| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย (อฎฺฐกถา) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
๔. นิคณฺฐสุตฺตวณฺณนา
4. Nigaṇṭhasuttavaṇṇanā
๗๕. จตุเตฺถ กูฎาคารสาลายนฺติ เทฺว กณฺณิกา คเหตฺวา หํสวฎฺฎกจฺฉเนฺนน กตาย คนฺธกุฎิยาฯ อปริเสสํ ญาณทสฺสนํ ปฎิชานาตีติ อปฺปมตฺตกมฺปิ อเสเสตฺวา สพฺพํ ญาณทสฺสนํ ปฎิชานาติฯ สตตํ สมิตนฺติ สพฺพกาลํ นิรนฺตรํฯ ญาณทสฺสนํ ปจฺจุปฎฺฐิตนฺติ สพฺพญฺญุตญฺญาณํ มยฺหํ อุปฎฺฐิตเมวาติ ทเสฺสติฯ ปุราณานํ กมฺมานนฺติ อายูหิตกมฺมานํฯ ตปสา พฺยนฺตีภาวนฺติ ทุกฺกรตเปน วิคตนฺตกรณํฯ นวานํ กมฺมานนฺติ อิทานิ อายูหิตพฺพกมฺมานํฯ อกรณาติ อนายูหเนนฯ เสตุฆาตนฺติ ปทฆาตํ ปจฺจยฆาตํ กเถติฯ กมฺมกฺขยา ทุกฺขกฺขโยติ กมฺมวฎฺฎกฺขเยน ทุกฺขกฺขโยฯ ทุกฺขกฺขยา เวทนากฺขโยติ ทุกฺขวฎฺฎกฺขเยน เวทนากฺขโยฯ ทุกฺขวฎฺฎสฺมิญฺหิ ขีเณ เวทนาวฎฺฎมฺปิ ขีณเมว โหติฯ เวทนากฺขยา สพฺพํ ทุกฺขํ นิชฺชิณฺณํ ภวิสฺสตีติ เวทนากฺขเยน ปน สกลวฎฺฎทุกฺขํ นิชฺชิณฺณเมว ภวิสฺสติฯ สนฺทิฎฺฐิกายาติ สามํ ปสฺสิตพฺพาย ปจฺจกฺขายฯ นิชฺชราย วิสุทฺธิยาติ กิเลสชีรณกปฎิปทาย กิเลเส วา นิชฺชีรณโต นิชฺชราย สตฺตานํ วิสุทฺธิยาฯ สมติกฺกโม โหตีติ สกลสฺส วฎฺฎทุกฺขสฺส อติกฺกโม โหติฯ อิธ, ภเนฺต, ภควา กิมาหาติ, ภเนฺต, ภควา อิมาย ปฎิปตฺติยา กิมาห, กิํ เอตํเยว กิเลสนิชฺชีรณกปฎิปทํ ปญฺญเปติ, อุทาหุ อญฺญนฺติ ปุจฺฉติฯ
75. Catutthe kūṭāgārasālāyanti dve kaṇṇikā gahetvā haṃsavaṭṭakacchannena katāya gandhakuṭiyā. Aparisesaṃ ñāṇadassanaṃ paṭijānātīti appamattakampi asesetvā sabbaṃ ñāṇadassanaṃ paṭijānāti. Satataṃ samitanti sabbakālaṃ nirantaraṃ. Ñāṇadassanaṃ paccupaṭṭhitanti sabbaññutaññāṇaṃ mayhaṃ upaṭṭhitamevāti dasseti. Purāṇānaṃ kammānanti āyūhitakammānaṃ. Tapasā byantībhāvanti dukkaratapena vigatantakaraṇaṃ. Navānaṃ kammānanti idāni āyūhitabbakammānaṃ. Akaraṇāti anāyūhanena. Setughātanti padaghātaṃ paccayaghātaṃ katheti. Kammakkhayā dukkhakkhayoti kammavaṭṭakkhayena dukkhakkhayo. Dukkhakkhayā vedanākkhayoti dukkhavaṭṭakkhayena vedanākkhayo. Dukkhavaṭṭasmiñhi khīṇe vedanāvaṭṭampi khīṇameva hoti. Vedanākkhayā sabbaṃ dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ bhavissatīti vedanākkhayena pana sakalavaṭṭadukkhaṃ nijjiṇṇameva bhavissati. Sandiṭṭhikāyāti sāmaṃ passitabbāya paccakkhāya. Nijjarāya visuddhiyāti kilesajīraṇakapaṭipadāya kilese vā nijjīraṇato nijjarāya sattānaṃ visuddhiyā. Samatikkamo hotīti sakalassa vaṭṭadukkhassa atikkamo hoti. Idha, bhante, bhagavā kimāhāti, bhante, bhagavā imāya paṭipattiyā kimāha, kiṃ etaṃyeva kilesanijjīraṇakapaṭipadaṃ paññapeti, udāhu aññanti pucchati.
ชานตาติ อนาวรณญาเณน ชานเนฺตนฯ ปสฺสตาติ สมนฺตจกฺขุนา ปสฺสเนฺตนฯ วิสุทฺธิยาติ วิสุทฺธิสมฺปาปนตฺถายฯ สมติกฺกมายาติ สมติกฺกมนตฺถายฯ อตฺถงฺคมายาติ อตฺถํ คมนตฺถายฯ ญายสฺส อธิคมายาติ สห วิปสฺสนาย มคฺคสฺส อธิคมนตฺถายฯ นิพฺพานสฺส สจฺฉิกิริยายาติ อปจฺจยนิพฺพานสฺส สจฺฉิกรณตฺถายฯ นวญฺจ กมฺมํ น กโรตีติ นวํ กมฺมํ นายูหติฯ ปุราณญฺจ กมฺมนฺติ ปุเพฺพ อายูหิตกมฺมํฯ ผุสฺส ผุสฺส พฺยนฺตี กโรตีติ ผุสิตฺวา ผุสิตฺวา วิคตนฺตํ กโรติ, วิปากผสฺสํ ผุสิตฺวา ผุสิตฺวา ตํ กมฺมํ เขเปตีติ อโตฺถฯ สนฺทิฎฺฐิกาติ สามํ ปสฺสิตพฺพาฯ อกาลิกาติ น กาลนฺตเร กิจฺจการิกาฯ เอหิปสฺสิกาติ ‘‘เอหิ ปสฺสา’’ติ เอวํ ทเสฺสตุํ ยุตฺตาฯ โอปเนยฺยิกาติ อุปนเย ยุตฺตา อลฺลียิตพฺพยุตฺตาฯ ปจฺจตฺตํ เวทิตพฺพา วิญฺญูหีติ ปณฺฑิเตหิ อตฺตโน อตฺตโน สนฺตาเนเยว ชานิตพฺพา, พาเลหิ ปน ทุชฺชานาฯ อิติ สีลวเสน เทฺว มคฺคา, เทฺว จ ผลานิ กถิตานิฯ โสตาปนฺนสกทาคามิโน หิ สีเลสุ ปริปูรการิโนติฯ วิวิเจฺจว กาเมหีติอาทิกาย ปน สมาธิสมฺปทาย ตโย มคฺคา, ตีณิ จ ผลานิ กถิตานิฯ อนาคามี อริยสาวโก หิ สมาธิมฺหิ ปริปูรการีติ วุโตฺตฯ อาสวานํ ขยาติอาทีหิ อรหตฺตผลํ กถิตํฯ เกจิ ปน สีลสมาธโยปิ อรหตฺตผลสมฺปยุตฺตาว อิธ อธิเปฺปตาฯ เอเกกสฺส ปน วเสน ปฎิปตฺติทสฺสนตฺถํ วิสุํ วิสุํ ตนฺติ อาโรปิตาติฯ
Jānatāti anāvaraṇañāṇena jānantena. Passatāti samantacakkhunā passantena. Visuddhiyāti visuddhisampāpanatthāya. Samatikkamāyāti samatikkamanatthāya. Atthaṅgamāyāti atthaṃ gamanatthāya. Ñāyassa adhigamāyāti saha vipassanāya maggassa adhigamanatthāya. Nibbānassa sacchikiriyāyāti apaccayanibbānassa sacchikaraṇatthāya. Navañca kammaṃ na karotīti navaṃ kammaṃ nāyūhati. Purāṇañca kammanti pubbe āyūhitakammaṃ. Phussa phussa byantī karotīti phusitvā phusitvā vigatantaṃ karoti, vipākaphassaṃ phusitvā phusitvā taṃ kammaṃ khepetīti attho. Sandiṭṭhikāti sāmaṃ passitabbā. Akālikāti na kālantare kiccakārikā. Ehipassikāti ‘‘ehi passā’’ti evaṃ dassetuṃ yuttā. Opaneyyikāti upanaye yuttā allīyitabbayuttā. Paccattaṃ veditabbā viññūhīti paṇḍitehi attano attano santāneyeva jānitabbā, bālehi pana dujjānā. Iti sīlavasena dve maggā, dve ca phalāni kathitāni. Sotāpannasakadāgāmino hi sīlesu paripūrakārinoti. Vivicceva kāmehītiādikāya pana samādhisampadāya tayo maggā, tīṇi ca phalāni kathitāni. Anāgāmī ariyasāvako hi samādhimhi paripūrakārīti vutto. Āsavānaṃ khayātiādīhi arahattaphalaṃ kathitaṃ. Keci pana sīlasamādhayopi arahattaphalasampayuttāva idha adhippetā. Ekekassa pana vasena paṭipattidassanatthaṃ visuṃ visuṃ tanti āropitāti.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย • Aṅguttaranikāya / ๔. นิคณฺฐสุตฺตํ • 4. Nigaṇṭhasuttaṃ
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / องฺคุตฺตรนิกาย (ฎีกา) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ๔. นิคณฺฐสุตฺตวณฺณนา • 4. Nigaṇṭhasuttavaṇṇanā
