| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಪಾಚಿತ್ಯಾದಿಯೋಜನಾಪಾಳಿ • Pācityādiyojanāpāḷi |
ನಿಗಮನಕಥಾವಣ್ಣನಾ
Nigamanakathāvaṇṇanā
ಏವಂ ವಿನಯಸಂವಣ್ಣನಂ ಕತ್ವಾ ಇದಾನಿ ತಂ ನಿಗಮೇನ್ತೋ ಆಹ ‘‘ಏತ್ತಾವತಾ’’ತಿಆದಿ। ತತ್ಥ ಏತ್ತಾವತಾತಿ ಏತ್ತಕೇನ ‘‘ಯೋ ಕಪ್ಪಕೋಟೀಹಿಪಿ ಅಪ್ಪಮೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿಆದಿವಚನತೋ (ಪಾರಾ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧.ಗನ್ಥಾರಮ್ಭಕಥಾ) ಪಟ್ಠಾಯ ‘‘ನವಸಙ್ಗಹಿತವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ’’ತಿ ವಚನಪರಿಯೋಸಾನಾನಂ ಅಕ್ಖರಪದಬ್ಯಞ್ಜನಾನಂ ಸಮುದಾಯಭೂತೇನ ವಚನಕ್ಕಮೇನ, ಸಮತ್ತಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
Evaṃ vinayasaṃvaṇṇanaṃ katvā idāni taṃ nigamento āha ‘‘ettāvatā’’tiādi. Tattha ettāvatāti ettakena ‘‘yo kappakoṭīhipi appameyya’’ntiādivacanato (pārā. aṭṭha. 1.ganthārambhakathā) paṭṭhāya ‘‘navasaṅgahitavaggavaṇṇanā niṭṭhitā’’ti vacanapariyosānānaṃ akkharapadabyañjanānaṃ samudāyabhūtena vacanakkamena, samattāti sambandho.
ಉಭತೋವಿಭಙ್ಗಖನ್ಧಕಪರಿವಾರವಿಭತ್ತಿದೇಸನನ್ತಿ ಉಭತೋವಿಭಙ್ಗೇನ ಚ ಖನ್ಧಕೇನ ಚ ಪರಿವಾರೇನ ಚ ವಿಭಜಿತಬ್ಬದೇಸನಂ ವಿನಯಪಿಟಕನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ನಾಥೋತಿ ಭಿಕ್ಖುಭಿಕ್ಖುನೀನಂ ಹಿತಪಟಿಪತ್ತಿಂ ಯಾಚನಟ್ಠೇನ ಚ ಕಿಲೇಸಾನಂ ಉಪತಾಪನಟ್ಠೇನ ಚ ವೇನೇಯ್ಯಾನಂ ಹಿತಸುಖಂ ಆಸೀಸನಟ್ಠೇನ ಚ ಚಿತ್ತಿಸ್ಸರಿಯಟ್ಠೇನ ಚ ನಾಥೋ। ವೇನೇಯ್ಯನ್ತಿ ವಿನೇತಬ್ಬಟ್ಠೇನ ವೇನೇಯ್ಯಂ। ಜಿನೋತಿ ಪಞ್ಚಮಾರಾನಂ ಜಿತಟ್ಠೇನ ಜಿನೋ। ಅಯಂ ಪನೇತ್ಥ ಯೋಜನಾ – ನಾಥೋ ವೇನೇಯ್ಯಂ ವಿನೇನ್ತೋ ಜಿನೋ ಉಭತೋವಿಭಙ್ಗಖನ್ಧಕಪರಿವಾರವಿಭತ್ತಿದೇಸನಂ ಯಂ ವಿನಯಪಿಟಕಂ ಆಹಾತಿ।
Ubhatovibhaṅgakhandhakaparivāravibhattidesananti ubhatovibhaṅgena ca khandhakena ca parivārena ca vibhajitabbadesanaṃ vinayapiṭakanti sambandho. Nāthoti bhikkhubhikkhunīnaṃ hitapaṭipattiṃ yācanaṭṭhena ca kilesānaṃ upatāpanaṭṭhena ca veneyyānaṃ hitasukhaṃ āsīsanaṭṭhena ca cittissariyaṭṭhena ca nātho. Veneyyanti vinetabbaṭṭhena veneyyaṃ. Jinoti pañcamārānaṃ jitaṭṭhena jino. Ayaṃ panettha yojanā – nātho veneyyaṃ vinento jino ubhatovibhaṅgakhandhakaparivāravibhattidesanaṃ yaṃ vinayapiṭakaṃ āhāti.
ಸಮಧಿಕಸತ್ತವೀಸತಿಸಹಸ್ಸಮತ್ತೇನಾತಿ ಸಹ ಅಧಿಕೇನ ಸತ್ತಸಹಸ್ಸಪ್ಪಮಾಣೇನ ಚ ವೀಸತಿಸಹಸ್ಸಪ್ಪಮಾಣೇನ ಚ ಗನ್ಥೇನಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ತಸ್ಸಾತಿ ವಿನಯಪಿಟಕಸ್ಸ। ಸಮನ್ತಪಾಸಾದಿಕಾತಿ ಸಮನ್ತತೋ ಪಸಾದಂ ವಹಿಕಾ, ಜನಿಕಾ ವಾ। ತತ್ರಾಯಂ ಯೋಜನಾ – ತಸ್ಸ ಸಮಧಿಕಸತ್ತವೀಸತಿಸಹಸ್ಸಮತ್ತೇನ ಗನ್ಥೇನ ಸಮನ್ತಪಾಸಾದಿಕಾ ನಾಮ ಸಂವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾತಿ।
Samadhikasattavīsatisahassamattenāti saha adhikena sattasahassappamāṇena ca vīsatisahassappamāṇena ca ganthenāti sambandho. Tassāti vinayapiṭakassa. Samantapāsādikāti samantato pasādaṃ vahikā, janikā vā. Tatrāyaṃ yojanā – tassa samadhikasattavīsatisahassamattena ganthena samantapāsādikā nāma saṃvaṇṇanā samattāti.
ತತ್ರಿದನ್ತಿ ತತ್ರ ಇದಂ। ‘‘ತತ್ರಾ’’ತಿ ಪದಂ ಪುರಿಮವಚನಾಪೇಕ್ಖಂ। ತತ್ರ ‘‘ಸಮನ್ತಪಾಸಾದಿಕಾ ನಾಮಾ’’ತಿ ವಚನೇತಿ ಹಿ ಅತ್ಥೋ। ಸಮನ್ತಪಾಸಾದಿಕತ್ತಸ್ಮಿನ್ತಿ ಪಚ್ಚತ್ತತ್ಥೇ ಚೇತಂ ಭುಮ್ಮವಚನಂ ಹೋತಿ ‘‘ಇದಮ್ಪಿ ಸೀಲಸ್ಮಿ’’ನ್ತಿಆದೀಸು (ದೀ॰ ನಿ॰ ೧.೧೯೪ ಆದಯೋ) ವಿಯ, ಸಮನ್ತಪಾಸಾದಿಕತ್ತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಯಂ ಪನೇತ್ಥ ಯೋಜನಾತತ್ರ ‘‘ಸಮನ್ತಪಾಸಾದಿಕಾ ನಾಮಾ’’ತಿ ವಚನೇ ಸಮನ್ತಪಾಸಾದಿಕಾಯ ಇದಂ ಸಮನ್ತಪಾಸಾದಿಕತ್ತಂ ಹೋತೀತಿ ಅಯಂ ಸಮನ್ತಪಾಸಾದಿಕಭಾವೋತಿ ಅತ್ಥೋ।
Tatridanti tatra idaṃ. ‘‘Tatrā’’ti padaṃ purimavacanāpekkhaṃ. Tatra ‘‘samantapāsādikā nāmā’’ti vacaneti hi attho. Samantapāsādikattasminti paccattatthe cetaṃ bhummavacanaṃ hoti ‘‘idampi sīlasmi’’ntiādīsu (dī. ni. 1.194 ādayo) viya, samantapāsādikattanti attho. Ayaṃ panettha yojanātatra ‘‘samantapāsādikā nāmā’’ti vacane samantapāsādikāya idaṃ samantapāsādikattaṃ hotīti ayaṃ samantapāsādikabhāvoti attho.
ಆಚರಿಯಪರಂಪರತೋತಿಆದೀಸು ಗಾಥಾಸು ವುತ್ತಂ ನವವಿಧಂ ವಿಸೇಸನಪದಂ ‘‘ನ ದಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಪದೇನ ಸಮ್ಬನ್ಧಿತಬ್ಬಂ। ಸಮ್ಪಸ್ಸತನ್ತಿ ಸಮ್ಮಾ ಪಸ್ಸನ್ತಾನಂ ವಿಞ್ಞೂನನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಯತೋತಿ ಯಸ್ಮಾ, ನ ದಿಸ್ಸತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಏತ್ಥಾತಿ ಸಂವಣ್ಣನಾಯಂ। ಸಮನ್ತಪಾಸಾದಿಕಾತ್ವೇವಾತಿ ಸಮನ್ತಪಾಸಾದಿಕಾ ಇತಿ ಏವ ನಾಮ। ವಿನಯಸ್ಸಾತಿ ವಿನಯಪಿಟಕಸ್ಸ। ವಿನೇಯ್ಯದಮನಕುಸಲೇನಾತಿ ವಿನೇಯ್ಯಾನಂ ದಮನೇ ಛೇಕೇನ। ಲೋಕನಾಥೇನಾತಿ ಲೋಕಾನಂ ನಾಥೇನ। ಲೋಕಮನುಕಮ್ಪಮಾನೇನಾತಿ ಲೋಕಂ ಅನುಕಮ್ಪಮಾನೇನ। ಅಯಞ್ಹೇತ್ಥ ಯೋಜನಾ – ಆಚರಿಯಪರಂಪರತೋ…ಪೇ॰… ವಿಭಙ್ಗನಯಭೇದದಸ್ಸನತೋ ಸಮ್ಪಸ್ಸತಂ ವಿಞ್ಞೂನಂ ಏತ್ಥ ಕಿಞ್ಚಿ ಅಪಾಸಾದಿಕಂ ಯತೋ ನ ದಿಸ್ಸತಿ, ತಸ್ಮಾ ವಿನೇಯ್ಯದಮನಕುಸಲೇನ ಲೋಕನಾಥೇನ ಲೋಕಮನುಕಮ್ಪಮಾನೇನ ಭಗವತಾ ವುತ್ತಸ್ಸ ವಿನಯಸ್ಸ ಅಯಂ ಸಮನ್ತಪಾಸಾದಿಕಾತ್ವೇವ ಸಂವಣ್ಣನಾ ಪವತ್ತಾತಿ।
Ācariyaparaṃparatotiādīsu gāthāsu vuttaṃ navavidhaṃ visesanapadaṃ ‘‘na dissatī’’ti padena sambandhitabbaṃ. Sampassatanti sammā passantānaṃ viññūnanti sambandho. Yatoti yasmā, na dissatīti sambandho. Etthāti saṃvaṇṇanāyaṃ. Samantapāsādikātvevāti samantapāsādikā iti eva nāma. Vinayassāti vinayapiṭakassa. Vineyyadamanakusalenāti vineyyānaṃ damane chekena. Lokanāthenāti lokānaṃ nāthena. Lokamanukampamānenāti lokaṃ anukampamānena. Ayañhettha yojanā – ācariyaparaṃparato…pe… vibhaṅganayabhedadassanato sampassataṃ viññūnaṃ ettha kiñci apāsādikaṃ yato na dissati, tasmā vineyyadamanakusalena lokanāthena lokamanukampamānena bhagavatā vuttassa vinayassa ayaṃ samantapāsādikātveva saṃvaṇṇanā pavattāti.
ತಿಸ್ಸೋಪಿ ಇಮಾ ಸೀಹಳಟ್ಠಕಥಾಯೋ ಸುತ್ವಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಕಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಸುತನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ಬುದ್ಧಮಿತ್ತೋ…ಪೇ॰… ಸನ್ತಿಕೇ’’ತಿ। ‘‘ಬುದ್ಧಮಿತ್ತೋ’’ತಿ ನಾಮೇನ ವಿಸ್ಸುತಸ್ಸ ಯಸಸ್ಸಿನೋ ವಿನಯಞ್ಞುಸ್ಸ ಧೀರಸ್ಸ ಥೇರಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಸುತ್ವಾತಿ ಯೋಜನಾ। ‘‘ಸುತ್ವಾ’’ತಿ ಪದಂ ‘‘ಆರದ್ಧಾ’’ತಿ ಪದೇ ಪುಬ್ಬಕಾಲಕಿರಿಯಾವಿಸೇಸನಂ।
Tissopi imā sīhaḷaṭṭhakathāyo sutvāti sambandho. Kassa santike sutanti āha ‘‘buddhamitto…pe… santike’’ti. ‘‘Buddhamitto’’ti nāmena vissutassa yasassino vinayaññussa dhīrassa therassa santike sutvāti yojanā. ‘‘Sutvā’’ti padaṃ ‘‘āraddhā’’ti pade pubbakālakiriyāvisesanaṃ.
ಮಹಾಮೇಘವನುಯ್ಯಾನೇ ಭೂಮಿಭಾಗೇ ಪತಿಟ್ಠಿತೋ ಸತ್ಥು ಮಹಾಬೋಧಿವಿಭೂಸಿತೋ ಯೋ ಮಹಾವಿಹಾರೋ ಅತ್ಥೀತಿ ಯೋಜನಾ।
Mahāmeghavanuyyāne bhūmibhāge patiṭṭhito satthu mahābodhivibhūsito yo mahāvihāro atthīti yojanā.
ತಸ್ಸ ಮಹಾವಿಹಾರಸ್ಸ ದಕ್ಖಿಣೇ ದಿಸಾಭಾಗೇ ಪಧಾನಘರಂ ಪಧಾನಘರನಾಮಕಂ ಉತ್ತಮಂ ಸುಚಿಚಾರಿತ್ತಸೀಲೇನ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇನ ಸೇವಿತಂ ಯಂ ಪರಿವೇಣಂ ಅತ್ಥಿ, ತತ್ಥ ಕಾರಯೀತಿ ಯೋಜನಾ।
Tassa mahāvihārassa dakkhiṇe disābhāge padhānagharaṃ padhānagharanāmakaṃ uttamaṃ sucicārittasīlena bhikkhusaṅghena sevitaṃ yaṃ pariveṇaṃ atthi, tattha kārayīti yojanā.
ಕೋನಾಮೋ ಕಾರಯೀತಿ ಆಹ ‘‘ಉಳಾರಕುಲಸಮ್ಭೂತೋ…ಪೇ॰… ವಿಸ್ಸುತೋ’’ತಿ। ತತ್ಥ ಉಳಾರಕುಲಸಮ್ಭೂತೋ ಸಙ್ಘುಪಟ್ಠಾಯಕೋ ಸದಾ ಅನಾಕುಲಾಯ ಸದ್ಧಾಯ ರತನತ್ತಯೇ ಪಸನ್ನೋ ‘‘ಮಹಾನಿಗಮಸಾಮೀ’’ತಿ ವಿಸ್ಸುತೋ ಉಪಾಸಕೋ ಕಾರಯೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
Konāmo kārayīti āha ‘‘uḷārakulasambhūto…pe… vissuto’’ti. Tattha uḷārakulasambhūto saṅghupaṭṭhāyako sadā anākulāya saddhāya ratanattaye pasanno ‘‘mahānigamasāmī’’ti vissuto upāsako kārayīti sambandho.
ಕಂ ಕಾರಯೀತಿ ಆಹ ‘‘ಚಾರು…ಪೇ॰… ಸಮ್ಪನ್ನಸಲಿಲಾಸಯ’’ನ್ತಿ। ತತ್ಥ ಚಾರುಪಾಕಾರಸಂಚಿತಂ ಸೋಭೇನ ಪಾಕಾರೇನ ಸುಟ್ಠು ಚಿತಂ ಚಿನಿತಂ ಮನೋರಮಂ ಸೀತಚ್ಛಾಯತರೂಪೇತಂ ಸೀತಚ್ಛಾಯೇನ ರುಕ್ಖೇನ ಉಪೇತಂ ಸಮ್ಪನ್ನಸಲಿಲಾಸಯಂ ಮಧುರಜಲಾಧಾರಂ ಯಂ ಪಾಸಾದಂ ಕಾರಯೀತಿ ಯೋಜನಾ। ಮಹಾನಿಗಮಸಾಮಿನೋ ತತ್ರ ಪಾಸಾದೇ ವಸತಾಮಯಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
Kaṃ kārayīti āha ‘‘cāru…pe… sampannasalilāsaya’’nti. Tattha cārupākārasaṃcitaṃ sobhena pākārena suṭṭhu citaṃ cinitaṃ manoramaṃ sītacchāyatarūpetaṃ sītacchāyena rukkhena upetaṃ sampannasalilāsayaṃ madhurajalādhāraṃ yaṃ pāsādaṃ kārayīti yojanā. Mahānigamasāmino tatra pāsāde vasatāmayāti sambandho.
ಕಂ ಉದ್ದಿಸಿತ್ವಾ ಕೀದಿಸಾ ಕಾ ಆರದ್ಧಾತಿ ಆಹ ‘‘ಸುಚಿಸೀಲಸಮಾಚಾರಂ…ಪೇ॰… ವಿನಯವಣ್ಣನಾ’’ತಿ। ತತ್ಥ ಸುಚಿಸೀಲಸಮಾಚಾರಂ ಬುದ್ಧಸಿರಿವ್ಹಯಂ ಥೇರಂ ಉದ್ದಿಸಿತ್ವಾ ಇದ್ಧಾ ಅತ್ಥವಿನಿಚ್ಛಯಾದೀಹಿ ಪರಿಪುಣ್ಣಾ ಯಾ ವಿನಯವಣ್ಣನಾ ಆರದ್ಧಾತಿ ಯೋಜನಾ।
Kaṃ uddisitvā kīdisā kā āraddhāti āha ‘‘sucisīlasamācāraṃ…pe… vinayavaṇṇanā’’ti. Tattha sucisīlasamācāraṃ buddhasirivhayaṃ theraṃ uddisitvā iddhā atthavinicchayādīhi paripuṇṇā yā vinayavaṇṇanā āraddhāti yojanā.
ಕಿಂನಾಮಸ್ಸ ರಞ್ಞೋ ಕತಮೇ ಸಂವಚ್ಛರೇ ಆರದ್ಧಾ, ಕಿಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ ಪರಿನಿಟ್ಠಿತಾತಿ ಆಹ ‘‘ಪಾಲಯನ್ತಸ್ಸ…ಪೇ॰… ಪರಿನಿಟ್ಠಿತಾ’’ತಿ। ತತ್ಥ ಸಕಲಂ ಲಙ್ಕಾದೀಪಂ ನಿರಬ್ಬುದಂ ಕತ್ವಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಪಾಲಯನ್ತಸ್ಸ ಸಿರಿನಿವಾಸಸ್ಸ ಸಿರಿಪಾಲಯಸಸ್ಸಿನೋ ರಞ್ಞೋ ಜಯಸಂವಚ್ಛರೇತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಸಮವೀಸತಿಮೇ ಖೇಮೇ ಜಯಸಂವಚ್ಛರೇ ಅಯಂ ವಿನಯಸಂವಣ್ಣನಾ ಆರದ್ಧಾ, ಏಕವೀಸಮ್ಹಿ ರಞ್ಞೋ ಏಕವೀಸತಿಮೇ ಸಂವಚ್ಛರೇ ಸಮ್ಪತ್ತೇ ಸತಿ ಪರಿನಿಟ್ಠಿತಾತಿ ಯೋಜನಾ।
Kiṃnāmassa rañño katame saṃvacchare āraddhā, kismiṃ kāle pariniṭṭhitāti āha ‘‘pālayantassa…pe… pariniṭṭhitā’’ti. Tattha sakalaṃ laṅkādīpaṃ nirabbudaṃ katvāti sambandho. Pālayantassa sirinivāsassa siripālayasassino rañño jayasaṃvacchareti sambandho. Samavīsatime kheme jayasaṃvacchare ayaṃ vinayasaṃvaṇṇanā āraddhā, ekavīsamhi rañño ekavīsatime saṃvacchare sampatte sati pariniṭṭhitāti yojanā.
ಯಥಾ ಅತ್ತನೋ ಸಂವಣ್ಣನಾ ನಿರುಪದ್ದವಾ ಸೀಘಂ ನಿಟ್ಠಂ ಉಪಗತಾ, ಏವಂ ಲೋಕಸ್ಸ ಧಮ್ಮೂಪಸಂಹಿತಾ ಸೀಘಂ ಗಚ್ಛನ್ತೂತಿ ಆಸೀಸಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಆಹ ‘‘ಉಪದ್ದವಾಕುಲೇ’’ತಿಆದಿ। ತತ್ಥ ಉಪದ್ದವಾಕುಲೇ ಉಪದ್ದವೇಹಿ ಆಕುಲೇ ಲೋಕೇ ಸತ್ತಲೋಕೇ ನಿರುಪದ್ದವತೋ ಉಪದ್ದವವಿರಹತೋ ಯಥಾ ಅಯಂ ವಿನಯಸಂವಣ್ಣನಾ ಏಕಸಂವಚ್ಛರೇನೇವ ನಿಟ್ಠಂ ಉಪಾಗತಾ, ಏವಂ ಸಬ್ಬಸ್ಸ ಲೋಕಸ್ಸ ಆರದ್ಧಾ ಸಬ್ಬೇಪಿ ಧಮ್ಮೂಪಸಂಹಿತಾ ಅತ್ಥಾ ನಿರುಪದ್ದವಾ ಸೀಘಂ ನಿಟ್ಠಂ ಗಚ್ಛನ್ತೂತಿ ಯೋಜನಾ।
Yathā attano saṃvaṇṇanā nirupaddavā sīghaṃ niṭṭhaṃ upagatā, evaṃ lokassa dhammūpasaṃhitā sīghaṃ gacchantūti āsīsaṃ dassento āha ‘‘upaddavākule’’tiādi. Tattha upaddavākule upaddavehi ākule loke sattaloke nirupaddavato upaddavavirahato yathā ayaṃ vinayasaṃvaṇṇanā ekasaṃvacchareneva niṭṭhaṃ upāgatā, evaṃ sabbassa lokassa āraddhā sabbepi dhammūpasaṃhitā atthā nirupaddavā sīghaṃ niṭṭhaṃ gacchantūti yojanā.
ಅತ್ತನಾ ಸಮಾಚಿತಸ್ಸ ಪುಞ್ಞಸ್ಸ ಇಚ್ಛಿತತ್ಥೇ ಪರಿಣಾಮನಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಆಹ ‘‘ಚಿರಟ್ಠಿತತ್ಥಂ ಧಮ್ಮಸ್ಸಾ’’ತಿಆದಿ। ತತ್ಥ ಧಮ್ಮಸ್ಸ ಚಿರಟ್ಠಿತತ್ಥಂ ಇಮಂ ವಿನಯಸಂವಣ್ಣನಂ ಕರೋನ್ತೇನ ಸದ್ಧಮ್ಮಬಹುಮಾನೇನ ಮಯಾ ಯಞ್ಚ ಪುಞ್ಞಂ ಸಮಾಚಿತಂ, ಸಬ್ಬಸ್ಸ ತಸ್ಸ ಪುಞ್ಞಸ್ಸ ಆನುಭಾವೇನ ಸಬ್ಬೇಪಿ ಪಾಣಿನೋ ಧಮ್ಮರಾಜಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಸದ್ಧಮ್ಮರಸಸೇವಿನೋ ಭವನ್ತು।
Attanā samācitassa puññassa icchitatthe pariṇāmanaṃ dassento āha ‘‘ciraṭṭhitatthaṃ dhammassā’’tiādi. Tattha dhammassa ciraṭṭhitatthaṃ imaṃ vinayasaṃvaṇṇanaṃ karontena saddhammabahumānena mayā yañca puññaṃ samācitaṃ, sabbassa tassa puññassa ānubhāvena sabbepi pāṇino dhammarājassa bhagavato saddhammarasasevino bhavantu.
ಸದ್ಧಮ್ಮೋ ಚಿರಂ ತಿಟ್ಠತು, ದೇವೋ ಕಾಲೇ ವಸ್ಸಂ ವಸ್ಸನ್ತೋ ಚಿರಂ ಪಜಂ ಸತ್ತಸಮೂಹಂ ತಪ್ಪೇತು। ರಾಜಾ ಧಮ್ಮೇನ ಮೇದನಿಂ ರಕ್ಖತೂತಿ ಯೋಜನಾ। ಇತಿಸದ್ದೋ ಪರಿಸಮಾಪನತ್ಥೋ। ಇತಿ ಪರಿನಿಟ್ಠಂ ಸುಟ್ಠು ಆಪನಂ ದಟ್ಠಬ್ಬನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
Saddhammo ciraṃ tiṭṭhatu, devo kāle vassaṃ vassanto ciraṃ pajaṃ sattasamūhaṃ tappetu. Rājā dhammena medaniṃ rakkhatūti yojanā. Itisaddo parisamāpanattho. Iti pariniṭṭhaṃ suṭṭhu āpanaṃ daṭṭhabbantīti attho.
ಸದ್ಧಾ ಚ ಬುದ್ಧಿ ಚ ವೀರಿಯಞ್ಚ ಸದ್ಧಾಬುದ್ಧಿವೀರಿಯಾನಿ, ವಿಸುದ್ಧಾನಿ ಚ ತಾನಿ ಸದ್ಧಾಬುದ್ಧಿವೀರಿಯಾನಿ ಚೇತಿ ವಿಸುದ್ಧಸದ್ಧಾಬುದ್ಧಿವೀರಿಯಾನಿ, ಪರಮಾನಿ ಚ ತಾನಿ ವಿಸುದ್ಧಸದ್ಧಾಬುದ್ಧಿವೀರಿಯಾನಿ ಚೇತಿ ಪರಮವಿಸುದ್ಧಸದ್ಧಾಬುದ್ಧಿವೀರಿಯಾನಿ, ತೇಹಿ ಪರಿಮಣ್ಡಿತೋ ಪರಮವಿಸುದ್ಧಸದ್ಧಾಬುದ್ಧಿವೀರಿಯಪಟಿಮಣ್ಡಿತೋ, ತೇನ, ಥೇರೇನಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಸೀಲಞ್ಚ ಆಚಾರೋ ಚ ಅಜ್ಜವಞ್ಚ ಮದ್ದವಞ್ಚ ಸೀಲಾಚಾರಜ್ಜವಮದ್ದವಾನಿ, ತಾನಿ ಆದೀನಿ ಯೇಸಂ ತೇತಿ ಸೀಲಾಚಾರಜ್ಜವಮದ್ದವಾದಯೋ, ಆದಿಸದ್ದೇನ ಖನ್ತಿಸೋರಚ್ಚಾದಯೋ ಸಙ್ಗಣ್ಹಾತಿ, ತೇಯೇವ ಗುಣಾತಿ ಸೀಲಾಚಾರಜ್ಜವಮದ್ದವಾದಿಗುಣಾ, ತೇಸಂ ಸಮುದಯೋತಿ ಸೀಲಾಚಾರಜ್ಜವಮದ್ದವಾದಿಗುಣಸಮುದಯೋ, ತೇನ ಸಮುದಿತೋ ಸುಟ್ಠು ಪಾಕಟೋತಿ ಸೀಲಾಚಾರಜ್ಜವಮದ್ದವಾದಿಗುಣಸಮುದಯಸಮುದಿತೋ, ತೇನ ಥೇರೇನಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
Saddhā ca buddhi ca vīriyañca saddhābuddhivīriyāni, visuddhāni ca tāni saddhābuddhivīriyāni ceti visuddhasaddhābuddhivīriyāni, paramāni ca tāni visuddhasaddhābuddhivīriyāni ceti paramavisuddhasaddhābuddhivīriyāni, tehi parimaṇḍito paramavisuddhasaddhābuddhivīriyapaṭimaṇḍito, tena, therenāti sambandho. Sīlañca ācāro ca ajjavañca maddavañca sīlācārajjavamaddavāni, tāni ādīni yesaṃ teti sīlācārajjavamaddavādayo, ādisaddena khantisoraccādayo saṅgaṇhāti, teyeva guṇāti sīlācārajjavamaddavādiguṇā, tesaṃ samudayoti sīlācārajjavamaddavādiguṇasamudayo, tena samudito suṭṭhu pākaṭoti sīlācārajjavamaddavādiguṇasamudayasamudito, tena therenāti sambandho.
ಸಕಸಮಯೋ ಚ ಸಮಯನ್ತರೋ ಚ ಸಕಸಮಯಸಮಯನ್ತರಾ, ತೇಯೇವ ಪನ ಗಹನಸದಿಸತ್ತಾ ಗಹನನ್ತಿ ಸಕಸಮಯಸಮಯನ್ತರಗಹನಂ, ತಸ್ಸ ಅಜ್ಝೋಗಾಹಣಂ ಸಕಸಮಯಸಮಯನ್ತರಗಹನಜ್ಝೋಗಾಹಣಂ, ತಸ್ಮಿಂ ಸಮತ್ಥೋ ಸಕಸಮಯಸಮಯನ್ತರಗಹನಜ್ಝೋಗಾಹಣಸಮತ್ಥೋ। ತೇನ ಥೇರೇನಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ವಿಸೇಸೇನ ಅಞ್ಜತಿ ಪಾಕಟಂ ಕರೋತೀತಿ ವಿಯತ್ತೋ, ಪುಗ್ಗಲೋ, ವಿಯತ್ತಸ್ಸ ಇದಂ ವೇಯ್ಯತ್ತಿಯಂ, ಸತಿ। ಪಞ್ಞಾ ಚ ವೇಯ್ಯತ್ತಿಯಞ್ಚ ಪಞ್ಞಾವೇಯ್ಯತ್ತಿಯಂ, ತೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೇನಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಸಮನ್ನಾಗತೇನ ಥೇರೇನಾತಿ ಯೋಜನಾ।
Sakasamayo ca samayantaro ca sakasamayasamayantarā, teyeva pana gahanasadisattā gahananti sakasamayasamayantaragahanaṃ, tassa ajjhogāhaṇaṃ sakasamayasamayantaragahanajjhogāhaṇaṃ, tasmiṃ samattho sakasamayasamayantaragahanajjhogāhaṇasamattho. Tena therenāti sambandho. Visesena añjati pākaṭaṃ karotīti viyatto, puggalo, viyattassa idaṃ veyyattiyaṃ, sati. Paññā ca veyyattiyañca paññāveyyattiyaṃ, tena samannāgatenāti sambandho. Samannāgatena therenāti yojanā.
ತೀಣಿ ಪಿಟಕಾನೀತಿ ತಿಪಿಟಕಂ, ತಮೇವ ಪರಿಯಾಪುಣಿತಬ್ಬತ್ತಾ ಪರಿಯತ್ತೀತಿ ತಿಪಿಟಕಪರಿಯತ್ತಿ, ತಸ್ಸ ಪಭೇದೋ ಏತ್ಥ ಸತ್ಥುಸಾಸನೇತಿ ತಿಪಿಟಕಪರಿಯತ್ತಿಪಭೇದಂ, ತಸ್ಮಿಂ। ಸಹ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಾತಿ ಸಾಟ್ಠಕಥಂ, ಸತ್ಥು ಸಾಸನಂ, ತಸ್ಮಿಂ ಸತ್ಥುಸಾಸನೇತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಸತ್ಥುನೋ ಪರಿಯತ್ತಿಪಟಿಪತ್ತಿಪಟಿವೇಧವಸೇನ ತಿವಿಧಂ ಸಾಸನಂ ಸತ್ಥುಸಾಸನಂ, ಬ್ಯಾಸೋಪಿ ಯುಜ್ಜತೇವ, ತಸ್ಮಿಂ ಸತ್ಥುಸಾಸನೇ ‘‘ಅಪ್ಪಟಿಹತ’’ಇತಿ ಪದೇನ ಸಮ್ಬನ್ಧಿತಬ್ಬಂ। ಅಪ್ಪಟಿಹತಂ ಞಾಣಂ ಅಪ್ಪಟಿಹತಞಾಣಂ, ಇದಂ ತಸ್ಮಿಂ ವಿನಯಸಂವಣ್ಣನಾಕಾಲೇ ಥೇರಸ್ಸ ಪಟಿವೇಧಞಾಣಾಭಾವತೋ ಸುತಮಯಚಿನ್ತಾಮಯಞಾಣಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತನ್ತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಅಪ್ಪಟಿಹತಞಾಣಸ್ಸ ಪಭಾವೋ ಏತಸ್ಸಾತಿ ಅಪ್ಪಟಿಹತಞಾಣಪಭಾವೋ, ತೇನ ಥೇರೇನಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಮಹನ್ತಂ ವೇಯ್ಯಾಕರಣಮೇತಸ್ಸಾತಿ ಮಹಾವೇಯ್ಯಾಕರಣೋ, ಇಮಿನಾ ಸಿಕ್ಖಾನಿರುತ್ತಿಆದೀಹಿ ಛಳಙ್ಗೇ ಮಹನ್ತವೇಯ್ಯಾಕರಣೇ ಥೇರಸ್ಸ ಅಪ್ಪಟಿಹತಞಾಣಪಭಾವತಂ ದಸ್ಸೇತಿ, ತೇನ ಮಹಾವೇಯ್ಯಾಕರಣೇನ ಥೇರೇನಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
Tīṇi piṭakānīti tipiṭakaṃ, tameva pariyāpuṇitabbattā pariyattīti tipiṭakapariyatti, tassa pabhedo ettha satthusāsaneti tipiṭakapariyattipabhedaṃ, tasmiṃ. Saha aṭṭhakathāyāti sāṭṭhakathaṃ, satthu sāsanaṃ, tasmiṃ satthusāsaneti sambandho. Satthuno pariyattipaṭipattipaṭivedhavasena tividhaṃ sāsanaṃ satthusāsanaṃ, byāsopi yujjateva, tasmiṃ satthusāsane ‘‘appaṭihata’’iti padena sambandhitabbaṃ. Appaṭihataṃ ñāṇaṃ appaṭihatañāṇaṃ, idaṃ tasmiṃ vinayasaṃvaṇṇanākāle therassa paṭivedhañāṇābhāvato sutamayacintāmayañāṇaṃ sandhāya vuttanti daṭṭhabbaṃ. Appaṭihatañāṇassa pabhāvo etassāti appaṭihatañāṇapabhāvo, tena therenāti sambandho. Mahantaṃ veyyākaraṇametassāti mahāveyyākaraṇo, iminā sikkhāniruttiādīhi chaḷaṅge mahantaveyyākaraṇe therassa appaṭihatañāṇapabhāvataṃ dasseti, tena mahāveyyākaraṇena therenāti sambandho.
ಕರಣಂ ವುಚ್ಚತಿ ಠಾನಂ ಕರಿಯತಿ ಉಚ್ಚಾರಿಯತಿ ಏತ್ಥ, ಏತೇನಾತಿ ವಾ ವಚನತ್ಥೇನ, ಕರಣಸ್ಸ ಸಮ್ಪತ್ತಿ ಕರಣಸಮ್ಪತ್ತಿ, ತಾಯ ಜನಿತಂ ಕರಣಸಮ್ಪತ್ತಿಜನಿತಂ। ಸುಖೇನ ಥೇರಮುಖತೋ ವಿನಿಗ್ಗತಂ ಸುಖವಿನಿಗ್ಗತಂ, ಕರಣಸಮ್ಪತ್ತಿಜನಿತೇನ ಹೇತುಭೂತೇನ ಸುಖವಿನಿಗ್ಗತಂ ಕರಣಸಮ್ಪತ್ತಿಜನಿತಸುಖವಿನಿಗ್ಗತಂ। ಮಧುರವಚನಞ್ಚ ಉದಾರವಚನಞ್ಚ ಮಧುರೋದಾರವಚನಂ, ಪುಬ್ಬಪದೇ ಉತ್ತರಪದಲೋಪೋ, ಇಮಿನಾ ಕೇಟುಭಪಕರಣೇ (ಸುಬೋಧಾಲಂಕಾರೇ ೧೨೭-೧೪೨ ಗಾಥಾಸು) ವುತ್ತೇಸು ದಸಸು ಸದ್ದಗುಣೇಸು ಮಧುರತಾಗುಣೇನ ಚ ಉದಾರತಾಗುಣೇನ ಚ ಸಮನ್ನಾಗತಭಾವಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ಕರಣಸಮ್ಪತ್ತಿಜನಿತಸುಖವಿನಿಗ್ಗತಞ್ಚ ತಂ ಮಧುರೋದಾರವಚನಞ್ಚೇತಿ ಕರಣಸಮ್ಪತ್ತಿಜನಿತಸುಖವಿನಿಗ್ಗತಮಧುರೋದಾರವಚನಂ। ಅಥ ವಾ ಕರಣಸಮ್ಪತ್ತಿಜನಿತಞ್ಚ ತಂ ಸುಖವಿನಿಗ್ಗತಮಧುರೋದಾರವಚನಞ್ಚೇತಿ ಕರಣಸಮ್ಪತ್ತಿಜನಿತಸುಖವಿನಿಗ್ಗತಮಧುರೋದಾರವಚನಂ। ಏಲಂ ವುಚ್ಚತಿ ದುರುತ್ತದೋಸೋ, ನತ್ಥಿ ಏಲಮೇತಸ್ಸಾತಿ ನೇಲಾ, ಸೋಯೇವ ವಣ್ಣೋ ನೇಲವಣ್ಣೋ, ತೇನ ಯುತ್ತಂ ನೇಲವಣ್ಣಯುತ್ತಂ, ಕರಣಸಮ್ಪತ್ತಿಜನಿತಸುಖವಿನಿಗ್ಗತಮಧುರೋದಾರವಚನಂ ನೇಲವಣ್ಣಯುತ್ತಮೇತಸ್ಸಾತಿ ಕರಣಸಮ್ಪತ್ತಿಜನಿತಸುಖವಿನಿಗ್ಗತಮಧುರೋದಾರವಚನನೇಲವಣ್ಣಯುತ್ತೋ, ಥೇರೋ। ವಿಸೇಸನಪರಪದಸಮಾಸೋ, ನೇಲವಣ್ಣಯುತ್ತಕರಣಸಮ್ಪತ್ತಿ ಜನಿತಸುಖವಿನಿಗ್ಗತಮಧುರೋದಾರವಚನೋತಿ ಹಿ ಅತ್ಥೋ, ತೇನ ಥೇರೇನಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಯುತ್ತಞ್ಚ ಪರಿಸಾಯ ಸೋತೇನ ಅನುರೂಪತ್ತಾ, ಮುತ್ತಞ್ಚ ಪರಿಸಾಯ ವಿಸಾರದತ್ತಾತಿ ಯುತ್ತಮುತ್ತಂ, ವಚನಂ, ತಂ ವದತಿ ಸೀಲೇನಾತಿ ಯುತ್ತಮುತ್ತವಾದೀ, ತೇನ ಥೇರೇನಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
Karaṇaṃ vuccati ṭhānaṃ kariyati uccāriyati ettha, etenāti vā vacanatthena, karaṇassa sampatti karaṇasampatti, tāya janitaṃ karaṇasampattijanitaṃ. Sukhena theramukhato viniggataṃ sukhaviniggataṃ, karaṇasampattijanitena hetubhūtena sukhaviniggataṃ karaṇasampattijanitasukhaviniggataṃ. Madhuravacanañca udāravacanañca madhurodāravacanaṃ, pubbapade uttarapadalopo, iminā keṭubhapakaraṇe (subodhālaṃkāre 127-142 gāthāsu) vuttesu dasasu saddaguṇesu madhuratāguṇena ca udāratāguṇena ca samannāgatabhāvaṃ dasseti. Karaṇasampattijanitasukhaviniggatañca taṃ madhurodāravacanañceti karaṇasampattijanitasukhaviniggatamadhurodāravacanaṃ. Atha vā karaṇasampattijanitañca taṃ sukhaviniggatamadhurodāravacanañceti karaṇasampattijanitasukhaviniggatamadhurodāravacanaṃ. Elaṃ vuccati duruttadoso, natthi elametassāti nelā, soyeva vaṇṇo nelavaṇṇo, tena yuttaṃ nelavaṇṇayuttaṃ, karaṇasampattijanitasukhaviniggatamadhurodāravacanaṃ nelavaṇṇayuttametassāti karaṇasampattijanitasukhaviniggatamadhurodāravacananelavaṇṇayutto, thero. Visesanaparapadasamāso, nelavaṇṇayuttakaraṇasampatti janitasukhaviniggatamadhurodāravacanoti hi attho, tena therenāti sambandho. Yuttañca parisāya sotena anurūpattā, muttañca parisāya visāradattāti yuttamuttaṃ, vacanaṃ, taṃ vadati sīlenāti yuttamuttavādī, tena therenāti sambandho.
ಕಮ್ಮಸಸ್ಸತಉಚ್ಛೇದಇಸ್ಸರನಿಮ್ಮಾನಾದಿವಸೇನ ನಾನಾ ವಾದಾ ಏತೇಸನ್ತಿ ವಾದಿನೋ, ನಾನಾವಾದಾ ಜನಾ, ವಾದೀನಂ, ವಾದೀಸು ವಾ ವರೋ ಕಮ್ಮಕಿರಿಯವಾದತ್ತಾತಿ ವಾದಿವರೋ, ತೇನ ಥೇರೇನಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಪಾಳಿಯಾ ಅತ್ಥಂ ವಣ್ಣೇತುಂ ಸಮತ್ಥತ್ತಾ ಮಹನ್ತೋ ಕವಿ ಮಹಾಕವಿ, ತೇನ ಥೇರೇನಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
Kammasassataucchedaissaranimmānādivasena nānā vādā etesanti vādino, nānāvādā janā, vādīnaṃ, vādīsu vā varo kammakiriyavādattāti vādivaro, tena therenāti sambandho. Pāḷiyā atthaṃ vaṇṇetuṃ samatthattā mahanto kavi mahākavi, tena therenāti sambandho.
ಅತ್ಥಧಮ್ಮನಿರುತ್ತಿಪಟಿಭಾನವಸೇನ ಪಭಿನ್ನಾಯ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಯ ಪರಿವಾರಿತೋತಿ ಪಭಿನ್ನಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಪರಿವಾರೋ, ತಸ್ಮಿಂ ಉತ್ತರಿಮನುಸ್ಸಧಮ್ಮೇತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಛ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಚ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾ ಚ ಛಳಭಿಞ್ಞಾಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾ, ತಾ ಆದಯೋ ಯೇಸಂ ತೇತಿ ಛಳಭಿಞ್ಞಾಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾದಯೋ, ಆದಿಸದ್ದೇನ ತೇವಿಜ್ಜಾದಯೋ ಸಙ್ಗಣ್ಹಾತಿ। ಛಳಭಿಞ್ಞಾಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾದಯೋ ಪಭೇದಾ ಏತಸ್ಸಾತಿ ಛಳಭಿಞ್ಞಾಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾದಿಪ್ಪಭೇದೋ, ಸೋಯೇವ ಗುಣೋ ಛಳಭಿಞ್ಞಾಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾದಿಪ್ಪಭೇದಗುಣೋ, ತೇನ ಪಟಿಮಣ್ಡಿತೋ ಛಳಭಿಞ್ಞಾಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾದಿಪ್ಪಭೇದಗುಣಪಟಿಮಣ್ಡಿತೋ, ತಸ್ಮಿಂ ಉತ್ತರಿಮನುಸ್ಸಧಮ್ಮೇತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಉತ್ತರಿಮನುಸ್ಸಾನಂ ಝಾನಲಾಭಿಆದೀನಂ ಧಮ್ಮೋ ಉತ್ತರಿಮನುಸ್ಸಧಮ್ಮೋ, ಅಥ ವಾ ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಕುಸಲಕಮ್ಮಪಥಸಙ್ಖಾತಧಮ್ಮತೋ ಉತ್ತರೀತಿ ಉತ್ತರಿಮನುಸ್ಸಧಮ್ಮೋ, ಝಾನಾದಿಧಮ್ಮೋ, ತಸ್ಮಿಂ, ‘‘ಸುಪ್ಪತಿಟ್ಠಿತ’’ ಇತಿ ಪದೇನ ಸಮ್ಬನ್ಧಿತಬ್ಬಂ। ಸುಪ್ಪತಿಟ್ಠಿತಾ ಬುದ್ಧಿ ಏತೇಸನ್ತಿ ಸುಪ್ಪತಿಟ್ಠಿತಬುದ್ಧಿನೋ, ತೇಸಂ ಥೇರಾನನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಥೇರಾನಂ ವಂಸೇ ಪಕಾರೇನ ದಿಪ್ಪನ್ತಿ, ಪದೀಪೋ ವಿಯಾತಿ ವಾ ಥೇರವಂಸಪ್ಪದೀಪಾ, ತೇಸಂ। ಥಿರೋ ಸೀಲಸಮಾಧಿಪಞ್ಞಾಸಙ್ಖಾತೋ ಗುಣೋ ಏತೇಸಮತ್ಥೀತಿ ಥೇರಾ, ತೇಸಂ, ವಂಸಾಲಙ್ಕಾರಭೂತೇನಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಮಹಾವಿಹಾರೇ ವಸನಸೀಲಾ ವಸನಧಮ್ಮಾ, ವಸನೇ ಸಾಧುಕಾರೀತಿ ವಾ ಮಹಾವಿಹಾರವಾಸಿನೋ, ತೇಸಂ, ಥೇರಾನನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ । ವಂಸೇ ಅಲಙ್ಕಾರೋ, ವಂಸಸ್ಸ ವಾತಿ ವಂಸಾಲಙ್ಕಾರೋ, ಸೋ ಹುತ್ವಾ ಭೂತೋ, ವಂಸಾಲಙ್ಕಾರಭಾವಂ ವಾ ಪತ್ತೋತಿ ವಂಸಾಲಙ್ಕಾರಭೂತೋ, ತೇನ ಥೇರೇನಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
Atthadhammaniruttipaṭibhānavasena pabhinnāya paṭisambhidāya parivāritoti pabhinnapaṭisambhidāparivāro, tasmiṃ uttarimanussadhammeti sambandho. Cha abhiññā ca paṭisambhidā ca chaḷabhiññāpaṭisambhidā, tā ādayo yesaṃ teti chaḷabhiññāpaṭisambhidādayo, ādisaddena tevijjādayo saṅgaṇhāti. Chaḷabhiññāpaṭisambhidādayo pabhedā etassāti chaḷabhiññāpaṭisambhidādippabhedo, soyeva guṇo chaḷabhiññāpaṭisambhidādippabhedaguṇo, tena paṭimaṇḍito chaḷabhiññāpaṭisambhidādippabhedaguṇapaṭimaṇḍito, tasmiṃ uttarimanussadhammeti sambandho. Uttarimanussānaṃ jhānalābhiādīnaṃ dhammo uttarimanussadhammo, atha vā manussānaṃ kusalakammapathasaṅkhātadhammato uttarīti uttarimanussadhammo, jhānādidhammo, tasmiṃ, ‘‘suppatiṭṭhita’’ iti padena sambandhitabbaṃ. Suppatiṭṭhitā buddhi etesanti suppatiṭṭhitabuddhino, tesaṃ therānanti sambandho. Therānaṃ vaṃse pakārena dippanti, padīpo viyāti vā theravaṃsappadīpā, tesaṃ. Thiro sīlasamādhipaññāsaṅkhāto guṇo etesamatthīti therā, tesaṃ, vaṃsālaṅkārabhūtenāti sambandho. Mahāvihāre vasanasīlā vasanadhammā, vasane sādhukārīti vā mahāvihāravāsino, tesaṃ, therānanti sambandho . Vaṃse alaṅkāro, vaṃsassa vāti vaṃsālaṅkāro, so hutvā bhūto, vaṃsālaṅkārabhāvaṃ vā pattoti vaṃsālaṅkārabhūto, tena therenāti sambandho.
ವಿಪುಲಾ ಚ ಸಾ ವಿಸುದ್ಧಾ ಚೇತಿ ವಿಪುಲವಿಸುದ್ಧಾ, ವಿಸೇಸನೋಭಯಪದೋ, ವಿಪುಲವಿಸುದ್ಧಾ ಬುದ್ಧಿ ಏತಸ್ಸಾತಿ ವಿಪುಲವಿಸುದ್ಧಬುದ್ಧಿ, ತೇನ ಥೇರೇನಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ನಾಮಮೇವ ನಾಮಧೇಯ್ಯಂ, ಗಹಿತಂ ನಾಮಧೇಯ್ಯಮೇತಸ್ಸಾತಿ ಗಹಿತನಾಮಧೇಯ್ಯೋ , ತೇನ ಥೇರೇನ ಕತಾ ಸಮನ್ತಪಾಸಾದಿಕಾ ನಾಮ ಅಯಂ ವಿನಯಸಂವಣ್ಣನಾ ತಿಟ್ಠತೂತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
Vipulā ca sā visuddhā ceti vipulavisuddhā, visesanobhayapado, vipulavisuddhā buddhi etassāti vipulavisuddhabuddhi, tena therenāti sambandho. Nāmameva nāmadheyyaṃ, gahitaṃ nāmadheyyametassāti gahitanāmadheyyo, tena therena katā samantapāsādikā nāma ayaṃ vinayasaṃvaṇṇanā tiṭṭhatūti sambandho.
ಸುದ್ಧಚಿತ್ತಸ್ಸ ತಾದಿನೋ ಲೋಕಜೇಟ್ಠಸ್ಸ ಮಹೇಸಿನೋ ‘‘ಬುದ್ಧೋ’’ತಿ ನಾಮಮ್ಪಿ ಯಾವ ಲೋಕಮ್ಹಿ ಪವತ್ತತಿ, ತಾವ ಲೋಕನಿತ್ಥರಣೇಸೀನಂ ಕುಲಪುತ್ತಾನಂ ಸೀಲವಿಸುದ್ಧಾಯ ನಯಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೀ ಲೋಕಸ್ಮಿಂ ತಿಟ್ಠತೂತಿ ಯೋಜನಾ।
Suddhacittassa tādino lokajeṭṭhassa mahesino ‘‘buddho’’ti nāmampi yāva lokamhi pavattati, tāva lokanittharaṇesīnaṃ kulaputtānaṃ sīlavisuddhāya nayaṃ dassentī lokasmiṃ tiṭṭhatūti yojanā.
ಇತಿ ನಿಗಮನಸ್ಸ ಅತ್ಥಯೋಜನಾ ಸಮತ್ತಾ।
Iti nigamanassa atthayojanā samattā.
