Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / പാചിത്യാദിയോജനാപാളി • Pācityādiyojanāpāḷi

    നിഗമനകഥാവണ്ണനാ

    Nigamanakathāvaṇṇanā

    ഏവം വിനയസംവണ്ണനം കത്വാ ഇദാനി തം നിഗമേന്തോ ആഹ ‘‘ഏത്താവതാ’’തിആദി. തത്ഥ ഏത്താവതാതി ഏത്തകേന ‘‘യോ കപ്പകോടീഹിപി അപ്പമേയ്യ’’ന്തിആദിവചനതോ (പാരാ॰ അട്ഠ॰ ൧.ഗന്ഥാരമ്ഭകഥാ) പട്ഠായ ‘‘നവസങ്ഗഹിതവഗ്ഗവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ’’തി വചനപരിയോസാനാനം അക്ഖരപദബ്യഞ്ജനാനം സമുദായഭൂതേന വചനക്കമേന, സമത്താതി സമ്ബന്ധോ.

    Evaṃ vinayasaṃvaṇṇanaṃ katvā idāni taṃ nigamento āha ‘‘ettāvatā’’tiādi. Tattha ettāvatāti ettakena ‘‘yo kappakoṭīhipi appameyya’’ntiādivacanato (pārā. aṭṭha. 1.ganthārambhakathā) paṭṭhāya ‘‘navasaṅgahitavaggavaṇṇanā niṭṭhitā’’ti vacanapariyosānānaṃ akkharapadabyañjanānaṃ samudāyabhūtena vacanakkamena, samattāti sambandho.

    ഉഭതോവിഭങ്ഗഖന്ധകപരിവാരവിഭത്തിദേസനന്തി ഉഭതോവിഭങ്ഗേന ച ഖന്ധകേന ച പരിവാരേന ച വിഭജിതബ്ബദേസനം വിനയപിടകന്തി സമ്ബന്ധോ. നാഥോതി ഭിക്ഖുഭിക്ഖുനീനം ഹിതപടിപത്തിം യാചനട്ഠേന ച കിലേസാനം ഉപതാപനട്ഠേന ച വേനേയ്യാനം ഹിതസുഖം ആസീസനട്ഠേന ച ചിത്തിസ്സരിയട്ഠേന ച നാഥോ. വേനേയ്യന്തി വിനേതബ്ബട്ഠേന വേനേയ്യം. ജിനോതി പഞ്ചമാരാനം ജിതട്ഠേന ജിനോ. അയം പനേത്ഥ യോജനാ – നാഥോ വേനേയ്യം വിനേന്തോ ജിനോ ഉഭതോവിഭങ്ഗഖന്ധകപരിവാരവിഭത്തിദേസനം യം വിനയപിടകം ആഹാതി.

    Ubhatovibhaṅgakhandhakaparivāravibhattidesananti ubhatovibhaṅgena ca khandhakena ca parivārena ca vibhajitabbadesanaṃ vinayapiṭakanti sambandho. Nāthoti bhikkhubhikkhunīnaṃ hitapaṭipattiṃ yācanaṭṭhena ca kilesānaṃ upatāpanaṭṭhena ca veneyyānaṃ hitasukhaṃ āsīsanaṭṭhena ca cittissariyaṭṭhena ca nātho. Veneyyanti vinetabbaṭṭhena veneyyaṃ. Jinoti pañcamārānaṃ jitaṭṭhena jino. Ayaṃ panettha yojanā – nātho veneyyaṃ vinento jino ubhatovibhaṅgakhandhakaparivāravibhattidesanaṃ yaṃ vinayapiṭakaṃ āhāti.

    സമധികസത്തവീസതിസഹസ്സമത്തേനാതി സഹ അധികേന സത്തസഹസ്സപ്പമാണേന ച വീസതിസഹസ്സപ്പമാണേന ച ഗന്ഥേനാതി സമ്ബന്ധോ. തസ്സാതി വിനയപിടകസ്സ. സമന്തപാസാദികാതി സമന്തതോ പസാദം വഹികാ, ജനികാ വാ. തത്രായം യോജനാ – തസ്സ സമധികസത്തവീസതിസഹസ്സമത്തേന ഗന്ഥേന സമന്തപാസാദികാ നാമ സംവണ്ണനാ സമത്താതി.

    Samadhikasattavīsatisahassamattenāti saha adhikena sattasahassappamāṇena ca vīsatisahassappamāṇena ca ganthenāti sambandho. Tassāti vinayapiṭakassa. Samantapāsādikāti samantato pasādaṃ vahikā, janikā vā. Tatrāyaṃ yojanā – tassa samadhikasattavīsatisahassamattena ganthena samantapāsādikā nāma saṃvaṇṇanā samattāti.

    തത്രിദന്തി തത്ര ഇദം. ‘‘തത്രാ’’തി പദം പുരിമവചനാപേക്ഖം. തത്ര ‘‘സമന്തപാസാദികാ നാമാ’’തി വചനേതി ഹി അത്ഥോ. സമന്തപാസാദികത്തസ്മിന്തി പച്ചത്തത്ഥേ ചേതം ഭുമ്മവചനം ഹോതി ‘‘ഇദമ്പി സീലസ്മി’’ന്തിആദീസു (ദീ॰ നി॰ ൧.൧൯൪ ആദയോ) വിയ, സമന്തപാസാദികത്തന്തി അത്ഥോ. അയം പനേത്ഥ യോജനാതത്ര ‘‘സമന്തപാസാദികാ നാമാ’’തി വചനേ സമന്തപാസാദികായ ഇദം സമന്തപാസാദികത്തം ഹോതീതി അയം സമന്തപാസാദികഭാവോതി അത്ഥോ.

    Tatridanti tatra idaṃ. ‘‘Tatrā’’ti padaṃ purimavacanāpekkhaṃ. Tatra ‘‘samantapāsādikā nāmā’’ti vacaneti hi attho. Samantapāsādikattasminti paccattatthe cetaṃ bhummavacanaṃ hoti ‘‘idampi sīlasmi’’ntiādīsu (dī. ni. 1.194 ādayo) viya, samantapāsādikattanti attho. Ayaṃ panettha yojanātatra ‘‘samantapāsādikā nāmā’’ti vacane samantapāsādikāya idaṃ samantapāsādikattaṃ hotīti ayaṃ samantapāsādikabhāvoti attho.

    ആചരിയപരംപരതോതിആദീസു ഗാഥാസു വുത്തം നവവിധം വിസേസനപദം ‘‘ന ദിസ്സതീ’’തി പദേന സമ്ബന്ധിതബ്ബം. സമ്പസ്സതന്തി സമ്മാ പസ്സന്താനം വിഞ്ഞൂനന്തി സമ്ബന്ധോ. യതോതി യസ്മാ, ന ദിസ്സതീതി സമ്ബന്ധോ. ഏത്ഥാതി സംവണ്ണനായം. സമന്തപാസാദികാത്വേവാതി സമന്തപാസാദികാ ഇതി ഏവ നാമ. വിനയസ്സാതി വിനയപിടകസ്സ. വിനേയ്യദമനകുസലേനാതി വിനേയ്യാനം ദമനേ ഛേകേന. ലോകനാഥേനാതി ലോകാനം നാഥേന. ലോകമനുകമ്പമാനേനാതി ലോകം അനുകമ്പമാനേന. അയഞ്ഹേത്ഥ യോജനാ – ആചരിയപരംപരതോ…പേ॰… വിഭങ്ഗനയഭേദദസ്സനതോ സമ്പസ്സതം വിഞ്ഞൂനം ഏത്ഥ കിഞ്ചി അപാസാദികം യതോ ന ദിസ്സതി, തസ്മാ വിനേയ്യദമനകുസലേന ലോകനാഥേന ലോകമനുകമ്പമാനേന ഭഗവതാ വുത്തസ്സ വിനയസ്സ അയം സമന്തപാസാദികാത്വേവ സംവണ്ണനാ പവത്താതി.

    Ācariyaparaṃparatotiādīsu gāthāsu vuttaṃ navavidhaṃ visesanapadaṃ ‘‘na dissatī’’ti padena sambandhitabbaṃ. Sampassatanti sammā passantānaṃ viññūnanti sambandho. Yatoti yasmā, na dissatīti sambandho. Etthāti saṃvaṇṇanāyaṃ. Samantapāsādikātvevāti samantapāsādikā iti eva nāma. Vinayassāti vinayapiṭakassa. Vineyyadamanakusalenāti vineyyānaṃ damane chekena. Lokanāthenāti lokānaṃ nāthena. Lokamanukampamānenāti lokaṃ anukampamānena. Ayañhettha yojanā – ācariyaparaṃparato…pe… vibhaṅganayabhedadassanato sampassataṃ viññūnaṃ ettha kiñci apāsādikaṃ yato na dissati, tasmā vineyyadamanakusalena lokanāthena lokamanukampamānena bhagavatā vuttassa vinayassa ayaṃ samantapāsādikātveva saṃvaṇṇanā pavattāti.

    തിസ്സോപി ഇമാ സീഹളട്ഠകഥായോ സുത്വാതി സമ്ബന്ധോ. കസ്സ സന്തികേ സുതന്തി ആഹ ‘‘ബുദ്ധമിത്തോ…പേ॰… സന്തികേ’’തി. ‘‘ബുദ്ധമിത്തോ’’തി നാമേന വിസ്സുതസ്സ യസസ്സിനോ വിനയഞ്ഞുസ്സ ധീരസ്സ ഥേരസ്സ സന്തികേ സുത്വാതി യോജനാ. ‘‘സുത്വാ’’തി പദം ‘‘ആരദ്ധാ’’തി പദേ പുബ്ബകാലകിരിയാവിസേസനം.

    Tissopi imā sīhaḷaṭṭhakathāyo sutvāti sambandho. Kassa santike sutanti āha ‘‘buddhamitto…pe… santike’’ti. ‘‘Buddhamitto’’ti nāmena vissutassa yasassino vinayaññussa dhīrassa therassa santike sutvāti yojanā. ‘‘Sutvā’’ti padaṃ ‘‘āraddhā’’ti pade pubbakālakiriyāvisesanaṃ.

    മഹാമേഘവനുയ്യാനേ ഭൂമിഭാഗേ പതിട്ഠിതോ സത്ഥു മഹാബോധിവിഭൂസിതോ യോ മഹാവിഹാരോ അത്ഥീതി യോജനാ.

    Mahāmeghavanuyyāne bhūmibhāge patiṭṭhito satthu mahābodhivibhūsito yo mahāvihāro atthīti yojanā.

    തസ്സ മഹാവിഹാരസ്സ ദക്ഖിണേ ദിസാഭാഗേ പധാനഘരം പധാനഘരനാമകം ഉത്തമം സുചിചാരിത്തസീലേന ഭിക്ഖുസങ്ഘേന സേവിതം യം പരിവേണം അത്ഥി, തത്ഥ കാരയീതി യോജനാ.

    Tassa mahāvihārassa dakkhiṇe disābhāge padhānagharaṃ padhānagharanāmakaṃ uttamaṃ sucicārittasīlena bhikkhusaṅghena sevitaṃ yaṃ pariveṇaṃ atthi, tattha kārayīti yojanā.

    കോനാമോ കാരയീതി ആഹ ‘‘ഉളാരകുലസമ്ഭൂതോ…പേ॰… വിസ്സുതോ’’തി. തത്ഥ ഉളാരകുലസമ്ഭൂതോ സങ്ഘുപട്ഠായകോ സദാ അനാകുലായ സദ്ധായ രതനത്തയേ പസന്നോ ‘‘മഹാനിഗമസാമീ’’തി വിസ്സുതോ ഉപാസകോ കാരയീതി സമ്ബന്ധോ.

    Konāmo kārayīti āha ‘‘uḷārakulasambhūto…pe… vissuto’’ti. Tattha uḷārakulasambhūto saṅghupaṭṭhāyako sadā anākulāya saddhāya ratanattaye pasanno ‘‘mahānigamasāmī’’ti vissuto upāsako kārayīti sambandho.

    കം കാരയീതി ആഹ ‘‘ചാരു…പേ॰… സമ്പന്നസലിലാസയ’’ന്തി. തത്ഥ ചാരുപാകാരസംചിതം സോഭേന പാകാരേന സുട്ഠു ചിതം ചിനിതം മനോരമം സീതച്ഛായതരൂപേതം സീതച്ഛായേന രുക്ഖേന ഉപേതം സമ്പന്നസലിലാസയം മധുരജലാധാരം യം പാസാദം കാരയീതി യോജനാ. മഹാനിഗമസാമിനോ തത്ര പാസാദേ വസതാമയാതി സമ്ബന്ധോ.

    Kaṃ kārayīti āha ‘‘cāru…pe… sampannasalilāsaya’’nti. Tattha cārupākārasaṃcitaṃ sobhena pākārena suṭṭhu citaṃ cinitaṃ manoramaṃ sītacchāyatarūpetaṃ sītacchāyena rukkhena upetaṃ sampannasalilāsayaṃ madhurajalādhāraṃ yaṃ pāsādaṃ kārayīti yojanā. Mahānigamasāmino tatra pāsāde vasatāmayāti sambandho.

    കം ഉദ്ദിസിത്വാ കീദിസാ കാ ആരദ്ധാതി ആഹ ‘‘സുചിസീലസമാചാരം…പേ॰… വിനയവണ്ണനാ’’തി. തത്ഥ സുചിസീലസമാചാരം ബുദ്ധസിരിവ്ഹയം ഥേരം ഉദ്ദിസിത്വാ ഇദ്ധാ അത്ഥവിനിച്ഛയാദീഹി പരിപുണ്ണാ യാ വിനയവണ്ണനാ ആരദ്ധാതി യോജനാ.

    Kaṃ uddisitvā kīdisā kā āraddhāti āha ‘‘sucisīlasamācāraṃ…pe… vinayavaṇṇanā’’ti. Tattha sucisīlasamācāraṃ buddhasirivhayaṃ theraṃ uddisitvā iddhā atthavinicchayādīhi paripuṇṇā yā vinayavaṇṇanā āraddhāti yojanā.

    കിംനാമസ്സ രഞ്ഞോ കതമേ സംവച്ഛരേ ആരദ്ധാ, കിസ്മിം കാലേ പരിനിട്ഠിതാതി ആഹ ‘‘പാലയന്തസ്സ…പേ॰… പരിനിട്ഠിതാ’’തി. തത്ഥ സകലം ലങ്കാദീപം നിരബ്ബുദം കത്വാതി സമ്ബന്ധോ. പാലയന്തസ്സ സിരിനിവാസസ്സ സിരിപാലയസസ്സിനോ രഞ്ഞോ ജയസംവച്ഛരേതി സമ്ബന്ധോ. സമവീസതിമേ ഖേമേ ജയസംവച്ഛരേ അയം വിനയസംവണ്ണനാ ആരദ്ധാ, ഏകവീസമ്ഹി രഞ്ഞോ ഏകവീസതിമേ സംവച്ഛരേ സമ്പത്തേ സതി പരിനിട്ഠിതാതി യോജനാ.

    Kiṃnāmassa rañño katame saṃvacchare āraddhā, kismiṃ kāle pariniṭṭhitāti āha ‘‘pālayantassa…pe… pariniṭṭhitā’’ti. Tattha sakalaṃ laṅkādīpaṃ nirabbudaṃ katvāti sambandho. Pālayantassa sirinivāsassa siripālayasassino rañño jayasaṃvacchareti sambandho. Samavīsatime kheme jayasaṃvacchare ayaṃ vinayasaṃvaṇṇanā āraddhā, ekavīsamhi rañño ekavīsatime saṃvacchare sampatte sati pariniṭṭhitāti yojanā.

    യഥാ അത്തനോ സംവണ്ണനാ നിരുപദ്ദവാ സീഘം നിട്ഠം ഉപഗതാ, ഏവം ലോകസ്സ ധമ്മൂപസംഹിതാ സീഘം ഗച്ഛന്തൂതി ആസീസം ദസ്സേന്തോ ആഹ ‘‘ഉപദ്ദവാകുലേ’’തിആദി. തത്ഥ ഉപദ്ദവാകുലേ ഉപദ്ദവേഹി ആകുലേ ലോകേ സത്തലോകേ നിരുപദ്ദവതോ ഉപദ്ദവവിരഹതോ യഥാ അയം വിനയസംവണ്ണനാ ഏകസംവച്ഛരേനേവ നിട്ഠം ഉപാഗതാ, ഏവം സബ്ബസ്സ ലോകസ്സ ആരദ്ധാ സബ്ബേപി ധമ്മൂപസംഹിതാ അത്ഥാ നിരുപദ്ദവാ സീഘം നിട്ഠം ഗച്ഛന്തൂതി യോജനാ.

    Yathā attano saṃvaṇṇanā nirupaddavā sīghaṃ niṭṭhaṃ upagatā, evaṃ lokassa dhammūpasaṃhitā sīghaṃ gacchantūti āsīsaṃ dassento āha ‘‘upaddavākule’’tiādi. Tattha upaddavākule upaddavehi ākule loke sattaloke nirupaddavato upaddavavirahato yathā ayaṃ vinayasaṃvaṇṇanā ekasaṃvacchareneva niṭṭhaṃ upāgatā, evaṃ sabbassa lokassa āraddhā sabbepi dhammūpasaṃhitā atthā nirupaddavā sīghaṃ niṭṭhaṃ gacchantūti yojanā.

    അത്തനാ സമാചിതസ്സ പുഞ്ഞസ്സ ഇച്ഛിതത്ഥേ പരിണാമനം ദസ്സേന്തോ ആഹ ‘‘ചിരട്ഠിതത്ഥം ധമ്മസ്സാ’’തിആദി. തത്ഥ ധമ്മസ്സ ചിരട്ഠിതത്ഥം ഇമം വിനയസംവണ്ണനം കരോന്തേന സദ്ധമ്മബഹുമാനേന മയാ യഞ്ച പുഞ്ഞം സമാചിതം, സബ്ബസ്സ തസ്സ പുഞ്ഞസ്സ ആനുഭാവേന സബ്ബേപി പാണിനോ ധമ്മരാജസ്സ ഭഗവതോ സദ്ധമ്മരസസേവിനോ ഭവന്തു.

    Attanā samācitassa puññassa icchitatthe pariṇāmanaṃ dassento āha ‘‘ciraṭṭhitatthaṃ dhammassā’’tiādi. Tattha dhammassa ciraṭṭhitatthaṃ imaṃ vinayasaṃvaṇṇanaṃ karontena saddhammabahumānena mayā yañca puññaṃ samācitaṃ, sabbassa tassa puññassa ānubhāvena sabbepi pāṇino dhammarājassa bhagavato saddhammarasasevino bhavantu.

    സദ്ധമ്മോ ചിരം തിട്ഠതു, ദേവോ കാലേ വസ്സം വസ്സന്തോ ചിരം പജം സത്തസമൂഹം തപ്പേതു. രാജാ ധമ്മേന മേദനിം രക്ഖതൂതി യോജനാ. ഇതിസദ്ദോ പരിസമാപനത്ഥോ. ഇതി പരിനിട്ഠം സുട്ഠു ആപനം ദട്ഠബ്ബന്തീതി അത്ഥോ.

    Saddhammo ciraṃ tiṭṭhatu, devo kāle vassaṃ vassanto ciraṃ pajaṃ sattasamūhaṃ tappetu. Rājā dhammena medaniṃ rakkhatūti yojanā. Itisaddo parisamāpanattho. Iti pariniṭṭhaṃ suṭṭhu āpanaṃ daṭṭhabbantīti attho.

    സദ്ധാ ച ബുദ്ധി ച വീരിയഞ്ച സദ്ധാബുദ്ധിവീരിയാനി, വിസുദ്ധാനി ച താനി സദ്ധാബുദ്ധിവീരിയാനി ചേതി വിസുദ്ധസദ്ധാബുദ്ധിവീരിയാനി, പരമാനി ച താനി വിസുദ്ധസദ്ധാബുദ്ധിവീരിയാനി ചേതി പരമവിസുദ്ധസദ്ധാബുദ്ധിവീരിയാനി, തേഹി പരിമണ്ഡിതോ പരമവിസുദ്ധസദ്ധാബുദ്ധിവീരിയപടിമണ്ഡിതോ, തേന, ഥേരേനാതി സമ്ബന്ധോ. സീലഞ്ച ആചാരോ ച അജ്ജവഞ്ച മദ്ദവഞ്ച സീലാചാരജ്ജവമദ്ദവാനി, താനി ആദീനി യേസം തേതി സീലാചാരജ്ജവമദ്ദവാദയോ, ആദിസദ്ദേന ഖന്തിസോരച്ചാദയോ സങ്ഗണ്ഹാതി, തേയേവ ഗുണാതി സീലാചാരജ്ജവമദ്ദവാദിഗുണാ, തേസം സമുദയോതി സീലാചാരജ്ജവമദ്ദവാദിഗുണസമുദയോ, തേന സമുദിതോ സുട്ഠു പാകടോതി സീലാചാരജ്ജവമദ്ദവാദിഗുണസമുദയസമുദിതോ, തേന ഥേരേനാതി സമ്ബന്ധോ.

    Saddhā ca buddhi ca vīriyañca saddhābuddhivīriyāni, visuddhāni ca tāni saddhābuddhivīriyāni ceti visuddhasaddhābuddhivīriyāni, paramāni ca tāni visuddhasaddhābuddhivīriyāni ceti paramavisuddhasaddhābuddhivīriyāni, tehi parimaṇḍito paramavisuddhasaddhābuddhivīriyapaṭimaṇḍito, tena, therenāti sambandho. Sīlañca ācāro ca ajjavañca maddavañca sīlācārajjavamaddavāni, tāni ādīni yesaṃ teti sīlācārajjavamaddavādayo, ādisaddena khantisoraccādayo saṅgaṇhāti, teyeva guṇāti sīlācārajjavamaddavādiguṇā, tesaṃ samudayoti sīlācārajjavamaddavādiguṇasamudayo, tena samudito suṭṭhu pākaṭoti sīlācārajjavamaddavādiguṇasamudayasamudito, tena therenāti sambandho.

    സകസമയോ ച സമയന്തരോ ച സകസമയസമയന്തരാ, തേയേവ പന ഗഹനസദിസത്താ ഗഹനന്തി സകസമയസമയന്തരഗഹനം, തസ്സ അജ്ഝോഗാഹണം സകസമയസമയന്തരഗഹനജ്ഝോഗാഹണം, തസ്മിം സമത്ഥോ സകസമയസമയന്തരഗഹനജ്ഝോഗാഹണസമത്ഥോ. തേന ഥേരേനാതി സമ്ബന്ധോ. വിസേസേന അഞ്ജതി പാകടം കരോതീതി വിയത്തോ, പുഗ്ഗലോ, വിയത്തസ്സ ഇദം വേയ്യത്തിയം, സതി. പഞ്ഞാ ച വേയ്യത്തിയഞ്ച പഞ്ഞാവേയ്യത്തിയം, തേന സമന്നാഗതേനാതി സമ്ബന്ധോ. സമന്നാഗതേന ഥേരേനാതി യോജനാ.

    Sakasamayo ca samayantaro ca sakasamayasamayantarā, teyeva pana gahanasadisattā gahananti sakasamayasamayantaragahanaṃ, tassa ajjhogāhaṇaṃ sakasamayasamayantaragahanajjhogāhaṇaṃ, tasmiṃ samattho sakasamayasamayantaragahanajjhogāhaṇasamattho. Tena therenāti sambandho. Visesena añjati pākaṭaṃ karotīti viyatto, puggalo, viyattassa idaṃ veyyattiyaṃ, sati. Paññā ca veyyattiyañca paññāveyyattiyaṃ, tena samannāgatenāti sambandho. Samannāgatena therenāti yojanā.

    തീണി പിടകാനീതി തിപിടകം, തമേവ പരിയാപുണിതബ്ബത്താ പരിയത്തീതി തിപിടകപരിയത്തി, തസ്സ പഭേദോ ഏത്ഥ സത്ഥുസാസനേതി തിപിടകപരിയത്തിപഭേദം, തസ്മിം. സഹ അട്ഠകഥായാതി സാട്ഠകഥം, സത്ഥു സാസനം, തസ്മിം സത്ഥുസാസനേതി സമ്ബന്ധോ. സത്ഥുനോ പരിയത്തിപടിപത്തിപടിവേധവസേന തിവിധം സാസനം സത്ഥുസാസനം, ബ്യാസോപി യുജ്ജതേവ, തസ്മിം സത്ഥുസാസനേ ‘‘അപ്പടിഹത’’ഇതി പദേന സമ്ബന്ധിതബ്ബം. അപ്പടിഹതം ഞാണം അപ്പടിഹതഞാണം, ഇദം തസ്മിം വിനയസംവണ്ണനാകാലേ ഥേരസ്സ പടിവേധഞാണാഭാവതോ സുതമയചിന്താമയഞാണം സന്ധായ വുത്തന്തി ദട്ഠബ്ബം. അപ്പടിഹതഞാണസ്സ പഭാവോ ഏതസ്സാതി അപ്പടിഹതഞാണപഭാവോ, തേന ഥേരേനാതി സമ്ബന്ധോ. മഹന്തം വേയ്യാകരണമേതസ്സാതി മഹാവേയ്യാകരണോ, ഇമിനാ സിക്ഖാനിരുത്തിആദീഹി ഛളങ്ഗേ മഹന്തവേയ്യാകരണേ ഥേരസ്സ അപ്പടിഹതഞാണപഭാവതം ദസ്സേതി, തേന മഹാവേയ്യാകരണേന ഥേരേനാതി സമ്ബന്ധോ.

    Tīṇi piṭakānīti tipiṭakaṃ, tameva pariyāpuṇitabbattā pariyattīti tipiṭakapariyatti, tassa pabhedo ettha satthusāsaneti tipiṭakapariyattipabhedaṃ, tasmiṃ. Saha aṭṭhakathāyāti sāṭṭhakathaṃ, satthu sāsanaṃ, tasmiṃ satthusāsaneti sambandho. Satthuno pariyattipaṭipattipaṭivedhavasena tividhaṃ sāsanaṃ satthusāsanaṃ, byāsopi yujjateva, tasmiṃ satthusāsane ‘‘appaṭihata’’iti padena sambandhitabbaṃ. Appaṭihataṃ ñāṇaṃ appaṭihatañāṇaṃ, idaṃ tasmiṃ vinayasaṃvaṇṇanākāle therassa paṭivedhañāṇābhāvato sutamayacintāmayañāṇaṃ sandhāya vuttanti daṭṭhabbaṃ. Appaṭihatañāṇassa pabhāvo etassāti appaṭihatañāṇapabhāvo, tena therenāti sambandho. Mahantaṃ veyyākaraṇametassāti mahāveyyākaraṇo, iminā sikkhāniruttiādīhi chaḷaṅge mahantaveyyākaraṇe therassa appaṭihatañāṇapabhāvataṃ dasseti, tena mahāveyyākaraṇena therenāti sambandho.

    കരണം വുച്ചതി ഠാനം കരിയതി ഉച്ചാരിയതി ഏത്ഥ, ഏതേനാതി വാ വചനത്ഥേന, കരണസ്സ സമ്പത്തി കരണസമ്പത്തി, തായ ജനിതം കരണസമ്പത്തിജനിതം. സുഖേന ഥേരമുഖതോ വിനിഗ്ഗതം സുഖവിനിഗ്ഗതം, കരണസമ്പത്തിജനിതേന ഹേതുഭൂതേന സുഖവിനിഗ്ഗതം കരണസമ്പത്തിജനിതസുഖവിനിഗ്ഗതം. മധുരവചനഞ്ച ഉദാരവചനഞ്ച മധുരോദാരവചനം, പുബ്ബപദേ ഉത്തരപദലോപോ, ഇമിനാ കേടുഭപകരണേ (സുബോധാലംകാരേ ൧൨൭-൧൪൨ ഗാഥാസു) വുത്തേസു ദസസു സദ്ദഗുണേസു മധുരതാഗുണേന ച ഉദാരതാഗുണേന ച സമന്നാഗതഭാവം ദസ്സേതി. കരണസമ്പത്തിജനിതസുഖവിനിഗ്ഗതഞ്ച തം മധുരോദാരവചനഞ്ചേതി കരണസമ്പത്തിജനിതസുഖവിനിഗ്ഗതമധുരോദാരവചനം. അഥ വാ കരണസമ്പത്തിജനിതഞ്ച തം സുഖവിനിഗ്ഗതമധുരോദാരവചനഞ്ചേതി കരണസമ്പത്തിജനിതസുഖവിനിഗ്ഗതമധുരോദാരവചനം. ഏലം വുച്ചതി ദുരുത്തദോസോ, നത്ഥി ഏലമേതസ്സാതി നേലാ, സോയേവ വണ്ണോ നേലവണ്ണോ, തേന യുത്തം നേലവണ്ണയുത്തം, കരണസമ്പത്തിജനിതസുഖവിനിഗ്ഗതമധുരോദാരവചനം നേലവണ്ണയുത്തമേതസ്സാതി കരണസമ്പത്തിജനിതസുഖവിനിഗ്ഗതമധുരോദാരവചനനേലവണ്ണയുത്തോ, ഥേരോ. വിസേസനപരപദസമാസോ, നേലവണ്ണയുത്തകരണസമ്പത്തി ജനിതസുഖവിനിഗ്ഗതമധുരോദാരവചനോതി ഹി അത്ഥോ, തേന ഥേരേനാതി സമ്ബന്ധോ. യുത്തഞ്ച പരിസായ സോതേന അനുരൂപത്താ, മുത്തഞ്ച പരിസായ വിസാരദത്താതി യുത്തമുത്തം, വചനം, തം വദതി സീലേനാതി യുത്തമുത്തവാദീ, തേന ഥേരേനാതി സമ്ബന്ധോ.

    Karaṇaṃ vuccati ṭhānaṃ kariyati uccāriyati ettha, etenāti vā vacanatthena, karaṇassa sampatti karaṇasampatti, tāya janitaṃ karaṇasampattijanitaṃ. Sukhena theramukhato viniggataṃ sukhaviniggataṃ, karaṇasampattijanitena hetubhūtena sukhaviniggataṃ karaṇasampattijanitasukhaviniggataṃ. Madhuravacanañca udāravacanañca madhurodāravacanaṃ, pubbapade uttarapadalopo, iminā keṭubhapakaraṇe (subodhālaṃkāre 127-142 gāthāsu) vuttesu dasasu saddaguṇesu madhuratāguṇena ca udāratāguṇena ca samannāgatabhāvaṃ dasseti. Karaṇasampattijanitasukhaviniggatañca taṃ madhurodāravacanañceti karaṇasampattijanitasukhaviniggatamadhurodāravacanaṃ. Atha vā karaṇasampattijanitañca taṃ sukhaviniggatamadhurodāravacanañceti karaṇasampattijanitasukhaviniggatamadhurodāravacanaṃ. Elaṃ vuccati duruttadoso, natthi elametassāti nelā, soyeva vaṇṇo nelavaṇṇo, tena yuttaṃ nelavaṇṇayuttaṃ, karaṇasampattijanitasukhaviniggatamadhurodāravacanaṃ nelavaṇṇayuttametassāti karaṇasampattijanitasukhaviniggatamadhurodāravacananelavaṇṇayutto, thero. Visesanaparapadasamāso, nelavaṇṇayuttakaraṇasampatti janitasukhaviniggatamadhurodāravacanoti hi attho, tena therenāti sambandho. Yuttañca parisāya sotena anurūpattā, muttañca parisāya visāradattāti yuttamuttaṃ, vacanaṃ, taṃ vadati sīlenāti yuttamuttavādī, tena therenāti sambandho.

    കമ്മസസ്സതഉച്ഛേദഇസ്സരനിമ്മാനാദിവസേന നാനാ വാദാ ഏതേസന്തി വാദിനോ, നാനാവാദാ ജനാ, വാദീനം, വാദീസു വാ വരോ കമ്മകിരിയവാദത്താതി വാദിവരോ, തേന ഥേരേനാതി സമ്ബന്ധോ. പാളിയാ അത്ഥം വണ്ണേതും സമത്ഥത്താ മഹന്തോ കവി മഹാകവി, തേന ഥേരേനാതി സമ്ബന്ധോ.

    Kammasassataucchedaissaranimmānādivasena nānā vādā etesanti vādino, nānāvādā janā, vādīnaṃ, vādīsu vā varo kammakiriyavādattāti vādivaro, tena therenāti sambandho. Pāḷiyā atthaṃ vaṇṇetuṃ samatthattā mahanto kavi mahākavi, tena therenāti sambandho.

    അത്ഥധമ്മനിരുത്തിപടിഭാനവസേന പഭിന്നായ പടിസമ്ഭിദായ പരിവാരിതോതി പഭിന്നപടിസമ്ഭിദാപരിവാരോ, തസ്മിം ഉത്തരിമനുസ്സധമ്മേതി സമ്ബന്ധോ. ഛ അഭിഞ്ഞാ ച പടിസമ്ഭിദാ ച ഛളഭിഞ്ഞാപടിസമ്ഭിദാ, താ ആദയോ യേസം തേതി ഛളഭിഞ്ഞാപടിസമ്ഭിദാദയോ, ആദിസദ്ദേന തേവിജ്ജാദയോ സങ്ഗണ്ഹാതി. ഛളഭിഞ്ഞാപടിസമ്ഭിദാദയോ പഭേദാ ഏതസ്സാതി ഛളഭിഞ്ഞാപടിസമ്ഭിദാദിപ്പഭേദോ, സോയേവ ഗുണോ ഛളഭിഞ്ഞാപടിസമ്ഭിദാദിപ്പഭേദഗുണോ, തേന പടിമണ്ഡിതോ ഛളഭിഞ്ഞാപടിസമ്ഭിദാദിപ്പഭേദഗുണപടിമണ്ഡിതോ, തസ്മിം ഉത്തരിമനുസ്സധമ്മേതി സമ്ബന്ധോ. ഉത്തരിമനുസ്സാനം ഝാനലാഭിആദീനം ധമ്മോ ഉത്തരിമനുസ്സധമ്മോ, അഥ വാ മനുസ്സാനം കുസലകമ്മപഥസങ്ഖാതധമ്മതോ ഉത്തരീതി ഉത്തരിമനുസ്സധമ്മോ, ഝാനാദിധമ്മോ, തസ്മിം, ‘‘സുപ്പതിട്ഠിത’’ ഇതി പദേന സമ്ബന്ധിതബ്ബം. സുപ്പതിട്ഠിതാ ബുദ്ധി ഏതേസന്തി സുപ്പതിട്ഠിതബുദ്ധിനോ, തേസം ഥേരാനന്തി സമ്ബന്ധോ. ഥേരാനം വംസേ പകാരേന ദിപ്പന്തി, പദീപോ വിയാതി വാ ഥേരവംസപ്പദീപാ, തേസം. ഥിരോ സീലസമാധിപഞ്ഞാസങ്ഖാതോ ഗുണോ ഏതേസമത്ഥീതി ഥേരാ, തേസം, വംസാലങ്കാരഭൂതേനാതി സമ്ബന്ധോ. മഹാവിഹാരേ വസനസീലാ വസനധമ്മാ, വസനേ സാധുകാരീതി വാ മഹാവിഹാരവാസിനോ, തേസം, ഥേരാനന്തി സമ്ബന്ധോ . വംസേ അലങ്കാരോ, വംസസ്സ വാതി വംസാലങ്കാരോ, സോ ഹുത്വാ ഭൂതോ, വംസാലങ്കാരഭാവം വാ പത്തോതി വംസാലങ്കാരഭൂതോ, തേന ഥേരേനാതി സമ്ബന്ധോ.

    Atthadhammaniruttipaṭibhānavasena pabhinnāya paṭisambhidāya parivāritoti pabhinnapaṭisambhidāparivāro, tasmiṃ uttarimanussadhammeti sambandho. Cha abhiññā ca paṭisambhidā ca chaḷabhiññāpaṭisambhidā, tā ādayo yesaṃ teti chaḷabhiññāpaṭisambhidādayo, ādisaddena tevijjādayo saṅgaṇhāti. Chaḷabhiññāpaṭisambhidādayo pabhedā etassāti chaḷabhiññāpaṭisambhidādippabhedo, soyeva guṇo chaḷabhiññāpaṭisambhidādippabhedaguṇo, tena paṭimaṇḍito chaḷabhiññāpaṭisambhidādippabhedaguṇapaṭimaṇḍito, tasmiṃ uttarimanussadhammeti sambandho. Uttarimanussānaṃ jhānalābhiādīnaṃ dhammo uttarimanussadhammo, atha vā manussānaṃ kusalakammapathasaṅkhātadhammato uttarīti uttarimanussadhammo, jhānādidhammo, tasmiṃ, ‘‘suppatiṭṭhita’’ iti padena sambandhitabbaṃ. Suppatiṭṭhitā buddhi etesanti suppatiṭṭhitabuddhino, tesaṃ therānanti sambandho. Therānaṃ vaṃse pakārena dippanti, padīpo viyāti vā theravaṃsappadīpā, tesaṃ. Thiro sīlasamādhipaññāsaṅkhāto guṇo etesamatthīti therā, tesaṃ, vaṃsālaṅkārabhūtenāti sambandho. Mahāvihāre vasanasīlā vasanadhammā, vasane sādhukārīti vā mahāvihāravāsino, tesaṃ, therānanti sambandho . Vaṃse alaṅkāro, vaṃsassa vāti vaṃsālaṅkāro, so hutvā bhūto, vaṃsālaṅkārabhāvaṃ vā pattoti vaṃsālaṅkārabhūto, tena therenāti sambandho.

    വിപുലാ ച സാ വിസുദ്ധാ ചേതി വിപുലവിസുദ്ധാ, വിസേസനോഭയപദോ, വിപുലവിസുദ്ധാ ബുദ്ധി ഏതസ്സാതി വിപുലവിസുദ്ധബുദ്ധി, തേന ഥേരേനാതി സമ്ബന്ധോ. നാമമേവ നാമധേയ്യം, ഗഹിതം നാമധേയ്യമേതസ്സാതി ഗഹിതനാമധേയ്യോ , തേന ഥേരേന കതാ സമന്തപാസാദികാ നാമ അയം വിനയസംവണ്ണനാ തിട്ഠതൂതി സമ്ബന്ധോ.

    Vipulā ca sā visuddhā ceti vipulavisuddhā, visesanobhayapado, vipulavisuddhā buddhi etassāti vipulavisuddhabuddhi, tena therenāti sambandho. Nāmameva nāmadheyyaṃ, gahitaṃ nāmadheyyametassāti gahitanāmadheyyo, tena therena katā samantapāsādikā nāma ayaṃ vinayasaṃvaṇṇanā tiṭṭhatūti sambandho.

    സുദ്ധചിത്തസ്സ താദിനോ ലോകജേട്ഠസ്സ മഹേസിനോ ‘‘ബുദ്ധോ’’തി നാമമ്പി യാവ ലോകമ്ഹി പവത്തതി, താവ ലോകനിത്ഥരണേസീനം കുലപുത്താനം സീലവിസുദ്ധായ നയം ദസ്സേന്തീ ലോകസ്മിം തിട്ഠതൂതി യോജനാ.

    Suddhacittassa tādino lokajeṭṭhassa mahesino ‘‘buddho’’ti nāmampi yāva lokamhi pavattati, tāva lokanittharaṇesīnaṃ kulaputtānaṃ sīlavisuddhāya nayaṃ dassentī lokasmiṃ tiṭṭhatūti yojanā.

    ഇതി നിഗമനസ്സ അത്ഥയോജനാ സമത്താ.

    Iti nigamanassa atthayojanā samattā.





    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact