| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā |
ನಿಗಮನವಣ್ಣನಾ
Nigamanavaṇṇanā
೨೩೩. ಇಧಾತಿ ಭಿಕ್ಖುವಿಭಙ್ಗೇ। ಉದ್ದಿಟ್ಠಪಾರಾಜಿಕಪರಿದೀಪನನ್ತಿ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇಸು ಪಾತಿಮೋಕ್ಖುದ್ದೇಸವಸೇನ ಉದ್ದಿಟ್ಠಪಾರಾಜಿಕಪರಿದೀಪನಂ, ನ ಪನ ಸಬ್ಬಸ್ಮಿಂ ಪಾರಾಜಿಕವಿಭಙ್ಗೇ ಆಗತಆಪತ್ತಿಪರಿದೀಪನಂ ತತ್ಥ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಾದೀನಮ್ಪಿ ಆಗತತ್ತಾ ತೇನೇವ ಉದ್ದಿಟ್ಠ-ಸದ್ದೇನ ವುತ್ತವಿಭಙ್ಗಸ್ಸ ನಿದ್ದೇಸತ್ತಾ। ಭಿಕ್ಖುನೀನಂ ಅಸಾಧಾರಣಾನಿ ಚತ್ತಾರೀತಿ ಉಬ್ಭಜಾಣುಮಣ್ಡಲಿಕಾ (ಪಾಚಿ॰ ೬೫೮) ವಜ್ಜಪ್ಪಟಿಚ್ಛಾದಿಕಾ (ಪಾಚಿ॰ ೬೬೫) ಉಕ್ಖಿತ್ತಾನುವತ್ತಿಕಾ (ಪಾಚಿ॰ ೬೬೯) ಅಟ್ಠವತ್ಥುಕಾತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೬೭೫) ಇಮಾನಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಅಸಾಧಾರಣಾನಿ ಭಿಕ್ಖುನೀನಂ ಏವ ಪಞ್ಞತ್ತಾನಿ ಪಾರಾಜಿಕಾನೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ವತ್ಥುವಿಪನ್ನಾತಿ ಪಬ್ಬಜ್ಜುಪಸಮ್ಪದಾನಂ ವತ್ಥುಭಾವೋ ವತ್ಥು ನಾಮ, ತೇನ ವತ್ಥುಮತ್ತೇನ ವಿಪನ್ನಾ, ವಿಪನ್ನವತ್ಥುಕಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಹೇತುಕಪಟಿಸನ್ಧಿಕಾತಿ ಮಗ್ಗಾನುಪ್ಪತ್ತಿಕಾರಣಮಾಹ। ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ದುಹೇತುಕಾನಮ್ಪಿ ಮಗ್ಗೋ ನುಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ತೇ ಪನ ಪಬ್ಬಜ್ಜುಪಸಮ್ಪದಾಸು ಠತ್ವಾ ಆಯತಿಂ ಮಗ್ಗಹೇತುಂ ಸಮ್ಪಾದೇತುಂ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ, ಅಹೇತುಕಾ ಪನ ಪರಿಸುದ್ಧೇ ಚತುಪಾರಿಸುದ್ಧಿಸೀಲೇ ಠತ್ವಾ ಸಮ್ಪಾದೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ತೇ ತಮ್ಪಿ ಪಟಿಚ್ಚ ವತ್ಥುವಿಪನ್ನಾವಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಪಾರಾಜಿಕಾತಿ ಕಮ್ಮವಿಪತ್ತಿಯಾ ಪಟಿಸನ್ಧಿಕ್ಖಣೇಯೇವ ಪರಾಜಯಂ ಆಪನ್ನಾ। ಥೇಯ್ಯಸಂವಾಸಕಾದೀನಂ ಗಿಹಿಭಾವೇ ಠತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಾಯ ವಾಯಮನ್ತಾನಮ್ಪಿ ತಸ್ಮಿಂ ಅತ್ತಭಾವೇ ಮಗ್ಗುಪ್ಪತ್ತಿಅಭಾವತೋ ‘‘ಮಗ್ಗೋ ಪನ ವಾರಿತೋ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ದೀಘತಾಯ ಲಮ್ಬಮಾನಂ ಅಙ್ಗಜಾತಂ ಲಮ್ಬಂ ನಾಮ, ತಂ ಯಸ್ಸ ಅತ್ಥಿ ಸೋ ಲಮ್ಬೀ। ಸೋ ಏತ್ತಾವತಾ ನ ಪಾರಾಜಿಕೋ, ತಂ ಪನ ದೀಘಂ ಅಙ್ಗಜಾತಂ ಅತ್ತನೋ ಮುಖೇ ವಾ ವಚ್ಚಮಗ್ಗೇ ವಾ ಸೇವನಾಧಿಪ್ಪಾಯೇನ ಪವೇಸೇನ್ತೋವ ಪಾರಾಜಿಕೋ, ಇಧ ಪನ ವಚ್ಚಮಗ್ಗೇ ಪವೇಸೇನ್ತೋವ ಅಧಿಪ್ಪೇತೋ ಮುದುಪಿಟ್ಠಿಕೇನೇವ ಮುಖೇ ಪವೇಸನಸ್ಸ ವುತ್ತತ್ತಾ। ಸೋಪಿ ಹಿ ಕತಪರಿಕಮ್ಮತಾಯ ಮುದುಭೂತಾಯ ಪಿಟ್ಠಿಯಾ ಓನಮಿತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಅಙ್ಗಜಾತಂ ಮುಖೇನ ಗಣ್ಹನ್ತೋವ ಪಾರಾಜಿಕೋ ಹೋತಿ, ನ ಕೇವಲೋ। ಯೋ ಪನ ಮುಖೇನ ಅತ್ತನೋ ವಚ್ಚಮಗ್ಗಂ ವಾ ಪರೇಸಂ ವಚ್ಚಮಗ್ಗಮುಖಂ ವಾ ಇತ್ಥೀನಂ ಪಸ್ಸಾವಮಗ್ಗಂ ವಾ ಗಣ್ಹಾತಿ, ತಸ್ಸ ಚ ಪುರಿಸನಿಮಿತ್ತೇನ ಪುರಿಸನಿಮಿತ್ತಂ ಛುಪನ್ತಸ್ಸ ಚ ಮಗ್ಗೇನ ಮಗ್ಗಪಟಿಪಾದನೇಪಿ ಪಾರಾಜಿಕಂ ನ ಹೋತಿ ಪುರಿಸನಿಮಿತ್ತೇನ ತದಿತರಮಗ್ಗಸಮ್ಪಟಿಪಾದನೇನೇವ ಮೇಥುನಧಮ್ಮವೋಹಾರತೋ । ಪರಸ್ಸ ಅಙ್ಗಜಾತೇ ಅಭಿನಿಸೀದತೀತಿ ಪರಸ್ಸ ಉತ್ತಾನಂ ಸಯನ್ತಸ್ಸ ಕಮ್ಮನಿಯೇ ಅಙ್ಗಜಾತೇ ಅತ್ತನೋ ವಚ್ಚಮಗ್ಗಂ ಪವೇಸೇನ್ತೋ ತಸ್ಸೂಪರಿ ನಿಸೀದತಿ, ಇದಞ್ಚ ಉಪಲಕ್ಖಣಮತ್ತಂ ಪರೇಸಂ ಅಙ್ಗಜಾತಂ ವಚ್ಚಮಗ್ಗೇ ಪವೇಸೇನ್ತೋ ಸಾದಿಯನ್ತೋಪಿ ಪಾರಾಜಿಕೋವ, ಬಲಕ್ಕಾರೇನ ಪನ ವಚ್ಚಮಗ್ಗೇ ವಾ ಮುಖೇ ವಾ ಪರೇನ ಪವೇಸಿಯಮಾನೋ ಯದಿ ನ ಸಾದಿಯತಿ, ಅನಾಪತ್ತಿಕೋವ। ಏತ್ಥ ಅಸಾದಿಯನಂ ನಾಮ ದುಕ್ಕರಂ ವಿರಜ್ಜಿತಬ್ಬತೋ। ಏತ್ಥ ಚ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಭಾವೇ ಠತ್ವಾ ಮಾತುಪಿತುಅರಹನ್ತೇಸು ಅಞ್ಞತರಂ ಘಾತೇನ್ತೋ ಭಿಕ್ಖುನಿಂ ದೂಸೇನ್ತೋ ಚ ಸಾಮಣೇರಪಬ್ಬಜ್ಜಮ್ಪಿ ನ ಲಭತೀತಿ ದಸ್ಸನತ್ಥಂ ವಿಸುಂ ಗಹಿತತ್ತಾ ಮಾತುಘಾತಕಾದೀನಂ ಚತುನ್ನಂ ತತಿಯಪಠಮಪಾರಾಜಿಕೇಸು ಅನ್ತೋಗಧತಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಯಥಾ ಏತ್ಥ, ಏವಂ ಗಿಹಿಭಾವೇ ಠತ್ವಾ ಲೋಹಿತುಪ್ಪಾದಂ ಕರೋನ್ತೋ ಲೋಹಿತುಪ್ಪಾದಕೋವಾತಿ ಗಹೇತಬ್ಬಂ। ಏತೇನ ಪರಿಯಾಯೇನಾತಿ ಉಭಿನ್ನಂ ರಾಗಪರಿಯುಟ್ಠಾನಸಙ್ಖಾತೇನ ಪರಿಯಾಯೇನ। ದುತಿಯವಿಕಪ್ಪೇ ಕಚ್ಚಿ ಅತ್ಥಾತಿ ಪದಚ್ಛೇದೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।
233.Idhāti bhikkhuvibhaṅge. Uddiṭṭhapārājikaparidīpananti sikkhāpadesu pātimokkhuddesavasena uddiṭṭhapārājikaparidīpanaṃ, na pana sabbasmiṃ pārājikavibhaṅge āgataāpattiparidīpanaṃ tattha thullaccayādīnampi āgatattā teneva uddiṭṭha-saddena vuttavibhaṅgassa niddesattā. Bhikkhunīnaṃ asādhāraṇāni cattārīti ubbhajāṇumaṇḍalikā (pāci. 658) vajjappaṭicchādikā (pāci. 665) ukkhittānuvattikā (pāci. 669) aṭṭhavatthukāti (pāci. 675) imāni bhikkhūhi asādhāraṇāni bhikkhunīnaṃ eva paññattāni pārājikānīti attho. Vatthuvipannāti pabbajjupasampadānaṃ vatthubhāvo vatthu nāma, tena vatthumattena vipannā, vipannavatthukāti attho. Ahetukapaṭisandhikāti maggānuppattikāraṇamāha. Kiñcāpi duhetukānampi maggo nuppajjati, te pana pabbajjupasampadāsu ṭhatvā āyatiṃ maggahetuṃ sampādetuṃ sakkonti, ahetukā pana parisuddhe catupārisuddhisīle ṭhatvā sampādetuṃ na sakkonti, tasmā te tampi paṭicca vatthuvipannāvāti veditabbā. Pārājikāti kammavipattiyā paṭisandhikkhaṇeyeva parājayaṃ āpannā. Theyyasaṃvāsakādīnaṃ gihibhāve ṭhatvā vipassanāya vāyamantānampi tasmiṃ attabhāve magguppattiabhāvato ‘‘maggo pana