங் க³தத்தா தே²ரேன.
Vuttattā yathā sakasamayassa gahanapadena yojanā vuttā, tathā parasamayassapi. Paññāveyyattiyenāti anena tikhiṇena ñāṇena katasilānisitasatthasadisasabhāvapaññā vuttā. Tipiṭakasaṅkhātāya pariyattiyā pabhedo tipiṭakapariyattippabhedo. Tasmiṃ pabhede. Tanti ca tantiattho ca sāsanaṃ nāma. Idha ‘‘tanti evā’’ti vadanti. Yasmiṃ ayaṃ saṃvaṇṇanā niṭṭhāpitā, tasmiṃ kāle paṭivedhañāṇābhāvato sutamayaṃ sandhāya ‘‘appaṭihatañāṇappabhāvenā’’ti vuttaṃ. Karaṇasampattiyā janitattā sukhaviniggataṃ. Sukhaviniggatattā madhurodātavacanalāvaṇṇayuttenāpi yojetabbaṃ, īdisaṃ vacanaṃ sotasukhañca sannivesasampattisukhañca hoti. ‘‘Veyyākaraṇenā’’ti avatvā ‘‘mahāveyyākaraṇenā’’ti vuttattā sikkhāniruttichandovicityādipaṭimaṇḍitapāṇiniyanyāsādhāraṇadhāraṇasabhāvo sūcito bhavati. Yuttavādinātiādīsu yuttamuttavādinā ṭhānuppattiyapaññāya samannāgatenāti attho. Ojābhedepi āyusattikaraṇatādisāmatthayogānaṃ mahākavinā racitaganthassa mahantattā vā ‘‘tipiṭakapariyattippabhede’’tiādīhi sāsane, hetuvisaye, sadde cāti imesu tīsu ṭhānesu pāṭavabhāvaṃ dīpento venayikabuddhisampattisabbhāvamassa sūceti. Yesaṃ puggalānaṃ pabhinnā paṭisambhidādi, te pabhinnapaṭisambhidādayo dhammā. Tehi parivārito ukkhittasantatiupacchedamakatvā attano santāne uppādanavaḍḍhanavasena vārito so pabhinnapaṭisambhidāparivāro. Tasmiṃ pabhinnapaṭisambhidāparivāre uttarimanussadhammeti attho. Chaḷabhiññacatupaṭisambhidādippabhedaguṇapaṭimaṇḍite pana chaḷabhiññā uttarimanussadhammā eva. Catūsu paṭisambhidāsu atthapaṭisambhidāya ekadesova. Tadubhayaṃ sayaṃ uttarimanussadhammapariyāpannaṃ kathaṃ uttarimanussadhammaṃ paṭimaṇḍetīti ce? Rukkhaṃ rukkhassa avayavabhūtapupphādayo viya sayañca yesaṃ uttarimanussadhammānaṃ avayavattāti. Kāmāvacaradhammapariyāpannapaṭisambhidāñāṇaṃ uttarimanussadhammānaṃ anavayavabhūtaṃ uttarimanussadhammaṃ paṭimaṇḍeti, purisassa anavayavabhūto alaṅkāro viya purisaṃ. Atha vā kāmāvacarapaasambhidāparivāro chaḷabhiññāpaṭisambhidādippabhedaguṇe paṭimaṇḍeti. Lokuttarapaṭisambhidaṃ sandhāya puna paṭisambhidāvacanañca. Sāsane uppajjitvā sāsanassa alaṅkārabhūtena, yasmiṃ vaṃse uppanno, tasseva vā alaṅkārabhūtena. Saṅkhepavitthāresu itarītarakaraṇaṃ, appasannapasannānaṃ pasāduppādanābhivuḍḍhikaraṇaṃ, vuttānaṃ gambhīrānaṃ gambhīruttānabhāvakaraṇanti evaṃ chabbidhācariyaguṇayogato vipulabuddhi nāma. Ye dhammacintanaṃ atidhāvantā keci ucchedādinānappakāraṃ antaṃ vā gaṇhanti, ‘‘sabbaṃ ñeyyaṃ paññatti evā’’ti vā ‘‘paramattho evā’’ti vā gaṇhanti, tesaṃ buddhi micchādiṭṭhipaccayattā samalā nāma hoti, imassa pana buddhi dhammacintātidhāvanarahitattā visuddhā nāma hoti. Tena vuttaṃ ‘‘vipulavisuddhabuddhinā’’ti . Garūhi ‘‘piyo garu bhāvanīyo’’tiādinā (a. ni. 7.37; netti. 113) vuttaguṇehi yuttagarūhi. Guṇehi thirabhāvaṃ gatattā therena.
ஸீலேன ஸீலஸ்ஸ வா விஸுத்³தி⁴யா ஸீலவிஸுத்³தி⁴யா. அவிஜ்ஜண்ட³கோஸங் பதா³லெத்வா பட²மங் அபி⁴னிப்³ப³த்தத்தா லோகஜெட்ட²ஸ்ஸ. லோகஸ்ஸ வா க³ம்பீ⁴ரே மஹந்தே ஸீலாதி³க்க²ந்தே⁴ ஏஸி க³வேஸீதி மஹேஸீதி.
Sīlena sīlassa vā visuddhiyā sīlavisuddhiyā. Avijjaṇḍakosaṃ padāletvā paṭhamaṃ abhinibbattattā lokajeṭṭhassa. Lokassa vā gambhīre mahante sīlādikkhandhe esi gavesīti mahesīti.
எத்தாவதா ஸமதி⁴கஸத்தவீஸதிஸஹஸ்ஸபரிமாணாய ஸமந்தபாஸாதி³கஸஞ்ஞிதாய வினயட்ட²கதா²ய ஸப்³ப³பதே³ஸு வினிச்ச²யஜாதங் ஸங்கி²பித்வா க³ண்டி²ட்டா²னவிகாஸனா கதா ஹோதி, ததா²பி யங் எத்த² லிகி²தங், தங் ஸுட்டு² விசாரெத்வா பாளிஞ்ச அட்ட²கத²ஞ்ச ஸல்லக்கெ²த்வா யே ஆசரியா பு³த்³த⁴ஸ்ஸ ப⁴க³வதோ மஹானுபா⁴வங், வினயபிடகஸ்ஸ ச விசித்ரனயக³ம்பீ⁴ரத்த²தங் ஸல்லக்கெ²த்வா போராணானங் கதா²மக்³க³ங் அவினாஸெத்வா அத்தனோ மதிங் பஹாய கேவலங் ஸத்³த⁴ம்மட்டி²தியா, பரானுக்³க³ஹகாமதாய ச வினயபிடகங் பகாஸெந்தா டி²தா, தேஸங் பாத³மூலே வந்தி³த்வா க²ந்திஸோரச்சாதி³கு³ணஸமன்னாக³தேன ஹுத்வா வத்தஸம்பத்தியா தேஸங் சித்தங் ஆராதெ⁴த்வா பவேணியா ஆக³தங் வினிச்ச²யங் கதா²பெத்வா உபதா⁴ரெத்வா யங் தேன ஸங்ஸந்த³தி, தங் க³ஹேதப்³ப³ங், இதரங் ச²ட்³டே³தப்³ப³ங். இதரதா² துண்ஹீபூ⁴தேன ப⁴விதப்³ப³ங். வினிச்ச²யஸங்கரகரேன பன ந ப⁴விதப்³ப³மேவ. கஸ்மா? ஸாஸனஸ்ஸ நாஸஹேதுத்தா. ஹோதி செத்த² –
Ettāvatā samadhikasattavīsatisahassaparimāṇāya samantapāsādikasaññitāya vinayaṭṭhakathāya sabbapadesu vinicchayajātaṃ saṅkhipitvā gaṇṭhiṭṭhānavikāsanā katā hoti, tathāpi yaṃ ettha likhitaṃ, taṃ suṭṭhu vicāretvā pāḷiñca aṭṭhakathañca sallakkhetvā ye ācariyā buddhassa bhagavato mahānubhāvaṃ, vinayapiṭakassa ca vicitranayagambhīratthataṃ sallakkhetvā porāṇānaṃ kathāmaggaṃ avināsetvā attano matiṃ pahāya kevalaṃ saddhammaṭṭhitiyā, parānuggahakāmatāya ca vinayapiṭakaṃ pakāsentā ṭhitā, tesaṃ pādamūle vanditvā khantisoraccādiguṇasamannāgatena hutvā vattasampattiyā tesaṃ cittaṃ ārādhetvā paveṇiyā āgataṃ vinicchayaṃ kathāpetvā upadhāretvā yaṃ tena saṃsandati, taṃ gahetabbaṃ, itaraṃ chaḍḍetabbaṃ. Itarathā tuṇhībhūtena bhavitabbaṃ. Vinicchayasaṅkarakarena pana na bhavitabbameva. Kasmā? Sāsanassa nāsahetuttā. Hoti cettha –
‘‘அஸம்பு³த⁴ங் பு³த்³த⁴மஹானுபா⁴வங்,
‘‘Asambudhaṃ buddhamahānubhāvaṃ,
த⁴ம்மஸ்ஸ க³ம்பீ⁴ரனயத்த²தஞ்ச;
Dhammassa gambhīranayatthatañca;
யோ வண்ணயே தங் வினயங் அவிஞ்ஞூ,
Yo vaṇṇaye taṃ vinayaṃ aviññū,
ஸோ து³த்³த³ஸோ ஸாஸனநாஸஹேது.
So duddaso sāsananāsahetu.
பாளிங் தத³த்த²ஞ்ச அஸம்பு³த⁴ஞ்ஹி,
Pāḷiṃ tadatthañca asambudhañhi,
நாஸேதி யோ அட்ட²கதா²னயஞ்ச;
Nāseti yo aṭṭhakathānayañca;
அனிச்ச²யங் நிச்ச²யதோ பரேஹி,
Anicchayaṃ nicchayato parehi,
கா³ஹேதி தேஹேவ புரக்க²தோ ஸோ.
Gāheti teheva purakkhato so.
அனுக்கமேனேவ மஹாஜனேன,
Anukkameneva mahājanena,
புரக்க²தோ பண்டி³தமானிபி⁴க்கு²;
Purakkhato paṇḍitamānibhikkhu;
அபண்டி³தானங் விமதிங் அகத்வா,
Apaṇḍitānaṃ vimatiṃ akatvā,
ஆசரியலீளங் புரதோ கரோதீ’’தி.
Ācariyalīḷaṃ purato karotī’’ti.
ஸமந்தபாஸாதி³காய க³ண்டி²பதா³தி⁴ப்பாயப்பகாஸனா ஸமத்தா.
Samantapāsādikāya gaṇṭhipadādhippāyappakāsanā samattā.
வஜிரபு³த்³தி⁴டீகா நிட்டி²தா.
Vajirabuddhiṭīkā niṭṭhitā.
