Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā

    ਨਿਗਮਨવਣ੍ਣਨਾ

    Nigamanavaṇṇanā

    ੨੩੩. ਇਧਾਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਭਿਕ੍ਖੁવਿਭਙ੍ਗੇ। ਉਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾਤਿ ਇਧ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖવਸੇਨ ਅਨੋਸਾਰਿਤਤ੍ਤਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪਾਰਾਜਿਕਾવ ਉਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾ ਕਥਿਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ। ਯਦਿ ਏવਂ ਹੇਟ੍ਠਾ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਦੁਕ੍ਕਟਾਨਮ੍ਪਿ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਾਰਾਜਿਕਾવ ਉਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾਤਿ ਕਸ੍ਮਾ વੁਤ੍ਤਾਤਿ? ਪਾਰਾਜਿਕਾਧਿਕਾਰਤ੍ਤਾ ਸਨ੍ਤੇਸੁਪਿ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਦੁਕ੍ਕਟੇਸੁ ਇਧ ਪਾਰਾਜਿਕਾવ વੁਤ੍ਤਾ। ਯੇਸਂ…ਪੇ॰… ਅਸਂવਾਸੋਤਿ ਇਮਮਤ੍ਥਂ વਾ ਦੀਪੇਤੁਕਾਮੋ ਤਂਸਮ੍ਬਨ੍ਧੇਨ ‘‘ਉਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪਾਰਾਜਿਕਾ’’ਤਿ ਆਹ। ਤਤ੍ਥਾਯਸ੍ਮਨ੍ਤੇਤਿਆਦਿਕਂ ਪਨ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਕ੍ਕਮੋਪਿ ਅਯਮੇવ, ਨਾਞ੍ਞੋਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਅਸਾਧਾਰਣਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰੀਤਿ ਉਬ੍ਭਜਾਣੁਮਣ੍ਡਲਿਕਾ વਜ੍ਜਪਟਿਚ੍ਛਾਦਿਕਾ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾਨੁવਤ੍ਤਿਕਾ ਅਟ੍ਠવਤ੍ਥੁਕਾਤਿ ਇਮਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਅਸਾਧਾਰਣਾਨਿ ਨਾਮ। ਏਤੇਸੁ ਉਬ੍ਭਜਾਣੁਮਣ੍ਡਲਿਕਾ ਨਾਮ ਯਾ ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗਰਾਗੇਨ ਅવਸ੍ਸੁਤਾ ਤੇਨੇવ ਰਾਗੇਨ ਅવਸ੍ਸੁਤਸ੍ਸ ਮਨੁਸ੍ਸਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਅਕ੍ਖਕਾਨਂ ਅਧੋ ਜਾਣੁਮਣ੍ਡਲਾਨਂ ਕਪ੍ਪਰਾਨਞ੍ਚ ਉਪਰਿ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਸਰੀਰਾવਯવੇਨ ਆਮਸਨਾਦਿਂ ਸਾਦਿਯਤਿ, ਤਸ੍ਸਾ ਅਧਿવਚਨਂ। ਯਾ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਅਞ੍ਞਿਸ੍ਸਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਪਾਰਾਜਿਕਸਙ੍ਖਾਤਂ વਜ੍ਜਂ ਜਾਨਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤਿ, ਸਾ વਜ੍ਜਪਟਿਚ੍ਛਾਦਿਕਾ ਨਾਮ। ਸਮਗ੍ਗੇਨ ਪਨ ਸਙ੍ਘੇਨ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਯਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਯਂਦਿਟ੍ਠਿਕੋ ਸੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸਾ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਗਹਣવਸੇਨ ਅਨੁવਤ੍ਤਤਿ, ਸਾ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾਨੁવਤ੍ਤਿਕਾ ਨਾਮ। ਯਾ ਪਨ ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗਰਾਗੇਨ ਤਿਨ੍ਤਾ ਤਥਾવਿਧਸ੍ਸੇવ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਗ੍ਗਹਣਂ વਾ ਸਙ੍ਘਾਟਿਕਣ੍ਣਗ੍ਗਹਣਂ વਾ ਸਾਦਿਯਤਿ, ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਅਸਦ੍ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪਟਿਸੇવਨਤ੍ਥਾਯ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਪਾਸੇ ਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਤਿ વਾ, ਤਤ੍ਥ ਠਤ੍વਾ ਸਲ੍ਲਪਤਿ વਾ, ਸਙ੍ਕੇਤਂ વਾ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਆਗਮਨਂ વਾ ਸਾਦਿਯਤਿ, ਕੇਨਚਿ વਾ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨੋਕਾਸਂ ਪવਿਸਤਿ, ਹਤ੍ਥਪਾਸੇ વਾ ਠਤ੍વਾ ਕਾਯਂ ਉਪਸਂਹਰਤਿ, ਅਯਂ ਅਟ੍ਠવਤ੍ਥੁਕਾ ਨਾਮਾਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ।

    233.Idhāti imasmiṃ bhikkhuvibhaṅge. Uddiṭṭhāti idha pātimokkhavasena anosāritattā cattāro pārājikāva uddiṭṭhā kathitāti attho gahetabbo. Yadi evaṃ heṭṭhā thullaccayadukkaṭānampi vuttattā pārājikāva uddiṭṭhāti kasmā vuttāti? Pārājikādhikārattā santesupi thullaccayadukkaṭesu idha pārājikāva vuttā. Yesaṃ…pe… asaṃvāsoti imamatthaṃ vā dīpetukāmo taṃsambandhena ‘‘uddiṭṭhā cattāro pārājikā’’ti āha. Tatthāyasmantetiādikaṃ pana anuññātapātimokkhuddesakkamopi ayameva, nāññoti dassanatthaṃ vuttaṃ. Bhikkhunīnaṃ asādhāraṇāni cattārīti ubbhajāṇumaṇḍalikā vajjapaṭicchādikā ukkhittānuvattikā aṭṭhavatthukāti imāni cattāri bhikkhunīnaṃ bhikkhūhi asādhāraṇāni nāma. Etesu ubbhajāṇumaṇḍalikā nāma yā kāyasaṃsaggarāgena avassutā teneva rāgena avassutassa manussapurisassa akkhakānaṃ adho jāṇumaṇḍalānaṃ kapparānañca upari yena kenaci sarīrāvayavena āmasanādiṃ sādiyati, tassā adhivacanaṃ. Yā pana bhikkhunī aññissā bhikkhuniyā pārājikasaṅkhātaṃ vajjaṃ jānaṃ paṭicchādeti, sā vajjapaṭicchādikā nāma. Samaggena pana saṅghena ukkhittaṃ bhikkhuṃ yā bhikkhunī yaṃdiṭṭhiko so hoti, tassā diṭṭhiyā gahaṇavasena anuvattati, sā ukkhittānuvattikā nāma. Yā pana kāyasaṃsaggarāgena tintā tathāvidhasseva purisassa hatthaggahaṇaṃ vā saṅghāṭikaṇṇaggahaṇaṃ vā sādiyati, kāyasaṃsaggasaṅkhātassa asaddhammassa paṭisevanatthāya purisassa hatthapāse santiṭṭhati vā, tattha ṭhatvā sallapati vā, saṅketaṃ vā gacchati, purisassa āgamanaṃ vā sādiyati, kenaci vā paṭicchannokāsaṃ pavisati, hatthapāse vā ṭhatvā kāyaṃ upasaṃharati, ayaṃ aṭṭhavatthukā nāmāti veditabbaṃ.

    વਤ੍ਥੁવਿਪਨ੍ਨਾਤਿ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜੁਪਸਮ੍ਪਦਾਯ ਅવਤ੍ਥੁਭਾવਤੋ વਤ੍ਥੁવਿਪਨ੍ਨਾ। ਨੇਸਞ੍ਹਿ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਣ੍ਡਕੋ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤਬ੍ਬੋ, ਯੋ ਪਬ੍ਬਾਜੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾ ਚ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾ। ਤਸ੍ਮਾ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੁਭਾવਾਯ ਅਭਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਪਾਰਾਜਿਕਾਪਨ੍ਨਸਦਿਸਤਾਯ ‘‘ਪਾਰਾਜਿਕਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਾ। ਤਬ੍ਭਾવਭਾવਿਤਾਯ ਭਿਕ੍ਖੁਭਾવੋ વਸਤਿ ਏਤ੍ਥਾਤਿ વਤ੍ਥੁ, ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੁਭਾવਾਰਹਤਾ। ਸਾ ਪਨ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਕ੍ਖਨ੍ਧਕਾਗਤਸਬ੍ਬਦੋਸવਿਰਹਿਤਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯੁਤ੍ਤਤਾ। ਤਂ વਿਪਨ੍ਨਂ ਪਣ੍ਡਕਭਾવਾਦਿਯੋਗੇਨ ਯੇਸਂ ਤੇ વਤ੍ਥੁવਿਪਨ੍ਨਾਅਹੇਤੁਕਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕਾਤਿ ਇਮਿਨਾ ਤੇਸਂ વਿਪਾਕਾવਰਣੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਭਾવਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਮਗ੍ਗਾવਰਣੇ ਕਾਰਣਮਾਹ। ਪਾਰਾਜਿਕਾਪਨ੍ਨਸਦਿਸਤ੍ਤਾ ਪਾਰਾਜਿਕਾ। ਥੇਯ੍ਯਸਂવਾਸਕਾਦਿਕਮ੍ਮਂ ਮਾਤੁਘਾਤਾਦਿਕਂ વਿਯ ਆਨਨ੍ਤਰਿਯਂ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਇਮੇਸਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਸਗ੍ਗੋ ਅવਾਰਿਤੋ’’ਤਿ।

    Vatthuvipannāti pabbajjupasampadāya avatthubhāvato vatthuvipannā. Nesañhi ‘‘na, bhikkhave, paṇḍako pabbājetabbo, yo pabbājeyya, āpatti dukkaṭassā’’tiādinā pabbajjā upasampadā ca paṭikkhittā. Tasmā te bhikkhubhāvāya abhabbattā pārājikāpannasadisatāya ‘‘pārājikā’’ti vuttā. Tabbhāvabhāvitāya bhikkhubhāvo vasati etthāti vatthu, puggalānaṃ bhikkhubhāvārahatā. Sā pana pabbajjakkhandhakāgatasabbadosavirahitasampattiyuttatā. Taṃ vipannaṃ paṇḍakabhāvādiyogena yesaṃ te vatthuvipannā. Ahetukapaṭisandhikāti iminā tesaṃ vipākāvaraṇena samannāgatabhāvaṃ dassento maggāvaraṇe kāraṇamāha. Pārājikāpannasadisattā pārājikā. Theyyasaṃvāsakādikammaṃ mātughātādikaṃ viya ānantariyaṃ na hotīti āha ‘‘imesaṃ tiṇṇaṃ saggo avārito’’ti.

    ਦੀਘਤਾਯ ਲਮ੍ਬਮਾਨਂ ਅਙ੍ਗਜਾਤਮੇਤਸ੍ਸਾਤਿ ਲਮ੍ਬੀ। ਸੋ ਏਤ੍ਤਾવਤਾ ਨ ਪਾਰਾਜਿਕੋ, ਅਥ ਖੋ ਯਦਾ ਅਨਭਿਰਤਿਯਾ ਪੀਲ਼ਿਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਙ੍ਗਜਾਤਂ ਮੁਖੇ વਾ વਚ੍ਚਮਗ੍ਗੇ વਾ ਪવੇਸੇਤਿ, ਤਦਾ ਪਾਰਾਜਿਕੋ ਹੋਤਿ। ਮੁਦੁ ਪਿਟ੍ਠਿ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਮੁਦੁਪਿਟ੍ਠਿਕੋ, ਕਤਪਰਿਕਮ੍ਮਾਯ ਮੁਦੁਕਾਯ ਪਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ। ਸੋਪਿ ਯਦਾ ਅਨਭਿਰਤਿਯਾ ਪੀਲ਼ਿਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਙ੍ਗਜਾਤਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮੁਖવਚ੍ਚਮਗ੍ਗੇਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਪવੇਸੇਤਿ, ਤਦਾ ਪਾਰਾਜਿਕੋ ਹੋਤਿ। ਪਰਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗਜਾਤਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮੁਖੇਨ ਗਣ੍ਹਾਤੀਤਿ ਯੋ ਅਨਭਿਰਤਿਯਾ ਪੀਲ਼ਿਤੋ ਪਰਸ੍ਸ ਸੁਤ੍ਤਸ੍ਸ વਾ ਪਮਤ੍ਤਸ੍ਸ વਾ ਅਙ੍ਗਜਾਤਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮੁਖੇਨ ਗਣ੍ਹਾਤਿ। ਪਰਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗਜਾਤੇ ਅਭਿਨਿਸੀਦਤੀਤਿ ਯੋ ਅਨਭਿਰਤਿਯਾ ਪੀਲ਼ਿਤੋ ਪਰਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗਜਾਤਂ ਕਮ੍ਮਨਿਯਂ ਦਿਸ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ વਚ੍ਚਮਗ੍ਗੇਨ ਤਸ੍ਸੂਪਰਿ ਨਿਸੀਦਤਿ, ਤਂ ਅਤ੍ਤਨੋ વਚ੍ਚਮਗ੍ਗਂ ਪવੇਸੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।

