| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สุตฺตนิปาตปาฬิ • Suttanipātapāḷi |
๑๒. นิโคฺรธกปฺปสุตฺตํ
12. Nigrodhakappasuttaṃ
เอวํ เม สุตํ – เอกํ สมยํ ภควา อาฬวิยํ วิหรติ อคฺคาฬเว เจติเยฯ เตน โข ปน สมเยน อายสฺมโต วงฺคีสสฺส อุปชฺฌาโย นิโคฺรธกโปฺป นาม เถโร อคฺคาฬเว เจติเย อจิรปรินิพฺพุโต โหติฯ อถ โข อายสฺมโต วงฺคีสสฺส รโหคตสฺส ปฎิสลฺลีนสฺส เอวํ เจตโส ปริวิตโกฺก อุทปาทิ – ‘‘ปรินิพฺพุโต นุ โข เม อุปชฺฌาโย อุทาหุ โน ปรินิพฺพุโต’’ติ? อถ โข อายสฺมา วงฺคีโส สายนฺหสมยํ ปฎิสลฺลานา วุฎฺฐิโต เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิฯ เอกมนฺตํ นิสิโนฺน โข อายสฺมา วงฺคีโส ภควนฺตํ เอตทโวจ – ‘‘อิธ มยฺหํ, ภเนฺต, รโหคตสฺส ปฎิสลฺลีนสฺส เอวํ เจตโส ปริวิตโกฺก อุทปาทิ – ‘ปรินิพฺพุโต นุ โข เม อุปชฺฌาโย, อุทาหุ โน ปรินพฺพุโต’’’ติฯ อถ โข อายสฺมา วงฺคีโส อุฎฺฐายาสนา เอกํสํ จีวรํ กตฺวา เยน ภควา เตนญฺชลิํ ปณาเมตฺวา ภควนฺตํ คาถาย อชฺฌภาสิ –
Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā āḷaviyaṃ viharati aggāḷave cetiye. Tena kho pana samayena āyasmato vaṅgīsassa upajjhāyo nigrodhakappo nāma thero aggāḷave cetiye aciraparinibbuto hoti. Atha kho āyasmato vaṅgīsassa rahogatassa paṭisallīnassa evaṃ cetaso parivitakko udapādi – ‘‘parinibbuto nu kho me upajjhāyo udāhu no parinibbuto’’ti? Atha kho āyasmā vaṅgīso sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā vaṅgīso bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘idha mayhaṃ, bhante, rahogatassa paṭisallīnassa evaṃ cetaso parivitakko udapādi – ‘parinibbuto nu kho me upajjhāyo, udāhu no parinabbuto’’’ti. Atha kho āyasmā vaṅgīso uṭṭhāyāsanā ekaṃsaṃ cīvaraṃ katvā yena bhagavā tenañjaliṃ paṇāmetvā bhagavantaṃ gāthāya ajjhabhāsi –
๓๔๕.
345.
‘‘ปุจฺฉาม 1 สตฺถารมโนมปญฺญํ, ทิเฎฺฐว ธเมฺม โย วิจิกิจฺฉานํ เฉตฺตา;
‘‘Pucchāma 2 satthāramanomapaññaṃ, diṭṭheva dhamme yo vicikicchānaṃ chettā;
อคฺคาฬเว กาลมกาสิ ภิกฺขุ, ญาโต ยสสฺสี อภินิพฺพุตโตฺตฯ
Aggāḷave kālamakāsi bhikkhu, ñāto yasassī abhinibbutatto.
๓๔๖.
346.
‘‘นิโคฺรธกโปฺป อิติ ตสฺส นามํ, ตยา กตํ ภควา พฺราหฺมณสฺส;
‘‘Nigrodhakappo iti tassa nāmaṃ, tayā kataṃ bhagavā brāhmaṇassa;
โส ตํ นมสฺสํ อจริ มุตฺยเปโกฺข, อารทฺธวีริโย ทฬฺหธมฺมทสฺสีฯ
So taṃ namassaṃ acari mutyapekkho, āraddhavīriyo daḷhadhammadassī.
๓๔๗.
347.
‘‘ตํ สาวกํ สกฺย 3 มยมฺปิ สเพฺพ, อญฺญาตุมิจฺฉาม สมนฺตจกฺขุ;
‘‘Taṃ sāvakaṃ sakya 4 mayampi sabbe, aññātumicchāma samantacakkhu;
สมวฎฺฐิตา โน สวนาย โสตา, ตุวํ โน สตฺถา ตฺวมนุตฺตโรสิฯ
Samavaṭṭhitā no savanāya sotā, tuvaṃ no satthā tvamanuttarosi.
๓๔๘.
348.
‘‘ฉิเนฺทว โน วิจิกิจฺฉํ พฺรูหิ เมตํ, ปรินิพฺพุตํ เวทย ภูริปญฺญ;
‘‘Chindeva no vicikicchaṃ brūhi metaṃ, parinibbutaṃ vedaya bhūripañña;
มเชฺฌว 5 โน ภาส สมนฺตจกฺขุ, สโกฺกว เทวาน สหสฺสเนโตฺตฯ
Majjheva 6 no bhāsa samantacakkhu, sakkova devāna sahassanetto.
๓๔๙.
349.
‘‘เย เกจิ คนฺถา อิธ โมหมคฺคา, อญฺญาณปกฺขา วิจิกิจฺฉฐานา;
‘‘Ye keci ganthā idha mohamaggā, aññāṇapakkhā vicikicchaṭhānā;
ตถาคตํ ปตฺวา น เต ภวนฺติ, จกฺขุญฺหิ เอตํ ปรมํ นรานํฯ
Tathāgataṃ patvā na te bhavanti, cakkhuñhi etaṃ paramaṃ narānaṃ.
๓๕๐.
350.
‘‘โน เจ หิ ชาตุ ปุริโส กิเลเส, วาโต ยถา อพฺภธนํ วิหาเน;
‘‘No ce hi jātu puriso kilese, vāto yathā abbhadhanaṃ vihāne;
ตโมวสฺส นิวุโต สพฺพโลโก, น โชติมโนฺตปิ นรา ตเปยฺยุํฯ
Tamovassa nivuto sabbaloko, na jotimantopi narā tapeyyuṃ.
๓๕๑.
351.
‘‘ธีรา จ ปโชฺชตกรา ภวนฺติ, ตํ ตํ อหํ วีร 7 ตเถว มเญฺญ;
‘‘Dhīrā ca pajjotakarā bhavanti, taṃ taṃ ahaṃ vīra 8 tatheva maññe;
วิปสฺสินํ ชานมุปาคมุมฺหา 9, ปริสาสุ โน อาวิกโรหิ กปฺปํฯ
Vipassinaṃ jānamupāgamumhā 10, parisāsu no āvikarohi kappaṃ.
๓๕๒.
352.
‘‘ขิปฺปํ คิรํ เอรย วคฺคุ วคฺคุํ, หํโสว ปคฺคยฺห สณิกํ 11 นิกูช;
‘‘Khippaṃ giraṃ eraya vaggu vagguṃ, haṃsova paggayha saṇikaṃ 12 nikūja;
พินฺทุสฺสเรน สุวิกปฺปิเตน, สเพฺพว เต อุชฺชุคตา สุโณมฯ
Bindussarena suvikappitena, sabbeva te ujjugatā suṇoma.
๓๕๓.
353.
‘‘ปหีนชาติมรณํ อเสสํ, นิคฺคยฺห โธนํ 13 วเทสฺสามิ ธมฺมํ;
‘‘Pahīnajātimaraṇaṃ asesaṃ, niggayha dhonaṃ 14 vadessāmi dhammaṃ;
น กามกาโร หิ ปุถุชฺชนานํ, สเงฺขยฺยกาโร จ 15 ตถาคตานํฯ
Na kāmakāro hi puthujjanānaṃ, saṅkheyyakāro ca 16 tathāgatānaṃ.
๓๕๔.
354.
‘‘สมฺปนฺนเวยฺยากรณํ ตเวทํ, สมุชฺชุปญฺญสฺส 17 สมุคฺคหีตํ;
‘‘Sampannaveyyākaraṇaṃ tavedaṃ, samujjupaññassa 18 samuggahītaṃ;
อยมญฺชลี ปจฺฉิโม สุปฺปณามิโต, มา โมหยี ชานมโนมปญฺญฯ
Ayamañjalī pacchimo suppaṇāmito, mā mohayī jānamanomapañña.
๓๕๕.
355.
‘‘ปโรวรํ 19 อริยธมฺมํ วิทิตฺวา, มา โมหยี ชานมโนมวีร;
‘‘Parovaraṃ 20 ariyadhammaṃ viditvā, mā mohayī jānamanomavīra;
วาริํ ยถา ฆมฺมนิ ฆมฺมตโตฺต, วาจาภิกงฺขามิ สุตํ ปวสฺส 21ฯ
Vāriṃ yathā ghammani ghammatatto, vācābhikaṅkhāmi sutaṃ pavassa 22.
๓๕๖.
356.
‘‘ยทตฺถิกํ 23 พฺรหฺมจริยํ อจรี, กปฺปายโน กจฺจิสฺส ตํ อโมฆํ;
‘‘Yadatthikaṃ 24 brahmacariyaṃ acarī, kappāyano kaccissa taṃ amoghaṃ;
นิพฺพายิ โส อาทุ สอุปาทิเสโส, ยถา วิมุโตฺต อหุ ตํ สุโณม’’ฯ
Nibbāyi so ādu saupādiseso, yathā vimutto ahu taṃ suṇoma’’.
๓๕๗.
357.
อตาริ ชาติํ มรณํ อเสสํ,’’
Atāri jātiṃ maraṇaṃ asesaṃ,’’
อิจฺจพฺรวี ภควา ปญฺจเสโฎฺฐฯ
Iccabravī bhagavā pañcaseṭṭho.
๓๕๘.
358.
‘‘เอส สุตฺวา ปสีทามิ, วโจ เต อิสิสตฺตม;
‘‘Esa sutvā pasīdāmi, vaco te isisattama;
อโมฆํ กิร เม ปุฎฺฐํ, น มํ วเญฺจสิ พฺราหฺมโณฯ
Amoghaṃ kira me puṭṭhaṃ, na maṃ vañcesi brāhmaṇo.
๓๕๙.
359.
‘‘ยถาวาที ตถาการี, อหุ พุทฺธสฺส สาวโก;
‘‘Yathāvādī tathākārī, ahu buddhassa sāvako;
อจฺฉิทา มจฺจุโน ชาลํ, ตตํ มายาวิโน ทฬฺหํฯ
Acchidā maccuno jālaṃ, tataṃ māyāvino daḷhaṃ.
๓๖๐.
360.
‘‘อทฺทสา ภควา อาทิํ, อุปาทานสฺส กปฺปิโย;
‘‘Addasā bhagavā ādiṃ, upādānassa kappiyo;
อจฺจคา วต กปฺปายโน, มจฺจุเธยฺยํ สุทุตฺตร’’นฺติฯ
Accagā vata kappāyano, maccudheyyaṃ suduttara’’nti.
นิโคฺรธกปฺปสุตฺตํ ทฺวาทสมํ นิฎฺฐิตํฯ
Nigrodhakappasuttaṃ dvādasamaṃ niṭṭhitaṃ.
Footnotes:
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ขุทฺทกนิกาย (อฎฺฐกถา) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / สุตฺตนิปาต-อฎฺฐกถา • Suttanipāta-aṭṭhakathā / ๑๒. นิโคฺรธกปฺปสุตฺต-(วงฺคีสสุตฺต)-วณฺณนา • 12. Nigrodhakappasutta-(vaṅgīsasutta)-vaṇṇanā
