| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸੁਤ੍ਤਨਿਪਾਤ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Suttanipāta-aṭṭhakathā |
੧੨. ਨਿਗ੍ਰੋਧਕਪ੍ਪਸੁਤ੍ਤ-(વਙ੍ਗੀਸਸੁਤ੍ਤ)-વਣ੍ਣਨਾ
12. Nigrodhakappasutta-(vaṅgīsasutta)-vaṇṇanā
ਏવਂ ਮੇ ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਨਿਗ੍ਰੋਧਕਪ੍ਪਸੁਤ੍ਤਂ, ‘‘વਙ੍ਗੀਸਸੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿਪਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਮੇવ ਯਾਸ੍ਸ ਨਿਦਾਨੇ વੁਤ੍ਤਾ। ਤਤ੍ਥ ਏવਂ ਮੇਤਿਆਦੀਨਿ વੁਤ੍ਤਤ੍ਥਾਨੇવ, ਯਤੋ ਤਾਨਿ ਅਞ੍ਞਾਨਿ ਚ ਤਥਾવਿਧਾਨਿ ਛਡ੍ਡੇਤ੍વਾ ਅવੁਤ੍ਤਨਯਮੇવ વਣ੍ਣਯਿਸ੍ਸਾਮ। ਅਗ੍ਗਾਲ਼વੇ ਚੇਤਿਯੇਤਿ ਆਲ਼વਿਯਂ ਅਗ੍ਗਚੇਤਿਯੇ। ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਹਿ ਭਗવਤਿ ਅਗ੍ਗਾਲ਼વਗੋਤਮਕਾਦੀਨਿ ਅਨੇਕਾਨਿ ਚੇਤਿਯਾਨਿ ਅਹੇਸੁਂ ਯਕ੍ਖਨਾਗਾਦੀਨਂ ਭવਨਾਨਿ। ਤਾਨਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਭਗવਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸਾ વਿਨਾਸੇਤ੍વਾ વਿਹਾਰੇ ਅਕਂਸੁ, ਤੇਨੇવ ਚ ਨਾਮੇਨ વੋਹਰਿਂਸੁ। ਤਤੋ ਅਗ੍ਗਾਲ਼વਚੇਤਿਯਸਙ੍ਖਾਤੇ વਿਹਾਰੇ વਿਹਰਤੀਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਆਯਸ੍ਮਤੋ વਙ੍ਗੀਸਸ੍ਸਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਆਯਸ੍ਮਾਤਿ ਪਿਯવਚਨਂ, વਙ੍ਗੀਸੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਥੇਰਸ੍ਸ ਨਾਮਂ। ਸੋ ਜਾਤਿਤੋ ਪਭੁਤਿ ਏવਂ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ – ਸੋ ਕਿਰ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤੋ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਿਕਾਯ ਕੁਚ੍ਛਿਮ੍ਹਿ ਜਾਤੋ ਅਞ੍ਞਤਰਂ વਿਜ੍ਜਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਯਸ੍ਸਾਨੁਭਾવੇਨ ਛવਸੀਸਂ ਆਕੋਟੇਤ੍વਾ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਗਤਿਂ ਜਾਨਾਤਿ। ਮਨੁਸ੍ਸਾਪਿ ਸੁਦਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਞਾਤੀਨਂ ਕਾਲਕਤਾਨਂ ਸੁਸਾਨਤੋ ਸੀਸਾਨਿ ਆਨੇਤ੍વਾ ਤਂ ਤੇਸਂ ਗਤਿਂ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ। ਸੋ ‘‘ਅਸੁਕਨਿਰਯੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ, ਅਸੁਕਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੇ’’ਤਿ વਦਤਿ। ਤੇ ਤੇਨ વਿਮ੍ਹਿਤਾ ਤਸ੍ਸ ਬਹੁਂ ਧਨਂ ਦੇਨ੍ਤਿ। ਏવਂ ਸੋ ਸਕਲਜਮ੍ਬੁਦੀਪੇ ਪਾਕਟੋ ਅਹੋਸਿ।
Evaṃme sutanti nigrodhakappasuttaṃ, ‘‘vaṅgīsasutta’’ntipi vuccati. Kā uppatti? Ayameva yāssa nidāne vuttā. Tattha evaṃ metiādīni vuttatthāneva, yato tāni aññāni ca tathāvidhāni chaḍḍetvā avuttanayameva vaṇṇayissāma. Aggāḷave cetiyeti āḷaviyaṃ aggacetiye. Anuppanne hi bhagavati aggāḷavagotamakādīni anekāni cetiyāni ahesuṃ yakkhanāgādīnaṃ bhavanāni. Tāni uppanne bhagavati manussā vināsetvā vihāre akaṃsu, teneva ca nāmena vohariṃsu. Tato aggāḷavacetiyasaṅkhāte vihāre viharatīti vuttaṃ hoti. Āyasmato vaṅgīsassāti ettha āyasmāti piyavacanaṃ, vaṅgīsoti tassa therassa nāmaṃ. So jātito pabhuti evaṃ veditabbo – so kira paribbājakassa putto paribbājikāya kucchimhi jāto aññataraṃ vijjaṃ jānāti, yassānubhāvena chavasīsaṃ ākoṭetvā sattānaṃ gatiṃ jānāti. Manussāpi sudaṃ attano ñātīnaṃ kālakatānaṃ susānato sīsāni ānetvā taṃ tesaṃ gatiṃ pucchanti. So ‘‘asukaniraye nibbatto, asukamanussaloke’’ti vadati. Te tena vimhitā tassa bahuṃ dhanaṃ denti. Evaṃ so sakalajambudīpe pākaṭo ahosi.
ਸੋ ਸਤਸਹਸ੍ਸਕਪ੍ਪਂ ਪੂਰਿਤਪਾਰਮੀ ਅਭਿਨੀਹਾਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਪਞ੍ਚਹਿ ਪੁਰਿਸਸਹਸ੍ਸੇਹਿ ਪਰਿવੁਤੋ ਗਾਮਨਿਗਮਜਨਪਦਰਾਜਧਾਨੀਸੁ વਿਚਰਨ੍ਤੋ ਸਾવਤ੍ਥਿਂ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ। ਤੇਨ ਚ ਸਮਯੇਨ ਭਗવਾ ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ વਿਹਰਤਿ, ਸਾવਤ੍ਥਿવਾਸਿਨੋ ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਂ ਦਾਨਂ ਦਤ੍વਾ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ ਸੁਨਿવਤ੍ਥਾ ਸੁਪਾਰੁਤਾ ਪੁਪ੍ਫਗਨ੍ਧਾਦੀਨਿ ਗਹੇਤ੍વਾ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸવਨਤ੍ਥਾਯ ਜੇਤવਨਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ। ਸੋ ਤੇ ਦਿਸ੍વਾ ‘‘ਮਹਾਜਨਕਾਯੋ ਕੁਹਿਂ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ। ਅਥਸ੍ਸ ਤੇ ਆਚਿਕ੍ਖਿਂਸੁ – ‘‘ਬੁਦ੍ਧੋ ਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਸੋ ਬਹੁਜਨਹਿਤਾਯ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਗਚ੍ਛਾਮਾ’’ਤਿ। ਸੋਪਿ ਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਪਰਿવਾਰੋ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਭਗવਤਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮ੍ਮੋਦਿਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ। ਅਥ ਨਂ ਭਗવਾ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਕਿਂ, વਙ੍ਗੀਸ, ਜਾਨਾਸਿ ਕਿਰ ਤਾਦਿਸਂ વਿਜ੍ਜਂ, ਯਾਯ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਛવਸੀਸਾਨਿ ਆਕੋਟੇਤ੍વਾ ਗਤਿਂ ਪવੇਦੇਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਏવਂ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਜਾਨਾਮੀ’’ਤਿ। ਭਗવਾ ਨਿਰਯੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸੀਸਂ ਆਹਰਾਪੇਤ੍વਾ ਦਸ੍ਸੇਸਿ, ਸੋ ਨਖੇਨ ਆਕੋਟੇਤ੍વਾ ‘‘ਨਿਰਯੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸੀਸਂ ਭੋ ਗੋਤਮਾ’’ਤਿ ਆਹ। ਏવਂ ਸਬ੍ਬਗਤਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾਨਂ ਸੀਸਾਨਿ ਦਸ੍ਸੇਸਿ, ਸੋਪਿ ਤਥੇવ ਞਤ੍વਾ ਆਰੋਚੇਸਿ। ਅਥਸ੍ਸ ਭਗવਾ ਖੀਣਾਸવਸੀਸਂ ਦਸ੍ਸੇਸਿ, ਸੋ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਆਕੋਟੇਤ੍વਾ ਨ ਅਞ੍ਞਾਸਿ। ਤਤੋ ਭਗવਾ ‘‘ਅવਿਸਯੋ ਤੇ ਏਤ੍ਥ વਙ੍ਗੀਸ, ਮਮੇવੇਸੋ વਿਸਯੋ, ਖੀਣਾਸવਸੀਸ’’ਨ੍ਤਿ વਤ੍વਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਭਾਸਿ –
So satasahassakappaṃ pūritapāramī abhinīhārasampanno pañcahi purisasahassehi parivuto gāmanigamajanapadarājadhānīsu vicaranto sāvatthiṃ anuppatto. Tena ca samayena bhagavā sāvatthiyaṃ viharati, sāvatthivāsino purebhattaṃ dānaṃ datvā pacchābhattaṃ sunivatthā supārutā pupphagandhādīni gahetvā dhammassavanatthāya jetavanaṃ gacchanti. So te disvā ‘‘mahājanakāyo kuhiṃ gacchatī’’ti pucchi. Athassa te ācikkhiṃsu – ‘‘buddho loke uppanno, so bahujanahitāya dhammaṃ deseti, tattha gacchāmā’’ti. Sopi tehi saddhiṃ saparivāro gantvā bhagavatā saddhiṃ sammoditvā ekamantaṃ nisīdi. Atha naṃ bhagavā āmantesi – ‘‘kiṃ, vaṅgīsa, jānāsi kira tādisaṃ vijjaṃ, yāya sattānaṃ chavasīsāni ākoṭetvā gatiṃ pavedesī’’ti? ‘‘Evaṃ, bho gotama, jānāmī’’ti. Bhagavā niraye nibbattassa sīsaṃ āharāpetvā dassesi, so nakhena ākoṭetvā ‘‘niraye nibbattassa sīsaṃ bho gotamā’’ti āha. Evaṃ sabbagatinibbattānaṃ sīsāni dassesi, sopi tatheva ñatvā ārocesi. Athassa bhagavā khīṇāsavasīsaṃ dassesi, so punappunaṃ ākoṭetvā na aññāsi. Tato bhagavā ‘‘avisayo te ettha vaṅgīsa, mameveso visayo, khīṇāsavasīsa’’nti vatvā imaṃ gāthamabhāsi –
‘‘ਗਤੀ ਮਿਗਾਨਂ ਪવਨਂ, ਆਕਾਸੋ ਪਕ੍ਖਿਨਂ ਗਤਿ।
‘‘Gatī migānaṃ pavanaṃ, ākāso pakkhinaṃ gati;
વਿਭવੋ ਗਤਿ ਧਮ੍ਮਾਨਂ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਅਰਹਤੋ ਗਤੀ’’ਤਿ॥ (ਪਰਿ॰ ੩੩੯)।
Vibhavo gati dhammānaṃ, nibbānaṃ arahato gatī’’ti. (pari. 339);
વਙ੍ਗੀਸੋ ਗਾਥਂ ਸੁਤ੍વਾ ‘‘ਇਮਂ ਮੇ, ਭੋ ਗੋਤਮ, વਿਜ੍ਜਂ ਦੇਹੀ’’ਤਿ ਆਹ। ਭਗવਾ ‘‘ਨਾਯਂ વਿਜ੍ਜਾ ਅਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨਂ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਆਹ। ਸੋ ‘‘ਪਬ੍ਬਾਜੇਤ੍વਾ વਾ ਮਂ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਯਂ વਾ ਇਚ੍ਛਸਿ, ਤਂ ਕਤ੍વਾ ਇਮਂ વਿਜ੍ਜਂ ਦੇਹੀ’’ਤਿ ਆਹ। ਤਦਾ ਚ ਭਗવਤੋ ਨਿਗ੍ਰੋਧਕਪ੍ਪਤ੍ਥੇਰੋ ਸਮੀਪੇ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਭਗવਾ ਆਣਾਪੇਸਿ – ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਨਿਗ੍ਰੋਧਕਪ੍ਪ, ਇਮਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਹੀ’’ਤਿ। ਸੋ ਤਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤ੍વਾ ਤਚਪਞ੍ਚਕਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿ। વਙ੍ਗੀਸੋ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਅਰਹਾ ਅਹੋਸਿ। ਏਤਦਗ੍ਗੇ ਚ ਭਗવਤਾ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠੋ ‘‘ਏਤਦਗ੍ਗਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਮਮ ਸਾવਕਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਪਟਿਭਾਨવਨ੍ਤਾਨਂ ਯਦਿਦਂ વਙ੍ਗੀਸੋ’’ਤਿ (ਅ॰ ਨਿ॰ ੧.੨੧੨)।
Vaṅgīso gāthaṃ sutvā ‘‘imaṃ me, bho gotama, vijjaṃ dehī’’ti āha. Bhagavā ‘‘nāyaṃ vijjā apabbajitānaṃ sampajjatī’’ti āha. So ‘‘pabbājetvā vā maṃ, bho gotama, yaṃ vā icchasi, taṃ katvā imaṃ vijjaṃ dehī’’ti āha. Tadā ca bhagavato nigrodhakappatthero samīpe hoti, taṃ bhagavā āṇāpesi – ‘‘tena hi, nigrodhakappa, imaṃ pabbājehī’’ti. So taṃ pabbājetvā tacapañcakakammaṭṭhānaṃ ācikkhi. Vaṅgīso anupubbena paṭisambhidāppatto arahā ahosi. Etadagge ca bhagavatā niddiṭṭho ‘‘etadaggaṃ, bhikkhave, mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ paṭibhānavantānaṃ yadidaṃ vaṅgīso’’ti (a. ni. 1.212).
ਏવਂ ਸਮੁਦਾਗਤਸ੍ਸ ਆਯਸ੍ਮਤੋ વਙ੍ਗੀਸਸ੍ਸ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ વਜ੍ਜਾવਜ੍ਜਾਦਿਉਪਨਿਜ੍ਝਾਯਨੇਨ ਏવਂ ਲਦ੍ਧવੋਹਾਰੋ ਨਿਗ੍ਰੋਧਕਪ੍ਪੋ ਨਾਮ ਥੇਰੋ। ਕਪ੍ਪੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਥੇਰਸ੍ਸ ਨਾਮਂ, ਨਿਗ੍ਰੋਧਮੂਲੇ ਪਨ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਅਧਿਗਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਨਿਗ੍ਰੋਧਕਪ੍ਪੋ’’ਤਿ ਭਗવਤਾ વੁਤ੍ਤੋ। ਤਤੋ ਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਪਿ ਏવਂ વੋਹਰਨ੍ਤਿ। ਸਾਸਨੇ ਥਿਰਭਾવਂ ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਥੇਰੋ। ਅਗ੍ਗਾਲ਼વੇ ਚੇਤਿਯੇ ਅਚਿਰਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋ ਹੋਤੀਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਚੇਤਿਯੇ ਅਚਿਰਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋ ਹੋਤਿ। ਰਹੋਗਤਸ੍ਸ ਪਟਿਸਲ੍ਲੀਨਸ੍ਸਾਤਿ ਗਣਮ੍ਹਾ વੂਪਕਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਰਹੋਗਤਸ੍ਸ ਕਾਯੇਨ, ਪਟਿਸਲ੍ਲੀਨਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਤੇਹਿ ਤੇਹਿ વਿਸਯੇਹਿ ਪਟਿਨਿવਤ੍ਤਿਤ੍વਾ ਸਲ੍ਲੀਨਸ੍ਸ। ਏવਂ ਚੇਤਸੋ ਪਰਿવਿਤਕ੍ਕੋ ਉਦਪਾਦੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਆਕਾਰੇਨ વਿਤਕ੍ਕੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ। ਕਸ੍ਮਾ ਪਨ ਉਦਪਾਦੀਤਿ। ਅਸਮ੍ਮੁਖਤ੍ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਾਸੇવਨਤ੍ਤਾ ਚ। ਅਯਞ੍ਹਿ ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਕਾਲੇ ਨ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਅਹੋਸਿ, ਦਿਟ੍ਠਪੁਬ੍ਬਞ੍ਚਾਨੇਨ ਅਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਾਦਿਪੁਬ੍ਬਾਸੇવਨਂ, ਤਾਦਿਸਞ੍ਚ ਅਖੀਣਾਸવਾਨਮ੍ਪਿ ਹੋਤਿ ਖੀਣਾਸવਾਨਮ੍ਪਿ ਪੁਬ੍ਬਪਰਿਚਯੇਨ।
Evaṃ samudāgatassa āyasmato vaṅgīsassa upajjhāyo vajjāvajjādiupanijjhāyanena evaṃ laddhavohāro nigrodhakappo nāma thero. Kappoti tassa therassa nāmaṃ, nigrodhamūle pana arahattaṃ adhigatattā ‘‘nigrodhakappo’’ti bhagavatā vutto. Tato naṃ bhikkhūpi evaṃ voharanti. Sāsane thirabhāvaṃ pattoti thero. Aggāḷave cetiye aciraparinibbuto hotīti tasmiṃ cetiye aciraparinibbuto hoti. Rahogatassa paṭisallīnassāti gaṇamhā vūpakaṭṭhattā rahogatassa kāyena, paṭisallīnassa cittena tehi tehi visayehi paṭinivattitvā sallīnassa. Evaṃ cetaso parivitakko udapādīti iminā ākārena vitakko uppajji. Kasmā pana udapādīti. Asammukhattā diṭṭhāsevanattā ca. Ayañhi tassa parinibbānakāle na sammukhā ahosi, diṭṭhapubbañcānena assa hatthakukkuccādipubbāsevanaṃ, tādisañca akhīṇāsavānampi hoti khīṇāsavānampi pubbaparicayena.
ਤਥਾ ਹਿ ਪਿਣ੍ਡੋਲਭਾਰਦ੍વਾਜੋ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ ਦਿવਾવਿਹਾਰਤ੍ਥਾਯ ਉਦੇਨਸ੍ਸ ਉਯ੍ਯਾਨਮੇવ ਗਚ੍ਛਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਰਾਜਾ ਹੁਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥ ਪਰਿਚਾਰੇਸੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪੁਬ੍ਬਪਰਿਚਯੇਨ, ਗવਮ੍ਪਤਿਤ੍ਥੇਰੋ ਤਾવਤਿਂਸਭવਨੇ ਸੁਞ੍ਞਂ ਦੇવવਿਮਾਨਂ ਗਚ੍ਛਤਿ ਦੇવਪੁਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥ ਪਰਿਚਾਰੇਸੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪੁਬ੍ਬਪਰਿਚਯੇਨ। ਪਿਲਿਨ੍ਦવਚ੍ਛੋ ਭਿਕ੍ਖੂ વਸਲવਾਦੇਨ ਸਮੁਦਾਚਰਤਿ ਅਬ੍ਬੋਕਿਣ੍ਣਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਜਾਤਿਸਤਾਨਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਹੁਤ੍વਾ ਤਥਾ ਅਭਾਸੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪੁਬ੍ਬਪਰਿਚਯੇਨ। ਤਸ੍ਮਾ ਅਸਮ੍ਮੁਖਤ੍ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਾਸੇવਨਤ੍ਤਾ ਚਸ੍ਸ ਏવਂ ਚੇਤਸੋ ਪਰਿવਿਤਕ੍ਕੋ ਉਦਪਾਦਿ ‘‘ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋ ਨੁ ਖੋ ਮੇ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ, ਉਦਾਹੁ ਨੋ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋ’’ਤਿ। ਤਤੋ ਪਰਂ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਮੇવ। ਏਕਂਸਂ ਚੀવਰਂ ਕਤ੍વਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਪੁਨ ਸਣ੍ਠਾਪਨੇਨ ਏવਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਏਕਂਸਨ੍ਤਿ ਚ વਾਮਂਸਂ ਪਾਰੁਪਿਤ੍વਾ ਠਿਤਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿવਚਨਂ। ਯਤੋ ਯਥਾ વਾਮਂਸਂ ਪਾਰੁਪਿਤ੍વਾ ਠਿਤਂ ਹੋਤਿ, ਤਥਾ ਚੀવਰਂ ਕਤ੍વਾਤਿ ਏવਮਸ੍ਸਤ੍ਥੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਸੇਸਂ ਪਾਕਟਮੇવ।
Tathā hi piṇḍolabhāradvājo pacchābhattaṃ divāvihāratthāya udenassa uyyānameva gacchati pubbe rājā hutvā tattha paricāresīti iminā pubbaparicayena, gavampatitthero tāvatiṃsabhavane suññaṃ devavimānaṃ gacchati devaputto hutvā tattha paricāresīti iminā pubbaparicayena. Pilindavaccho bhikkhū vasalavādena samudācarati abbokiṇṇāni pañca jātisatāni brāhmaṇo hutvā tathā abhāsīti iminā pubbaparicayena. Tasmā asammukhattā diṭṭhāsevanattā cassa evaṃ cetaso parivitakko udapādi ‘‘parinibbuto nu kho me upajjhāyo, udāhu no parinibbuto’’ti. Tato paraṃ uttānatthameva. Ekaṃsaṃ cīvaraṃ katvāti ettha pana puna saṇṭhāpanena evaṃ vuttaṃ. Ekaṃsanti ca vāmaṃsaṃ pārupitvā ṭhitassetaṃ adhivacanaṃ. Yato yathā vāmaṃsaṃ pārupitvā ṭhitaṃ hoti, tathā cīvaraṃ katvāti evamassattho veditabbo. Sesaṃ pākaṭameva.
੩੪੬. ਅਨੋਮਪਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਓਮਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪਰਿਤ੍ਤਂ ਲਾਮਕਂ, ਨ ਓਮਪਞ੍ਞਂ, ਅਨੋਮਪਞ੍ਞਂ, ਮਹਾਪਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਦਿਟ੍ਠੇવ ਧਮ੍ਮੇਤਿ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਮੇવ, ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਅਤ੍ਤਭਾવੇਤਿ વਾ ਅਤ੍ਥੋ। વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਨਨ੍ਤਿ ਏવਰੂਪਾਨਂ ਪਰਿવਿਤਕ੍ਕਾਨਂ। ਞਾਤੋਤਿ ਪਾਕਟੋ। ਯਸਸ੍ਸੀਤਿ ਲਾਭਪਰਿવਾਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬੁਤਤ੍ਤੋਤਿ ਗੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੋ ਅਪਰਿਡਯ੍ਹਮਾਨਚਿਤ੍ਤੋ વਾ।
346.Anomapaññanti omaṃ vuccati parittaṃ lāmakaṃ, na omapaññaṃ, anomapaññaṃ, mahāpaññanti attho. Diṭṭheva dhammeti paccakkhameva, imasmiṃyeva attabhāveti vā attho. Vicikicchānanti evarūpānaṃ parivitakkānaṃ. Ñātoti pākaṭo. Yasassīti lābhaparivārasampanno abhinibbutattoti guttacitto apariḍayhamānacitto vā.
੩੪੭. ਤਯਾ ਕਤਨ੍ਤਿ ਨਿਗ੍ਰੋਧਮੂਲੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ‘‘ਨਿਗ੍ਰੋਧਕਪ੍ਪੋ’’ਤਿ વਦਤਾ ਤਯਾ ਕਤਨ੍ਤਿ ਯਥਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਉਪਲਕ੍ਖੇਤਿ, ਤਥਾ ਭਣਤਿ। ਭਗવਾ ਪਨ ਨ ਨਿਸਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਏવ ਤਂ ਤਥਾ ਆਲਪਿ, ਅਪਿਚ ਖੋ ਤਤ੍ਥ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤਤ੍ਤਾ। ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸਾਤਿ ਜਾਤਿਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਭਣਤਿ। ਸੋ ਕਿਰ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਮਹਾਸਾਲਕੁਲਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ। ਨਮਸ੍ਸਂ ਅਚਰੀਤਿ ਨਮਸ੍ਸਮਾਨੋ વਿਹਾਸਿ। ਮੁਤ੍ਯਪੇਕ੍ਖੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸਙ੍ਖਾਤਂ વਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਅਪੇਕ੍ਖਮਾਨੋ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਤ੍ਥੇਨ੍ਤੋਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਦਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮਦਸ੍ਸੀਤਿ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਆਲਪਤਿ। ਦਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮੋ ਹਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਅਭਿਜ੍ਜਨਟ੍ਠੇਨ, ਤਞ੍ਚ ਭਗવਾ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ‘‘ਦਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮਦਸ੍ਸੀ’’ਤਿ ਆਹ।
347.Tayā katanti nigrodhamūle nisinnattā ‘‘nigrodhakappo’’ti vadatā tayā katanti yathā attanā upalakkheti, tathā bhaṇati. Bhagavā pana na nisinnattā eva taṃ tathā ālapi, apica kho tattha arahattaṃ pattattā. Brāhmaṇassāti jātiṃ sandhāya bhaṇati. So kira brāhmaṇamahāsālakulā pabbajito. Namassaṃ acarīti namassamāno vihāsi. Mutyapekkhoti nibbānasaṅkhātaṃ vimuttiṃ apekkhamāno, nibbānaṃ patthentoti vuttaṃ hoti. Daḷhadhammadassīti bhagavantaṃ ālapati. Daḷhadhammo hi nibbānaṃ abhijjanaṭṭhena, tañca bhagavā dasseti. Tasmā taṃ ‘‘daḷhadhammadassī’’ti āha.
੩੪੮. ਸਕ੍ਯਾਤਿਪਿ ਭਗવਨ੍ਤਮੇવ ਕੁਲਨਾਮੇਨ ਆਲਪਤਿ। ਮਯਮ੍ਪਿ ਸਬ੍ਬੇਤਿ ਨਿਰવਸੇਸਪਰਿਸਂ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਭਣਤਿ। ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੂਤਿਪਿ ਭਗવਨ੍ਤਮੇવ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣੇਨ ਆਲਪਤਿ। ਸਮવਟ੍ਠਿਤਾਤਿ ਸਮ੍ਮਾ ਅવਟ੍ਠਿਤਾ ਆਭੋਗਂ ਕਤ੍વਾ ਠਿਤਾ। ਨੋਤਿ ਅਮ੍ਹਾਕਂ। ਸવਨਾਯਾਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਪਞ੍ਹਸ੍ਸ વੇਯ੍ਯਾਕਰਣਸ੍ਸવਨਤ੍ਥਾਯ। ਸੋਤਾਤਿ ਸੋਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ। ਤੁવਂ ਨੋ ਸਤ੍ਥਾ ਤ੍વਮਨੁਤ੍ਤਰੋਸੀਤਿ ਥੁਤਿવਚਨਮਤ੍ਤਮੇવੇਤਂ।
348.Sakyātipi bhagavantameva kulanāmena ālapati. Mayampi sabbeti niravasesaparisaṃ saṅgaṇhitvā attānaṃ dassento bhaṇati. Samantacakkhūtipi bhagavantameva sabbaññutaññāṇena ālapati. Samavaṭṭhitāti sammā avaṭṭhitā ābhogaṃ katvā ṭhitā. Noti amhākaṃ. Savanāyāti imassa pañhassa veyyākaraṇassavanatthāya. Sotāti sotindriyāni. Tuvaṃ no satthā tvamanuttarosīti thutivacanamattamevetaṃ.
੩੪੯. ਛਿਨ੍ਦੇવ ਨੋ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਅਕੁਸਲવਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਯ ਨਿਬ੍ਬਿਚਿਕਿਚ੍ਛੋ ਸੋ, વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਪਤਿਰੂਪਕਂ ਪਨ ਤਂ ਪਰਿવਿਤਕ੍ਕਂ ਸਨ੍ਧਾਯੇવਮਾਹ। ਬ੍ਰੂਹਿ ਮੇਤਨ੍ਤਿ ਬ੍ਰੂਹਿ ਮੇ ਏਤਂ, ਯਂ ਮਯਾ ਯਾਚਿਤੋਸਿ ‘‘ਤਂ ਸਾવਕਂ ਸਕ੍ਯ, ਮਯਮ੍ਪਿ ਸਬ੍ਬੇ ਅਞ੍ਞਾਤੁਮਿਚ੍ਛਾਮਾ’’ਤਿ, ਬ੍ਰੂવਨ੍ਤੋ ਚ ਤਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤਂ વੇਦਯ ਭੂਰਿਪਞ੍ਞ ਮਜ੍ਝੇવ ਨੋ ਭਾਸ, ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤਂ ਞਤ੍વਾ ਮਹਾਪਞ੍ਞਂ ਭਗવਾ ਮਜ੍ਝੇવ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਭਾਸ, ਯਥਾ ਸਬ੍ਬੇવ ਮਯਂ ਜਾਨੇਯ੍ਯਾਮ। ਸਕ੍ਕੋવ ਦੇવਾਨ ਸਹਸ੍ਸਨੇਤ੍ਤੋਤਿ ਇਦਂ ਪਨ ਥੁਤਿવਚਨਮੇવ। ਅਪਿਚਸ੍ਸ ਅਯਂ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ਯਥਾ ਸਕ੍ਕੋ ਸਹਸ੍ਸਨੇਤ੍ਤੋ ਦੇવਾਨਂ ਮਜ੍ਝੇ ਤੇਹਿ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤવਚਨੋ ਭਾਸਤਿ, ਏવਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਮਜ੍ਝੇ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤવਚਨੋ ਭਾਸਾਤਿ।
349.Chindevano vicikicchanti akusalavicikicchāya nibbicikiccho so, vicikicchāpatirūpakaṃ pana taṃ parivitakkaṃ sandhāyevamāha. Brūhi metanti brūhi me etaṃ, yaṃ mayā yācitosi ‘‘taṃ sāvakaṃ sakya, mayampi sabbe aññātumicchāmā’’ti, brūvanto ca taṃ brāhmaṇaṃ parinibbutaṃ vedaya bhūripañña majjheva no bhāsa, parinibbutaṃ ñatvā mahāpaññaṃ bhagavā majjheva amhākaṃ sabbesaṃ bhāsa, yathā sabbeva mayaṃ jāneyyāma. Sakkova devāna sahassanettoti idaṃ pana thutivacanameva. Apicassa ayaṃ adhippāyo – yathā sakko sahassanetto devānaṃ majjhe tehi sakkaccaṃ sampaṭicchitavacano bhāsati, evaṃ amhākaṃ majjhe amhehi sampaṭicchitavacano bhāsāti.
੩੫੦. ਯੇ ਕੇਚੀਤਿ ਇਮਮ੍ਪਿ ਗਾਥਂ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਥੁਨਨ੍ਤੋਯੇવ વਤ੍ਤੁਕਾਮਤਂ ਜਨੇਤੁਂ ਭਣਤਿ। ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ ਯੇ ਕੇਚਿ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦਯੋ ਗਨ੍ਥਾ ਤੇਸਂ ਅਪ੍ਪਹਾਨੇ ਮੋਹવਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਨਂ ਪਹਾਨਾਭਾવਤੋ ‘‘ਮੋਹਮਗ੍ਗਾ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਅਞ੍ਞਾਣਪਕ੍ਖਾ’’ਤਿ ਚ ‘‘વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਟ੍ਠਾਨਾ’’ਤਿ ਚ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ। ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਤਥਾਗਤਂ ਪਤ੍વਾ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਦੇਸਨਾਬਲੇਨ વਿਦ੍ਧਂਸਿਤਾ ਨ ਭવਨ੍ਤਿ ਨਸ੍ਸਨ੍ਤਿ। ਕਿਂ ਕਾਰਣਂ? ਚਕ੍ਖੁਞ੍ਹਿ ਏਤਂ ਪਰਮਂ ਨਰਾਨਂ, ਯਸ੍ਮਾ ਤਥਾਗਤੋ ਸਬ੍ਬਗਨ੍ਥવਿਧਮਨਪਞ੍ਞਾਚਕ੍ਖੁਜਨਨਤੋ ਨਰਾਨਂ ਪਰਮਂ ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ।
350.Ye kecīti imampi gāthaṃ bhagavantaṃ thunantoyeva vattukāmataṃ janetuṃ bhaṇati. Tassattho ye keci abhijjhādayo ganthā tesaṃ appahāne mohavicikicchānaṃ pahānābhāvato ‘‘mohamaggā’’ti ca ‘‘aññāṇapakkhā’’ti ca ‘‘vicikicchaṭṭhānā’’ti ca vuccanti. Sabbe te tathāgataṃ patvā tathāgatassa desanābalena viddhaṃsitā na bhavanti nassanti. Kiṃ kāraṇaṃ? Cakkhuñhi etaṃ paramaṃ narānaṃ, yasmā tathāgato sabbaganthavidhamanapaññācakkhujananato narānaṃ paramaṃ cakkhunti vuttaṃ hoti.
੩੫੧. ਨੋ ਚੇ ਹਿ ਜਾਤੂਤਿ ਇਮਮ੍ਪਿ ਗਾਥਂ ਥੁਨਨ੍ਤੋਯੇવ વਤ੍ਤੁਕਾਮਤਂ ਜਨੇਨ੍ਤੋવ ਭਣਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਜਾਤੂਤਿ ਏਕਂਸવਚਨਂ। ਪੁਰਿਸੋਤਿ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ। ਜੋਤਿਮਨ੍ਤੋਤਿ ਪਞ੍ਞਾਜੋਤਿਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਾਦਯੋ। ਇਦਂ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਯਦਿ ਭਗવਾ ਯਥਾ ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਾਦਿਭੇਦੋ વਾਤੋ ਅਬ੍ਭਘਨਂ વਿਹਨਤਿ, ਏવਂ ਦੇਸਨਾવੇਗੇਨ ਕਿਲੇਸੇ ਨ વਿਹਨੇਯ੍ਯ । ਤਥਾ ਯਥਾ ਅਬ੍ਭਘਨੇਨ ਨਿવੁਤੋ ਲੋਕੋ ਤਮੋવ ਹੋਤਿ ਏਕਨ੍ਧਕਾਰੋ, ਏવਂ ਅਞ੍ਞਾਣਨਿવੁਤੋਪਿ ਤਮੋવਸ੍ਸ। ਯੇਪਿ ਇਮੇ ਦਾਨਿ ਜੋਤਿਮਨ੍ਤੋ ਖਾਯਨ੍ਤਿ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਾਦਯੋ, ਤੇਪਿ ਨਰਾ ਨ ਤਪੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ।
351.No ce hi jātūti imampi gāthaṃ thunantoyeva vattukāmataṃ janentova bhaṇati. Tattha jātūti ekaṃsavacanaṃ. Purisoti bhagavantaṃ sandhāyāha. Jotimantoti paññājotisamannāgatā sāriputtādayo. Idaṃ vuttaṃ hoti – yadi bhagavā yathā puratthimādibhedo vāto abbhaghanaṃ vihanati, evaṃ desanāvegena kilese na vihaneyya . Tathā yathā abbhaghanena nivuto loko tamova hoti ekandhakāro, evaṃ aññāṇanivutopi tamovassa. Yepi ime dāni jotimanto khāyanti sāriputtādayo, tepi narā na tapeyyunti.
੩੫੨. ਧੀਰਾ ਚਾਤਿ ਇਮਮ੍ਪਿ ਗਾਥਂ ਪੁਰਿਮਨਯੇਨੇવ ਭਣਤਿ। ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ ਧੀਰਾ ਚ ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਪੁਰਿਸਾ ਪਜ੍ਜੋਤਕਰਾ ਭવਨ੍ਤਿ, ਪਞ੍ਞਾਪਜ੍ਜੋਤਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤਿ। ਤਸ੍ਮਾ ਅਹਂ ਤਂ વੀਰ ਪਧਾਨવੀਰਿਯਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਭਗવਾ ਤਥੇવ ਮਞ੍ਞੇ ਧੀਰੋਤਿ ਚ ਪਜ੍ਜੋਤਕਰੋਤ੍વੇવ ਚ ਮਞ੍ਞਾਮਿ। ਮਯਞ੍ਹਿ વਿਪਸ੍ਸਿਨਂ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮੇ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਂ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਜਾਨਨ੍ਤਾ ਏવ ਉਪਾਗਮੁਮ੍ਹਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਰਿਸਾਸੁ ਨੋ ਆવਿਕਰੋਹਿ ਕਪ੍ਪਂ, ਨਿਗ੍ਰੋਧਕਪ੍ਪਂ ਆਚਿਕ੍ਖ ਪਕਾਸੇਹੀਤਿ।
352.Dhīrā cāti imampi gāthaṃ purimanayeneva bhaṇati. Tassattho dhīrā ca paṇḍitā purisā pajjotakarā bhavanti, paññāpajjotaṃ uppādenti. Tasmā ahaṃ taṃ vīra padhānavīriyasamannāgato bhagavā tatheva maññe dhīroti ca pajjotakarotveva ca maññāmi. Mayañhi vipassinaṃ sabbadhamme yathābhūtaṃ passantaṃ bhagavantaṃ jānantā eva upāgamumhā, tasmā parisāsu no āvikarohi kappaṃ, nigrodhakappaṃ ācikkha pakāsehīti.
੩੫੩. ਖਿਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਇਮਮ੍ਪਿ ਗਾਥਂ ਪੁਰਿਮਨਯੇਨੇવ ਭਣਤਿ। ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ ਖਿਪ੍ਪਂ ਗਿਰਂ ਏਰਯ ਲਹੁਂ ਅਚਿਰਾਯਮਾਨੋ વਚਨਂ ਭਾਸ, વਗ੍ਗੁਂ ਮਨੋਰਮਂ ਭਗવਾ। ਯਥਾ ਸੁવਣ੍ਣਹਂਸੋ ਗੋਚਰਪਟਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋ ਜਾਤਸ੍ਸਰવਨਸਣ੍ਡਂ ਦਿਸ੍વਾ ਗੀવਂ ਪਗ੍ਗਯ੍ਹ ਉਚ੍ਚਾਰੇਤ੍વਾ ਰਤ੍ਤਤੁਣ੍ਡੇਨ ਸਣਿਕਂ ਅਤਰਮਾਨੋ વਗ੍ਗੁਂ ਗਿਰਂ ਨਿਕੂਜਤਿ ਨਿਚ੍ਛਾਰੇਤਿ, ਏવਮੇવ ਤ੍વਮ੍ਪਿ ਸਣਿਕਂ ਨਿਕੂਜ, ਇਮਿਨਾ ਮਹਾਪੁਰਿਸਲਕ੍ਖਣਞ੍ਞਤਰੇਨ ਬਿਨ੍ਦੁਸ੍ਸਰੇਨ ਸੁવਿਕਪ੍ਪਿਤੇਨ ਸੁਟ੍ਠੁવਿਕਪ੍ਪਿਤੇਨ ਅਭਿਸਙ੍ਖਤੇਨ। ਏਤੇ ਮਯਂ ਸਬ੍ਬੇવ ਉਜੁਗਤਾ ਅવਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਮਾਨਸਾ ਹੁਤ੍વਾ ਤવ ਨਿਕੂਜਿਤਂ ਸੁਣੋਮਾਤਿ।
353.Khippanti imampi gāthaṃ purimanayeneva bhaṇati. Tassattho khippaṃ giraṃ eraya lahuṃ acirāyamāno vacanaṃ bhāsa, vagguṃ manoramaṃ bhagavā. Yathā suvaṇṇahaṃso gocarapaṭikkanto jātassaravanasaṇḍaṃ disvā gīvaṃ paggayha uccāretvā rattatuṇḍena saṇikaṃ ataramāno vagguṃ giraṃ nikūjati nicchāreti, evameva tvampi saṇikaṃ nikūja, iminā mahāpurisalakkhaṇaññatarena bindussarena suvikappitena suṭṭhuvikappitena abhisaṅkhatena. Ete mayaṃ sabbeva ujugatā avikkhittamānasā hutvā tava nikūjitaṃ suṇomāti.
੩੫੪. ਪਹੀਨਜਾਤਿਮਰਣਨ੍ਤਿ ਇਮਮ੍ਪਿ ਗਾਥਂ ਪੁਰਿਮਨਯੇਨੇવ ਭਣਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਨ ਸੇਸੇਤੀਤਿ ਅਸੇਸੋ, ਤਂ ਅਸੇਸਂ। ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾਦਯੋ વਿਯ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਸੇਸੇਤ੍વਾ ਪਹੀਨਜਾਤਿਮਰਣਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਨਿਗ੍ਗਯ੍ਹਾਤਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਯਾਚਿਤ੍વਾ ਨਿਬਨ੍ਧਿਤ੍વਾ। ਧੋਨਨ੍ਤਿ ਧੁਤਸਬ੍ਬਪਾਪਂ। વਦੇਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਕਥਾਪੇਸ੍ਸਾਮਿ ਧਮ੍ਮਂ। ਨ ਕਾਮਕਾਰੋ ਹਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾਨਨ੍ਤਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾਨਮੇવ ਹਿ ਕਾਮਕਾਰੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਯਂ ਪਤ੍ਥੇਨ੍ਤਿ ਞਾਤੁਂ વਾ વਤ੍ਤੁਂ વਾ, ਤਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ। ਸਙ੍ਖੇਯ੍ਯਕਾਰੋ ਚ ਤਥਾਗਤਾਨਨ੍ਤਿ ਤਥਾਗਤਾਨਂ ਪਨ વੀਮਂਸਕਾਰੋ ਪਞ੍ਞਾਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾ ਕਿਰਿਯਾ। ਤੇ ਯਂ ਪਤ੍ਥੇਨ੍ਤਿ ਞਾਤੁਂ વਾ વਤ੍ਤੁਂ વਾ, ਤਂ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ।
354.Pahīnajātimaraṇanti imampi gāthaṃ purimanayeneva bhaṇati. Tattha na sesetīti aseso, taṃ asesaṃ. Sotāpannādayo viya kiñci asesetvā pahīnajātimaraṇanti vuttaṃ hoti. Niggayhāti suṭṭhu yācitvā nibandhitvā. Dhonanti dhutasabbapāpaṃ. Vadessāmīti kathāpessāmi dhammaṃ. Na kāmakāro hi puthujjanānanti puthujjanānameva hi kāmakāro natthi, yaṃ patthenti ñātuṃ vā vattuṃ vā, taṃ na sakkonti. Saṅkheyyakāro ca tathāgatānanti tathāgatānaṃ pana vīmaṃsakāro paññāpubbaṅgamā kiriyā. Te yaṃ patthenti ñātuṃ vā vattuṃ vā, taṃ sakkontīti adhippāyo.
੩੫੫. ਇਦਾਨਿ ਤਂ ਸਙ੍ਖੇਯ੍ਯਕਾਰਂ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਸਮ੍ਪਨ੍ਨવੇਯ੍ਯਾਕਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਗਾਥਮਾਹ। ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਤਥਾ ਹਿ ਤવ ਭਗવਾ ਇਦਂ ਸਮੁਜ੍ਜੁਪਞ੍ਞਸ੍ਸ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਸਮੁਗ੍ਗਹੀਤਂ વੁਤ੍ਤਂ ਪવਤ੍ਤਿਤਂ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨવੇਯ੍ਯਾਕਰਣਂ, ‘‘ਸਨ੍ਤਤਿਮਹਾਮਤ੍ਤੋ ਸਤ੍ਤਤਾਲਮਤ੍ਤਂ ਅਬ੍ਭੁਗ੍ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਿਸ੍ਸਤਿ, ਸੁਪ੍ਪਬੁਦ੍ਧੋ ਸਕ੍ਕੋ ਸਤ੍ਤਮੇ ਦਿવਸੇ ਪਥવਿਂ ਪવਿਸਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਏવਮਾਦੀਸੁ ਅવਿਪਰੀਤਂ ਦਿਟ੍ਠਂ। ਤਤੋ ਪਨ ਸੁਟ੍ਠੁਤਰਂ ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਪਣਾਮੇਤ੍વਾ ਆਹ – ਅਯਮਞ੍ਜਲੀ ਪਚ੍ਛਿਮੋ ਸੁਪ੍ਪਣਾਮਿਤੋ, ਅਯਮਪਰੋਪਿ ਅਞ੍ਜਲੀ ਸੁਟ੍ਠੁਤਰਂ ਪਣਾਮਿਤੋ। ਮਾ ਮੋਹਯੀਤਿ ਮਾ ਨੋ ਅਕਥਨੇਨ ਮੋਹਯਿ ਜਾਨਂ ਜਾਨਨ੍ਤੋ ਕਪ੍ਪਸ੍ਸ ਗਤਿਂ। ਅਨੋਮਪਞ੍ਞਾਤਿ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਆਲਪਤਿ।
355. Idāni taṃ saṅkheyyakāraṃ pakāsento ‘‘sampannaveyyākaraṇa’’nti gāthamāha. Tassattho – tathā hi tava bhagavā idaṃ samujjupaññassa tattha tattha samuggahītaṃ vuttaṃ pavattitaṃ sampannaveyyākaraṇaṃ, ‘‘santatimahāmatto sattatālamattaṃ abbhuggantvā parinibbāyissati, suppabuddho sakko sattame divase pathaviṃ pavisissatī’’ti evamādīsu aviparītaṃ diṭṭhaṃ. Tato pana suṭṭhutaraṃ añjaliṃ paṇāmetvā āha – ayamañjalī pacchimo suppaṇāmito, ayamaparopi añjalī suṭṭhutaraṃ paṇāmito. Mā mohayīti mā no akathanena mohayi jānaṃ jānanto kappassa gatiṃ. Anomapaññāti bhagavantaṃ ālapati.
੩੫੬. ਪਰੋવਰਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਪਨ ਗਾਥਂ ਅਪਰੇਨਪਿ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਅਮੋਹਨਮੇવ ਯਾਚਨ੍ਤੋ ਆਹ। ਤਤ੍ਥ ਪਰੋવਰਨ੍ਤਿ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰવਸੇਨ ਸੁਨ੍ਦਰਾਸੁਨ੍ਦਰਂ ਦੂਰੇਸਨ੍ਤਿਕਂ વਾ। ਅਰਿਯਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਚਤੁਸਚ੍ਚਧਮ੍ਮਂ। વਿਦਿਤ੍વਾਤਿ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਿਤ੍વਾ। ਜਾਨਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਂ ਞੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮਂ ਜਾਨਨ੍ਤੋ। વਾਚਾਭਿਕਙ੍ਖਾਮੀਤਿ ਯਥਾ ਘਮ੍ਮਨਿ ਘਮ੍ਮਤਤ੍ਤੋ ਪੁਰਿਸੋ ਕਿਲਨ੍ਤੋ ਤਸਿਤੋ વਾਰਿਂ, ਏવਂ ਤੇ વਾਚਂ ਅਭਿਕਙ੍ਖਾਮਿ। ਸੁਤਂ ਪવਸ੍ਸਾਤਿ ਸੁਤਸਙ੍ਖਾਤਂ ਸਦ੍ਦਾਯਤਨਂ ਪવਸ੍ਸ ਪਗ੍ਘਰ ਮੁਞ੍ਚ ਪવਤ੍ਤੇਹਿ। ‘‘ਸੁਤਸ੍ਸ વਸ੍ਸਾ’’ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ, વੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਸ੍ਸ ਸਦ੍ਦਾਯਤਨਸ੍ਸ વੁਟ੍ਠਿਂ વਸ੍ਸਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
356.Parovaranti imaṃ pana gāthaṃ aparenapi pariyāyena amohanameva yācanto āha. Tattha parovaranti lokiyalokuttaravasena sundarāsundaraṃ dūresantikaṃ vā. Ariyadhammanti catusaccadhammaṃ. Viditvāti paṭivijjhitvā. Jānanti sabbaṃ ñeyyadhammaṃ jānanto. Vācābhikaṅkhāmīti yathā ghammani ghammatatto puriso kilanto tasito vāriṃ, evaṃ te vācaṃ abhikaṅkhāmi. Sutaṃ pavassāti sutasaṅkhātaṃ saddāyatanaṃ pavassa pagghara muñca pavattehi. ‘‘Sutassa vassā’’tipi pāṭho, vuttappakārassa saddāyatanassa vuṭṭhiṃ vassāti attho.
੩੫੭. ਇਦਾਨਿ ਯਾਦਿਸਂ વਾਚਂ ਅਭਿਕਙ੍ਖਤਿ, ਤਂ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੋ –
357. Idāni yādisaṃ vācaṃ abhikaṅkhati, taṃ pakāsento –
‘‘ਯਦਤ੍ਥਿਕਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਅਚਰੀ,
‘‘Yadatthikaṃ brahmacariyaṃ acarī,
ਕਪ੍ਪਾਯਨੋ ਕਚ੍ਚਿਸ੍ਸ ਤਂ ਅਮੋਘਂ।
Kappāyano kaccissa taṃ amoghaṃ;
ਨਿਬ੍ਬਾਯਿ ਸੋ ਆਦੁ ਸਉਪਾਦਿਸੇਸੋ,
Nibbāyi so ādu saupādiseso,
ਯਥਾ વਿਮੁਤ੍ਤੋ ਅਹੁ ਤਂ ਸੁਣੋਮਾ’’ਤਿ॥ –
Yathā vimutto ahu taṃ suṇomā’’ti. –
ਗਾਥਮਾਹ । ਤਤ੍ਥ ਕਪ੍ਪਾਯਨੋਤਿ ਕਪ੍ਪਮੇવ ਪੂਜਾવਸੇਨ ਭਣਤਿ। ਯਥਾ વਿਮੁਤ੍ਤੋਤਿ ‘‘ਕਿਂ ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁਯਾ ਯਥਾ ਅਸੇਕ੍ਖਾ, ਉਦਾਹੁ ਉਪਾਦਿਸੇਸਾਯ ਯਥਾ ਸੇਕ੍ਖਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਤਿ। ਸੇਸਮੇਤ੍ਥ ਪਾਕਟਮੇવ।
Gāthamāha . Tattha kappāyanoti kappameva pūjāvasena bhaṇati. Yathā vimuttoti ‘‘kiṃ anupādisesāya nibbānadhātuyā yathā asekkhā, udāhu upādisesāya yathā sekkhā’’ti pucchati. Sesamettha pākaṭameva.
੩੫੮. ਏવਂ ਦ੍વਾਦਸਹਿ ਗਾਥਾਹਿ ਯਾਚਿਤੋ ਭਗવਾ ਤਂ વਿਯਾਕਰੋਨ੍ਤੋ –
358. Evaṃ dvādasahi gāthāhi yācito bhagavā taṃ viyākaronto –
‘‘ਅਚ੍ਛੇਚ੍ਛਿ ਤਣ੍ਹਂ ਇਧ ਨਾਮਰੂਪੇ, (ਇਤਿ ਭਗવਾ)
‘‘Acchecchi taṇhaṃ idha nāmarūpe, (iti bhagavā)
ਕਣ੍ਹਸ੍ਸ ਸੋਤਂ ਦੀਘਰਤ੍ਤਾਨੁਸਯਿਤਂ।
Kaṇhassa sotaṃ dīgharattānusayitaṃ;
ਅਤਾਰਿ ਜਾਤਿਂ ਮਰਣਂ ਅਸੇਸਂ,
Atāri jātiṃ maraṇaṃ asesaṃ,
ਇਚ੍ਚਬ੍ਰવੀ ਭਗવਾ ਪਞ੍ਚਸੇਟ੍ਠੋ’’ਤਿ॥ –
Iccabravī bhagavā pañcaseṭṭho’’ti. –
ਗਾਥਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਪੁਰਿਮਪਦਸ੍ਸ ਤਾવ ਅਤ੍ਥੋ – ਯਾਪਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਨਾਮਰੂਪੇ ਕਾਮਤਣ੍ਹਾਦਿਭੇਦਾ ਤਣ੍ਹਾਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਅਪ੍ਪਹੀਨਟ੍ਠੇਨ ਅਨੁਸਯਿਤਾ ਕਣ੍ਹਨਾਮਕਸ੍ਸ ਮਾਰਸ੍ਸ ‘‘ਸੋਤ’’ਨ੍ਤਿਪਿ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਂ ਕਣ੍ਹਸ੍ਸ ਸੋਤਭੂਤਂ ਦੀਘਰਤ੍ਤਾਨੁਸਯਿਤਂ ਇਧ ਨਾਮਰੂਪੇ ਤਣ੍ਹਂ ਕਪ੍ਪਾਯਨੋ ਛਿਨ੍ਦੀਤਿ। ਇਤਿ ਭਗવਾਤਿ ਇਦਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਗੀਤਿਕਾਰਾਨਂ વਚਨਂ। ਅਤਾਰਿ ਜਾਤਿਂ ਮਰਣਂ ਅਸੇਸਨ੍ਤਿ ਸੋ ਤਂ ਤਣ੍ਹਂ ਛੇਤ੍વਾ ਅਸੇਸਂ ਜਾਤਿਮਰਣਂ ਅਤਾਰਿ, ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁਯਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਇਚ੍ਚਬ੍ਰવੀ ਭਗવਾ ਪਞ੍ਚਸੇਟ੍ਠੋਤਿ વਙ੍ਗੀਸੇਨ ਪੁਟ੍ਠੋ ਭਗવਾ ਏਤਦવੋਚ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਪਠਮਸਿਸ੍ਸਾਨਂ ਪਞ੍ਚવਗ੍ਗਿਯਾਨਂ ਸੇਟ੍ਠੋ, ਪਞ੍ਚਹਿ વਾ ਸਦ੍ਧਾਦੀਹਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਹਿ, ਸੀਲਾਦੀਹਿ વਾ ਧਮ੍ਮਕ੍ਖਨ੍ਧੇਹਿ ਅਤਿવਿਸਿਟ੍ਠੇਹਿ ਚਕ੍ਖੂਹਿ ਚ ਸੇਟ੍ਠੋਤਿ ਸਙ੍ਗੀਤਿਕਾਰਾਨਮੇવਿਦਂ વਚਨਂ।
Gāthamāha. Tattha purimapadassa tāva attho – yāpi imasmiṃ nāmarūpe kāmataṇhādibhedā taṇhādīgharattaṃ appahīnaṭṭhena anusayitā kaṇhanāmakassa mārassa ‘‘sota’’ntipi vuccati, taṃ kaṇhassa sotabhūtaṃ dīgharattānusayitaṃ idha nāmarūpe taṇhaṃ kappāyano chindīti. Iti bhagavāti idaṃ panettha saṅgītikārānaṃ vacanaṃ. Atāri jātiṃ maraṇaṃ asesanti so taṃ taṇhaṃ chetvā asesaṃ jātimaraṇaṃ atāri, anupādisesāya nibbānadhātuyā parinibbāyīti dasseti. Iccabravī bhagavā pañcaseṭṭhoti vaṅgīsena puṭṭho bhagavā etadavoca pañcannaṃ paṭhamasissānaṃ pañcavaggiyānaṃ seṭṭho, pañcahi vā saddhādīhi indriyehi, sīlādīhi vā dhammakkhandhehi ativisiṭṭhehi cakkhūhi ca seṭṭhoti saṅgītikārānamevidaṃ vacanaṃ.
੩੫੯. ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇ ਭਗવਤੋ ਭਾਸਿਤਮਭਿਨਨ੍ਦਮਾਨਸੋ વਙ੍ਗੀਸੋ ‘‘ਏਸ ਸੁਤ੍વਾ’’ਤਿਆਦਿਗਾਥਾਯੋ ਆਹ। ਤਤ੍ਥ ਪਠਮਗਾਥਾਯ ਇਸਿਸਤ੍ਤਮਾਤਿ ਭਗવਾ ਇਸਿ ਚ ਸਤ੍ਤਮੋ ਚ ਉਤ੍ਤਮਟ੍ਠੇਨ વਿਪਸ੍ਸੀਸਿਖੀવੇਸ੍ਸਭੂਕਕੁਸਨ੍ਧਕੋਣਾਗਮਨਕਸ੍ਸਪਨਾਮਕੇ ਛ ਇਸਯੋ ਅਤ੍ਤਨਾ ਸਹ ਸਤ੍ਤ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਪਾਤੁਭੂਤੋਤਿਪਿ ਇਸਿਸਤ੍ਤਮੋ, ਤਂ ਆਲਪਨ੍ਤੋ ਆਹ। ਨ ਮਂ વਞ੍ਚੇਸੀਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤਭਾવਂ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਮਂ ਨ વਞ੍ਚੇਸਿ, ਨ વਿਸਂવਾਦੇਸੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸੇਸਮੇਤ੍ਥ ਪਾਕਟਮੇવ।
359. Evaṃ vutte bhagavato bhāsitamabhinandamānaso vaṅgīso ‘‘esa sutvā’’tiādigāthāyo āha. Tattha paṭhamagāthāya isisattamāti bhagavā isi ca sattamo ca uttamaṭṭhena vipassīsikhīvessabhūkakusandhakoṇāgamanakassapanāmake cha isayo attanā saha satta karonto pātubhūtotipi isisattamo, taṃ ālapanto āha. Na maṃ vañcesīti yasmā parinibbuto, tasmā tassa parinibbutabhāvaṃ icchantaṃ maṃ na vañcesi, na visaṃvādesīti attho. Sesamettha pākaṭameva.
੩੬੦. ਦੁਤਿਯਗਾਥਾਯ ਯਸ੍ਮਾ ਮੁਤ੍ਯਪੇਕ੍ਖੋ વਿਹਾਸਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ ‘‘ਯਥਾવਾਦੀ ਤਥਾਕਾਰੀ, ਅਹੁ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾવਕੋ’’ਤਿ। ਮਚ੍ਚੁਨੋ ਜਾਲਂ ਤਤਨ੍ਤਿ ਤੇਭੂਮਕવਟ੍ਟੇ વਿਤ੍ਥਤਂ ਮਾਰਸ੍ਸ ਤਣ੍ਹਾਜਾਲਂ। ਮਾਯਾવਿਨੋਤਿ ਬਹੁਮਾਯਸ੍ਸ। ‘‘ਤਥਾ ਮਾਯਾવਿਨੋ’’ਤਿਪਿ ਕੇਚਿ ਪਠਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਯੋ ਅਨੇਕਾਹਿ ਮਾਯਾਹਿ ਅਨੇਕਕ੍ਖਤ੍ਤੁਮ੍ਪਿ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿ, ਤਸ੍ਸ ਤਥਾ ਮਾਯਾવਿਨੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ।
360. Dutiyagāthāya yasmā mutyapekkho vihāsi, tasmā taṃ sandhāyāha ‘‘yathāvādī tathākārī, ahu buddhassa sāvako’’ti. Maccuno jālaṃ tatanti tebhūmakavaṭṭe vitthataṃ mārassa taṇhājālaṃ. Māyāvinoti bahumāyassa. ‘‘Tathā māyāvino’’tipi keci paṭhanti, tesaṃ yo anekāhi māyāhi anekakkhattumpi bhagavantaṃ upasaṅkami, tassa tathā māyāvinoti adhippāyo.
੩੬੧. ਤਤਿਯਗਾਥਾਯ ਆਦੀਤਿ ਕਾਰਣਂ। ਉਪਾਦਾਨਸ੍ਸਾਤਿ વਟ੍ਟਸ੍ਸ। વਟ੍ਟਞ੍ਹਿ ਉਪਾਦਾਤਬ੍ਬਟ੍ਠੇਨ ਇਧ ‘‘ਉਪਾਦਾਨ’’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਸੇવ ਉਪਾਦਾਨਸ੍ਸ ਆਦਿਂ ਅવਿਜ੍ਜਾਤਣ੍ਹਾਦਿਭੇਦਂ ਕਾਰਣਂ ਅਦ੍ਦਸ ਕਪ੍ਪੋਤਿ ਏવਂ વਤ੍ਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ ਭਗવਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ વਦਤਿ। ਅਚ੍ਚਗਾ વਤਾਤਿ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋ વਤ। ਮਚ੍ਚੁਧੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਮਚ੍ਚੁ ਏਤ੍ਥ ਧਿਯਤੀਤਿ ਮਚ੍ਚੁਧੇਯ੍ਯਂ, ਤੇਭੂਮਕવਟ੍ਟਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿવਚਨਂ। ਤਂ ਸੁਦੁਤ੍ਤਰਂ ਮਚ੍ਚੁਧੇਯ੍ਯਂ ਅਚ੍ਚਗਾ વਤਾਤਿ વੇਦਜਾਤੋ ਭਣਤਿ। ਸੇਸਮੇਤ੍ਥ ਪਾਕਟਮੇવਾਤਿ।
361. Tatiyagāthāya ādīti kāraṇaṃ. Upādānassāti vaṭṭassa. Vaṭṭañhi upādātabbaṭṭhena idha ‘‘upādāna’’nti vuttaṃ, tasseva upādānassa ādiṃ avijjātaṇhādibhedaṃ kāraṇaṃ addasa kappoti evaṃ vattuṃ vaṭṭati bhagavāti adhippāyena vadati. Accagā vatāti atikkanto vata. Maccudheyyanti maccu ettha dhiyatīti maccudheyyaṃ, tebhūmakavaṭṭassetaṃ adhivacanaṃ. Taṃ suduttaraṃ maccudheyyaṃ accagā vatāti vedajāto bhaṇati. Sesamettha pākaṭamevāti.
ਪਰਮਤ੍ਥਜੋਤਿਕਾਯ ਖੁਦ੍ਦਕ-ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ
Paramatthajotikāya khuddaka-aṭṭhakathāya
ਸੁਤ੍ਤਨਿਪਾਤ-ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ ਨਿਗ੍ਰੋਧਕਪ੍ਪਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Suttanipāta-aṭṭhakathāya nigrodhakappasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਸੁਤ੍ਤਨਿਪਾਤਪਾਲ਼ਿ • Suttanipātapāḷi / ੧੨. ਨਿਗ੍ਰੋਧਕਪ੍ਪਸੁਤ੍ਤਂ • 12. Nigrodhakappasuttaṃ
