| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย (ฎีกา) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
นิคมนกถาวณฺณนา
Nigamanakathāvaṇṇanā
มหาอฎฺฐกถาย สารนฺติ องฺคุตฺตรมหาอฎฺฐกถาย สารํฯ เอกูนสฎฺฐิมโตฺตติ โถกํ อูนภาวโต มตฺตสทฺทคฺคหณํฯ มูลฎฺฐกถาสารนฺติ ปุเพฺพ วุตฺตองฺคุตฺตรมหาอฎฺฐกถาย สารเมว อนุนิคมวเสน วทติฯ อถ วา มูลฎฺฐกถาสารนฺติ โปราณฎฺฐกถาสุ อตฺถสารํฯ เตเนทํ ทเสฺสติ – องฺคุตฺตรมหาอฎฺฐกถาย อตฺถสารํ อาทาย อิมํ มโนรถปูรณิํ กโรโนฺต เสสมหานิกายานมฺปิ มูลฎฺฐกถาสุ อิธ วินิโยคกฺขมํ อตฺถสารํ อาทาย เอวมกาสินฺติฯ มหาวิหาราธิวาสีนนฺติ จ อิทํ ปุริมปจฺฉิมปเทหิ สทฺธิํ สมฺพนฺธิตพฺพํ ‘‘มหาวิหาราธิวาสีนํ สมยํ ปกาสยนฺตี, มหาวิหาราธิวาสีนํ มูลฎฺฐกถาสารํ อาทายา’’ติฯ เตนาติ ปุเญฺญนฯ โหตุ สโพฺพ สุขี โลโกติ กามาวจราทิวิภาโค สโพฺพ สตฺตโลโก ยถารหํ โพธิตฺตยาธิคมวเสน สมฺปเตฺตน นิพฺพานสุเขน สุขี สุขิโต โหตูติ สเทวกสฺส โลกสฺส อจฺจนฺตํ สุขาธิคมาย อตฺตโน ปุญฺญํ ปริณาเมติฯ
Mahāaṭṭhakathāyasāranti aṅguttaramahāaṭṭhakathāya sāraṃ. Ekūnasaṭṭhimattoti thokaṃ ūnabhāvato mattasaddaggahaṇaṃ. Mūlaṭṭhakathāsāranti pubbe vuttaaṅguttaramahāaṭṭhakathāya sārameva anunigamavasena vadati. Atha vā mūlaṭṭhakathāsāranti porāṇaṭṭhakathāsu atthasāraṃ. Tenedaṃ dasseti – aṅguttaramahāaṭṭhakathāya atthasāraṃ ādāya imaṃ manorathapūraṇiṃ karonto sesamahānikāyānampi mūlaṭṭhakathāsu idha viniyogakkhamaṃ atthasāraṃ ādāya evamakāsinti. Mahāvihārādhivāsīnanti ca idaṃ purimapacchimapadehi saddhiṃ sambandhitabbaṃ ‘‘mahāvihārādhivāsīnaṃ samayaṃ pakāsayantī, mahāvihārādhivāsīnaṃ mūlaṭṭhakathāsāraṃ ādāyā’’ti. Tenāti puññena. Hotu sabbo sukhī lokoti kāmāvacarādivibhāgo sabbo sattaloko yathārahaṃ bodhittayādhigamavasena sampattena nibbānasukhena sukhī sukhito hotūti sadevakassa lokassa accantaṃ sukhādhigamāya attano puññaṃ pariṇāmeti.
เอตฺตาวตา สมตฺตาว, สพฺพโส วณฺณนา อยํ;
Ettāvatā samattāva, sabbaso vaṇṇanā ayaṃ;
วีสติยา สหเสฺสหิ, คเนฺถหิ ปริมาณโตฯ
Vīsatiyā sahassehi, ganthehi parimāṇato.
โปราณานํ กถามคฺค-สารเมตฺถ ยโต ฐิตํ;
Porāṇānaṃ kathāmagga-sāramettha yato ṭhitaṃ;
ตสฺมา สารตฺถมญฺชูสา, อิติ นาเมน วิสฺสุตาฯ
Tasmā sāratthamañjūsā, iti nāmena vissutā.
อเชฺฌสิโต นริเนฺทน, โสหํ ปรกฺกมพาหุนา;
Ajjhesito narindena, sohaṃ parakkamabāhunā;
สทฺธมฺมฎฺฐิติกาเมน, สาสนุโชฺชตการินาฯ
Saddhammaṭṭhitikāmena, sāsanujjotakārinā.
เตเนว การิเต รเมฺม, ปาสาทสตมณฺฑิเต;
Teneva kārite ramme, pāsādasatamaṇḍite;
นานาทุมคณากิเณฺณ, ภาวนาภิรตาลเยฯ
Nānādumagaṇākiṇṇe, bhāvanābhiratālaye.
สีตลูทกสมฺปเนฺน , วสํ เชตวเน อิมํ;
Sītalūdakasampanne , vasaṃ jetavane imaṃ;
อตฺถพฺยญฺชนสมฺปนฺนํ, อกาสิํ สาธุสมฺมตํฯ
Atthabyañjanasampannaṃ, akāsiṃ sādhusammataṃ.
ยํ สิทฺธํ อิมินา ปุญฺญํ, ยํ จญฺญํ ปสุตํ มยา;
Yaṃ siddhaṃ iminā puññaṃ, yaṃ caññaṃ pasutaṃ mayā;
เอเตน ปุญฺญกเมฺมน, ทุติเย อตฺตสมฺภเวฯ
Etena puññakammena, dutiye attasambhave.
ตาวติํเส ปโมเทโนฺต, สีลาจารคุเณ รโต;
Tāvatiṃse pamodento, sīlācāraguṇe rato;
อลโคฺค ปญฺจกาเมสุ, ปตฺวาน ปฐมํ ผลํฯ
Alaggo pañcakāmesu, patvāna paṭhamaṃ phalaṃ.
อนฺติเม อตฺตภาวมฺหิ, เมเตฺตยฺยํ มุนิปุงฺควํ;
Antime attabhāvamhi, metteyyaṃ munipuṅgavaṃ;
โลกคฺคปุคฺคลํ นาถํ, สพฺพสตฺตหิเต รตํฯ
Lokaggapuggalaṃ nāthaṃ, sabbasattahite rataṃ.
ทิสฺวาน ตสฺส ธีรสฺส, สุตฺวา สทฺธมฺมเทสนํ;
Disvāna tassa dhīrassa, sutvā saddhammadesanaṃ;
อธิคนฺตฺวา ผลํ อคฺคํ, โสเภยฺยํ ชินสาสนํฯ
Adhigantvā phalaṃ aggaṃ, sobheyyaṃ jinasāsanaṃ.
สทา รกฺขนฺตุ ราชาโน, ธเมฺมเนว อิมํ ปชํ;
Sadā rakkhantu rājāno, dhammeneva imaṃ pajaṃ;
นิรตา ปุญฺญกเมฺมสุ, โชเตนฺตุ ชินสาสนํฯ
Niratā puññakammesu, jotentu jinasāsanaṃ.
อิเม จ ปาณิโน สเพฺพ, สพฺพทา นิรุปทฺทวา;
Ime ca pāṇino sabbe, sabbadā nirupaddavā;
นิจฺจํ กลฺยาณสงฺกปฺปา, ปโปฺปนฺตุ อมตํ ปทนฺติฯ
Niccaṃ kalyāṇasaṅkappā, pappontu amataṃ padanti.
องฺคุตฺตรฎีกา สมตฺตาฯ
Aṅguttaraṭīkā samattā.
