| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi |
นิมนฺตนภตฺตกถา
Nimantanabhattakathā
นิมนฺตนํ ปุคฺคลิกํ สงฺฆิกญฺจาติ ทุวิธํฯ ตตฺถ ปุคฺคลิกํ สนฺธาย วุตฺตํ ‘‘ปุคฺคลิกํ เจ สยเมว อิสฺสโร’’ติฯ ‘‘เอตฺตเก ภิกฺขู สงฺฆโต อุทฺทิสถา’’ติอาทีนิ อวตฺวา ‘‘เอตฺตกานํ ภิกฺขูนํ ภตฺตํ คณฺหถา’’ติ นิมเนฺตตฺวา ทินฺนํ สงฺฆิกํ นิมนฺตนํ นามฯ เอตฺถาติ นิมนฺตเนฯ ปิณฺฑปาติกานมฺปิ วฎฺฎตีติ ‘‘ภิกฺข’’นฺติ กปฺปิยโวหาเรน วุตฺตตฺตา ปิณฺฑปาติกานมฺปิ วฎฺฎติฯ ปฎิปาฎิยาติ สงฺฆโต ลทฺธปฎิปาฎิยาฯ อาคตมนุโสฺส วทตีติ สมฺพโนฺธฯ วิจฺฉินฺทิตฺวาติ ‘‘ตุเมฺห จ คจฺฉถา’’ติ วจนํ วิจฺฉินฺทิตฺวาฯ
Nimantanaṃ puggalikaṃ saṅghikañcāti duvidhaṃ. Tattha puggalikaṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘puggalikaṃ ce sayameva issaro’’ti. ‘‘Ettake bhikkhū saṅghato uddisathā’’tiādīni avatvā ‘‘ettakānaṃ bhikkhūnaṃ bhattaṃ gaṇhathā’’ti nimantetvā dinnaṃ saṅghikaṃ nimantanaṃ nāma. Etthāti nimantane. Piṇḍapātikānampi vaṭṭatīti ‘‘bhikkha’’nti kappiyavohārena vuttattā piṇḍapātikānampi vaṭṭati. Paṭipāṭiyāti saṅghato laddhapaṭipāṭiyā. Āgatamanusso vadatīti sambandho. Vicchinditvāti ‘‘tumhe ca gacchathā’’ti vacanaṃ vicchinditvā.
นิมนฺตนภตฺตฆรโตติ นิมนฺตนภตฺตสฺส ทินฺนฆรโตฯ เอโก อาหรตีติ สมฺพโนฺธฯ ปูเรตฺวาติ ภตฺตสฺส ปูเรตฺวาฯ ตนฺติ ภตฺตํฯ อิธาปีติ นิมนฺตเนปิฯ
Nimantanabhattagharatoti nimantanabhattassa dinnagharato. Eko āharatīti sambandho. Pūretvāti bhattassa pūretvā. Tanti bhattaṃ. Idhāpīti nimantanepi.
ตโตติ วทนการณาฯ ‘‘โส ภิกฺขู’’ติ ปทํ ‘‘อสฺสา’’ติ ปเท ปกติกตฺตา, ‘‘ชิคุจฺฉนีโย’’ติ ปทํ ตเตฺถว วิกติกตฺตาฯ อสฺสาติ ภเวยฺย, โหติ วาฯ ‘‘ปตฺตตฺถาย อาคโตมฺหี’’ติ วทนฺตสฺส ตสฺส ปโตฺต ทาตโพฺพติ โยชนาฯ ภตฺตาหรณกปตฺตนฺติ ภตฺตํ อาหรติ อเนนาติ ภตฺตาหรณโก, โสเยว ปโตฺต ภตฺตาหรณกปโตฺต, ตํฯ ปฎิปาฎิภตฺตนฺติ ปฎิปาฎิยา ลทฺธํ ภตฺตํฯ
Tatoti vadanakāraṇā. ‘‘So bhikkhū’’ti padaṃ ‘‘assā’’ti pade pakatikattā, ‘‘jigucchanīyo’’ti padaṃ tattheva vikatikattā. Assāti bhaveyya, hoti vā. ‘‘Pattatthāya āgatomhī’’ti vadantassa tassa patto dātabboti yojanā. Bhattāharaṇakapattanti bhattaṃ āharati anenāti bhattāharaṇako, soyeva patto bhattāharaṇakapatto, taṃ. Paṭipāṭibhattanti paṭipāṭiyā laddhaṃ bhattaṃ.
อาโลปภตฺตฎฺฐิติกโตติ เอเกกอาโลเปน ลทฺธสฺส ภตฺตสฺส ฐิติกโตฯ อาโลปสเงฺขเปนาติ เอเกกสฺมิํ อาโลเป ตํสํขิปเนนฯ อยํ นโย อุเทฺทสภตฺตโต วิเสโสฯ กสฺส เต อาภตนฺติ กสฺส อตฺถาย ตยา อาภตนฺติ โยชนาฯ สงฺฆสฺส เม ภตฺตนฺติ สงฺฆสฺส อตฺถาย มยา ภตฺตํ อาภตํฯ เถรานํ เม ภตฺตนฺติ เถรานํ มยา ภตฺตํ อาภตํฯ
Ālopabhattaṭṭhitikatoti ekekaālopena laddhassa bhattassa ṭhitikato. Ālopasaṅkhepenāti ekekasmiṃ ālope taṃsaṃkhipanena. Ayaṃ nayo uddesabhattato viseso. Kassa te ābhatanti kassa atthāya tayā ābhatanti yojanā. Saṅghassa me bhattanti saṅghassa atthāya mayā bhattaṃ ābhataṃ. Therānaṃ me bhattanti therānaṃ mayā bhattaṃ ābhataṃ.
อุปาสโก ปหิณาตีติ สมฺพโนฺธฯ อิเม ตโย ชนาติ สงฺฆเตฺถโร จ คนฺถธุตงฺควเสน อภิญฺญาโต จ ภตฺตุเทฺทสโก จาติ อิเม ตโย ชนาฯ ปุจฺฉิตุนฺติ ‘‘กิํ สงฺฆโต คณฺหามิ, อุทาหุ เย ชานามิ, เตหิ สทฺธิํ อาคจฺฉามี’’ติ ปุจฺฉิตุํฯ อารุหิยิตฺถาติ อารูฬฺหาฯ อตฺตนวเมหีติ อตฺตา นวโม เอเตสนฺติ อตฺตนวมา, เตหิ ภิกฺขูหีติ สมฺพโนฺธฯ หีติ ยสฺมาฯ เอเต ภิกฺขูติ สงฺฆเตฺถราทโย ตโย เอเต ภิกฺขูฯ เตนาติ คนฺถธุตงฺคาทีหิ อนภิญฺญาเตน ภิกฺขุนา ปฎิปชฺชิตพฺพนฺติ สมฺพโนฺธฯ นิสฺสิตเก วา, เย ภิกฺขู ชานาถ, เต ภิกฺขู วา คเหตฺวาติ โยชนาฯ อตฺตนา อโญฺญ คาโม คนฺตโพฺพติ สมฺพโนฺธฯ โสเยว คาโมติ นิมนฺตนคาโมเยวฯ
Upāsako pahiṇātīti sambandho. Ime tayo janāti saṅghatthero ca ganthadhutaṅgavasena abhiññāto ca bhattuddesako cāti ime tayo janā. Pucchitunti ‘‘kiṃ saṅghato gaṇhāmi, udāhu ye jānāmi, tehi saddhiṃ āgacchāmī’’ti pucchituṃ. Āruhiyitthāti ārūḷhā. Attanavamehīti attā navamo etesanti attanavamā, tehi bhikkhūhīti sambandho. Hīti yasmā. Ete bhikkhūti saṅghattherādayo tayo ete bhikkhū. Tenāti ganthadhutaṅgādīhi anabhiññātena bhikkhunā paṭipajjitabbanti sambandho. Nissitake vā, ye bhikkhū jānātha, te bhikkhū vā gahetvāti yojanā. Attanā añño gāmo gantabboti sambandho. Soyeva gāmoti nimantanagāmoyeva.
ตตฺราติ อสนสาลายํฯ อุสฺสวาทีสูติ ฉณาทีสุฯ อาทิสเทฺทน อเญฺญน เกนจิ การเณน มนุสฺสานํ พหุสนฺนิปาตํ สงฺคณฺหาติฯ ตทาติ ตสฺมิํ นิมนฺตนกาเลฯ สนฺนิปาตฎฺฐานโตติ ภิกฺขูนํ สนฺนิปาตฎฺฐานโตฯ ยถาสตฺตีติ สตฺติยา อนุรูปํ, สตฺติํ อนติกฺกมิตฺวาติ อโตฺถฯ เอตฺถ จ สตฺติสทฺทสฺส กุนฺตสงฺขาตสฺส สตฺถสฺสปิ วาจกตฺตา ตํ ปฎิกฺขิปโนฺต อาห ‘‘ยถาพล’’นฺติฯ
Tatrāti asanasālāyaṃ. Ussavādīsūti chaṇādīsu. Ādisaddena aññena kenaci kāraṇena manussānaṃ bahusannipātaṃ saṅgaṇhāti. Tadāti tasmiṃ nimantanakāle. Sannipātaṭṭhānatoti bhikkhūnaṃ sannipātaṭṭhānato. Yathāsattīti sattiyā anurūpaṃ, sattiṃ anatikkamitvāti attho. Ettha ca sattisaddassa kuntasaṅkhātassa satthassapi vācakattā taṃ paṭikkhipanto āha ‘‘yathābala’’nti.
สงฺฆเตฺถโร วา อาคจฺฉนฺตีติ สมฺพโนฺธฯ พหุกตฺตารมเปกฺขิตฺวา ‘‘อาคจฺฉนฺตี’’ติ พหุวจนวเสน วุตฺตํฯ เอกวารนฺติ เอกสฺมิํ ทิวเส, อาคมนทิวเสติ อโตฺถฯ ปฎิพทฺธกาลโตติ ตเตฺถว สกฎฺฐาเน วาสสฺส นิพทฺธกาลโตฯ ทุติยวาเรติ ทุติยทิวเสฯ อภินวอาคนฺตุกาวาติ อนาคมนปุพฺพา อภินวา อาคนฺตุกาวฯ ตตฺราติ ตสฺมิํ ปตฺตฎฺฐาเนฯ เตสนฺติ อภินวอาคนฺตุกานํฯ เอตฺถาติ อนาคตปุพฺพฎฺฐาเนฯ
Saṅghatthero vā āgacchantīti sambandho. Bahukattāramapekkhitvā ‘‘āgacchantī’’ti bahuvacanavasena vuttaṃ. Ekavāranti ekasmiṃ divase, āgamanadivaseti attho. Paṭibaddhakālatoti tattheva sakaṭṭhāne vāsassa nibaddhakālato. Dutiyavāreti dutiyadivase. Abhinavaāgantukāvāti anāgamanapubbā abhinavā āgantukāva. Tatrāti tasmiṃ pattaṭṭhāne. Tesanti abhinavaāgantukānaṃ. Etthāti anāgatapubbaṭṭhāne.
สพฺพตฺถาติ สเพฺพสุ สกฎฺฐานอาคนฺตุกฎฺฐาเนสุฯ เตนาติ อติลาภินา ภิกฺขุนาฯ อวิเสเสตฺวาติ วิเสสมกตฺวาฯ
Sabbatthāti sabbesu sakaṭṭhānaāgantukaṭṭhānesu. Tenāti atilābhinā bhikkhunā. Avisesetvāti visesamakatvā.
