| Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / வஜிரபு³த்³தி⁴-டீகா • Vajirabuddhi-ṭīkā |
நிக³மனவண்ணனா
Nigamanavaṇṇanā
கி³ரக்³க³ஸமஜ்ஜாதீ³னி ‘‘அசித்தகானி லோகவஜ்ஜானீ’’தி வுத்தத்தா ‘‘நச்ச’’ந்தி வா ‘‘க³ந்தோ⁴’’தி வா அஜானித்வாபி த³ஸ்ஸனேன, விலிம்பனேன வா ஆபஜ்ஜனதோ வத்து²அஜானநசித்தேன அசித்தகானி. ‘‘நச்ச’’ந்தி வா ‘‘க³ந்தோ⁴’’தி வா ஜானித்வா பஸ்ஸந்தியா, விலிம்பந்தியா ச அகுஸலத்தா ஏவ லோகவஜ்ஜானி. சோரிவுட்டா²பனாதீ³னி ‘‘சோரீ’’திஆதி³னா வத்து²ங் ஜானித்வா கரணே ஏவ ஆபத்திஸப்³பா⁴வதோ ஸசித்தகானி. உபஸம்பதா³தீ³னங் ஏகந்தேன அகுஸலசித்தேனேவ அகத்தப்³ப³த்தா பண்ணத்திவஜ்ஜானி. ‘‘இத⁴ ஸசித்தகாசித்தகதா பண்ணத்திஜானநாஜானநதாய அக்³க³ஹெத்வா வத்து²ஜானநாஜானநதாய க³ஹேதப்³பா³’’தி லிகி²தங். அனுக³ண்டி²பதே³ பன ‘‘கி³ரக்³க³ஸமஜ்ஜாதீ³னி ‘அசித்தகானி லோகவஜ்ஜானீ’தி வுத்தத்தா ‘நச்ச’ந்தி வா ‘ஸங்கா⁴ணீ’தி வா ‘க³ந்தோ⁴’தி வா தஸ்ஸ நாமவஸேன அஜானித்வா மாயாகாரஸ்ஸ மாயானி ஸீஸட்டி²ஆதீ³னி படிஸங்கா²ய பஸ்ஸந்தியா, அக்க²மாலாதி³அத்தா²ய ஸங்கா⁴ணிங் கடியா ப³ந்த⁴ந்தியா, ‘ஸேத³க³ந்த⁴ங் அபனெத்வா பு³த்³த⁴பூஜங் கரிஸ்ஸாமீ’தி உப்பன்னேன சித்தேன க³ந்த⁴ங் விலிம்பெத்வா நஹாயந்தியா ச ஆபத்திஸப்³பா⁴வதோ நாமேன ஸத்³தி⁴ங் நாமவஸேன வா வத்து²ஸ்ஸ அஜானநசித்தேன அசித்தகானி நாம. ந அந்த⁴காரே ‘கடிஸுத்தமித³’ந்தி ஸஞ்ஞாய ஸங்கா⁴ணிங் க³ஹெத்வா கடியங் தா⁴ரணகாலே, மத்திகாஸஞ்ஞாய ச க³ந்த⁴ங் க³ஹெத்வா விலிம்பனகாலே ஆபத்திஸப்³பா⁴வதோ ‘அசித்தகானீ’தி வத்தப்³பா³னி. தஸ்மிங் காலே அனாபத்தி, தேனேவ ஸங்கா⁴ணியா அஸங்கா⁴ணிஸஞ்ஞாவாரேபி ‘ஆபத்தி பாசித்தியஸ்ஸா’தி பாளி ந வுத்தா. யதா² ‘கெ²த்தஆபா³த⁴பச்சயா, கடிஸுத்தகங் தா⁴ரேதீ’தி வசனதோ வினாபி அகுஸலேன ஸங்கா⁴ணிஆதீ³னி ஸக்கா தா⁴ரேதுந்தி ஸித்³த⁴ங், ஏவங் ஆபா³த⁴பச்சயா வினாபி அகுஸலேன ந ஸக்கா ஸுரங் பாதுந்தி ஸித்³த⁴ங் ‘அனாபத்தி ஆபா³த⁴பச்சயா மஜ்ஜங் பிவதீ’தி பாளியா அபா⁴வதோ. அகுஸலேன வினா மது⁴புண்ணமுட்டி²யங் பக்கி²த்தமஜ்ஜஸ்ஸ அஜ்ஜோ²ஹரணகாலாதீ³ஸு ஸுராபானாபத்திங் ஆபஜ்ஜதீதி ச ஸித்³த⁴ங் ‘மஜ்ஜே அமஜ்ஜஸஞ்ஞீ பிவதி, ஆபத்தி பாசித்தியஸ்ஸா’தி (பாசி॰ 328) வுத்தத்தா. கிங்ப³ஹுனா, காமபோ⁴க³ஸஞ்ஞாய ஸத்³தி⁴ங் ‘ஸங்கா⁴ணீ’தி ச ‘க³ந்தோ⁴’தி ச ஜானித்வா வினா அனாபத்திகாரணேன தா⁴ரெந்தியா ஏகந்தாகுஸலத்தா லோகவஜ்ஜானி நாம வுச்சந்தி. இமினா உபாயேன ஸேஸேஸுபி நயோ நேதப்³போ³. எத்த² ஸுராபானாதி⁴காரே உபதிஸ்ஸத்தே²ரவாதோ³’’தி வுத்தங். அஸங்கச்சிகஸிக்கா²பதே³ ‘‘அபரிக்கி²த்தஸ்ஸ கா³மஸ்ஸ உபசாரங் ஓக்கமந்தியாதி பாடோ²’’தி ச ‘‘பணீதபோ⁴ஜனவிஞ்ஞத்தி, அசேலகஸிக்கா²பத³ங், நிமந்திதஸ்ஸ சாரித்தாபஜ்ஜனங், து³ட்டு²ல்லப்படிச்சா²த³னங், ஊனவீஸதிவஸ்ஸுபஸம்பத³ங், மாதுகா³மேன ஸத்³தி⁴ங் ஸங்விதா⁴ய அத்³தா⁴னக³மனங், ராஜந்தேபுரப்பவேஸனங், ஸந்தங் பி⁴க்கு²ங் அனாபுச்சா² விகாலே கா³மப்பவேஸனங், நிஸீத³னங், வஸ்ஸிகஸாடிகந்தி பாடோ²’’தி ச வுத்தங்.
Giraggasamajjādīni ‘‘acittakāni lokavajjānī’’ti vuttattā ‘‘nacca’’nti vā ‘‘gandho’’ti vā ajānitvāpi dassanena, vilimpanena vā āpajjanato vatthuajānanacittena acittakāni. ‘‘Nacca’’nti vā ‘‘gandho’’ti vā jānitvā passantiyā, vilimpantiyā ca akusalattā eva lokavajjāni. Corivuṭṭhāpanādīni ‘‘corī’’tiādinā vatthuṃ jānitvā karaṇe eva āpattisabbhāvato sacittakāni. Upasampadādīnaṃ ekantena akusalacitteneva akattabbattā paṇṇattivajjāni. ‘‘Idha sacittakācittakatā paṇṇattijānanājānanatāya aggahetvā vatthujānanājānanatāya gahetabbā’’ti likhitaṃ. Anugaṇṭhipade pana ‘‘giraggasamajjādīni ‘acittakāni lokavajjānī’ti vuttattā ‘nacca’nti vā ‘saṅghāṇī’ti vā ‘gandho’ti vā tassa nāmavasena ajānitvā māyākārassa māyāni sīsaṭṭhiādīni paṭisaṅkhāya passantiyā, akkhamālādiatthāya saṅghāṇiṃ kaṭiyā bandhantiyā, ‘sedagandhaṃ apanetvā buddhapūjaṃ karissāmī’ti uppannena cittena gandhaṃ vilimpetvā nahāyantiyā ca āpattisabbhāvato nāmena saddhiṃ nāmavasena vā vatthussa ajānanacittena acittakāni nāma. Na andhakāre ‘kaṭisuttamida’nti saññāya saṅghāṇiṃ gahetvā kaṭiyaṃ dhāraṇakāle, mattikāsaññāya ca gandhaṃ gahetvā vilimpanakāle āpattisabbhāvato ‘acittakānī’ti vattabbāni. Tasmiṃ kāle anāpatti, teneva saṅghāṇiyā asaṅghāṇisaññāvārepi ‘āpatti pācittiyassā’ti pāḷi na vuttā. Yathā ‘khettaābādhapaccayā, kaṭisuttakaṃ dhāretī’ti vacanato vināpi akusalena saṅghāṇiādīni sakkā dhāretunti siddhaṃ, evaṃ ābādhapaccayā vināpi akusalena na sakkā suraṃ pātunti siddhaṃ ‘anāpatti ābādhapaccayā majjaṃ pivatī’ti pāḷiyā abhāvato. Akusalena vinā madhupuṇṇamuṭṭhiyaṃ pakkhittamajjassa ajjhoharaṇakālādīsu surāpānāpattiṃ āpajjatīti ca siddhaṃ ‘majje amajjasaññī pivati, āpatti pācittiyassā’ti (pāci. 328) vuttattā. Kiṃbahunā, kāmabhogasaññāya saddhiṃ ‘saṅghāṇī’ti ca ‘gandho’ti ca jānitvā vinā anāpattikāraṇena dhārentiyā ekantākusalattā lokavajjāni nāma vuccanti. Iminā upāyena sesesupi nayo netabbo. Ettha surāpānādhikāre upatissattheravādo’’ti vuttaṃ. Asaṃkaccikasikkhāpade ‘‘aparikkhittassa gāmassa upacāraṃ okkamantiyāti pāṭho’’ti ca ‘‘paṇītabhojanaviññatti, acelakasikkhāpadaṃ, nimantitassa cārittāpajjanaṃ, duṭṭhullappaṭicchādanaṃ, ūnavīsativassupasampadaṃ, mātugāmena saddhiṃ saṃvidhāya addhānagamanaṃ, rājantepurappavesanaṃ, santaṃ bhikkhuṃ anāpucchā vikāle gāmappavesanaṃ, nisīdanaṃ, vassikasāṭikanti pāṭho’’ti ca vuttaṃ.
நிக³மனவண்ணனா நிட்டி²தா.
Nigamanavaṇṇanā niṭṭhitā.
பாசித்தியகண்ட³வண்ணனா நிட்டி²தா.
Pācittiyakaṇḍavaṇṇanā niṭṭhitā.
உப⁴தோவிப⁴ங்க³ட்ட²கதா²வண்ணனா நிட்டி²தா.
Ubhatovibhaṅgaṭṭhakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