    Dīghatāya lambamānaṃ aṅgajātametassāti lambī. So ettāvatā na pārājiko, atha kho yadā anabhiratiyā pīḷito attano aṅgajātaṃ mukhe vā vaccamagge vā paveseti, tadā pārājiko hoti. Mudu piṭṭhi etassāti mudupiṭṭhiko, kataparikammāya mudukāya piṭṭhiyā samannāgato. Sopi yadā anabhiratiyā pīḷito attano aṅgajātaṃ attano mukhavaccamaggesu aññataraṃ paveseti, tadā pārājiko hoti. Parassa aṅgajātaṃ attano mukhena gaṇhātīti yo anabhiratiyā pīḷito parassa suttassa vā pamattassa vā aṅgajātaṃ attano mukhena gaṇhāti. Parassa aṅgajāte abhinisīdatīti yo anabhiratiyā pīḷito parassa aṅgajātaṃ kammaniyaṃ disvā attano vaccamaggena tassūpari nisīdati, taṃ attano vaccamaggaṃ pavesetīti attho.

    ਏਤ੍ਥਾਹ – ਮਾਤੁਘਾਤਕਪਿਤੁਘਾਤਕਅਰਹਨ੍ਤਘਾਤਕਾ ਤਤਿਯਪਾਰਾਜਿਕਂ ਆਪਨ੍ਨਾ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਦੂਸਕੋ ਲਮ੍ਬੀਆਦਯੋ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪਠਮਪਾਰਾਜਿਕਂ ਆਪਨ੍ਨਾ ਏવਾਤਿ ਕਥਂ ਚਤੁવੀਸਤੀਤਿ? વੁਚ੍ਚਤੇ – ਮਾਤੁਘਾਤਕਾਦਯੋ ਹਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਇਧ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ ਏવ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ, ਲਮ੍ਬੀਆਦਯੋ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਪਠਮਪਾਰਾਜਿਕੇਨ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾ, ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਏਤੇਨ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਮੇਥੁਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਅਪ੍ਪਟਿਸੇવਿਨੋ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ વਿਸੁਂ વੁਤ੍ਤਾਤਿ। ਏਤੇਨ ਪਰਿਯਾਯੇਨਾਤਿ ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਰਾਗਪਰਿਯੁਟ੍ਠਾਨਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਪਰਿਯਾਯੇਨ। ਦੁਤਿਯવਿਕਪ੍ਪੇ ਕਚ੍ਚਿਤ੍ਥਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਚ੍ਚਿ ਅਤ੍ਥਾਤਿ ਪਦਚ੍ਛੇਦੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ।

    Etthāha – mātughātakapitughātakaarahantaghātakā tatiyapārājikaṃ āpannā, bhikkhunīdūsako lambīādayo cattāro paṭhamapārājikaṃ āpannā evāti kathaṃ catuvīsatīti? Vuccate – mātughātakādayo hi cattāro idha anupasampannā eva adhippetā, lambīādayo cattāro kiñcāpi paṭhamapārājikena saṅgahitā, yasmā pana etena pariyāyena methunaṃ dhammaṃ appaṭisevino honti, tasmā visuṃ vuttāti. Etena pariyāyenāti ubhinnaṃ rāgapariyuṭṭhānasaṅkhātena pariyāyena. Dutiyavikappe kaccitthāti ettha kacci atthāti padacchedo veditabbo.

    ਨਿਗਮਨવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।

    Nigamanavaṇṇanā niṭṭhitā.

    ਇਤਿ ਸਮਨ੍ਤਪਾਸਾਦਿਕਾਯ વਿਨਯਸਂવਣ੍ਣਨਾਯ ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ

    Iti samantapāsādikāya vinayasaṃvaṇṇanāya sāratthadīpaniyaṃ

    ਚਤੁਤ੍ਥਪਾਰਾਜਿਕવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।

    Catutthapārājikavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / વਿਨਯਪਿਟਕ • Vinayapiṭaka / ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗ • Mahāvibhaṅga / ੪. ਚਤੁਤ੍ਥਪਾਰਾਜਿਕਂ • 4. Catutthapārājikaṃ

    ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ੪. ਚਤੁਤ੍ਥਪਾਰਾਜਿਕਂ • 4. Catutthapārājikaṃ

    ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ਨਿਗਮਨવਣ੍ਣਨਾ • Nigamanavaṇṇanā

    ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨੀ-ਟੀਕਾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ਨਿਗਮਨવਣ੍ਣਨਾ • Nigamanavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact