| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
นิคมนกถาวณฺณนา
Nigamanakathāvaṇṇanā
อวสานคาถาสุ ปน อยมโตฺถฯ วิภตฺตเทสนนฺติ อุภโตวิภงฺคขนฺธกปริวาเรหิ วิภตฺตเทสนํ วินยปิฎกนฺติ โยเชตพฺพํฯ ตสฺสาติ ตสฺส วินยสฺสฯ
Avasānagāthāsu pana ayamattho. Vibhattadesananti ubhatovibhaṅgakhandhakaparivārehi vibhattadesanaṃ vinayapiṭakanti yojetabbaṃ. Tassāti tassa vinayassa.
ตตฺริทนฺติอาทิ ปฐมปาราชิกวณฺณนายํ วุตฺตนยเมวฯ
Tatridantiādi paṭhamapārājikavaṇṇanāyaṃ vuttanayameva.
สตฺถุมหาโพธิวิภูสิโตติ สตฺถุนา ปริภุตฺตมหาโพธิวิภูสิโต มณฺฑิโต, ตสฺส มหาวิหารสฺส ทกฺขิณภาเค อุตฺตมํ ยํ ปธานฆรนฺติ สมฺพโนฺธฯ ตตฺถ ปธานฆรนฺติ ตํนามกํ ปริเวณํฯ สุจิจาริตฺตสีเลน, ภิกฺขุสเงฺฆน เสวิตนฺติ อิทมฺปิ ปธานฆรวิเสสนํฯ
Satthumahābodhivibhūsitoti satthunā paribhuttamahābodhivibhūsito maṇḍito, tassa mahāvihārassa dakkhiṇabhāge uttamaṃ yaṃ padhānagharanti sambandho. Tattha padhānagharanti taṃnāmakaṃ pariveṇaṃ. Sucicārittasīlena, bhikkhusaṅghena sevitanti idampi padhānagharavisesanaṃ.
ตตฺถาติ ตสฺมิํ ปธานฆเรฯ จารุปาการสญฺจิตนฺติ มนาเปน ปากาเรน ปริกฺขิตฺตํฯ สีตจฺฉายตรูเปตนฺติ ฆนนิจิตปตฺตสญฺฉนฺนสาขาปสาขตาย สีตจฺฉาเยหิ รุเกฺขหิ อุเปตํฯ วิกสิตกมลกุวลยปุณฺฑรีกโสคนฺธิกาทิปุปฺผสญฺฉนฺนมธุรสีตลุทกปุณฺณตาย สมฺปนฺนา สลิลาสยา อสฺสาติ สมฺปนฺนสลิลาสโยฯ อุทฺทิสิตฺวาติ พุทฺธสิริํ นาม เถรํ นิสฺสาย, ตสฺส อเชฺฌสนํ นิสฺสายาติ วุตฺตํ โหติฯ อิทฺธาติ อตฺถวินิจฺฉยาทีหิ อิทฺธา ผีตา ปริปุณฺณาฯ
Tatthāti tasmiṃ padhānaghare. Cārupākārasañcitanti manāpena pākārena parikkhittaṃ. Sītacchāyatarūpetanti ghananicitapattasañchannasākhāpasākhatāya sītacchāyehi rukkhehi upetaṃ. Vikasitakamalakuvalayapuṇḍarīkasogandhikādipupphasañchannamadhurasītaludakapuṇṇatāya sampannā salilāsayā assāti sampannasalilāsayo. Uddisitvāti buddhasiriṃ nāma theraṃ nissāya, tassa ajjhesanaṃ nissāyāti vuttaṃ hoti. Iddhāti atthavinicchayādīhi iddhā phītā paripuṇṇā.
สิรินิวาสสฺสาติ สิริยา นิวาสฎฺฐานภูตสฺสฯ ชยสํวจฺฉเรติ ชยปฺปตฺตสํวจฺฉเรฯ อยนฺติ เถรํ พุทฺธสิริํ อุทฺทิสฺส ยา วินยวณฺณนา อารทฺธา, อยํฯ ธมฺมูปสํหิตาติ กุสลสนฺนิสฺสิตาฯ อิทานิ สเทวกสฺส โลกสฺส อจฺจนฺตสุขาธิคมาย อตฺตโน ปุญฺญํ ปริณาเมโนฺต ‘‘จิรฎฺฐิตตฺถ ธมฺมสฺสา’’ติอาทิมาห ฯ ตตฺถ สมาจิตนฺติ อุปจิตํฯ สพฺพสฺส อานุภาเวนาติ สพฺพสฺส ตสฺส ปุญฺญสฺส เตเชนฯ สเพฺพปิ ปาณิโนติ กามาวจราทิเภทา สเพฺพ สตฺตาฯ สทฺธมฺมรสเสวิโนติ ยถารหํ โพธิตฺตยาธิคมวเสน สทฺธมฺมรสเสวิโน ภวนฺตุฯ เสสเมตฺถ สุวิเญฺญยฺยเมวฯ
Sirinivāsassāti siriyā nivāsaṭṭhānabhūtassa. Jayasaṃvacchareti jayappattasaṃvacchare. Ayanti theraṃ buddhasiriṃ uddissa yā vinayavaṇṇanā āraddhā, ayaṃ. Dhammūpasaṃhitāti kusalasannissitā. Idāni sadevakassa lokassa accantasukhādhigamāya attano puññaṃ pariṇāmento ‘‘ciraṭṭhitattha dhammassā’’tiādimāha . Tattha samācitanti upacitaṃ. Sabbassa ānubhāvenāti sabbassa tassa puññassa tejena. Sabbepi pāṇinoti kāmāvacarādibhedā sabbe sattā. Saddhammarasasevinoti yathārahaṃ bodhittayādhigamavasena saddhammarasasevino bhavantu. Sesamettha suviññeyyameva.
นิคมนกถาวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Nigamanakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
