| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
२. निमोक्खसुत्तवण्णना
2. Nimokkhasuttavaṇṇanā
२. इदानि दुतियसुत्ततो पट्ठाय पठममागतञ्च उत्तानत्थञ्च पहाय यं यं अनुत्तानं, तं तदेव वण्णयिस्साम। जानासि नोति जानासि नु। निमोक्खन्तिआदीनि मग्गादीनं नामानि । मग्गेन हि सत्ता किलेसबन्धनतो निमुच्चन्ति, तस्मा मग्गो सत्तानं निमोक्खोति वुत्तो। फलक्खणे पन ते किलेसबन्धनतो पमुत्ता, तस्मा फलं सत्तानं पमोक्खोति वुत्तं। निब्बानं पत्वा सत्तानं सब्बदुक्खं विविच्चति, तस्मा निब्बानं विवेकोति वुत्तं। सब्बानि वा एतानि निब्बानस्सेव नामानि। निब्बानञ्हि पत्वा सत्ता सब्बदुक्खतो निमुच्चन्ति पमुच्चन्ति विविच्चन्ति, तस्मा तदेव ‘‘निमोक्खो पमोक्खो विवेको’’ति वुत्तं। जानामि ख्वाहन्ति जानामि खो अहं। अवधारणत्थो खोकारो । अहं जानामियेव। सत्तानं निमोक्खादिजाननत्थमेव हि मया समतिंस पारमियो पूरेत्वा सब्बञ्ञुतञ्ञाणं पटिविद्धन्ति सीहनादं नदति। बुद्धसीहनादं नाम किर एतं सुत्तं।
2. Idāni dutiyasuttato paṭṭhāya paṭhamamāgatañca uttānatthañca pahāya yaṃ yaṃ anuttānaṃ, taṃ tadeva vaṇṇayissāma. Jānāsi noti jānāsi nu. Nimokkhantiādīni maggādīnaṃ nāmāni . Maggena hi sattā kilesabandhanato nimuccanti, tasmā maggo sattānaṃ nimokkhoti vutto. Phalakkhaṇe pana te kilesabandhanato pamuttā, tasmā phalaṃ sattānaṃ pamokkhoti vuttaṃ. Nibbānaṃ patvā sattānaṃ sabbadukkhaṃ viviccati, tasmā nibbānaṃ vivekoti vuttaṃ. Sabbāni vā etāni nibbānasseva nāmāni. Nibbānañhi patvā sattā sabbadukkhato nimuccanti pamuccanti viviccanti, tasmā tadeva ‘‘nimokkho pamokkho viveko’’ti vuttaṃ. Jānāmi khvāhanti jānāmi kho ahaṃ. Avadhāraṇattho khokāro . Ahaṃ jānāmiyeva. Sattānaṃ nimokkhādijānanatthameva hi mayā samatiṃsa pāramiyo pūretvā sabbaññutaññāṇaṃ paṭividdhanti sīhanādaṃ nadati. Buddhasīhanādaṃ nāma kira etaṃ suttaṃ.
नन्दीभवपरिक्खयाति नन्दीमूलकस्स कम्मभवस्स परिक्खयेन। नन्दिया च भवस्स चातिपि वट्टति। तत्थ हि पुरिमनये नन्दीभवेन तिविधकम्माभिसङ्खारवसेन सङ्खारक्खन्धो गहितो, सञ्ञाविञ्ञाणेहि तंसम्पयुत्ता च द्वे खन्धा। तेहि पन तीहि खन्धेहि सम्पयुत्ता वेदना तेसं गहणेन गहितावाति अनुपादिण्णकानं चतुन्नं अरूपक्खन्धानं अप्पवत्तिवसेन सउपादिसेसं निब्बानं कथितं होति। वेदनानं निरोधा उपसमाति उपादिण्णकवेदनानं निरोधेन च उपसमेन च। तत्थ वेदनागहणेन तंसम्पयुत्ता तयो खन्धा गहिताव होन्ति, तेसं वत्थारम्मणवसेन रूपक्खन्धोपि। एवं इमेसं उपादिण्णकानं पञ्चन्नं खन्धानं अप्पवत्तिवसेन अनुपादिसेसं निब्बानं कथितं होति। दुतियनये पन नन्दिग्गहणेन सङ्खारक्खन्धो गहितो, भवग्गहणेन उपपत्तिभवसङ्खातो रूपक्खन्धो, सञ्ञादीहि सरूपेनेव तयो खन्धा। एवं इमेसं पञ्चन्नं खन्धानं अप्पवत्तिवसेन निब्बानं कथितं होतीति वेदितब्बं। इममेव च नयं चतुनिकायिकभण्डिकत्थेरो रोचेति। इति निब्बानवसेनेव भगवा देसनं निट्ठापेसीति।
Nandībhavaparikkhayāti nandīmūlakassa kammabhavassa parikkhayena. Nandiyā ca bhavassa cātipi vaṭṭati. Tattha hi purimanaye nandībhavena tividhakammābhisaṅkhāravasena saṅkhārakkhandho gahito, saññāviññāṇehi taṃsampayuttā ca dve khandhā. Tehi pana tīhi khandhehi sampayuttā vedanā tesaṃ gahaṇena gahitāvāti anupādiṇṇakānaṃ catunnaṃ arūpakkhandhānaṃ appavattivasena saupādisesaṃ nibbānaṃ kathitaṃ hoti. Vedanānaṃ nirodhā upasamāti upādiṇṇakavedanānaṃ nirodhena ca upasamena ca. Tattha vedanāgahaṇena taṃsampayuttā tayo khandhā gahitāva honti, tesaṃ vatthārammaṇavasena rūpakkhandhopi. Evaṃ imesaṃ upādiṇṇakānaṃ pañcannaṃ khandhānaṃ appavattivasena anupādisesaṃ nibbānaṃ kathitaṃ hoti. Dutiyanaye pana nandiggahaṇena saṅkhārakkhandho gahito, bhavaggahaṇena upapattibhavasaṅkhāto rūpakkhandho, saññādīhi sarūpeneva tayo khandhā. Evaṃ imesaṃ pañcannaṃ khandhānaṃ appavattivasena nibbānaṃ kathitaṃ hotīti veditabbaṃ. Imameva ca nayaṃ catunikāyikabhaṇḍikatthero roceti. Iti nibbānavaseneva bhagavā desanaṃ niṭṭhāpesīti.
निमोक्खसुत्तवण्णना निट्ठिता।
Nimokkhasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya / २. निमोक्खसुत्तं • 2. Nimokkhasuttaṃ
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / २. निमोक्खसुत्तवण्णना • 2. Nimokkhasuttavaṇṇanā
