Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / జాతకపాళి • Jātakapāḷi |
౫౪౧. నిమిజాతకం (౪)
541. Nimijātakaṃ (4)
౪౨౧.
421.
‘‘అచ్ఛేరం వత లోకస్మిం, ఉప్పజ్జన్తి విచక్ఖణా;
‘‘Accheraṃ vata lokasmiṃ, uppajjanti vicakkhaṇā;
యదా అహు నిమిరాజా, పణ్డితో కుసలత్థికో.
Yadā ahu nimirājā, paṇḍito kusalatthiko.
౪౨౨.
422.
‘‘రాజా సబ్బవిదేహానం, అదా దానం అరిన్దమో;
‘‘Rājā sabbavidehānaṃ, adā dānaṃ arindamo;
తస్స తం దదతో దానం, సఙ్కప్పో ఉదపజ్జథ;
Tassa taṃ dadato dānaṃ, saṅkappo udapajjatha;
దానం వా బ్రహ్మచరియం వా, కతమం సు మహప్ఫలం.
Dānaṃ vā brahmacariyaṃ vā, katamaṃ su mahapphalaṃ.
౪౨౩.
423.
తస్స సఙ్కప్పమఞ్ఞాయ, మఘవా దేవకుఞ్జరో;
Tassa saṅkappamaññāya, maghavā devakuñjaro;
౪౨౪.
424.
సలోమహట్ఠో మనుజిన్దో, వాసవం అవచా నిమి;
Salomahaṭṭho manujindo, vāsavaṃ avacā nimi;
‘‘దేవతా నుసి గన్ధబ్బో, అదు సక్కో పురిన్దదో.
‘‘Devatā nusi gandhabbo, adu sakko purindado.
౪౨౫.
425.
‘‘న చ మే తాదిసో వణ్ణో, దిట్ఠో వా యది వా సుతో;
‘‘Na ca me tādiso vaṇṇo, diṭṭho vā yadi vā suto;
౪౨౬.
426.
సలోమహట్ఠం ఞత్వాన, వాసవో అవచా నిమిం;
Salomahaṭṭhaṃ ñatvāna, vāsavo avacā nimiṃ;
‘‘సక్కోహమస్మి దేవిన్దో, ఆగతోస్మి తవన్తికే;
‘‘Sakkohamasmi devindo, āgatosmi tavantike;
అలోమహట్ఠో మనుజిన్ద, పుచ్ఛ పఞ్హం యమిచ్ఛసి’’.
Alomahaṭṭho manujinda, puccha pañhaṃ yamicchasi’’.
౪౨౭.
427.
సో చ తేన కతోకాసో, వాసవం అవచా నిమి;
So ca tena katokāso, vāsavaṃ avacā nimi;
దానం వా బ్రహ్మచరియం వా, కతమం సు మహప్ఫలం’’.
Dānaṃ vā brahmacariyaṃ vā, katamaṃ su mahapphalaṃ’’.
౪౨౮.
428.
సో పుట్ఠో నరదేవేన, వాసవో అవచా నిమిం;
So puṭṭho naradevena, vāsavo avacā nimiṃ;
‘‘విపాకం బ్రహ్మచరియస్స, జానం అక్ఖాసిజానతో.
‘‘Vipākaṃ brahmacariyassa, jānaṃ akkhāsijānato.
౪౨౯.
429.
‘‘హీనేన బ్రహ్మచరియేన, ఖత్తియే ఉపపజ్జతి;
‘‘Hīnena brahmacariyena, khattiye upapajjati;
మజ్ఝిమేన చ దేవత్తం, ఉత్తమేన విసుజ్ఝతి.
Majjhimena ca devattaṃ, uttamena visujjhati.
౪౩౦.
430.
‘‘న హేతే సులభా కాయా, యాచయోగేన కేనచి;
‘‘Na hete sulabhā kāyā, yācayogena kenaci;
యే కాయే ఉపపజ్జన్తి, అనాగారా తపస్సినో.
Ye kāye upapajjanti, anāgārā tapassino.
౪౩౧.
431.
౪౩౨.
432.
‘‘ఏతే చఞ్ఞే చ రాజానో, ఖత్తియా బ్రాహ్మణా బహూ;
‘‘Ete caññe ca rājāno, khattiyā brāhmaṇā bahū;
౪౩౩.
433.
౪౩౪.
434.
౪౩౫.
435.
‘‘ఉత్తరేన నదీ సీదా, గమ్భీరా దురతిక్కమా;
‘‘Uttarena nadī sīdā, gambhīrā duratikkamā;
నళగ్గివణ్ణా జోతన్తి, సదా కఞ్చనపబ్బతా.
Naḷaggivaṇṇā jotanti, sadā kañcanapabbatā.
౪౩౬.
436.
‘‘పరూళ్హకచ్ఛా తగరా, రూళ్హకచ్ఛా వనా నగా;
‘‘Parūḷhakacchā tagarā, rūḷhakacchā vanā nagā;
తత్రాసుం దససహస్సా, పోరాణా ఇసయో పురే.
Tatrāsuṃ dasasahassā, porāṇā isayo pure.
౪౩౭.
437.
‘‘అహం సేట్ఠోస్మి దానేన, సంయమేన దమేన చ;
‘‘Ahaṃ seṭṭhosmi dānena, saṃyamena damena ca;
అనుత్తరం వతం కత్వా, పకిరచారీ సమాహితే.
Anuttaraṃ vataṃ katvā, pakiracārī samāhite.
౪౩౮.
438.
‘‘జాతిమన్తం అజచ్చఞ్చ, అహం ఉజుగతం నరం;
‘‘Jātimantaṃ ajaccañca, ahaṃ ujugataṃ naraṃ;
౪౩౯.
439.
‘‘సబ్బే వణ్ణా అధమ్మట్ఠా, పతన్తి నిరయం అధో;
‘‘Sabbe vaṇṇā adhammaṭṭhā, patanti nirayaṃ adho;
సబ్బే వణ్ణా విసుజ్ఝన్తి, చరిత్వా ధమ్మముత్తమం’’.
Sabbe vaṇṇā visujjhanti, caritvā dhammamuttamaṃ’’.
౪౪౦.
440.
ఇదం వత్వాన మఘవా, దేవరాజా సుజమ్పతి;
Idaṃ vatvāna maghavā, devarājā sujampati;
వేదేహమనుసాసిత్వా, సగ్గకాయం అపక్కమి.
Vedehamanusāsitvā, saggakāyaṃ apakkami.
౪౪౧.
441.
‘‘ఇమం భోన్తో నిసామేథ, యావన్తేత్థ సమాగతా;
‘‘Imaṃ bhonto nisāmetha, yāvantettha samāgatā;
ధమ్మికానం మనుస్సానం, వణ్ణం ఉచ్చావచం బహుం.
Dhammikānaṃ manussānaṃ, vaṇṇaṃ uccāvacaṃ bahuṃ.
౪౪౨.
442.
‘‘యథా అయం నిమిరాజా, పణ్డితో కుసలత్థికో;
‘‘Yathā ayaṃ nimirājā, paṇḍito kusalatthiko;
రాజా సబ్బవిదేహానం, అదా దానం అరిన్దమో.
Rājā sabbavidehānaṃ, adā dānaṃ arindamo.
౪౪౩.
443.
‘‘తస్స తం దదతో దానం, సఙ్కప్పో ఉదపజ్జథ;
‘‘Tassa taṃ dadato dānaṃ, saṅkappo udapajjatha;
దానం వా బ్రహ్మచరియం వా, కతమం సు మహప్ఫలం’’.
Dānaṃ vā brahmacariyaṃ vā, katamaṃ su mahapphalaṃ’’.
౪౪౪.
444.
అబ్భుతో వత లోకస్మిం, ఉప్పజ్జి లోమహంసనో;
Abbhuto vata lokasmiṃ, uppajji lomahaṃsano;
దిబ్బో రథో పాతురహు, వేదేహస్స యసస్సినో.
Dibbo ratho pāturahu, vedehassa yasassino.
౪౪౫.
445.
దేవపుత్తో మహిద్ధికో, మాతలి దేవసారథి;
Devaputto mahiddhiko, mātali devasārathi;
నిమన్తయిత్థ రాజానం, వేదేహం మిథిలగ్గహం.
Nimantayittha rājānaṃ, vedehaṃ mithilaggahaṃ.
౪౪౬.
446.
‘‘ఏహిమం రథమారుయ్హ, రాజసేట్ఠ దిసమ్పతి;
‘‘Ehimaṃ rathamāruyha, rājaseṭṭha disampati;
దేవా దస్సనకామా తే, తావతింసా సఇన్దకా;
Devā dassanakāmā te, tāvatiṃsā saindakā;
సరమానా హి తే దేవా, సుధమ్మాయం సమచ్ఛరే’’.
Saramānā hi te devā, sudhammāyaṃ samacchare’’.
౪౪౭.
447.
తతో రాజా తరమానో, వేదేహో మిథిలగ్గహో;
Tato rājā taramāno, vedeho mithilaggaho;
ఆసనా వుట్ఠహిత్వాన, పముఖో రథమారుహి.
Āsanā vuṭṭhahitvāna, pamukho rathamāruhi.
౪౪౮.
448.
అభిరూళ్హం రథం దిబ్బం, మాతలి ఏతదబ్రవి;
Abhirūḷhaṃ rathaṃ dibbaṃ, mātali etadabravi;
‘‘కేన తం నేమి మగ్గేన, రాజసేట్ఠ దిసమ్పతి;
‘‘Kena taṃ nemi maggena, rājaseṭṭha disampati;
యేన వా పాపకమ్మన్తా, పుఞ్ఞకమ్మా చ యే నరా’’.
Yena vā pāpakammantā, puññakammā ca ye narā’’.
౪౪౯.
449.
‘‘ఉభయేనేవ మం నేహి, మాతలి దేవసారథి;
‘‘Ubhayeneva maṃ nehi, mātali devasārathi;
యేన వా పాపకమ్మన్తా, పుఞ్ఞకమ్మా చ యే నరా’’.
Yena vā pāpakammantā, puññakammā ca ye narā’’.
౪౫౦.
450.
‘‘కేన తం పఠమం నేమి, రాజసేట్ఠ దిసమ్పతి;
‘‘Kena taṃ paṭhamaṃ nemi, rājaseṭṭha disampati;
యేన వా పాపకమ్మన్తా, పుఞ్ఞకమ్మా చ యే నరా’’.
Yena vā pāpakammantā, puññakammā ca ye narā’’.
౪౫౧.
451.
ఠానాని లుద్దకమ్మానం, దుస్సీలానఞ్చ యా గతి’’.
Ṭhānāni luddakammānaṃ, dussīlānañca yā gati’’.
౪౫౨.
452.
దస్సేసి మాతలి రఞ్ఞో, దుగ్గం వేతరణిం నదిం;
Dassesi mātali rañño, duggaṃ vetaraṇiṃ nadiṃ;
౪౫౩.
453.
నిమీ హవే మాతలిమజ్ఝభాసథ 35, దిస్వా జనం పతమానం విదుగ్గే;
Nimī have mātalimajjhabhāsatha 36, disvā janaṃ patamānaṃ vidugge;
‘‘భయఞ్హి మం విన్దతి సూత దిస్వా, పుచ్ఛామి తం మాతలి దేవసారథి;
‘‘Bhayañhi maṃ vindati sūta disvā, pucchāmi taṃ mātali devasārathi;
ఇమే ను మచ్చా కిమకంసు పాపం, యేమే జనా వేతరణిం పతన్తి’’.
Ime nu maccā kimakaṃsu pāpaṃ, yeme janā vetaraṇiṃ patanti’’.
౪౫౪.
454.
తస్స పుట్ఠో వియాకాసి, మాతలి దేవసారథి;
Tassa puṭṭho viyākāsi, mātali devasārathi;
విపాకం పాపకమ్మానం, జానం అక్ఖాసిజానతో.
Vipākaṃ pāpakammānaṃ, jānaṃ akkhāsijānato.
౪౫౫.
455.
‘‘యే దుబ్బలే బలవన్తా జీవలోకే, హింసన్తి రోసన్తి సుపాపధమ్మా;
‘‘Ye dubbale balavantā jīvaloke, hiṃsanti rosanti supāpadhammā;
తే లుద్దకమ్మా పసవేత్వ పాపం, తేమే జనా వేతరణిం పతన్తి’’.
Te luddakammā pasavetva pāpaṃ, teme janā vetaraṇiṃ patanti’’.
౪౫౬.
456.
‘‘సామా చ సోణా సబలా చ గిజ్ఝా, కాకోలసఙ్ఘా అదన్తి 37 భేరవా;
‘‘Sāmā ca soṇā sabalā ca gijjhā, kākolasaṅghā adanti 38 bheravā;
భయఞ్హి మం విన్దతి సూత దిస్వా, పుచ్ఛామి తం మాతలి దేవసారథి;
Bhayañhi maṃ vindati sūta disvā, pucchāmi taṃ mātali devasārathi;
ఇమే ను మచ్చా కిమకంసు పాపం, యేమే జనే కాకోలసఙ్ఘా అదన్తి’’.
Ime nu maccā kimakaṃsu pāpaṃ, yeme jane kākolasaṅghā adanti’’.
౪౫౭.
457.
తస్స పుట్ఠో వియాకాసి, మాతలి దేవసారథి;
Tassa puṭṭho viyākāsi, mātali devasārathi;
విపాకం పాపకమ్మానం, జానం అక్ఖాసిజానతో.
Vipākaṃ pāpakammānaṃ, jānaṃ akkhāsijānato.
౪౫౮.
458.
‘‘యే కేచిమే మచ్ఛరినో కదరియా, పరిభాసకా సమణబ్రాహ్మణానం;
‘‘Ye kecime maccharino kadariyā, paribhāsakā samaṇabrāhmaṇānaṃ;
హింసన్తి రోసన్తి సుపాపధమ్మా, తే లుద్దకమ్మా పసవేత్వ పాపం;
Hiṃsanti rosanti supāpadhammā, te luddakammā pasavetva pāpaṃ;
తేమే జనే కాకోలసఙ్ఘా అదన్తి’’.
Teme jane kākolasaṅghā adanti’’.
౪౫౯.
459.
‘‘సజోతిభూతా పథవిం కమన్తి, తత్తేహి ఖన్ధేహి చ పోథయన్తి;
‘‘Sajotibhūtā pathaviṃ kamanti, tattehi khandhehi ca pothayanti;
భయఞ్హి మం విన్దతి సూత దిస్వా, పుచ్ఛామి తం మాతలి దేవసారథి;
Bhayañhi maṃ vindati sūta disvā, pucchāmi taṃ mātali devasārathi;
ఇమే ను మచ్చా కిమకంసు పాపం, యేమే జనా ఖన్ధహతా సయన్తి’’.
Ime nu maccā kimakaṃsu pāpaṃ, yeme janā khandhahatā sayanti’’.
౪౬౦.
460.
తస్స పుట్ఠో వియాకాసి, మాతలి దేవసారథి;
Tassa puṭṭho viyākāsi, mātali devasārathi;
విపాకం పాపకమ్మానం, జానం అక్ఖాసిజానతో.
Vipākaṃ pāpakammānaṃ, jānaṃ akkhāsijānato.
౪౬౧.
461.
‘‘యే జీవలోకస్మి సుపాపధమ్మినో, నరఞ్చ నారిఞ్చ అపాపధమ్మం;
‘‘Ye jīvalokasmi supāpadhammino, narañca nāriñca apāpadhammaṃ;
హింసన్తి రోసన్తి సుపాపధమ్మా 39, తే లుద్దకమ్మా పసవేత్వ పాపం;
Hiṃsanti rosanti supāpadhammā 40, te luddakammā pasavetva pāpaṃ;
తేమే జనా ఖన్ధహతా సయన్తి’’.
Teme janā khandhahatā sayanti’’.
౪౬౨.
462.
‘‘అఙ్గారకాసుం అపరే ఫుణన్తి 41, నరా రుదన్తా పరిదడ్ఢగత్తా;
‘‘Aṅgārakāsuṃ apare phuṇanti 42, narā rudantā paridaḍḍhagattā;
భయఞ్హి మం విదన్తి సూత దిస్వా, పుచ్ఛామి తం మాతలి దేవసారథి;
Bhayañhi maṃ vidanti sūta disvā, pucchāmi taṃ mātali devasārathi;
ఇమే ను మచ్చా కిమకంసు పాపం, యేమే జనా అఙ్గారకాసుం ఫుణన్తి’’.
Ime nu maccā kimakaṃsu pāpaṃ, yeme janā aṅgārakāsuṃ phuṇanti’’.
౪౬౩.
463.
తస్స పుట్ఠో వియాకాసి, మాతలి దేవసారథి;
Tassa puṭṭho viyākāsi, mātali devasārathi;
విపాకం పాపకమ్మానం, జానం అక్ఖాసిజానతో.
Vipākaṃ pāpakammānaṃ, jānaṃ akkhāsijānato.
౪౬౪.
464.
‘‘యే కేచి పూగాయ ధనస్స 43 హేతు, సక్ఖిం కరిత్వా ఇణం జాపయన్తి;
‘‘Ye keci pūgāya dhanassa 44 hetu, sakkhiṃ karitvā iṇaṃ jāpayanti;
తే జాపయిత్వా జనతం జనిన్ద, తే లుద్దకమ్మా పసవేత్వ పాపం;
Te jāpayitvā janataṃ janinda, te luddakammā pasavetva pāpaṃ;
తేమే జనా అఙ్గారకాసుం ఫుణన్తి’’.
Teme janā aṅgārakāsuṃ phuṇanti’’.
౪౬౫.
465.
‘‘సజోతిభూతా జలితా పదిత్తా, పదిస్సతి మహతీ లోహకుమ్భీ;
‘‘Sajotibhūtā jalitā padittā, padissati mahatī lohakumbhī;
భయఞ్హి మం విన్దతి సూత దిస్వా, పుచ్ఛామి తం మాతలి దేవసారథి;
Bhayañhi maṃ vindati sūta disvā, pucchāmi taṃ mātali devasārathi;
ఇమే ను మచ్చా కిమకంసు పాపం, యేమే జనా అవంసిరా లోహకుమ్భిం పతన్తి’’.