vārito’’ti vuttaṃ. Dīghatāya lambamānaṃ aṅgajātaṃ lambaṃ nāma, taṃ yassa atthi so lambī. So ettāvatā na pārājiko, taṃ pana dīghaṃ aṅgajātaṃ attano mukhe vā vaccamagge vā sevanādhippāyena pavesentova pārājiko, idha pana vaccamagge pavesentova adhippeto mudupiṭṭhikeneva mukhe pavesanassa vuttattā. Sopi hi kataparikammatāya mudubhūtāya piṭṭhiyā onamitvā attano aṅgajātaṃ mukhena gaṇhantova pārājiko hoti, na kevalo. Yo pana mukhena attano vaccamaggaṃ vā paresaṃ vaccamaggamukhaṃ vā itthīnaṃ passāvamaggaṃ vā gaṇhāti, tassa ca purisanimittena purisanimittaṃ chupantassa ca maggena maggapaṭipādanepi pārājikaṃ na hoti purisanimittena taditaramaggasampaṭipādaneneva methunadhammavohārato . Parassa aṅgajāte abhinisīdatīti parassa uttānaṃ sayantassa kammaniye aṅgajāte attano vaccamaggaṃ pavesento tassūpari nisīdati, idañca upalakkhaṇamattaṃ paresaṃ aṅgajātaṃ vaccamagge pavesento sādiyantopi pārājikova, balakkārena pana vaccamagge vā mukhe vā parena pavesiyamāno yadi na sādiyati, anāpattikova. Ettha asādiyanaṃ nāma dukkaraṃ virajjitabbato. Ettha ca anupasampannabhāve ṭhatvā mātupituarahantesu aññataraṃ ghātento bhikkhuniṃ dūsento ca sāmaṇerapabbajjampi na labhatīti dassanatthaṃ visuṃ gahitattā mātughātakādīnaṃ catunnaṃ tatiyapaṭhamapārājikesu antogadhatā veditabbā. Yathā ettha, evaṃ gihibhāve ṭhatvā lohituppādaṃ karonto lohituppādakovāti gahetabbaṃ. Etena pariyāyenāti ubhinnaṃ rāgapariyuṭṭhānasaṅkhātena pariyāyena. Dutiyavikappe kacci atthāti padacchedo veditabbo.
ಇತಿ ಸಮನ್ತಪಾಸಾದಿಕಾಯ ವಿನಯಟ್ಠಕಥಾಯ ವಿಮತಿವಿನೋದನಿಯಂ
Iti samantapāsādikāya vinayaṭṭhakathāya vimativinodaniyaṃ
ಚತುತ್ಥಪಾರಾಜಿಕವಣ್ಣನಾನಯೋ ನಿಟ್ಠಿತೋ।
Catutthapārājikavaṇṇanānayo niṭṭhito.
ನಿಟ್ಠಿತೋ ಚ ಪಾರಾಜಿಕಕಣ್ಡವಣ್ಣನಾನಯೋ।
Niṭṭhito ca pārājikakaṇḍavaṇṇanānayo.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ • Mahāvibhaṅga / ೪. ಚತುತ್ಥಪಾರಾಜಿಕಂ • 4. Catutthapārājikaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ೪. ಚತುತ್ಥಪಾರಾಜಿಕಂ • 4. Catutthapārājikaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ನಿಗಮನವಣ್ಣನಾ • Nigamanavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ನಿಗಮನವಣ್ಣನಾ • Nigamanavaṇṇanā
