Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ชาตกปาฬิ • Jātakapāḷi

    ๑๘. ปณฺณาสนิปาโต

    18. Paṇṇāsanipāto

    ๕๒๖. นิฬินิกาชาตกํ (๑)

    526. Niḷinikājātakaṃ (1)

    .

    1.

    ‘‘อุทฺทยฺหเต 1 ชนปโท, รฎฺฐญฺจาปิ วินสฺสติ;

    ‘‘Uddayhate 2 janapado, raṭṭhañcāpi vinassati;

    เอหิ นิฬินิเก 3 คจฺฉ, ตํ เม พฺราหฺมณมานย’’ฯ

    Ehi niḷinike 4 gaccha, taṃ me brāhmaṇamānaya’’.

    .

    2.

    ‘‘นาหํ ทุกฺขกฺขมา ราช, นาหํ อทฺธานโกวิทา;

    ‘‘Nāhaṃ dukkhakkhamā rāja, nāhaṃ addhānakovidā;

    กถํ อหํ คมิสฺสามิ, วนํ กุญฺชรเสวิตํ’’ฯ

    Kathaṃ ahaṃ gamissāmi, vanaṃ kuñjarasevitaṃ’’.

    .

    3.

    ‘‘ผีตํ ชนปทํ คนฺตฺวา, หตฺถินา จ รเถน จ;

    ‘‘Phītaṃ janapadaṃ gantvā, hatthinā ca rathena ca;

    ทารุสงฺฆาฎยาเนน, เอวํ คจฺฉ นิฬินิเกฯ

    Dārusaṅghāṭayānena, evaṃ gaccha niḷinike.

    .

    4.

    ‘‘หตฺถิอสฺสรเถ ปตฺตี, คเจฺฉวาทาย ขตฺติเย;

    ‘‘Hatthiassarathe pattī, gacchevādāya khattiye;

    ตเวว วณฺณรูเปน, วสํ ตมานยิสฺสสิ’’ฯ

    Taveva vaṇṇarūpena, vasaṃ tamānayissasi’’.

    .

    5.

    ‘‘กทลีธชปญฺญาโณ, อาภุชีปริวาริโต;

    ‘‘Kadalīdhajapaññāṇo, ābhujīparivārito;

    เอโส ปทิสฺสติ รโมฺม, อิสิสิงฺคสฺส อสฺสโมฯ

    Eso padissati rammo, isisiṅgassa assamo.

    .

    6.

    ‘‘เอโส อคฺคิสฺส สงฺขาโต, เอโส ธูโม ปทิสฺสติ;

    ‘‘Eso aggissa saṅkhāto, eso dhūmo padissati;

    มเญฺญ โน อคฺคิํ หาเปติ, อิสิสิโงฺค มหิทฺธิโก’’ฯ

    Maññe no aggiṃ hāpeti, isisiṅgo mahiddhiko’’.

    .

    7.

    ‘‘ตญฺจ ทิสฺวาน อายนฺติํ, อามุตฺตมณิกุณฺฑลํ;

    ‘‘Tañca disvāna āyantiṃ, āmuttamaṇikuṇḍalaṃ;

    อิสิสิโงฺค ปาวิสิ ภีโต, อสฺสมํ ปณฺณฉาทนํฯ

    Isisiṅgo pāvisi bhīto, assamaṃ paṇṇachādanaṃ.

    .

    8.

    ‘‘อสฺสมสฺส จ สา ทฺวาเร, เคณฺฑุเกนสฺส 5 กีฬติ;

    ‘‘Assamassa ca sā dvāre, geṇḍukenassa 6 kīḷati;

    วิทํสยนฺตี องฺคานิ, คุยฺหํ ปกาสิตานิ จฯ

    Vidaṃsayantī aṅgāni, guyhaṃ pakāsitāni ca.

    .

    9.

    ‘‘ตญฺจ ทิสฺวาน กีฬนฺติํ, ปณฺณสาลคโต ชฎี;

    ‘‘Tañca disvāna kīḷantiṃ, paṇṇasālagato jaṭī;

    อสฺสมา นิกฺขมิตฺวาน, อิทํ วจนมพฺรวิฯ

    Assamā nikkhamitvāna, idaṃ vacanamabravi.

    ๑๐.

    10.

    ‘‘อโมฺภ โก นาม โส รุโกฺข, ยสฺส เตวํคตํ ผลํ;

    ‘‘Ambho ko nāma so rukkho, yassa tevaṃgataṃ phalaṃ;

    ทูเรปิ ขิตฺตํ ปเจฺจติ, น ตํ โอหาย คจฺฉติ’’ฯ

    Dūrepi khittaṃ pacceti, na taṃ ohāya gacchati’’.

    ๑๑.

    11.

    ‘‘อสฺสมสฺส มม 7 พฺรเหฺม, สมีเป คนฺธมาทเน;

    ‘‘Assamassa mama 8 brahme, samīpe gandhamādane;

    พหโว 9 ตาทิสา รุกฺขา, ยสฺส เตวํคตํ ผลํ;

    Bahavo 10 tādisā rukkhā, yassa tevaṃgataṃ phalaṃ;

    ทูเรปิ ขิตฺตํ ปเจฺจติ, น มํ โอหาย คจฺฉติ’’ฯ

    Dūrepi khittaṃ pacceti, na maṃ ohāya gacchati’’.

    ๑๒.

    12.

    ‘‘เอตู 11 ภวํ อสฺสมิมํ อเทตุ, ปชฺชญฺจ ภกฺขญฺจ ปฎิจฺฉ ทมฺมิ;

    ‘‘Etū 12 bhavaṃ assamimaṃ adetu, pajjañca bhakkhañca paṭiccha dammi;

    อิทมาสนํ อตฺร ภวํ นิสีทตุ, อิโต ภวํ มูลผลานิ ภุญฺชตุ’’ 13

    Idamāsanaṃ atra bhavaṃ nisīdatu, ito bhavaṃ mūlaphalāni bhuñjatu’’ 14.

    ๑๓.

    13.

    ‘‘กิํ เต อิทํ อูรูนมนฺตรสฺมิํ, สุปิจฺฉิตํ กณฺหริวปฺปกาสติ;

    ‘‘Kiṃ te idaṃ ūrūnamantarasmiṃ, supicchitaṃ kaṇharivappakāsati;

    อกฺขาหิ เม ปุจฺฉิโต เอตมตฺถํ, โกเส นุ เต อุตฺตมงฺคํ ปวิฎฺฐํ’’ฯ

    Akkhāhi me pucchito etamatthaṃ, kose nu te uttamaṅgaṃ paviṭṭhaṃ’’.

    ๑๔.

    14.

    ‘‘อหํ วเน มูลผเลสนํ จรํ, อาสาทยิํ 15 อจฺฉํ สุโฆรรูปํ;

    ‘‘Ahaṃ vane mūlaphalesanaṃ caraṃ, āsādayiṃ 16 acchaṃ sughorarūpaṃ;

    โส มํ ปติตฺวา สหสาชฺฌปโตฺต, ปนุชฺช มํ อพฺพหิ 17 อุตฺตมงฺคํฯ

    So maṃ patitvā sahasājjhapatto, panujja maṃ abbahi 18 uttamaṅgaṃ.

    ๑๕.

    15.

    ‘‘สฺวายํ วโณ ขชฺชติ กณฺฑุวายติ, สพฺพญฺจ กาลํ น ลภามิ สาตํ;

    ‘‘Svāyaṃ vaṇo khajjati kaṇḍuvāyati, sabbañca kālaṃ na labhāmi sātaṃ;

    ปโห ภวํ กณฺฑุมิมํ วิเนตุํ, กุรุตํ ภวํ ยาจิโต พฺราหฺมณตฺถํ’’ฯ

    Paho bhavaṃ kaṇḍumimaṃ vinetuṃ, kurutaṃ bhavaṃ yācito brāhmaṇatthaṃ’’.

    ๑๖.

    16.

    ‘‘คมฺภีรรูโป เต วโณ สโลหิโต, อปูติโก วณคโนฺธ 19 มหา จ;

    ‘‘Gambhīrarūpo te vaṇo salohito, apūtiko vaṇagandho 20 mahā ca;

    กโรมิ เต กิญฺจิ กสายโยคํ, ยถา ภวํ ปรมสุขี ภเวยฺย’’ฯ

    Karomi te kiñci kasāyayogaṃ, yathā bhavaṃ paramasukhī bhaveyya’’.

    ๑๗.

    17.

    ‘‘น มนฺตโยคา น กสายโยคา, น โอสธา พฺรหฺมจาริ 21 กมนฺติ;

    ‘‘Na mantayogā na kasāyayogā, na osadhā brahmacāri 22 kamanti;

    ฆเฎฺฎ มุทุเกน 23 วิเนหิ กณฺฑุํ 24, ยถา อหํ ปรมสุขี ภเวยฺยํ’’ฯ

    Ghaṭṭe mudukena 25 vinehi kaṇḍuṃ 26, yathā ahaṃ paramasukhī bhaveyyaṃ’’.

    ๑๘.

    18.

    ‘‘อิโต นุ โภโต กตเมน อสฺสโม, กจฺจิ ภวํ อภิรมสิ 27 อรเญฺญ;

    ‘‘Ito nu bhoto katamena assamo, kacci bhavaṃ abhiramasi 28 araññe;

    กจฺจิ นุ เต 29 มูลผลํ ปหูตํ, กจฺจิ ภวนฺตํ น วิหิํสนฺติ วาฬา’’ฯ

    Kacci nu te 30 mūlaphalaṃ pahūtaṃ, kacci bhavantaṃ na vihiṃsanti vāḷā’’.

    ๑๙.

    19.

    ‘‘อิโต อุชุํ อุตฺตรายํ ทิสายํ, เขมานที หิมวตา ปภาวี 31;

    ‘‘Ito ujuṃ uttarāyaṃ disāyaṃ, khemānadī himavatā pabhāvī 32;

    ตสฺสา ตีเร อสฺสโม มยฺห รโมฺม, อโห ภวํ อสฺสมํ มยฺหํ ปเสฺสฯ

    Tassā tīre assamo mayha rammo, aho bhavaṃ assamaṃ mayhaṃ passe.

    ๒๐.

    20.

    ‘‘อมฺพา จ สาลา ติลกา จ ชมฺพุโย, อุทฺทาลกา ปาฎลิโย จ ผุลฺลา;

    ‘‘Ambā ca sālā tilakā ca jambuyo, uddālakā pāṭaliyo ca phullā;

    สมนฺตโต กิมฺปุริสาภิคีตํ, อโห ภวํ อสฺสมํ มยฺหํ ปเสฺสฯ

    Samantato kimpurisābhigītaṃ, aho bhavaṃ assamaṃ mayhaṃ passe.

    ๒๑.

    21.

    ‘‘ตาลา จ มูลา จ ผลา จ เมตฺถ, วเณฺณน คเนฺธน อุเปตรูปํ;

    ‘‘Tālā ca mūlā ca phalā ca mettha, vaṇṇena gandhena upetarūpaṃ;

    ตํ ภูมิภาเคหิ อุเปตรูปํ, อโห ภวํ อสฺสมํ มยฺหํ ปเสฺสฯ

    Taṃ bhūmibhāgehi upetarūpaṃ, aho bhavaṃ assamaṃ mayhaṃ passe.

    ๒๑.

    21.

    ‘‘ผลา จ มูลา จ ปหูตเมตฺถ, วเณฺณน คเนฺธน รเสนุเปตา;

    ‘‘Phalā ca mūlā ca pahūtamettha, vaṇṇena gandhena rasenupetā;

    อายนฺติ จ ลุทฺทกา ตํ ปเทสํ, มา เม ตโต มูลผลํ อหาสุํ’’ฯ

    Āyanti ca luddakā taṃ padesaṃ, mā me tato mūlaphalaṃ ahāsuṃ’’.

    ๒๓.

    23.

    ‘‘ปิตา มมํ มูลผเลสนํ คโต, อิทานิ อาคจฺฉติ สายกาเล;

    ‘‘Pitā mamaṃ mūlaphalesanaṃ gato, idāni āgacchati sāyakāle;

    อุโภว คจฺฉามเส อสฺสมํ ตํ, ยาว ปิตา มูลผลโต เอตุ’’ฯ

    Ubhova gacchāmase assamaṃ taṃ, yāva pitā mūlaphalato etu’’.

    ๒๔.

    24.

    ‘‘อเญฺญ พหู อิสโย สาธุรูปา, ราชีสโย อนุมเคฺค วสนฺติ;

    ‘‘Aññe bahū isayo sādhurūpā, rājīsayo anumagge vasanti;

    เต เยว ปุเจฺฉสิ มมสฺสมํ ตํ, เต ตํ นยิสฺสนฺติ มมํ สกาเส’’ฯ

    Te yeva pucchesi mamassamaṃ taṃ, te taṃ nayissanti mamaṃ sakāse’’.

    ๒๕.

    25.

    ‘‘น เต กฎฺฐานิ ภินฺนานิ, น เต อุทกมาภตํ;

    ‘‘Na te kaṭṭhāni bhinnāni, na te udakamābhataṃ;

    อคฺคีปิ เต น หาปิโต 33, กิํ นุ มโนฺทว ฌายสิฯ

    Aggīpi te na hāpito 34, kiṃ nu mandova jhāyasi.

    ๒๖.

    26.

    ‘‘ภินฺนานิ กฎฺฐานิ หุโต จ อคฺคิ, ตปนีปิ เต สมิตา พฺรหฺมจารี 35;

    ‘‘Bhinnāni kaṭṭhāni huto ca aggi, tapanīpi te samitā brahmacārī 36;

    ปีฐญฺจ มยฺหํ อุทกญฺจ โหติ, รมสิ ตุวํ 37 พฺรหฺมภูโต ปุรตฺถาฯ

    Pīṭhañca mayhaṃ udakañca hoti, ramasi tuvaṃ 38 brahmabhūto puratthā.

    ๒๗.

    27.

    ‘‘อภินฺนกโฎฺฐสิ อนาภโตทโก, อหาปิตคฺคีสิ 39 อสิทฺธโภชโน 40;

    ‘‘Abhinnakaṭṭhosi anābhatodako, ahāpitaggīsi 41 asiddhabhojano 42;

    น เม ตุวํ อาลปสี มมชฺช, นฎฺฐํ นุ กิํ เจตสิกญฺจ ทุกฺขํ’’ฯ

    Na me tuvaṃ ālapasī mamajja, naṭṭhaṃ nu kiṃ cetasikañca dukkhaṃ’’.

    ๒๘.

    28.

    ‘‘อิธาคมา ชฎิโล พฺรหฺมจารี, สุทสฺสเนโยฺย สุตนู วิเนติ;

    ‘‘Idhāgamā jaṭilo brahmacārī, sudassaneyyo sutanū vineti;

    เนวาติทีโฆ น ปนาติรโสฺส, สุกณฺหกณฺหจฺฉทเนหิ โภโตฯ

    Nevātidīgho na panātirasso, sukaṇhakaṇhacchadanehi bhoto.

    ๒๙.

    29.

    ‘‘อมสฺสุชาโต อปุราณวณฺณี, อาธารรูปญฺจ ปนสฺส กเณฺฐ;

    ‘‘Amassujāto apurāṇavaṇṇī, ādhārarūpañca panassa kaṇṭhe;

    เทฺว ยมา 43 คณฺฑา อุเรสุ ชาตา, สุวณฺณตินฺทุกนิภา 44 ปภสฺสราฯ

    Dve yamā 45 gaṇḍā uresu jātā, suvaṇṇatindukanibhā 46 pabhassarā.

    ๓๐.

    30.

    ‘‘มุขญฺจ ตสฺส ภุสทสฺสเนยฺยํ, กเณฺณสุ ลมฺพนฺติ จ กุญฺจิตคฺคา;

    ‘‘Mukhañca tassa bhusadassaneyyaṃ, kaṇṇesu lambanti ca kuñcitaggā;

    เต โชตเร จรโต มาณวสฺส, สุตฺตญฺจ ยํ สํยมนํ ชฎานํฯ

    Te jotare carato māṇavassa, suttañca yaṃ saṃyamanaṃ jaṭānaṃ.

    ๓๑.

    31.

    ‘‘อญฺญา จ ตสฺส สํยมานิ 47 จตโสฺส, นีลา ปีตา 48 โลหิติกา 49 จ เสตา;

    ‘‘Aññā ca tassa saṃyamāni 50 catasso, nīlā pītā 51 lohitikā 52 ca setā;

    ตา ปิํสเร 53 จรโต มาณวสฺส, ติริฎิ 54 สงฺฆาริว ปาวุสมฺหิฯ

    Tā piṃsare 55 carato māṇavassa, tiriṭi 56 saṅghāriva pāvusamhi.

    ๓๒.

    32.

    ‘‘น มิขลํ มุญฺชมยํ ธาเรติ, น สนฺถเร 57 โน ปน ปพฺพชสฺส;

    ‘‘Na mikhalaṃ muñjamayaṃ dhāreti, na santhare 58 no pana pabbajassa;

    ตา โชตเร ชฆนนฺตเร 59 วิลคฺคา, สเตรตา วิชฺชุริวนฺตลิเกฺขฯ

    Tā jotare jaghanantare 60 vilaggā, sateratā vijjurivantalikkhe.

    ๓๓.

    33.

    ‘‘อขีลกานิ จ อวณฺฎกานิ, เหฎฺฐา นภฺยา กฎิสโมหิตานิ;

    ‘‘Akhīlakāni ca avaṇṭakāni, heṭṭhā nabhyā kaṭisamohitāni;

    อฆฎฺฎิตา นิจฺจกีฬํ กโรนฺติ, หํ ตาต กิํรุกฺขผลานิ ตานิฯ

    Aghaṭṭitā niccakīḷaṃ karonti, haṃ tāta kiṃrukkhaphalāni tāni.

    ๓๔.

    34.

    ‘‘ชฎา จ ตสฺส ภุสทสฺสเนยฺยา, ปโรสตํ เวลฺลิตคฺคา สุคนฺธา;

    ‘‘Jaṭā ca tassa bhusadassaneyyā, parosataṃ vellitaggā sugandhā;

    เทฺวธา สิโร สาธุ วิภตฺตรูโป, อโห นุ โข มยฺห ตถา ชฎาสฺสุฯ

    Dvedhā siro sādhu vibhattarūpo, aho nu kho mayha tathā jaṭāssu.

    ๓๕.

    35.

    ‘‘ยทา จ โส ปกิรติ ตา ชฎาโย, วเณฺณน คเนฺธน อุเปตรูปา;

    ‘‘Yadā ca so pakirati tā jaṭāyo, vaṇṇena gandhena upetarūpā;

    นีลุปฺปลํ วาตสเมริตํว, ตเถว สํวาติ ปนสฺสโม อยํฯ

    Nīluppalaṃ vātasameritaṃva, tatheva saṃvāti panassamo ayaṃ.

    ๓๖.

    36.

    ‘‘ปโงฺก จ ตสฺส ภุสทสฺสเนโยฺย, เนตาทิโส ยาทิโส มยฺหํ กาเย 61;

    ‘‘Paṅko ca tassa bhusadassaneyyo, netādiso yādiso mayhaṃ kāye 62;

    โส วายตี เอริโต มาลุเตน, วนํ ยถา อคฺคคิเมฺห สุผุลฺลํฯ

    So vāyatī erito mālutena, vanaṃ yathā aggagimhe suphullaṃ.

    ๓๗.

    37.

    ‘‘นิหนฺติ โส รุกฺขผลํ ปถพฺยา, สุจิตฺตรูปํ รุจิรํ ทสฺสเนยฺยํ;

    ‘‘Nihanti so rukkhaphalaṃ pathabyā, sucittarūpaṃ ruciraṃ dassaneyyaṃ;

    ขิตฺตญฺจ ตสฺส ปุนเรติ หตฺถํ, หํ ตาต กิํรุกฺขผลํ นุ โข ตํฯ

    Khittañca tassa punareti hatthaṃ, haṃ tāta kiṃrukkhaphalaṃ nu kho taṃ.

    ๓๘.

    38.

    ‘‘ทนฺตา จ ตสฺส ภุสทสฺสเนยฺยา, สุทฺธา สมา สงฺขวรูปปนฺนา;

    ‘‘Dantā ca tassa bhusadassaneyyā, suddhā samā saṅkhavarūpapannā;

    มโน ปสาเทนฺติ วิวริยมานา, น หิ 63 นูน โส สากมขาทิ เตหิฯ

    Mano pasādenti vivariyamānā, na hi 64 nūna so sākamakhādi tehi.

    ๓๙.

    39.

    ‘‘อกกฺกสํ อคฺคฬิตํ มุหุํ มุทุํ, อุชุํ อนุทฺธตํ อจปลมสฺส ภาสิตํ;

    ‘‘Akakkasaṃ aggaḷitaṃ muhuṃ muduṃ, ujuṃ anuddhataṃ acapalamassa bhāsitaṃ;

    รุทํ มนุญฺญํ กรวีกสุสฺสรํ, หทยงฺคมํ รญฺชยเตว เม มโนฯ

    Rudaṃ manuññaṃ karavīkasussaraṃ, hadayaṅgamaṃ rañjayateva me mano.

    ๔๐.

    40.

    ‘‘พินฺทุสฺสโร นาติวิสฎฺฐวาโกฺย 65, น นูน สชฺฌายมติปฺปยุโตฺต;

    ‘‘Bindussaro nātivisaṭṭhavākyo 66, na nūna sajjhāyamatippayutto;

    อิจฺฉามิ โภ 67 ตํ ปุนเทว ทฎฺฐุํ, มิโตฺต หิ 68 เม มาณโวหุ 69 ปุรตฺถาฯ

    Icchāmi bho 70 taṃ punadeva daṭṭhuṃ, mitto hi 71 me māṇavohu 72 puratthā.

    ๔๑.

    41.

    ‘‘สุสนฺธิ สพฺพตฺถ วิมฎฺฐิมํ วณํ, ปุถู 73 สุชาตํ ขรปตฺตสนฺนิภํ;

    ‘‘Susandhi sabbattha vimaṭṭhimaṃ vaṇaṃ, puthū 74 sujātaṃ kharapattasannibhaṃ;

    เตเนว มํ อุตฺตริยาน มาณโว, วิวริตํ อูรุํ ชฆเนน ปีฬยิฯ

    Teneva maṃ uttariyāna māṇavo, vivaritaṃ ūruṃ jaghanena pīḷayi.

    ๔๒.

    42.

    ‘‘ตปนฺติ อาภนฺติ วิโรจเร จ, สเตรตา วิชฺชุริวนฺตลิเกฺข;

    ‘‘Tapanti ābhanti virocare ca, sateratā vijjurivantalikkhe;

    พาหา มุทู อญฺชนโลมสาทิสา, วิจิตฺรวฎฺฎงฺคุลิกาสฺส โสภเรฯ

    Bāhā mudū añjanalomasādisā, vicitravaṭṭaṅgulikāssa sobhare.

    ๔๓.

    43.

    ‘‘อกกฺกสโงฺค น จ ทีฆโลโม, นขาสฺส ทีฆา อปิ โลหิตคฺคา;

    ‘‘Akakkasaṅgo na ca dīghalomo, nakhāssa dīghā api lohitaggā;

    มุทูหิ พาหาหิ ปลิสฺสชโนฺต, กลฺยาณรูโป รมยํ 75 อุปฎฺฐหิฯ

    Mudūhi bāhāhi palissajanto, kalyāṇarūpo ramayaṃ 76 upaṭṭhahi.

    ๔๔.

    44.

    ‘‘ทุมสฺส ตูลูปนิภา ปภสฺสรา, สุวณฺณกมฺพุตลวฎฺฎสุจฺฉวี;

    ‘‘Dumassa tūlūpanibhā pabhassarā, suvaṇṇakambutalavaṭṭasucchavī;

    หตฺถา มุทู เตหิ มํ สํผุสิตฺวา, อิโต คโต เตน มํ ทหนฺติ ตาตฯ

    Hatthā mudū tehi maṃ saṃphusitvā, ito gato tena maṃ dahanti tāta.

    ๔๕.

    45.

    ‘‘น นูน 77 โส ขาริวิธํ อหาสิ, น นูน โส กฎฺฐานิ สยํ อภญฺชิ;

    ‘‘Na nūna 78 so khārividhaṃ ahāsi, na nūna so kaṭṭhāni sayaṃ abhañji;

    น นูน โส หนฺติ ทุเม กุฐาริยา 79, น หิสฺส 80 หเตฺถสุ ขิลานิ อตฺถิฯ

    Na nūna so hanti dume kuṭhāriyā 81, na hissa 82 hatthesu khilāni atthi.

    ๔๖.

    46.

    ‘‘อโจฺฉ จ โข ตสฺส วณํ อกาสิ, โส มํพฺรวิ สุขิตํ มํ กโรหิ;

    ‘‘Accho ca kho tassa vaṇaṃ akāsi, so maṃbravi sukhitaṃ maṃ karohi;

    ตาหํ กริํ เตน มมาสิ โสขฺยํ, โส จพฺรวิ สุขิโตสฺมีติ พฺรเหฺมฯ

    Tāhaṃ kariṃ tena mamāsi sokhyaṃ, so cabravi sukhitosmīti brahme.

    ๔๗.

    47.

    ‘‘อยญฺจ เต มาลุวปณฺณสนฺถตา, วิกิณฺณรูปาว มยา จ เตน จ;

    ‘‘Ayañca te māluvapaṇṇasanthatā, vikiṇṇarūpāva mayā ca tena ca;

    กิลนฺตรูปา อุทเก รมิตฺวา, ปุนปฺปุนํ ปณฺณกุฎิํ วชามฯ

    Kilantarūpā udake ramitvā, punappunaṃ paṇṇakuṭiṃ vajāma.

    ๔๘.

    48.

    ‘‘น มชฺช มนฺตา ปฎิภนฺติ ตาต, น อคฺคิหุตฺตํ นปิ ยญฺญตนฺตํ 83;

    ‘‘Na majja mantā paṭibhanti tāta, na aggihuttaṃ napi yaññatantaṃ 84;

    น จาปิ เต มูลผลานิ ภุเญฺช, ยาว น ปสฺสามิ ตํ พฺรหฺมจาริํฯ

    Na cāpi te mūlaphalāni bhuñje, yāva na passāmi taṃ brahmacāriṃ.

    ๔๙.

    49.

    ‘‘อทฺธา ปชานาสิ ตุวมฺปิ ตาต, ยสฺสํ ทิสํ 85 วสเต พฺรหฺมจารี;

    ‘‘Addhā pajānāsi tuvampi tāta, yassaṃ disaṃ 86 vasate brahmacārī;

    ตํ มํ ทิสํ ปาปย ตาต ขิปฺปํ, มา เต อหํ อมริมสฺสมมฺหิฯ

    Taṃ maṃ disaṃ pāpaya tāta khippaṃ, mā te ahaṃ amarimassamamhi.

    ๕๐.

    50.

    ‘‘วิจิตฺรผุลฺลํ 87 หิ วนํ สุตํ มยา, ทิชาภิฆุฎฺฐํ ทิชสงฺฆเสวิตํ;

    ‘‘Vicitraphullaṃ 88 hi vanaṃ sutaṃ mayā, dijābhighuṭṭhaṃ dijasaṅghasevitaṃ;

    ตํ มํ วนํ ปาปย ตาต ขิปฺปํ, ปุรา เต ปาณํ วิชหามิ อสฺสเม’’ฯ

    Taṃ maṃ vanaṃ pāpaya tāta khippaṃ, purā te pāṇaṃ vijahāmi assame’’.

    ๕๑.

    51.

    ‘‘อิมสฺมาหํ โชติรเส วนมฺหิ, คนฺธพฺพเทวจฺฉรสงฺฆเสวิเต;

    ‘‘Imasmāhaṃ jotirase vanamhi, gandhabbadevaccharasaṅghasevite;

    อิสีนมาวาเส สนนฺตนมฺหิ, เนตาทิสํ อรติํ ปาปุเณถฯ

    Isīnamāvāse sanantanamhi, netādisaṃ aratiṃ pāpuṇetha.

    ๕๒.

    52.

    ‘‘ภวนฺติ มิตฺตานิ อโถ น โหนฺติ, ญาตีสุ มิเตฺตสุ กโรนฺติ เปมํ;

    ‘‘Bhavanti mittāni atho na honti, ñātīsu mittesu karonti pemaṃ;

    อยญฺจ ชโมฺม กิสฺส วา นิวิโฎฺฐ, โย เนว ชานาติ กุโตมฺหิ อาคโตฯ

    Ayañca jammo kissa vā niviṭṭho, yo neva jānāti kutomhi āgato.

    ๕๓.

    53.

    ‘‘สํวาเสน หิ มิตฺตานิ, สนฺธิยนฺติ 89 ปุนปฺปุนํ;

    ‘‘Saṃvāsena hi mittāni, sandhiyanti 90 punappunaṃ;

    เสฺวว มิโตฺต 91 อสํคนฺตุ, อสํวาเสน ชีรติฯ

    Sveva mitto 92 asaṃgantu, asaṃvāsena jīrati.

    ๕๔.

    54.

    ‘‘สเจ ตุวํ ทกฺขสิ พฺรหฺมจาริํ, สเจ ตุวํ สลฺลเป 93 พฺรหฺมจารินา;

    ‘‘Sace tuvaṃ dakkhasi brahmacāriṃ, sace tuvaṃ sallape 94 brahmacārinā;

    สมฺปนฺนสสฺสํว มโหทเกน, ตโปคุณํ ขิปฺปมิมํ ปหิสฺสสิ 95

    Sampannasassaṃva mahodakena, tapoguṇaṃ khippamimaṃ pahissasi 96.

    ๕๕.

    55.

    ‘‘ปุนปิ 97 เจ ทกฺขสิ พฺรหฺมจาริํ, ปุนปิ 98 เจ สลฺลเป พฺรหฺมจารินา;

    ‘‘Punapi 99 ce dakkhasi brahmacāriṃ, punapi 100 ce sallape brahmacārinā;

    สมฺปนฺนสสฺสํว มโหทเกน, อุสฺมาคตํ ขิปฺปมิมํ ปหิสฺสสิฯ

    Sampannasassaṃva mahodakena, usmāgataṃ khippamimaṃ pahissasi.

    ๕๖.

    56.

    ‘‘ภูตานิ เหตานิ 101 จรนฺติ ตาต, วิรูปรูเปน มนุสฺสโลเก;

    ‘‘Bhūtāni hetāni 102 caranti tāta, virūparūpena manussaloke;

    น ตานิ เสเวถ นโร สปโญฺญ, อาสชฺช นํ นสฺสติ พฺรหฺมจารี’’ติฯ

    Na tāni sevetha naro sapañño, āsajja naṃ nassati brahmacārī’’ti.

    นิฬินิกาชาตกํ 103 ปฐมํฯ

    Niḷinikājātakaṃ 104 paṭhamaṃ.







    Footnotes:
    1. อุฑฺฑยฺหเต (สี. ปี.)
    2. uḍḍayhate (sī. pī.)
    3. นิฬิเก (สี. สฺยา. ปี.), เอวมุปริปิ
    4. niḷike (sī. syā. pī.), evamuparipi
    5. เภณฺฑุเกนสฺส (สี. ปี.)
    6. bheṇḍukenassa (sī. pī.)
    7. มํ (สี.)
    8. maṃ (sī.)
    9. ปพฺพเต (สี.)
    10. pabbate (sī.)
    11. เอตุ (สี. สฺยา. ก.)
    12. etu (sī. syā. ka.)
    13. ขาทตุ (สี.)
    14. khādatu (sī.)
    15. อสฺสาทยิํ (ก.)
    16. assādayiṃ (ka.)
    17. อพฺพุหิ (สฺยา. ก.)
    18. abbuhi (syā. ka.)
    19. ปกฺกคโนฺธ (สี.), ปนฺนคโนฺธ (สฺยา. ปี.)
    20. pakkagandho (sī.), pannagandho (syā. pī.)
    21. พฺรหฺมจารี (สี. สฺยา. ปี.)
    22. brahmacārī (sī. syā. pī.)
    23. ยํ เต มุทุ เตน (สี.), ยํ เต มุทู เตน (ปี.)
    24. กณฺฑุกํ (ปี.)
    25. yaṃ te mudu tena (sī.), yaṃ te mudū tena (pī.)
    26. kaṇḍukaṃ (pī.)
    27. อภิรมสี (ปี.)
    28. abhiramasī (pī.)
    29. กจฺจิ เต (ปี.)
    30. kacci te (pī.)
    31. ปภาติ (สี. ปี.)
    32. pabhāti (sī. pī.)
    33. หาสิโต (สี. สฺยา.)
    34. hāsito (sī. syā.)
    35. พฺรหฺมจาริ (?)
    36. brahmacāri (?)
    37. ตฺวํ (สี.)
    38. tvaṃ (sī.)
    39. อหาปิตคฺคีปิ (ก.)
    40. อสิฎฺฐโภชโน (ก.)
    41. ahāpitaggīpi (ka.)
    42. asiṭṭhabhojano (ka.)
    43. เทฺว ปสฺส (สี.), ทฺวาสฺส (ปี.)
    44. สุวณฺณปินฺทูปนิภา (สี.), สุวณฺณติณฺฑุสนฺนิภา (สฺยา.), โสวนฺนปิณฺฑูปนิภา (ปี.)
    45. dve passa (sī.), dvāssa (pī.)
    46. suvaṇṇapindūpanibhā (sī.), suvaṇṇatiṇḍusannibhā (syā.), sovannapiṇḍūpanibhā (pī.)
    47. สํยมนี (สี. ปี.)
    48. นีลาปิ ตา (ปี.)
    49. โลหิตกา (สฺยา. ปี. ก.)
    50. saṃyamanī (sī. pī.)
    51. nīlāpi tā (pī.)
    52. lohitakā (syā. pī. ka.)
    53. สํสเร (สี. สฺยา.)
    54. จิรีฎิ (สี. ปี.)
    55. saṃsare (sī. syā.)
    56. cirīṭi (sī. pī.)
    57. สนฺตเจ (สี.), สนฺตจํ (ปี.), สนฺตเร (ก.)
    58. santace (sī.), santacaṃ (pī.), santare (ka.)
    59. ชฆนวเร (สี. ปี.)
    60. jaghanavare (sī. pī.)
    61. กาโย (สี. สฺยา. ปี.)
    62. kāyo (sī. syā. pī.)
    63. น ห (สี. ปี.)
    64. na ha (sī. pī.)
    65. นาติวิสฺสฎฺฐวาโกฺย (สี. สฺยา. ปี.)
    66. nātivissaṭṭhavākyo (sī. syā. pī.)
    67. โข (สี. สฺยา. ปี.)
    68. มิตฺตํ หิ (สี. สฺยา. ปี.)
    69. มาณวาหุ (สี. สฺยา.), มาณวาหู (ปี.)
    70. kho (sī. syā. pī.)
    71. mittaṃ hi (sī. syā. pī.)
    72. māṇavāhu (sī. syā.), māṇavāhū (pī.)
    73. ปุถุํ (ปี.), ปุถุ (ก.)
    74. puthuṃ (pī.), puthu (ka.)
    75. รมยฺหํ (ก.)
    76. ramayhaṃ (ka.)
    77. น ห นูน (สี. ปี.)
    78. na ha nūna (sī. pī.)
    79. กุธาริยา (ก.)
    80. น ปิสฺส (สี. สฺยา. ปี.)
    81. kudhāriyā (ka.)
    82. na pissa (sī. syā. pī.)
    83. ยญฺญตนฺตฺรํ (สี.), ยญฺญํ ตตฺร (ปี. ก.), ยญฺญตตฺร (สฺยา.)
    84. yaññatantraṃ (sī.), yaññaṃ tatra (pī. ka.), yaññatatra (syā.)
    85. ทิสายํ (สฺยา. ปี. ก.)
    86. disāyaṃ (syā. pī. ka.)
    87. วิจิตฺรปุปฺผํ (สี. ปี.)
    88. vicitrapupphaṃ (sī. pī.)
    89. สนฺธียนฺติ (สี. ปี.)
    90. sandhīyanti (sī. pī.)
    91. สา จ เมตฺติ (ปี.)
    92. sā ca metti (pī.)
    93. สลฺลปิ (สี.)
    94. sallapi (sī.)
    95. ปหสฺสสิ (สี. สฺยา. ปี.)
    96. pahassasi (sī. syā. pī.)
    97. ปุนปฺปิ (ปี.)
    98. ปุนปฺปิ (ปี.)
    99. punappi (pī.)
    100. punappi (pī.)
    101. เอตานิ (ปี.)
    102. etāni (pī.)
    103. นฬินีชาตกํ (สี.), นฬินิชาตกํ (ปี.)
    104. naḷinījātakaṃ (sī.), naḷinijātakaṃ (pī.)



    Related texts:



    อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ขุทฺทกนิกาย (อฎฺฐกถา) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ชาตก-อฎฺฐกถา • Jātaka-aṭṭhakathā / [๕๒๖] ๑. นิฬินิกาชาตกวณฺณนา • [526] 1. Niḷinikājātakavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact