| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย (อฎฺฐกถา) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
๑๑. นิมิตฺตสุตฺตวณฺณนา
11. Nimittasuttavaṇṇanā
๑๐๓. เอกาทสเมปิ อธิจิตฺตํ สมถวิปสฺสนาจิตฺตเมวฯ ตีณิ นิมิตฺตานีติ ตีณิ การณานิฯ กาเลน กาลนฺติ กาเล กาเล, ยุตฺตกาเลติ อโตฺถฯ กาเลน กาลํ สมาธินิมิตฺตํ มนสิกาตพฺพนฺติอาทีสุ ตํ ตํ กาลํ สลฺลเกฺขตฺวา เอกคฺคตาย ยุตฺตกาเล เอกคฺคตา มนสิกาตพฺพาฯ เอกคฺคตา หิ อิธ สมาธินิมิตฺตนฺติ วุตฺตาฯ ตตฺร วจนโตฺถ – สมาธิเยว นิมิตฺตํ สมาธินิมิตฺตํฯ เสสปททฺวเยปิ เอเสว นโยฯ ปคฺคโหติ ปน วีริยสฺส นามํ, อุเปกฺขาติ มชฺฌตฺตภาวสฺสฯ ตสฺมา วีริยสฺส ยุตฺตกาเล วีริยํ มนสิกาตพฺพํ, มชฺฌตฺตภาวสฺส ยุตฺตกาเล มชฺฌตฺตภาเว ฐาตพฺพนฺติฯ ฐานํ ตํ จิตฺตํ โกสชฺชาย สํวเตฺตยฺยาติ การณํ วิชฺชติ เยน ตํ จิตฺตํ โกสชฺชภาเว ติเฎฺฐยฺยฯ อิตเรสุปิ เอเสว นโยฯ อุเปกฺขานิมิตฺตํเยว มนสิ กเรยฺยาติ เอตฺถ จ ญาณชวํ อุเปเกฺขยฺยาติ อยมโตฺถฯ อาสวานํ ขยายาติ อรหตฺตผลตฺถายฯ
103. Ekādasamepi adhicittaṃ samathavipassanācittameva. Tīṇi nimittānīti tīṇi kāraṇāni. Kālena kālanti kāle kāle, yuttakāleti attho. Kālena kālaṃ samādhinimittaṃ manasikātabbantiādīsu taṃ taṃ kālaṃ sallakkhetvā ekaggatāya yuttakāle ekaggatā manasikātabbā. Ekaggatā hi idha samādhinimittanti vuttā. Tatra vacanattho – samādhiyeva nimittaṃ samādhinimittaṃ. Sesapadadvayepi eseva nayo. Paggahoti pana vīriyassa nāmaṃ, upekkhāti majjhattabhāvassa. Tasmā vīriyassa yuttakāle vīriyaṃ manasikātabbaṃ, majjhattabhāvassa yuttakāle majjhattabhāve ṭhātabbanti. Ṭhānaṃ taṃ cittaṃ kosajjāya saṃvatteyyāti kāraṇaṃ vijjati yena taṃ cittaṃ kosajjabhāve tiṭṭheyya. Itaresupi eseva nayo. Upekkhānimittaṃyeva manasi kareyyāti ettha ca ñāṇajavaṃ upekkheyyāti ayamattho. Āsavānaṃ khayāyāti arahattaphalatthāya.
อุกฺกํ พเนฺธยฺยาติ องฺคารกปลฺลํ สเชฺชยฺยฯ อาลิเมฺปยฺยาติ ตตฺถ องฺคาเร ปกฺขิปิตฺวา อคฺคิํ ทตฺวา นาฬิกาย ธมโนฺต อคฺคิํ คาหาเปยฺยฯ อุกฺกามุเข ปกฺขิเปยฺยาติ องฺคาเร วิยูหิตฺวา องฺคารมตฺถเก วา ฐเปยฺย, มูสาย วา ปกฺขิเปยฺยฯ อชฺฌุเปกฺขตีติ ปกฺกาปกฺกภาวํ อุปธาเรติฯ
Ukkaṃ bandheyyāti aṅgārakapallaṃ sajjeyya. Ālimpeyyāti tattha aṅgāre pakkhipitvā aggiṃ datvā nāḷikāya dhamanto aggiṃ gāhāpeyya. Ukkāmukhe pakkhipeyyāti aṅgāre viyūhitvā aṅgāramatthake vā ṭhapeyya, mūsāya vā pakkhipeyya. Ajjhupekkhatīti pakkāpakkabhāvaṃ upadhāreti.
สมฺมา สมาธิยติ อาสวานํ ขยายาติ อรหตฺตผลตฺถาย สมฺมา ฐปียติฯ เอตฺตาวตา หิ วิปสฺสนํ วเฑฺฒตฺวา อรหตฺตปฺปโตฺต ภิกฺขุ ทสฺสิโตฯ อิทานิ ตสฺส ขีณาสวสฺส อภิญฺญาย ปฎิปทํ ทเสฺสโนฺต ยสฺส ยสฺส จาติอาทิมาหฯ ตํ เหฎฺฐา วุตฺตนเยเนว เวทิตพฺพํฯ
Sammā samādhiyati āsavānaṃ khayāyāti arahattaphalatthāya sammā ṭhapīyati. Ettāvatā hi vipassanaṃ vaḍḍhetvā arahattappatto bhikkhu dassito. Idāni tassa khīṇāsavassa abhiññāya paṭipadaṃ dassento yassa yassa cātiādimāha. Taṃ heṭṭhā vuttanayeneva veditabbaṃ.
โลณกปลฺลวโคฺค ปญฺจโมฯ
Loṇakapallavaggo pañcamo.
ทุติยปณฺณาสกํ นิฎฺฐิตํฯ
Dutiyapaṇṇāsakaṃ niṭṭhitaṃ.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย • Aṅguttaranikāya / ๑๑. นิมิตฺตสุตฺตํ • 11. Nimittasuttaṃ
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / องฺคุตฺตรนิกาย (ฎีกา) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ๑๑. นิมิตฺตสุตฺตวณฺณนา • 11. Nimittasuttavaṇṇanā
