Library / Tipiṭaka / ཏིཔིཊཀ • Tipiṭaka / ཛཱཏཀ-ཨཊྛཀཐཱ • Jātaka-aṭṭhakathā

    [༥༤༡] ༤. ནིམིཛཱཏཀཝཎྞནཱ

    [541] 4. Nimijātakavaṇṇanā

    ཨཙྪེརཾ ཝཏ ལོཀསྨིནྟི ཨིདཾ སཏྠཱ མིཐིལཾ ཨུཔནིསྶཱཡ མགྷདེཝཨམྦཝནེ ཝིཧརནྟོ སིཏཔཱཏུཀམྨཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི། ཨེཀདིཝསཉྷི སཏྠཱ སཱཡནྷསམཡེ སམྦཧུལེཧི བྷིཀྑཱུཧི སདྡྷིཾ ཏསྨིཾ ཨམྦཝནེ ཙཱརིཀཾ ཙརམཱནོ ཨེཀཾ རམཎཱིཡཾ བྷཱུམིཔྤདེསཾ དིསྭཱ ཨཏྟནོ པུབྦཙརིཡཾ ཀཐེཏུཀཱམོ ཧུཏྭཱ སིཏཔཱཏུཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཨཱཡསྨཏཱ ཨཱནནྡཏྠེརེན སིཏཔཱཏུཀམྨཀཱརཎཾ པུཊྛོ ‘‘ཨཱནནྡ, ཨཡཾ བྷཱུམིཔྤདེསོ པུབྦེ མཡཱ མགྷདེཝརཱཛཀཱལེ ཛྷཱནཀཱིལ༹ྷཾ ཀཱིལ༹ནྟེན ཨཛ྄ཛྷཱཝུཊྛཔུབྦོ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏེན ཡཱཙིཏོ པཉྙཏྟཱསནེ ནིསཱིདིཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི།

    Accheraṃvata lokasminti idaṃ satthā mithilaṃ upanissāya maghadevaambavane viharanto sitapātukammaṃ ārabbha kathesi. Ekadivasañhi satthā sāyanhasamaye sambahulehi bhikkhūhi saddhiṃ tasmiṃ ambavane cārikaṃ caramāno ekaṃ ramaṇīyaṃ bhūmippadesaṃ disvā attano pubbacariyaṃ kathetukāmo hutvā sitapātukammaṃ katvā āyasmatā ānandattherena sitapātukammakāraṇaṃ puṭṭho ‘‘ānanda, ayaṃ bhūmippadeso pubbe mayā maghadevarājakāle jhānakīḷhaṃ kīḷantena ajjhāvuṭṭhapubbo’’ti vatvā tena yācito paññattāsane nisīditvā atītaṃ āhari.

    ཨཏཱིཏེ ཝིདེཧརཊྛེ མིཐིལནགརེ མགྷདེཝོ ནཱམ རཱཛཱ རཛྫཾ ཀཱརེསི། སོ ཙཏུརཱསཱིཏིཝསྶསཧསྶཱནི ཀུམཱརཀཱིལ༹ྷཾ ཀཱིལི༹, ཙཏུརཱསཱིཏིཝསྶསཧསྶཱནི ཨུཔརཛྫཾ ཀཱརེསི, ཙཏུརཱསཱིཏིཝསྶསཧསྶཱནི རཛྫཾ ཀཱརེནྟོ ‘‘ཡདཱ མེ སམྨ ཀཔྤཀ, སིརསྨིཾ པལིཏཱནི པསྶེཡྻཱསི, ཏདཱ མེ ཨཱརོཙེཡྻཱསཱི’’ཏི ཨཱཧ། ཨཔརབྷཱགེ ཀཔྤཀོ པལིཏཱནི དིསྭཱ རཉྙོ ཨཱརོཙེསི། རཱཛཱ པལིཏཾ སུཝཎྞསཎྜཱསེན ཨུདྡྷརཱཔེཏྭཱ ཧཏྠཏལེ པཏིཊྛཱཔེཏྭཱ པལིཏཾ ཨོལོཀེཏྭཱ མཙྩུརཱཛེན ཨཱགནྟྭཱ ནལཱཊེ ལགྒཾ ཝིཡ མརཎཾ སམྤསྶམཱནོ ‘‘ཨིདཱནི མེ པབྦཛིཏཀཱལོ’’ཏི ཀཔྤཀསྶ གཱམཝརཾ དཏྭཱ ཛེཊྛཔུཏྟཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ‘‘ཏཱཏ, རཛྫཾ པཊིཙྪ, ཨཧཾ པབྦཛིསྶཱམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ‘‘ཀིཾ ཀཱརཎཱ དེཝཱ’’ཏི ཝུཏྟེ –

    Atīte videharaṭṭhe mithilanagare maghadevo nāma rājā rajjaṃ kāresi. So caturāsītivassasahassāni kumārakīḷhaṃ kīḷi, caturāsītivassasahassāni uparajjaṃ kāresi, caturāsītivassasahassāni rajjaṃ kārento ‘‘yadā me samma kappaka, sirasmiṃ palitāni passeyyāsi, tadā me āroceyyāsī’’ti āha. Aparabhāge kappako palitāni disvā rañño ārocesi. Rājā palitaṃ suvaṇṇasaṇḍāsena uddharāpetvā hatthatale patiṭṭhāpetvā palitaṃ oloketvā maccurājena āgantvā nalāṭe laggaṃ viya maraṇaṃ sampassamāno ‘‘idāni me pabbajitakālo’’ti kappakassa gāmavaraṃ datvā jeṭṭhaputtaṃ pakkosāpetvā ‘‘tāta, rajjaṃ paṭiccha, ahaṃ pabbajissāmī’’ti vatvā ‘‘kiṃ kāraṇā devā’’ti vutte –

    ‘‘ཨུཏྟམངྒརུཧཱ མཡ྄ཧཾ, ཨིམེ ཛཱཏཱ ཝཡོཧརཱ།

    ‘‘Uttamaṅgaruhā mayhaṃ, ime jātā vayoharā;

    པཱཏུབྷཱུཏཱ དེཝདཱུཏཱ, པབྦཛྫཱསམཡོ མམཱ’’ཏི༎ –

    Pātubhūtā devadūtā, pabbajjāsamayo mamā’’ti. –

    ཝཏྭཱ པུཏྟཾ རཛྫེ ཨབྷིསིཉྩིཏྭཱ ‘‘ཏཱཏ, ཏྭམྤི ཨེཝརཱུཔཾ པལིཏཾ དིསྭཱཝ པབྦཛེཡྻཱསཱི’’ཏི ཏཾ ཨོཝདིཏྭཱ ནགརཱ ནིཀྑམིཏྭཱ ཨམྦཝནེ ཨིསིཔབྦཛྫཾ པབྦཛིཏྭཱ ཙཏུརཱསཱིཏིཝསྶསཧསྶཱནི ཙཏྟཱརོ བྲཧྨཝིཧཱརེ བྷཱཝེཏྭཱ བྲཧྨལོཀེ ནིབྦཏྟི། པུཏྟོཔིསྶ ཨེཏེནེཝ ཨུཔཱཡེན པབྦཛིཏྭཱ བྲཧྨལོཀཔརཱཡཎོ ཨཧོསི། ཏཐཱ ཏསྶ པུཏྟོ, ཏཐཱ ཏསྶ པུཏྟོཏི ཨེཝཾ དྭཱིཧི ཨཱུནཱནི ཙཏུརཱསཱིཏིཁཏྟིཡསཧསྶཱནི སཱིསེ པལིཏཾ དིསྭཱཝ ཨིམསྨིཾ ཨམྦཝནེ པབྦཛིཏྭཱ ཙཏྟཱརོ བྲཧྨཝིཧཱརེ བྷཱཝེཏྭཱ བྲཧྨལོཀེ ནིབྦཏྟིཾསུ།

    Vatvā puttaṃ rajje abhisiñcitvā ‘‘tāta, tvampi evarūpaṃ palitaṃ disvāva pabbajeyyāsī’’ti taṃ ovaditvā nagarā nikkhamitvā ambavane isipabbajjaṃ pabbajitvā caturāsītivassasahassāni cattāro brahmavihāre bhāvetvā brahmaloke nibbatti. Puttopissa eteneva upāyena pabbajitvā brahmalokaparāyaṇo ahosi. Tathā tassa putto, tathā tassa puttoti evaṃ dvīhi ūnāni caturāsītikhattiyasahassāni sīse palitaṃ disvāva imasmiṃ ambavane pabbajitvā cattāro brahmavihāre bhāvetvā brahmaloke nibbattiṃsu.

    ཏེསཾ སབྦཔཋམཾ ནིབྦཏྟོ མགྷདེཝརཱཛཱ བྲཧྨལོཀེ ཋིཏོཝ ཨཏྟནོ ཝཾསཾ ཨོལོཀེནྟོ དྭཱིཧི ཨཱུནཱནི ཙཏུརཱསཱིཏིཁཏྟིཡསཧསྶཱནི པབྦཛིཏཱནི དིསྭཱ ཏུཊྛམཱནསོ ཧུཏྭཱ ‘‘ཨིཏོ ནུ ཁོ པརཾ པཝཏྟིསྶཏི, ན པཝཏྟིསྶཏཱི’’ཏི ཨོལོཀེནྟོ ཨཔྤཝཏྟནབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ‘‘མམ ཝཾསཾ ཨཧམེཝ གྷཊེསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཏཏོ ཙཝིཏྭཱ མིཐིལནགརེ རཉྙོ ཨགྒམཧེསིཡཱ ཀུཙྪིམྷི པཊིསནྡྷིཾ གཎྷིཏྭཱ དསམཱསཙྩཡེན མཱཏུ ཀུཙྪིཏོ ནིཀྑམི། རཱཛཱ ཏསྶ ནཱམགྒཧཎདིཝསེ ནེམིཏྟཀེ བྲཱཧྨཎེ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ པུཙྪི། ཏེ ཏསྶ ལཀྑཎཱནི ཨོལོཀེཏྭཱ ‘‘མཧཱརཱཛ, ཨཡཾ ཀུམཱརོ ཏུམྷཱཀཾ ཝཾསཾ གྷཊེནྟོ ཨུཔྤནྣོ། ཏུམྷཱཀཉྷི ཝཾསོ པབྦཛིཏཝཾསོ, ཨིམསྶ པརཏོ ནཱགམིསྶཏཱི’’ཏི ཝདིཾསུ། ཏཾ སུཏྭཱ རཱཛཱ ‘‘ཨཡཾ ཀུམཱརོ རཐཙཀྐནེམི ཝིཡ མམ ཝཾསཾ གྷཊེནྟོ ཛཱཏོ, ཏསྨཱ ཏསྶ ‘ནིམིཀུམཱརོ’ཏི ནཱམཾ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ‘‘ནིམིཀུམཱརོ’’ཏིསྶ ནཱམཾ ཨཀཱསི།

    Tesaṃ sabbapaṭhamaṃ nibbatto maghadevarājā brahmaloke ṭhitova attano vaṃsaṃ olokento dvīhi ūnāni caturāsītikhattiyasahassāni pabbajitāni disvā tuṭṭhamānaso hutvā ‘‘ito nu kho paraṃ pavattissati, na pavattissatī’’ti olokento appavattanabhāvaṃ ñatvā ‘‘mama vaṃsaṃ ahameva ghaṭessāmī’’ti cintetvā tato cavitvā mithilanagare rañño aggamahesiyā kucchimhi paṭisandhiṃ gaṇhitvā dasamāsaccayena mātu kucchito nikkhami. Rājā tassa nāmaggahaṇadivase nemittake brāhmaṇe pakkosāpetvā pucchi. Te tassa lakkhaṇāni oloketvā ‘‘mahārāja, ayaṃ kumāro tumhākaṃ vaṃsaṃ ghaṭento uppanno. Tumhākañhi vaṃso pabbajitavaṃso, imassa parato nāgamissatī’’ti vadiṃsu. Taṃ sutvā rājā ‘‘ayaṃ kumāro rathacakkanemi viya mama vaṃsaṃ ghaṭento jāto, tasmā tassa ‘nimikumāro’ti nāmaṃ karissāmī’’ti cintetvā ‘‘nimikumāro’’tissa nāmaṃ akāsi.

    སོ དཧརཀཱལཏོ པཊྛཱཡ དཱནེ སཱིལེ ཨུཔོསཐཀམྨེ ཙ ཨབྷིརཏོ ཨཧོསི། ཨཐསྶ པིཏཱ པུརིམནཡེནེཝ པལིཏཾ དིསྭཱ ཀཔྤཀསྶ གཱམཝརཾ དཏྭཱ པུཏྟསྶ རཛྫཾ ནིཡྻཱདེཏྭཱ ཨམྦཝནེ པབྦཛིཏྭཱ བྲཧྨལོཀཔརཱཡཎོ ཨཧོསི། ནིམིརཱཛཱ པན དཱནཛ྄ཛྷཱསཡཏཱཡ ཙཏཱུསུ ནགརདྭཱརེསུ ནགརམཛ྄ཛྷེ ཙཱཏི པཉྩསུ ཋཱནེསུ པཉྩ དཱནསཱལཱཡོ ཀཱརཱཔེཏྭཱ མཧཱདཱནཾ པཝཏྟེསི། ཨེཀེཀཱཡ དཱནསཱལཱཡ སཏསཧསྶཾ སཏསཧསྶཾ ཀཏྭཱ དེཝསིཀཾ པཉྩ པཉྩ ཀཧཱཔཎསཏསཧསྶཱནི པརིཙྩཛི, ནིཙྩཾ པཉྩ སཱིལཱནི རཀྑི, པཀྑདིཝསེསུ ཨུཔོསཐཾ སམཱདིཡི, མཧཱཛནམྤི དཱནཱདཱིསུ པུཉྙེསུ སམཱདཔེསི, སགྒམགྒཾ ཨཱཙིཀྑིཏྭཱ ནིརཡབྷཡེན ཏཛྫེཏྭཱ དྷམྨཾ དེསེསི། ཏསྶ ཨོཝཱདེ ཋིཏཱ མནུསྶཱ དཱནཱདཱིནི པུཉྙཱནི ཀཏྭཱ ཏཏོ ཙུཏཱ དེཝལོཀེ ནིབྦཏྟིཾསུ, དེཝལོཀོ པརིཔཱུརི, ནིརཡོ ཏུཙྪོ ཝིཡ ཨཧོསི། ཏདཱ ཏཱཝཏིཾསབྷཝནེ དེཝསངྒྷཱ སུདྷམྨཱཡཾ དེཝསབྷཱཡཾ སནྣིཔཏིཏྭཱ ‘‘ཨཧོ, ཝཏ ཨམྷཱཀཾ ཨཱཙརིཡོ ནིམིརཱཛཱ, ཏཾ ནིསྶཱཡ མཡཾ ཨིམཾ བུདྡྷཉྙཎེནཔི ཨཔརིཙྪིནྡནཱིཡཾ དིབྦསམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝཱམཱ’’ཏི ཝཏྭཱ མཧཱསཏྟསྶ གུཎེ ཝཎྞཡིཾསུ ། མནུསྶལོཀེཔི མཧཱསམུདྡཔིཊྛེ ཨཱསིཏྟཏེལཾ ཝིཡ མཧཱསཏྟསྶ གུཎཀཐཱ པཏྠརི། སཏྠཱ ཏམཏྠཾ ཨཱཝིབྷཱུཏཾ ཀཏྭཱ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ ཀཐེནྟོ ཨཱཧ –

    So daharakālato paṭṭhāya dāne sīle uposathakamme ca abhirato ahosi. Athassa pitā purimanayeneva palitaṃ disvā kappakassa gāmavaraṃ datvā puttassa rajjaṃ niyyādetvā ambavane pabbajitvā brahmalokaparāyaṇo ahosi. Nimirājā pana dānajjhāsayatāya catūsu nagaradvāresu nagaramajjhe cāti pañcasu ṭhānesu pañca dānasālāyo kārāpetvā mahādānaṃ pavattesi. Ekekāya dānasālāya satasahassaṃ satasahassaṃ katvā devasikaṃ pañca pañca kahāpaṇasatasahassāni pariccaji, niccaṃ pañca sīlāni rakkhi, pakkhadivasesu uposathaṃ samādiyi, mahājanampi dānādīsu puññesu samādapesi, saggamaggaṃ ācikkhitvā nirayabhayena tajjetvā dhammaṃ desesi. Tassa ovāde ṭhitā manussā dānādīni puññāni katvā tato cutā devaloke nibbattiṃsu, devaloko paripūri, nirayo tuccho viya ahosi. Tadā tāvatiṃsabhavane devasaṅghā sudhammāyaṃ devasabhāyaṃ sannipatitvā ‘‘aho, vata amhākaṃ ācariyo nimirājā, taṃ nissāya mayaṃ imaṃ buddhaññaṇenapi aparicchindanīyaṃ dibbasampattiṃ anubhavāmā’’ti vatvā mahāsattassa guṇe vaṇṇayiṃsu . Manussalokepi mahāsamuddapiṭṭhe āsittatelaṃ viya mahāsattassa guṇakathā patthari. Satthā tamatthaṃ āvibhūtaṃ katvā bhikkhusaṅghassa kathento āha –

    ༤༢༡.

    421.

    ‘‘ཨཙྪེརཾ ཝཏ ལོཀསྨིཾ, ཨུཔྤཛྫནྟི ཝིཙཀྑཎཱ།

    ‘‘Accheraṃ vata lokasmiṃ, uppajjanti vicakkhaṇā;

    ཡདཱ ཨཧུ ནིམིརཱཛཱ, པཎྜིཏོ ཀུསལཏྠིཀོ༎

    Yadā ahu nimirājā, paṇḍito kusalatthiko.

    ༤༢༢.

    422.

    ‘‘རཱཛཱ སབྦཝིདེཧཱནཾ, ཨདཱ དཱནཾ ཨརིནྡམོ།

    ‘‘Rājā sabbavidehānaṃ, adā dānaṃ arindamo;

    ཏསྶ ཏཾ དདཏོ དཱནཾ, སངྐཔྤོ ཨུདཔཛྫཐ།

    Tassa taṃ dadato dānaṃ, saṅkappo udapajjatha;

    དཱནཾ ཝཱ བྲཧྨཙརིཡཾ ཝཱ, ཀཏམཾ སུ མཧཔྥལ’’ནྟི༎

    Dānaṃ vā brahmacariyaṃ vā, katamaṃ su mahapphala’’nti.

    ཏཏྠ ཡདཱ ཨཧཱུཏི བྷིཀྑཝེ, ཡདཱ པཎྜིཏོ ཨཏྟནོ ཙ པརེསཉྩ ཀུསལཏྠིཀོ ནིམིརཱཛཱ ཨཧོསི, ཏདཱ དེཝམནུསྶཱ ‘‘ཨཙྪེརཾ ཝཏ, བྷོ, ཨེཝརཱུཔཱཔི ནཱམ ཨནུཔྤནྣེ བུདྡྷཉཱཎེ མཧཱཛནསྶ བུདྡྷཀིཙྩཾ སཱདྷཡམཱནཱ ལོཀསྨིཾ ཝིཙཀྑཎཱ ཨུཔྤཛྫནྟཱི’’ཏི ཨེཝཾ ཏསྶ གུཎཀཐཾ ཀཐེསུནྟི ཨཏྠོ། ‘‘ཡཐཱ ཨཧཱུ’’ཏིཔི པཱཋོ། ཏསྶཏྠོ – ཡཐཱ ཨཧུ ནིམིརཱཛཱ པཎྜིཏོ ཀུསལཏྠིཀོཡེཝ, ཏཐཱརཱུཔཱ མཧཱཛནསྶ བུདྡྷཀིཙྩཾ སཱདྷཡམཱནཱ ཨུཔྤཛྫནྟི ཝིཙཀྑཎཱ། ཡཾ ཏེསཾ ཨུཔྤནྣཾ, ཏཾ ཨཙྪེརཾ ཝཏ ལོཀསྨིནྟི། ཨིཏི སཏྠཱ སཡམེཝ ཨཙྪརིཡཛཱཏོ ཨེཝམཱཧ། སབྦཝིདེཧཱནནྟི སབྦཝིདེཧརཊྛཝཱསཱིནཾ། ཀཏམཾ སཱུཏི ཨེཏེསུ དྭཱིསུ ཀཏམཾ ནུ ཁོ མཧཔྥལནྟི ཨཏྠོ།

    Tattha yadā ahūti bhikkhave, yadā paṇḍito attano ca paresañca kusalatthiko nimirājā ahosi, tadā devamanussā ‘‘accheraṃ vata, bho, evarūpāpi nāma anuppanne buddhañāṇe mahājanassa buddhakiccaṃ sādhayamānā lokasmiṃ vicakkhaṇā uppajjantī’’ti evaṃ tassa guṇakathaṃ kathesunti attho. ‘‘Yathā ahū’’tipi pāṭho. Tassattho – yathā ahu nimirājā paṇḍito kusalatthikoyeva, tathārūpā mahājanassa buddhakiccaṃ sādhayamānā uppajjanti vicakkhaṇā. Yaṃ tesaṃ uppannaṃ, taṃ accheraṃ vata lokasminti. Iti satthā sayameva acchariyajāto evamāha. Sabbavidehānanti sabbavideharaṭṭhavāsīnaṃ. Katamaṃ sūti etesu dvīsu katamaṃ nu kho mahapphalanti attho.

    སོ ཀིར པནྣརསཱིཨུཔོསཐདིཝསེ ཨུཔོསཐིཀོ ཧུཏྭཱ སབྦཱབྷརཎཱནི ཨོམུཉྩིཏྭཱ སིརིསཡནཔིཊྛེ ནིཔནྣོཝ དྭེ ཡཱམེ ནིདྡཾ ཨོཀྐམིཏྭཱ པཙྪིམཡཱམེ པབུདྡྷོ པལླངྐཾ ཨཱབྷུཛིཏྭཱ ‘‘ཨཧཾ མཧཱཛནསྶ ཨཔརིམཱཎཾ དཱནམྤི དེམི, སཱིལམྤི རཀྑཱམི, དཱནསྶ ནུ ཁོ མཧནྟཾ ཕལཾ, ཨུདཱཧུ བྲཧྨཙརིཡསྶཱ’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཨཏྟནོ ཀངྑཾ ཚིནྡིཏུཾ ནཱསཀྑི། ཏསྨིཾ ཁཎེ སཀྐསྶ བྷཝནཾ ཨུཎྷཱཀཱརཾ དསྶེསི། སཀྐོ ཨཱཝཛྫེནྟོ ཏཾ ཏཐཱ ཝིཏཀྐེནྟཾ དིསྭཱ ‘‘ཀངྑམསྶ ཚིནྡིསྶཱམཱི’’ཏི ཨེཀཀོཝ སཱིགྷཾ ཨཱགནྟྭཱ སཀལནིཝེསནཾ ཨེཀོབྷཱསཾ ཀཏྭཱ སིརིགབྦྷཾ པཝིསིཏྭཱ ཨོབྷཱསཾ ཕརིཏྭཱ ཨཱཀཱསེ ཋཏྭཱ ཏེན པུཊྛོ བྱཱཀཱསི། ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨཱཧ –

    So kira pannarasīuposathadivase uposathiko hutvā sabbābharaṇāni omuñcitvā sirisayanapiṭṭhe nipannova dve yāme niddaṃ okkamitvā pacchimayāme pabuddho pallaṅkaṃ ābhujitvā ‘‘ahaṃ mahājanassa aparimāṇaṃ dānampi demi, sīlampi rakkhāmi, dānassa nu kho mahantaṃ phalaṃ, udāhu brahmacariyassā’’ti cintetvā attano kaṅkhaṃ chindituṃ nāsakkhi. Tasmiṃ khaṇe sakkassa bhavanaṃ uṇhākāraṃ dassesi. Sakko āvajjento taṃ tathā vitakkentaṃ disvā ‘‘kaṅkhamassa chindissāmī’’ti ekakova sīghaṃ āgantvā sakalanivesanaṃ ekobhāsaṃ katvā sirigabbhaṃ pavisitvā obhāsaṃ pharitvā ākāse ṭhatvā tena puṭṭho byākāsi. Tamatthaṃ pakāsento satthā āha –

    ༤༢༣.

    423.

    ‘‘ཏསྶ སངྐཔྤམཉྙཱཡ, མགྷཝཱ དེཝཀུཉྫརོ།

    ‘‘Tassa saṅkappamaññāya, maghavā devakuñjaro;

    སཧསྶནེཏྟོ པཱཏུརཧུ, ཝཎྞེན ཝིཧནཾ ཏམཾ༎

    Sahassanetto pāturahu, vaṇṇena vihanaṃ tamaṃ.

    ༤༢༤.

    424.

    ‘‘སལོམཧཊྛོ མནུཛིནྡོ, ཝཱསཝཾ ཨཝཙཱ ནིམི།

    ‘‘Salomahaṭṭho manujindo, vāsavaṃ avacā nimi;

    དེཝཏཱ ནུསི གནྡྷབྦོ, ཨདུ སཀྐོ པུརིནྡདོ༎

    Devatā nusi gandhabbo, adu sakko purindado.

    ༤༢༥.

    425.

    ‘‘ན ཙ མེ ཏཱདིསོ ཝཎྞོ, དིཊྛོ ཝཱ ཡདི ཝཱ སུཏོ།

    ‘‘Na ca me tādiso vaṇṇo, diṭṭho vā yadi vā suto;

    ཨཱཙིཀྑ མེ ཏྭཾ བྷདྡནྟེ, ཀཐཾ ཛཱནེམུ ཏཾ མཡཾ༎

    Ācikkha me tvaṃ bhaddante, kathaṃ jānemu taṃ mayaṃ.

    ༤༢༦.

    426.

    ‘‘སལོམཧཊྛཾ ཉཏྭཱན, ཝཱསཝོ ཨཝཙཱ ནིམིཾ།

    ‘‘Salomahaṭṭhaṃ ñatvāna, vāsavo avacā nimiṃ;

    སཀྐོཧམསྨི དེཝིནྡོ, ཨཱགཏོསྨི ཏཝནྟིཀེ།

    Sakkohamasmi devindo, āgatosmi tavantike;

    ཨལོམཧཊྛོ མནུཛིནྡ, པུཙྪ པཉྷཾ ཡམིཙྪསི༎

    Alomahaṭṭho manujinda, puccha pañhaṃ yamicchasi.

    ༤༢༧.

    427.

    ‘‘སོ ཙ ཏེན ཀཏོཀཱསོ, ཝཱསཝཾ ཨཝཙཱ ནིམི།

    ‘‘So ca tena katokāso, vāsavaṃ avacā nimi;

    པུཙྪཱམི ཏཾ མཧཱརཱཛ, སབྦབྷཱུཏཱནམིསྶར།

    Pucchāmi taṃ mahārāja, sabbabhūtānamissara;

    ‘དཱནཾ ཝཱ བྲཧྨཙརིཡཾ ཝཱ, ཀཏམཾསུ མཧཔྥལཾ’༎

    ‘Dānaṃ vā brahmacariyaṃ vā, katamaṃsu mahapphalaṃ’.

    ༤༢༨.

    428.

    ‘‘སོ པུཊྛོ ནརདེཝེན, ཝཱསཝོ ཨཝཙཱ ནིམིཾ།

    ‘‘So puṭṭho naradevena, vāsavo avacā nimiṃ;

    ཝིཔཱཀཾ བྲཧྨཙརིཡསྶ, ཛཱནཾ ཨཀྑཱསིཛཱནཏོ༎

    Vipākaṃ brahmacariyassa, jānaṃ akkhāsijānato.

    ༤༢༩.

    429.

    ‘‘ཧཱིནེན བྲཧྨཙརིཡེན, ཁཏྟིཡེ ཨུཔཔཛྫཏི།

    ‘‘Hīnena brahmacariyena, khattiye upapajjati;

    མཛ྄ཛྷིམེན ཙ དེཝཏྟཾ, ཨུཏྟམེན ཝིསུཛ྄ཛྷཏི༎

    Majjhimena ca devattaṃ, uttamena visujjhati.

    ༤༣༠.

    430.

    ‘‘ན ཧེཏེ སུལབྷཱ ཀཱཡཱ, ཡཱཙཡོགེན ཀེནཙི།

    ‘‘Na hete sulabhā kāyā, yācayogena kenaci;

    ཡེ ཀཱཡེ ཨུཔཔཛྫནྟི, ཨནཱགཱརཱ ཏཔསྶིནོ’’ཏི༎

    Ye kāye upapajjanti, anāgārā tapassino’’ti.

    ཏཏྠ སལོམཧཊྛོཏི བྷིཀྑཝེ, སོ ནིམིརཱཛཱ ཨོབྷཱསཾ དིསྭཱ ཨཱཀཱསཾ ཨོལོཀེནྟོ ཏཾ དིབྦཱབྷརཎཔཊིམཎྜིཏཾ དིསྭཱཝ བྷཡེན ལོམཧཊྛོ ཧུཏྭཱ ‘‘དེཝཏཱ ནུསི གནྡྷབྦོ’’ཏིཨཱདིནཱ པུཙྪི། ཨལོམཧཊྛོཏི ནིབྦྷཡོ ཨཧཊྛལོམོ ཧུཏྭཱ པུཙྪ, མཧཱརཱཛཱཏི། ཝཱསཝཾ ཨཝཙཱཏི ཏུཊྛམཱནསོ ཧུཏྭཱ སཀྐཾ ཨཝོཙ། ཛཱནཾ ཨཀྑཱསིཛཱནཏོཏི བྷིཀྑཝེ, སོ སཀྐོ ཨཏཱིཏེ ཨཏྟནཱ པཙྩཀྑཏོ དིཊྛཔུབྦཾ བྲཧྨཙརིཡསྶ ཝིཔཱཀཾ ཛཱནནྟོ ཏསྶ ཨཛཱནཏོ ཨཀྑཱསི།

    Tattha salomahaṭṭhoti bhikkhave, so nimirājā obhāsaṃ disvā ākāsaṃ olokento taṃ dibbābharaṇapaṭimaṇḍitaṃ disvāva bhayena lomahaṭṭho hutvā ‘‘devatā nusi gandhabbo’’tiādinā pucchi. Alomahaṭṭhoti nibbhayo ahaṭṭhalomo hutvā puccha, mahārājāti. Vāsavaṃ avacāti tuṭṭhamānaso hutvā sakkaṃ avoca. Jānaṃ akkhāsijānatoti bhikkhave, so sakko atīte attanā paccakkhato diṭṭhapubbaṃ brahmacariyassa vipākaṃ jānanto tassa ajānato akkhāsi.

    ཧཱིནེནཱཏིཨཱདཱིསུ པུཐུཏིཏྠཱཡཏནེ མེཐུནཝིརཏིམཏྟཾ སཱིལཾ ཧཱིནཾ ནཱམ, ཏེན ཁཏྟིཡཀུལེ ཨུཔཔཛྫཏི། ཛྷཱནསྶ ཨུཔཙཱརམཏྟཾ མཛ྄ཛྷིམཾ ནཱམ, ཏེན དེཝཏྟཾ ཨུཔཔཛྫཏི། ཨཊྛསམཱཔཏྟིནིབྦཏྟནཾ པན ཨུཏྟམཾ ནཱམ, ཏེན བྲཧྨལོཀེ ནིབྦཏྟཏི, ཏཾ བཱཧིརཀཱ ནིབྦཱནནྟི ཀཐེནྟི། ཏེནཱཧ ‘‘ཝིསུཛ྄ཛྷཏཱི’’ཏི། ཨིམསྨིཾ པན བུདྡྷསཱསནེ པརིསུདྡྷསཱིལསྶ བྷིཀྑུནོ ཨཉྙཏརཾ དེཝནིཀཱཡཾ པཏྠེནྟསྶ བྲཧྨཙརིཡཙེཏནཱ ཧཱིནཏཱཡ ཧཱིནཾ ནཱམ, ཏེན ཡཐཱཔཏྠིཏེ དེཝལོཀེ ནིབྦཏྟཏི། པརིསུདྡྷསཱིལསྶ བྷིཀྑུནོ ཨཊྛསམཱཔཏྟིནིབྦཏྟནཾ མཛ྄ཛྷིམཾ ནཱམ, ཏེན བྲཧྨལོཀེ ནིབྦཏྟཏི ། པརིསུདྡྷསཱིལསྶ ཝིཔསྶནཾ ཝཌྜྷེཏྭཱ ཨརཧཏྟུཔྤཏྟི ཨུཏྟམཾ ནཱམ, ཏེན ཝིསུཛ྄ཛྷཏཱིཏི ། ཨིཏི སཀྐོ ‘‘མཧཱརཱཛ, དཱནཏོ སཏགུཎེན སཧསྶགུཎེན སཏསཧསྶགུཎེན བྲཧྨཙརིཡཝཱསོཝ མཧཔྥལོ’’ཏི ཝཎྞེཏི། ཀཱཡཱཏི བྲཧྨགྷཊཱ། ཡཱཙཡོགེནཱཏི ཡཱཙནཡུཏྟཀེན ཡཉྙཡུཏྟཀེན ཝཱཏི ཨུབྷཡཏྠཱཔི དཱཡཀསྶེཝེཏཾ ནཱམཾ། ཏཔསྶིནོཏི ཏཔནིསྶིཏཀཱ།

    Hīnenātiādīsu puthutitthāyatane methunaviratimattaṃ sīlaṃ hīnaṃ nāma, tena khattiyakule upapajjati. Jhānassa upacāramattaṃ majjhimaṃ nāma, tena devattaṃ upapajjati. Aṭṭhasamāpattinibbattanaṃ pana uttamaṃ nāma, tena brahmaloke nibbattati, taṃ bāhirakā nibbānanti kathenti. Tenāha ‘‘visujjhatī’’ti. Imasmiṃ pana buddhasāsane parisuddhasīlassa bhikkhuno aññataraṃ devanikāyaṃ patthentassa brahmacariyacetanā hīnatāya hīnaṃ nāma, tena yathāpatthite devaloke nibbattati. Parisuddhasīlassa bhikkhuno aṭṭhasamāpattinibbattanaṃ majjhimaṃ nāma, tena brahmaloke nibbattati . Parisuddhasīlassa vipassanaṃ vaḍḍhetvā arahattuppatti uttamaṃ nāma, tena visujjhatīti . Iti sakko ‘‘mahārāja, dānato sataguṇena sahassaguṇena satasahassaguṇena brahmacariyavāsova mahapphalo’’ti vaṇṇeti. Kāyāti brahmaghaṭā. Yācayogenāti yācanayuttakena yaññayuttakena vāti ubhayatthāpi dāyakassevetaṃ nāmaṃ. Tapassinoti tapanissitakā.

    ཨིམཱཡ གཱཐཱཡ བྲཧྨཙརིཡཝཱསསྶེཝ མཧཔྥལབྷཱཝཾ དཱིཔེཏྭཱ ཨིདཱནི ཡེ ཨཏཱིཏེ མཧཱདཱནཾ དཏྭཱ ཀཱམཱཝཙརཾ ཨཏིཀྐམིཏུཾ ནཱསཀྑིཾསུ, ཏེ རཱཛཱནོ དསྶེནྟོ ཨཱཧ –

    Imāya gāthāya brahmacariyavāsasseva mahapphalabhāvaṃ dīpetvā idāni ye atīte mahādānaṃ datvā kāmāvacaraṃ atikkamituṃ nāsakkhiṃsu, te rājāno dassento āha –

    ༤༣༡.

    431.

    ‘‘དུདཱིཔོ སཱགརོ སེལོ, མུཛཀིནྡོ བྷགཱིརསོ།

    ‘‘Dudīpo sāgaro selo, mujakindo bhagīraso;

    ཨུསིནྡརོ ཀསྶཔོ ཙ, ཨསཀོ ཙ པུཐུཛྫནོ༎

    Usindaro kassapo ca, asako ca puthujjano.

    ༤༣༢.

    432.

    ‘‘ཨེཏེ ཙཉྙེ ཙ རཱཛཱནོ, ཁཏྟིཡཱ བྲཱཧྨཎཱ བཧཱུ།

    ‘‘Ete caññe ca rājāno, khattiyā brāhmaṇā bahū;

    པུཐུཡཉྙཾ ཡཛིཏྭཱན, པེཏཏྟཾ ནཱཏིཝཏྟིསུ’’ནྟི༎

    Puthuyaññaṃ yajitvāna, petattaṃ nātivattisu’’nti.

    ཏསྶཏྠོ – མཧཱརཱཛ, པུབྦེ བཱརཱཎསིཡཾ དུདཱིཔོ ནཱམ རཱཛཱ དཱནཾ དཏྭཱ མརཎཙཀྐེན ཚིནྣོ ཀཱམཱཝཙརེཡེཝ ནིབྦཏྟི། ཏཐཱ སཱགརཱདཡོ ཨཊྛཱཏི ཨེཏེ ཙ ཨཉྙེ ཙ བཧཱུ རཱཛཱནོ ཙེཝ ཁཏྟིཡཱ བྲཱཧྨཎཱ ཙ པུཐུཡཉྙཾ ཡཛིཏྭཱན ཨནེཀཔྤཀཱརཾ དཱནཾ དཏྭཱ ཀཱམཱཝཙརབྷཱུམིསངྑཱཏཾ པེཏཏྟཾ ནཱཏིཝཏྟིཾསཱུཏི ཨཏྠོ། ཀཱམཱཝཙརདེཝཏཱ ཧི རཱུཔཱདིནོ ཀིལེསཝཏྠུསྶ ཀཱརཎཱ པརཾ པཙྩཱསཱིསནཏོ ཀཔཎཏཱཡ ‘‘པེཏཱ’’ཏི ཝུཙྩནྟི། ཝུཏྟམྤི ཙེཏཾ –

    Tassattho – mahārāja, pubbe bārāṇasiyaṃ dudīpo nāma rājā dānaṃ datvā maraṇacakkena chinno kāmāvacareyeva nibbatti. Tathā sāgarādayo aṭṭhāti ete ca aññe ca bahū rājāno ceva khattiyā brāhmaṇā ca puthuyaññaṃ yajitvāna anekappakāraṃ dānaṃ datvā kāmāvacarabhūmisaṅkhātaṃ petattaṃ nātivattiṃsūti attho. Kāmāvacaradevatā hi rūpādino kilesavatthussa kāraṇā paraṃ paccāsīsanato kapaṇatāya ‘‘petā’’ti vuccanti. Vuttampi cetaṃ –

    ‘‘ཡེ ཨདུཏིཡཱ ན རམནྟི ཨེཀིཀཱ, ཝིཝེཀཛཾ ཡེ ན ལབྷནྟི པཱིཏིཾ།

    ‘‘Ye adutiyā na ramanti ekikā, vivekajaṃ ye na labhanti pītiṃ;

    ཀིཉྩཱཔི ཏེ ཨིནྡསམཱནབྷོགཱ, ཏེ ཝེ པརཱདྷཱིནསུཁཱ ཝརཱཀཱ’’ཏི༎

    Kiñcāpi te indasamānabhogā, te ve parādhīnasukhā varākā’’ti.

    ཨེཝམྤི དཱནཕལཏོ བྲཧྨཙརིཡཕལསྶེཝ མཧནྟབྷཱཝཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི བྲཧྨཙརིཡཝཱསེན པེཏབྷཝནཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ བྲཧྨལོཀེ ནིབྦཏྟཏཱཔསེ དསྶེནྟོ ཨཱཧ –

    Evampi dānaphalato brahmacariyaphalasseva mahantabhāvaṃ dassetvā idāni brahmacariyavāsena petabhavanaṃ atikkamitvā brahmaloke nibbattatāpase dassento āha –

    ༤༣༣.

    433.

    ‘‘ཨཐ ཡཱིམེ ཨཝཏྟིཾསུ, ཨནཱགཱརཱ ཏཔསྶིནོ།

    ‘‘Atha yīme avattiṃsu, anāgārā tapassino;

    སཏྟིསཡོ ཡཱམཧནུ, སོམཡཱམོ མནོཛཝོ༎

    Sattisayo yāmahanu, somayāmo manojavo.

    ༤༣༤.

    434.

    ‘‘སམུདྡོ མཱགྷོ བྷརཏོ ཙ, ཨིསི ཀཱལཔུརཀྑཏོ།

    ‘‘Samuddo māgho bharato ca, isi kālapurakkhato;

    ཨངྒཱིརསོ ཀསྶཔོ ཙ, ཀིསཝཙྪོ ཨཀཏྟི ཙཱ’’ཏི༎

    Aṅgīraso kassapo ca, kisavaccho akatti cā’’ti.

    ཏཏྠ ཨཝཏྟིཾསཱུཏི ཀཱམཱཝཙརཾ ཨཏིཀྐམིཾསུ། ཏཔསྶིནོཏི སཱིལཏཔཉྩེཝ སམཱཔཏྟིཏཔཉྩ ནིསྶིཏཱ། སཏྟིསཡོཏི ཡཱམཧནུཨཱདཡོ སཏྟ བྷཱཏརོཝ སནྡྷཱཡཱཧ། ཨངྒཱིརསཱདཱིཧི ཙཏཱུཧི སདྡྷིཾ ཨེཀཱདསེཏེ ཨཝཏྟིཾསུ ཨཏིཀྐམིཾསཱུཏི ཨཏྠོ།

    Tattha avattiṃsūti kāmāvacaraṃ atikkamiṃsu. Tapassinoti sīlatapañceva samāpattitapañca nissitā. Sattisayoti yāmahanuādayo satta bhātarova sandhāyāha. Aṅgīrasādīhi catūhi saddhiṃ ekādasete avattiṃsu atikkamiṃsūti attho.

    ཨེཝཾ ཏཱཝ སུཏཝསེནེཝ དཱནཕལཏོ བྲཧྨཙརིཡཝཱསསྶེཝ མཧཔྥལཏཾ ཝཎྞེཏྭཱ ཨིདཱནི ཨཏྟནཱ དིཊྛཔུབྦཾ ཨཱཧརནྟོ ཨཱཧ –

    Evaṃ tāva sutavaseneva dānaphalato brahmacariyavāsasseva mahapphalataṃ vaṇṇetvā idāni attanā diṭṭhapubbaṃ āharanto āha –

    ༤༣༥.

    435.

    ‘‘ཨུཏྟརེན ནདཱི སཱིདཱ, གམྦྷཱིརཱ དུརཏིཀྐམཱ།

    ‘‘Uttarena nadī sīdā, gambhīrā duratikkamā;

    ནལ༹གྒིཝཎྞཱ ཛོཏནྟི, སདཱ ཀཉྩནཔབྦཏཱ༎

    Naḷaggivaṇṇā jotanti, sadā kañcanapabbatā.

    ༤༣༦.

    436.

    ‘‘པརཱུལ༹ྷཀཙྪཱ ཏགརཱ, རཱུལ༹ྷཀཙྪཱ ཝནཱ ནགཱ།

    ‘‘Parūḷhakacchā tagarā, rūḷhakacchā vanā nagā;

    ཏཏྲཱསུཾ དསསཧསྶཱ, པོརཱཎཱ ཨིསཡོ པུརེ༎

    Tatrāsuṃ dasasahassā, porāṇā isayo pure.

    ༤༣༧.

    437.

    ‘‘ཨཧཾ སེཊྛོསྨི དཱནེན, སཾཡམེན དམེན ཙ།

    ‘‘Ahaṃ seṭṭhosmi dānena, saṃyamena damena ca;

    ཨནུཏྟརཾ ཝཏཾ ཀཏྭཱ, པཀིརཙཱརཱི སམཱཧིཏེ༎

    Anuttaraṃ vataṃ katvā, pakiracārī samāhite.

    ༤༣༨.

    438.

    ‘‘ཛཱཏིམནྟཾ ཨཛཙྩཉྩ, ཨཧཾ ཨུཛུགཏཾ ནརཾ།

    ‘‘Jātimantaṃ ajaccañca, ahaṃ ujugataṃ naraṃ;

    ཨཏིཝེལཾ ནམསྶིསྶཾ, ཀམྨབནྡྷཱུ ཧི མཱཎཝཱ༎

    Ativelaṃ namassissaṃ, kammabandhū hi māṇavā.

    ༤༣༩.

    439.

    ‘‘སབྦེ ཝཎྞཱ ཨདྷམྨཊྛཱ, པཏནྟི ནིརཡཾ ཨདྷོ།

    ‘‘Sabbe vaṇṇā adhammaṭṭhā, patanti nirayaṃ adho;

    སབྦེ ཝཎྞཱ ཝིསུཛ྄ཛྷནྟི, ཙརིཏྭཱ དྷམྨམུཏྟམ’’ནྟི༎

    Sabbe vaṇṇā visujjhanti, caritvā dhammamuttama’’nti.

    ཏཏྠ ཨུཏྟརེནཱཏི མཧཱརཱཛ, ཨཏཱིཏེ ཨུཏྟརཧིམཝནྟེ དྭིནྣཾ སུཝཎྞཔབྦཏཱནཾ ཨནྟརེ པཝཏྟཱ སཱིདཱ ནཱམ ནདཱི གམྦྷཱིརཱ ནཱཝཱཧིཔི དུརཏིཀྐམཱ ཨཧོསི། ཀིཾ ཀཱརཎཱ? སཱ ཧི ཨཏིསུཁུམོདཀཱ, སུཁུམཏྟཱ ཨུདཀསྶ ཨནྟམསོ མོརཔིཉྪ-མཏྟམྤི ཏཏྠ པཏིཏཾ ནཾ སཎྛཱཏི, ཨོསཱིདིཏྭཱ ཧེཊྛཱཏལམེཝ གཙྪཏི། ཏེནེཝ སཱ སཱིདཱ ནཱམ ཨཧོསི། ཏེ པན ཏསྶཱ ཏཱིརེསུ ཀཉྩནཔབྦཏཱ སདཱ ནལ༹གྒིཝཎྞཱ ཧུཏྭཱ ཛོཏནྟི ཨོབྷཱསནྟི། པརཱུལ༹ྷཀཙྪཱ ཏགརཱཏི ཏསྶཱ པན ནདིཡཱ ཏཱིརེ ཀཙྪཱ པརཱུལ༹ྷཏགརཱ ཨཧེསུཾ ཏགརགནྡྷསུགནྡྷིནོ། རཱུལ༹ྷཀཙྪཱ ཝནཱ ནགཱཏི ཡེ ཏཏྠ ཨཉྙེཔི པབྦཏཱ, ཏེསམྤི ཨནྟརེ ཀཙྪཱ རཱུལ༹ྷཝནཱ ཨཧེསུཾ, པུཔྥཕལཱུཔགརུཀྑསཉྪནྣཱཏི ཨཏྠོ། ཏཏྲཱསུནྟི ཏསྨིཾ ཨེཝཾ རམཎཱིཡེ བྷཱུམིབྷཱགེ དསསཧསྶཱ ཨིསཡོ ཨཧེསུཾ། ཏེ སབྦེཔི ཨབྷིཉྙཱསམཱཔཏྟིལཱབྷིནོཝ། ཏེསུ བྷིཀྑཱཙཱརཝེལཱཡ ཀེཙི ཨུཏྟརཀུརུཾ གཙྪནྟི, ཀེཙི མཧཱཛམྦུདཱིཔེ ཛམྦུཕལཾ ཨཱཧརནྟི, ཀེཙི ཧིམཝནྟེཡེཝ མདྷུརཕལཱཕལཱནི ཨཱཧརིཏྭཱ ཁཱདནྟི, ཀེཙི ཛམྦུདཱིཔཏལེ ཏཾ ཏཾ ནགརཾ གཙྪནྟི། ཨེཀོཔི རསཏཎྷཱབྷིབྷཱུཏོ ནཏྠི, ཛྷཱནསུཁེནེཝ ཝཱིཏིནཱམེནྟི། ཏདཱ ཨེཀོ ཏཱཔསོ ཨཱཀཱསེན བཱརཱཎསིཾ གནྟྭཱ སུནིཝཏྠོ སུཔཱརུཏོ པིཎྜཱཡ ཙརནྟོ པུརོཧིཏསྶ གེཧདྭཱརཾ པཱཔུཎི། སོ ཏསྶ ཨུཔསམེ པསཱིདིཏྭཱ ཨནྟོནིཝེསནཾ ཨཱནེཏྭཱ བྷོཛེཏྭཱ ཀཏིཔཱཧཾ པཊིཛགྒནྟོ ཝིསྶཱསེ ཨུཔྤནྣེ ‘‘བྷནྟེ, ཏུམྷེ ཀུཧིཾ ཝསཐཱ’’ཏི པུཙྪི། ‘‘ཨསུཀཊྛཱནེ ནཱམཱཝུསོ’’ཏི། ‘‘ཀིཾ པན ཏུམྷེ ཨེཀཀོཝ ཏཏྠ ཝསཐ, ཨུདཱཧུ ཨཉྙེཔི ཨཏྠཱི’’ཏི? ‘‘ཀིཾ ཝདེསི, ཨཱཝུསོ, ཏསྨིཾ པདེསེ དསསཧསྶཱ ཨིསཡོ ཝསནྟི, སབྦེཝ ཨབྷིཉྙཱསམཱཔཏྟིལཱབྷིནོ’’ཏི། ཏསྶ ཏེསཾ གུཎཾ སུཏྭཱ པབྦཛྫཱཡ ཙིཏྟཾ ནམི། ཨཐ ནཾ སོ ཨཱཧ – ‘‘བྷནྟེ, མམྤི ཏཏྠ ནེཏྭཱ པབྦཱཛེཐཱ’’ཏི། ‘‘ཨཱཝུསོ, ཏྭཾ རཱཛཔུརིསོ, ན ཏཾ སཀྐཱ པབྦཱཛེཏུ’’ནྟི། ‘‘ཏེན ཧི, བྷནྟེ, ཨཛྫཱཧཾ རཱཛཱནཾ ཨཱཔུཙྪིསྶཱམི, ཏུམྷེ སྭེཔི ཨཱགཙྪེཡྻཱཐཱ’’ཏི། སོ ཨདྷིཝཱསེསི།

    Tattha uttarenāti mahārāja, atīte uttarahimavante dvinnaṃ suvaṇṇapabbatānaṃ antare pavattā sīdā nāma nadī gambhīrā nāvāhipi duratikkamā ahosi. Kiṃ kāraṇā? Sā hi atisukhumodakā, sukhumattā udakassa antamaso morapiñcha-mattampi tattha patitaṃ naṃ saṇṭhāti, osīditvā heṭṭhātalameva gacchati. Teneva sā sīdā nāma ahosi. Te pana tassā tīresu kañcanapabbatā sadā naḷaggivaṇṇā hutvā jotanti obhāsanti. Parūḷhakacchā tagarāti tassā pana nadiyā tīre kacchā parūḷhatagarā ahesuṃ tagaragandhasugandhino. Rūḷhakacchā vanā nagāti ye tattha aññepi pabbatā, tesampi antare kacchā rūḷhavanā ahesuṃ, pupphaphalūpagarukkhasañchannāti attho. Tatrāsunti tasmiṃ evaṃ ramaṇīye bhūmibhāge dasasahassā isayo ahesuṃ. Te sabbepi abhiññāsamāpattilābhinova. Tesu bhikkhācāravelāya keci uttarakuruṃ gacchanti, keci mahājambudīpe jambuphalaṃ āharanti, keci himavanteyeva madhuraphalāphalāni āharitvā khādanti, keci jambudīpatale taṃ taṃ nagaraṃ gacchanti. Ekopi rasataṇhābhibhūto natthi, jhānasukheneva vītināmenti. Tadā eko tāpaso ākāsena bārāṇasiṃ gantvā sunivattho supāruto piṇḍāya caranto purohitassa gehadvāraṃ pāpuṇi. So tassa upasame pasīditvā antonivesanaṃ ānetvā bhojetvā katipāhaṃ paṭijagganto vissāse uppanne ‘‘bhante, tumhe kuhiṃ vasathā’’ti pucchi. ‘‘Asukaṭṭhāne nāmāvuso’’ti. ‘‘Kiṃ pana tumhe ekakova tattha vasatha, udāhu aññepi atthī’’ti? ‘‘Kiṃ vadesi, āvuso, tasmiṃ padese dasasahassā isayo vasanti, sabbeva abhiññāsamāpattilābhino’’ti. Tassa tesaṃ guṇaṃ sutvā pabbajjāya cittaṃ nami. Atha naṃ so āha – ‘‘bhante, mampi tattha netvā pabbājethā’’ti. ‘‘Āvuso, tvaṃ rājapuriso, na taṃ sakkā pabbājetu’’nti. ‘‘Tena hi, bhante, ajjāhaṃ rājānaṃ āpucchissāmi, tumhe svepi āgaccheyyāthā’’ti. So adhivāsesi.

    ཨིཏརོཔི བྷུཏྟཔཱཏརཱསོ རཱཛཱནཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ‘‘ཨིཙྪཱམཧཾ, དེཝ , པབྦཛིཏུ’’ནྟི ཨཱཧ། ‘‘ཀིཾ ཀཱརཎཱ པབྦཛིསྶསཱི’’ཏི? ‘‘ཀཱམེསུ དོསཾ ནེཀྑམྨེ ཙ ཨཱནིསཾསཾ དིསྭཱ’’ཏི། ‘‘ཏེན ཧི པབྦཛཱཧི, པབྦཛིཏོཔི མཾ དསྶེཡྻཱསཱི’’ཏི། སོ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪིཏྭཱ ཨཏྟནོ གེཧཾ གནྟྭཱ པུཏྟདཱརཾ ཨནུསཱསིཏྭཱ སབྦཾ སཱཔཏེཡྻཾ དསྶེཏྭཱ ཨཏྟནོ པབྦཛིཏཔརིཀྑཱརཾ གཧེཏྭཱ ཏཱཔསསྶ ཨཱགམནམགྒཾ ཨོལོཀེནྟོཝ ནིསཱིདི། ཏཱཔསོཔི ཏཐེཝ ཨཱཀཱསེནཱགནྟྭཱ ཨནྟོནགརཾ པཝིསིཏྭཱ ཏསྶ གེཧཾ པཱཝིསི། སོ ཏཾ སཀྐཙྩཾ པརིཝིསིཏྭཱ ‘‘བྷནྟེ, མཡཱ ཀཐཾ ཀཱཏབྦ’’ནྟི ཨཱཧ། སོ ཏཾ བཧིནགརཾ ནེཏྭཱ ཧཏྠེ ཨཱདཱཡ ཨཏྟནོ ཨཱནུབྷཱཝེན ཏཏྠ ནེཏྭཱ པབྦཱཛེཏྭཱ པུནདིཝསེ ཏཾ ཏཏྠེཝ ཋཔེཏྭཱ བྷཏྟཾ ཨཱཧརིཏྭཱ དཏྭཱ ཀསིཎཔརིཀམྨཾ ཨཱཙིཀྑི། སོ ཀཏིཔཱཧེནེཝ ཨབྷིཉྙཱསམཱཔཏྟིཡོ ནིབྦཏྟེཏྭཱ སཡམེཝ པིཎྜཱཡ ཙརཏི།

    Itaropi bhuttapātarāso rājānaṃ upasaṅkamitvā ‘‘icchāmahaṃ, deva , pabbajitu’’nti āha. ‘‘Kiṃ kāraṇā pabbajissasī’’ti? ‘‘Kāmesu dosaṃ nekkhamme ca ānisaṃsaṃ disvā’’ti. ‘‘Tena hi pabbajāhi, pabbajitopi maṃ dasseyyāsī’’ti. So ‘‘sādhū’’ti sampaṭicchitvā attano gehaṃ gantvā puttadāraṃ anusāsitvā sabbaṃ sāpateyyaṃ dassetvā attano pabbajitaparikkhāraṃ gahetvā tāpasassa āgamanamaggaṃ olokentova nisīdi. Tāpasopi tatheva ākāsenāgantvā antonagaraṃ pavisitvā tassa gehaṃ pāvisi. So taṃ sakkaccaṃ parivisitvā ‘‘bhante, mayā kathaṃ kātabba’’nti āha. So taṃ bahinagaraṃ netvā hatthe ādāya attano ānubhāvena tattha netvā pabbājetvā punadivase taṃ tattheva ṭhapetvā bhattaṃ āharitvā datvā kasiṇaparikammaṃ ācikkhi. So katipāheneva abhiññāsamāpattiyo nibbattetvā sayameva piṇḍāya carati.

    སོ ཨཔརབྷཱགེ ‘‘ཨཧཾ རཉྙོ ཨཏྟཱནཾ དསྶེཏུཾ པཊིཉྙཾ ཨདཱསིཾ, དསྶེསྶཱམསྶ ཨཏྟཱན’’ནྟི ཙིནྟེཏྭཱ ཏཱཔསེ ཝནྡིཏྭཱ ཨཱཀཱསེན བཱརཱཎསིཾ གནྟྭཱ བྷིཀྑཾ ཙརནྟོ རཱཛདྭཱརཾ པཱཔུཎི། རཱཛཱ ཏཾ དིསྭཱ སཉྫཱནིཏྭཱ ཨནྟོནིཝེསནཾ པཝེསེཏྭཱ སཀྐཱརཾ ཀཏྭཱ ‘‘བྷནྟེ, ཀུཧིཾ ཝསཐཱ’’ཏི པུཙྪི། ‘‘ཨུཏྟརཧིམཝནྟཔདེསེ ཀཉྩནཔབྦཏནྟརེ པཝཏྟཱཡ སཱིདཱནདིཡཱ ཏཱིརེ, མཧཱརཱཛཱ’’ཏི། ‘‘ཀིཾ པན, བྷནྟེ, ཨེཀཀོཝ ཏཏྠ ཝསཐ, ཨུདཱཧུ ཨཉྙེཔི ཨཏྠཱི’’ཏི། ‘‘ཀིཾ ཝདེསི, མཧཱརཱཛ, ཏཏྠ དསསཧསྶཱ ཨིསཡོ ཝསནྟི, སབྦེཝ ཨབྷིཉྙཱསམཱཔཏྟིལཱབྷིནོ’’ཏི? རཱཛཱ ཏེསཾ གུཎཾ སུཏྭཱ སབྦེསཾ བྷིཀྑཾ དཱཏུཀཱམོ ཨཧོསི། ཨཐ ནཾ རཱཛཱ ཨཱཧ – ‘‘བྷནྟེ, ཨཧཾ ཏེསཾ ཨིསཱིནཾ བྷིཀྑཾ དཱཏུཀཱམོམྷི, ཀིཾ ཀརོམཱི’’ཏི? ‘‘མཧཱརཱཛ, ཏེ ཨིསཡོ ཛིཝ྄ཧཱཝིཉྙེཡྻརསེ ཨགིདྡྷཱ, ན སཀྐཱ ཨིདྷཱནེཏུ’’ནྟི། ‘‘བྷནྟེ, ཏུམྷེ ནིསྶཱཡ ཏེ བྷོཛེསྶཱམི, ཨུཔཱཡཾ མེ ཨཱཙིཀྑཐཱ’’ཏི། ‘‘ཏེན ཧི, མཧཱརཱཛ, སཙེ ཏེསཾ དཱནཾ དཱཏུཀཱམོསི, ཨིཏོ ནིཀྑམིཏྭཱ སཱིདཱནདཱིཏཱིརེ ཝསནྟོ ཏེསཾ དཱནཾ དེཧཱི’’ཏི།

    So aparabhāge ‘‘ahaṃ rañño attānaṃ dassetuṃ paṭiññaṃ adāsiṃ, dassessāmassa attāna’’nti cintetvā tāpase vanditvā ākāsena bārāṇasiṃ gantvā bhikkhaṃ caranto rājadvāraṃ pāpuṇi. Rājā taṃ disvā sañjānitvā antonivesanaṃ pavesetvā sakkāraṃ katvā ‘‘bhante, kuhiṃ vasathā’’ti pucchi. ‘‘Uttarahimavantapadese kañcanapabbatantare pavattāya sīdānadiyā tīre, mahārājā’’ti. ‘‘Kiṃ pana, bhante, ekakova tattha vasatha, udāhu aññepi atthī’’ti. ‘‘Kiṃ vadesi, mahārāja, tattha dasasahassā isayo vasanti, sabbeva abhiññāsamāpattilābhino’’ti? Rājā tesaṃ guṇaṃ sutvā sabbesaṃ bhikkhaṃ dātukāmo ahosi. Atha naṃ rājā āha – ‘‘bhante, ahaṃ tesaṃ isīnaṃ bhikkhaṃ dātukāmomhi, kiṃ karomī’’ti? ‘‘Mahārāja, te isayo jivhāviññeyyarase agiddhā, na sakkā idhānetu’’nti. ‘‘Bhante, tumhe nissāya te bhojessāmi, upāyaṃ me ācikkhathā’’ti. ‘‘Tena hi, mahārāja, sace tesaṃ dānaṃ dātukāmosi, ito nikkhamitvā sīdānadītīre vasanto tesaṃ dānaṃ dehī’’ti.

    སོ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪིཏྭཱ སབྦཱུཔཀརཎཱནི གཱཧཱཔེཏྭཱ ཙཏུརངྒིནིཡཱ སེནཱཡ སདྡྷིཾ ནིཀྑམིཏྭཱ ཨཏྟནོ རཛྫསཱིམཾ པཱཔུཎི། ཨཐ ནཾ ཏཱཔསོ ཨཏྟནོ ཨཱནུབྷཱཝེན སདྡྷིཾ སེནཱཡ སཱིདཱནདཱིཏཱིརཾ ནེཏྭཱ ནདཱིཏཱིརེ ཁནྡྷཱཝཱརཾ ཀཱརཱཔེཏྭཱ ཨཱཀཱསེན ཨཏྟནོ ཝསནཊྛཱནཾ གནྟྭཱ པུནདིཝསེ པཙྩཱགམི། ཨཐ ནཾ རཱཛཱ སཀྐཙྩཾ བྷོཛེཏྭཱ ‘‘སྭེ, བྷནྟེ, དསསཧསྶེ ཨིསཡོ ཨཱདཱཡ ཨིདྷེཝ ཨཱགཙྪཐཱ’’ཏི ཨཱཧ། སོ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪིཏྭཱ གནྟྭཱ པུནདིཝསེ བྷིཀྑཱཙཱརཝེལཱཡ ཏེསཾ ཨིསཱིནཾ ཨཱརོཙེསི ‘‘མཱརིསཱ, བཱརཱཎསིརཱཛཱ ‘ཏུམྷཱཀཾ བྷིཀྑཾ དསྶཱམཱི’ཏི ཨཱགནྟྭཱ སཱིདཱནདཱིཏཱིརེ ནིསིནྣོ སྭེ ཝོ ནིམནྟེཏི, ཏསྶཱནུཀམྤཱཡ ཁནྡྷཱཝཱརཾ གནྟྭཱ བྷིཀྑཾ གཎྷཐཱ’’ཏི། ཏེ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪིཏྭཱ ཨཱཀཱསེན གནྟྭཱ ཁནྡྷཱཝཱརསྶ ཨཝིདཱུརེ ཨོཏརིཾསུ། རཱཛཱ ཏེ དིསྭཱ པཙྩུགྒམནཾ ཀཏྭཱ ཁནྡྷཱཝཱརཾ པཝེསེཏྭཱ པཉྙཏྟཱསནེསུ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ ཨིསིགཎཾ པཎཱིཏེནཱཧཱརེན སནྟཔྤེཏྭཱ ཏེསཾ ཨིརིཡཱཔཐེ པསནྣོ སྭཱཏནཱཡཔི ནིམནྟེསི། ཨེཏེནུཔཱཡེན དསནྣཾ ཏཱཔསསཧསྶཱནཾ དསཝསྶསཧསྶཱནི དཱནཾ ཨདཱསི། དདནྟོ ཙ ཏསྨིཾཡེཝ པདེསེ ནགརཾ མཱཔེཏྭཱ སསྶཀམྨཾ ཀཱརེསི། ན ཁོ པན, མཧཱརཱཛ, ཏདཱ སོ རཱཛཱ ཨཉྙོ ཨཧོསི, ཨཐ ཁོ ཨཧཾ སེཊྛོསྨི དཱནེན, ཨཧམེཝ ཧི ཏདཱ དཱནེན སེཊྛོ ཧུཏྭཱ ཏཾ མཧཱདཱནཾ དཏྭཱ ཨིམཾ པེཏལོཀཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ བྲཧྨལོཀེ ནིབྦཏྟིཏུཾ ནཱསཀྑིཾ། མཡཱ དིནྣཾ པན དཱནཾ བྷུཉྫིཏྭཱ སབྦེཝ ཏེ ཏཱཔསཱ ཀཱམཱཝཙརཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ བྲཧྨལོཀེ ནིབྦཏྟཱ, ཨིམིནཱཔེཏཾ ཝེདིཏབྦཾ ‘‘བྲཧྨཙརིཡཝཱསོཝ མཧཔྥལོ’’ཏི།

    So ‘‘sādhū’’ti sampaṭicchitvā sabbūpakaraṇāni gāhāpetvā caturaṅginiyā senāya saddhiṃ nikkhamitvā attano rajjasīmaṃ pāpuṇi. Atha naṃ tāpaso attano ānubhāvena saddhiṃ senāya sīdānadītīraṃ netvā nadītīre khandhāvāraṃ kārāpetvā ākāsena attano vasanaṭṭhānaṃ gantvā punadivase paccāgami. Atha naṃ rājā sakkaccaṃ bhojetvā ‘‘sve, bhante, dasasahasse isayo ādāya idheva āgacchathā’’ti āha. So ‘‘sādhū’’ti sampaṭicchitvā gantvā punadivase bhikkhācāravelāya tesaṃ isīnaṃ ārocesi ‘‘mārisā, bārāṇasirājā ‘tumhākaṃ bhikkhaṃ dassāmī’ti āgantvā sīdānadītīre nisinno sve vo nimanteti, tassānukampāya khandhāvāraṃ gantvā bhikkhaṃ gaṇhathā’’ti. Te ‘‘sādhū’’ti sampaṭicchitvā ākāsena gantvā khandhāvārassa avidūre otariṃsu. Rājā te disvā paccuggamanaṃ katvā khandhāvāraṃ pavesetvā paññattāsanesu nisīdāpetvā isigaṇaṃ paṇītenāhārena santappetvā tesaṃ iriyāpathe pasanno svātanāyapi nimantesi. Etenupāyena dasannaṃ tāpasasahassānaṃ dasavassasahassāni dānaṃ adāsi. Dadanto ca tasmiṃyeva padese nagaraṃ māpetvā sassakammaṃ kāresi. Na kho pana, mahārāja, tadā so rājā añño ahosi, atha kho ahaṃ seṭṭhosmi dānena, ahameva hi tadā dānena seṭṭho hutvā taṃ mahādānaṃ datvā imaṃ petalokaṃ atikkamitvā brahmaloke nibbattituṃ nāsakkhiṃ. Mayā dinnaṃ pana dānaṃ bhuñjitvā sabbeva te tāpasā kāmāvacaraṃ atikkamitvā brahmaloke nibbattā, imināpetaṃ veditabbaṃ ‘‘brahmacariyavāsova mahapphalo’’ti.

    ཨེཝཾ དཱནེན ཨཏྟནོ སེཊྛབྷཱཝཾ པཀཱསེཏྭཱ ཨིཏརེཧི ཏཱིཧི པདེཧི ཏེསཾ ཨིསཱིནཾ གུཎཾ པཀཱསེཏི། ཏཏྠ སཾཡམེནཱཏི སཱིལེན། དམེནཱཏི ཨིནྡྲིཡདམེན། ཨནུཏྟརནྟི ཨེཏེཧི གུཎེཧི ནིརནྟརཾ ཨུཏྟམཾ ཝཏཾ སམཱདཱནཾ ཙརིཏྭཱ། པཀིརཙཱརཱིཏི གཎཾ པཀིརིཏྭཱ པཊིཀྑིཔིཏྭཱ པཧཱཡ ཨེཀཙཱརིཀེ, ཨེཀཱིབྷཱཝཾ གཏེཏི ཨཏྠོ། སམཱཧིཏེཏི ཨུཔཙཱརཔྤནཱསམཱདྷཱིཧི སམཱཧིཏཙིཏྟེ། ཨེཝརཱུཔེ ཨཧཾ ཏཔསྶིནོ ཨུཔཊྛཧིནྟི དསྶེཏི། ཨཧཾ ཨུཛུགཏནྟི ཨཧཾ, མཧཱརཱཛ, ཏེསཾ དསསཧསྶཱནཾ ཨིསཱིནཾ ཨནྟརེ ཀཱཡཝངྐཱདཱིནཾ ཨབྷཱཝེན ཨུཛུགཏཾ ཨེཀམྤི ནརཾ ཧཱིནཛཙྩོ ཝཱ ཧོཏུ ཛཱཏིསམྤནྣོ ཝཱ, ཛཱཏིཾ ཨཝིཙཱརེཏྭཱ ཏེསཾ གུཎེསུ པསནྣམཱནསོ ཧུཏྭཱ སབྦམེཝ ཨཏིཝེལཾ ནམསྶིསྶཾ, ནིཙྩཀཱལམེཝ ནམསྶིསྶནྟི ཝདཏི། ཀིཾ ཀཱརཎཱ? ཀམྨབནྡྷཱུ ཧི མཱཎཝཱཏི, སཏྟཱ ཧི ནཱམེཏེ ཀམྨབནྡྷཱུ ཀམྨཔཊིསརཎཱ, ཏེནེཝ ཀཱརཎེན སབྦེ ཝཎྞཱཏི ཝེདིཏབྦཱ།

    Evaṃ dānena attano seṭṭhabhāvaṃ pakāsetvā itarehi tīhi padehi tesaṃ isīnaṃ guṇaṃ pakāseti. Tattha saṃyamenāti sīlena. Damenāti indriyadamena. Anuttaranti etehi guṇehi nirantaraṃ uttamaṃ vataṃ samādānaṃ caritvā. Pakiracārīti gaṇaṃ pakiritvā paṭikkhipitvā pahāya ekacārike, ekībhāvaṃ gateti attho. Samāhiteti upacārappanāsamādhīhi samāhitacitte. Evarūpe ahaṃ tapassino upaṭṭhahinti dasseti. Ahaṃ ujugatanti ahaṃ, mahārāja, tesaṃ dasasahassānaṃ isīnaṃ antare kāyavaṅkādīnaṃ abhāvena ujugataṃ ekampi naraṃ hīnajacco vā hotu jātisampanno vā, jātiṃ avicāretvā tesaṃ guṇesu pasannamānaso hutvā sabbameva ativelaṃ namassissaṃ, niccakālameva namassissanti vadati. Kiṃ kāraṇā? Kammabandhū hi māṇavāti, sattā hi nāmete kammabandhū kammapaṭisaraṇā, teneva kāraṇena sabbe vaṇṇāti veditabbā.

    ཨེཝཉྩ པན ཝཏྭཱ ‘‘ཀིཉྩཱཔི, མཧཱརཱཛ, དཱནཏོ བྲཧྨཙརིཡམེཝ མཧཔྥལཾ, དྭེཔི པནེཏེ མཧཱཔུརིསཝིཏཀྐཱཝ, ཏསྨཱ དྭཱིསུཔི ཨཔྤམཏྟོཝ ཧུཏྭཱ དཱནཉྩ དེཧི, སཱིལཉྩ རཀྑཱཧཱི’’ཏི ཏཾ ཨོཝདིཏྭཱ སཀཊྛཱནམེཝ གཏོ། ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨཱཧ –

    Evañca pana vatvā ‘‘kiñcāpi, mahārāja, dānato brahmacariyameva mahapphalaṃ, dvepi panete mahāpurisavitakkāva, tasmā dvīsupi appamattova hutvā dānañca dehi, sīlañca rakkhāhī’’ti taṃ ovaditvā sakaṭṭhānameva gato. Tamatthaṃ pakāsento satthā āha –

    ༤༤༠.

    440.

    ‘‘ཨིདཾ ཝཏྭཱན མགྷཝཱ, དེཝརཱཛཱ སུཛམྤཏི།

    ‘‘Idaṃ vatvāna maghavā, devarājā sujampati;

    ཝེདེཧམནུསཱསིཏྭཱ, སགྒཀཱཡཾ ཨཔཀྐམཱི’’ཏི༎

    Vedehamanusāsitvā, saggakāyaṃ apakkamī’’ti.

    ཏཏྠ ཨཔཀྐམཱིཏི པཀྐམི, སུདྷམྨཱདེཝསབྷཱཡཾ ནིསིནྣམེཝ ཨཏྟཱནཾ དསྶེསཱིཏི ཨཏྠོ།

    Tattha apakkamīti pakkami, sudhammādevasabhāyaṃ nisinnameva attānaṃ dassesīti attho.

    ཨཐ ནཾ དེཝགཎཱ ཨཱཧཾསུ ‘‘མཧཱརཱཛ, ནནུ ན པཉྙཱཡིཏྠ, ཀུཧིཾ གཏཏྠཱ’’ཏི? ‘‘མཱརིསཱ མིཐིལཱཡཾ ནིམིརཉྙོ ཨེཀཱ ཀངྑཱ ཨུཔྤཛྫི, ཏསྶ པཉྷཾ ཀཐེཏྭཱ ཏཾ རཱཛཱནཾ ནིཀྐངྑཾ ཀཏྭཱ ཨཱགཏོམྷཱི’’ཏི ཝཏྭཱ པུན ཏཾ ཀཱརཎཾ གཱཐཱཡ ཀཐེཏུཾ ཨཱཧ –

    Atha naṃ devagaṇā āhaṃsu ‘‘mahārāja, nanu na paññāyittha, kuhiṃ gatatthā’’ti? ‘‘Mārisā mithilāyaṃ nimirañño ekā kaṅkhā uppajji, tassa pañhaṃ kathetvā taṃ rājānaṃ nikkaṅkhaṃ katvā āgatomhī’’ti vatvā puna taṃ kāraṇaṃ gāthāya kathetuṃ āha –

    ༤༤༡.

    441.

    ‘‘ཨིམཾ བྷོནྟོ ནིསཱམེཐ, ཡཱཝནྟེཏྠ སམཱགཏཱ།

    ‘‘Imaṃ bhonto nisāmetha, yāvantettha samāgatā;

    དྷམྨིཀཱནཾ མནུསྶཱནཾ, ཝཎྞཾ ཨུཙྩཱཝཙཾ བཧུཾ༎

    Dhammikānaṃ manussānaṃ, vaṇṇaṃ uccāvacaṃ bahuṃ.

    ༤༤༢.

    442.

    ‘‘ཡཐཱ ཨཡཾ ནིམིརཱཛཱ, པཎྜིཏོ ཀུསལཏྠིཀོ།

    ‘‘Yathā ayaṃ nimirājā, paṇḍito kusalatthiko;

    རཱཛཱ སབྦཝིདེཧཱནཾ, ཨདཱ དཱནཾ ཨརིནྡམོ༎

    Rājā sabbavidehānaṃ, adā dānaṃ arindamo.

    ༤༤༣.

    443.

    ‘‘ཏསྶ ཏཾ དདཏོ དཱནཾ, སངྐཔྤོ ཨུདཔཛྫཐ།

    ‘‘Tassa taṃ dadato dānaṃ, saṅkappo udapajjatha;

    དཱནཾ ཝཱ བྲཧྨཙརིཡཾ ཝཱ, ཀཏམཾ སུ མཧཔྥལ’’ནྟི༎

    Dānaṃ vā brahmacariyaṃ vā, katamaṃ su mahapphala’’nti.

    ཏཏྠ ཨིམནྟི དྷམྨིཀཱནཾ ཀལྱཱཎདྷམྨཱནཾ མནུསྶཱནཾ མཡཱ ཝུཙྩམཱནཾ སཱིལཝསེན ཨུཙྩཾ དཱནཝསེན ཨཝཙཾ བཧུཾ ཨིམཾ ཝཎྞཾ ནིསཱམེཐ སུཎཱཐཱཏི ཨཏྠོ། ཡཐཱ ཨཡནྟི ཨཡཾ ནིམིརཱཛཱ ཡཐཱ ཨཏིཝིཡ པཎྜིཏོཏི།

    Tattha imanti dhammikānaṃ kalyāṇadhammānaṃ manussānaṃ mayā vuccamānaṃ sīlavasena uccaṃ dānavasena avacaṃ bahuṃ imaṃ vaṇṇaṃ nisāmetha suṇāthāti attho. Yathā ayanti ayaṃ nimirājā yathā ativiya paṇḍitoti.

    ཨིཏི སོ ཨཔརིཧཱཔེཏྭཱ རཉྙོ ཝཎྞཾ ཀཐེསི། ཏཾ སུཏྭཱ དེཝསངྒྷཱ རཱཛཱནཾ དཊྛུཀཱམཱ ཧུཏྭཱ ‘‘ཨམྷཱཀཾ ནིམིརཱཛཱ ཨཱཙརིཡོ, ཏསྶོཝཱདེ ཋཏྭཱ ཏཾ ནིསྶཱཡ ཨམྷེཧི ཨཡཾ དིབྦསམྤཏྟི ལདྡྷཱ, མཡཾ དཊྛུཀཱམམྷཱ, ཏཾ པཀྐོསཱཔེཧི, མཧཱརཱཛཱ’’ཏི ཝདིཾསུ། སཀྐོ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪིཏྭཱ མཱཏལིཾ པཀྐོསཱཔེཏྭཱ ‘‘སམྨ མཱཏལི, ཝེཛཡནྟརཐཾ ཡོཛེཏྭཱ མིཐིལཾ གནྟྭཱ ནིམིརཱཛཱནཾ དིབྦཡཱནེ ཨཱརོཔེཏྭཱ ཨཱནེཧཱི’’ཏི ཨཱཧ། སོ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪིཏྭཱ རཐཾ ཡོཛེཏྭཱ པཱཡཱསི། སཀྐསྶ པན དེཝེཧི སདྡྷིཾ ཀཐེནྟསྶ མཱཏལིཾ ཨཱཎཱཔེནྟསྶ ཙ རཐཾ ཡོཛེནྟསྶ ཙ མནུསྶགཎནཱཡ མཱསོ ཨཏིཀྐནྟོ། ཨིཏི ནིམིརཉྙོ པུཎྞམཱཡཾ ཨུཔོསཐིཀསྶ པཱཙཱིནསཱིཧཔཉྫརཾ ཝིཝརིཏྭཱ མཧཱཏལེ ནིསཱིདིཏྭཱ ཨམཙྩགཎཔརིཝུཏསྶ སཱིལཾ པཙྩཝེཀྑནྟསྶ པཱཙཱིནལོཀདྷཱཏུཏོ ཨུགྒཙྪནྟེན ཙནྡམཎྜལེན སདྡྷིཾཡེཝ སོ རཐོ པཉྙཱཡཏི། མནུསྶཱ བྷུཏྟསཱཡམཱསཱ གྷརདྭཱརེསུ ནིསཱིདིཏྭཱ སུཁཀཐཾ ཀཐེནྟཱ ‘‘ཨཛྫ དྭེ ཙནྡཱ ཨུགྒཏཱ’’ཏི ཨཱཧཾསུ། ཨཐ ནེསཾ སལླཔནྟཱནཉྙེཝ རཐོ པཱཀཊོ ཨཧོསི། མཧཱཛནོ ‘‘ནཱཡཾ, ཙནྡོ, རཐོ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨནུཀྐམེན སིནྡྷཝསཧསྶཡུཏྟེ མཱཏལིསངྒཱཧཀེ ཝེཛཡནྟརཐེ ཙ པཱཀཊེ ཛཱཏེ ‘‘ཀསྶ ནུ ཁོ ཨིདཾ དིབྦཡཱནཾ ཨཱགཙྪཏཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ‘‘ན ཀསྶཙི ཨཉྙསྶ, ཨམྷཱཀཾ རཱཛཱ དྷམྨིཀོ, སཀྐེན ཝེཛཡནྟརཐོ པེསིཏོ བྷཝིསྶཏི, ཨམྷཱཀཾ རཉྙོཝ ཨནུཙྪཝིཀོ’’ཏི ཏུཊྛཔྤཧཊྛོ གཱཐམཱཧ –

    Iti so aparihāpetvā rañño vaṇṇaṃ kathesi. Taṃ sutvā devasaṅghā rājānaṃ daṭṭhukāmā hutvā ‘‘amhākaṃ nimirājā ācariyo, tassovāde ṭhatvā taṃ nissāya amhehi ayaṃ dibbasampatti laddhā, mayaṃ daṭṭhukāmamhā, taṃ pakkosāpehi, mahārājā’’ti vadiṃsu. Sakko ‘‘sādhū’’ti sampaṭicchitvā mātaliṃ pakkosāpetvā ‘‘samma mātali, vejayantarathaṃ yojetvā mithilaṃ gantvā nimirājānaṃ dibbayāne āropetvā ānehī’’ti āha. So ‘‘sādhū’’ti sampaṭicchitvā rathaṃ yojetvā pāyāsi. Sakkassa pana devehi saddhiṃ kathentassa mātaliṃ āṇāpentassa ca rathaṃ yojentassa ca manussagaṇanāya māso atikkanto. Iti nimirañño puṇṇamāyaṃ uposathikassa pācīnasīhapañjaraṃ vivaritvā mahātale nisīditvā amaccagaṇaparivutassa sīlaṃ paccavekkhantassa pācīnalokadhātuto uggacchantena candamaṇḍalena saddhiṃyeva so ratho paññāyati. Manussā bhuttasāyamāsā gharadvāresu nisīditvā sukhakathaṃ kathentā ‘‘ajja dve candā uggatā’’ti āhaṃsu. Atha nesaṃ sallapantānaññeva ratho pākaṭo ahosi. Mahājano ‘‘nāyaṃ, cando, ratho’’ti vatvā anukkamena sindhavasahassayutte mātalisaṅgāhake vejayantarathe ca pākaṭe jāte ‘‘kassa nu kho idaṃ dibbayānaṃ āgacchatī’’ti cintetvā ‘‘na kassaci aññassa, amhākaṃ rājā dhammiko, sakkena vejayantaratho pesito bhavissati, amhākaṃ raññova anucchaviko’’ti tuṭṭhappahaṭṭho gāthamāha –

    ༤༤༤.

    444.

    ‘‘ཨབྦྷུཏོ ཝཏ ལོཀསྨིཾ, ཨུཔྤཛྫི ལོམཧཾསནོ།

    ‘‘Abbhuto vata lokasmiṃ, uppajji lomahaṃsano;

    དིབྦོ རཐོ པཱཏུརཧུ, ཝེདེཧསྶ ཡསསྶིནོ’’ཏི༎

    Dibbo ratho pāturahu, vedehassa yasassino’’ti.

    ཏཏྠ ཨབྦྷུཏོཏི ཨབྷཱུཏཔུབྦོ། ཨཙྪརིཡོཏི ཏེ ཝིམྷཡཝསེནེཝམཱཧཾསུ།

    Tattha abbhutoti abhūtapubbo. Acchariyoti te vimhayavasenevamāhaṃsu.

    ཏསྶ པན མཧཱཛནསྶ ཨེཝཾ ཀཐེནྟསྶེཝ མཱཏལི ཝཱཏཝེགེན ཨཱགནྟྭཱ རཐཾ ནིཝཏྟེཏྭཱ སཱིཧཔཉྫརཨུམྨཱརེ པཙྪཱབྷཱགེན ཋཔེཏྭཱ ཨཱརོཧཎསཛྫཾ ཀཏྭཱ ཨཱརོཧཎཏྠཱཡ རཱཛཱནཾ ནིམནྟེསི ། ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨཱཧ –

    Tassa pana mahājanassa evaṃ kathentasseva mātali vātavegena āgantvā rathaṃ nivattetvā sīhapañjaraummāre pacchābhāgena ṭhapetvā ārohaṇasajjaṃ katvā ārohaṇatthāya rājānaṃ nimantesi . Tamatthaṃ pakāsento satthā āha –

    ༤༤༥.

    445.

    ‘‘དེཝཔུཏྟོ མཧིདྡྷིཀོ, མཱཏལི དེཝསཱརཐི།

    ‘‘Devaputto mahiddhiko, mātali devasārathi;

    ནིམནྟཡིཏྠ རཱཛཱནཾ, ཝེདེཧཾ མིཐིལགྒཧཾ༎

    Nimantayittha rājānaṃ, vedehaṃ mithilaggahaṃ.

    ༤༤༦.

    446.

    ‘‘ཨེཧིམཾ རཐམཱརུཡ྄ཧ, རཱཛསེཊྛ དིསམྤཏི།

    ‘‘Ehimaṃ rathamāruyha, rājaseṭṭha disampati;

    དེཝཱ དསྶནཀཱམཱ ཏེ, ཏཱཝཏིཾསཱ སཨིནྡཀཱ།

    Devā dassanakāmā te, tāvatiṃsā saindakā;

    སརམཱནཱ ཧི ཏེ དེཝཱ, སུདྷམྨཱཡཾ སམཙྪརེ’’ཏི༎

    Saramānā hi te devā, sudhammāyaṃ samacchare’’ti.

    ཏཏྠ མིཐིལགྒཧནྟི མིཐིལཱཡཾ པཏིཊྛིཏགེཧཾ, ཙཏཱུཧི ཝཱ སངྒཧཝཏྠཱུཧི མིཐིལཱཡཾ སངྒཱཧཀཾ། སམཙྪརེཏི ཏཝེཝ གུཎཀཐཾ ཀཐེནྟཱ ནིསིནྣཱཏི།

    Tattha mithilaggahanti mithilāyaṃ patiṭṭhitagehaṃ, catūhi vā saṅgahavatthūhi mithilāyaṃ saṅgāhakaṃ. Samacchareti taveva guṇakathaṃ kathentā nisinnāti.

    ཏཾ སུཏྭཱ རཱཛཱ ‘‘ཨདིཊྛཔུབྦཾ དེཝལོཀཉྩ པསྶིསྶཱམི, མཱཏལིསྶ ཙ མེ སངྒཧོ ཀཏོ བྷཝིསྶཏི, གཙྪིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཨནྟེཔུརཉྩ མཧཱཛནཉྩ ཨཱམནྟེཏྭཱ ‘‘ཨཧཾ ནཙིརསྶེཝ ཨཱགམིསྶཱམི, ཏུམྷེ ཨཔྤམཏྟཱ དཱནཱདཱིནི པུཉྙཱནི ཀརོཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ རཐཾ ཨབྷིརུཧི། ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨཱཧ –

    Taṃ sutvā rājā ‘‘adiṭṭhapubbaṃ devalokañca passissāmi, mātalissa ca me saṅgaho kato bhavissati, gacchissāmī’’ti cintetvā antepurañca mahājanañca āmantetvā ‘‘ahaṃ nacirasseva āgamissāmi, tumhe appamattā dānādīni puññāni karothā’’ti vatvā rathaṃ abhiruhi. Tamatthaṃ pakāsento satthā āha –

    ༤༤༧.

    447.

    ‘‘ཏཏོ རཱཛཱ ཏརམཱནོ, ཝེདེཧོ མིཐིལགྒཧོ།

    ‘‘Tato rājā taramāno, vedeho mithilaggaho;

    ཨཱསནཱ ཝུཊྛཧིཏྭཱན, པམུཁོ རཐམཱརུཧི༎

    Āsanā vuṭṭhahitvāna, pamukho rathamāruhi.

    ༤༤༨.

    448.

    ‘‘ཨབྷིརཱུལ༹ྷཾ རཐཾ དིབྦཾ, མཱཏལི ཨེཏདབྲཝི།

    ‘‘Abhirūḷhaṃ rathaṃ dibbaṃ, mātali etadabravi;

    ཀེན ཏཾ ནེམི མགྒེན, རཱཛསེཊྛ དིསམྤཏི།

    Kena taṃ nemi maggena, rājaseṭṭha disampati;

    ཡེན ཝཱ པཱཔཀམྨནྟཱ, པུཉྙཀམྨཱ ཙ ཡེ ནརཱ’’ཏི༎

    Yena vā pāpakammantā, puññakammā ca ye narā’’ti.

    ཏཏྠ པམུཁོཏི ཨུཏྟམོ, ཨབྷིམུཁོ ཝཱ, མཧཱཛནསྶ པིཊྛིཾ དཏྭཱ ཨཱརཱུལ༹ྷོཏི ཨཏྠོ། ཡེན ཝཱཏི ཡེན མགྒེན གནྟྭཱ ཡཏྠ པཱཔཀམྨནྟཱ ཝསནྟི, ཏཾ ཋཱནཾ སཀྐཱ དཊྛུཾ, ཡེན ཝཱ གནྟྭཱ ཡེ པུཉྙཀམྨཱ ནརཱ ཝསནྟི, ཏེསཾ ཋཱནཾ སཀྐཱ དཊྛུཾ, ཨེཏེསུ དྭཱིསུ ཀེན མགྒེན ཏཾ ནེམི། ཨིདཾ སོ སཀྐེན ཨནཱཎཏྟོཔི ཨཏྟནོ དཱུཏཝིསེསདསྶནཏྠཾ ཨཱཧ།

    Tattha pamukhoti uttamo, abhimukho vā, mahājanassa piṭṭhiṃ datvā ārūḷhoti attho. Yena vāti yena maggena gantvā yattha pāpakammantā vasanti, taṃ ṭhānaṃ sakkā daṭṭhuṃ, yena vā gantvā ye puññakammā narā vasanti, tesaṃ ṭhānaṃ sakkā daṭṭhuṃ, etesu dvīsu kena maggena taṃ nemi. Idaṃ so sakkena anāṇattopi attano dūtavisesadassanatthaṃ āha.

    ཨཐ ནཾ རཱཛཱ ‘‘མཡཱ དྭེ ཋཱནཱནི ཨདིཊྛཔུབྦཱནི, དྭེཔི པསྶིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཨཱཧ –

    Atha naṃ rājā ‘‘mayā dve ṭhānāni adiṭṭhapubbāni, dvepi passissāmī’’ti cintetvā āha –

    ༤༤༩.

    449.

    ‘‘ཨུབྷཡེནེཝ མཾ ནེཧི, མཱཏལི དེཝསཱརཐི།

    ‘‘Ubhayeneva maṃ nehi, mātali devasārathi;

    ཡེན ཝཱ པཱཔཀམྨནྟཱ, པུཉྙཀམྨཱ ཙ ཡེ ནརཱ’’ཏི༎

    Yena vā pāpakammantā, puññakammā ca ye narā’’ti.

    ཏཏོ མཱཏལི ‘‘དྭེཔི ཨེཀཔཧཱརེནེཝ ན སཀྐཱ དསྶེཏུཾ, པུཙྪིསྶཱམི ན’’ནྟི པུཙྪནྟོ པུན གཱཐམཱཧ –

    Tato mātali ‘‘dvepi ekapahāreneva na sakkā dassetuṃ, pucchissāmi na’’nti pucchanto puna gāthamāha –

    ༤༥༠.

    450.

    ‘‘ཀེན ཏཾ པཋམཾ ནེམི, རཱཛསེཊྛ དིསམྤཏི།

    ‘‘Kena taṃ paṭhamaṃ nemi, rājaseṭṭha disampati;

    ཡེན ཝཱ པཱཔཀམྨནྟཱ, པུཉྙཀམྨཱ ཙ ཡེ ནརཱ’’ཏི༎

    Yena vā pāpakammantā, puññakammā ca ye narā’’ti.

    ནིརཡཀཎྜཾ

    Nirayakaṇḍaṃ

    ཏཏོ རཱཛཱ ‘‘ཨཧཾ ཨཝསྶཾ དེཝལོཀཾ གམིསྶཱམི, ནིརཡཾ ཏཱཝ པསྶིསྶཱམཱི’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ ཨནནྟརཾ གཱཐམཱཧ –

    Tato rājā ‘‘ahaṃ avassaṃ devalokaṃ gamissāmi, nirayaṃ tāva passissāmī’’ti cintetvā anantaraṃ gāthamāha –

    ༤༥༡.

    451.

    ‘‘ནིརཡེ ཏཱཝ པསྶཱམི, ཨཱཝཱསེ པཱཔཀམྨིནཾ།

    ‘‘Niraye tāva passāmi, āvāse pāpakamminaṃ;

    ཋཱནཱནི ལུདྡཀམྨཱནཾ, དུསྶཱིལཱནཉྩ ཡཱ གཏཱི’’ཏི༎

    Ṭhānāni luddakammānaṃ, dussīlānañca yā gatī’’ti.

    ཏཏྠ ཡཱ གཏཱིཏི ཡཱ ཨེཏེསཾ ནིབྦཏྟི, ཏཉྩ པསྶཱམཱིཏི།

    Tattha yā gatīti yā etesaṃ nibbatti, tañca passāmīti.

    ཨཐསྶ ཝེཏརཎིཾ ནདིཾ ཏཱཝ དསྶེསི། ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨཱཧ –

    Athassa vetaraṇiṃ nadiṃ tāva dassesi. Tamatthaṃ pakāsento satthā āha –

    ༤༥༢.

    452.

    ‘‘དསྶེསི མཱཏལི རཉྙོ, དུགྒཾ ཝེཏརཎིཾ ནདིཾ།

    ‘‘Dassesi mātali rañño, duggaṃ vetaraṇiṃ nadiṃ;

    ཀུཐིཏཾ ཁཱརསཾཡུཏྟཾ, ཏཏྟཾ ཨགྒིསིཁཱུཔམ’’ནྟི༎

    Kuthitaṃ khārasaṃyuttaṃ, tattaṃ aggisikhūpama’’nti.

    ཏཏྠ ཝེཏརཎིནྟི བྷིཀྑཝེ, མཱཏལི རཉྙོ ཀཐཾ སུཏྭཱ ནིརཡཱབྷིམུཁཾ རཐཾ པེསེཏྭཱ ཀམྨཔཙྩཡེ ཨུཏུནཱ སམུཊྛིཏཾ ཝེཏརཎིཾ ནདིཾ ཏཱཝ དསྶེསི། ཏཏྠ ནིརཡཔཱལཱ ཛལིཏཱནི ཨསིསཏྟིཏོམརབྷིནྡིཝཱལམུགྒརཱདཱིནི ཨཱཝུདྷཱནི གཧེཏྭཱ ནེརཡིཀསཏྟེ པཧརནྟི ཝིཛ྄ཛྷནྟི ཝིཧེཋེནྟི། ཏེ ཏཾ དུཀྑཾ ཨསཧནྟཱ ཝེཏརཎིཡཾ པཏནྟི། སཱ ཨུཔརི བྷིནྡིཝཱལཔྤམཱཎཱཧི སཀཎྚཀཱཧི ཝེཏྟལཏཱཧི སཉྪནྣཱ། ཏེ ཏཏྠ བཧཱུནི ཝསྶསཧསྶཱནི པཙྩིཾསུ། ཏེསུ པཛྫལནྟེསུ ཁུརདྷཱརཱཏིཁིཎེསུ ཀཎྚཀེསུ ཁཎྜཱཁཎྜིཀཱ ཧོནྟི། ཏེསཾ ཧེཊྛཱ ཏཱལཀྑནྡྷཔྤམཱཎཱནི པཛྫལིཏཨཡསཱུལཱནི ཨུཊྛཧནྟི། ནེརཡིཀསཏྟཱ བཧུཾ ཨདྡྷཱནཾ ཝཱིཏིནཱམེཏྭཱ ཝེཏྟལཏཱཧི གལི༹ཏྭཱ སཱུལེསུ པཏིཏྭཱ ཝིདྡྷསརཱིརཱ སཱུལེསུ ཨཱཝུཎིཏམཙྪཱ ཝིཡ ཙིརཾ པཙྩནྟི། ཏཱནི སཱུལཱནིཔི པཛྫལནྟི, ནེརཡིཀསཏྟཱཔི པཛྫལནྟི། སཱུལཱནཾ ཧེཊྛཱ ཨུདཀཔིཊྛེ ཛལིཏཱནི ཁུརདྷཱརཱསདིསཱནི ཏིཁིཎཱནི ཨཡོཔོཀྑརཔཏྟཱནི ཧོནྟི། ཏེ སཱུལེཧི གལི༹ཏྭཱ ཨཡཔོཀྑརཔཏྟེསུ པཏིཏྭཱ ཙིརཾ དུཀྑཝེདནཾ ཨནུབྷཝནྟི། ཏཏོ ཁཱརོདཀེ པཏནྟི, ཨུདཀཾ པཛྫལཏི, ནེརཡིཀསཏྟཱཔི པཛྫལནྟི, དྷཱུམོཔི ཨུཊྛཧཏི། ཨུདཀསྶ པན ཧེཊྛཱ ནདཱིཏལཾ ཁུརདྷཱརཱཧི སཉྪནྣཾ། ཏེ ‘‘ཧེཊྛཱ ནུ ཁོ ཀཱིདིས’’ནྟི ཨུདཀེ ནིམུཛྫིཏྭཱ ཁུརདྷཱརཱསུ ཁཎྜཱཁཎྜིཀཱ ཧོནྟི། ཏེ ཏཾ མཧཱདུཀྑཾ ཨདྷིཝཱསེཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱ མཧནྟཾ བྷེརཝཾ ཝིརཝནྟཱ ཝིཙརནྟི། ཀདཱཙི ཨནུསོཏཾ ཝུཡ྄ཧནྟི, ཀདཱཙི པཊིསོཏཾ། ཨཐ ནེ ཏཱིརེ ཋིཏཱ ནིརཡཔཱལཱ ཨུསུསཏྟིཏོམརཱདཱིནི ཨུཀྑིཔིཏྭཱ མཙྪེ ཝིཡ ཝིཛ྄ཛྷནྟི། ཏེ དུཀྑཝེདནཱཔྤཏྟཱ མཧཱཝིརཝཾ རཝནྟི། ཨཐ ནེ པཛྫལིཏེཧི ཨཡབལི༹སེཧི ཨུདྡྷརིཏྭཱ པརིཀཌྜྷིཏྭཱ པཛྫལིཏཨཡཔཐཝིཡཾ ནིཔཛྫཱཔེཏྭཱ ཏེསཾ མུཁེ ཏཏྟཾ ཨཡོགུལ༹ྷཾ པཀྑིཔནྟི།

    Tattha vetaraṇinti bhikkhave, mātali rañño kathaṃ sutvā nirayābhimukhaṃ rathaṃ pesetvā kammapaccaye utunā samuṭṭhitaṃ vetaraṇiṃ nadiṃ tāva dassesi. Tattha nirayapālā jalitāni asisattitomarabhindivālamuggarādīni āvudhāni gahetvā nerayikasatte paharanti vijjhanti viheṭhenti. Te taṃ dukkhaṃ asahantā vetaraṇiyaṃ patanti. Sā upari bhindivālappamāṇāhi sakaṇṭakāhi vettalatāhi sañchannā. Te tattha bahūni vassasahassāni pacciṃsu. Tesu pajjalantesu khuradhārātikhiṇesu kaṇṭakesu khaṇḍākhaṇḍikā honti. Tesaṃ heṭṭhā tālakkhandhappamāṇāni pajjalitaayasūlāni uṭṭhahanti. Nerayikasattā bahuṃ addhānaṃ vītināmetvā vettalatāhi gaḷitvā sūlesu patitvā viddhasarīrā sūlesu āvuṇitamacchā viya ciraṃ paccanti. Tāni sūlānipi pajjalanti, nerayikasattāpi pajjalanti. Sūlānaṃ heṭṭhā udakapiṭṭhe jalitāni khuradhārāsadisāni tikhiṇāni ayopokkharapattāni honti. Te sūlehi gaḷitvā ayapokkharapattesu patitvā ciraṃ dukkhavedanaṃ anubhavanti. Tato khārodake patanti, udakaṃ pajjalati, nerayikasattāpi pajjalanti, dhūmopi uṭṭhahati. Udakassa pana heṭṭhā nadītalaṃ khuradhārāhi sañchannaṃ. Te ‘‘heṭṭhā nu kho kīdisa’’nti udake nimujjitvā khuradhārāsu khaṇḍākhaṇḍikā honti. Te taṃ mahādukkhaṃ adhivāsetuṃ asakkontā mahantaṃ bheravaṃ viravantā vicaranti. Kadāci anusotaṃ vuyhanti, kadāci paṭisotaṃ. Atha ne tīre ṭhitā nirayapālā ususattitomarādīni ukkhipitvā macche viya vijjhanti. Te dukkhavedanāppattā mahāviravaṃ ravanti. Atha ne pajjalitehi ayabaḷisehi uddharitvā parikaḍḍhitvā pajjalitaayapathaviyaṃ nipajjāpetvā tesaṃ mukhe tattaṃ ayoguḷhaṃ pakkhipanti.

    ཨིཏི ནིམིརཱཛཱ ཝེཏརཎིཡཾ མཧཱདུཀྑཔཱིལི༹ཏེ ནེརཡིཀསཏྟེ དིསྭཱ བྷཱིཏཏསིཏོ སངྐམྤིཏཧདཡོ ཧུཏྭཱ ‘‘ཀིཾ ནཱམེཏེ སཏྟཱ པཱཔཀམྨཾ ཨཀཾསཱུ’’ཏི མཱཏལིཾ པུཙྪི། སོཔིསྶ བྱཱཀཱསི། ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ ཨཱཧ –

    Iti nimirājā vetaraṇiyaṃ mahādukkhapīḷite nerayikasatte disvā bhītatasito saṅkampitahadayo hutvā ‘‘kiṃ nāmete sattā pāpakammaṃ akaṃsū’’ti mātaliṃ pucchi. Sopissa byākāsi. Tamatthaṃ pakāsento āha –

    ༤༥༣.

    453.

    ‘‘ནིམཱི ཧཝེ མཱཏལིམཛ྄ཛྷབྷཱསཐ, དིསྭཱ ཛནཾ པཏམཱནཾ ཝིདུགྒེ།

    ‘‘Nimī have mātalimajjhabhāsatha, disvā janaṃ patamānaṃ vidugge;

    བྷཡཉྷི མཾ ཝིནྡཏི སཱུཏ དིསྭཱ, པུཙྪཱམི ཏཾ མཱཏལི དེཝསཱརཐི།

    Bhayañhi maṃ vindati sūta disvā, pucchāmi taṃ mātali devasārathi;

    ཨིམེ ནུ མཙྩཱ ཀིམཀཾསུ པཱཔཾ, ཡེམེ ཛནཱ ཝེཏརཎིཾ པཏནྟི༎

    Ime nu maccā kimakaṃsu pāpaṃ, yeme janā vetaraṇiṃ patanti.

    ༤༥༤.

    454.

    ‘‘ཏསྶ པུཊྛོ ཝིཡཱཀཱསི, མཱཏལི དེཝསཱརཐི།

    ‘‘Tassa puṭṭho viyākāsi, mātali devasārathi;

    ཝིཔཱཀཾ པཱཔཀམྨཱནཾ, ཛཱནཾ ཨཀྑཱསིཛཱནཏོ༎

    Vipākaṃ pāpakammānaṃ, jānaṃ akkhāsijānato.

    ༤༥༥.

    455.

    ‘‘ཡེ དུབྦལེ བལཝནྟཱ ཛཱིཝལོཀེ, ཧིཾ སནྟི རོསེནྟི སུཔཱཔདྷམྨཱ།

    ‘‘Ye dubbale balavantā jīvaloke, hiṃ santi rosenti supāpadhammā;

    ཏེ ལུདྡཀམྨཱ པསཝེཏྭ པཱཔཾ, ཏེམེ ཛནཱ ཝེཏརཎིཾ པཏནྟཱི’’ཏི༎

    Te luddakammā pasavetva pāpaṃ, teme janā vetaraṇiṃ patantī’’ti.

    ཏཏྠ ཝིནྡཏཱིཏི ཨཧཾ ཨཏྟནོ ཨནིསྶརོ ཧུཏྭཱ བྷཡསནྟཀོ ཝིཡ ཛཱཏོ། དིསྭཱཏི པཏམཱནཾ དིསྭཱ། ཛཱནནྟི བྷིཀྑཝེ, སོ མཱཏལི སཡཾ ཛཱནནྟོ ཏསྶ ཨཛཱནཏོ ཨཀྑཱསི། དུབྦལེཏི སརཱིརབལབྷོགབལཨཱཎཱབལཝིརཧིཏེ། བལཝནྟཱཏི ཏེཧི བལེཧི སམནྣཱགཏཱ། ཧིཾསནྟཱིཏི པཱཎིཔྤཧཱརཱདཱིཧི ཀིལམེནྟི། རོསེནྟཱིཏི ནཱནཔྤཀཱརེཧི ཨཀྐོསཝཏྠཱུཧི ཨཀྐོསནྟི གྷཊེནྟི། པསཝེཏྭཱཏི ཛནེཏྭཱ, ཀཏྭཱཏི ཨཏྠོ།

    Tattha vindatīti ahaṃ attano anissaro hutvā bhayasantako viya jāto. Disvāti patamānaṃ disvā. Jānanti bhikkhave, so mātali sayaṃ jānanto tassa ajānato akkhāsi. Dubbaleti sarīrabalabhogabalaāṇābalavirahite. Balavantāti tehi balehi samannāgatā. Hiṃsantīti pāṇippahārādīhi kilamenti. Rosentīti nānappakārehi akkosavatthūhi akkosanti ghaṭenti. Pasavetvāti janetvā, katvāti attho.

    ཨེཝཾ མཱཏལི ཏསྶ པཉྷཾ བྱཱཀརིཏྭཱ རཉྙཱ ཝེཏརཎིནིརཡེ དིཊྛེ ཏཾ པདེསཾ ཨནྟརདྷཱཔེཏྭཱ པུརཏོ རཐཾ པེསེཏྭཱ སུནཁཱདཱིཧི ཁཱདནཊྛཱནཾ དསྶེཏྭཱ ཏཾ དིསྭཱ བྷཱིཏེན རཉྙཱ པཉྷཾ པུཊྛོ བྱཱཀཱསི། ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨཱཧ –

    Evaṃ mātali tassa pañhaṃ byākaritvā raññā vetaraṇiniraye diṭṭhe taṃ padesaṃ antaradhāpetvā purato rathaṃ pesetvā sunakhādīhi khādanaṭṭhānaṃ dassetvā taṃ disvā bhītena raññā pañhaṃ puṭṭho byākāsi. Tamatthaṃ pakāsento satthā āha –

    ༤༥༦.

    456.

    ‘‘སཱམཱ ཙ སོཎཱ སབལཱ ཙ གིཛ྄ཛྷཱ, ཀཱཀོལསངྒྷཱ ཨདནྟི བྷེརཝཱ།

    ‘‘Sāmā ca soṇā sabalā ca gijjhā, kākolasaṅghā adanti bheravā;

    བྷཡཉྷི མཾ ཝིནྡཏི སཱུཏ དིསྭཱ, པུཙྪཱམི ཏཾ མཱཏལི དེཝསཱརཐི།

    Bhayañhi maṃ vindati sūta disvā, pucchāmi taṃ mātali devasārathi;

    ཨིམེ ནུ མཙྩཱ ཀིཾམཀཾསུ པཱཔཾ, ཡེམེ ཛནེ ཀཱཀོལསངྒྷཱ ཨདནྟི༎

    Ime nu maccā kiṃmakaṃsu pāpaṃ, yeme jane kākolasaṅghā adanti.

    ༤༥༧.

    457.

    ‘‘ཏསྶ པུཊྛོ ཝིཡཱཀཱསི, མཱཏལི དེཝསཱརཐི།

    ‘‘Tassa puṭṭho viyākāsi, mātali devasārathi;

    ཝིཔཱཀཾ པཱཔཀམྨཱནཾ, ཛཱནཾ ཨཀྑཱསིཛཱནཏོ༎

    Vipākaṃ pāpakammānaṃ, jānaṃ akkhāsijānato.

    ༤༥༨.

    458.

    ‘‘ཡེ ཀེཙིམེ མཙྪརིནོ ཀདརིཡཱ, པརིབྷཱསཀཱ སམཎབྲཱཧྨཎཱནཾ།

    ‘‘Ye kecime maccharino kadariyā, paribhāsakā samaṇabrāhmaṇānaṃ;

    ཧིཾ སནྟི རོསེནྟི སུཔཱཔདྷམྨཱ, ཏེ ལུདྡཀམྨཱ པསཝེཏྭ པཱཔཾ།

    Hiṃ santi rosenti supāpadhammā, te luddakammā pasavetva pāpaṃ;

    ཏེམེ ཛནེ ཀཱཀོལསངྒྷཱ ཨདནྟཱི’’ཏི༎

    Teme jane kākolasaṅghā adantī’’ti.

    ཨིཏོ པརེསུ པཉྷེསུ ཙེཝ བྱཱཀརཎེསུ ཙ ཨེསེཝ ནཡོ། ཏཏྠ སཱམཱཏི རཏྟཝཎྞཱ། སོཎཱཏི སུནཁཱ། སབལཱ ཙཱཏི ཀབརཝཎྞཱ ཙ, སེཏཀཱལ༹པཱིཏལོཧིཏཝཎྞཱ ཙཱཏི ཨེཝཾ པཉྩཝཎྞསུནཁེ དསྶེཏི། ཏེ ཀིར མཧཱཧཏྠིཔྤམཱཎཱ ཛལིཏཨཡཔཐཝིཡཾ ནེརཡིཀསཏྟེ མིགེ ཝིཡ ཨནུབནྡྷིཏྭཱ པིཎྜིཀམཾསེསུ ཌཾསིཏྭཱ ཏེསཾ ཏིགཱཝུཏཔྤམཱཎཾ སརཱིརཾ ཛལིཏཨཡཔཐཝིཡཾ པཱཏེཏྭཱ མཧཱརཝཾ རཝནྟཱནཾ དྭཱིཧི པུརིམཔཱདེཧི ཨུརཾ ཨཀྐམིཏྭཱ ཨཊྛིམེཝ སེསེཏྭཱ མཾསཾ ལུཉྩིཏྭཱ ཁཱདནྟི། གིཛ྄ཛྷཱཏི མཧཱབྷཎྜསཀཊཔྤམཱཎཱ ལོཧཏུཎྜཱ གིཛ྄ཛྷཱ། ཨེཏེ ཏེསཾ ཀཎཡསདིསེཧི ཏུཎྜེཧི ཨཊྛཱིནི བྷིནྡིཏྭཱ ཨཊྛིམིཉྫཾ ཁཱདནྟི། ཀཱཀོལསངྒྷཱཏི ལོཧཏུཎྜཀཱཀགཎཱ། ཏེ ཨཏིཝིཡ བྷཡཱནཀཱ དིཊྛེ དིཊྛེ ཁཱདནྟི། ཡེམེ ཛནེཏི ཡེ ཨིམེ ནེརཡིཀསཏྟེ ཀཱཀོལསངྒྷཱ ཁཱདནྟི, ཨིམེ ནུ མཙྩཱ ཀིཾ ནཱམ པཱཔཾ ཨཀཾསཱུཏི པུཙྪི། མཙྪརིནོཏི ཨཉྙེསཾ ཨདཱཡཀཱ། ཀདརིཡཱཏི པརེ དེནྟེཔི པཊིསེདྷཀཱ ཐདྡྷམཙྪརིནོ། སམཎབྲཱཧྨཎཱནནྟི སམིཏབཱཧིཏཔཱཔཱནཾ།

    Ito paresu pañhesu ceva byākaraṇesu ca eseva nayo. Tattha sāmāti rattavaṇṇā. Soṇāti sunakhā. Sabalā cāti kabaravaṇṇā ca, setakāḷapītalohitavaṇṇā cāti evaṃ pañcavaṇṇasunakhe dasseti. Te kira mahāhatthippamāṇā jalitaayapathaviyaṃ nerayikasatte mige viya anubandhitvā piṇḍikamaṃsesu ḍaṃsitvā tesaṃ tigāvutappamāṇaṃ sarīraṃ jalitaayapathaviyaṃ pātetvā mahāravaṃ ravantānaṃ dvīhi purimapādehi uraṃ akkamitvā aṭṭhimeva sesetvā maṃsaṃ luñcitvā khādanti. Gijjhāti mahābhaṇḍasakaṭappamāṇā lohatuṇḍā gijjhā. Ete tesaṃ kaṇayasadisehi tuṇḍehi aṭṭhīni bhinditvā aṭṭhimiñjaṃ khādanti. Kākolasaṅghāti lohatuṇḍakākagaṇā. Te ativiya bhayānakā diṭṭhe diṭṭhe khādanti. Yeme janeti ye ime nerayikasatte kākolasaṅghā khādanti, ime nu maccā kiṃ nāma pāpaṃ akaṃsūti pucchi. Maccharinoti aññesaṃ adāyakā. Kadariyāti pare dentepi paṭisedhakā thaddhamaccharino. Samaṇabrāhmaṇānanti samitabāhitapāpānaṃ.

    ༤༥༩.

    459.

    ‘‘སཛོཏིབྷཱུཏཱ པཐཝིཾ ཀམནྟི, ཏཏྟེཧི ཁནྡྷེཧི ཙ པོཐཡནྟི།

    ‘‘Sajotibhūtā pathaviṃ kamanti, tattehi khandhehi ca pothayanti;

    བྷཡཉྷི མཾ ཝིནྡཏི སཱུཏ དིསྭཱ, པུཙྪཱམི ཏཾ མཱཏལི དེཝསཱརཐི།

    Bhayañhi maṃ vindati sūta disvā, pucchāmi taṃ mātali devasārathi;

    ཨིམེ ནུ མཙྩཱ ཀིམཀཾསུ པཱཔཾ, ཡེམེ ཛནཱ ཁནྡྷཧཏཱ སཡནྟི༎

    Ime nu maccā kimakaṃsu pāpaṃ, yeme janā khandhahatā sayanti.

    ༤༦༠.

    460.

    ‘‘ཏསྶ པུཊྛོ ཝིཡཱཀཱསི, མཱཏལི དེཝསཱརཐི།

    ‘‘Tassa puṭṭho viyākāsi, mātali devasārathi;

    ཝིཔཱཀཾ པཱཔཀམྨཱནཾ, ཛཱནཾ ཨཀྑཱསིཛཱནཏོ༎

    Vipākaṃ pāpakammānaṃ, jānaṃ akkhāsijānato.

    ༤༦༡.

    461.

    ‘‘ཡེ ཛཱིཝལོཀསྨི སུཔཱཔདྷམྨིནོ, ནརཉྩ ནཱརིཉྩ ཨཔཱཔདྷམྨཾ།

    ‘‘Ye jīvalokasmi supāpadhammino, narañca nāriñca apāpadhammaṃ;

    ཧིཾ སནྟི རོསེནྟི སུཔཱཔདྷམྨཱ, ཏེ ལུདྡཀམྨཱ པསཝེཏྭ པཱཔཾ།

    Hiṃ santi rosenti supāpadhammā, te luddakammā pasavetva pāpaṃ;

    ཏེམེ ཛནཱ ཁནྡྷཧཏཱ སཡནྟཱི’’ཏི༎

    Teme janā khandhahatā sayantī’’ti.

    ཏཏྠ སཛོཏིབྷཱུཏཱཏི པཛྫལིཏསརཱིརཱ། པཐཝིནྟི པཛྫལིཏཾ ནཝཡོཛནབཧལཾ ཨཡཔཐཝིཾ། ཀམནྟཱིཏི ཨཀྐམནྟི། ཁནྡྷེཧི ཙ པོཐཡནྟཱིཏི ནིརཡཔཱལཱ ཨནུབནྡྷིཏྭཱ ཏཱལཔྤམཱཎེཧི ཛལིཏཨཡཀྑནྡྷེཧི ཛངྒྷཱདཱིསུ པཧརིཏྭཱ པཱཏེཏྭཱ ཏེཧེཝ ཁནྡྷེཧི པོཐཡནྟི, ཙུཎྞཝིཙུཎྞཾ ཀརོནྟི། སུཔཱཔདྷམྨིནོཏི ཨཏྟནཱ སུཊྛུ པཱཔདྷམྨཱ ཧུཏྭཱ། ཨཔཱཔདྷམྨནྟི སཱིལཱཙཱརཱདིསམྤནྣཾ, ནིརཔརཱདྷཾ ཝཱ།

    Tattha sajotibhūtāti pajjalitasarīrā. Pathavinti pajjalitaṃ navayojanabahalaṃ ayapathaviṃ. Kamantīti akkamanti. Khandhehi ca pothayantīti nirayapālā anubandhitvā tālappamāṇehi jalitaayakkhandhehi jaṅghādīsu paharitvā pātetvā teheva khandhehi pothayanti, cuṇṇavicuṇṇaṃ karonti. Supāpadhamminoti attanā suṭṭhu pāpadhammā hutvā. Apāpadhammanti sīlācārādisampannaṃ, niraparādhaṃ vā.

    ༤༦༢.

    462.

    ‘‘ཨངྒཱརཀཱསུཾ ཨཔརེ ཕུཎནྟི, ནརཱ རུདནྟཱ པརིདཌྜྷགཏྟཱ།

    ‘‘Aṅgārakāsuṃ apare phuṇanti, narā rudantā paridaḍḍhagattā;

    བྷཡཉྷི མཾ ཝིནྡཏི སཱུཏ དིསྭཱ, པུཙྪཱམི ཏཾ མཱཏལི དེཝསཱརཐི།

    Bhayañhi maṃ vindati sūta disvā, pucchāmi taṃ mātali devasārathi;

    ཨིམེ ནུ མཙྩཱ ཀིཾ མཀཾསུ པཱཔཾ, ཡེམེ ཛནཱ ཨངྒཱརཀཱསུཾ ཕུཎནྟི༎

    Ime nu maccā kiṃ makaṃsu pāpaṃ, yeme janā aṅgārakāsuṃ phuṇanti.

    ༤༦༣.

    463.

    ‘‘ཏསྶ པུཊྛོ ཝིཡཱཀཱསི, མཱཏལི དེཝསཱརཐི།

    ‘‘Tassa puṭṭho viyākāsi, mātali devasārathi;

    ཝིཔཱཀཾ པཱཔཀམྨཱནཾ, ཛཱནཾ ཨཀྑཱསིཛཱནཏོ༎

    Vipākaṃ pāpakammānaṃ, jānaṃ akkhāsijānato.

    ༤༦༤.

    464.

    ‘‘ཡེ ཀེཙི པཱུགཱཡ དྷནསྶ ཧེཏུ, སཀྑིཾ ཀརིཏྭཱ ཨིཎཾ ཛཱཔཡནྟི།

    ‘‘Ye keci pūgāya dhanassa hetu, sakkhiṃ karitvā iṇaṃ jāpayanti;

    ཏེ ཛཱཔཡིཏྭཱ ཛནཏཾ ཛནིནྡ, ཏེ ལུདྡཀམྨཱ པསཝེཏྭ པཱཔཾ།

    Te jāpayitvā janataṃ janinda, te luddakammā pasavetva pāpaṃ;

    ཏེམེ ཛནཱ ཨངྒཱརཀཱསུཾ ཕུཎནྟཱི’’ཏི༎

    Teme janā aṅgārakāsuṃ phuṇantī’’ti.

    ཏཏྠ ཨངྒཱརཀཱསུནྟི སམྨ མཱཏལི, ཀེ ནཱམེཏེ ཨཔརེ ཝཛཾ ཨཔཝིསནྟིཡོ གཱཝོ ཝིཡ སམྤརིཝཱརེཏྭཱ ནིརཡཔཱལེཧི ཛལིཏཨཡགུལེ༹ཧི པོཐིཡམཱནཱ ཨངྒཱརཀཱསུཾ པཏནྟི། ཏཏྲ ཙ ནེསཾ ཡཱཝ ཀཊིཔྤམཱཎཱ ནིམུགྒཱནཾ མཧཏཱིཧི ཨཡཔཙྪཱིཧི ཨཱདཱཡ ཨུཔརིཨངྒཱརེ ཨོཀིརནྟི, ཨཐ ནེ ཨངྒཱརེ སམྤཊིཙྪིཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱ རོདནྟཱ དཌྜྷགཏྟཱ ཕུཎནྟི ཝིདྷུནནྟི, ཀམྨབལེན ཝཱ ཨཏྟནོ སཱིསེ ཨངྒཱརེ ཕུཎནྟི ཨོཀིརནྟཱིཏི ཨཏྠོ། པཱུགཱཡ དྷནསྶཱཏི ཨོཀཱསེ སཏི དཱནཾ ཝཱ དསྶཱམ, པཱུཛཾ ཝཱ པཝཏྟེསྶཱམ, ཝིཧཱརཾ ཝཱ ཀརིསྶཱམཱཏི སཾཀཌྜྷིཏྭཱ ཋཔིཏསྶ པཱུགསནྟཀསྶ དྷནསྶ ཧེཏུ། ཛཱཔཡནྟཱིཏི ཏཾ དྷནཾ ཡཐཱརུཙི ཁཱདིཏྭཱ གཎཛེཊྛཀཱནཾ ལཉྫཾ དཏྭཱ ‘‘ཨསུཀཊྛཱནེ ཨེཏྟཀཾ ཝཡཀརཎཾ གཏཾ, ཨསུཀཊྛཱནེ ཨམྷེཧི ཨེཏྟཀཾ དིནྣ’’ནྟི ཀཱུཊསཀྑིཾ ཀརིཏྭཱ ཏཾ ཨིཎཾ ཛཱཔཡནྟི ཝིནཱསེནྟི།

    Tattha aṅgārakāsunti samma mātali, ke nāmete apare vajaṃ apavisantiyo gāvo viya samparivāretvā nirayapālehi jalitaayaguḷehi pothiyamānā aṅgārakāsuṃ patanti. Tatra ca nesaṃ yāva kaṭippamāṇā nimuggānaṃ mahatīhi ayapacchīhi ādāya upariaṅgāre okiranti, atha ne aṅgāre sampaṭicchituṃ asakkontā rodantā daḍḍhagattā phuṇanti vidhunanti, kammabalena vā attano sīse aṅgāre phuṇanti okirantīti attho. Pūgāya dhanassāti okāse sati dānaṃ vā dassāma, pūjaṃ vā pavattessāma, vihāraṃ vā karissāmāti saṃkaḍḍhitvā ṭhapitassa pūgasantakassa dhanassa hetu. Jāpayantīti taṃ dhanaṃ yathāruci khāditvā gaṇajeṭṭhakānaṃ lañjaṃ datvā ‘‘asukaṭṭhāne ettakaṃ vayakaraṇaṃ gataṃ, asukaṭṭhāne amhehi ettakaṃ dinna’’nti kūṭasakkhiṃ karitvā taṃ iṇaṃ jāpayanti vināsenti.

    ༤༦༥.

    465.

    ‘‘སཛོཏིབྷཱུཏཱ ཛལིཏཱ པདིཏྟཱ, པདིསྶཏི མཧཏཱི ལོཧཀུམྦྷཱི།

    ‘‘Sajotibhūtā jalitā padittā, padissati mahatī lohakumbhī;

    བྷཡཉྷི མཾ ཝིནྡཏི སཱུཏ དིསྭཱ, པུཙྪཱམི ཏཾ མཱཏལི དེཝསཱརཐི།

    Bhayañhi maṃ vindati sūta disvā, pucchāmi taṃ mātali devasārathi;

    ཨིམེ ནུ མཙྩཱ ཀིམཀཾསུ པཱཔཾ, ཡེམེ ཛནཱ ཨཝཾསིརཱ ལོཧཀུམྦྷིཾ པཏནྟི༎

    Ime nu maccā kimakaṃsu pāpaṃ, yeme janā avaṃsirā lohakumbhiṃ patanti.

    ༤༦༦.

    466.

    ‘‘ཏསྶ པུཊྛོ ཝིཡཱཀཱསི, མཱཏལི དེཝསཱརཐི།

    ‘‘Tassa puṭṭho viyākāsi, mātali devasārathi;

    ཝིཔཱཀཾ པཱཔཀམྨཱནཾ, ཛཱནཾ ཨཀྑཱསིཛཱནཏོ༎

    Vipākaṃ pāpakammānaṃ, jānaṃ akkhāsijānato.

    ༤༦༧.

    467.

    ‘‘ཡེ སཱིལཝནྟཾ སམཎཾ བྲཱཧྨཎཾ ཝཱ, ཧིཾསནྟི རོསེནྟི སུཔཱཔདྷམྨཱ།

    ‘‘Ye sīlavantaṃ samaṇaṃ brāhmaṇaṃ vā, hiṃsanti rosenti supāpadhammā;

    ཏེ ལུདྡཀམྨཱ པསཝེཏྭ པཱཔཾ, ཏེམེ ཛནཱ ཨཝཾསིརཱ ལོཧཀུམྦྷིཾ པཏནྟཱི’’ཏི༎

    Te luddakammā pasavetva pāpaṃ, teme janā avaṃsirā lohakumbhiṃ patantī’’ti.

    ཏཏྠ པདིཏྟཱཏིཨཱདིཏྟཱ། མཧཏཱིཏི པབྦཏཔྤམཱཎཱ ཀཔྤེན སཎྛིཏལོཧརསེན སམྤུཎྞཱ། ཨཝཾསིརཱཏི བྷཡཱནཀེཧི ནིརཡཔཱལེཧི ཨུདྡྷཾཔཱདེ ཨདྷོསིརེ ཀཏྭཱ ཁིཔིཡམཱནཱ ཏཾ ལོཧཀུམྦྷིཾ པཏནྟི། སཱིལཝནྟནྟི སཱིལཨཱཙཱརགུཎསམྤནྣཾ།

    Tattha padittātiādittā. Mahatīti pabbatappamāṇā kappena saṇṭhitaloharasena sampuṇṇā. Avaṃsirāti bhayānakehi nirayapālehi uddhaṃpāde adhosire katvā khipiyamānā taṃ lohakumbhiṃ patanti. Sīlavantanti sīlaācāraguṇasampannaṃ.

    ༤༦༨.

    468.

    ‘‘ལུཉྩནྟི གཱིཝཾ ཨཐ ཝེཋཡིཏྭཱ, ཨུཎྷོདཀསྨིཾ པཀིལེདཡིཏྭཱ།

    ‘‘Luñcanti gīvaṃ atha veṭhayitvā, uṇhodakasmiṃ pakiledayitvā;

    བྷཡཉྷི མཾ ཝིནྡཏི སཱུཏ དིསྭཱ, པུཙྪཱམི ཏཾ མཱཏལི དེཝསཱརཐི།

    Bhayañhi maṃ vindati sūta disvā, pucchāmi taṃ mātali devasārathi;

    ཨིམེ ནུ མཙྩཱ ཀིམཀཾསུ པཱཔཾ, ཡེམེ ཛནཱ ལུཏྟསིརཱ སཡནྟི༎

    Ime nu maccā kimakaṃsu pāpaṃ, yeme janā luttasirā sayanti.

    ༤༦༩.

    469.

    ‘‘ཏསྶ པུཊྛོ ཝིཡཱཀཱསི, མཱཏལི དེཝསཱརཐི།

    ‘‘Tassa puṭṭho viyākāsi, mātali devasārathi;

    ཝིཔཱཀཾ པཱཔཀམྨཱནཾ, ཛཱནཾ ཨཀྑཱསིཛཱནཏོ༎

    Vipākaṃ pāpakammānaṃ, jānaṃ akkhāsijānato.

    ༤༧༠.

    470.

    ‘‘ཡེ ཛཱིཝལོཀསྨི སུཔཱཔདྷམྨིནོ, པཀྑཱི གཧེཏྭཱན ཝིཧེཋཡནྟི ཏེ།

    ‘‘Ye jīvalokasmi supāpadhammino, pakkhī gahetvāna viheṭhayanti te;

    ཝིཧེཋཡིཏྭཱ སཀུཎཾ ཛནིནྡ, ཏེ ལུདྡཀམྨཱ པསཝེཏྭ པཱཔཾ།

    Viheṭhayitvā sakuṇaṃ janinda, te luddakammā pasavetva pāpaṃ;

    ཏེམེ ཛནཱ ལུཏྟསིརཱ སཡ’’ནྟི༎

    Teme janā luttasirā saya’’nti.

    ཏཏྠ ལུཉྩནྟཱིཏི ཨུཔྤཱཊེནྟི། ཨཐ ཝེཋཡིཏྭཱཏི ཛལིཏལོཧཡོཏྟེཧི ཨདྷོམུཁཾ ཝེཋཡིཏྭཱ། ཨུཎྷོདཀསྨིནྟི ཀཔྤེན སཎྛིཏལོཧཨུདཀསྨིཾ། པཀིལེདཡིཏྭཱཏི ཏེམེཏྭཱ ཁིཔིཏྭཱ། ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – སམྨ མཱཏལི, ཡེསཾ ཨིམེ ནིརཡཔཱལཱ ཛལིཏལོཧཡོཏྟེཧི གཱིཝཾ ཝེཋེཏྭཱ ཏིགཱཝུཏཔྤམཱཎཾ སརཱིརཾ ཨོནཱམེཏྭཱ ཏཾ གཱིཝཾ སམྤརིཝཏྟཀཾ ལུཉྩིཏྭཱ ཛལིཏཨཡདཎྜེཧི ཨཱདཱཡ ཨེཀསྨིཾ ཛལིཏལོཧརསེ པཀྑིཔིཏྭཱ ཏུཊྛཧཊྛཱ ཧོནྟི, ཏཱཡ ཙ གཱིཝཱཡ ལུཉྩིཏཱཡ པུན སཱིསེན སདྡྷིཾ གཱིཝཱ ཨུཔྤཛྫཏིཡེཝ། ཀིཾ ནཱམེཏེ ཀམྨཾ ཀརིཾསུ? ཨེཏེ ཧི མེ དིསྭཱ བྷཡཾ ཨུཔྤཛྫཏཱིཏི། པཀྑཱི གཧེཏྭཱན ཝིཧེཋཡནྟཱིཏི མཧཱརཱཛ, ཡེ ཛཱིཝལོཀསྨིཾ སཀུཎེ གཧེཏྭཱ པཀྑེ ལུཉྩིཏྭཱ གཱིཝཾ ཝེཋེཏྭཱ ཛཱིཝིཏཀྑཡཾ པཱཔེཏྭཱ ཁཱདནྟི ཝཱ ཝིཀྐིཎནྟི ཝཱ, ཏེ ཨིམེ ལུཏྟསིརཱ སཡནྟཱིཏི།

    Tattha luñcantīti uppāṭenti. Atha veṭhayitvāti jalitalohayottehi adhomukhaṃ veṭhayitvā. Uṇhodakasminti kappena saṇṭhitalohaudakasmiṃ. Pakiledayitvāti temetvā khipitvā. Idaṃ vuttaṃ hoti – samma mātali, yesaṃ ime nirayapālā jalitalohayottehi gīvaṃ veṭhetvā tigāvutappamāṇaṃ sarīraṃ onāmetvā taṃ gīvaṃ samparivattakaṃ luñcitvā jalitaayadaṇḍehi ādāya ekasmiṃ jalitaloharase pakkhipitvā tuṭṭhahaṭṭhā honti, tāya ca gīvāya luñcitāya puna sīsena saddhiṃ gīvā uppajjatiyeva. Kiṃ nāmete kammaṃ kariṃsu? Ete hi me disvā bhayaṃ uppajjatīti. Pakkhī gahetvāna viheṭhayantīti mahārāja, ye jīvalokasmiṃ sakuṇe gahetvā pakkhe luñcitvā gīvaṃ veṭhetvā jīvitakkhayaṃ pāpetvā khādanti vā vikkiṇanti vā, te ime luttasirā sayantīti.

    ༤༧༡.

    471.

    ‘‘པཧཱུཏཏོཡཱ ཨནིགཱདྷཀཱུལཱ, ནདཱི ཨཡཾ སནྡཏི སུཔྤཏིཏྠཱ།

    ‘‘Pahūtatoyā anigādhakūlā, nadī ayaṃ sandati suppatitthā;

    གྷམྨཱབྷིཏཏྟཱ མནུཛཱ པིཝནྟི, པཱིཏཉྩ ཏེསཾ བྷུས ཧོཏི པཱནི༎

    Ghammābhitattā manujā pivanti, pītañca tesaṃ bhusa hoti pāni.

    ༤༧༢.

    472.

    ‘‘བྷཡཉྷི མཾ ཝིནྡཏི སཱུཏ དིསྭཱ, པུཙྪཱམི ཏཾ མཱཏལི དེཝསཱརཐི།

    ‘‘Bhayañhi maṃ vindati sūta disvā, pucchāmi taṃ mātali devasārathi;

    ཨིམེ ནུ མཙྩཱ ཀིམཀཾསུ པཱཔཾ, པཱིཏཉྩ ཏེསཾ བྷུས ཧོཏི པཱནི༎

    Ime nu maccā kimakaṃsu pāpaṃ, pītañca tesaṃ bhusa hoti pāni.

    ༤༧༣.

    473.

    ‘‘ཏསྶ པུཊྛོ ཝིཡཱཀཱསི, མཱཏལི དེཝསཱརཐི།

    ‘‘Tassa puṭṭho viyākāsi, mātali devasārathi;

    ཝིཔཱཀཾ པཱཔཀམྨཱནཾ, ཛཱནཾ ཨཀྑཱསིཛཱནཏོ༎

    Vipākaṃ pāpakammānaṃ, jānaṃ akkhāsijānato.

    ༤༧༤.

    474.

    ‘‘ཡེ སུདྡྷདྷཉྙཾ པལཱསེན མིསྶཾ, ཨསུདྡྷཀམྨཱ ཀཡིནོ དདནྟི།

    ‘‘Ye suddhadhaññaṃ palāsena missaṃ, asuddhakammā kayino dadanti;

    གྷམྨཱབྷིཏཏྟཱན པིཔཱསིཏཱནཾ, པཱིཏཉྩ ཏེསཾ བྷུས ཧོཏི པཱནཱི’’ཏི༎

    Ghammābhitattāna pipāsitānaṃ, pītañca tesaṃ bhusa hoti pānī’’ti.

    ཏཏྠ ཨནིགཱདྷཀཱུལཱཏི ཨགམྦྷཱིརཏཱིརཱ། སུཔྤཏིཏྠཱཏི སོབྷནེཧི ཏིཏྠེཧི ཨུཔེཏཱ། བྷུས ཧོཏཱིཏི ཝཱིཧིབྷུསཾ སམྤཛྫཏི། པཱནཱིཏི པཱནཱིཡཾ། ཏསྨིཾ ཀིར པདེསེ པཧཱུཏསལིལཱ རམཎཱིཡཱ ནདཱི སནྡཏི, ནེརཡིཀསཏྟཱ ཨགྒིསནྟཱཔེན ཏཏྟཱ པིཔཱསཾ སནྡྷཱརེཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱ བཱཧཱ པགྒཡ྄ཧ ཛལིཏལོཧཔཐཝིཾ མདྡནྟཱ ཏཾ ནདིཾ ཨོཏརནྟི, ཏངྑཎཉྙེཝ ཏཱིརཱ པཛྫལནྟི, པཱནཱིཡཾ བྷུསཔལཱསབྷཱཝཾ ཨཱཔཛྫིཏྭཱ པཛྫལཏི། ཏེ པིཔཱསཾ སནྡྷཱརེཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱ ཏཾ ཛལིཏཾ བྷུསཔལཱསཾ ཁཱདནྟི། ཏཾ ཏེསཾ སཀལསརཱིརཾ ཛྷཱཔེཏྭཱ ཨདྷོབྷཱགེན ནིཀྑམཏི། ཏེ ཏཾ དུཀྑཾ ཨདྷིཝཱསེཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱ བཱཧཱ པགྒཡ྄ཧ ཀནྡནྟི། སུདྡྷདྷཉྙནྟི ཝཱིཧིཨཱདིསཏྟཝིདྷཾ པརིསུདྡྷདྷཉྙཾ། པལཱསེན མིསྶནྟི པལཱསེན ཝཱ བྷུསེན ཝཱ ཝཱལུཀཱམཏྟིཀཱདཱིཧི ཝཱ མིསྶཀཾ ཀཏྭཱ ། ཨསུདྡྷཀམྨཱཏི ཀིལིཊྛཀཱཡཝཙཱིམནོཀམྨཱ། ཀཡིནོཏི ‘‘སུདྡྷདྷཉྙཾ དསྶཱམཱི’’ཏི ཀཡིཀསྶ ཧཏྠཏོ མཱུལཾ གཧེཏྭཱ ཏཐཱརཱུཔཾ ཨསུདྡྷདྷཉྙཾ དདནྟི།

    Tattha anigādhakūlāti agambhīratīrā. Suppatitthāti sobhanehi titthehi upetā. Bhusa hotīti vīhibhusaṃ sampajjati. Pānīti pānīyaṃ. Tasmiṃ kira padese pahūtasalilā ramaṇīyā nadī sandati, nerayikasattā aggisantāpena tattā pipāsaṃ sandhāretuṃ asakkontā bāhā paggayha jalitalohapathaviṃ maddantā taṃ nadiṃ otaranti, taṅkhaṇaññeva tīrā pajjalanti, pānīyaṃ bhusapalāsabhāvaṃ āpajjitvā pajjalati. Te pipāsaṃ sandhāretuṃ asakkontā taṃ jalitaṃ bhusapalāsaṃ khādanti. Taṃ tesaṃ sakalasarīraṃ jhāpetvā adhobhāgena nikkhamati. Te taṃ dukkhaṃ adhivāsetuṃ asakkontā bāhā paggayha kandanti. Suddhadhaññanti vīhiādisattavidhaṃ parisuddhadhaññaṃ. Palāsena missanti palāsena vā bhusena vā vālukāmattikādīhi vā missakaṃ katvā . Asuddhakammāti kiliṭṭhakāyavacīmanokammā. Kayinoti ‘‘suddhadhaññaṃ dassāmī’’ti kayikassa hatthato mūlaṃ gahetvā tathārūpaṃ asuddhadhaññaṃ dadanti.

    ༤༧༥.

    475.

    ‘‘ཨུསཱུཧི སཏྟཱིཧི ཙ ཏོམརེཧི, དུབྷཡཱནི པསྶཱནི ཏུདནྟི ཀནྡཏཾ།

    ‘‘Usūhi sattīhi ca tomarehi, dubhayāni passāni tudanti kandataṃ;

    བྷཡཉྷི མཾ ཝིནྡཏི སཱུཏ དིསྭཱ, པུཙྪཱམི ཏཾ མཱཏལི དེཝསཱརཐི།

    Bhayañhi maṃ vindati sūta disvā, pucchāmi taṃ mātali devasārathi;

    ཨིམེ ནུ མཙྩཱ ཀིམཀཾསུ པཱཔཾ, ཡེམེ ཛནཱ སཏྟིཧཏཱ སཡནྟི༎

    Ime nu maccā kimakaṃsu pāpaṃ, yeme janā sattihatā sayanti.

    ༤༧༦.

    476.

    ‘‘ཏསྶ པུཊྛོ ཝིཡཱཀཱསི, མཱཏལི དེཝསཱརཐི།

    ‘‘Tassa puṭṭho viyākāsi, mātali devasārathi;

    ཝིཔཱཀཾ པཱཔཀམྨཱནཾ, ཛཱནཾ ཨཀྑཱསིཛཱནཏོ༎

    Vipākaṃ pāpakammānaṃ, jānaṃ akkhāsijānato.

    ༤༧༧.

    477.

    ‘‘ཡེ ཛཱིཝལོཀསྨིཾ ཨསཱདྷུཀམྨིནོ, ཨདིནྣམཱདཱཡ ཀརོནྟི ཛཱིཝིཀཾ།

    ‘‘Ye jīvalokasmiṃ asādhukammino, adinnamādāya karonti jīvikaṃ;

    དྷཉྙཾ དྷནཾ རཛཏཾ ཛཱཏརཱུཔཾ, ཨཛེལ༹ཀཉྩཱཔི པསུཾ མཧིཾསཾ།

    Dhaññaṃ dhanaṃ rajataṃ jātarūpaṃ, ajeḷakañcāpi pasuṃ mahiṃsaṃ;

    ཏེ ལུདྡཀམྨཱ པསཝེཏྭ པཱཔཾ, ཏེམེ ཛནཱ སཏྟིཧཏཱ སཡནྟཱི’’ཏི༎

    Te luddakammā pasavetva pāpaṃ, teme janā sattihatā sayantī’’ti.

    ཏཏྠ དུབྷཡཱནཱིཏི ཨུབྷཡཱནི། ཏུདནྟཱིཏི ཝིཛ྄ཛྷནྟི། ཀནྡཏནྟི ཀནྡནྟཱནཾ། ཕརུསཱ ནིརཡཔཱལཱ ཨརཉྙེ ལུདྡཱ མིགཾ ཝིཡ སམྤརིཝཱརེཏྭཱ ཨུསུཨཱདཱིཧི ནཱནཱཝུདྷེཧི དྭེ པསྶཱནི ཏུདནྟི, སརཱིརཾ ཚིདྡཱཝཚིདྡཾ པུརཱཎཔཎྞཾ ཝིཡ ཁཱཡཏི། ཨདིནྣམཱདཱཡཱཏིཔརསནྟཀཾ སཝིཉྙཱཎཀཱཝིཉྙཱཎཀཾ སནྡྷིཙྪེདཱདཱིཧི ཙེཝ ཝཉྩནཱཡ ཙ གཧེཏྭཱ ཛཱིཝིཀཾ ཀཔྤེནྟི།

    Tattha dubhayānīti ubhayāni. Tudantīti vijjhanti. Kandatanti kandantānaṃ. Pharusā nirayapālā araññe luddā migaṃ viya samparivāretvā usuādīhi nānāvudhehi dve passāni tudanti, sarīraṃ chiddāvachiddaṃ purāṇapaṇṇaṃ viya khāyati. Adinnamādāyātiparasantakaṃ saviññāṇakāviññāṇakaṃ sandhicchedādīhi ceva vañcanāya ca gahetvā jīvikaṃ kappenti.

    ༤༧༨.

    478.

    ‘‘གཱིཝཱཡ བདྡྷཱ ཀིསྶ ཨིམེ པུནེཀེ, ཨཉྙེ ཝིཀནྟཱ བིལཀཏཱ སཡནྟི།

    ‘‘Gīvāya baddhā kissa ime puneke, aññe vikantā bilakatā sayanti;

    བྷཡཉྷི མཾ ཝིནྡཏི སཱུཏ དིསྭཱ, པུཙྪཱམི ཏཾ མཱཏལི དེཝསཱརཐི།

    Bhayañhi maṃ vindati sūta disvā, pucchāmi taṃ mātali devasārathi;

    ཨིམེ ནུ མཙྩཱ ཀིམཀཾསུ པཱཔཾ, ཡེམེ ཛནཱ བིལཀཏཱ སཡནྟི༎

    Ime nu maccā kimakaṃsu pāpaṃ, yeme janā bilakatā sayanti.

    ༤༧༩.

    479.

    ‘‘ཏསྶ པུཊྛོ ཝིཡཱཀཱསི, མཱཏལི དེཝསཱརཐི།

    ‘‘Tassa puṭṭho viyākāsi, mātali devasārathi;

    ཝིཔཱཀཾ པཱཔཀམྨཱནཾ, ཛཱནཾ ཨཀྑཱསིཛཱནཏོ༎

    Vipākaṃ pāpakammānaṃ, jānaṃ akkhāsijānato.

    ༤༨༠.

    480.

    ‘‘ཨོརབྦྷིཀཱ སཱུཀརིཀཱ ཙ མཙྪིཀཱ, པསུཾ མཧིཾསཉྩ ཨཛེལ༹ཀཉྩ།

    ‘‘Orabbhikā sūkarikā ca macchikā, pasuṃ mahiṃsañca ajeḷakañca;

    ཧནྟྭཱན སཱུནེསུ པསཱརཡིཾསུ, ཏེ ལུདྡཀམྨཱ པསཝེཏྭ པཱཔཾ།

    Hantvāna sūnesu pasārayiṃsu, te luddakammā pasavetva pāpaṃ;

    ཏེམེ ཛནཱ བིལཀཏཱ སཡནྟཱི’’ཏི༎

    Teme janā bilakatā sayantī’’ti.

    ཏཏྠ གཱིཝཱཡ བདྡྷཱཏི མཧནྟེཧི ཛལིཏལོཧཡོཏྟེཧི གཱིཝཱཡ བནྡྷིཏྭཱ ཨཱཀཌྜྷིཏྭཱ ཨཡཔཐཝིཡཾ པཱཏེཏྭཱ ནཱནཱཝུདྷེཧི ཀོཊྚིཡམཱནེ དིསྭཱ པུཙྪི། ཨཉྙེ ཝིཀནྟཱཏི ཨཉྙེ པན ཁཎྜཱཁཎྜིཀཾ ཚིནྣཱ། བིལཀཏཱཏི ཛལིཏེསུ ཨཡཕལཀེསུ ཋཔེཏྭཱ མཾསཾ ཝིཡ པོཏྠནིཡཱ ཀོཊྚེཏྭཱ པུཉྫཀཏཱ ཧུཏྭཱ སཡནྟི། མཙྪིཀཱཏི མཙྪགྷཱཏཀཱ། པསུནྟི གཱཝིཾ། སཱུནེསུ པསཱརཡིཾསཱུཏི མཾསཾ ཝིཀྐིཎིཏྭཱ ཛཱིཝིཀཀཔྤནཏྠཾ སཱུནཱཔཎེསུ ཋཔེསུཾ།

    Tattha gīvāya baddhāti mahantehi jalitalohayottehi gīvāya bandhitvā ākaḍḍhitvā ayapathaviyaṃ pātetvā nānāvudhehi koṭṭiyamāne disvā pucchi. Aññe vikantāti aññe pana khaṇḍākhaṇḍikaṃ chinnā. Bilakatāti jalitesu ayaphalakesu ṭhapetvā maṃsaṃ viya potthaniyā koṭṭetvā puñjakatā hutvā sayanti. Macchikāti macchaghātakā. Pasunti gāviṃ. Sūnesu pasārayiṃsūti maṃsaṃ vikkiṇitvā jīvikakappanatthaṃ sūnāpaṇesu ṭhapesuṃ.

    ༤༨༡.

    481.

    ‘‘རཧདོ ཨཡཾ མུཏྟཀརཱིསཔཱུརོ, དུགྒནྡྷརཱུཔོ ཨསུཙི པཱུཏི ཝཱཏི།

    ‘‘Rahado ayaṃ muttakarīsapūro, duggandharūpo asuci pūti vāti;

    ཁུདཱཔརེཏཱ མནུཛཱ ཨདནྟི, བྷཡཉྷི མཾ ཝིནྡཏི སཱུཏ དིསྭཱ།

    Khudāparetā manujā adanti, bhayañhi maṃ vindati sūta disvā;

    པུཙྪཱམི ཏཾ མཱཏལི དེཝསཱརཐི, ཨིམེ ནུ མཙྩཱ ཀིམཀཾསུ པཱཔཾ།

    Pucchāmi taṃ mātali devasārathi, ime nu maccā kimakaṃsu pāpaṃ;

    ཡེམེ ཛནཱ མུཏྟཀརཱིསབྷཀྑཱ༎

    Yeme janā muttakarīsabhakkhā.

    ༤༨༢.

    482.

    ‘‘ཏསྶ པུཊྛོ ཝིཡཱཀཱསི, མཱཏལི དེཝསཱརཐི།

    ‘‘Tassa puṭṭho viyākāsi, mātali devasārathi;

    ཝིཔཱཀཾ པཱཔཀམྨཱནཾ, ཛཱནཾ ཨཀྑཱསི ཛཱནཏོ༎

    Vipākaṃ pāpakammānaṃ, jānaṃ akkhāsi jānato.

    ༤༨༣.

    483.

    ‘‘ཡེ ཀེཙིམེ ཀཱརཎིཀཱ ཝིརོསཀཱ, པརེསཾ ཧིཾསཱཡ སདཱ ནིཝིཊྛཱ།

    ‘‘Ye kecime kāraṇikā virosakā, paresaṃ hiṃsāya sadā niviṭṭhā;

    ཏེ ལུདྡཀམྨཱ པསཝེཏྭ པཱཔཾ, མིཏྟདྡུནོ མཱིལ༹ྷམདནྟི བཱལཱ’’ཏི།

    Te luddakammā pasavetva pāpaṃ, mittadduno mīḷhamadanti bālā’’ti;

    ཏཏྠ ཁུདཱཔརེཏཱ མནུཛཱ ཨདནྟཱིཏི ཨེཏེ ནེརཡིཀཱ སཏྟཱ ཚཱཏཀེན ཕུཊྛཱ ཁུདཾ སཧིཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱ པཀྐུཐིཏཾ དྷཱུམཱཡནྟཾ པཛྫལནྟཾ ཀཔྤེན སཎྛིཏཾ པུརཱཎམཱིལ༹ྷཾ པིཎྜཾ པིཎྜཾ ཀཏྭཱ ཨདནྟི ཁཱདནྟི། ཀཱརཎིཀཱཏི ཀཱརཎཀཱརཀཱ། ཝིརོསཀཱཏི མིཏྟསུཧཛྫཱནམྤི ཝིཧེཋཀཱ། མིཏྟདྡུནོཏི ཡེ ཏེསཉྙེཝ གེཧེ ཁཱདིཏྭཱ བྷུཉྫིཏྭཱ པཉྙཏྟཱསནེ ནིསཱིདིཏྭཱ སཡིཏྭཱ པུན མཱསཀཧཱཔཎཾ ནཱམ ཨཱཧརཱཔེནྟི, ལཉྫཾ གཎྷནྟི, ཏེ མིཏྟདཱུསཀཱ བཱལཱ ཨེཝརཱུཔཾ མཱིལ༹ྷཾ ཁཱདནྟི, མཧཱརཱཛཱཏི།

    Tattha khudāparetā manujā adantīti ete nerayikā sattā chātakena phuṭṭhā khudaṃ sahituṃ asakkontā pakkuthitaṃ dhūmāyantaṃ pajjalantaṃ kappena saṇṭhitaṃ purāṇamīḷhaṃ piṇḍaṃ piṇḍaṃ katvā adanti khādanti. Kāraṇikāti kāraṇakārakā. Virosakāti mittasuhajjānampi viheṭhakā. Mittaddunoti ye tesaññeva gehe khāditvā bhuñjitvā paññattāsane nisīditvā sayitvā puna māsakahāpaṇaṃ nāma āharāpenti, lañjaṃ gaṇhanti, te mittadūsakā bālā evarūpaṃ mīḷhaṃ khādanti, mahārājāti.

    ༤༨༤.

    484.

    ‘‘རཧདོ ཨཡཾ ལོཧིཏཔུབྦཔཱུརོ, དུགྒནྡྷརཱུཔོ ཨསུཙི པཱུཏི ཝཱཏི།

    ‘‘Rahado ayaṃ lohitapubbapūro, duggandharūpo asuci pūti vāti;

    གྷམྨཱབྷིཏཏྟཱ མནུཛཱ པིཝནྟི, བྷཡཉྷི མཾ ཝིནྡཏི སཱུཏ དིསྭཱ།

    Ghammābhitattā manujā pivanti, bhayañhi maṃ vindati sūta disvā;

    པུཙྪཱམི ཏཾ མཱཏལི དེཝསཱརཐི, ཨིམེ ནུ མཙྩཱ ཀིམཀཾསུ པཱཔཾ།

    Pucchāmi taṃ mātali devasārathi, ime nu maccā kimakaṃsu pāpaṃ;

    ཡེམེ ཛནཱ ལོཧིཏཔུབྦབྷཀྑཱ༎

    Yeme janā lohitapubbabhakkhā.

    ༤༨༥.

    485.

    ‘‘ཏསྶ པུཊྛོ ཝིཡཱཀཱསི, མཱཏལི དེཝསཱརཐི།

    ‘‘Tassa puṭṭho viyākāsi, mātali devasārathi;

    ཝིཔཱཀཾ པཱཔཀམྨཱནཾ, ཛཱནཾ ཨཀྑཱསིཛཱནཏོ༎

    Vipākaṃ pāpakammānaṃ, jānaṃ akkhāsijānato.

    ༤༨༦.

    486.

    ‘‘ཡེ མཱཏརཾ ཝཱ པིཏརཾ ཝཱ ཛཱིཝལོཀེ, པཱརཱཛིཀཱ ཨརཧནྟེ ཧནནྟི།

    ‘‘Ye mātaraṃ vā pitaraṃ vā jīvaloke, pārājikā arahante hananti;

    ཏེ ལུདྡཀམྨཱ པསཝེཏྭ པཱཔཾ, ཏེམེ ཛནཱ ལོཧིཏཔུབྦབྷཀྑཱ’’ཏི༎

    Te luddakammā pasavetva pāpaṃ, teme janā lohitapubbabhakkhā’’ti.

    ཏཏྠ གྷམྨཱབྷིཏཏྟཱཏི སནྟཱཔེན པཱིལི༹ཏཱ། པཱརཱཛིཀཱཏི པརཱཛིཏཱ ཛརཱཛིཎྞེ མཱཏཱཔིཏརོ གྷཱཏེཏྭཱ གིཧིབྷཱཝེཡེཝ པཱརཱཛིཀཾ པཏྟཱ། ཨརཧནྟེཏི པཱུཛཱཝིསེསསྶ ཨནུཙྪཝིཀེ། ཧནནྟཱིཏི དུཀྐརཀཱརཀེ མཱཏཱཔིཏརོ མཱརེནྟི། ཨཔིཙ ‘‘ཨརཧནྟེ’’ཏི པདེན བུདྡྷསཱཝཀེཔི སངྒཎྷཱཏི།

    Tattha ghammābhitattāti santāpena pīḷitā. Pārājikāti parājitā jarājiṇṇe mātāpitaro ghātetvā gihibhāveyeva pārājikaṃ pattā. Arahanteti pūjāvisesassa anucchavike. Hanantīti dukkarakārake mātāpitaro mārenti. Apica ‘‘arahante’’ti padena buddhasāvakepi saṅgaṇhāti.

    ཨཔརསྨིམྤི ཨུསྶདནིརཡེ ནིརཡཔཱལཱ ནེརཡིཀཱནཾ ཏཱལཔྤམཱཎེན ཛལིཏཨཡབལི༹སེན ཛིཝ྄ཧཾ ཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཨཱཀཌྜྷིཏྭཱ ཏེ སཏྟེ ཛལིཏཨཡཔཐཝིཡཾ པཱཏེཏྭཱ ཨུསབྷཙམྨཾ ཝིཡ པཏྠརིཏྭཱ སངྐུསཏེན ཧནནྟི། ཏེ ཐལེ ཁིཏྟམཙྪཱ ཝིཡ ཕནྡནྟི, ཏཉྩ དུཀྑཾ སཧིཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱ རོདནྟཱ པརིདེཝནྟཱ མུཁེན ཁེལ༹ཾ མུཉྩནྟི། ཏསྨིཾ རཱཛཱ མཱཏལིནཱ དསྶིཏེ ཨཱཧ –

    Aparasmimpi ussadaniraye nirayapālā nerayikānaṃ tālappamāṇena jalitaayabaḷisena jivhaṃ vijjhitvā ākaḍḍhitvā te satte jalitaayapathaviyaṃ pātetvā usabhacammaṃ viya pattharitvā saṅkusatena hananti. Te thale khittamacchā viya phandanti, tañca dukkhaṃ sahituṃ asakkontā rodantā paridevantā mukhena kheḷaṃ muñcanti. Tasmiṃ rājā mātalinā dassite āha –

    ༤༨༧.

    487.

    ‘‘ཛིཝ྄ཧ ཙ པསྶ བལི༹སེན ཝིདྡྷཾ, ཝིཧཏཾ ཡཐཱ སངྐུསཏེན ཙམྨཾ།

    ‘‘Jivha ca passa baḷisena viddhaṃ, vihataṃ yathā saṅkusatena cammaṃ;

    ཕནྡནྟི མཙྪཱཝ ཐལམྷི ཁིཏྟཱ, མུཉྩནྟི ཁེལ༹ཾ རུདམཱནཱ ཀིམེཏེ༎

    Phandanti macchāva thalamhi khittā, muñcanti kheḷaṃ rudamānā kimete.

    ༤༨༨.

    488.

    ‘‘བྷཡཉྷི མཾ ཝིནྡཏི སཱུཏ དིསྭཱ, པུཙྪཱམི ཏཾ མཱཏལི དེཝསཱརཐི།

    ‘‘Bhayañhi maṃ vindati sūta disvā, pucchāmi taṃ mātali devasārathi;

    ཨིམེ ནུ མཙྩཱ ཀིམཀཾསུ པཱཔཾ, ཡེམེ ཛནཱ ཝངྐགྷསྟཱ སཡནྟཱི’’ཏི༎

    Ime nu maccā kimakaṃsu pāpaṃ, yeme janā vaṅkaghastā sayantī’’ti.

    ༤༨༩.

    489.

    ‘‘ཏསྶ པུཊྛོ ཝིཡཱཀཱསི, མཱཏལི དེཝསཱརཐི།

    ‘‘Tassa puṭṭho viyākāsi, mātali devasārathi;

    ཝིཔཱཀཾ པཱཔཀམྨཱནཾ, ཛཱནཾ ཨཀྑཱསིཛཱནཏོ༎

    Vipākaṃ pāpakammānaṃ, jānaṃ akkhāsijānato.

    ༤༩༠.

    490.

    ‘‘ཡེ ཀེཙི སནྡྷཱནགཏཱ མནུསྶཱ, ཨགྒྷེན ཨགྒྷཾ ཀཡཾ ཧཱཔཡནྟི།

    ‘‘Ye keci sandhānagatā manussā, agghena agghaṃ kayaṃ hāpayanti;

    ཀཱུཊེན ཀཱུཊཾ དྷནལོབྷཧེཏུ, ཚནྣཾ ཡཐཱ ཝཱརིཙརཾ ཝདྷཱཡ༎

    Kūṭena kūṭaṃ dhanalobhahetu, channaṃ yathā vāricaraṃ vadhāya.

    ༤༩༡.

    491.

    ‘‘ན ཧི ཀཱུཊཀཱརིསྶ བྷཝནྟི ཏཱཎཱ, སཀེཧི ཀམྨེཧི པུརཀྑཏསྶ།

    ‘‘Na hi kūṭakārissa bhavanti tāṇā, sakehi kammehi purakkhatassa;

    ཏེ ལུདྡཀམྨཱ པསཝེཏྭ པཱཔཾ, ཏེམེ ཛནཱ ཝངྐགྷསྟཱ སཡནྟཱི’’ཏི༎

    Te luddakammā pasavetva pāpaṃ, teme janā vaṅkaghastā sayantī’’ti.

    ཏཏྠ ཀིམེཏེཏི ཀིཾཀཱརཎཱ ཨེཏེ། ཝངྐགྷསྟཱཏི གིལིཏབལི༹སཱ། སནྡྷཱནགཏཱཏི སནྡྷཱནཾ མརིཡཱདཾ གཏཱ, ཨགྒྷཱཔནཀཊྛཱནེ ཋིཏཱཏི ཨཏྠོ། ཨགྒྷེན ཨགྒྷནྟི ཏཾ ཏཾ ཨགྒྷཾ ལཉྫཾ གཧེཏྭཱ ཧཏྠིཨསྶཱདཱིནཾ ཝཱ ཛཱཏརཱུཔརཛཏཱདཱིནཾ ཝཱ ཏེསཾ ཏེསཾ སཝིཉྙཱཎཀཱཝིཉྙཱཎཀཱནཾ ཨགྒྷཾ ཧཱཔེནྟི། ཀཡནྟི ཏཾ ཧཱཔེནྟཱ ཀཱཡིཀཱནཾ ཀཡཾ ཧཱཔེནྟི, སཏེ དཱཏབྦེ པཎྞཱསཾ དཱཔེནྟི, ཨིཏརཾ ཏེཧི སདྡྷིཾ ཝིབྷཛིཏྭཱ གཎྷནྟི། ཀཱུཊེན ཀཱུཊནྟི ཏུལཱཀཱུཊཱདཱིསུ ཏཾ ཏཾ ཀཱུཊཾ། དྷནལོབྷཧེཏཱུཏི དྷནལོབྷེན ཨེཏཾ ཀཱུཊཀམྨཾ ཀརོནྟི། ཚནྣཾ ཡཐཱ ཝཱརིཙརཾ ཝདྷཱཡཱཏི ཏཾ པན ཀམྨཾ ཀརོནྟཱཔི མདྷུརཝཱཙཱཡ ཏཐཱ ཀཏབྷཱཝཾ པཊིཙྪནྣཾ ཀཏྭཱ ཡཐཱ ཝཱརིཙརཾ མཙྪཾ ཝདྷཱཡ ཨུཔགཙྪནྟཱ བལི༹སཾ ཨཱམིསེན པཊིཙྪནྣཾ ཀཏྭཱ ཏཾ ཝདྷེནྟི, ཨེཝཾ པཊིཙྪནྣཾ ཀཏྭཱ ཏཾ ཀམྨཾ ཀརོནྟི། ན ཧི ཀཱུཊཀཱརིསྶཱཏི པཊིཙྪནྣཾ མམ ཀམྨཾ, ན ཏཾ ཀོཙི ཛཱནཱཏཱིཏི མཉྙམཱནསྶ ཧི ཀཱུཊཀཱརིསྶ ཏཱཎཱ ནཱམ ན ཧོནྟི། སོ ཏེཧི ཀམྨེཧི པུརཀྑཏོ པཏིཊྛཾ ན ལབྷཏི།

    Tattha kimeteti kiṃkāraṇā ete. Vaṅkaghastāti gilitabaḷisā. Sandhānagatāti sandhānaṃ mariyādaṃ gatā, agghāpanakaṭṭhāne ṭhitāti attho. Agghena agghanti taṃ taṃ agghaṃ lañjaṃ gahetvā hatthiassādīnaṃ vā jātarūparajatādīnaṃ vā tesaṃ tesaṃ saviññāṇakāviññāṇakānaṃ agghaṃ hāpenti. Kayanti taṃ hāpentā kāyikānaṃ kayaṃ hāpenti, sate dātabbe paṇṇāsaṃ dāpenti, itaraṃ tehi saddhiṃ vibhajitvā gaṇhanti. Kūṭena kūṭanti tulākūṭādīsu taṃ taṃ kūṭaṃ. Dhanalobhahetūti dhanalobhena etaṃ kūṭakammaṃ karonti. Channaṃ yathā vāricaraṃ vadhāyāti taṃ pana kammaṃ karontāpi madhuravācāya tathā katabhāvaṃ paṭicchannaṃ katvā yathā vāricaraṃ macchaṃ vadhāya upagacchantā baḷisaṃ āmisena paṭicchannaṃ katvā taṃ vadhenti, evaṃ paṭicchannaṃ katvā taṃ kammaṃ karonti. Na hi kūṭakārissāti paṭicchannaṃ mama kammaṃ, na taṃ koci jānātīti maññamānassa hi kūṭakārissa tāṇā nāma na honti. So tehi kammehi purakkhato patiṭṭhaṃ na labhati.

    ༤༩༢.

    492.

    ‘‘ནཱརཱི ཨིམཱ སམྤརིབྷིནྣགཏྟཱ, པགྒཡ྄ཧ ཀནྡནྟི བྷུཛེ དུཛཙྩཱ།

    ‘‘Nārī imā samparibhinnagattā, paggayha kandanti bhuje dujaccā;

    སམྨཀྑིཏཱ ལོཧིཏཔུབྦལིཏྟཱ, གཱཝོ ཡཐཱ ཨཱགྷཱཏནེ ཝིཀནྟཱ།

    Sammakkhitā lohitapubbalittā, gāvo yathā āghātane vikantā;

    ཏཱ བྷཱུམིབྷཱགསྨིཾ སདཱ ནིཁཱཏཱ, ཁནྡྷཱཏིཝཏྟནྟི སཛོཏིབྷཱུཏཱ༎

    Tā bhūmibhāgasmiṃ sadā nikhātā, khandhātivattanti sajotibhūtā.

    ༤༩༣.

    493.

    ‘‘བྷཡཉྷི མཾ ཝིནྡཏི སཱུཏ དིསྭཱ, པུཙྪཱམི ཏཾ མཱཏལི དེཝསཱརཐི།

    ‘‘Bhayañhi maṃ vindati sūta disvā, pucchāmi taṃ mātali devasārathi;

    ཨིམཱ ནུ ནཱརིཡོ ཀིམཀཾསུ པཱཔཾ, ཡཱ བྷཱུམིབྷཱགསྨིཾ སདཱ ནིཁཱཏཱ།

    Imā nu nāriyo kimakaṃsu pāpaṃ, yā bhūmibhāgasmiṃ sadā nikhātā;

    ཁནྡྷཱཏིཝཏྟནྟི སཛོཏིབྷཱུཏཱ༎

    Khandhātivattanti sajotibhūtā.

    ༤༩༤.

    494.

    ‘‘ཏསྶ པུཊྛོ ཝིཡཱཀཱསི, མཱཏལི དེཝསཱརཐི།

    ‘‘Tassa puṭṭho viyākāsi, mātali devasārathi;

    ཝིཔཱཀཾ པཱཔཀམྨཱནཾ, ཛཱནཾ ཨཀྑཱསིཛཱནཏོ༎

    Vipākaṃ pāpakammānaṃ, jānaṃ akkhāsijānato.

    ༤༩༥.

    495.

    ‘‘ཀོལིཏྠིཡཱཡོ ཨིདྷ ཛཱིཝལོཀེ, ཨསུདྡྷཀམྨཱ ཨསཏཾ ཨཙཱརུཾ།

    ‘‘Kolitthiyāyo idha jīvaloke, asuddhakammā asataṃ acāruṃ;

    ཏཱ དིཏྟརཱུཔཱ པཏི ཝིཔྤཧཱཡ, ཨཉྙཾ ཨཙཱརུཾ རཏིཁིཌྜཧེཏུ།

    Tā dittarūpā pati vippahāya, aññaṃ acāruṃ ratikhiḍḍahetu;

    ཏཱ ཛཱིཝལོཀསྨིཾ རམཱཔཡིཏྭཱ, ཁནྡྷཱཏིཝཏྟནྟི སཛོཏིབྷཱུཏཱ’’ཏི༎

    Tā jīvalokasmiṃ ramāpayitvā, khandhātivattanti sajotibhūtā’’ti.

    ཏཏྠ ནཱརཱིཏི ཨིཏྠིཡོ། སམྤརིབྷིནྣགཏྟཱཏི སུཊྛུ སམནྟཏོ བྷིནྣསརཱིརཱ། དུཛཙྩཱཏི དུཛྫཱཏིཀཱ ཝིརཱུཔཱ ཛེགུཙྪཱ། ཨཱགྷཱཏནེཏི གཱཝགྷཱཏཊྛཱནེ། ཝིཀནྟཱཏི ཚིནྣསཱིསཱ གཱཝོ ཝིཡ པུབྦལོཧིཏལིཏྟཱ ཧུཏྭཱ ། སདཱ ནིཁཱཏཱཏི ནིཙྩཾ ཛལིཏཨཡཔཐཝིཡཾ ཀཊིམཏྟཾ པཝེསེཏྭཱ ནིཁཎིཏྭཱ ཋཔིཏཱ ཝིཡ ཋིཏཱ། ཁནྡྷཱཏིཝཏྟནྟཱིཏི སམྨ མཱཏལི, ཏཱ ནཱརིཡོ ཨེཏེ པབྦཏཀྑནྡྷཱ ཨཏིཀྐམནྟི། ཏཱསཾ ཀིར ཨེཝཾ ཀཊིཔྤམཱཎཾ པཝིསིཏྭཱ ཋིཏཀཱལེ པུརཏྠིམཱཡ དིསཱཡ ཛལིཏཨཡཔབྦཏོ སམུཊྛཧིཏྭཱ ཨསནི ཝིཡ ཝིརཝནྟོ ཨཱགནྟྭཱ སརཱིརཾ སཎྷཀརཎཱི ཝིཡ པིསནྟོ གཙྪཏི། ཏསྨིཾ ཨཏིཝཏྟིཏྭཱ པཙྪིམཔསྶེ ཋིཏེ པུན ཙ ཏཱསཾ སརཱིརཾ པཱཏུ བྷཝཏི། ཏཱ དུཀྑཾ ཨདྷིཝཱསེཏུཾ ཨསཀྐོནྟིཡོ བཱཧཱ པགྒཡ྄ཧ ཀནྡནྟི། སེསདིསཱསུ ཝུཊྛིཏེསུ ཛལིཏཔབྦཏེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ། དྭེ པབྦཏཱ སམུཊྛཱཡ ཨུཙྪུགྷཊིཀཾ ཝིཡ པཱིལེ༹ནྟི, ལོཧིཏཾ པཀྐུཐིཏཾ སནྡཏི། ཀདཱཙི ཏཡོ པབྦཏཱ སམུཊྛཱཡ པཱིལེ༹ནྟི། ཀདཱཙི ཙཏྟཱརོ པབྦཏཱ སམུཊྛཱཡ ཏཱསཾ སརཱིརཾ པཱིལེ༹ནྟི། ཏེནཱཧ ‘‘ཁནྡྷཱཏིཝཏྟནྟཱི’’ཏི།

    Tattha nārīti itthiyo. Samparibhinnagattāti suṭṭhu samantato bhinnasarīrā. Dujaccāti dujjātikā virūpā jegucchā. Āghātaneti gāvaghātaṭṭhāne. Vikantāti chinnasīsā gāvo viya pubbalohitalittā hutvā . Sadā nikhātāti niccaṃ jalitaayapathaviyaṃ kaṭimattaṃ pavesetvā nikhaṇitvā ṭhapitā viya ṭhitā. Khandhātivattantīti samma mātali, tā nāriyo ete pabbatakkhandhā atikkamanti. Tāsaṃ kira evaṃ kaṭippamāṇaṃ pavisitvā ṭhitakāle puratthimāya disāya jalitaayapabbato samuṭṭhahitvā asani viya viravanto āgantvā sarīraṃ saṇhakaraṇī viya pisanto gacchati. Tasmiṃ ativattitvā pacchimapasse ṭhite puna ca tāsaṃ sarīraṃ pātu bhavati. Tā dukkhaṃ adhivāsetuṃ asakkontiyo bāhā paggayha kandanti. Sesadisāsu vuṭṭhitesu jalitapabbatesupi eseva nayo. Dve pabbatā samuṭṭhāya ucchughaṭikaṃ viya pīḷenti, lohitaṃ pakkuthitaṃ sandati. Kadāci tayo pabbatā samuṭṭhāya pīḷenti. Kadāci cattāro pabbatā samuṭṭhāya tāsaṃ sarīraṃ pīḷenti. Tenāha ‘‘khandhātivattantī’’ti.

    ཀོལིཏྠིཡཱཡོཏི ཀུལེ པཏིཊྛིཏཱ ཀུལདྷཱིཏརོ། ཨསཏཾ ཨཙཱརུནྟི ཨསཉྙཏཀམྨཾ ཀརིཾསུ། དིཏྟརཱུཔཱཏི སཋརཱུཔཱ དྷུཏྟཛཱཏིཀཱ ཧུཏྭཱ། པཏི ཝིཔྤཧཱཡཱཏི ཨཏྟནོ པཏིཾ པཛཧིཏྭཱ། ཨཙཱརུནྟི ཨགམཾསུ། རཏིཁིཌྜཧེཏཱུཏི ཀཱམརཏིཧེཏུ ཙེཝ ཁིཌྜཱཧེཏུ ཙ། རམཱཔཡིཏྭཱཏི པརཔུརིསེཧི སདྡྷིཾ ཨཏྟནོ ཙིཏྟཾ རམཱཔཡིཏྭཱ ཨིདྷ ཨུཔཔནྣཱ། ཨཐ ཏཱསཾ སརཱིརཾ ཨིམེ ཁནྡྷཱཏིཝཏྟནྟི སཛོཏིབྷཱུཏཱཏི།

    Kolitthiyāyoti kule patiṭṭhitā kuladhītaro. Asataṃ acārunti asaññatakammaṃ kariṃsu. Dittarūpāti saṭharūpā dhuttajātikā hutvā. Pati vippahāyāti attano patiṃ pajahitvā. Acārunti agamaṃsu. Ratikhiḍḍahetūti kāmaratihetu ceva khiḍḍāhetu ca. Ramāpayitvāti parapurisehi saddhiṃ attano cittaṃ ramāpayitvā idha upapannā. Atha tāsaṃ sarīraṃ ime khandhātivattanti sajotibhūtāti.

    ༤༩༦.

    496.

    ‘‘པཱདེ གཧེཏྭཱ ཀིསྶ ཨིམེ པུནེཀེ, ཨཝཾསིརཱ ནརཀེ པཱཏཡནྟི།

    ‘‘Pāde gahetvā kissa ime puneke, avaṃsirā narake pātayanti;

    བྷཡཉྷི མཾ ཝིནྡཏི སཱུཏ དིསྭཱ, པུཙྪཱམི ཏཾ མཱཏལི དེཝསཱརཐི།

    Bhayañhi maṃ vindati sūta disvā, pucchāmi taṃ mātali devasārathi;

    ཨིམེ ནུ མཙྩཱ ཀིམཀཾསུ པཱཔཾ, ཡེམེ ཛནཱ ཨཝཾསིརཱ ནརཀེ པཱཏཡནྟི༎

    Ime nu maccā kimakaṃsu pāpaṃ, yeme janā avaṃsirā narake pātayanti.

    ༤༩༧.

    497.

    ‘‘ཏསྶ པུཊྛོ ཝིཡཱཀཱསི, མཱཏལི དེཝསཱརཐི།

    ‘‘Tassa puṭṭho viyākāsi, mātali devasārathi;

    ཝིཔཱཀཾ པཱཔཀམྨཱནཾ, ཛཱནཾ ཨཀྑཱསིཛཱནཏོ༎

    Vipākaṃ pāpakammānaṃ, jānaṃ akkhāsijānato.

    ༤༩༨.

    498.

    ‘‘ཡེ ཛཱིཝལོཀསྨིཾ ཨསཱདྷུཀམྨིནོ, པརསྶ དཱརཱནི ཨཏིཀྐམནྟི།

    ‘‘Ye jīvalokasmiṃ asādhukammino, parassa dārāni atikkamanti;

    ཏེ ཏཱདིསཱ ཨུཏྟམབྷཎྜཐེནཱ, ཏེམེ ཛནཱ ཨཝཾསིརཱ ནརཀེ པཱཏཡནྟི༎

    Te tādisā uttamabhaṇḍathenā, teme janā avaṃsirā narake pātayanti.

    ༤༩༩.

    499.

    ‘‘ཏེ ཝསྶཔཱུགཱནི བཧཱུནི ཏཏྠ, ནིརཡེསུ དུཀྑཾ ཝེདནཾ ཝེདཡནྟི།

    ‘‘Te vassapūgāni bahūni tattha, nirayesu dukkhaṃ vedanaṃ vedayanti;

    ན ཧི པཱཔཀཱརིསྶ བྷཝནྟི ཏཱཎཱ, སཀེཧི ཀམྨེཧི པུརཀྑཏསྶ།

    Na hi pāpakārissa bhavanti tāṇā, sakehi kammehi purakkhatassa;

    ཏེ ལུདྡཀམྨཱ པསཝེཏྭ པཱཔཾ, ཏེམེ ཛནཱ ཨཝཾསིརཱ ནརཀེ པཱཏཡནྟཱི’’ཏི༎

    Te luddakammā pasavetva pāpaṃ, teme janā avaṃsirā narake pātayantī’’ti.

    ཏཏྠ ནརཀེཏི ཛལིཏཨངྒཱརཔུཎྞེ མཧཱཨཱཝཱཊེ། ཏེ ཀིར ཝཛཾ ཨཔཝིསནྟིཡོ གཱཝོ ཝིཡ ནིརཡཔཱལེཧི ནཱནཱཝུདྷཱནི གཧེཏྭཱ ཝིཛ྄ཛྷིཡམཱནཱ པོཐིཡམཱནཱ ཡདཱ ཏཾ ནརཀཾ ཨུཔགཙྪནྟི, ཨཐ ཏེ ནིརཡཔཱལཱ ཨུདྡྷཾཔཱདེ ཀཏྭཱ ཏཏྠ པཱཏཡནྟི ཁིཔནྟི། ཨེཝཾ ཏེ པཱཏིཡམཱནེ དིསྭཱ པུཙྪནྟོ ཨེཝམཱཧ། ཨུཏྟམབྷཎྜཐེནཱཏི མནུསྶེཧི པིཡཱཡིཏསྶ ཝརབྷཎྜསྶ ཐེནཀཱ།

    Tattha naraketi jalitaaṅgārapuṇṇe mahāāvāṭe. Te kira vajaṃ apavisantiyo gāvo viya nirayapālehi nānāvudhāni gahetvā vijjhiyamānā pothiyamānā yadā taṃ narakaṃ upagacchanti, atha te nirayapālā uddhaṃpāde katvā tattha pātayanti khipanti. Evaṃ te pātiyamāne disvā pucchanto evamāha. Uttamabhaṇḍathenāti manussehi piyāyitassa varabhaṇḍassa thenakā.

    ཨེཝཉྩ པན ཝཏྭཱ མཱཏལིསངྒཱཧཀོ ཏཾ ནིརཡཾ ཨནྟརདྷཱཔེཏྭཱ རཐཾ པུརཏོ པེསེཏྭཱ མིཙྪཱདིཊྛིཀཱནཾ པཙྩནཊྛཱནཾ ནིརཡཾ དསྶེསི། ཏེན པུཊྛོ ཙསྶ ཝིཡཱཀཱསི།

    Evañca pana vatvā mātalisaṅgāhako taṃ nirayaṃ antaradhāpetvā rathaṃ purato pesetvā micchādiṭṭhikānaṃ paccanaṭṭhānaṃ nirayaṃ dassesi. Tena puṭṭho cassa viyākāsi.

    ༥༠༠.

    500.

    ‘‘ཨུཙྩཱཝཙཱམེ ཝིཝིདྷཱ ཨུཔཀྐམཱ, ནིརཡེསུ དིསྶནྟི སུགྷོརརཱུཔཱ།

    ‘‘Uccāvacāme vividhā upakkamā, nirayesu dissanti sughorarūpā;

    བྷཡཉྷི མཾ ཝིནྡཏི སཱུཏ དིསྭཱ, པུཙྪཱམི ཏཾ མཱཏལི དེཝསཱརཐི།

    Bhayañhi maṃ vindati sūta disvā, pucchāmi taṃ mātali devasārathi;

    ཨིམེ ནུ མཙྩཱ ཀིམཀཾསུ པཱཔཾ, ཡེམེ ཛནཱ ཨདྷིམཏྟཱ དུཀྑཱ ཏིབྦཱ།

    Ime nu maccā kimakaṃsu pāpaṃ, yeme janā adhimattā dukkhā tibbā;

    ཁརཱ ཀཊུཀཱ ཝེདནཱ ཝེདཡནྟི༎

    Kharā kaṭukā vedanā vedayanti.

    ༥༠༡.

    501.

    ‘‘ཏསྶ པུཊྛོ ཝིཡཱཀཱསི, མཱཏལི དེཝསཱརཐི།

    ‘‘Tassa puṭṭho viyākāsi, mātali devasārathi;

    ཝིཔཱཀཾ པཱཔཀམྨཱནཾ, ཛཱནཾ ཨཀྑཱསིཛཱནཏོ༎

    Vipākaṃ pāpakammānaṃ, jānaṃ akkhāsijānato.

    ༥༠༢.

    502.

    ‘‘ཡེ ཛཱིཝལོཀསྨིཾ སུཔཱཔདིཊྛིནོ, ཝིསྶཱསཀམྨཱནི ཀརོནྟི མོཧཱ།

    ‘‘Ye jīvalokasmiṃ supāpadiṭṭhino, vissāsakammāni karonti mohā;

    པརཉྩ དིཊྛཱིསུ སམཱདཔེནྟི, ཏེ པཱཔདིཊྛིཾ པསཝེཏྭ པཱཔཾ།

    Parañca diṭṭhīsu samādapenti, te pāpadiṭṭhiṃ pasavetva pāpaṃ;

    ཏེམེ ཛནཱ ཨདྷིམཏྟཱ དུཀྑཱ ཏིབྦཱ, ཁརཱ ཀཊུཀཱ ཝེདནཱ ཝེདཡནྟཱི’’ཏི༎

    Teme janā adhimattā dukkhā tibbā, kharā kaṭukā vedanā vedayantī’’ti.

    ཏཏྠ ཨུཙྩཱཝཙཱམེཏི ཨུཙྩཱ ཨཝཙཱ ཨིམེ, ཁུདྡཀཱ ཙ མཧནྟཱ ཙཱཏི ཨཏྠོ། ཨུཔཀྐམཱཏི ཀཱརཎཔྤཡོགཱ། སུཔཱཔདིཊྛིནོཏི ‘‘ནཏྠི དིནྣ’’ནྟིཨཱདིཀཱཡ དསཝཏྠུཀཱཡ མིཙྪཱདིཊྛིཡཱ སུཊྛུ པཱཔདིཊྛིནོ། ཝིསྶཱསཀམྨཱནཱིཏི ཏཱཡ དིཊྛིཡཱ ཝིསྶཱསེན ཏནྣིསྶིཏཱ ཧུཏྭཱ ནཱནཱཝིདྷཱནི པཱཔཀམྨཱནི ཀརོནྟི། ཏེམེཏི ཏེ ཨིམེ ཛནཱ ཨེཝརཱུཔཾ དུཀྑཾ ཨནུབྷཝནྟི།

    Tattha uccāvacāmeti uccā avacā ime, khuddakā ca mahantā cāti attho. Upakkamāti kāraṇappayogā. Supāpadiṭṭhinoti ‘‘natthi dinna’’ntiādikāya dasavatthukāya micchādiṭṭhiyā suṭṭhu pāpadiṭṭhino. Vissāsakammānīti tāya diṭṭhiyā vissāsena tannissitā hutvā nānāvidhāni pāpakammāni karonti. Temeti te ime janā evarūpaṃ dukkhaṃ anubhavanti.

    ཨིཏི རཉྙོ མིཙྪཱདིཊྛིཀཱནཾ པཙྩནནིརཡཾ ཨཱཙིཀྑི། དེཝལོཀེཔི དེཝགཎཱ རཉྙོ ཨཱགམནམགྒཾ ཨོལོཀཡམཱནཱ སུདྷམྨཱཡཾ དེཝསབྷཱཡཾ ནིསཱིདིཾསུཡེཝ། སཀྐོཔི ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ, མཱཏལི, ཙིརཱཡཏཱི’’ཏི ཨུཔདྷཱརེནྟོ ཏཾ ཀཱརཎཾ ཉཏྭཱ ‘‘མཱཏལི, ཨཏྟནོ དཱུཏཝིསེསཾ དསྶེཏུཾ ‘མཧཱརཱཛ, ཨསུཀཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཨསུཀནིརཡེ ནཱམ པཙྩནྟཱི’ཏི ནིརཡེ དསྶེནྟོ ཝིཙརཏི, ནིམིརཉྙོ པན ཨཔྤམེཝ ཨཱཡུ ཁཱིཡེཐ, ནིརཡདསྶནཾ ནཱསྶ པརིཡནྟཾ གཙྪེཡྻཱ’’ཏི ཨེཀཾ མཧཱཛཝཾ དེཝཔུཏྟཾ པེསེསི ‘‘ཏྭཾ ‘སཱིགྷཾ རཱཛཱནཾ གཧེཏྭཱ ཨཱགཙྪཏཱུ’ཏི མཱཏལིསྶ ཝདེཧཱི’’ཏི། སོ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪིཏྭཱ ཛཝེན གནྟྭཱ ཨཱརོཙེསི། མཱཏལི, ཏསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ‘‘ན སཀྐཱ ཙིརཱཡིཏུ’’ནྟི རཉྙོ ཨེཀཔཧཱརེནེཝ ཙཏཱུསུ དིསཱསུ བཧཱུ ནིརཡེ དསྶེཏྭཱ གཱཐམཱཧ –

    Iti rañño micchādiṭṭhikānaṃ paccananirayaṃ ācikkhi. Devalokepi devagaṇā rañño āgamanamaggaṃ olokayamānā sudhammāyaṃ devasabhāyaṃ nisīdiṃsuyeva. Sakkopi ‘‘kiṃ nu kho, mātali, cirāyatī’’ti upadhārento taṃ kāraṇaṃ ñatvā ‘‘mātali, attano dūtavisesaṃ dassetuṃ ‘mahārāja, asukakammaṃ katvā asukaniraye nāma paccantī’ti niraye dassento vicarati, nimirañño pana appameva āyu khīyetha, nirayadassanaṃ nāssa pariyantaṃ gaccheyyā’’ti ekaṃ mahājavaṃ devaputtaṃ pesesi ‘‘tvaṃ ‘sīghaṃ rājānaṃ gahetvā āgacchatū’ti mātalissa vadehī’’ti. So ‘‘sādhū’’ti sampaṭicchitvā javena gantvā ārocesi. Mātali, tassa vacanaṃ sutvā ‘‘na sakkā cirāyitu’’nti rañño ekapahāreneva catūsu disāsu bahū niraye dassetvā gāthamāha –

    ༥༠༣.

    503.

    ‘‘ཝིདིཏཱནི ཏེ མཧཱརཱཛ, ཨཱཝཱསཾ པཱཔཀམྨིནཾ།

    ‘‘Viditāni te mahārāja, āvāsaṃ pāpakamminaṃ;

    ཋཱནཱནི ལུདྡཀམྨཱནཾ, དུསྶཱིལཱནཉྩ ཡཱ གཏི།

    Ṭhānāni luddakammānaṃ, dussīlānañca yā gati;

    ཨུཡྻཱཧི དཱནི རཱཛཱིསི, དེཝརཱཛསྶ སནྟིཀེ’’ཏི༎

    Uyyāhi dāni rājīsi, devarājassa santike’’ti.

    ཏསྶཏྠོ – མཧཱརཱཛ, ཨིམཾ པཱཔཀམྨཱིནཾ སཏྟཱནཾ ཨཱཝཱསཾ དིསྭཱ ལུདྡཀམྨཱནཉྩ ཋཱནཱནི ཏཡཱ ཝིདིཏཱནི། དུསྶཱིལཱནཉྩ ཡཱ གཏི ནིབྦཏྟི, སཱཔི ཏེ ཝིདིཏཱ། ཨིདཱནི དེཝརཱཛསྶ སནྟིཀེ དིབྦསམྤཏྟིཾ དསྶནཏྠཾ ཨུཡྻཱཧི གཙྪཱཧི, མཧཱརཱཛཱཏི།

    Tassattho – mahārāja, imaṃ pāpakammīnaṃ sattānaṃ āvāsaṃ disvā luddakammānañca ṭhānāni tayā viditāni. Dussīlānañca yā gati nibbatti, sāpi te viditā. Idāni devarājassa santike dibbasampattiṃ dassanatthaṃ uyyāhi gacchāhi, mahārājāti.

    ནིརཡཀཎྜཾ ནིཊྛིཏཾ།

    Nirayakaṇḍaṃ niṭṭhitaṃ.

    སགྒཀཎྜཾ

    Saggakaṇḍaṃ

    ཨེཝཉྩ པན ཝཏྭཱ མཱཏལི དེཝལོཀཱབྷིམུཁཾ རཐཾ པེསེསི། རཱཛཱ དེཝལོཀཾ གཙྪནྟོ དྭཱདསཡོཛནིཀཾ མཎིམཡཾ པཉྩཐཱུཔིཀཾ སབྦཱལངྐཱརཔཊིམཎྜིཏཾ ཨུཡྻཱནཔོཀྑརཎིསམྤནྣཾ ཀཔྤརུཀྑཔརིཝུཏཾ བཱིརཎིཡཱ དེཝདྷཱིཏཱཡ ཨཱཀཱསཊྛཀཝིམཱནཾ དིསྭཱ, ཏཉྩ དེཝདྷཱིཏརཾ ཨནྟོཀཱུཊཱགཱརེ སཡནཔིཊྛེ ནིསིནྣཾ ཨཙྪརཱསཧསྶཔརིཝུཏཾ མཎིསཱིཧཔཉྫརཾ ཝིཝརིཏྭཱ ཨོལོཀེནྟིཾ དིསྭཱ མཱཏལིཾ པུཙྪནྟོ གཱཐམཱཧ། ཨིཏརོཔིསྶ བྱཱཀཱསི།

    Evañca pana vatvā mātali devalokābhimukhaṃ rathaṃ pesesi. Rājā devalokaṃ gacchanto dvādasayojanikaṃ maṇimayaṃ pañcathūpikaṃ sabbālaṅkārapaṭimaṇḍitaṃ uyyānapokkharaṇisampannaṃ kapparukkhaparivutaṃ bīraṇiyā devadhītāya ākāsaṭṭhakavimānaṃ disvā, tañca devadhītaraṃ antokūṭāgāre sayanapiṭṭhe nisinnaṃ accharāsahassaparivutaṃ maṇisīhapañjaraṃ vivaritvā olokentiṃ disvā mātaliṃ pucchanto gāthamāha. Itaropissa byākāsi.

    ༥༠༤.

    504.

    ‘‘པཉྩཐཱུཔཾ དིསྶཏིདཾ ཝིམཱནཾ, མཱལཱཔིལ༹ནྡྷཱ སཡནསྶ མཛ྄ཛྷེ།

    ‘‘Pañcathūpaṃ dissatidaṃ vimānaṃ, mālāpiḷandhā sayanassa majjhe;

    ཏཏྠཙྪཏི ནཱརཱི མཧཱནུབྷཱཝཱ, ཨུཙྩཱཝཙཾ ཨིདྡྷི ཝིཀུབྦམཱནཱ༎

    Tatthacchati nārī mahānubhāvā, uccāvacaṃ iddhi vikubbamānā.

    ༥༠༥.

    505.

    ‘‘ཝིཏྟཱི ཧི མཾ ཝིནྡཏི སཱུཏ དིསྭཱ, པུཙྪཱམི ཏཾ མཱཏལི དེཝསཱརཐི།

    ‘‘Vittī hi maṃ vindati sūta disvā, pucchāmi taṃ mātali devasārathi;

    ཨཡཾ ནུ ནཱརཱི ཀིམཀཱསི སཱདྷུཾ, ཡཱ མོདཏི སགྒཔཏྟཱ ཝིམཱནེ༎

    Ayaṃ nu nārī kimakāsi sādhuṃ, yā modati saggapattā vimāne.

    ༥༠༦.

    506.

    ‘‘ཏསྶ པུཊྛོ ཝིཡཱཀཱསི, མཱཏལི དེཝསཱརཐི།

    ‘‘Tassa puṭṭho viyākāsi, mātali devasārathi;

    ཝིཔཱཀཾ པུཉྙཀམྨཱནཾ, ཛཱནཾ ཨཀྑཱསིཛཱནཏོ༎

    Vipākaṃ puññakammānaṃ, jānaṃ akkhāsijānato.

    ༥༠༧.

    507.

    ‘‘ཡདི ཏེ སུཏཱ བཱིརཎཱི ཛཱིཝལོཀེ, ཨཱམཱཡདཱསཱི ཨཧུ བྲཱཧྨཎསྶ།

    ‘‘Yadi te sutā bīraṇī jīvaloke, āmāyadāsī ahu brāhmaṇassa;

    སཱ པཏྟཀཱལཾ ཨཏིཐིཾ ཝིདིཏྭཱ, མཱཏཱཝ པུཏྟཾ སཀིམཱབྷིནནྡཱི།

    Sā pattakālaṃ atithiṃ viditvā, mātāva puttaṃ sakimābhinandī;

    སཾཡམཱ སཾཝིབྷཱགཱ ཙ, སཱ ཝིམཱནསྨི མོདཏཱི’’ཏི༎

    Saṃyamā saṃvibhāgā ca, sā vimānasmi modatī’’ti.

    ཏཏྠ པཉྩཐཱུཔནྟི པཉྩཧི ཀཱུཊཱགཱརེཧི སམནྣཱགཏཾ། མཱལཱཔིལ༹ནྡྷཱཏི མཱལཱདཱིཧི སབྦཱབྷརཎེཧི པཊིམཎྜིཏཱཏི ཨཏྠོ། ཏཏྠཙྪཏཱིཏི ཏསྨིཾ ཝིམཱནེ ཨཙྪཏི། ཨུཙྩཱཝཙཾ ཨིདྡྷི ཝིཀུབྦམཱནཱཏི ནཱནཔྤཀཱརཾ དེཝིདྡྷིཾ དསྶཡམཱནཱ། དིསྭཱཏི ཨེཏཾ དིསྭཱ ཋིཏཾ མཾ ཝིཏྟི ཝིནྡཏི པཊིལབྷཏི, ཝིཏྟིསནྟཀོ ཝིཡ ཧོམི ཏུཊྛིཡཱ ཨཏིབྷཱུཏཏྟཱཏི ཨཏྠོ། ཨཱམཱཡདཱསཱིཏི གེཧདཱསིཡཱ ཀུཙྪིམྷི ཛཱཏདཱསཱི། ཨཧུ བྲཱཧྨཎསྶཱཏི སཱ ཀིར ཀསྶཔདསབལསྶ ཀཱལེ ཨེཀསྶ བྲཱཧྨཎསྶ དཱསཱི ཨཧོསི། སཱ པཏྟཀཱལནྟི ཏེན བྲཱཧྨཎེན ཨཊྛ སལཱཀབྷཏྟཱནི སངྒྷསྶ པརིཙྩཏྟཱནི ཨཧེསུཾ། སོ གེཧཾ གནྟྭཱ ‘‘སྭེ པཊྛཱཡ ཨེཀེཀསྶ བྷིཀྑུསྶ ཨེཀེཀཾ ཀཧཱཔཎགྒྷནཀཾ ཀཏྭཱ ཨཊྛ སལཱཀབྷཏྟཱནི སམྤཱདེཡྻཱསཱི’’ཏི བྲཱཧྨཎིཾ ཨཱཧ། སཱ ‘‘སཱམི, བྷིཀྑུ ནཱམ དྷུཏྟོ, ནཱཧཾ སཀྑིསྶཱམཱི’’ཏི པཊིཀྑིཔི། དྷཱིཏརོཔིསྶ པཊིཀྑིཔིཾསུ། སོ དཱསིཾ ‘‘སཀྑིསྶསི ཨམྨཱ’’ཏི ཨཱཧ། སཱ ‘‘སཀྑིསྶཱམི ཨཡྻཱ’’ཏི སམྤཊིཙྪིཏྭཱ སཀྐཙྩཾ ཡཱགུཁཛྫཀབྷཏྟཱདཱིནི སམྤཱདེཏྭཱ སལཱཀཾ ལབྷིཏྭཱ ཨཱགཏཾ པཏྟཀཱལཾ ཨཏིཐིཾ ཝིདིཏྭཱ ཧརིཏགོམཡུཔལིཏྟེ ཀཏཔུཔྥུཔཧཱརེ སུཔཉྙཏྟཱསནེ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ ཡཐཱ ནཱམ ཝིཔྤཝཱསཱ ཨཱགཏཾ པུཏྟཾ མཱཏཱ སཀིཾ ཨབྷིནནྡཏི, ཏཐཱ ནིཙྩཀཱལཾ ཨབྷིནནྡཏི, སཀྐཙྩཾ པརིཝིསཏི, ཨཏྟནོ སནྟཀམྤི ཀིཉྩི དེཏི། སཾཡམཱ སཾཝིབྷཱགཱ ཙཱཏི སཱ སཱིལཝཏཱི ཨཧོསི ཙཱགཝཏཱི ཙ, ཏསྨཱ ཏེན སཱིལེན ཙེཝ ཙཱགེན ཙ ཨིམསྨིཾ ཝིམཱནེ མོདཏི། ཨཐ ཝཱ སཾཡམཱཏི ཨིནྡྲིཡདམནཱ།

    Tattha pañcathūpanti pañcahi kūṭāgārehi samannāgataṃ. Mālāpiḷandhāti mālādīhi sabbābharaṇehi paṭimaṇḍitāti attho. Tatthacchatīti tasmiṃ vimāne acchati. Uccāvacaṃ iddhi vikubbamānāti nānappakāraṃ deviddhiṃ dassayamānā. Disvāti etaṃ disvā ṭhitaṃ maṃ vitti vindati paṭilabhati, vittisantako viya homi tuṭṭhiyā atibhūtattāti attho. Āmāyadāsīti gehadāsiyā kucchimhi jātadāsī. Ahu brāhmaṇassāti sā kira kassapadasabalassa kāle ekassa brāhmaṇassa dāsī ahosi. Sā pattakālanti tena brāhmaṇena aṭṭha salākabhattāni saṅghassa pariccattāni ahesuṃ. So gehaṃ gantvā ‘‘sve paṭṭhāya ekekassa bhikkhussa ekekaṃ kahāpaṇagghanakaṃ katvā aṭṭha salākabhattāni sampādeyyāsī’’ti brāhmaṇiṃ āha. Sā ‘‘sāmi, bhikkhu nāma dhutto, nāhaṃ sakkhissāmī’’ti paṭikkhipi. Dhītaropissa paṭikkhipiṃsu. So dāsiṃ ‘‘sakkhissasi ammā’’ti āha. Sā ‘‘sakkhissāmi ayyā’’ti sampaṭicchitvā sakkaccaṃ yāgukhajjakabhattādīni sampādetvā salākaṃ labhitvā āgataṃ pattakālaṃ atithiṃ viditvā haritagomayupalitte katapupphupahāre supaññattāsane nisīdāpetvā yathā nāma vippavāsā āgataṃ puttaṃ mātā sakiṃ abhinandati, tathā niccakālaṃ abhinandati, sakkaccaṃ parivisati, attano santakampi kiñci deti. Saṃyamā saṃvibhāgā cāti sā sīlavatī ahosi cāgavatī ca, tasmā tena sīlena ceva cāgena ca imasmiṃ vimāne modati. Atha vā saṃyamāti indriyadamanā.

    ཨེཝཉྩ པན ཝཏྭཱ མཱཏལི པུརཏོ རཐཾ པེསེཏྭཱ སོཎདིནྣདེཝཔུཏྟསྶ སཏྟ ཀནཀཝིམཱནཱནི དསྶེསི། སོ ཏཱནི ཙ ཏསྶ ཙ སིརིསམྤཏྟིཾ དིསྭཱ ཏེན ཀཏཀམྨཾ པུཙྪི། ཨིཏརོཔིསྶ བྱཱཀཱསི།

    Evañca pana vatvā mātali purato rathaṃ pesetvā soṇadinnadevaputtassa satta kanakavimānāni dassesi. So tāni ca tassa ca sirisampattiṃ disvā tena katakammaṃ pucchi. Itaropissa byākāsi.

    ༥༠༨.

    508.

    ‘‘དདྡལླམཱནཱ ཨཱབྷེནྟི, ཝིམཱནཱ སཏྟ ནིམྨིཏཱ།

    ‘‘Daddallamānā ābhenti, vimānā satta nimmitā;

    ཏཏྠ ཡཀྑོ མཧིདྡྷིཀོ, སབྦཱབྷརཎབྷཱུསིཏོ།

    Tattha yakkho mahiddhiko, sabbābharaṇabhūsito;

    སམནྟཱ ཨནུཔརིཡཱཏི, ནཱརཱིགཎཔུརཀྑཏོ༎

    Samantā anupariyāti, nārīgaṇapurakkhato.

    ༥༠༩.

    509.

    ‘‘ཝིཏྟཱི ཧི མཾ ཝིནྡཏི སཱུཏ དིསྭཱ, པུཙྪཱམི ཏཾ མཱཏལི དེཝསཱརཐི།

    ‘‘Vittī hi maṃ vindati sūta disvā, pucchāmi taṃ mātali devasārathi;

    ཨཡཾ ནུ མཙྩོ ཀིམཀཱསི སཱདྷུཾ, ཡོ མོདཏི སགྒཔཏྟོ ཝིམཱནེ༎

    Ayaṃ nu macco kimakāsi sādhuṃ, yo modati saggapatto vimāne.

    ༥༡༠.

    510.

    ‘‘ཏསྶ པུཊྛོ ཝིཡཱཀཱསི, མཱཏལི དེཝསཱརཐི།

    ‘‘Tassa puṭṭho viyākāsi, mātali devasārathi;

    ཝིཔཱཀཾ པུཉྙཀམྨཱནཾ, ཛཱནཾ ཨཀྑཱསིཛཱནཏོ༎

    Vipākaṃ puññakammānaṃ, jānaṃ akkhāsijānato.

    ༥༡༡.

    511.

    ‘‘སོཎདིནྣོ གཧཔཏི, ཨེས དཱནཔཏཱི ཨཧུ།

    ‘‘Soṇadinno gahapati, esa dānapatī ahu;

    ཨེས པབྦཛིཏུདྡིསྶ, ཝིཧཱརེ སཏྟ ཀཱརཡི༎

    Esa pabbajituddissa, vihāre satta kārayi.

    ༥༡༢.

    512.

    ‘‘སཀྐཙྩཾ ཏེ ཨུཔཊྛཱསི, བྷིཀྑཝོ ཏཏྠ ཝཱསིཀེ།

    ‘‘Sakkaccaṃ te upaṭṭhāsi, bhikkhavo tattha vāsike;

    ཨཙྪཱདནཉྩ བྷཏྟཉྩ, སེནཱསནཾ པདཱིཔིཡཾ།

    Acchādanañca bhattañca, senāsanaṃ padīpiyaṃ;

    ཨདཱསི ཨུཛུབྷཱུཏེསུ, ཝིཔྤསནྣེན ཙེཏསཱ༎

    Adāsi ujubhūtesu, vippasannena cetasā.

    ༥༡༣.

    513.

    ‘‘ཙཱཏུདྡསིཾ པཉྩདསིཾ, ཡཱ ཙ པཀྑསྶ ཨཊྛམཱི།

    ‘‘Cātuddasiṃ pañcadasiṃ, yā ca pakkhassa aṭṭhamī;

    པཱཊིཧཱརིཡཔཀྑཉྩ, ཨཊྛངྒསུསམཱགཏཾ༎

    Pāṭihāriyapakkhañca, aṭṭhaṅgasusamāgataṃ.

    ༥༡༤.

    514.

    ‘‘ཨུཔོསཐཾ ཨུཔཝསཱི, སདཱ སཱིལེསུ སཾཝུཏོ།

    ‘‘Uposathaṃ upavasī, sadā sīlesu saṃvuto;

    སཾཡམཱ སཾཝིབྷཱགཱ ཙ, སོ ཝིམཱནསྨི མོདཏཱི’’ཏི༎

    Saṃyamā saṃvibhāgā ca, so vimānasmi modatī’’ti.

    ཏཏྠ དདྡལླམཱནཱཏི ཛལམཱནཱ། ཨཱབྷེནྟཱིཏི ཏརུཎསཱུརིཡོ ཝིཡ ཨོབྷཱསནྟི། ཏཏྠཱཏི ཏེསུ པཊིཔཱཊིཡཱ ཋིཏེསུ སཏྟསུ ཝིམཱནེསུ། ཡཀྑོཏི ཨེཀོ དེཝཔུཏྟོ། སོཎདིནྣོཏི མཧཱརཱཛ, ཨཡཾ པུབྦེ ཀསྶཔདསབལསྶ ཀཱལེ ཀཱསིརཊྛེ ཨཉྙཏརསྨིཾ ནིགམེ སོཎདིནྣོ ནཱམ གཧཔཏི དཱནཔཏི ཨཧོསི། སོ པབྦཛིཏེ ཨུདྡིསྶ སཏྟ ཝིཧཱརཀུཊིཡོ ཀཱརེཏྭཱ ཏཏྠ ཝཱསིཀེ བྷིཀྑཱུ ཙཏཱུཧི པཙྩཡེཧི སཀྐཙྩཾ ཨུཔཊྛཱསི, ཨུཔོསཐཉྩ ཨུཔཝསི, ནིཙྩཾ སཱིལེསུ ཙ སཾཝུཏོ ཨཧོསི། སོ ཏཏོ ཙཝིཏྭཱ ཨིདྷཱུཔཔནྣོ མོདཏཱིཏི ཨཏྠོ། ཨེཏྠ ཙ པཱཊིཧཱརིཡཔཀྑནྟི ཨིདཾ པན ཨཊྛམཱིཨུཔོསཐསྶ པཙྩུགྒམནཱནུགམནཝསེན སཏྟམིནཝམིཡོ, ཙཱཏུདྡསཱིཔནྣརསཱིནཾ པཙྩུགྒམནཱནུགམནཝསེན ཏེརསཱིཔཱཊིཔདེ ཙ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ།

    Tattha daddallamānāti jalamānā. Ābhentīti taruṇasūriyo viya obhāsanti. Tatthāti tesu paṭipāṭiyā ṭhitesu sattasu vimānesu. Yakkhoti eko devaputto. Soṇadinnoti mahārāja, ayaṃ pubbe kassapadasabalassa kāle kāsiraṭṭhe aññatarasmiṃ nigame soṇadinno nāma gahapati dānapati ahosi. So pabbajite uddissa satta vihārakuṭiyo kāretvā tattha vāsike bhikkhū catūhi paccayehi sakkaccaṃ upaṭṭhāsi, uposathañca upavasi, niccaṃ sīlesu ca saṃvuto ahosi. So tato cavitvā idhūpapanno modatīti attho. Ettha ca pāṭihāriyapakkhanti idaṃ pana aṭṭhamīuposathassa paccuggamanānugamanavasena sattaminavamiyo, cātuddasīpannarasīnaṃ paccuggamanānugamanavasena terasīpāṭipade ca sandhāya vuttaṃ.

    ཨེཝཾ སོཎདིནྣསྶ ཀཏཀམྨཾ ཀཐེཏྭཱ པུརཏོ རཐཾ པེསེཏྭཱ ཕལིཀཝིམཱནཾ དསྶེསི། ཏཾ ཨུབྦེདྷཏོ པཉྩཝཱིསཏིཡོཛནཾ ཨནེཀསཏེཧི སཏྟརཏནམཡཏྠམྦྷེཧི སམནྣཱགཏཾ, ཨནེཀསཏཀཱུཊཱགཱརཔཊིམཎྜིཏཾ , ཀིངྐིཎིཀཛཱལཱཔརིཀྑིཏྟཾ, སམུསྶིཏསུཝཎྞརཛཏམཡདྷཛཾ, ནཱནཱཔུཔྥཝིཙིཏྟཨུཡྻཱནཝནཝིབྷཱུསིཏཾ, རམཎཱིཡཔོཀྑརཎིསམནྣཱགཏཾ, ནཙྩགཱིཏཝཱདིཏཱདཱིསུ ཚེཀཱཧི ཨཙྪརཱཧི སམྤརིཀིཎྞཾ། ཏཾ དིསྭཱ རཱཛཱ ཏཱསཾ ཨཙྪརཱནཾ ཀཏཀམྨཾ པུཙྪི, ཨིཏརོཔིསྶ བྱཱཀཱསི།

    Evaṃ soṇadinnassa katakammaṃ kathetvā purato rathaṃ pesetvā phalikavimānaṃ dassesi. Taṃ ubbedhato pañcavīsatiyojanaṃ anekasatehi sattaratanamayatthambhehi samannāgataṃ, anekasatakūṭāgārapaṭimaṇḍitaṃ , kiṅkiṇikajālāparikkhittaṃ, samussitasuvaṇṇarajatamayadhajaṃ, nānāpupphavicittauyyānavanavibhūsitaṃ, ramaṇīyapokkharaṇisamannāgataṃ, naccagītavāditādīsu chekāhi accharāhi samparikiṇṇaṃ. Taṃ disvā rājā tāsaṃ accharānaṃ katakammaṃ pucchi, itaropissa byākāsi.

    ༥༡༥.

    515.

    ‘‘པབྷཱསཏི མིདཾ བྱམྷཾ, ཕལིཀཱསུ སུནིམྨིཏཾ།

    ‘‘Pabhāsati midaṃ byamhaṃ, phalikāsu sunimmitaṃ;

    ནཱརཱིཝརགཎཱཀིཎྞཾ, ཀཱུཊཱགཱརཝརོཙིཏཾ།

    Nārīvaragaṇākiṇṇaṃ, kūṭāgāravarocitaṃ;

    ཨུཔེཏཾ ཨནྣཔཱནེཧི, ནཙྩགཱིཏེཧི ཙཱུབྷཡཾ༎

    Upetaṃ annapānehi, naccagītehi cūbhayaṃ.

    ༥༡༦.

    516.

    ‘‘ཝིཏྟཱི ཧི མཾ ཝིནྡཏི སཱུཏ དིསྭཱ, པུཙྪཱམི ཏཾ མཱཏལི དེཝསཱརཐི།

    ‘‘Vittī hi maṃ vindati sūta disvā, pucchāmi taṃ mātali devasārathi;

    ཨིམེ ནུ མཙྩཱ ཀིམཀཾསུ སཱདྷུཾ, ཡཱ མོདརེ སགྒཔཏྟཱ ཝིམཱནེ༎

    Ime nu maccā kimakaṃsu sādhuṃ, yā modare saggapattā vimāne.

    ༥༡༧.

    517.

    ‘‘ཏསྶ པུཊྛོ ཝིཡཱཀཱསི, མཱཏལི དེཝསཱརཐི།

    ‘‘Tassa puṭṭho viyākāsi, mātali devasārathi;

    ཝིཔཱཀཾ པུཉྙཀམྨཱནཾ, ཛཱནཾ ཨཀྑཱསིཛཱནཏོ༎

    Vipākaṃ puññakammānaṃ, jānaṃ akkhāsijānato.

    ༥༡༨.

    518.

    ‘‘ཡཱ ཀཱཙི ནཱརིཡོ ཨིདྷ ཛཱིཝལོཀེ, སཱིལཝནྟིཡོ ཨུཔཱསིཀཱ།

    ‘‘Yā kāci nāriyo idha jīvaloke, sīlavantiyo upāsikā;

    དཱནེ རཏཱ ནིཙྩཾ པསནྣཙིཏྟཱ, སཙྩེ ཋིཏཱ ཨུཔོསཐེ ཨཔྤམཏྟཱ།

    Dāne ratā niccaṃ pasannacittā, sacce ṭhitā uposathe appamattā;

    སཾཡམཱ སཾཝིབྷཱགཱ ཙ, ཏཱ ཝིམཱནསྨི མོདརེ’’ཏི༎

    Saṃyamā saṃvibhāgā ca, tā vimānasmi modare’’ti.

    ཏཏྠ བྱམྷནྟི ཝིམཱནཾ, པཱསཱདོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི། ཕལིཀཱསཱུཏི ཕལིཀབྷིཏྟཱིསུ། ནཱརཱིཝརགཎཱཀིཎྞནྟི ཝརནཱརིགཎེཧི ཨཱཀིཎྞཾ། ཀཱུཊཱགཱརཝརོཙིཏནྟི ཝརཀཱུཊཱགཱརེཧི ཨོཙིཏཾ སམོཙིཏཾ, ཝཌྜྷིཏནྟི ཨཏྠོ། ཨུབྷཡནྟི ཨུབྷཡེཧི། ‘‘ཡཱ ཀཱཙཱི’’ཏི ཨིདཾ ཀིཉྩཱཔི ཨནིཡམེཏྭཱ ཝུཏྟཾ, ཏཱ པན ཀསྶཔབུདྡྷསཱསནེ བཱརཱཎསིཡཾ ཨུཔཱསིཀཱ ཧུཏྭཱ གཎབནྡྷནེན ཨེཏཱནི ཝུཏྟཔྤཀཱརཱནི པུཉྙཱནི ཀཏྭཱ ཏཾ དིབྦསམྤཏྟིཾ པཏྟཱཏི ཝེདིཏབྦཱ།

    Tattha byamhanti vimānaṃ, pāsādoti vuttaṃ hoti. Phalikāsūti phalikabhittīsu. Nārīvaragaṇākiṇṇanti varanārigaṇehi ākiṇṇaṃ. Kūṭāgāravarocitanti varakūṭāgārehi ocitaṃ samocitaṃ, vaḍḍhitanti attho. Ubhayanti ubhayehi. ‘‘Yā kācī’’ti idaṃ kiñcāpi aniyametvā vuttaṃ, tā pana kassapabuddhasāsane bārāṇasiyaṃ upāsikā hutvā gaṇabandhanena etāni vuttappakārāni puññāni katvā taṃ dibbasampattiṃ pattāti veditabbā.

    ཨཐསྶ སོ པུརཏོ རཐཾ པེསེཏྭཱ ཨེཀཾ རམཎཱིཡཾ མཎིཝིམཱནཾ དསྶེསི། ཏཾ སམེ བྷཱུམིབྷཱགེ པཏིཊྛིཏཾ ཨུབྦེདྷསམྤནྣཾ མཎིཔབྦཏོ ཝིཡ ཨོབྷཱསམཱནཾ ཏིཊྛཏི, དིབྦགཱིཏཝཱདིཏནིནྣཱདིཏཾ བཧཱུཧི དེཝཔུཏྟེཧི སམྤརིཀིཎྞཾ། ཏཾ དིསྭཱ རཱཛཱ ཏེསཾ དེཝཔུཏྟཱནཾ ཀཏཀམྨཾ པུཙྪི, ཨིཏརོཔིསྶ བྱཱཀཱསི།

    Athassa so purato rathaṃ pesetvā ekaṃ ramaṇīyaṃ maṇivimānaṃ dassesi. Taṃ same bhūmibhāge patiṭṭhitaṃ ubbedhasampannaṃ maṇipabbato viya obhāsamānaṃ tiṭṭhati, dibbagītavāditaninnāditaṃ bahūhi devaputtehi samparikiṇṇaṃ. Taṃ disvā rājā tesaṃ devaputtānaṃ katakammaṃ pucchi, itaropissa byākāsi.

    ༥༡༩.

    519.

    ‘‘པབྷཱསཏི མིདཾ བྱམྷཾ, ཝེལུ༹རིཡཱསུ ནིམྨིཏཾ།

    ‘‘Pabhāsati midaṃ byamhaṃ, veḷuriyāsu nimmitaṃ;

    ཨུཔེཏཾ བྷཱུམིབྷཱགེཧི, ཝིབྷཏྟཾ བྷཱགསོ མིཏཾ༎

    Upetaṃ bhūmibhāgehi, vibhattaṃ bhāgaso mitaṃ.

    ༥༢༠.

    520.

    ‘‘ཨཱལ༹མྦརཱ མུདིངྒཱ ཙ, ནཙྩགཱིཏཱ སུཝཱདིཏཱ།

    ‘‘Āḷambarā mudiṅgā ca, naccagītā suvāditā;

    དིབྦཱ སདྡཱ ནིཙྪརནྟི, སཝནཱིཡཱ མནོརམཱ༎

    Dibbā saddā niccharanti, savanīyā manoramā.

    ༥༢༡.

    521.

    ‘‘ནཱཧཾ ཨེཝཾགཏཾ ཛཱཏུ, ཨེཝཾསུརུཙིརཾ པུརེ།

    ‘‘Nāhaṃ evaṃgataṃ jātu, evaṃsuruciraṃ pure;

    སདྡཾ སམབྷིཛཱནཱམི, དིཊྛཾ ཝཱ ཡདི ཝཱ སུཏཾ༎

    Saddaṃ samabhijānāmi, diṭṭhaṃ vā yadi vā sutaṃ.

    ༥༢༢.

    522.

    ‘‘ཝིཏྟཱི ཧི མཾ ཝིནྡཏི སཱུཏ དིསྭཱ, པུཙྪཱམི ཏཾ མཱཏལི དེཝསཱརཐི།

    ‘‘Vittī hi maṃ vindati sūta disvā, pucchāmi taṃ mātali devasārathi;

    ཨིམེ ནུ མཙྩཱ ཀིམཀཾསུ སཱདྷུཾ, ཡེ མོདརེ སགྒཔཏྟཱ ཝིམཱནེ༎

    Ime nu maccā kimakaṃsu sādhuṃ, ye modare saggapattā vimāne.

    ༥༢༣.

    523.

    ‘‘ཏསྶ པུཊྛོ ཝིཡཱཀཱསི, མཱཏལི དེཝསཱརཐི།

    ‘‘Tassa puṭṭho viyākāsi, mātali devasārathi;

    ཝིཔཱཀཾ པུཉྙཀམྨཱནཾ, ཛཱནཾ ཨཀྑཱསིཛཱནཏོ༎

    Vipākaṃ puññakammānaṃ, jānaṃ akkhāsijānato.

    ༥༢༤.

    524.

    ‘‘ཡེ ཀེཙི མཙྩཱ ཨིདྷ ཛཱིཝལོཀེ, སཱིལཝནྟཱ ཨུཔཱསཀཱ།

    ‘‘Ye keci maccā idha jīvaloke, sīlavantā upāsakā;

    ཨཱརཱམེ ཨུདཔཱནེ ཙ, པཔཱ སངྐམནཱནི ཙ།

    Ārāme udapāne ca, papā saṅkamanāni ca;

    ཨརཧནྟེ སཱིཏིབྷཱུཏེ, སཀྐཙྩཾ པཊིཔཱདཡུཾ༎

    Arahante sītibhūte, sakkaccaṃ paṭipādayuṃ.

    ༥༢༥.

    525.

    ‘‘ཙཱིཝརཾ པིཎྜཔཱཏཉྩ, པཙྩཡཾ སཡནཱསནཾ།

    ‘‘Cīvaraṃ piṇḍapātañca, paccayaṃ sayanāsanaṃ;

    ཨདཾསུ ཨུཛུབྷཱུཏེསུ, ཝིཔྤསནྣེན ཙེཏསཱ༎

    Adaṃsu ujubhūtesu, vippasannena cetasā.

    ༥༢༦.

    526.

    ‘‘ཙཱཏུདྡསིཾ པཉྩདསིཾ, ཡཱ ཙ པཀྑསྶ ཨཊྛམཱི།

    ‘‘Cātuddasiṃ pañcadasiṃ, yā ca pakkhassa aṭṭhamī;

    པཱཊིཧཱརིཡཔཀྑཉྩ, ཨཊྛངྒསུསམཱགཏཾ༎

    Pāṭihāriyapakkhañca, aṭṭhaṅgasusamāgataṃ.

    ༥༢༧.

    527.

    ‘‘ཨུཔོསཐཾ ཨུཔཝསུཾ, སདཱ སཱིལེསུ སཾཝུཏཱ།

    ‘‘Uposathaṃ upavasuṃ, sadā sīlesu saṃvutā;

    སཾཡམཱ སཾཝིབྷཱགཱ ཙ, ཏེ ཝིམཱནསྨི མོདརེ’’ཏི༎

    Saṃyamā saṃvibhāgā ca, te vimānasmi modare’’ti.

    ཏཏྠ ཝེལུ༹རིཡཱསཱུཏི ཝེལུ༹རིཡབྷིཏྟཱིསུ། བྷཱུམིབྷཱགེཧཱིཏི རམཎཱིཡེཧི བྷཱུམིབྷཱགེཧི ཨུཔེཏཾ། ཨཱལ༹མྦརཱ མུདིངྒཱ ཙཱཏི ཨེཏེ དྭེ ཨེཏྠ ཝཛྫནྟི། ནཙྩགཱིཏཱ སུཝཱདིཏཱཏི ནཱནཔྤཀཱརཱནི ནཙྩཱནི ཙེཝ གཱིཏཱནི ཙ ཨཔརེསམྤི ཏཱུརིཡཱནཾ སུཝཱདིཏཱནི ཙེཏྠ པཝཏྟནྟི། ཨེཝཾགཏནྟི ཨེཝཾ མནོརམབྷཱཝཾ གཏཾ། ‘‘ཡེ ཀེཙཱི’’ཏི ཨིདམྤི ཀཱམཾ ཨནིཡམེཏྭཱ ཝུཏྟཾ, ཏེ པན ཀསྶཔབུདྡྷཀཱལེ བཱརཱཎསིཝཱསིནོ ཨུཔཱསཀཱ ཧུཏྭཱ གཎབནྡྷནེན ཨེཏཱནི པུཉྙཱནི ཀཏྭཱ ཏཾ སམྤཏྟིཾ པཏྟཱཏི ཝེདིཏབྦཱ། ཏཏྠ པཊིཔཱདཡུནྟི པཊིཔཱདཡིཾསུ, ཏེསཾ ཨདཾསཱུཏི ཨཏྠོ། པཙྩཡནྟི གིལཱནཔཙྩཡཾ། ཨདཾསཱུཏི ཨེཝཾ ནཱནཔྤཀཱརཀཾ དཱནཾ ཨདཾསཱུཏི།

    Tattha veḷuriyāsūti veḷuriyabhittīsu. Bhūmibhāgehīti ramaṇīyehi bhūmibhāgehi upetaṃ. Āḷambarā mudiṅgā cāti ete dve ettha vajjanti. Naccagītā suvāditāti nānappakārāni naccāni ceva gītāni ca aparesampi tūriyānaṃ suvāditāni cettha pavattanti. Evaṃgatanti evaṃ manoramabhāvaṃ gataṃ. ‘‘Ye kecī’’ti idampi kāmaṃ aniyametvā vuttaṃ, te pana kassapabuddhakāle bārāṇasivāsino upāsakā hutvā gaṇabandhanena etāni puññāni katvā taṃ sampattiṃ pattāti veditabbā. Tattha paṭipādayunti paṭipādayiṃsu, tesaṃ adaṃsūti attho. Paccayanti gilānapaccayaṃ. Adaṃsūti evaṃ nānappakārakaṃ dānaṃ adaṃsūti.

    ཨིཏིསྶ སོ ཏེསཾ ཀཏཀམྨཾ ཨཱཙིཀྑིཏྭཱ པུརཏོ རཐཾ པེསེཏྭཱ ཨཔརམྤི ཕལིཀཝིམཱནཾ དསྶེསི། ཏཾ ཨནེཀཀཱུཊཱགཱརཔཊིམཎྜིཏཾ, ནཱནཱཀུསུམསཉྪནྣདིབྦཏརུཎཝནཔཊིམཎྜིཏཏཱིརཱཡ, ཝིཝིདྷཝིཧངྒམནིནྣཱདིཏཱཡ ནིམྨལསལིལཱཡ ནདིཡཱ པརིཀྑིཏྟཾ , ཨཙྪརཱགཎཔརིཝུཏསྶེཀསྶ པུཉྙཝཏོ ནིཝཱསབྷཱུཏཾ། ཏཾ དིསྭཱ རཱཛཱ ཏསྶ ཀཏཀམྨཾ པུཙྪི, ཨིཏརོཔིསྶ བྱཱཀཱསི།

    Itissa so tesaṃ katakammaṃ ācikkhitvā purato rathaṃ pesetvā aparampi phalikavimānaṃ dassesi. Taṃ anekakūṭāgārapaṭimaṇḍitaṃ, nānākusumasañchannadibbataruṇavanapaṭimaṇḍitatīrāya, vividhavihaṅgamaninnāditāya nimmalasalilāya nadiyā parikkhittaṃ , accharāgaṇaparivutassekassa puññavato nivāsabhūtaṃ. Taṃ disvā rājā tassa katakammaṃ pucchi, itaropissa byākāsi.

    ༥༢༨.

    528.

    ‘‘པབྷཱསཏི མིདཾ བྱམྷཾ, ཕལིཀཱསུ སུནིམྨིཏཾ།

    ‘‘Pabhāsati midaṃ byamhaṃ, phalikāsu sunimmitaṃ;

    ནཱརཱིཝརགཎཱཀིཎྞཾ, ཀཱུཊཱགཱརཝརོཙིཏཾ༎

    Nārīvaragaṇākiṇṇaṃ, kūṭāgāravarocitaṃ.

    ༥༢༩.

    529.

    ‘‘ཨུཔེཏཾ ཨནྣཔཱནེཧི, ནཙྩགཱིཏེཧི ཙཱུབྷཡཾ།

    ‘‘Upetaṃ annapānehi, naccagītehi cūbhayaṃ;

    ནཛྫོ ཙཱནུཔརིཡཱཏི, ནཱནཱཔུཔྥདུམཱཡུཏཱ༎

    Najjo cānupariyāti, nānāpupphadumāyutā.

    ༥༣༠.

    530.

    ‘‘ཝིཏྟཱི ཧི མཾ ཝིནྡཏི སཱུཏ དིསྭཱ, པུཙྪཱམི ཏཾ མཱཏལི དེཝསཱརཐི།

    ‘‘Vittī hi maṃ vindati sūta disvā, pucchāmi taṃ mātali devasārathi;

    ཨཡཾ ནུ མཙྩོ ཀིཾམཀཱསི སཱདྷུཾ, ཡོ མོདཏཱི སགྒཔཏྟོ ཝིམཱནེ༎

    Ayaṃ nu macco kiṃmakāsi sādhuṃ, yo modatī saggapatto vimāne.

    ༥༣༡.

    531.

    ‘‘ཏསྶ པུཊྛོ ཝིཡཱཀཱསི, མཱཏལི དེཝསཱརཐི།

    ‘‘Tassa puṭṭho viyākāsi, mātali devasārathi;

    ཝིཔཱཀཾ པུཉྙཀམྨཱནཾ, ཛཱནཾ ཨཀྑཱསིཛཱནཏོ༎

    Vipākaṃ puññakammānaṃ, jānaṃ akkhāsijānato.

    ༥༣༢.

    532.

    ‘‘མིཐིལཱཡཾ གཧཔཏི, ཨེས དཱནཔཏཱི ཨཧུ།

    ‘‘Mithilāyaṃ gahapati, esa dānapatī ahu;

    ཨཱརཱམེ ཨུདཔཱནེ ཙ, པཔཱ སངྐམནཱནི ཙ།

    Ārāme udapāne ca, papā saṅkamanāni ca;

    ཨརཧནྟེ སཱིཏིབྷཱུཏེ, སཀྐཙྩཾ པཊིཔཱདཡི༎

    Arahante sītibhūte, sakkaccaṃ paṭipādayi.

    ༥༣༣.

    533.

    ‘‘ཙཱིཝརཾ པིཎྜཔཱཏཉྩ, པཙྩཡཾ སཡནཱསནཾ།

    ‘‘Cīvaraṃ piṇḍapātañca, paccayaṃ sayanāsanaṃ;

    ཨདཱསི ཨུཛུབྷཱུཏེསུ, ཝིཔྤསནྣེན ཙེཏསཱ༎

    Adāsi ujubhūtesu, vippasannena cetasā.

    ༥༣༤.

    534.

    ‘‘ཙཱཏུདྡསིཾ པཉྩདསིཾ, ཡཱ ཙ པཀྑསྶ ཨཊྛམཱི།

    ‘‘Cātuddasiṃ pañcadasiṃ, yā ca pakkhassa aṭṭhamī;

    པཱཊིཧཱརིཡཔཀྑཉྩ, ཨཊྛངྒསུསམཱགཏཾ༎

    Pāṭihāriyapakkhañca, aṭṭhaṅgasusamāgataṃ.

    ༥༣༥.

    535.

    ‘‘ཨུཔོསཐཾ ཨུཔཝསཱི, སདཱ སཱིལེསུ སཾཝུཏོ།

    ‘‘Uposathaṃ upavasī, sadā sīlesu saṃvuto;

    སཾཡམཱ སཾཝིབྷཱགཱ ཙ, སོ ཝིམཱནསྨི མོདཏཱི’’ཏི༎

    Saṃyamā saṃvibhāgā ca, so vimānasmi modatī’’ti.

    ཏཏྠ ནཛྫོཏི ཝཙནཝིཔལླཱསོ, ཨེཀཱ ནདཱི ཏཾ ཝིམཱནཾ པརིཀྑིཔིཏྭཱ གཏཱཏི ཨཏྠོ། ནཱནཱཔུཔྥདུམཱཡུཏཱཏི སཱ ནདཱི ནཱནཱཔུཔྥེཧི དུམེཧི ཨཱཡུཏཱ། མིཐིལཱཡནྟི ཨེས མཧཱརཱཛ, ཀསྶཔབུདྡྷཀཱལེ མིཐིལནགརེ ཨེཀོ གཧཔཏི དཱནཔཏི ཨཧོསི། སོ ཨེཏཱནི ཨཱརཱམརོཔནཱདཱིནི པུཉྙཱནི ཀཏྭཱ ཨིམཾ སམྤཏྟིཾ པཏྟོཏི།

    Tattha najjoti vacanavipallāso, ekā nadī taṃ vimānaṃ parikkhipitvā gatāti attho. Nānāpupphadumāyutāti sā nadī nānāpupphehi dumehi āyutā. Mithilāyanti esa mahārāja, kassapabuddhakāle mithilanagare eko gahapati dānapati ahosi. So etāni ārāmaropanādīni puññāni katvā imaṃ sampattiṃ pattoti.

    ཨེཝམསྶ ཏེན ཀཏཀམྨཾ ཨཱཙིཀྑིཏྭཱ པུརཏོ རཐཾ པེསེཏྭཱ ཨཔརམྤི ཕལིཀཝིམཱནཾ དསྶེསི། ཏཾ པུརིམཝིམཱནཏོ ཨཏིརེཀཱཡ ནཱནཱཔུཔྥཕལསཉྪནྣཱཡ ཏརུཎཝནགྷཊཱཡ སམནྣཱགཏཾ། ཏཾ དིསྭཱ རཱཛཱ ཏཱཡ སམྤཏྟིཡཱ སམནྣཱགཏསྶ དེཝཔུཏྟསྶ ཀཏཀམྨཾ པུཙྪི, ཨིཏརོཔིསྶ བྱཱཀཱསི།

    Evamassa tena katakammaṃ ācikkhitvā purato rathaṃ pesetvā aparampi phalikavimānaṃ dassesi. Taṃ purimavimānato atirekāya nānāpupphaphalasañchannāya taruṇavanaghaṭāya samannāgataṃ. Taṃ disvā rājā tāya sampattiyā samannāgatassa devaputtassa katakammaṃ pucchi, itaropissa byākāsi.

    ༥༣༦.

    536.

    ‘‘པབྷཱསཏི མིདཾ བྱམྷཾ, ཕལིཀཱསུ སུནིམྨིཏཾ།

    ‘‘Pabhāsati midaṃ byamhaṃ, phalikāsu sunimmitaṃ;

    ནཱརཱིཝརགཎཱཀིཎྞཾ, ཀཱུཊཱགཱརཝརོཙིཏཾ༎

    Nārīvaragaṇākiṇṇaṃ, kūṭāgāravarocitaṃ.

    ༥༣༧.

    537.

    ‘‘ཨུཔེཏཾ ཨནྣཔཱནེཧི, ནཙྩགཱིཏེཧི ཙཱུབྷཡཾ།

    ‘‘Upetaṃ annapānehi, naccagītehi cūbhayaṃ;

    ནཛྫོ ཙཱནུཔརིཡཱཏི, ནཱནཱཔུཔྥདུམཱཡུཏཱ༎

    Najjo cānupariyāti, nānāpupphadumāyutā.

    ༥༣༨.

    538.

    ‘‘རཱཛཱཡཏནཱ ཀཔིཏྠཱ ཙ, ཨམྦཱ སཱལཱ ཙ ཛམྦུཡོ།

    ‘‘Rājāyatanā kapitthā ca, ambā sālā ca jambuyo;

    ཏིནྡུཀཱ ཙ པིཡཱལཱ ཙ, དུམཱ ནིཙྩཕལཱ བཧཱུ༎

    Tindukā ca piyālā ca, dumā niccaphalā bahū.

    ༥༣༩.

    539.

    ‘‘ཝིཏྟཱི ཧི མཾ ཝིནྡཏི སཱུཏ དིསྭཱ, པུཙྪཱམི ཏཾ མཱཏལི དེཝསཱརཐི།

    ‘‘Vittī hi maṃ vindati sūta disvā, pucchāmi taṃ mātali devasārathi;

    ཨཡཾ ནུ མཙྩོ ཀིམཀཱསི སཱདྷུཾ, ཡོ མོདཏཱི སགྒཔཏྟོ ཝིམཱནེ༎

    Ayaṃ nu macco kimakāsi sādhuṃ, yo modatī saggapatto vimāne.

    ༥༤༠.

    540.

    ‘‘ཏསྶ པུཊྛོ ཝིཡཱཀཱསི, མཱཏལི དེཝསཱརཐི།

    ‘‘Tassa puṭṭho viyākāsi, mātali devasārathi;

    ཝིཔཱཀཾ པུཉྙཀམྨཱནཾ, ཛཱནཾ ཨཀྑཱསིཛཱནཏོ༎

    Vipākaṃ puññakammānaṃ, jānaṃ akkhāsijānato.

    ༥༤༡.

    541.

    ‘‘མིཐིལཱཡཾ གཧཔཏི, ཨེས དཱནཔཏཱི ཨཧུ།

    ‘‘Mithilāyaṃ gahapati, esa dānapatī ahu;

    ཨཱརཱམེ ཨུདཔཱནེ ཙ, པཔཱ སངྐམནཱནི ཙ།

    Ārāme udapāne ca, papā saṅkamanāni ca;

    ཨརཧནྟེ སཱིཏིབྷཱུཏེ, སཀྐཙྩཾ པཊིཔཱདཡི༎

    Arahante sītibhūte, sakkaccaṃ paṭipādayi.

    ༥༤༢.

    542.

    ‘‘ཙཱིཝརཾ པིཎྜཔཱཏཉྩ, པཙྩཡཾ སཡནཱསནཾ།

    ‘‘Cīvaraṃ piṇḍapātañca, paccayaṃ sayanāsanaṃ;

    ཨདཱསི ཨུཛུབྷཱུཏེསུ, ཝིཔྤསནྣེན ཙེཏསཱ༎

    Adāsi ujubhūtesu, vippasannena cetasā.

    ༥༤༣.

    543.

    ‘‘ཙཱཏུདྡསིཾ པཉྩདསིཾ, ཡཱ ཙ པཀྑསྶ ཨཊྛམཱི།

    ‘‘Cātuddasiṃ pañcadasiṃ, yā ca pakkhassa aṭṭhamī;

    པཱཊིཧཱརིཡཔཀྑཉྩ, ཨཊྛངྒསུསམཱགཏཾ༎

    Pāṭihāriyapakkhañca, aṭṭhaṅgasusamāgataṃ.

    ༥༤༤.

    544.

    ‘‘ཨུཔོསཐཾ ཨུཔཝསཱི, སདཱ སཱིལེསུ སཾཝུཏོ།

    ‘‘Uposathaṃ upavasī, sadā sīlesu saṃvuto;

    སཾཡམཱ སཾཝིབྷཱགཱ ཙ, སོ ཝིམཱནསྨི མོདཏཱི’’ཏི༎

    Saṃyamā saṃvibhāgā ca, so vimānasmi modatī’’ti.

    ཏཏྠ མིཐིལཱཡནྟི ཨེས, མཧཱརཱཛ, ཀསྶཔབུདྡྷཀཱལེ ཝིདེཧརཊྛེ མིཐིལནགརེ ཨེཀོ གཧཔཏི དཱནཔཏི ཨཧོསི། སོ ཨེཏཱནི པུཉྙཱནི ཀཏྭཱ ཨིམཾ སམྤཏྟིཾ པཏྟོཏི།

    Tattha mithilāyanti esa, mahārāja, kassapabuddhakāle videharaṭṭhe mithilanagare eko gahapati dānapati ahosi. So etāni puññāni katvā imaṃ sampattiṃ pattoti.

    ཨེཝམསྶ ཏེན ཀཏཀམྨཾ ཨཱཙིཀྑིཏྭཱ པུརཏོ རཐཾ པེསེཏྭཱ པུརིམསདིསམེཝ ཨཔརམྤི ཝེལུ༹རིཡཝིམཱནཾ དསྶེཏྭཱ ཏཏྠ སམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝནྟསྶ དེཝཔུཏྟསྶ ཀཏཀམྨཾ པུཊྛོ ཨཱཙིཀྑི།

    Evamassa tena katakammaṃ ācikkhitvā purato rathaṃ pesetvā purimasadisameva aparampi veḷuriyavimānaṃ dassetvā tattha sampattiṃ anubhavantassa devaputtassa katakammaṃ puṭṭho ācikkhi.

    ༥༤༥.

    545.

    ‘‘པབྷཱསཏི མིདཾ བྱམྷཾ, ཝེལུ༹རིཡཱསུ ནིམྨིཏཾ།

    ‘‘Pabhāsati midaṃ byamhaṃ, veḷuriyāsu nimmitaṃ;

    ཨུཔེཏཾ བྷཱུམིབྷཱགེཧི, ཝིབྷཏྟཾ བྷཱགསོ མིཏཾ༎

    Upetaṃ bhūmibhāgehi, vibhattaṃ bhāgaso mitaṃ.

    ༥༤༦.

    546.

    ‘‘ཨཱལ༹མྦརཱ མུདིངྒཱ ཙ, ནཙྩགཱིཏཱ སུཝཱདིཏཱ།

    ‘‘Āḷambarā mudiṅgā ca, naccagītā suvāditā;

    དིབྱཱ སདྡཱ ནིཙྪརནྟི, སཝནཱིཡཱ མནོརམཱ༎

    Dibyā saddā niccharanti, savanīyā manoramā.

    ༥༤༧.

    547.

    ‘‘ནཱཧཾ ཨེཝཾགཏཾ ཛཱཏུ, ཨེཝཾསུརུཙིརཾ པུརེ།

    ‘‘Nāhaṃ evaṃgataṃ jātu, evaṃsuruciraṃ pure;

    སདྡཾ སམབྷིཛཱནཱམི, དིཊྛཾ ཝཱ ཡདི ཝཱ སུཏཾ༎

    Saddaṃ samabhijānāmi, diṭṭhaṃ vā yadi vā sutaṃ.

    ༥༤༨.

    548.

    ‘‘ཝིཏྟཱི ཧི མཾ ཝིནྡཏི སཱུཏ དིསྭཱ, པུཙྪཱམི ཏཾ མཱཏལི དེཝསཱརཐི།

    ‘‘Vittī hi maṃ vindati sūta disvā, pucchāmi taṃ mātali devasārathi;

    ཨཡཾ ནུ མཙྩོ ཀིམཀཱསི སཱདྷུཾ, ཡོ མོདཏཱི སགྒཔཏྟོ ཝིམཱནེ༎

    Ayaṃ nu macco kimakāsi sādhuṃ, yo modatī saggapatto vimāne.

    ༥༤༩.

    549.

    ‘‘ཏསྶ པུཊྛོ ཝིཡཱཀཱསི, མཱཏལི དེཝསཱརཐི།

    ‘‘Tassa puṭṭho viyākāsi, mātali devasārathi;

    ཝིཔཱཀཾ པུཉྙཀམྨཱནཾ, ཛཱནཾ ཨཀྑཱསིཛཱནཏོ༎

    Vipākaṃ puññakammānaṃ, jānaṃ akkhāsijānato.

    ༥༥༠.

    550.

    ‘‘བཱརཱཎསིཡཾ གཧཔཏི, ཨེས དཱནཔཏཱི ཨཧུ།

    ‘‘Bārāṇasiyaṃ gahapati, esa dānapatī ahu;

    ཨཱརཱམེ ཨུདཔཱནེ ཙ, པཔཱ སངྐམནཱནི ཙ།

    Ārāme udapāne ca, papā saṅkamanāni ca;

    ཨརཧནྟེ སཱིཏིབྷཱུཏེ, སཀྐཙྩཾ པཊིཔཱདཡི༎

    Arahante sītibhūte, sakkaccaṃ paṭipādayi.

    ༥༥༡.

    551.

    ‘‘ཙཱིཝརཾ པིཎྜཔཱཏཉྩ, པཙྩཡཾ སཡནཱསནཾ།

    ‘‘Cīvaraṃ piṇḍapātañca, paccayaṃ sayanāsanaṃ;

    ཨདཱསི ཨུཛུབྷཱུཏེསུ, ཝིཔྤསནྣེན ཙེཏསཱ༎

    Adāsi ujubhūtesu, vippasannena cetasā.

    ༥༥༢.

    552.

    ‘‘ཙཱཏུདྡསིཾ པཉྩདསིཾ, ཡཱ ཙ པཀྑསྶ ཨཊྛམཱི།

    ‘‘Cātuddasiṃ pañcadasiṃ, yā ca pakkhassa aṭṭhamī;

    པཱཊིཧཱརིཡཔཀྑཉྩ, ཨཊྛངྒསུསམཱགཏཾ༎

    Pāṭihāriyapakkhañca, aṭṭhaṅgasusamāgataṃ.

    ༥༥༣.

    553.

    ‘‘ཨུཔོསཐཾ ཨུཔཝསཱི, སདཱ སཱིལེསུ སཾཝུཏོ།

    ‘‘Uposathaṃ upavasī, sadā sīlesu saṃvuto;

    སཾཡམཱ སཾཝིབྷཱགཱ ཙ, སོ ཝིམཱནསྨི མོདཏཱི’’ཏི༎

    Saṃyamā saṃvibhāgā ca, so vimānasmi modatī’’ti.

    ཨཐསྶ པུརཏོ རཐཾ པེསེཏྭཱ བཱལསཱུརིཡསནྣིབྷཾ ཀནཀཝིམཱནཾ དསྶེཏྭཱ ཏཏྠ ནིཝཱསིནོ དེཝཔུཏྟསྶ སམྤཏྟིཾ པུཊྛོ ཨཱཙིཀྑི།

    Athassa purato rathaṃ pesetvā bālasūriyasannibhaṃ kanakavimānaṃ dassetvā tattha nivāsino devaputtassa sampattiṃ puṭṭho ācikkhi.

    ༥༥༤.

    554.

    ‘‘ཡཐཱ ཨུདཡམཱདིཙྩོ, ཧོཏི ལོཧིཏཀོ མཧཱ།

    ‘‘Yathā udayamādicco, hoti lohitako mahā;

    ཏཐཱུཔམཾ ཨིདཾ བྱམྷཾ, ཛཱཏརཱུཔསྶ ནིམྨིཏཾ༎

    Tathūpamaṃ idaṃ byamhaṃ, jātarūpassa nimmitaṃ.

    ༥༥༥.

    555.

    ‘‘ཝིཏྟཱི ཧི མཾ ཝིནྡཏི སཱུཏ དིསྭཱ, པུཙྪཱམི ཏཾ མཱཏལི དེཝསཱརཐི།

    ‘‘Vittī hi maṃ vindati sūta disvā, pucchāmi taṃ mātali devasārathi;

    ཨཡཾ ནུ མཙྩོ ཀིམཀཱསི སཱདྷུཾ, ཡོ མོདཏཱི སགྒཔཏྟོ ཝིམཱནེ༎

    Ayaṃ nu macco kimakāsi sādhuṃ, yo modatī saggapatto vimāne.

    ༥༥༦.

    556.

    ‘‘ཏསྶ པུཊྛོ ཝིཡཱཀཱསི, མཱཏལི དེཝསཱརཐི།

    ‘‘Tassa puṭṭho viyākāsi, mātali devasārathi;

    ཝིཔཱཀཾ པུཉྙཀམྨཱནཾ, ཛཱནཾ ཨཀྑཱསིཛཱནཏོ༎

    Vipākaṃ puññakammānaṃ, jānaṃ akkhāsijānato.

    ༥༥༧.

    557.

    ‘‘སཱཝཏྠིཡཾ གཧཔཏི, ཨེས དཱནཔཏཱི ཨཧུ།

    ‘‘Sāvatthiyaṃ gahapati, esa dānapatī ahu;

    ཨཱརཱམེ ཨུདཔཱནེ ཙ, པཔཱ སངྐམནཱནི ཙ།

    Ārāme udapāne ca, papā saṅkamanāni ca;

    ཨརཧནྟེ སཱིཏིབྷཱུཏེ, སཀྐཙྩཾ པཊིཔཱདཡི༎

    Arahante sītibhūte, sakkaccaṃ paṭipādayi.

    ༥༥༨.

    558.

    ‘‘ཙཱིཝརཾ པིཎྜཔཱཏཉྩ, པཙྩཡཾ སཡནཱསནཾ།

    ‘‘Cīvaraṃ piṇḍapātañca, paccayaṃ sayanāsanaṃ;

    ཨདཱསི ཨུཛུབྷཱུཏེསུ, ཝིཔྤསནྣེན ཙེཏསཱ༎

    Adāsi ujubhūtesu, vippasannena cetasā.

    ༥༥༩.

    559.

    ‘‘ཙཱཏུདྡསིཾ པཉྩདསིཾ, ཡཱ ཙ པཀྑསྶ ཨཊྛམཱི།

    ‘‘Cātuddasiṃ pañcadasiṃ, yā ca pakkhassa aṭṭhamī;

    པཱཊིཧཱརིཡཔཀྑཉྩ, ཨཊྛངྒསུསམཱགཏཾ༎

    Pāṭihāriyapakkhañca, aṭṭhaṅgasusamāgataṃ.

    ༥༦༠.

    560.

    ‘‘ཨུཔོསཐཾ ཨུཔཝསཱི, སདཱ སཱིལེསུ སཾཝུཏོ།

    ‘‘Uposathaṃ upavasī, sadā sīlesu saṃvuto;

    སཾཡམཱ སཾཝིབྷཱགཱ ཙ, སོ ཝིམཱནསྨི མོདཏཱི’’ཏི༎

    Saṃyamā saṃvibhāgā ca, so vimānasmi modatī’’ti.

    ཏཏྠ ཨུདཡམཱདིཙྩོཏི ཨུགྒཙྪནྟོ ཨཱདིཙྩོ། སཱཝཏྠིཡནྟི ཀསྶཔབུདྡྷཀཱལེ སཱཝཏྠིནགརེ ཨེཀོ གཧཔཏི དཱནཔཏི ཨཧོསི། སོ ཨེཏཱནི པུཉྙཱནི ཀཏྭཱ ཨིམཾ སམྤཏྟིཾ པཏྟོཏི།

    Tattha udayamādiccoti uggacchanto ādicco. Sāvatthiyanti kassapabuddhakāle sāvatthinagare eko gahapati dānapati ahosi. So etāni puññāni katvā imaṃ sampattiṃ pattoti.

    ཨེཝཾ ཏེན ཨིམེསཾ ཨཊྛནྣཾ ཝིམཱནཱནཾ ཀཐིཏཀཱལེ སཀྐོ དེཝརཱཛཱ ‘‘མཱཏལི, ཨཏིཝིཡ ཙིརཱཡཏཱི’’ཏི ཨཔརམྤི ཛཝནདེཝཔུཏྟཾ པེསེསི། སོ ཝེགེན གནྟྭཱ ཨཱརོཙེསི། སོ ཏསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ ‘‘ན སཀྐཱ ཨིདཱནི ཙིརཱཡིཏུ’’ནྟི ཙཏཱུསུ དིསཱསུ ཨེཀཔྤཧཱརེནེཝ བཧཱུནི ཝིམཱནཱནི དསྶེསི། རཉྙཱ ཙ ཏཏྠ སམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝནྟཱནཾ དེཝཔུཏྟཱནཾ ཀཏཀམྨཾ པུཊྛོ ཨཱཙིཀྑི།

    Evaṃ tena imesaṃ aṭṭhannaṃ vimānānaṃ kathitakāle sakko devarājā ‘‘mātali, ativiya cirāyatī’’ti aparampi javanadevaputtaṃ pesesi. So vegena gantvā ārocesi. So tassa vacanaṃ sutvā ‘‘na sakkā idāni cirāyitu’’nti catūsu disāsu ekappahāreneva bahūni vimānāni dassesi. Raññā ca tattha sampattiṃ anubhavantānaṃ devaputtānaṃ katakammaṃ puṭṭho ācikkhi.

    ༥༦༡.

    561.

    ‘‘ཝེཧཱཡསཱམེ བཧུཀཱ, ཛཱཏརཱུཔསྶ ནིམྨིཏཱ།

    ‘‘Vehāyasāme bahukā, jātarūpassa nimmitā;

    དདྡལླམཱནཱ ཨཱབྷེནྟི, ཝིཛྫུཝབྦྷགྷནནྟརེ༎

    Daddallamānā ābhenti, vijjuvabbhaghanantare.

    ༥༦༢.

    562.

    ‘‘ཝིཏྟཱི ཧི མཾ ཝིནྡཏི སཱུཏ དིསྭཱ, པུཙྪཱམི ཏཾ མཱཏལི དེཝསཱརཐི།

    ‘‘Vittī hi maṃ vindati sūta disvā, pucchāmi taṃ mātali devasārathi;

    ཨིམེ ནུ མཙྩཱ ཀིམཀཾསུ སཱདྷུཾ, ཡེ མོདརེ སགྒཔཏྟཱ ཝིམཱནེ༎

    Ime nu maccā kimakaṃsu sādhuṃ, ye modare saggapattā vimāne.

    ༥༦༣.

    563.

    ‘‘ཏསྶ པུཊྛོ ཝིཡཱཀཱསི, མཱཏལི དེཝསཱརཐི།

    ‘‘Tassa puṭṭho viyākāsi, mātali devasārathi;

    ཝིཔཱཀཾ པུཉྙཀམྨཱནཾ, ཛཱནཾ ཨཀྑཱསིཛཱནཏོ༎

    Vipākaṃ puññakammānaṃ, jānaṃ akkhāsijānato.

    ༥༦༤.

    564.

    ‘‘སདྡྷཱཡ སུནིཝིཊྛཱཡ, སདྡྷམྨེ སུཔྤཝེདིཏེ།

    ‘‘Saddhāya suniviṭṭhāya, saddhamme suppavedite;

    ཨཀཾསུ སཏྠུ ཝཙནཾ, སམྨཱསམྦུདྡྷསཱསནེ།

    Akaṃsu satthu vacanaṃ, sammāsambuddhasāsane;

    ཏེསཾ ཨེཏཱནི ཋཱནཱནི, ཡཱནི ཏྭཾ རཱཛ པསྶསཱི’’ཏི༎

    Tesaṃ etāni ṭhānāni, yāni tvaṃ rāja passasī’’ti.

    ཏཏྠ ཝེཧཱཡསཱམེཏི ཝེཧཱཡསཱ ཨིམེ ཨཱཀཱསེཡེཝ སཎྛིཏཱ། ཨཱཀཱསཊྛཀཝིམཱནཱ ཨིམེཏི ཝདཏི། ཝིཛྫུཝབྦྷགྷནནྟརེཏི གྷནཝལཱཧཀནྟརེ ཛལམཱནཱ ཝིཛྫུ ཝིཡ། སུནིཝིཊྛཱཡཱཏི མགྒེན ཨཱགཏཏྟཱ སུཔྤཏིཊྛིཏཱཡ། ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – མཧཱརཱཛ, ཨེཏེ པུརེ ནིཡྻཱནིཀེ ཀསྶཔབུདྡྷསཱསནེ པབྦཛིཏྭཱ པརིསུདྡྷསཱིལཱ སམཎདྷམྨཾ ཀརོནྟཱ སོཏཱཔཏྟིཕལཾ སཙྪིཀཏྭཱ ཨརཧཏྟཾ ནིབྦཏྟེཏུཾ ཨསཀྐོནྟཱ ཏཏོ ཙུཏཱ ཨིམེསུ ཀནཀཝིམཱནེསུ ཨུཔྤནྣཱ། ཨེཏེསཾ ཀསྶཔབུདྡྷསཱཝཀཱནཾ ཏཱནི ཋཱནཱནི, ཡཱནི ཏྭཾ, མཧཱརཱཛ, པསྶསཱིཏི།

    Tattha vehāyasāmeti vehāyasā ime ākāseyeva saṇṭhitā. Ākāsaṭṭhakavimānā imeti vadati. Vijjuvabbhaghanantareti ghanavalāhakantare jalamānā vijju viya. Suniviṭṭhāyāti maggena āgatattā suppatiṭṭhitāya. Idaṃ vuttaṃ hoti – mahārāja, ete pure niyyānike kassapabuddhasāsane pabbajitvā parisuddhasīlā samaṇadhammaṃ karontā sotāpattiphalaṃ sacchikatvā arahattaṃ nibbattetuṃ asakkontā tato cutā imesu kanakavimānesu uppannā. Etesaṃ kassapabuddhasāvakānaṃ tāni ṭhānāni, yāni tvaṃ, mahārāja, passasīti.

    ཨེཝམསྶ ཨཱཀཱསཊྛཀཝིམཱནཱནི དསྶེཏྭཱ སཀྐསྶ སནྟིཀཾ གམནཏྠཱཡ ཨུསྶཱཧཾ ཀརོནྟོ ཨཱཧ –

    Evamassa ākāsaṭṭhakavimānāni dassetvā sakkassa santikaṃ gamanatthāya ussāhaṃ karonto āha –

    ༥༦༥.

    565.

    ‘‘ཝིདིཏཱནི ཏེ མཧཱརཱཛ, ཨཱཝཱསཾ པཱཔཀམྨིནཾ།

    ‘‘Viditāni te mahārāja, āvāsaṃ pāpakamminaṃ;

    ཨཐོ ཀལྱཱཎཀམྨཱནཾ, ཋཱནཱནི ཝིདིཏཱནི ཏེ།

    Atho kalyāṇakammānaṃ, ṭhānāni viditāni te;

    ཨུཡྻཱཧི དཱནི རཱཛཱིསི, དེཝརཱཛསྶ སནྟིཀེ’’ཏི༎

    Uyyāhi dāni rājīsi, devarājassa santike’’ti.

    ཏཏྠ ཨཱཝཱསནྟི མཧཱརཱཛ, ཏཡཱ པཋམམེཝ ནེརཡིཀཱནཾ ཨཱཝཱསཾ དིསྭཱ པཱཔཀམྨཱནཾ ཋཱནཱནི ཝིདིཏཱནི, ཨིདཱནི པན ཨཱཀཱསཊྛཀཝིམཱནཱནི པསྶནྟེན ཨཐོ ཀལྱཱཎཀམྨཱནཾ ཋཱནཱནི ཝིདིཏཱནི, ཨིདཱནི དེཝརཱཛསྶ སནྟིཀེ སམྤཏྟིཾ དཊྛུཾ ཨུཡྻཱཧི གཙྪཱཧཱིཏི།

    Tattha āvāsanti mahārāja, tayā paṭhamameva nerayikānaṃ āvāsaṃ disvā pāpakammānaṃ ṭhānāni viditāni, idāni pana ākāsaṭṭhakavimānāni passantena atho kalyāṇakammānaṃ ṭhānāni viditāni, idāni devarājassa santike sampattiṃ daṭṭhuṃ uyyāhi gacchāhīti.

    ཨེཝཉྩ པན ཝཏྭཱ པུརཏོ རཐཾ པེསེཏྭཱ སིནེརུཾ པརིཝཱརེཏྭཱ ཋིཏེ སཏྟ པརིབྷཎྜཔབྦཏེ དསྶེསི། ཏེ དིསྭཱ རཉྙཱ མཱཏལིསྶ པུཊྛབྷཱཝཾ ཨཱཝིཀརོནྟོ སཏྠཱ ཨཱཧ –

    Evañca pana vatvā purato rathaṃ pesetvā sineruṃ parivāretvā ṭhite satta paribhaṇḍapabbate dassesi. Te disvā raññā mātalissa puṭṭhabhāvaṃ āvikaronto satthā āha –

    ༥༦༦.

    566.

    ‘‘སཧསྶཡུཏྟཾ ཧཡཝཱཧིཾ, དིབྦཡཱནམདྷིཊྛིཏོ།

    ‘‘Sahassayuttaṃ hayavāhiṃ, dibbayānamadhiṭṭhito;

    ཡཱཡམཱནོ མཧཱརཱཛཱ, ཨདྡཱ སཱིདནྟརེ ནགེ།

    Yāyamāno mahārājā, addā sīdantare nage;

    དིསྭཱནཱམནྟཡཱི སཱུཏཾ, ཨིམེ ཀེ ནཱམ པབྦཏཱ’’ཏི༎

    Disvānāmantayī sūtaṃ, ime ke nāma pabbatā’’ti.

    ཏཏྠ ཧཡཝཱཧིནྟི ཧཡེཧི ཝཱཧིཡམཱནཾ། དིབྦཡཱནམདྷིཊྛིཏོཏི དིབྦཡཱནེ ཋིཏོ ཧུཏྭཱ། ཨདྡཱཏི ཨདྡས། སཱིདནྟརེཏི སཱིདཱམཧཱསམུདྡསྶ ཨནྟརེ། ཏསྨིཾ ཀིར མཧཱསམུདྡེ ཨུདཀཾ སུཁུམཾ, མོརཔིཉྪམཏྟམྤི པཀྑིཏྟཾ པཏིཊྛཱཏུཾ ན སཀྐོཏི སཱིདཏེཝ, ཏསྨཱ སོ ‘‘སཱིདཱམཧཱསམུདྡོ’’ཏི ཝུཙྩཏི། ཏསྶ ཨནྟརེ། ནགེཏི པབྦཏེ། ཀེ ནཱམཱཏི ཀེ ནཱམ ནཱམེན ཨིམེ པབྦཏཱཏི།

    Tattha hayavāhinti hayehi vāhiyamānaṃ. Dibbayānamadhiṭṭhitoti dibbayāne ṭhito hutvā. Addāti addasa. Sīdantareti sīdāmahāsamuddassa antare. Tasmiṃ kira mahāsamudde udakaṃ sukhumaṃ, morapiñchamattampi pakkhittaṃ patiṭṭhātuṃ na sakkoti sīdateva, tasmā so ‘‘sīdāmahāsamuddo’’ti vuccati. Tassa antare. Nageti pabbate. Ke nāmāti ke nāma nāmena ime pabbatāti.

    ཨེཝཾ ནིམིརཉྙཱ པུཊྛོ མཱཏལི དེཝཔུཏྟོ ཨཱཧ –

    Evaṃ nimiraññā puṭṭho mātali devaputto āha –

    ༥༦༨.

    568.

    ‘‘སུདསྶནོ ཀརཝཱིཀོ, ཨཱིསདྷརོ ཡུགནྡྷརོ།

    ‘‘Sudassano karavīko, īsadharo yugandharo;

    ནེམིནྡྷརོ ཝིནཏཀོ, ཨསྶཀཎྞོ གིརཱི བྲཧཱ༎

    Nemindharo vinatako, assakaṇṇo girī brahā.

    ༥༦༩.

    569.

    ‘‘ཨེཏེ སཱིདནྟརེ ནགཱ, ཨནུཔུབྦསམུགྒཏཱ།

    ‘‘Ete sīdantare nagā, anupubbasamuggatā;

    མཧཱརཱཛཱནམཱཝཱསཱ, ཡཱནི ཏྭཾ རཱཛ པསྶསཱི’’ཏི༎

    Mahārājānamāvāsā, yāni tvaṃ rāja passasī’’ti.

    ཏཏྠ སུདསྶནོཏི ཨཡཾ, མཧཱརཱཛ, ཨེཏེསཾ སབྦབཱཧིརོ སུདསྶནོ པབྦཏོ ནཱམ, ཏདནནྟརེ ཀརཝཱིཀོ ནཱམ, སོ སུདསྶནཏོ ཨུཙྩཏརོ ། ཨུབྷིནྣམྤི པན ཏེསཾ ཨནྟརེ ཨེཀོཔི སཱིདནྟརམཧཱསམུདྡོ། ཀརཝཱིཀསྶ ཨནནྟརེ ཨཱིསདྷརོ ནཱམ, སོ ཀརཝཱིཀཏོ ཨུཙྩཏརོ། ཏེསམྤི ཨནྟརེ ཨེཀོ སཱིདནྟརམཧཱསམུདྡོ། ཨཱིསདྷརསྶ ཨནནྟརེ ཡུགནྡྷརོ ནཱམ, སོ ཨཱིསདྷརཏོ ཨུཙྩཏརོ། ཏེསམྤི ཨནྟརེ ཨེཀོ སཱིདནྟརམཧཱསམུདྡོ། ཡུགནྡྷརསྶ ཨནནྟརེ ནེམིནྡྷརོ ནཱམ, སོ ཡུགནྡྷརཏོ ཨུཙྩཏརོ། ཏེསམྤི ཨནྟརེ ཨེཀོ སཱིདནྟརམཧཱསམུདྡོ། ནེམིནྡྷརསྶ ཨནནྟརེ ཝིནཏཀོ ནཱམ, སོ ནེམིནྡྷརཏོ ཨུཙྩཏརོ། ཏེསམྤི ཨནྟརེ ཨེཀོ སཱིདནྟརམཧཱསམུདྡོ། ཝིནཏཀསྶ ཨནནྟརེ ཨསྶཀཎྞོ ནཱམ, སོ ཝིནཏཀཏོ ཨུཙྩཏརོ། ཏེསམྤི ཨནྟརེ ཨེཀོ སཱིདནྟརམཧཱསམུདྡོ། ཨནུཔུབྦསམུགྒཏཱཏི ཨེཏེ སཱིདནྟརམཧཱསམུདྡེ སཏྟ པབྦཏཱ ཨནུཔཊིཔཱཊིཡཱ སམུགྒཏཱ སོཔཱནསདིསཱ ཧུཏྭཱ ཋིཏཱ། ཡཱནཱིཏི ཡེ ཏྭཾ, མཧཱརཱཛ, ཨིམེ པབྦཏེ པསྶསི, ཨེཏེ ཙཏུཎྞཾ མཧཱརཱཛཱནཾ ཨཱཝཱསཱཏི།

    Tattha sudassanoti ayaṃ, mahārāja, etesaṃ sabbabāhiro sudassano pabbato nāma, tadanantare karavīko nāma, so sudassanato uccataro . Ubhinnampi pana tesaṃ antare ekopi sīdantaramahāsamuddo. Karavīkassa anantare īsadharo nāma, so karavīkato uccataro. Tesampi antare eko sīdantaramahāsamuddo. Īsadharassa anantare yugandharo nāma, so īsadharato uccataro. Tesampi antare eko sīdantaramahāsamuddo. Yugandharassa anantare nemindharo nāma, so yugandharato uccataro. Tesampi antare eko sīdantaramahāsamuddo. Nemindharassa anantare vinatako nāma, so nemindharato uccataro. Tesampi antare eko sīdantaramahāsamuddo. Vinatakassa anantare assakaṇṇo nāma, so vinatakato uccataro. Tesampi antare eko sīdantaramahāsamuddo. Anupubbasamuggatāti ete sīdantaramahāsamudde satta pabbatā anupaṭipāṭiyā samuggatā sopānasadisā hutvā ṭhitā. Yānīti ye tvaṃ, mahārāja, ime pabbate passasi, ete catuṇṇaṃ mahārājānaṃ āvāsāti.

    ཨེཝམསྶ ཙཱཏུམཧཱརཱཛིཀདེཝལོཀཾ དསྶེཏྭཱ པུརཏོ རཐཾ པེསེཏྭཱ ཏཱཝཏིཾསབྷཝནསྶ ཙིཏྟཀཱུཊདྭཱརཀོཊྛཀཾ པརིཝཱརེཏྭཱ ཋིཏཱ ཨིནྡཔཊིམཱ དསྶེསི། ཏཾ དིསྭཱ རཱཛཱ པུཙྪི, ཨིཏརོཔིསྶ བྱཱཀཱསི།

    Evamassa cātumahārājikadevalokaṃ dassetvā purato rathaṃ pesetvā tāvatiṃsabhavanassa cittakūṭadvārakoṭṭhakaṃ parivāretvā ṭhitā indapaṭimā dassesi. Taṃ disvā rājā pucchi, itaropissa byākāsi.

    ༥༧༠.

    570.

    ‘‘ཨནེཀརཱུཔཾ རུཙིརཾ, ནཱནཱཙིཏྲཾ པཀཱསཏི།

    ‘‘Anekarūpaṃ ruciraṃ, nānācitraṃ pakāsati;

    ཨཱཀིཎྞཾ ཨིནྡསདིསེཧི, བྱགྒྷེཧེཝ སུརཀྑིཏཾ༎

    Ākiṇṇaṃ indasadisehi, byaggheheva surakkhitaṃ.

    ༥༧༡.

    571.

    ‘‘ཝིཏྟཱི ཧི མཾ ཝིནྡཏི སཱུཏ དིསྭཱ, པུཙྪཱམི ཏཾ མཱཏལི དེཝསཱརཐི།

    ‘‘Vittī hi maṃ vindati sūta disvā, pucchāmi taṃ mātali devasārathi;

    ཨིམཾ ནུ དྭཱརཾ ཀིམབྷཉྙམཱཧུ, མནོརམཾ དིསྶཏི དཱུརཏོཝ༎

    Imaṃ nu dvāraṃ kimabhaññamāhu, manoramaṃ dissati dūratova.

    ༥༧༢.

    572.

    ‘‘ཏསྶ པུཊྛོ ཝིཡཱཀཱསི, མཱཏལི དེཝསཱརཐི།

    ‘‘Tassa puṭṭho viyākāsi, mātali devasārathi;

    ཝིཔཱཀཾ པུཉྙཀམྨཱནཾ, ཛཱནཾ ཨཀྑཱསིཛཱནཏོ༎

    Vipākaṃ puññakammānaṃ, jānaṃ akkhāsijānato.

    ༥༧༣.

    573.

    ‘‘‘ཙིཏྲཀཱུཊོ’ཏི ཡཾ ཨཱཧུ, དེཝརཱཛཔཝེསནཾ།

    ‘‘‘Citrakūṭo’ti yaṃ āhu, devarājapavesanaṃ;

    སུདསྶནསྶ གིརིནོ, དྭཱརཉྷེཏཾ པཀཱསཏི༎

    Sudassanassa girino, dvārañhetaṃ pakāsati.

    ༥༧༤.

    574.

    ‘‘ཨནེཀརཱུཔཾ རུཙིརཾ, ནཱནཱཙིཏྲཾ པཀཱསཏི།

    ‘‘Anekarūpaṃ ruciraṃ, nānācitraṃ pakāsati;

    ཨཱཀིཎྞཾ ཨིནྡསདིསེཧི, བྱགྒྷེཧེཝ སུརཀྑིཏཾ།

    Ākiṇṇaṃ indasadisehi, byaggheheva surakkhitaṃ;

    པཝིསེཏེན རཱཛཱིསི, ཨརཛཾ བྷཱུམིམཀྐམཱ’’ཏི༎

    Pavisetena rājīsi, arajaṃ bhūmimakkamā’’ti.

    ཏཏྠ ཨནེཀརཱུཔནྟི ཨནེཀཛཱཏིཀཾ། ནཱནཱཙིཏྲནྟི ནཱནཱརཏནཙིཏྲཾ། པཀཱསཏཱིཏི ཀིཾ ནཱམ ཨེཏཾ པཉྙཱཡཏི། ཨཱཀིཎྞནྟི སམྤརིཔུཎྞཾ། བྱགྒྷེཧེཝ སུརཀྑིཏནྟི ཡཐཱ ནཱམ བྱགྒྷེཧི ཝཱ སཱིཧེཧི ཝཱ མཧཱཝནཾ, ཨེཝཾ ཨིནྡསདིསེཧེཝ སུརཀྑིཏཾ། ཏཱསཉྩ པན ཨིནྡཔཊིམཱནཾ ཨཱརཀྑཎཏྠཱཡ ཋཔིཏབྷཱཝོ ཨེཀཀནིཔཱཏེ ཀུལཱཝཀཛཱཏཀེ (ཛཱ॰ ༡.༡.༣༡) ཝུཏྟནཡེན གཧེཏབྦོ། ཀིཾམབྷཉྙམཱཧཱུཏི ཀིནྣཱམཾ ཝདནྟི། པཝེསནནྟི ནིཀྑམནཔྤཝེསནཏྠཱཡ ནིམྨིཏཾ། སུདསྶནསྶཱཏི སོབྷནདསྶནསྶ སིནེརུགིརིནོ། དྭཱརཾ ཧེཏནྟི ཨེཏཾ སིནེརུམཏྠཀེ པཏིཊྛིཏསྶ དསསཧསྶཡོཛནིཀསྶ དེཝནགརསྶ དྭཱརཾ པཀཱསཏི, དྭཱརཀོཊྛཀོ པཉྙཱཡཏཱིཏི ཨཏྠོ། པཝིསེཏེནཱཏི ཨེཏེན དྭཱརེན དེཝནགརཾ པཝིས། ཨརཛཾ བྷཱུམིམཀྐམཱཏི ཨརཛཾ སུཝཎྞརཛཏམཎིམཡཾ ནཱནཱཔུཔྥེཧི སམཱཀིཎྞཾ དིབྦབྷཱུམིཾ དིབྦཡཱནེན ཨཀྐམ, མཧཱརཱཛཱཏི།

    Tattha anekarūpanti anekajātikaṃ. Nānācitranti nānāratanacitraṃ. Pakāsatīti kiṃ nāma etaṃ paññāyati. Ākiṇṇanti samparipuṇṇaṃ. Byaggheheva surakkhitanti yathā nāma byagghehi vā sīhehi vā mahāvanaṃ, evaṃ indasadiseheva surakkhitaṃ. Tāsañca pana indapaṭimānaṃ ārakkhaṇatthāya ṭhapitabhāvo ekakanipāte kulāvakajātake (jā. 1.1.31) vuttanayena gahetabbo. Kiṃmabhaññamāhūti kinnāmaṃ vadanti. Pavesananti nikkhamanappavesanatthāya nimmitaṃ. Sudassanassāti sobhanadassanassa sinerugirino. Dvāraṃ hetanti etaṃ sinerumatthake patiṭṭhitassa dasasahassayojanikassa devanagarassa dvāraṃ pakāsati, dvārakoṭṭhako paññāyatīti attho. Pavisetenāti etena dvārena devanagaraṃ pavisa. Arajaṃ bhūmimakkamāti arajaṃ suvaṇṇarajatamaṇimayaṃ nānāpupphehi samākiṇṇaṃ dibbabhūmiṃ dibbayānena akkama, mahārājāti.

    ཨེཝཉྩ པན ཝཏྭཱ མཱཏལི རཱཛཱནཾ དེཝནགརཾ པཝེསེསི། ཏེན ཝུཏྟཾ –

    Evañca pana vatvā mātali rājānaṃ devanagaraṃ pavesesi. Tena vuttaṃ –

    ༥༧༥.

    575.

    ‘‘སཧསྶཡུཏྟཾ ཧཡཝཱཧིཾ, དིབྦཡཱནམདྷིཊྛིཏོ།

    ‘‘Sahassayuttaṃ hayavāhiṃ, dibbayānamadhiṭṭhito;

    ཡཱཡམཱནོ མཧཱརཱཛཱ, ཨདྡཱ དེཝསབྷཾ ཨིད’’ནྟི༎

    Yāyamāno mahārājā, addā devasabhaṃ ida’’nti.

    སོ དིབྦཡཱནེ ཋིཏོཝ གཙྪནྟོ སུདྷམྨཱདེཝསབྷཾ དིསྭཱ མཱཏལིཾ པུཙྪི, སོཔིསྶ ཨཱཙིཀྑི།

    So dibbayāne ṭhitova gacchanto sudhammādevasabhaṃ disvā mātaliṃ pucchi, sopissa ācikkhi.

    ༥༧༦.

    576.

    ‘‘ཡཐཱ སརདེ ཨཱཀཱསེ, ནཱིལོབྷཱསོ པདིསྶཏི།

    ‘‘Yathā sarade ākāse, nīlobhāso padissati;

    ཏཐཱུཔམཾ ཨིདཾ བྱམྷཾ, ཝེལུ༹རིཡཱསུ ནིམྨིཏཾ༎

    Tathūpamaṃ idaṃ byamhaṃ, veḷuriyāsu nimmitaṃ.

    ༥༧༧.

    577.

    ‘‘ཝིཏྟཱི ཧི མཾ ཝིནྡཏི སཱུཏ དིསྭཱ, པུཙྪཱམི ཏཾ མཱཏལི དེཝསཱརཐི།

    ‘‘Vittī hi maṃ vindati sūta disvā, pucchāmi taṃ mātali devasārathi;

    ཨིམཾ ནུ བྱམྷཾ ཀིམབྷཉྙམཱཧུ, མནོརམཾ དིསྶཏི དཱུརཏོཝ༎

    Imaṃ nu byamhaṃ kimabhaññamāhu, manoramaṃ dissati dūratova.

    ༥༧༨.

    578.

    ‘‘ཏསྶ པུཊྛོ ཝིཡཱཀཱསི, མཱཏལི དེཝསཱརཐི།

    ‘‘Tassa puṭṭho viyākāsi, mātali devasārathi;

    ཝིཔཱཀཾ པུཉྙཀམྨཱནཾ, ཛཱནཾ ཨཀྑཱསིཛཱནཏོ༎

    Vipākaṃ puññakammānaṃ, jānaṃ akkhāsijānato.

    ༥༧༩.

    579.

    ‘‘‘སུདྷམྨཱ’ ཨིཏི ཡཾ ཨཱཧུ, པསྶེསཱ དིསྶཏེ སབྷཱ།

    ‘‘‘Sudhammā’ iti yaṃ āhu, passesā dissate sabhā;

    ཝེལུ༹རིཡཱརུཙིརཱ ཙིཏྲཱ, དྷཱརཡནྟི སུནིམྨིཏཱ༎

    Veḷuriyārucirā citrā, dhārayanti sunimmitā.

    ༥༨༠.

    580.

    ‘‘ཨཊྛཾསཱ སུཀཏཱ ཐམྦྷཱ, སབྦེ ཝེལུ༹རིཡཱམཡཱ།

    ‘‘Aṭṭhaṃsā sukatā thambhā, sabbe veḷuriyāmayā;

    ཡཏྠ དེཝཱ ཏཱཝཏིཾསཱ, སབྦེ ཨིནྡཔུརོཧིཏཱ༎

    Yattha devā tāvatiṃsā, sabbe indapurohitā.

    ༥༨༡.

    581.

    ‘‘ཨཏྠཾ དེཝམནུསྶཱནཾ, ཙིནྟཡནྟཱ སམཙྪརེ།

    ‘‘Atthaṃ devamanussānaṃ, cintayantā samacchare;

    པཝིསེཏེན རཱཛཱིསི, དེཝཱནཾ ཨནུམོདནནྟི༎

    Pavisetena rājīsi, devānaṃ anumodananti.

    ཏཏྠ ཨིདནྟི ནིཔཱཏམཏྟཾ, དེཝསབྷཾ ཨདྡསཱཏི ཨཏྠོ། པསྶེསཱཏི པསྶ ཨེསཱ། ཝེལུ༹རིཡཱ རུཙིརཱཏི རུཙིརཝེལུ༹རིཡཱ། ཙིཏྲཱཏི ནཱནཱརཏནཝིཙིཏྲཱ། དྷཱརཡནྟཱིཏི ཨིམཾ སབྷཾ ཨེཏེ ཨཊྛཾསཱདིབྷེདཱ སུཀཏཱ ཐམྦྷཱ དྷཱརཡནྟི། ཨིནྡཔུརོཧིཏཱཏི ཨིནྡཾ པུརོཧིཏཾ པུརེཙཱརིཀཾ ཀཏྭཱ པརིཝཱརེཏྭཱ ཋིཏཱ དེཝམནུསྶཱནཾ ཨཏྠཾ ཙིནྟཡནྟཱ ཨཙྪནྟི། པཝིསེཏེནཱཏི ཨིམིནཱ མགྒེན ཡཏྠ དེཝཱ ཨཉྙམཉྙཾ ཨནུམོདནྟཱ ཨཙྪནྟི, ཏཾ ཋཱནཾ དེཝཱནཾ ཨནུམོདནཾ པཝིས།

    Tattha idanti nipātamattaṃ, devasabhaṃ addasāti attho. Passesāti passa esā. Veḷuriyā rucirāti ruciraveḷuriyā. Citrāti nānāratanavicitrā. Dhārayantīti imaṃ sabhaṃ ete aṭṭhaṃsādibhedā sukatā thambhā dhārayanti. Indapurohitāti indaṃ purohitaṃ purecārikaṃ katvā parivāretvā ṭhitā devamanussānaṃ atthaṃ cintayantā acchanti. Pavisetenāti iminā maggena yattha devā aññamaññaṃ anumodantā acchanti, taṃ ṭhānaṃ devānaṃ anumodanaṃ pavisa.

    དེཝཱཔི ཁོ ཏསྶཱགམནམགྒཾ ཨོལོཀེནྟཱཝ ནིསཱིདིཾསུ། ཏེ ‘‘རཱཛཱ ཨཱགཏོ’’ཏི སུཏྭཱ དིབྦགནྡྷཝཱསཔུཔྥཧཏྠཱ ཡཱཝ ཙིཏྟཀཱུཊདྭཱརཀོཊྛཀཱ པཊིམགྒཾ གནྟྭཱ མཧཱསཏྟཾ དིབྦགནྡྷམཱལཱདཱིཧི པཱུཛཡནྟཱ སུདྷམྨཱདེཝསབྷཾ ཨཱནཡིཾསུ། རཱཛཱ རཐཱ ཨོཏརིཏྭཱ དེཝསབྷཾ པཱཝིསི། དེཝཱ ཨཱསནེན ནིམནྟཡིཾསུ། སཀྐོཔི ཨཱསནེན ཙེཝ ཀཱམེཧི ཙ ནིམནྟེསི། ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨཱཧ –

    Devāpi kho tassāgamanamaggaṃ olokentāva nisīdiṃsu. Te ‘‘rājā āgato’’ti sutvā dibbagandhavāsapupphahatthā yāva cittakūṭadvārakoṭṭhakā paṭimaggaṃ gantvā mahāsattaṃ dibbagandhamālādīhi pūjayantā sudhammādevasabhaṃ ānayiṃsu. Rājā rathā otaritvā devasabhaṃ pāvisi. Devā āsanena nimantayiṃsu. Sakkopi āsanena ceva kāmehi ca nimantesi. Tamatthaṃ pakāsento satthā āha –

    ༥༨༢.

    582.

    ‘‘ཏཾ དེཝཱ པཊིནནྡིཾསུ, དིསྭཱ རཱཛཱནམཱགཏཾ།

    ‘‘Taṃ devā paṭinandiṃsu, disvā rājānamāgataṃ;

    སྭཱགཏཾ ཏེ མཧཱརཱཛ, ཨཐོ ཏེ ཨདུརཱགཏཾ།

    Svāgataṃ te mahārāja, atho te adurāgataṃ;

    ནིསཱིད དཱནི རཱཛཱིསི, དེཝརཱཛསྶ སནྟིཀེ༎

    Nisīda dāni rājīsi, devarājassa santike.

    ༥༨༣.

    583.

    ‘‘སཀྐོཔི པཊིནནྡིཏྠ, ཝེདེཧཾ མིཐིལགྒཧཾ།

    ‘‘Sakkopi paṭinandittha, vedehaṃ mithilaggahaṃ;

    ནིམནྟཡིཏྠ ཀཱམེཧི, ཨཱསནེན ཙ ཝཱསཝོ༎

    Nimantayittha kāmehi, āsanena ca vāsavo.

    ༥༨༤.

    584.

    ‘‘སཱདྷུ ཁོསི ཨནུཔྤཏྟོ, ཨཱཝཱསཾ ཝསཝཏྟིནཾ།

    ‘‘Sādhu khosi anuppatto, āvāsaṃ vasavattinaṃ;

    ཝས དེཝེསུ རཱཛཱིསི, སབྦཀཱམསམིདྡྷིསུ།

    Vasa devesu rājīsi, sabbakāmasamiddhisu;

    ཏཱཝཏིཾསེསུ དེཝེསུ, བྷུཉྫ ཀཱམེ ཨམཱནུསེ’’ཏི༎

    Tāvatiṃsesu devesu, bhuñja kāme amānuse’’ti.

    ཏཏྠ པཊིནནྡིཾསཱུཏི སམྤིཡཱཡིཾསུ, ཧཊྛཏུཊྛཱཝ ཧུཏྭཱ སམྤཊིཙྪིཾསུ། སབྦཀཱམསམིདྡྷིསཱུཏི སབྦེསཾ ཀཱམཱནཾ སམིདྡྷིཡུཏྟེསུ།

    Tattha paṭinandiṃsūti sampiyāyiṃsu, haṭṭhatuṭṭhāva hutvā sampaṭicchiṃsu. Sabbakāmasamiddhisūti sabbesaṃ kāmānaṃ samiddhiyuttesu.

    ཨེཝཾ སཀྐེན དིབྦཀཱམེཧི ཙེཝ ཨཱསནེན ཙ ནིམནྟིཏོ རཱཛཱ པཊིཀྑིཔནྟོ ཨཱཧ –

    Evaṃ sakkena dibbakāmehi ceva āsanena ca nimantito rājā paṭikkhipanto āha –

    ༥༨༥.

    585.

    ‘‘ཡཐཱ ཡཱཙིཏཀཾ ཡཱནཾ, ཡཐཱ ཡཱཙིཏཀཾ དྷནཾ།

    ‘‘Yathā yācitakaṃ yānaṃ, yathā yācitakaṃ dhanaṃ;

    ཨེཝཾ སམྤདམེཝེཏཾ, ཡཾ པརཏོ དཱནཔཙྩཡཱ༎

    Evaṃ sampadamevetaṃ, yaṃ parato dānapaccayā.

    ༥༨༦.

    586.

    ‘‘ན ཙཱཧམེཏམིཙྪཱམི, ཡཾ པརཏོ དཱནཔཙྩཡཱ།

    ‘‘Na cāhametamicchāmi, yaṃ parato dānapaccayā;

    སཡཾཀཏཱནི པུཉྙཱནི, ཏཾ མེ ཨཱཝེཎིཀཾ དྷནཾ༎

    Sayaṃkatāni puññāni, taṃ me āveṇikaṃ dhanaṃ.

    ༥༨༧.

    587.

    ‘‘སོཧཾ གནྟྭཱ མནུསྶེསུ, ཀཱཧཱམི ཀུསལཾ བཧུཾ།

    ‘‘Sohaṃ gantvā manussesu, kāhāmi kusalaṃ bahuṃ;

    དཱནེན སམཙརིཡཱཡ, སཾཡམེན དམེན ཙ།

    Dānena samacariyāya, saṃyamena damena ca;

    ཡཾ ཀཏྭཱ སུཁིཏོ ཧོཏི, ན ཙ པཙྪཱནུཏཔྤཏཱི’’ཏི༎

    Yaṃ katvā sukhito hoti, na ca pacchānutappatī’’ti.

    ཏཏྠ ཡཾ པརཏོ དཱནཔཙྩཡཱཏི ཡཾ པརཏོ ཏསྶ པརསྶ དཱནཔཙྩཡཱ ཏེན དིནྣཏྟཱ ལབྦྷཏི, ཏཾ ཡཱཙིཏཀསདིསཾ ཧོཏི, ཏསྨཱ ནཱཧཾ ཨེཏཾ ཨིཙྪཱམི། སཡཾཀཏཱནཱིཏི ཡཱནི པན མཡཱ ཨཏྟནཱ ཀཏཱནི པུཉྙཱནི, ཏམེཝ མམ པརེཧི ཨསཱདྷཱརཎཏྟཱ ཨཱཝེཎིཀཾ དྷནཾ ཨནུགཱམིཡདྷནཾ། སམཙརིཡཱཡཱཏི ཏཱིཧི དྭཱརེཧི སམཙརིཡཱཡ། སཾཡམེནཱཏི སཱིལརཀྑཎེན། དམེནཱཏི ཨིནྡྲིཡདམེན།

    Tattha yaṃ parato dānapaccayāti yaṃ parato tassa parassa dānapaccayā tena dinnattā labbhati, taṃ yācitakasadisaṃ hoti, tasmā nāhaṃ etaṃ icchāmi. Sayaṃkatānīti yāni pana mayā attanā katāni puññāni, tameva mama parehi asādhāraṇattā āveṇikaṃ dhanaṃ anugāmiyadhanaṃ. Samacariyāyāti tīhi dvārehi samacariyāya. Saṃyamenāti sīlarakkhaṇena. Damenāti indriyadamena.

    ཨེཝཾ མཧཱསཏྟོ དེཝཱནཾ མདྷུརསདྡེན དྷམྨཾ དེསེསི། དྷམྨཾ དེསེནྟོཡེཝ མནུསྶགཎནཱཡ སཏྟ དིཝསཱནི ཋཏྭཱ དེཝགཎཾ ཀོསེཏྭཱ དེཝགཎམཛ྄ཛྷེ ཋིཏོཝ མཱཏལིསྶ གུཎཾ ཀཐེནྟོ ཨཱཧ –

    Evaṃ mahāsatto devānaṃ madhurasaddena dhammaṃ desesi. Dhammaṃ desentoyeva manussagaṇanāya satta divasāni ṭhatvā devagaṇaṃ kosetvā devagaṇamajjhe ṭhitova mātalissa guṇaṃ kathento āha –

    ༥༨༨.

    588.

    ‘‘བཧཱུཔཀཱརོ ནོ བྷཝཾ, མཱཏལི དེཝསཱརཐི།

    ‘‘Bahūpakāro no bhavaṃ, mātali devasārathi;

    ཡོ མེ ཀལྱཱཎཀམྨཱནཾ, པཱཔཱནཾ པཊིདསྶཡཱི’’ཏི༎

    Yo me kalyāṇakammānaṃ, pāpānaṃ paṭidassayī’’ti.

    ཏཏྠ ཡོ མེ ཀལྱཱཎཀམྨཱནཾ, པཱཔཱནཾ པཊིདསྶཡཱིཏི ཡོ ཨེས མཡ྄ཧཾ ཀལྱཱཎཀམྨཱནཾ དེཝཱནཉྩ ཋཱནཱནི པཱཔཀམྨཱནཾ ནེརཡིཀཱནཉྩ པཱཔཱནི ཋཱནཱནི དསྶེསཱིཏི ཨཏྠོ།

    Tattha yo me kalyāṇakammānaṃ, pāpānaṃ paṭidassayīti yo esa mayhaṃ kalyāṇakammānaṃ devānañca ṭhānāni pāpakammānaṃ nerayikānañca pāpāni ṭhānāni dassesīti attho.

    སགྒཀཎྜཾ ནིཊྛིཏཾ།

    Saggakaṇḍaṃ niṭṭhitaṃ.

    ཨཐ རཱཛཱ སཀྐཾ ཨཱམནྟེཏྭཱ ‘‘ཨིཙྪཱམཧཾ, མཧཱརཱཛ, མནུསྶལོཀཾ གནྟུ’’ནྟི ཨཱཧ། སཀྐོ ‘‘ཏེན ཧི, སམྨ མཱཏལི, ནིམིརཱཛཱནཾ ཏཏྠེཝ མིཐིལཾ ནེཧཱི’’ཏི ཨཱཧ། སོ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪིཏྭཱ རཐཾ ཨུཔཊྛཱཔེསི། རཱཛཱ དེཝགཎེཧི སདྡྷིཾ སམྨོདིཏྭཱ དེཝེ ནིཝཏྟཱཔེཏྭཱ རཐཾ ཨབྷིརུཧི། མཱཏལི རཐཾ པེསེནྟོ པཱཙཱིནདིསཱབྷཱགེན མིཐིལཾ པཱཔུཎི། མཧཱཛནོ དིབྦརཐཾ དིསྭཱ ‘‘རཱཛཱ ནོ ཨཱགཏོ’’ཏི པམུདིཏོ ཨཧོསི། མཱཏལི མིཐིལཾ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ ཏསྨིཾཡེཝ སཱིཧཔཉྫརེ མཧཱསཏྟཾ ཨོཏཱརེཏྭཱ ‘‘གཙྪཱམཧཾ, མཧཱརཱཛཱ’’ཏི ཨཱཔུཙྪིཏྭཱ སཀཊྛཱནམེཝ གཏོ། མཧཱཛནོཔི རཱཛཱནཾ པརིཝཱརེཏྭཱ ‘‘ཀཱིདིསོ, དེཝ, དེཝལོཀོ’’ཏི པུཙྪི། རཱཛཱ དེཝཏཱནཉྩ སཀྐསྶ ཙ དེཝརཉྙོ སམྤཏྟིཾ ཝཎྞེཏྭཱ ‘‘ཏུམྷེཔི དཱནཱདཱིནི པུཉྙཱནི ཀརོཐ, ཨེཝཾ ཏསྨིཾ དེཝལོཀེ ནིབྦཏྟིསྶཐཱ’’ཏི མཧཱཛནསྶ དྷམྨཾ དེསེསི།

    Atha rājā sakkaṃ āmantetvā ‘‘icchāmahaṃ, mahārāja, manussalokaṃ gantu’’nti āha. Sakko ‘‘tena hi, samma mātali, nimirājānaṃ tattheva mithilaṃ nehī’’ti āha. So ‘‘sādhū’’ti sampaṭicchitvā rathaṃ upaṭṭhāpesi. Rājā devagaṇehi saddhiṃ sammoditvā deve nivattāpetvā rathaṃ abhiruhi. Mātali rathaṃ pesento pācīnadisābhāgena mithilaṃ pāpuṇi. Mahājano dibbarathaṃ disvā ‘‘rājā no āgato’’ti pamudito ahosi. Mātali mithilaṃ padakkhiṇaṃ katvā tasmiṃyeva sīhapañjare mahāsattaṃ otāretvā ‘‘gacchāmahaṃ, mahārājā’’ti āpucchitvā sakaṭṭhānameva gato. Mahājanopi rājānaṃ parivāretvā ‘‘kīdiso, deva, devaloko’’ti pucchi. Rājā devatānañca sakkassa ca devarañño sampattiṃ vaṇṇetvā ‘‘tumhepi dānādīni puññāni karotha, evaṃ tasmiṃ devaloke nibbattissathā’’ti mahājanassa dhammaṃ desesi.

    སོ ཨཔརབྷཱགེ ཀཔྤཀེན པལིཏསྶ ཛཱཏབྷཱཝེ ཨཱརོཙིཏེ པལིཏཾ སུཝཎྞསཎྜཱསེན ཨུདྡྷརཱཔེཏྭཱ ཧཏྠེ ཋཔེཏྭཱ ཀཔྤཀསྶ གཱམཝརཾ དཏྭཱ པབྦཛིཏུཀཱམོ ཧུཏྭཱ པུཏྟསྶ རཛྫཾ པཊིཙྪཱཔེསི། ཏེན ཙ ‘‘ཀསྨཱ, དེཝ, པབྦཛིསྶསཱི’’ཏི ཝུཏྟེ –

    So aparabhāge kappakena palitassa jātabhāve ārocite palitaṃ suvaṇṇasaṇḍāsena uddharāpetvā hatthe ṭhapetvā kappakassa gāmavaraṃ datvā pabbajitukāmo hutvā puttassa rajjaṃ paṭicchāpesi. Tena ca ‘‘kasmā, deva, pabbajissasī’’ti vutte –

    ‘‘ཨུཏྟམངྒརུཧཱ མཡ྄ཧཾ, ཨིམེ ཛཱཏཱ ཝཡོཧརཱ།

    ‘‘Uttamaṅgaruhā mayhaṃ, ime jātā vayoharā;

    པཱཧུབྷཱུཏཱ དེཝདཱུཏཱ, པབྦཛྫཱསམཡོ མམཱ’’ཏི༎ –

    Pāhubhūtā devadūtā, pabbajjāsamayo mamā’’ti. –

    གཱཐཾ ཝཏྭཱ པུརིམརཱཛཱནོ ཝིཡ པབྦཛིཏྭཱ ཏསྨིཾཡེཝ ཨམྦཝནེ ཝིཧརནྟོ ཙཏྟཱརོ བྲཧྨཝིཧཱརེ བྷཱཝེཏྭཱ བྲཧྨལོཀཱུཔགོ ཨཧོསི། ཏསྶེཝཾ པབྦཛིཏབྷཱཝཾ ཨཱཝིཀརོནྟོ སཏྠཱ ཨོསཱནགཱཐམཱཧ –

    Gāthaṃ vatvā purimarājāno viya pabbajitvā tasmiṃyeva ambavane viharanto cattāro brahmavihāre bhāvetvā brahmalokūpago ahosi. Tassevaṃ pabbajitabhāvaṃ āvikaronto satthā osānagāthamāha –

    ༥༨༩.

    589.

    ‘‘ཨིདཾ ཝཏྭཱ ནིམིརཱཛཱ, ཝེདེཧོ མིཐིལགྒཧོ།

    ‘‘Idaṃ vatvā nimirājā, vedeho mithilaggaho;

    པུཐུཡཉྙཾ ཡཛིཏྭཱན, སཾཡམཾ ཨཛ྄ཛྷུཔཱགམཱི’’ཏི༎

    Puthuyaññaṃ yajitvāna, saṃyamaṃ ajjhupāgamī’’ti.

    ཏཏྠ ཨིདཾ ཝཏྭཱཏི ‘‘ཨུཏྟམངྒརུཧཱ མཡ྄ཧ’’ནྟི ཨིམཾ གཱཐཾ ཝཏྭཱ། པུཐུཡཉྙཾ ཡཛིཏྭཱནཱཏི མཧཱདཱནཾ དཏྭཱ། སཾཡམཾ ཨཛ྄ཛྷུཔཱགམཱིཏི སཱིལསཾཡམཾ ཨུཔགཏོ།

    Tattha idaṃ vatvāti ‘‘uttamaṅgaruhā mayha’’nti imaṃ gāthaṃ vatvā. Puthuyaññaṃ yajitvānāti mahādānaṃ datvā. Saṃyamaṃ ajjhupāgamīti sīlasaṃyamaṃ upagato.

    པུཏྟོ པནསྶ ཀཱལཱ༹རཛནཀོ ནཱམ ཏཾ ཝཾསཾ ཨུཔཙྪིནྡི།

    Putto panassa kāḷārajanako nāma taṃ vaṃsaṃ upacchindi.

    སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ‘‘ན, བྷིཀྑཝེ, ཨིདཱནེཝ, པུབྦེཔི ཏཐཱགཏོ མཧཱབྷིནིཀྑམནཾ ནིཀྑནྟོཡེཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི ‘‘ཏདཱ སཀྐོ ཨནུརུདྡྷོ ཨཧོསི, མཱཏལི ཨཱནནྡོ, ཙཏུརཱསཱིཏི ཁཏྟིཡསཧསྶཱནི བུདྡྷཔརིསཱ, ནིམིརཱཛཱ པན ཨཧམེཝ སམྨཱསམྦུདྡྷོ ཨཧོསི’’ནྟི།

    Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā ‘‘na, bhikkhave, idāneva, pubbepi tathāgato mahābhinikkhamanaṃ nikkhantoyevā’’ti vatvā jātakaṃ samodhānesi ‘‘tadā sakko anuruddho ahosi, mātali ānando, caturāsīti khattiyasahassāni buddhaparisā, nimirājā pana ahameva sammāsambuddho ahosi’’nti.

    ནིམིཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཙཏུཏྠཱ།

    Nimijātakavaṇṇanā catutthā.




    Next: [༥༤༢] ༥. ཨུམངྒཛཱཏཀཝཎྞནཱ • [542] 5. Umaṅgajātakavaṇṇanā




    Related texts:



    ཏིཔིཊཀ (མཱུལ) • Tipiṭaka (Mūla) / སུཏྟཔིཊཀ • Suttapiṭaka / ཁུདྡཀནིཀཱཡ • Khuddakanikāya / ཛཱཏཀཔཱལི༹ • Jātakapāḷi / ༥༤༡. ནིམིཛཱཏཀཾ • 541. Nimijātakaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact