| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अपदान-अट्ठकथा • Apadāna-aṭṭhakathā |
३. निपन्नञ्जलिकत्थेरअपदानवण्णना
3. Nipannañjalikattheraapadānavaṇṇanā
रुक्खमूले निसिन्नोहन्तिआदिकं आयस्मतो निपन्नञ्जलिकत्थेरस्स अपदानं। अयम्पि पुरिमबुद्धेसु कताधिकारो अनेकेसु भवेसु विवट्टूपनिस्सयानि पुञ्ञानि उपचिनन्तो तिस्सस्स भगवतो काले कुलगेहे निब्बत्तो वुद्धिप्पत्तो पब्बजित्वा रुक्खमूलिकङ्गं पूरयमानो अरञ्ञे विहरति। तस्मिं समये खरो आबाधो उप्पज्जि, तेन पीळितो परमकारुञ्ञप्पत्तो अहोसि। तदा भगवा तस्स कारुञ्ञेन तत्थ अगमासि। अथ सो निपन्नकोव उट्ठितुं असक्कोन्तो सिरसि अञ्जलिं कत्वा भगवतो पणामं अकासि। सो ततो चुतो तुसितभवने उप्पन्नो तत्थ सम्पत्तिमनुभवित्वा एवं छ कामावचरसम्पत्तियो अनुभवित्वा इमस्मिं बुद्धुप्पादे एकस्मिं कुलगेहे निब्बत्तो वुद्धिप्पत्तो सत्थरि पसीदित्वा पब्बजितो नचिरस्सेव अरहा अहोसि, पुराकतपुञ्ञवसेन निपन्नञ्जलिकत्थेरोति पाकटो।
Rukkhamūlenisinnohantiādikaṃ āyasmato nipannañjalikattherassa apadānaṃ. Ayampi purimabuddhesu katādhikāro anekesu bhavesu vivaṭṭūpanissayāni puññāni upacinanto tissassa bhagavato kāle kulagehe nibbatto vuddhippatto pabbajitvā rukkhamūlikaṅgaṃ pūrayamāno araññe viharati. Tasmiṃ samaye kharo ābādho uppajji, tena pīḷito paramakāruññappatto ahosi. Tadā bhagavā tassa kāruññena tattha agamāsi. Atha so nipannakova uṭṭhituṃ asakkonto sirasi añjaliṃ katvā bhagavato paṇāmaṃ akāsi. So tato cuto tusitabhavane uppanno tattha sampattimanubhavitvā evaṃ cha kāmāvacarasampattiyo anubhavitvā imasmiṃ buddhuppāde ekasmiṃ kulagehe nibbatto vuddhippatto satthari pasīditvā pabbajito nacirasseva arahā ahosi, purākatapuññavasena nipannañjalikattheroti pākaṭo.
१६. सो अपरभागे अत्तनो पुञ्ञसम्पत्तियो ओलोकेत्वा सोमनस्सजातो पुब्बचरितापदानं पकासेन्तो रुक्खमूले निसिन्नोहन्तिआदिमाह। तत्थ रुहति पटिरुहति उद्धमुद्धं आरोहतीति रुक्खो, तस्स रुक्खस्स मूले समीपेति अत्थो। ब्याधितो परमेन चाति परमेन अधिकेन खरेन कक्खळेन ब्याधिना रोगेन ब्याधितो, ब्याधिना अहं समन्नागतोति अत्थो। परमकारुञ्ञप्पत्तोम्हीति परमं अधिकं कारुञ्ञं दीनभावं दुक्खितभावं पत्तोम्हि अरञ्ञे काननेति सम्बन्धो।
16. So aparabhāge attano puññasampattiyo oloketvā somanassajāto pubbacaritāpadānaṃ pakāsento rukkhamūle nisinnohantiādimāha. Tattha ruhati paṭiruhati uddhamuddhaṃ ārohatīti rukkho, tassa rukkhassa mūle samīpeti attho. Byādhito paramena cāti paramena adhikena kharena kakkhaḷena byādhinā rogena byādhito, byādhinā ahaṃ samannāgatoti attho. Paramakāruññappattomhīti paramaṃ adhikaṃ kāruññaṃ dīnabhāvaṃ dukkhitabhāvaṃ pattomhi araññe kānaneti sambandho.
२०. पञ्चेवासुं महासिखाति सिरसि पिळन्धनत्थेन सिखा वुच्चति चूळा। मणीति जोतमानं मकुटं तस्स अत्थीति सिखो, चक्कवत्तिनो एकनामका पञ्चेव चक्कवत्तिनो आसुं अहेसुन्ति अत्थो। सेसं सब्बत्थ उत्तानत्थमेवाति।
20.Pañcevāsuṃ mahāsikhāti sirasi piḷandhanatthena sikhā vuccati cūḷā. Maṇīti jotamānaṃ makuṭaṃ tassa atthīti sikho, cakkavattino ekanāmakā pañceva cakkavattino āsuṃ ahesunti attho. Sesaṃ sabbattha uttānatthamevāti.
निपन्नञ्जलिकत्थेरअपदानवण्णना समत्ता।
Nipannañjalikattheraapadānavaṇṇanā samattā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / खुद्दकनिकाय • Khuddakanikāya / अपदानपाळि • Apadānapāḷi / ३. निपन्नञ्जलिकत्थेरअपदानं • 3. Nipannañjalikattheraapadānaṃ