Ime nu maccā kimakaṃsu pāpaṃ, yeme janā avaṃsirā lohakumbhiṃ patanti’’.
౪౬౬.
466.
తస్స పుట్ఠో వియాకాసి, మాతలి దేవసారథి;
Tassa puṭṭho viyākāsi, mātali devasārathi;
విపాకం పాపకమ్మానం, జానం అక్ఖాసిజానతో.
Vipākaṃ pāpakammānaṃ, jānaṃ akkhāsijānato.
౪౬౭.
467.
‘‘యే సీలవన్తం 45 సమణం బ్రాహ్మణం వా, హింసన్తి రోసన్తి సుపాపధమ్మా;
‘‘Ye sīlavantaṃ 46 samaṇaṃ brāhmaṇaṃ vā, hiṃsanti rosanti supāpadhammā;
తే లుద్దకమ్మా పసవేత్వ పాపం, తేమే జనా అవంసిరా లోహకుమ్భిం పతన్తి’’.
Te luddakammā pasavetva pāpaṃ, teme janā avaṃsirā lohakumbhiṃ patanti’’.
౪౬౮.
468.
భయఞ్హి మం విన్దతి సూత దిస్వా, పుచ్ఛామి తం మాతలి దేవసారథి;
Bhayañhi maṃ vindati sūta disvā, pucchāmi taṃ mātali devasārathi;
ఇమే ను మచ్చా కిమకంసు పాపం, యేమే జనా లుత్తసిరా సయన్తి’’.
Ime nu maccā kimakaṃsu pāpaṃ, yeme janā luttasirā sayanti’’.
౪౬౯.
469.
తస్స పుట్ఠో వియాకాసి, మాతలి దేవసారథి;
Tassa puṭṭho viyākāsi, mātali devasārathi;
విపాకం పాపకమ్మానం, జానం అక్ఖాసిజానతో.
Vipākaṃ pāpakammānaṃ, jānaṃ akkhāsijānato.
౪౭౦.
470.
‘‘యే జీవలోకస్మి సుపాపధమ్మినో, పక్ఖీ గహేత్వాన విహేఠయన్తి తే;
‘‘Ye jīvalokasmi supāpadhammino, pakkhī gahetvāna viheṭhayanti te;
విహేఠయిత్వా సకుణం జనిన్ద, తే లుద్దకామా పసవేత్వ పాపం;
Viheṭhayitvā sakuṇaṃ janinda, te luddakāmā pasavetva pāpaṃ;
తేమే జనా లుత్తసిరా సయన్తి.
Teme janā luttasirā sayanti.
౪౭౧.
471.
‘‘పహూతతోయా అనిగాధకూలా 51, నదీ అయం సన్దతి సుప్పతిత్థా;
‘‘Pahūtatoyā anigādhakūlā 52, nadī ayaṃ sandati suppatitthā;
ఘమ్మాభితత్తా మనుజా పివన్తి, పీతఞ్చ 53 తేసం భుస హోతి పాని.
Ghammābhitattā manujā pivanti, pītañca 54 tesaṃ bhusa hoti pāni.
౪౭౨.
472.
‘‘భయఞ్హి మం విన్దతి సూత దిస్వా, పుచ్ఛామి తం మాతలి దేవసారథి;
‘‘Bhayañhi maṃ vindati sūta disvā, pucchāmi taṃ mātali devasārathi;
ఇమే ను మచ్చా కిమకంసు పాపం, పీతఞ్చ తేసం భుస హోతి పాని’’.
Ime nu maccā kimakaṃsu pāpaṃ, pītañca tesaṃ bhusa hoti pāni’’.
౪౭౩.
473.
తస్స పుట్ఠో వియాకాసి, మాతలి దేవసారథి;
Tassa puṭṭho viyākāsi, mātali devasārathi;
విపాకం పాపకమ్మానం, జానం అక్ఖాసిజానతో.
Vipākaṃ pāpakammānaṃ, jānaṃ akkhāsijānato.
౪౭౪.
474.
‘‘యే సుద్ధధఞ్ఞం పలాసేన మిస్సం, అసుద్ధకమ్మా కయినో దదన్తి;
‘‘Ye suddhadhaññaṃ palāsena missaṃ, asuddhakammā kayino dadanti;
ఘమ్మాభితత్తాన పిపాసితానం, పీతఞ్చ తేసం భుస హోతి పాని’’.
Ghammābhitattāna pipāsitānaṃ, pītañca tesaṃ bhusa hoti pāni’’.
౪౭౫.
475.
‘‘ఉసూహి సత్తీహి చ తోమరేహి, దుభయాని పస్సాని తుదన్తి కన్దతం;
‘‘Usūhi sattīhi ca tomarehi, dubhayāni passāni tudanti kandataṃ;
భయఞ్హి మం విన్దతి సూత దిస్వా, పుచ్ఛామి తం మాతలి దేవసారథి;
Bhayañhi maṃ vindati sūta disvā, pucchāmi taṃ mātali devasārathi;
ఇమే ను మచ్చా కిమకంసు పాపం, యేమే జనా సత్తిహతా సయన్తి’’.
Ime nu maccā kimakaṃsu pāpaṃ, yeme janā sattihatā sayanti’’.
౪౭౬.
476.
తస్స పుట్ఠో వియాకాసి, మాతలి దేవసారథి;
Tassa puṭṭho viyākāsi, mātali devasārathi;
విపాకం పాపకమ్మానం, జానం అక్ఖాసిజానతో.
Vipākaṃ pāpakammānaṃ, jānaṃ akkhāsijānato.
౪౭౭.
477.
‘‘యే జీవలోకస్మి అసాధుకమ్మినో, అదిన్నమాదాయ కరోన్తి జీవికం;
‘‘Ye jīvalokasmi asādhukammino, adinnamādāya karonti jīvikaṃ;
ధఞ్ఞం ధనం రజతం జాతరూపం, అజేళకఞ్చాపి పసుం మహింసం 55;
Dhaññaṃ dhanaṃ rajataṃ jātarūpaṃ, ajeḷakañcāpi pasuṃ mahiṃsaṃ 56;
తే లుద్దకమ్మా పసవేత్వ పాపం, తేమే జనా సత్తిహతా సయన్తి’’.
Te luddakammā pasavetva pāpaṃ, teme janā sattihatā sayanti’’.
౪౭౮.
478.
భయఞ్హి మం విన్దతి సూత దిస్వా, పుచ్ఛామి తం మాతలి దేవసారథి;
Bhayañhi maṃ vindati sūta disvā, pucchāmi taṃ mātali devasārathi;
ఇమే ను మచ్చా కిమకంసు పాపం, యేమే జనా బిలకతా సయన్తి’’.
Ime nu maccā kimakaṃsu pāpaṃ, yeme janā bilakatā sayanti’’.
౪౭౯.
479.
తస్స పుట్ఠో వియాకాసి, మాతలి దేవసారథి;
Tassa puṭṭho viyākāsi, mātali devasārathi;
విపాకం పాపకమ్మానం, జానం అక్ఖాసిజానతో.
Vipākaṃ pāpakammānaṃ, jānaṃ akkhāsijānato.
౪౮౦.
480.
‘‘ఓరబ్భికా సూకరికా చ మచ్ఛికా, పసుం మహింసఞ్చ అజేళకఞ్చ;
‘‘Orabbhikā sūkarikā ca macchikā, pasuṃ mahiṃsañca ajeḷakañca;
హన్త్వాన సూనేసు పసారయింసు, తే లుద్దకమ్మా పసవేత్వ పాపం;
Hantvāna sūnesu pasārayiṃsu, te luddakammā pasavetva pāpaṃ;
తేమే జనా బిలకతా సయన్తి.
Teme janā bilakatā sayanti.
౪౮౧.
481.
‘‘రహదో అయం ముత్తకరీసపూరో, దుగ్గన్ధరూపో అసుచి పూతి వాతి;
‘‘Rahado ayaṃ muttakarīsapūro, duggandharūpo asuci pūti vāti;
ఖుదాపరేతా మనుజా అదన్తి, భయఞ్హి మం విన్దతి సూత దిస్వా;
Khudāparetā manujā adanti, bhayañhi maṃ vindati sūta disvā;
పుచ్ఛామి తం మాతలి దేవసారథి, ఇమే ను మచ్చా కిమకంసు పాపం;
Pucchāmi taṃ mātali devasārathi, ime nu maccā kimakaṃsu pāpaṃ;
యేమే జనా ముత్తకరీసభక్ఖా’’.
Yeme janā muttakarīsabhakkhā’’.
౪౮౨.
482.
తస్స పుట్ఠో వియాకాసి, మాతలి దేవసారథి;
Tassa puṭṭho viyākāsi, mātali devasārathi;
విపాకం పాపకమ్మానం, జానం అక్ఖాసిజానతో.
Vipākaṃ pāpakammānaṃ, jānaṃ akkhāsijānato.
౪౮౩.
483.
‘‘యే కేచిమే కారణికా విరోసకా, పరేసం హింసాయ సదా నివిట్ఠా;
‘‘Ye kecime kāraṇikā virosakā, paresaṃ hiṃsāya sadā niviṭṭhā;
తే లుద్దకమ్మా పసవేత్వ పాపం, మిత్తద్దునో మీళ్హమదన్తి బాలా.
Te luddakammā pasavetva pāpaṃ, mittadduno mīḷhamadanti bālā.
౪౮౪.
484.
‘‘రహదో అయం లోహితపుబ్బపూరో, దుగ్గన్ధరూపో అసుచి పూతి వాతి;
‘‘Rahado ayaṃ lohitapubbapūro, duggandharūpo asuci pūti vāti;
ఘమ్మాభితత్తా మనుజా పివన్తి, భయఞ్హి మం విన్దతి సూత దిస్వా;
Ghammābhitattā manujā pivanti, bhayañhi maṃ vindati sūta disvā;
పుచ్ఛామి తం మాతలి దేవసారథి, ఇమే ను మచ్చా కిమకంసు పాపం;
Pucchāmi taṃ mātali devasārathi, ime nu maccā kimakaṃsu pāpaṃ;
యేమే జనా లోహితపుబ్బభక్ఖా’’.
Yeme janā lohitapubbabhakkhā’’.
౪౮౫.
485.
తస్స పుట్ఠో వియాకాసి, మాతలి దేవసారథి;
Tassa puṭṭho viyākāsi, mātali devasārathi;
విపాకం పాపకమ్మానం, జానం అక్ఖాసిజానతో.
Vipākaṃ pāpakammānaṃ, jānaṃ akkhāsijānato.
౪౮౬.
486.
‘‘యే మాతరం వా పితరం వా జీవలోకే 61, పారాజికా అరహన్తే హనన్తి;
‘‘Ye mātaraṃ vā pitaraṃ vā jīvaloke 62, pārājikā arahante hananti;
తే లుద్దకమ్మా పసవేత్వ పాపం, తేమే జనా లోహితపుబ్బభక్ఖా’’.
Te luddakammā pasavetva pāpaṃ, teme janā lohitapubbabhakkhā’’.
౪౮౭.
487.
‘‘జివ్హఞ్చ పస్స బళిసేన విద్ధం, విహతం యథా సఙ్కుసతేన చమ్మం;
‘‘Jivhañca passa baḷisena viddhaṃ, vihataṃ yathā saṅkusatena cammaṃ;
ఫన్దన్తి మచ్ఛావ థలమ్హి ఖిత్తా, ముఞ్చన్తి ఖేళం రుదమానా కిమేతే.
Phandanti macchāva thalamhi khittā, muñcanti kheḷaṃ rudamānā kimete.
౪౮౮.
488.
‘‘భయఞ్హి మం విన్దతి సూత దిస్వా, పుచ్ఛామి తం మాతలి దేవసారథి;
‘‘Bhayañhi maṃ vindati sūta disvā, pucchāmi taṃ mātali devasārathi;
ఇమే ను మచ్చా కిమకంసు పాపం, యేమే జనా వఙ్కఘస్తా సయన్తి’’.
Ime nu maccā kimakaṃsu pāpaṃ, yeme janā vaṅkaghastā sayanti’’.
౪౮౯.
489.
తస్స పుట్ఠో వియాకాసి, మాతలి దేవసారథి;
Tassa puṭṭho viyākāsi, mātali devasārathi;
విపాకం పాపకమ్మానం, జానం అక్ఖాసిజానతో.
Vipākaṃ pāpakammānaṃ, jānaṃ akkhāsijānato.
౪౯౦.
490.
‘‘యే కేచి సన్ధానగతా 63 మనుస్సా, అగ్ఘేన అగ్ఘం కయం హాపయన్తి;
‘‘Ye keci sandhānagatā 64 manussā, agghena agghaṃ kayaṃ hāpayanti;
కుటేన కుటం ధనలోభహేతు, ఛన్నం యథా వారిచరం వధాయ.
Kuṭena kuṭaṃ dhanalobhahetu, channaṃ yathā vāricaraṃ vadhāya.
౪౯౧.
491.
‘‘న హి కూటకారిస్స భవన్తి తాణా, సకేహి కమ్మేహి పురక్ఖతస్స;
‘‘Na hi kūṭakārissa bhavanti tāṇā, sakehi kammehi purakkhatassa;
తే లుద్దకమ్మా పసవేత్వ పాపం, తేమే జనా వఙ్కఘస్తా సయన్తి’’.
Te luddakammā pasavetva pāpaṃ, teme janā vaṅkaghastā sayanti’’.
౪౯౨.
492.
‘‘నారీ ఇమా సమ్పరిభిన్నగత్తా, పగ్గయ్హ కన్దన్తి భుజే దుజచ్చా;
‘‘Nārī imā samparibhinnagattā, paggayha kandanti bhuje dujaccā;
సమ్మక్ఖితా 65 లోహితపుబ్బలిత్తా, గావో యథా ఆఘాతనే వికన్తా;
Sammakkhitā 66 lohitapubbalittā, gāvo yathā āghātane vikantā;
తా భూమిభాగస్మిం సదా నిఖాతా, ఖన్ధాతివత్తన్తి సజోతిభూతా.
Tā bhūmibhāgasmiṃ sadā nikhātā, khandhātivattanti sajotibhūtā.
౪౯౩.
493.
‘‘భయఞ్హి మం విన్దతి సూత దిస్వా, పుచ్ఛామి తం మాతలి దేవసారథి;
‘‘Bhayañhi maṃ vindati sūta disvā, pucchāmi taṃ mātali devasārathi;
ఇమా ను నారియో కిమకంసు పాపం, యా భూమిభాగస్మిం సదా నిఖాతా;
Imā nu nāriyo kimakaṃsu pāpaṃ, yā bhūmibhāgasmiṃ sadā nikhātā;
ఖన్ధాతివత్తన్తి సజోతిభూతా’’.
Khandhātivattanti sajotibhūtā’’.
౪౯౪.
494.
తస్స పుట్ఠో వియాకాసి, మాతలి దేవసారథి;
Tassa puṭṭho viyākāsi, mātali devasārathi;
విపాకం పాపకమ్మానం, జానం అక్ఖాసిజానతో.
Vipākaṃ pāpakammānaṃ, jānaṃ akkhāsijānato.
౪౯౫.
495.
‘‘కోలిత్థియాయో 67 ఇధ జీవలోకే, అసుద్ధకమ్మా అసతం అచారుం;
‘‘Kolitthiyāyo 68 idha jīvaloke, asuddhakammā asataṃ acāruṃ;
తా దిత్తరూపా 69 పతి విప్పహాయ, అఞ్ఞం అచారుం రతిఖిడ్డహేతు;
Tā dittarūpā 70 pati vippahāya, aññaṃ acāruṃ ratikhiḍḍahetu;
తా జీవలోకస్మిం రమాపయిత్వా, ఖన్ధాతివత్తన్తి సజోతిభూతా.
Tā jīvalokasmiṃ ramāpayitvā, khandhātivattanti sajotibhūtā.
౪౯౬.
496.
‘‘పాదే గహేత్వా కిస్స ఇమే పునేకే, అవంసిరా నరకే పాతయన్తి;
‘‘Pāde gahetvā kissa ime puneke, avaṃsirā narake pātayanti;
భయఞ్హి మం విన్దతి సూత దిస్వా, పుచ్ఛామి తం మాతలి దేవసారథి;
Bhayañhi maṃ vindati sūta disvā, pucchāmi taṃ mātali devasārathi;
ఇమే ను మచ్చా కిమకంసు పాపం, యేమే జనా అవంసిరా నరకే పాతయన్తి’’.
Ime nu maccā kimakaṃsu pāpaṃ, yeme janā avaṃsirā narake pātayanti’’.
౪౯౭.
497.
తస్స పుట్ఠో వియాకాసి, మాతలి దేవసారథి;
Tassa puṭṭho viyākāsi, mātali devasārathi;
విపాకం పాపకమ్మానం, జానం అక్ఖాసిజానతో.
Vipākaṃ pāpakammānaṃ, jānaṃ akkhāsijānato.
౪౯౮.
498.
‘‘యే జీవలోకస్మి అసాధుకమ్మినో, పరస్స దారాని అతిక్కమన్తి;
‘‘Ye jīvalokasmi asādhukammino, parassa dārāni atikkamanti;
తే తాదిసా ఉత్తమభణ్డథేనా, తేమే జనా అవంసిరా నరకే పాతయన్తి.
Te tādisā uttamabhaṇḍathenā, teme janā avaṃsirā narake pātayanti.
౪౯౯.
499.
‘‘తే వస్సపూగాని బహూని తత్థ, నిరయేసు దుక్ఖం వేదనం వేదయన్తి;
‘‘Te vassapūgāni bahūni tattha, nirayesu dukkhaṃ vedanaṃ vedayanti;
న హి పాపకారిస్స 71 భవన్తి తాణా, సకేహి కమ్మేహి పురక్ఖతస్స;
Na hi pāpakārissa 72 bhavanti tāṇā, sakehi kammehi purakkhatassa;
తే లుద్దకమ్మా పసవేత్వ పాపం, తేమే జనా అవంసిరా నరకే పాతయన్తి’’.
Te luddakammā pasavetva pāpaṃ, teme janā avaṃsirā narake pātayanti’’.
౫౦౦.
500.
‘‘ఉచ్చావచామే వివిధా ఉపక్కమా, నిరయేసు దిస్సన్తి సుఘోరరూపా;
‘‘Uccāvacāme vividhā upakkamā, nirayesu dissanti sughorarūpā;
భయఞ్హి మం విన్దతి సూత దిస్వా, పుచ్ఛామి తం మాతలి దేవసారథి;
Bhayañhi maṃ vindati sūta disvā, pucchāmi taṃ mātali devasārathi;
ఇమే ను మచ్చా కిమకంసు పాపం, యేమే జనా అధిమత్తా దుక్ఖా తిబ్బా;
Ime nu maccā kimakaṃsu pāpaṃ, yeme janā adhimattā dukkhā tibbā;
ఖరా కటుకా వేదనా వేదయన్తి’’.
Kharā kaṭukā vedanā vedayanti’’.
౫౦౧.
501.
తస్స పుట్ఠో వియాకాసి, మాతలి దేవసారథి;
Tassa puṭṭho viyākāsi, mātali devasārathi;
విపాకం పాపకమ్మానం, జానం అక్ఖాసిజానతో.
Vipākaṃ pāpakammānaṃ, jānaṃ akkhāsijānato.
౫౦౨.
502.
‘‘యే జీవలోకస్మి సుపాపదిట్ఠినో, విస్సాసకమ్మాని కరోన్తి మోహా;
‘‘Ye jīvalokasmi supāpadiṭṭhino, vissāsakammāni karonti mohā;
పరఞ్చ దిట్ఠీసు సమాదపేన్తి, తే పాపదిట్ఠిం 73 పసవేత్వ పాపం;
Parañca diṭṭhīsu samādapenti, te pāpadiṭṭhiṃ 74 pasavetva pāpaṃ;
తేమే జనా అధిమత్తా దుక్ఖా తిబ్బా, ఖరా కటుకా వేదనా వేదయన్తి.
Teme janā adhimattā dukkhā tibbā, kharā kaṭukā vedanā vedayanti.
౫౦౩.
503.
‘‘విదితా తే మహారాజ, ఆవాసా పాపకమ్మినం;
‘‘Viditā te mahārāja, āvāsā pāpakamminaṃ;
ఠానాని లుద్దకమ్మానం, దుస్సీలానఞ్చ యా గతి;
Ṭhānāni luddakammānaṃ, dussīlānañca yā gati;
ఉయ్యాహి దాని రాజీసి, దేవరాజస్స సన్తికే’’.
Uyyāhi dāni rājīsi, devarājassa santike’’.
౫౦౪.
504.
‘‘పఞ్చథూపం దిస్సతిదం విమానం, మాలాపిళన్ధా సయనస్స మజ్ఝే;
‘‘Pañcathūpaṃ dissatidaṃ vimānaṃ, mālāpiḷandhā sayanassa majjhe;
తత్థచ్ఛతి నారీ మహానుభావా, ఉచ్చావచం ఇద్ధి వికుబ్బమానా.
Tatthacchati nārī mahānubhāvā, uccāvacaṃ iddhi vikubbamānā.
౫౦౫.
505.
‘‘విత్తీ హి మం విన్దతి సూత దిస్వా, పుచ్ఛామి తం మాతలి దేవసారథి;
‘‘Vittī hi maṃ vindati sūta disvā, pucchāmi taṃ mātali devasārathi;
అయం ను నారీ కిమకాసి సాధుం, యా మోదతి సగ్గపత్తా విమానే’’.
Ayaṃ nu nārī kimakāsi sādhuṃ, yā modati saggapattā vimāne’’.
౫౦౬.
506.
తస్స పుట్ఠో వియాకాసి, మాతలి దేవసారథి;
Tassa puṭṭho viyākāsi, mātali devasārathi;
విపాకం పుఞ్ఞకమ్మానం, జానం అక్ఖాసిజానతో.
Vipākaṃ puññakammānaṃ, jānaṃ akkhāsijānato.
౫౦౭.
507.
‘‘యది తే సుతా బీరణీ జీవలోకే, ఆమాయదాసీ అహు బ్రాహ్మణస్స;
‘‘Yadi te sutā bīraṇī jīvaloke, āmāyadāsī ahu brāhmaṇassa;
సా పత్తకాలే 75 అతిథిం విదిత్వా, మాతావ పుత్తం సకిమాభినన్దీ;
Sā pattakāle 76 atithiṃ viditvā, mātāva puttaṃ sakimābhinandī;
సంయమా సంవిభాగా చ, సా విమానస్మి మోదతి.
Saṃyamā saṃvibhāgā ca, sā vimānasmi modati.
౫౦౮.
508.
తత్థ యక్ఖో మహిద్ధికో, సబ్బాభరణభూసితో;
Tattha yakkho mahiddhiko, sabbābharaṇabhūsito;
సమన్తా అనుపరియాతి, నారీగణపురక్ఖతో.
Samantā anupariyāti, nārīgaṇapurakkhato.
౫౦౯.
509.
‘‘విత్తీ హి మం విన్దతి సూత దిస్వా, పుచ్ఛామి తం మాతలి దేవసారథి;
‘‘Vittī hi maṃ vindati sūta disvā, pucchāmi taṃ mātali devasārathi;
అయం ను మచ్చో కిమకాసి సాధుం, యో మోదతి సగ్గపత్తో విమానే’’.
Ayaṃ nu macco kimakāsi sādhuṃ, yo modati saggapatto vimāne’’.
౫౧౦.
510.
తస్స పుట్ఠో వియాకాసి, మాతలి దేవసారథి;
Tassa puṭṭho viyākāsi, mātali devasārathi;
విపాకం పుఞ్ఞకమ్మానం, జానం అక్ఖాసిజానతో.
Vipākaṃ puññakammānaṃ, jānaṃ akkhāsijānato.
౫౧౧.
511.
‘‘సోణదిన్నో గహపతి, ఏస దానపతీ అహు;
‘‘Soṇadinno gahapati, esa dānapatī ahu;
ఏస పబ్బజితుద్దిస్స, విహారే సత్త కారయి.
Esa pabbajituddissa, vihāre satta kārayi.
౫౧౨.
512.
‘‘సక్కచ్చం తే ఉపట్ఠాసి, భిక్ఖవో తత్థ వాసికే;
‘‘Sakkaccaṃ te upaṭṭhāsi, bhikkhavo tattha vāsike;
అచ్ఛాదనఞ్చ భత్తఞ్చ, సేనాసనం పదీపియం.
Acchādanañca bhattañca, senāsanaṃ padīpiyaṃ.
అదాసి ఉజుభూతేసు, విప్పసన్నేన చేతసా.
Adāsi ujubhūtesu, vippasannena cetasā.
౫౧౩.
513.
పాటిహారియపక్ఖఞ్చ, అట్ఠఙ్గసుసమాహితం.
Pāṭihāriyapakkhañca, aṭṭhaṅgasusamāhitaṃ.
౫౧౪.
514.
‘‘ఉపోసథం ఉపవసీ, సదా సీలేసు సంవుతో;
‘‘Uposathaṃ upavasī, sadā sīlesu saṃvuto;
సంయమా సంవిభాగా చ, సో విమానస్మి మోదతి.
Saṃyamā saṃvibhāgā ca, so vimānasmi modati.
౫౧౫.
515.
‘‘పభాసతి మిదం బ్యమ్హం, ఫలికాసు సునిమ్మితం;
‘‘Pabhāsati midaṃ byamhaṃ, phalikāsu sunimmitaṃ;
నారీవరగణాకిణ్ణం, కూటాగారవరోచితం;
Nārīvaragaṇākiṇṇaṃ, kūṭāgāravarocitaṃ;
ఉపేతం అన్నపానేహి, నచ్చగీతేహి చూభయం.
Upetaṃ annapānehi, naccagītehi cūbhayaṃ.
౫౧౬.
516.
‘‘విత్తీ హి మం విన్దతి సూత దిస్వా, పుచ్ఛామి తం మాతలి దేవసారథి;
‘‘Vittī hi maṃ vindati sūta disvā, pucchāmi taṃ mātali devasārathi;
ఇమే ను మచ్చా కిమకంసు సాధుం, యే మోదరే సగ్గపత్తా విమానే’’.
Ime nu maccā kimakaṃsu sādhuṃ, ye modare saggapattā vimāne’’.
౫౧౭.
517.
తస్స పుట్ఠో వియాకాసి, మాతలి దేవసారథి;
Tassa puṭṭho viyākāsi, mātali devasārathi;
విపాకం పుఞ్ఞకమ్మానం, జానం అక్ఖాసిజానతో.
Vipākaṃ puññakammānaṃ, jānaṃ akkhāsijānato.
౫౧౮.
518.
‘‘యా కాచి నారియో ఇధ జీవలోకే, సీలవన్తియో ఉపాసికా;
‘‘Yā kāci nāriyo idha jīvaloke, sīlavantiyo upāsikā;
దానే రతా నిచ్చం పసన్నచిత్తా, సచ్చే ఠితా ఉపోసథే అప్పమత్తా;
Dāne ratā niccaṃ pasannacittā, sacce ṭhitā uposathe appamattā;
సంయమా సంవిభాగా చ, తా విమానస్మి మోదరే.
Saṃyamā saṃvibhāgā ca, tā vimānasmi modare.
౫౧౯.
519.
‘‘పభాసతి మిదం బ్యమ్హం, వేళురియాసు నిమ్మితం;
‘‘Pabhāsati midaṃ byamhaṃ, veḷuriyāsu nimmitaṃ;
ఉపేతం భూమిభాగేహి, విభత్తం భాగసో మితం.
Upetaṃ bhūmibhāgehi, vibhattaṃ bhāgaso mitaṃ.
౫౨౦.
520.
‘‘ఆళమ్బరా ముదిఙ్గా చ, నచ్చగీతా సువాదితా;
‘‘Āḷambarā mudiṅgā ca, naccagītā suvāditā;
దిబ్బా సద్దా నిచ్ఛరన్తి, సవనీయా మనోరమా.
Dibbā saddā niccharanti, savanīyā manoramā.
౫౨౧.
521.
సద్దం సమభిజానామి, దిట్ఠం వా యది వా సుతం.
Saddaṃ samabhijānāmi, diṭṭhaṃ vā yadi vā sutaṃ.
౫౨౨.
522.
‘‘విత్తీ హి మం విన్దతి సూత దిస్వా, పుచ్ఛామి తం మాతలి దేవసారథి;
‘‘Vittī hi maṃ vindati sūta disvā, pucchāmi taṃ mātali devasārathi;
ఇమే ను మచ్చా కిమకంసు సాధుం, యే మోదరే సగ్గపత్తా విమానే’’.
Ime nu maccā kimakaṃsu sādhuṃ, ye modare saggapattā vimāne’’.
౫౨౩.
523.
తస్స పుట్ఠో వియాకాసి, మాతలి దేవసారథి;
Tassa puṭṭho viyākāsi, mātali devasārathi;
విపాకం పుఞ్ఞకమ్మానం, జానం అక్ఖాసిజానతో.
Vipākaṃ puññakammānaṃ, jānaṃ akkhāsijānato.
౫౨౪.
524.
‘‘యే కేచి మచ్చా ఇధ జీవలోకే, సీలవన్తా 85 ఉపాసకా;
‘‘Ye keci maccā idha jīvaloke, sīlavantā 86 upāsakā;
ఆరామే ఉదపానే చ, పపా సఙ్కమనాని చ;
Ārāme udapāne ca, papā saṅkamanāni ca;
౫౨౫.
525.
‘‘చీవరం పిణ్డపాతఞ్చ, పచ్చయం సయనాసనం;
‘‘Cīvaraṃ piṇḍapātañca, paccayaṃ sayanāsanaṃ;
అదంసు ఉజుభూతేసు, విప్పసన్నేన చేతసా.
Adaṃsu ujubhūtesu, vippasannena cetasā.
౫౨౬.
526.
‘‘చాతుద్దసిం పఞ్చదసిం, యా చ పక్ఖస్స అట్ఠమీ;
‘‘Cātuddasiṃ pañcadasiṃ, yā ca pakkhassa aṭṭhamī;
పాటిహారియపక్ఖఞ్చ, అట్ఠఙ్గసుసమాహితం.
Pāṭihāriyapakkhañca, aṭṭhaṅgasusamāhitaṃ.
౫౨౭.
527.
‘‘ఉపోసథం ఉపవసుం, సదా సీలేసు సంవుతా;
‘‘Uposathaṃ upavasuṃ, sadā sīlesu saṃvutā;
సంయమా సంవిభాగా చ, తే విమానస్మి మోదరే.
Saṃyamā saṃvibhāgā ca, te vimānasmi modare.
౫౨౮.
528.
‘‘పభాసతి మిదం బ్యమ్హం, ఫలికాసు సునిమ్మితం;
‘‘Pabhāsati midaṃ byamhaṃ, phalikāsu sunimmitaṃ;
నారీవరగణాకిణ్ణం, కూటాగారవరోచితం.
Nārīvaragaṇākiṇṇaṃ, kūṭāgāravarocitaṃ.
౫౨౯.
529.
‘‘ఉపేతం అన్నపానేహి, నచ్చగీతేహి చూభయం;
‘‘Upetaṃ annapānehi, naccagītehi cūbhayaṃ;
నజ్జో చానుపరియాతి, నానాపుప్ఫదుమాయుతా.
Najjo cānupariyāti, nānāpupphadumāyutā.
౫౩౦.
530.
‘‘విత్తీ హి మం విన్దతి సూత దిస్వా, పుచ్ఛామి తం మాతలి దేవసారథి;
‘‘Vittī hi maṃ vindati sūta disvā, pucchāmi taṃ mātali devasārathi;
అయం ను మచ్చో కిమకాసి సాధుం, యో మోదతీ సగ్గపత్తో విమానే’’.
Ayaṃ nu macco kimakāsi sādhuṃ, yo modatī saggapatto vimāne’’.
౫౩౧.
531.
తస్స పుట్ఠో వియాకాసి, మాతలి దేవసారథి;
Tassa puṭṭho viyākāsi, mātali devasārathi;
విపాకం పుఞ్ఞకమ్మానం, జానం అక్ఖాసిజానతో.
Vipākaṃ puññakammānaṃ, jānaṃ akkhāsijānato.
౫౩౨.
532.
‘‘మిథిలాయం గహపతి, ఏస దానపతీ అహు;
‘‘Mithilāyaṃ gahapati, esa dānapatī ahu;
ఆరామే ఉదపానే చ, పపా సఙ్కమనాని చ;
Ārāme udapāne ca, papā saṅkamanāni ca;
అరహన్తే సీతిభూతే, సక్కచ్చం పటిపాదయి.
Arahante sītibhūte, sakkaccaṃ paṭipādayi.
౫౩౩.
533.
‘‘చీవరం పిణ్డపాతఞ్చ, పచ్చయం సయనాసనం;
‘‘Cīvaraṃ piṇḍapātañca, paccayaṃ sayanāsanaṃ;
అదాసి ఉజుభూతేసు, విప్పసన్నేన చేతసా.
Adāsi ujubhūtesu, vippasannena cetasā.
౫౩౪.
534.
‘‘చాతుద్దసిం పఞ్చదసిం, యా చ పక్ఖస్స అట్ఠమీ;
‘‘Cātuddasiṃ pañcadasiṃ, yā ca pakkhassa aṭṭhamī;
పాటిహారియపక్ఖఞ్చ, అట్ఠఙ్గసుసమాహితం.
Pāṭihāriyapakkhañca, aṭṭhaṅgasusamāhitaṃ.
౫౩౫.
535.
‘‘ఉపోసథం ఉపవసీ, సదా సీలేసు సంవుతో;
‘‘Uposathaṃ upavasī, sadā sīlesu saṃvuto;
సంయమా సంవిభాగా చ, సో విమానస్మి మోదతి’’.
Saṃyamā saṃvibhāgā ca, so vimānasmi modati’’.
౫౩౬.
536.
నారీవరగణాకిణ్ణం , కూటాగారవరోచితం.
Nārīvaragaṇākiṇṇaṃ , kūṭāgāravarocitaṃ.
౫౩౭.
537.
‘‘ఉపేతం అన్నపానేహి, నచ్చగీతేహి చూభయం;
‘‘Upetaṃ annapānehi, naccagītehi cūbhayaṃ;
నజ్జో చానుపరియాతి, నానాపుప్ఫదుమాయుతా.
Najjo cānupariyāti, nānāpupphadumāyutā.
౫౩౮.
538.
‘‘రాజాయతనా కపిత్థా చ, అమ్బా సాలా చ జమ్బుయో;
‘‘Rājāyatanā kapitthā ca, ambā sālā ca jambuyo;
తిన్దుకా చ పియాలా చ, దుమా నిచ్చఫలా బహూ.
Tindukā ca piyālā ca, dumā niccaphalā bahū.
౫౩౯.
539.
‘‘విత్తీ హి మం విన్దతి సూత దిస్వా, పుచ్ఛామి తం మాతలి దేవసారథి;
‘‘Vittī hi maṃ vindati sūta disvā, pucchāmi taṃ mātali devasārathi;
అయం ను మచ్చో కిమకాసి సాధుం, యో మోదతీ సగ్గపత్తో విమానే’’.
Ayaṃ nu macco kimakāsi sādhuṃ, yo modatī saggapatto vimāne’’.
౫౪౦.
540.
‘‘తస్స పుట్ఠో వియాకాసి, మాతలి దేవసారథి;
‘‘Tassa puṭṭho viyākāsi, mātali devasārathi;
విపాకం పుఞ్ఞకమ్మానం, జానం అక్ఖాసిజానతో.
Vipākaṃ puññakammānaṃ, jānaṃ akkhāsijānato.
౫౪౧.
541.
‘‘మిథిలాయం గహపతి, ఏస దానపతీ అహు;
‘‘Mithilāyaṃ gahapati, esa dānapatī ahu;
ఆరామే ఉదపానే చ, పపా సఙ్కమనాని చ;
Ārāme udapāne ca, papā saṅkamanāni ca;
అరహన్తే సీతిభూతే, సక్కచ్చం పటిపాదయి.
Arahante sītibhūte, sakkaccaṃ paṭipādayi.
౫౪౨.
542.
‘‘చీవరం పిణ్డపాతఞ్చ, పచ్చయం సయనాసనం;
‘‘Cīvaraṃ piṇḍapātañca, paccayaṃ sayanāsanaṃ;
అదాసి ఉజుభూతేసు, విప్పసన్నేన చేతసా.
Adāsi ujubhūtesu, vippasannena cetasā.
౫౪౩.
543.
‘‘చాతుద్దసిం పఞ్చదసిం, యా చ పక్ఖస్స అట్ఠమీ;
‘‘Cātuddasiṃ pañcadasiṃ, yā ca pakkhassa aṭṭhamī;
పాటిహారియపక్ఖఞ్చ, అట్ఠఙ్గసుసమాహితం.
Pāṭihāriyapakkhañca, aṭṭhaṅgasusamāhitaṃ.
౫౪౪.
544.
‘‘ఉపోసథం ఉపవసీ, సదా సీలేసు సంవుతో;
‘‘Uposathaṃ upavasī, sadā sīlesu saṃvuto;
సంయమా సంవిభాగా చ, సో విమానస్మి మోదతి’’.
Saṃyamā saṃvibhāgā ca, so vimānasmi modati’’.
౫౪౫.
545.
‘‘పభాసతి మిదం బ్యమ్హం, వేళురియాసు నిమ్మితం;
‘‘Pabhāsati midaṃ byamhaṃ, veḷuriyāsu nimmitaṃ;
ఉపేతం భూమిభాగేహి, విభత్తం భాగసో మితం.
Upetaṃ bhūmibhāgehi, vibhattaṃ bhāgaso mitaṃ.
౫౪౬.
546.
‘‘ఆళమ్బరా ముదిఙ్గా చ, నచ్చగీతా సువాదితా;
‘‘Āḷambarā mudiṅgā ca, naccagītā suvāditā;
దిబ్యా సద్దా నిచ్ఛరన్తి, సవనీయా మనోరమా.
Dibyā saddā niccharanti, savanīyā manoramā.
౫౪౭.
547.
సద్దం సమభిజానామి, దిట్ఠం వా యది వా సుతం.
Saddaṃ samabhijānāmi, diṭṭhaṃ vā yadi vā sutaṃ.
౫౪౮.
548.
‘‘విత్తీ హి మం విన్దతి సూత దిస్వా, పుచ్ఛామి తం మాతలి దేవసారథి;
‘‘Vittī hi maṃ vindati sūta disvā, pucchāmi taṃ mātali devasārathi;
అయం ను మచ్చో కిమకాసి సాధుం, యో మోదతి సగ్గపత్తో విమానే’’.
Ayaṃ nu macco kimakāsi sādhuṃ, yo modati saggapatto vimāne’’.
౫౪౯.
549.
తస్స పుట్ఠో వియాకాసి, మాతలి దేవసారథి;
Tassa puṭṭho viyākāsi, mātali devasārathi;
విపాకం పుఞ్ఞకమ్మానం, జానం అక్ఖాసిజానతో.
Vipākaṃ puññakammānaṃ, jānaṃ akkhāsijānato.
౫౫౦.
550.
‘‘బారాణసియం గహపతి, ఏస దానపతీ అహు;
‘‘Bārāṇasiyaṃ gahapati, esa dānapatī ahu;
ఆరామే ఉదపానే చ, పపా సఙ్కమనాని చ;
Ārāme udapāne ca, papā saṅkamanāni ca;
అరహన్తే సీతిభూతే, సక్కచ్చం పటిపాదయి.
Arahante sītibhūte, sakkaccaṃ paṭipādayi.
౫౫౧.
551.
‘‘చీవరం పిణ్డపాతఞ్చ, పచ్చయం సయనాసనం;
‘‘Cīvaraṃ piṇḍapātañca, paccayaṃ sayanāsanaṃ;
అదాసి ఉజుభూతేసు, విప్పసన్నేన చేతసా.
Adāsi ujubhūtesu, vippasannena cetasā.
౫౫౨.
552.
‘‘చాతుద్దసిం పఞ్చదసిం, యా చ పక్ఖస్స అట్ఠమీ;
‘‘Cātuddasiṃ pañcadasiṃ, yā ca pakkhassa aṭṭhamī;
పాటిహారియపక్ఖఞ్చ, అట్ఠఙ్గసుసమాహితం.
Pāṭihāriyapakkhañca, aṭṭhaṅgasusamāhitaṃ.
౫౫౩.
553.
‘‘ఉపోసథం ఉపవసీ, సదాసీలేసు సంవుతో;
‘‘Uposathaṃ upavasī, sadāsīlesu saṃvuto;
సంయమా సంవిభాగా చ, సో విమానస్మి మోదతి.
Saṃyamā saṃvibhāgā ca, so vimānasmi modati.
౫౫౪.
554.
‘‘యథా ఉదయమాదిచ్చో, హోతి లోహితకో మహా;
‘‘Yathā udayamādicco, hoti lohitako mahā;
తథూపమం ఇదం బ్యమ్హం, జాతరూపస్స నిమ్మితం.
Tathūpamaṃ idaṃ byamhaṃ, jātarūpassa nimmitaṃ.
౫౫౫.
555.
‘‘విత్తీ హి మం విన్దతి సూత దిస్వా, పుచ్ఛామి తం మాతలి దేవసారథి;
‘‘Vittī hi maṃ vindati sūta disvā, pucchāmi taṃ mātali devasārathi;
అయం ను మచ్చో కిమకాసి సాధుం, యో మోదతీ సగ్గపత్తో విమానే’’.
Ayaṃ nu macco kimakāsi sādhuṃ, yo modatī saggapatto vimāne’’.
౫౫౬.
556.
తస్స పుట్ఠో వియాకాసి, మాతలి దేవసారథి;
Tassa puṭṭho viyākāsi, mātali devasārathi;
విపాకం పుఞ్ఞకమ్మానం, జానం అక్ఖాసిజానతో.
Vipākaṃ puññakammānaṃ, jānaṃ akkhāsijānato.
౫౫౭.
557.
‘‘సావత్థియం గహపతి, ఏస దానపతీ అహు;
‘‘Sāvatthiyaṃ gahapati, esa dānapatī ahu;
ఆరామే ఉదపానే చ, పపా సఙ్కమనాని చ;
Ārāme udapāne ca, papā saṅkamanāni ca;
అరహన్తే సీతిభూతే, సక్కచ్చం పటిపాదయి.
Arahante sītibhūte, sakkaccaṃ paṭipādayi.
౫౫౮.
558.
‘‘చీవరం పిణ్డపాతఞ్చ, పచ్చయం సయనాసనం;
‘‘Cīvaraṃ piṇḍapātañca, paccayaṃ sayanāsanaṃ;
అదాసి ఉజుభూతేసు, విప్పసన్నేన చేతసా.
Adāsi ujubhūtesu, vippasannena cetasā.
౫౫౯.
559.
‘‘చాతుద్దసిం పఞ్చదసిం, యా చ పక్ఖస్స అట్ఠమీ;
‘‘Cātuddasiṃ pañcadasiṃ, yā ca pakkhassa aṭṭhamī;
పాటిహారియపక్ఖఞ్చ, అట్ఠఙ్గసుసమాహితం.
Pāṭihāriyapakkhañca, aṭṭhaṅgasusamāhitaṃ.
౫౬౦.
560.
‘‘ఉపోసథం ఉపవసీ, సదా సీలేసు సంవుతో;
‘‘Uposathaṃ upavasī, sadā sīlesu saṃvuto;
సంయమా సంవిభాగా చ, సో విమానస్మి మోదతి.
Saṃyamā saṃvibhāgā ca, so vimānasmi modati.
౫౬౧.
561.
‘‘వేహాయసా మే బహుకా, జాతరూపస్స నిమ్మితా;
‘‘Vehāyasā me bahukā, jātarūpassa nimmitā;
దద్దల్లమానా ఆభేన్తి, విజ్జువబ్భఘనన్తరే.
Daddallamānā ābhenti, vijjuvabbhaghanantare.
౫౬౨.
562.
‘‘విత్తీ హి మం విన్దతి సూత దిస్వా, పుచ్ఛామి తం మాతలి దేవసారథి;
‘‘Vittī hi maṃ vindati sūta disvā, pucchāmi taṃ mātali devasārathi;
ఇమే ను మచ్చా కిమకంసు సాధుం, యే మోదరే సగ్గపత్తా విమానే’’.
Ime nu maccā kimakaṃsu sādhuṃ, ye modare saggapattā vimāne’’.
౫౬౩.
563.
తస్స పుట్ఠో వియాకాసి, మాతలి దేవసారథి;
Tassa puṭṭho viyākāsi, mātali devasārathi;
విపాకం పుఞ్ఞకమ్మానం, జానం అక్ఖాసిజానతో.
Vipākaṃ puññakammānaṃ, jānaṃ akkhāsijānato.
౫౬౪.
564.
‘‘సద్ధాయ సునివిట్ఠాయ, సద్ధమ్మే సుప్పవేదితే;
‘‘Saddhāya suniviṭṭhāya, saddhamme suppavedite;
తేసం ఏతాని ఠానాని, యాని త్వం రాజ పస్ససి.
Tesaṃ etāni ṭhānāni, yāni tvaṃ rāja passasi.
౫౬౫.
565.
‘‘విదితా తే మహారాజ, ఆవాసా పాపకమ్మినం;
‘‘Viditā te mahārāja, āvāsā pāpakamminaṃ;
అథో కల్యాణకమ్మానం, ఠానాని విదితాని తే;
Atho kalyāṇakammānaṃ, ṭhānāni viditāni te;
ఉయ్యాహి దాని రాజీసి, దేవరాజస్స సన్తికే’’.
Uyyāhi dāni rājīsi, devarājassa santike’’.
౫౬౬.
566.
‘‘సహస్సయుత్తం హయవాహిం, దిబ్బయానమధిట్ఠితో;
‘‘Sahassayuttaṃ hayavāhiṃ, dibbayānamadhiṭṭhito;
యాయమానో మహారాజా, అద్దా సీదన్తరే నగే;
Yāyamāno mahārājā, addā sīdantare nage;
దిస్వానామన్తయీ సూతం, ‘‘ఇమే కే నామ పబ్బతా’’.
Disvānāmantayī sūtaṃ, ‘‘ime ke nāma pabbatā’’.
౫౬౭.
567.
౫౬౮.
568.
నేమిన్ధరో వినతకో, అస్సకణ్ణో గిరీ బ్రహా.
Nemindharo vinatako, assakaṇṇo girī brahā.
౫౬౯.
569.
‘‘ఏతే సీదన్తరే నగా, అనుపుబ్బసముగ్గతా;
‘‘Ete sīdantare nagā, anupubbasamuggatā;
మహారాజానమావాసా , యాని త్వం రాజ పస్ససి.
Mahārājānamāvāsā , yāni tvaṃ rāja passasi.
౫౭౦.
570.
‘‘అనేకరూపం రుచిరం, నానాచిత్రం పకాసతి;
‘‘Anekarūpaṃ ruciraṃ, nānācitraṃ pakāsati;
౫౭౧.
571.
‘‘విత్తీ హి మం విన్దతి సూత దిస్వా, పుచ్ఛామి తం మాతలి దేవసారథి;
‘‘Vittī hi maṃ vindati sūta disvā, pucchāmi taṃ mātali devasārathi;
౫౭౨.
572.
తస్స పుట్ఠో వియాకాసి, మాతలి దేవసారథి;
Tassa puṭṭho viyākāsi, mātali devasārathi;
విపాకం పుఞ్ఞకమ్మానం, జానం అక్ఖాసిజానతో.
Vipākaṃ puññakammānaṃ, jānaṃ akkhāsijānato.
౫౭౩.
573.
‘‘చిత్రకూటోతి యం ఆహు, దేవరాజపవేసనం;
‘‘Citrakūṭoti yaṃ āhu, devarājapavesanaṃ;
సుదస్సనస్స గిరినో, ద్వారఞ్హేతం పకాసతి.
Sudassanassa girino, dvārañhetaṃ pakāsati.
౫౭౪.
574.
‘‘అనేకరూపం రుచిరం, నానాచిత్రం పకాసతి;
‘‘Anekarūpaṃ ruciraṃ, nānācitraṃ pakāsati;
ఆకిణ్ణం ఇన్దసదిసేహి, బ్యగ్ఘేహేవ సురక్ఖితం;
Ākiṇṇaṃ indasadisehi, byaggheheva surakkhitaṃ;
పవిసేతేన రాజీసి, అరజం భూమిమక్కమ’’.
Pavisetena rājīsi, arajaṃ bhūmimakkama’’.
౫౭౫.
575.
‘‘సహస్సయుత్తం హయవాహిం, దిబ్బయానమధిట్ఠితో;
‘‘Sahassayuttaṃ hayavāhiṃ, dibbayānamadhiṭṭhito;
యాయమానో మహారాజా, అద్దా దేవసభం ఇదం.
Yāyamāno mahārājā, addā devasabhaṃ idaṃ.
౫౭౬.
576.
తథూపమం ఇదం బ్యమ్హం, వేళురియాసు నిమ్మితం.
Tathūpamaṃ idaṃ byamhaṃ, veḷuriyāsu nimmitaṃ.
౫౭౭.
577.
‘‘విత్తీ హి మం విన్దతి సూత దిస్వా, పుచ్ఛామి తం మాతలి దేవసారథి;
‘‘Vittī hi maṃ vindati sūta disvā, pucchāmi taṃ mātali devasārathi;
౫౭౮.
578.
తస్స పుట్ఠో వియాకాసి, మాతలి దేవసారథి;
Tassa puṭṭho viyākāsi, mātali devasārathi;
విపాకం పుఞ్ఞకమ్మానం, జానం అక్ఖాసిజానతో.
Vipākaṃ puññakammānaṃ, jānaṃ akkhāsijānato.
౫౭౯.
579.
వేళురియారుచిరా చిత్రా, ధారయన్తి సునిమ్మితా.
Veḷuriyārucirā citrā, dhārayanti sunimmitā.
౫౮౦.
580.
‘‘అట్ఠంసా సుకతా థమ్భా, సబ్బే వేళురియామయా;
‘‘Aṭṭhaṃsā sukatā thambhā, sabbe veḷuriyāmayā;
యత్థ దేవా తావతింసా, సబ్బే ఇన్దపురోహితా.
Yattha devā tāvatiṃsā, sabbe indapurohitā.
౫౮౧.
581.
‘‘అత్థం దేవమనుస్సానం, చిన్తయన్తా సమచ్ఛరే;
‘‘Atthaṃ devamanussānaṃ, cintayantā samacchare;
పవిసేతేన రాజీసి, దేవానం అనుమోదనం’’.
Pavisetena rājīsi, devānaṃ anumodanaṃ’’.
౫౮౨.
582.
‘‘తం దేవా పటినన్దింసు, దిస్వా రాజానమాగతం;
‘‘Taṃ devā paṭinandiṃsu, disvā rājānamāgataṃ;
‘‘స్వాగతం తే మహారాజ, అథో తే అదురాగతం;
‘‘Svāgataṃ te mahārāja, atho te adurāgataṃ;
నిసీద దాని రాజీసి, దేవరాజస్స సన్తికే’’.
Nisīda dāni rājīsi, devarājassa santike’’.
౫౮౩.
583.
౫౮౪.
584.
‘‘సాధు ఖోసి అనుప్పత్తో, ఆవాసం వసవత్తినం;
‘‘Sādhu khosi anuppatto, āvāsaṃ vasavattinaṃ;
వస దేవేసు రాజీసి, సబ్బకామసమిద్ధిసు;
Vasa devesu rājīsi, sabbakāmasamiddhisu;
తావతింసేసు దేవేసు, భుఞ్జ కామే అమానుసే’’.
Tāvatiṃsesu devesu, bhuñja kāme amānuse’’.
౫౮౫.
585.
‘‘యథా యాచితకం యానం, యథా యాచితకం ధనం;
‘‘Yathā yācitakaṃ yānaṃ, yathā yācitakaṃ dhanaṃ;
ఏవంసమ్పదమేవేతం, యం పరతో దానపచ్చయా.
Evaṃsampadamevetaṃ, yaṃ parato dānapaccayā.
౫౮౬.
586.
‘‘న చాహమేతమిచ్ఛామి, యం పరతో దానపచ్చయా;
‘‘Na cāhametamicchāmi, yaṃ parato dānapaccayā;
౫౮౭.
587.
‘‘సోహం గన్త్వా మనుస్సేసు, కాహామి కుసలం బహుం;
‘‘Sohaṃ gantvā manussesu, kāhāmi kusalaṃ bahuṃ;
దానేన సమచరియాయ, సంయమేన దమేన చ;
Dānena samacariyāya, saṃyamena damena ca;
యం కత్వా సుఖితో హోతి, న చ పచ్ఛానుతప్పతి’’.
Yaṃ katvā sukhito hoti, na ca pacchānutappati’’.
౫౮౮.
588.
‘‘బహూపకారో నో భవం, మాతలి దేవసారథి;
‘‘Bahūpakāro no bhavaṃ, mātali devasārathi;
౫౮౯.
589.
‘‘ఇదం వత్వా నిమిరాజా, వేదేహో మిథిలగ్గహో;
‘‘Idaṃ vatvā nimirājā, vedeho mithilaggaho;
పుథుయఞ్ఞం యజిత్వాన, సంయమం అజ్ఝుపాగమీ’’తి.
Puthuyaññaṃ yajitvāna, saṃyamaṃ ajjhupāgamī’’ti.
Footnotes:
Related texts:
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ఖుద్దకనికాయ (అట్ఠకథా) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / జాతక-అట్ఠకథా • Jātaka-aṭṭhakathā / [౫౪౧] ౪. నిమిజాతకవణ్ణనా • [541] 4. Nimijātakavaṇṇanā