| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မိလိန္ဒပဉ္ဟပာဠိ • Milindapañhapāḷi |
၂. နိပ္ပပဉ္စဝဂ္ဂော
2. Nippapañcavaggo
၁. နိပ္ပပဉ္စပဉ္ဟော
1. Nippapañcapañho
၁. ‘‘ဘန္တေ နာဂသေန, ဘာသိတမ္ပေတံ ဘဂဝတာ ‘နိပ္ပပဉ္စာရာမာ, ဘိက္ခဝေ, ဝိဟရထ နိပ္ပပဉ္စရတိနော’တိ, ကတမံ တံ နိပ္ပပဉ္စ’’န္တိ? ‘‘သောတာပတ္တိဖလံ, မဟာရာဇ, နိပ္ပပဉ္စံ, သကဒာဂာမိဖလံ နိပ္ပပဉ္စံ, အနာဂာမိဖလံ နိပ္ပပဉ္စံ, အရဟတ္တဖလံ နိပ္ပပဉ္စ’’န္တိ။
1. ‘‘Bhante nāgasena, bhāsitampetaṃ bhagavatā ‘nippapañcārāmā, bhikkhave, viharatha nippapañcaratino’ti, katamaṃ taṃ nippapañca’’nti? ‘‘Sotāpattiphalaṃ, mahārāja, nippapañcaṃ, sakadāgāmiphalaṃ nippapañcaṃ, anāgāmiphalaṃ nippapañcaṃ, arahattaphalaṃ nippapañca’’nti.
‘‘ယဒိ, ဘန္တေ နာဂသေန, သောတာပတ္တိဖလံ နိပ္ပပဉ္စံ, သကဒာဂာမိအနာဂာမိအရဟတ္တဖလံ နိပ္ပပဉ္စံ , ကိသ္သ ပန ဣမေ ဘိက္ခူ ဥဒ္ဒိသန္တိ ပရိပုစ္ဆန္တိ သုတ္တံ ဂေယ္ယံ ဝေယ္ယာကရဏံ ဂာထံ ဥဒာနံ ဣတိဝုတ္တကံ ဇာတကံ အဗ္ဘုတဓမ္မံ ဝေဒလ္လံ, နဝကမ္မေန ပလိဗုဇ္ဈန္တိ ဒာနေန စ ပူဇာယ စ, နနု တေ ဇိနပ္ပဋိက္ခိတ္တံ ကမ္မံ ကရောတီ’’တိ?
‘‘Yadi, bhante nāgasena, sotāpattiphalaṃ nippapañcaṃ, sakadāgāmianāgāmiarahattaphalaṃ nippapañcaṃ , kissa pana ime bhikkhū uddisanti paripucchanti suttaṃ geyyaṃ veyyākaraṇaṃ gāthaṃ udānaṃ itivuttakaṃ jātakaṃ abbhutadhammaṃ vedallaṃ, navakammena palibujjhanti dānena ca pūjāya ca, nanu te jinappaṭikkhittaṃ kammaṃ karotī’’ti?
‘‘ယေ တေ, မဟာရာဇ, ဘိက္ခူ ဥဒ္ဒိသန္တိ ပရိပုစ္ဆန္တိ သုတ္တံ ဂေယ္ယံ ဝေယ္ယာကရဏံ ဂာထံ ဥဒာနံ ဣတိဝုတ္တကံ ဇာတကံ အဗ္ဘုတဓမ္မံ ဝေဒလ္လံ, နဝကမ္မေန ပလိဗုဇ္ဈန္တိ ဒာနေန စ ပူဇာယ စ, သဗ္ဗေ တေ နိပ္ပပဉ္စသ္သ ပတ္တိယာ ကရောန္တိ။ ယေ တေ, မဟာရာဇ, သဘာဝပရိသုဒ္ဓာ ပုဗ္ဗေ ဝာသိတဝာသနာ, တေ ဧကစိတ္တက္ခဏေန နိပ္ပပစ ဟောန္တိ။ ယေ ပန တေ ဘိက္ခူ မဟာရဇက္ခာ, တေ ဣမေဟိ ပယောဂေဟိ နိပ္ပပဉ္စာ ဟောန္တိ။
‘‘Ye te, mahārāja, bhikkhū uddisanti paripucchanti suttaṃ geyyaṃ veyyākaraṇaṃ gāthaṃ udānaṃ itivuttakaṃ jātakaṃ abbhutadhammaṃ vedallaṃ, navakammena palibujjhanti dānena ca pūjāya ca, sabbe te nippapañcassa pattiyā karonti. Ye te, mahārāja, sabhāvaparisuddhā pubbe vāsitavāsanā, te ekacittakkhaṇena nippapaca honti. Ye pana te bhikkhū mahārajakkhā, te imehi payogehi nippapañcā honti.
‘‘ယထာ, မဟာရာဇ, ဧကော ပုရိသော ခေတ္တေ ဗီဇံ ရောပေတ္ဝာ အတ္တနော ယထာဗလဝီရိယေန ဝိနာ ပာကာရဝတိယာ ဓညံ ဥဒ္ဓရေယ္ယ, ဧကော ပုရိသော ခေတ္တေ ဗီဇံ ရောပေတ္ဝာ ဝနံ ပဝိသိတ္ဝာ ကဋ္ဌဉ္စ သာခဉ္စ ဆိန္ဒိတ္ဝာ ဝတိပာကာရံ ကတ္ဝာ ဓညံ ဥဒ္ဓရေယ္ယ။ ယာ တတ္ထ တသ္သ ဝတိပာကာရပရိယေသနာ, သာ ဓညတ္ထာယ။ ဧဝမေဝ ခော, မဟာရာဇ, ယေ တေ သဘာဝပရိသုဒ္ဓာ ပုဗ္ဗေ ဝာသိတဝာသနာ, တေ ဧကစိတ္တက္ခဏေန နိပ္ပပဉ္စာ ဟောန္တိ, ဝိနာ ဝတိပာကာရံ ပုရိသော ဝိယ ဓညုဒ္ဓာရော။ ယေ ပန တေ ဘိက္ခူ မဟာရဇက္ခာ, တေ ဣမေဟိ ပယောဂေဟိ နိပ္ပပဉ္စာ ဟောန္တိ, ဝတိပာကာရံ ကတ္ဝာ ပုရိသော ဝိယ ဓညုဒ္ဓာရော။
‘‘Yathā, mahārāja, eko puriso khette bījaṃ ropetvā attano yathābalavīriyena vinā pākāravatiyā dhaññaṃ uddhareyya, eko puriso khette bījaṃ ropetvā vanaṃ pavisitvā kaṭṭhañca sākhañca chinditvā vatipākāraṃ katvā dhaññaṃ uddhareyya. Yā tattha tassa vatipākārapariyesanā, sā dhaññatthāya. Evameva kho, mahārāja, ye te sabhāvaparisuddhā pubbe vāsitavāsanā, te ekacittakkhaṇena nippapañcā honti, vinā vatipākāraṃ puriso viya dhaññuddhāro. Ye pana te bhikkhū mahārajakkhā, te imehi payogehi nippapañcā honti, vatipākāraṃ katvā puriso viya dhaññuddhāro.
‘‘ယထာ ဝာ ပန, မဟာရာဇ, ပုရိသော မဟတိမဟန္တေ အမ္ဗရုက္ခမတ္ထကေ ဖလပိဏ္ဍိ ဘဝေယ္ယ, အထ တတ္ထ ယော ကောစိ ဣဒ္ဓိမာ အာဂန္တ္ဝာ တသ္သ ဖလံ ဟရေယ္ယ, ယော ပန တတ္ထ အနိဒ္ဓိမာ, သော ကဋ္ဌဉ္စ ဝလ္လိဉ္စ ဆိန္ဒိတ္ဝာ နိသ္သေဏိံ ဗန္ဓိတ္ဝာ တာယ တံ ရုက္ခံ အဘိရုဟိတ္ဝာ ဖလံ ဟရေယ္ယ။ ယာ တတ္ထ တသ္သ နိသ္သေဏိပရိယေသနာ, သာ ဖလတ္ထာယ။ ဧဝမေဝ ခော, မဟာရာဇ, ယေ တေ သဘာဝပရိသုဒ္ဓာ ပုဗ္ဗေ ဝာသိတဝာသနာ, တေ ဧကစိတ္တက္ခဏေန နိပ္ပပဉ္စာ ဟောန္တိ, ဣဒ္ဓိမာ ဝိယ ရုက္ခဖလံ ဟရန္တော။ ယေ ပန တေ ဘိက္ခူ မဟာရဇက္ခာ, တေ ဣမိနာ ပယောဂေန သစ္စာနိ အဘိသမေန္တိ, နိသ္သေဏိယာ ဝိယ ပုရိသော ရုက္ခဖလံ ဟရန္တော ။
‘‘Yathā vā pana, mahārāja, puriso mahatimahante ambarukkhamatthake phalapiṇḍi bhaveyya, atha tattha yo koci iddhimā āgantvā tassa phalaṃ hareyya, yo pana tattha aniddhimā, so kaṭṭhañca valliñca chinditvā nisseṇiṃ bandhitvā tāya taṃ rukkhaṃ abhiruhitvā phalaṃ hareyya. Yā tattha tassa nisseṇipariyesanā, sā phalatthāya. Evameva kho, mahārāja, ye te sabhāvaparisuddhā pubbe vāsitavāsanā, te ekacittakkhaṇena nippapañcā honti, iddhimā viya rukkhaphalaṃ haranto. Ye pana te bhikkhū mahārajakkhā, te iminā payogena saccāni abhisamenti, nisseṇiyā viya puriso rukkhaphalaṃ haranto .
‘‘ယထာ ဝာ ပန, မဟာရာဇ, ဧကော ပုရိသော အတ္ထကရဏိကော ဧကကော ယေဝ သာမိကံ ဥပဂန္တ္ဝာ အတ္ထံ သာဓေတိ။ ဧကော ဓနဝာ ဓနဝသေန ပရိသံ ဝဍ္ဎေတ္ဝာ ပရိသာယ အတ္ထံ သာဓေတိ။ ယာ တတ္ထ တသ္သ ပရိသပရိယေသနာ, သာ အတ္ထတ္ထာယ။ ဧဝမေဝ ခော, မဟာရာဇ, ယေ တေ သဘာဝပရိသုဒ္ဓာ ပုဗ္ဗေ ဝာသိတဝာသနာ, တေ ဧကစိတ္တက္ခဏေန ဆသု အဘိညာသု ဝသိဘာဝံ ပာပုဏန္တိ, ပုရိသော ဝိယ ဧကကော အတ္ထသိဒ္ဓိံ ကရောန္တော။ ယေ ပန တေ ဘိက္ခူ မဟာရဇက္ခာ, တေ ဣမေဟိ ပယောဂေဟိ သာမညတ္ထမဘိသာဓေန္တိ, ပရိသာယ ဝိယ ပုရိသော အတ္ထသိဒ္ဓိံ ကရောန္တော။
‘‘Yathā vā pana, mahārāja, eko puriso atthakaraṇiko ekako yeva sāmikaṃ upagantvā atthaṃ sādheti. Eko dhanavā dhanavasena parisaṃ vaḍḍhetvā parisāya atthaṃ sādheti. Yā tattha tassa parisapariyesanā, sā atthatthāya. Evameva kho, mahārāja, ye te sabhāvaparisuddhā pubbe vāsitavāsanā, te ekacittakkhaṇena chasu abhiññāsu vasibhāvaṃ pāpuṇanti, puriso viya ekako atthasiddhiṃ karonto. Ye pana te bhikkhū mahārajakkhā, te imehi payogehi sāmaññatthamabhisādhenti, parisāya viya puriso atthasiddhiṃ karonto.
‘‘ဥဒ္ဒေသောပိ, မဟာရာဇ, ဗဟုကာရော, ပရိပုစ္ဆာပိ ဗဟုကာရာ, နဝကမ္မမ္ပိ ဗဟုကာရံ, ဒာနမ္ပိ ဗဟုကာရံ, ပူဇာပိ ဗဟုကာရာ တေသု တေသု ကရဏီယေသု။ ယထာ, မဟာရာဇ, ပုရိသော ရာဇူပသေဝီ ကတာဝီ အမစ္စဘဋဗလဒောဝာရိကအနီကဋ္ဌပာရိသဇ္ဇဇနေဟိ, တေ တသ္သ ကရဏီယေ အနုပ္ပတ္တေ သဗ္ဗေပိ ဥပကာရာ ဟောန္တိ။ ဧဝမေဝ ခော, မဟာရာဇ, ဥဒ္ဒေသောပိ ဗဟုကာရော, ပရိပုစ္ဆာပိ ဗဟုကာရာ, နဝကမ္မမ္ပိ ဗဟုကာရံ, ဒာနမ္ပိ ဗဟုကာရံ, ပူဇာပိ ဗဟုကာရာ တေသု တေသု ကရဏီယေသု။ ယဒိ, မဟာရာဇ, သဗ္ဗေပိ အဘိဇာတိပရိသုဒ္ဓာ ဘဝေယ္ယုံ, အနုသာသနေန 1 ကရဏီယံ န ဘဝေယ္ယ။ ယသ္မာ စ ခော, မဟာရာဇ, သဝနေန ကရဏီယံ ဟောတိ, ထေရော, မဟာရာဇ, သာရိပုတ္တော အပရိမိတမသင္ခေယ္ယကပ္ပံ ဥပာဒာယ ဥပစိတကုသလမူလော ပညာယ ကောဋိံ ဂတော, သောပိ ဝိနာ သဝနေန နာသက္ခိ အာသဝက္ခယံ ပာပုဏိတုံ။ တသ္မာ, မဟာရာဇ, ဗဟုကာရံ သဝနံ, တထာ ဥဒ္ဒေသောပိ ပရိပုစ္ဆာပိ။ တသ္မာ ဥဒ္ဒေသပရိပုစ္ဆာပိ နိပ္ပပဉ္စာ သင္ခတာ’’တိ။ ‘‘သုနိဇ္ဈာပိတော, ဘန္တေ နာဂသေန, ပဉ္ဟော, ဧဝမေတံ တထာ သမ္ပဋိစ္ဆာမီ’’တိ။
‘‘Uddesopi, mahārāja, bahukāro, paripucchāpi bahukārā, navakammampi bahukāraṃ, dānampi bahukāraṃ, pūjāpi bahukārā tesu tesu karaṇīyesu. Yathā, mahārāja, puriso rājūpasevī katāvī amaccabhaṭabaladovārikaanīkaṭṭhapārisajjajanehi, te tassa karaṇīye anuppatte sabbepi upakārā honti. Evameva kho, mahārāja, uddesopi bahukāro, paripucchāpi bahukārā, navakammampi bahukāraṃ, dānampi bahukāraṃ, pūjāpi bahukārā tesu tesu karaṇīyesu. Yadi, mahārāja, sabbepi abhijātiparisuddhā bhaveyyuṃ, anusāsanena 2 karaṇīyaṃ na bhaveyya. Yasmā ca kho, mahārāja, savanena karaṇīyaṃ hoti, thero, mahārāja, sāriputto aparimitamasaṅkheyyakappaṃ upādāya upacitakusalamūlo paññāya koṭiṃ gato, sopi vinā savanena nāsakkhi āsavakkhayaṃ pāpuṇituṃ. Tasmā, mahārāja, bahukāraṃ savanaṃ, tathā uddesopi paripucchāpi. Tasmā uddesaparipucchāpi nippapañcā saṅkhatā’’ti. ‘‘Sunijjhāpito, bhante nāgasena, pañho, evametaṃ tathā sampaṭicchāmī’’ti.
နိပ္ပပဉ္စပဉ္ဟော ပဌမော။
Nippapañcapañho paṭhamo.
Footnotes:
