| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ • Aṅguttaranikāya |
੧੧. ਨਿਮਿਤ੍ਤਸੁਤ੍ਤਂ
11. Nimittasuttaṃ
੧੦੩. ‘‘ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਮਨੁਯੁਤ੍ਤੇਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਤੀਣਿ ਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨਿ ਕਾਲੇਨ ਕਾਲਂ ਮਨਸਿ ਕਾਤਬ੍ਬਾਨਿ – ਕਾਲੇਨ ਕਾਲਂ ਸਮਾਧਿਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਮਨਸਿ ਕਾਤਬ੍ਬਂ, ਕਾਲੇਨ ਕਾਲਂ ਪਗ੍ਗਹਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਮਨਸਿ ਕਾਤਬ੍ਬਂ, ਕਾਲੇਨ ਕਾਲਂ ਉਪੇਕ੍ਖਾਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਮਨਸਿ ਕਾਤਬ੍ਬਂ। ਸਚੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਮਨੁਯੁਤ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਏਕਨ੍ਤਂ ਸਮਾਧਿਨਿਮਿਤ੍ਤਂਯੇવ ਮਨਸਿ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਠਾਨਂ ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਕੋਸਜ੍ਜਾਯ ਸਂવਤ੍ਤੇਯ੍ਯ। ਸਚੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਮਨੁਯੁਤ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਏਕਨ੍ਤਂ ਪਗ੍ਗਹਨਿਮਿਤ੍ਤਂਯੇવ ਮਨਸਿ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਠਾਨਂ ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਾਯ ਸਂવਤ੍ਤੇਯ੍ਯ। ਸਚੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ , ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਮਨੁਯੁਤ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਏਕਨ੍ਤਂ ਉਪੇਕ੍ਖਾਨਿਮਿਤ੍ਤਂਯੇવ ਮਨਸਿ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਠਾਨਂ ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨ ਸਮ੍ਮਾ ਸਮਾਧਿਯੇਯ੍ਯ ਆਸવਾਨਂ ਖਯਾਯ। ਯਤੋ ਚ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਮਨੁਯੁਤ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਾਲੇਨ ਕਾਲਂ ਸਮਾਧਿਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤਿ, ਕਾਲੇਨ ਕਾਲਂ ਪਗ੍ਗਹਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤਿ, ਕਾਲੇਨ ਕਾਲਂ ਉਪੇਕ੍ਖਾਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤਿ, ਤਂ ਹੋਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮੁਦੁਞ੍ਚ ਕਮ੍ਮਨਿਯਞ੍ਚ ਪਭਸ੍ਸਰਞ੍ਚ, ਨ ਚ ਪਭਙ੍ਗੁ, ਸਮ੍ਮਾ ਸਮਾਧਿਯਤਿ ਆਸવਾਨਂ ਖਯਾਯ।
103. ‘‘Adhicittamanuyuttena, bhikkhave, bhikkhunā tīṇi nimittāni kālena kālaṃ manasi kātabbāni – kālena kālaṃ samādhinimittaṃ manasi kātabbaṃ, kālena kālaṃ paggahanimittaṃ manasi kātabbaṃ, kālena kālaṃ upekkhānimittaṃ manasi kātabbaṃ. Sace, bhikkhave, adhicittamanuyutto bhikkhu ekantaṃ samādhinimittaṃyeva manasi kareyya, ṭhānaṃ taṃ cittaṃ kosajjāya saṃvatteyya. Sace, bhikkhave, adhicittamanuyutto bhikkhu ekantaṃ paggahanimittaṃyeva manasi kareyya, ṭhānaṃ taṃ cittaṃ uddhaccāya saṃvatteyya. Sace, bhikkhave , adhicittamanuyutto bhikkhu ekantaṃ upekkhānimittaṃyeva manasi kareyya, ṭhānaṃ taṃ cittaṃ na sammā samādhiyeyya āsavānaṃ khayāya. Yato ca kho, bhikkhave, adhicittamanuyutto bhikkhu kālena kālaṃ samādhinimittaṃ manasi karoti, kālena kālaṃ paggahanimittaṃ manasi karoti, kālena kālaṃ upekkhānimittaṃ manasi karoti, taṃ hoti cittaṃ muduñca kammaniyañca pabhassarañca, na ca pabhaṅgu, sammā samādhiyati āsavānaṃ khayāya.
‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸੁવਣ੍ਣਕਾਰੋ વਾ ਸੁવਣ੍ਣਕਾਰਨ੍ਤੇવਾਸੀ વਾ ਉਕ੍ਕਂ ਬਨ੍ਧੇਯ੍ਯ 1, ਉਕ੍ਕਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍વਾ ਉਕ੍ਕਾਮੁਖਂ ਆਲਿਮ੍ਪੇਯ੍ਯ, ਉਕ੍ਕਾਮੁਖਂ ਆਲਿਮ੍ਪੇਤ੍વਾ ਸਣ੍ਡਾਸੇਨ ਜਾਤਰੂਪਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਉਕ੍ਕਾਮੁਖੇ ਪਕ੍ਖਿਪੇਯ੍ਯ 2, ਉਕ੍ਕਾਮੁਖੇ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਕਾਲੇਨ ਕਾਲਂ ਅਭਿਧਮਤਿ, ਕਾਲੇਨ ਕਾਲਂ ਉਦਕੇਨ ਪਰਿਪ੍ਫੋਸੇਤਿ, ਕਾਲੇਨ ਕਾਲਂ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਤਿ। ਸਚੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸੁવਣ੍ਣਕਾਰੋ વਾ ਸੁવਣ੍ਣਕਾਰਨ੍ਤੇવਾਸੀ વਾ ਤਂ ਜਾਤਰੂਪਂ ਏਕਨ੍ਤਂ ਅਭਿਧਮੇਯ੍ਯ, ਠਾਨਂ ਤਂ ਜਾਤਰੂਪਂ ਡਹੇਯ੍ਯ। ਸਚੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸੁવਣ੍ਣਕਾਰੋ વਾ ਸੁવਣ੍ਣਕਾਰਨ੍ਤੇવਾਸੀ વਾ ਤਂ ਜਾਤਰੂਪਂ ਏਕਨ੍ਤਂ ਉਦਕੇਨ ਪਰਿਪ੍ਫੋਸੇਯ੍ਯ, ਠਾਨਂ ਤਂ ਜਾਤਰੂਪਂ ਨਿਬ੍ਬਾਪੇਯ੍ਯ 3। ਸਚੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸੁવਣ੍ਣਕਾਰੋ વਾ ਸੁવਣ੍ਣਕਾਰਨ੍ਤੇવਾਸੀ વਾ ਤਂ ਜਾਤਰੂਪਂ ਏਕਨ੍ਤਂ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖੇਯ੍ਯ, ਠਾਨਂ ਤਂ ਜਾਤਰੂਪਂ ਨ ਸਮ੍ਮਾ ਪਰਿਪਾਕਂ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ। ਯਤੋ ਚ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸੁવਣ੍ਣਕਾਰੋ વਾ ਸੁવਣ੍ਣਕਾਰਨ੍ਤੇવਾਸੀ વਾ ਤਂ ਜਾਤਰੂਪਂ ਕਾਲੇਨ ਕਾਲਂ ਅਭਿਧਮਤਿ, ਕਾਲੇਨ ਕਾਲਂ ਉਦਕੇਨ ਪਰਿਪ੍ਫੋਸੇਤਿ, ਕਾਲੇਨ ਕਾਲਂ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਤਿ, ਤਂ ਹੋਤਿ ਜਾਤਰੂਪਂ ਮੁਦੁਞ੍ਚ ਕਮ੍ਮਨਿਯਞ੍ਚ ਪਭਸ੍ਸਰਞ੍ਚ, ਨ ਚ ਪਭਙ੍ਗੁ, ਸਮ੍ਮਾ ਉਪੇਤਿ ਕਮ੍ਮਾਯ। ਯਸ੍ਸਾ ਯਸ੍ਸਾ ਚ ਪਿਲਨ੍ਧਨવਿਕਤਿਯਾ ਆਕਙ੍ਖਤਿ – ਯਦਿ ਪਟ੍ਟਿਕਾਯ, ਯਦਿ ਕੁਣ੍ਡਲਾਯ, ਯਦਿ ਗੀવੇਯ੍ਯਕੇ, ਯਦਿ ਸੁવਣ੍ਣਮਾਲਾਯ – ਤਞ੍ਚਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਅਨੁਭੋਤਿ।
‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, suvaṇṇakāro vā suvaṇṇakārantevāsī vā ukkaṃ bandheyya 4, ukkaṃ bandhitvā ukkāmukhaṃ ālimpeyya, ukkāmukhaṃ ālimpetvā saṇḍāsena jātarūpaṃ gahetvā ukkāmukhe pakkhipeyya 5, ukkāmukhe pakkhipitvā kālena kālaṃ abhidhamati, kālena kālaṃ udakena paripphoseti, kālena kālaṃ ajjhupekkhati. Sace, bhikkhave, suvaṇṇakāro vā suvaṇṇakārantevāsī vā taṃ jātarūpaṃ ekantaṃ abhidhameyya, ṭhānaṃ taṃ jātarūpaṃ ḍaheyya. Sace, bhikkhave, suvaṇṇakāro vā suvaṇṇakārantevāsī vā taṃ jātarūpaṃ ekantaṃ udakena paripphoseyya, ṭhānaṃ taṃ jātarūpaṃ nibbāpeyya 6. Sace, bhikkhave, suvaṇṇakāro vā suvaṇṇakārantevāsī vā taṃ jātarūpaṃ ekantaṃ ajjhupekkheyya, ṭhānaṃ taṃ jātarūpaṃ na sammā paripākaṃ gaccheyya. Yato ca kho, bhikkhave, suvaṇṇakāro vā suvaṇṇakārantevāsī vā taṃ jātarūpaṃ kālena kālaṃ abhidhamati, kālena kālaṃ udakena paripphoseti, kālena kālaṃ ajjhupekkhati, taṃ hoti jātarūpaṃ muduñca kammaniyañca pabhassarañca, na ca pabhaṅgu, sammā upeti kammāya. Yassā yassā ca pilandhanavikatiyā ākaṅkhati – yadi paṭṭikāya, yadi kuṇḍalāya, yadi gīveyyake, yadi suvaṇṇamālāya – tañcassa atthaṃ anubhoti.
‘‘ਏવਮੇવਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਮਨੁਯੁਤ੍ਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਤੀਣਿ ਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨਿ ਕਾਲੇਨ ਕਾਲਂ ਮਨਸਿ ਕਾਤਬ੍ਬਾਨਿ – ਕਾਲੇਨ ਕਾਲਂ ਸਮਾਧਿਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਮਨਸਿ ਕਾਤਬ੍ਬਂ, ਕਾਲੇਨ ਕਾਲਂ ਪਗ੍ਗਹਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਮਨਸਿ ਕਾਤਬ੍ਬਂ, ਕਾਲੇਨ ਕਾਲਂ ਉਪੇਕ੍ਖਾਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਮਨਸਿ ਕਾਤਬ੍ਬਂ। ਸਚੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਮਨੁਯੁਤ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਏਕਨ੍ਤਂ ਸਮਾਧਿਨਿਮਿਤ੍ਤਂਯੇવ ਮਨਸਿ ਕਰੇਯ੍ਯ , ਠਾਨਂ ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਕੋਸਜ੍ਜਾਯ ਸਂવਤ੍ਤੇਯ੍ਯ। ਸਚੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਮਨੁਯੁਤ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਏਕਨ੍ਤਂ ਪਗ੍ਗਹਨਿਮਿਤ੍ਤਂਯੇવ ਮਨਸਿ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਠਾਨਂ ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਾਯ ਸਂવਤ੍ਤੇਯ੍ਯ। ਸਚੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਮਨੁਯੁਤ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਏਕਨ੍ਤਂ ਉਪੇਕ੍ਖਾਨਿਮਿਤ੍ਤਂਯੇવ ਮਨਸਿ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਠਾਨਂ ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨ ਸਮ੍ਮਾ ਸਮਾਧਿਯੇਯ੍ਯ ਆਸવਾਨਂ ਖਯਾਯ। ਯਤੋ ਚ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਮਨੁਯੁਤ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਾਲੇਨ ਕਾਲਂ ਸਮਾਧਿਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤਿ, ਕਾਲੇਨ ਕਾਲਂ ਪਗ੍ਗਹਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤਿ, ਕਾਲੇਨ ਕਾਲਂ ਉਪੇਕ੍ਖਾਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤਿ, ਤਂ ਹੋਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮੁਦੁਞ੍ਚ ਕਮ੍ਮਨਿਯਞ੍ਚ ਪਭਸ੍ਸਰਞ੍ਚ, ਨ ਚ ਪਭਙ੍ਗੁ, ਸਮ੍ਮਾ ਸਮਾਧਿਯਤਿ ਆਸવਾਨਂ ਖਯਾਯ। ਯਸ੍ਸ ਯਸ੍ਸ ਚ ਅਭਿਞ੍ਞਾਸਚ੍ਛਿਕਰਣੀਯਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਨਿਨ੍ਨਾਮੇਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞਾਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ, ਤਤ੍ਰ ਤਤ੍ਰੇવ ਸਕ੍ਖਿਭਬ੍ਬਤਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ ਸਤਿ ਸਤਿਆਯਤਨੇ।
‘‘Evamevaṃ kho, bhikkhave, adhicittamanuyuttena bhikkhunā tīṇi nimittāni kālena kālaṃ manasi kātabbāni – kālena kālaṃ samādhinimittaṃ manasi kātabbaṃ, kālena kālaṃ paggahanimittaṃ manasi kātabbaṃ, kālena kālaṃ upekkhānimittaṃ manasi kātabbaṃ. Sace, bhikkhave, adhicittamanuyutto bhikkhu ekantaṃ samādhinimittaṃyeva manasi kareyya , ṭhānaṃ taṃ cittaṃ kosajjāya saṃvatteyya. Sace, bhikkhave, adhicittamanuyutto bhikkhu ekantaṃ paggahanimittaṃyeva manasi kareyya, ṭhānaṃ taṃ cittaṃ uddhaccāya saṃvatteyya. Sace, bhikkhave, adhicittamanuyutto bhikkhu ekantaṃ upekkhānimittaṃyeva manasi kareyya, ṭhānaṃ taṃ cittaṃ na sammā samādhiyeyya āsavānaṃ khayāya. Yato ca kho, bhikkhave, adhicittamanuyutto bhikkhu kālena kālaṃ samādhinimittaṃ manasi karoti, kālena kālaṃ paggahanimittaṃ manasi karoti, kālena kālaṃ upekkhānimittaṃ manasi karoti, taṃ hoti cittaṃ muduñca kammaniyañca pabhassarañca, na ca pabhaṅgu, sammā samādhiyati āsavānaṃ khayāya. Yassa yassa ca abhiññāsacchikaraṇīyassa dhammassa cittaṃ abhininnāmeti abhiññāsacchikiriyāya, tatra tatreva sakkhibhabbataṃ pāpuṇāti sati satiāyatane.
‘‘ਸੋ ਸਚੇ ਆਕਙ੍ਖਤਿ – ‘ਅਨੇਕવਿਹਿਤਂ ਇਦ੍ਧਿવਿਧਂ ਪਚ੍ਚਨੁਭવੇਯ੍ਯਂ…ਪੇ॰… (ਛ ਅਭਿਞ੍ਞਾ વਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਾ) ਆਸવਾਨਂ ਖਯਾ…ਪੇ॰… ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍વਾ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰੇਯ੍ਯ’ਨ੍ਤਿ, ਤਤ੍ਰ ਤਤ੍ਰੇવ ਸਕ੍ਖਿਭਬ੍ਬਤਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ ਸਤਿ ਸਤਿਆਯਤਨੇ’’ਤਿ। ਏਕਾਦਸਮਂ।
‘‘So sace ākaṅkhati – ‘anekavihitaṃ iddhividhaṃ paccanubhaveyyaṃ…pe… (cha abhiññā vitthāretabbā) āsavānaṃ khayā…pe… sacchikatvā upasampajja vihareyya’nti, tatra tatreva sakkhibhabbataṃ pāpuṇāti sati satiāyatane’’ti. Ekādasamaṃ.
ਤਸ੍ਸੁਦ੍ਦਾਨਂ –
Tassuddānaṃ –
ਅਚ੍ਚਾਯਿਕਂ ਪવਿવੇਕਂ, ਸਰਦੋ ਪਰਿਸਾ ਤਯੋ।
Accāyikaṃ pavivekaṃ, sarado parisā tayo;
ਆਜਾਨੀਯਾ ਪੋਤ੍ਥਕੋ ਚ, ਲੋਣਂ ਧੋવਤਿ ਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨੀਤਿ॥
Ājānīyā potthako ca, loṇaṃ dhovati nimittānīti.
ਦੁਤਿਯੋ ਪਣ੍ਣਾਸਕੋ ਸਮਤ੍ਤੋ।
Dutiyo paṇṇāsako samatto.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ੧੧. ਨਿਮਿਤ੍ਤਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 11. Nimittasuttavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ੧੧. ਨਿਮਿਤ੍ਤਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 11. Nimittasuttavaṇṇanā
