| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මිලින්‌දපඤ්‌හපාළි • Milindapañhapāḷi |
2. නිප්‌පපඤ්‌චවග්‌ගො
2. Nippapañcavaggo
1. නිප්‌පපඤ්‌චපඤ්‌හො
1. Nippapañcapañho
1. ‘‘භන්‌තෙ නාගසෙන, භාසිතම්‌පෙතං භගවතා ‘නිප්‌පපඤ්‌චාරාමා, භික්‌ඛවෙ, විහරථ නිප්‌පපඤ්‌චරතිනො’ති, කතමං තං නිප්‌පපඤ්‌ච’’න්‌ති? ‘‘සොතාපත්‌තිඵලං, මහාරාජ, නිප්‌පපඤ්‌චං, සකදාගාමිඵලං නිප්‌පපඤ්‌චං, අනාගාමිඵලං නිප්‌පපඤ්‌චං, අරහත්‌තඵලං නිප්‌පපඤ්‌ච’’න්‌ති.
1. ‘‘Bhante nāgasena, bhāsitampetaṃ bhagavatā ‘nippapañcārāmā, bhikkhave, viharatha nippapañcaratino’ti, katamaṃ taṃ nippapañca’’nti? ‘‘Sotāpattiphalaṃ, mahārāja, nippapañcaṃ, sakadāgāmiphalaṃ nippapañcaṃ, anāgāmiphalaṃ nippapañcaṃ, arahattaphalaṃ nippapañca’’nti.
‘‘යදි, භන්‌තෙ නාගසෙන, සොතාපත්‌තිඵලං නිප්‌පපඤ්‌චං, සකදාගාමිඅනාගාමිඅරහත්‌තඵලං නිප්‌පපඤ්‌චං , කිස්‌ස පන ඉමෙ භික්‌ඛූ උද්‌දිසන්‌ති පරිපුච්‌ඡන්‌ති සුත්‌තං ගෙය්‍යං වෙය්‍යාකරණං ගාථං උදානං ඉතිවුත්‌තකං ජාතකං අබ්‌භුතධම්‌මං වෙදල්‌ලං, නවකම්‌මෙන පලිබුජ්‌ඣන්‌ති දානෙන ච පූජාය ච, නනු තෙ ජිනප්‌පටික්‌ඛිත්‌තං කම්‌මං කරොතී’’ති?
‘‘Yadi, bhante nāgasena, sotāpattiphalaṃ nippapañcaṃ, sakadāgāmianāgāmiarahattaphalaṃ nippapañcaṃ , kissa pana ime bhikkhū uddisanti paripucchanti suttaṃ geyyaṃ veyyākaraṇaṃ gāthaṃ udānaṃ itivuttakaṃ jātakaṃ abbhutadhammaṃ vedallaṃ, navakammena palibujjhanti dānena ca pūjāya ca, nanu te jinappaṭikkhittaṃ kammaṃ karotī’’ti?
‘‘යෙ තෙ, මහාරාජ, භික්‌ඛූ උද්‌දිසන්‌ති පරිපුච්‌ඡන්‌ති සුත්‌තං ගෙය්‍යං වෙය්‍යාකරණං ගාථං උදානං ඉතිවුත්‌තකං ජාතකං අබ්‌භුතධම්‌මං වෙදල්‌ලං, නවකම්‌මෙන පලිබුජ්‌ඣන්‌ති දානෙන ච පූජාය ච, සබ්‌බෙ තෙ නිප්‌පපඤ්‌චස්‌ස පත්‌තියා කරොන්‌ති. යෙ තෙ, මහාරාජ, සභාවපරිසුද්‌ධා පුබ්‌බෙ වාසිතවාසනා, තෙ එකචිත්‌තක්‌ඛණෙන නිප්‌පපච හොන්‌ති. යෙ පන තෙ භික්‌ඛූ මහාරජක්‌ඛා, තෙ ඉමෙහි පයොගෙහි නිප්‌පපඤ්‌චා හොන්‌ති.
‘‘Ye te, mahārāja, bhikkhū uddisanti paripucchanti suttaṃ geyyaṃ veyyākaraṇaṃ gāthaṃ udānaṃ itivuttakaṃ jātakaṃ abbhutadhammaṃ vedallaṃ, navakammena palibujjhanti dānena ca pūjāya ca, sabbe te nippapañcassa pattiyā karonti. Ye te, mahārāja, sabhāvaparisuddhā pubbe vāsitavāsanā, te ekacittakkhaṇena nippapaca honti. Ye pana te bhikkhū mahārajakkhā, te imehi payogehi nippapañcā honti.
‘‘යථා, මහාරාජ, එකො පුරිසො ඛෙත්‌තෙ බීජං රොපෙත්‌වා අත්‌තනො යථාබලවීරියෙන විනා පාකාරවතියා ධඤ්‌ඤං උද්‌ධරෙය්‍ය, එකො පුරිසො ඛෙත්‌තෙ බීජං රොපෙත්‌වා වනං පවිසිත්‌වා කට්‌ඨඤ්‌ච සාඛඤ්‌ච ඡින්‌දිත්‌වා වතිපාකාරං කත්‌වා ධඤ්‌ඤං උද්‌ධරෙය්‍ය. යා තත්‌ථ තස්‌ස වතිපාකාරපරියෙසනා, සා ධඤ්‌ඤත්‌ථාය. එවමෙව ඛො, මහාරාජ, යෙ තෙ සභාවපරිසුද්‌ධා පුබ්‌බෙ වාසිතවාසනා, තෙ එකචිත්‌තක්‌ඛණෙන නිප්‌පපඤ්‌චා හොන්‌ති, විනා වතිපාකාරං පුරිසො විය ධඤ්‌ඤුද්‌ධාරො. යෙ පන තෙ භික්‌ඛූ මහාරජක්‌ඛා, තෙ ඉමෙහි පයොගෙහි නිප්‌පපඤ්‌චා හොන්‌ති, වතිපාකාරං කත්‌වා පුරිසො විය ධඤ්‌ඤුද්‌ධාරො.
‘‘Yathā, mahārāja, eko puriso khette bījaṃ ropetvā attano yathābalavīriyena vinā pākāravatiyā dhaññaṃ uddhareyya, eko puriso khette bījaṃ ropetvā vanaṃ pavisitvā kaṭṭhañca sākhañca chinditvā vatipākāraṃ katvā dhaññaṃ uddhareyya. Yā tattha tassa vatipākārapariyesanā, sā dhaññatthāya. Evameva kho, mahārāja, ye te sabhāvaparisuddhā pubbe vāsitavāsanā, te ekacittakkhaṇena nippapañcā honti, vinā vatipākāraṃ puriso viya dhaññuddhāro. Ye pana te bhikkhū mahārajakkhā, te imehi payogehi nippapañcā honti, vatipākāraṃ katvā puriso viya dhaññuddhāro.
‘‘යථා වා පන, මහාරාජ, පුරිසො මහතිමහන්‌තෙ අම්‌බරුක්‌ඛමත්‌ථකෙ ඵලපිණ්‌ඩි භවෙය්‍ය, අථ තත්‌ථ යො කොචි ඉද්‌ධිමා ආගන්‌ත්‌වා තස්‌ස ඵලං හරෙය්‍ය, යො පන තත්‌ථ අනිද්‌ධිමා, සො කට්‌ඨඤ්‌ච වල්‌ලිඤ්‌ච ඡින්‌දිත්‌වා නිස්‌සෙණිං බන්‌ධිත්‌වා තාය තං රුක්‌ඛං අභිරුහිත්‌වා ඵලං හරෙය්‍ය. යා තත්‌ථ තස්‌ස නිස්‌සෙණිපරියෙසනා, සා ඵලත්‌ථාය. එවමෙව ඛො, මහාරාජ, යෙ තෙ සභාවපරිසුද්‌ධා පුබ්‌බෙ වාසිතවාසනා, තෙ එකචිත්‌තක්‌ඛණෙන නිප්‌පපඤ්‌චා හොන්‌ති, ඉද්‌ධිමා විය රුක්‌ඛඵලං හරන්‌තො. යෙ පන තෙ භික්‌ඛූ මහාරජක්‌ඛා, තෙ ඉමිනා පයොගෙන සච්‌චානි අභිසමෙන්‌ති, නිස්‌සෙණියා විය පුරිසො රුක්‌ඛඵලං හරන්‌තො .
‘‘Yathā vā pana, mahārāja, puriso mahatimahante ambarukkhamatthake phalapiṇḍi bhaveyya, atha tattha yo koci iddhimā āgantvā tassa phalaṃ hareyya, yo pana tattha aniddhimā, so kaṭṭhañca valliñca chinditvā nisseṇiṃ bandhitvā tāya taṃ rukkhaṃ abhiruhitvā phalaṃ hareyya. Yā tattha tassa nisseṇipariyesanā, sā phalatthāya. Evameva kho, mahārāja, ye te sabhāvaparisuddhā pubbe vāsitavāsanā, te ekacittakkhaṇena nippapañcā honti, iddhimā viya rukkhaphalaṃ haranto. Ye pana te bhikkhū mahārajakkhā, te iminā payogena saccāni abhisamenti, nisseṇiyā viya puriso rukkhaphalaṃ haranto .
‘‘යථා වා පන, මහාරාජ, එකො පුරිසො අත්‌ථකරණිකො එකකො යෙව සාමිකං උපගන්‌ත්‌වා අත්‌ථං සාධෙති. එකො ධනවා ධනවසෙන පරිසං වඩ්‌ඪෙත්‌වා පරිසාය අත්‌ථං සාධෙති. යා තත්‌ථ තස්‌ස පරිසපරියෙසනා, සා අත්‌ථත්‌ථාය. එවමෙව ඛො, මහාරාජ, යෙ තෙ සභාවපරිසුද්‌ධා පුබ්‌බෙ වාසිතවාසනා, තෙ එකචිත්‌තක්‌ඛණෙන ඡසු අභිඤ්‌ඤාසු වසිභාවං පාපුණන්‌ති, පුරිසො විය එකකො අත්‌ථසිද්‌ධිං කරොන්‌තො. යෙ පන තෙ භික්‌ඛූ මහාරජක්‌ඛා, තෙ ඉමෙහි පයොගෙහි සාමඤ්‌ඤත්‌ථමභිසාධෙන්‌ති, පරිසාය විය පුරිසො අත්‌ථසිද්‌ධිං කරොන්‌තො.
‘‘Yathā vā pana, mahārāja, eko puriso atthakaraṇiko ekako yeva sāmikaṃ upagantvā atthaṃ sādheti. Eko dhanavā dhanavasena parisaṃ vaḍḍhetvā parisāya atthaṃ sādheti. Yā tattha tassa parisapariyesanā, sā atthatthāya. Evameva kho, mahārāja, ye te sabhāvaparisuddhā pubbe vāsitavāsanā, te ekacittakkhaṇena chasu abhiññāsu vasibhāvaṃ pāpuṇanti, puriso viya ekako atthasiddhiṃ karonto. Ye pana te bhikkhū mahārajakkhā, te imehi payogehi sāmaññatthamabhisādhenti, parisāya viya puriso atthasiddhiṃ karonto.
‘‘උද්‌දෙසොපි, මහාරාජ, බහුකාරො, පරිපුච්‌ඡාපි බහුකාරා, නවකම්‌මම්‌පි බහුකාරං, දානම්‌පි බහුකාරං, පූජාපි බහුකාරා තෙසු තෙසු කරණීයෙසු. යථා, මහාරාජ, පුරිසො රාජූපසෙවී කතාවී අමච්‌චභටබලදොවාරිකඅනීකට්‌ඨපාරිසජ්‌ජජනෙහි, තෙ තස්‌ස කරණීයෙ අනුප්‌පත්‌තෙ සබ්‌බෙපි උපකාරා හොන්‌ති. එවමෙව ඛො, මහාරාජ, උද්‌දෙසොපි බහුකාරො, පරිපුච්‌ඡාපි බහුකාරා, නවකම්‌මම්‌පි බහුකාරං, දානම්‌පි බහුකාරං, පූජාපි බහුකාරා තෙසු තෙසු කරණීයෙසු. යදි, මහාරාජ, සබ්‌බෙපි අභිජාතිපරිසුද්‌ධා භවෙය්‍යුං, අනුසාසනෙන 1 කරණීයං න භවෙය්‍ය. යස්‌මා ච ඛො, මහාරාජ, සවනෙන කරණීයං හොති, ථෙරො, මහාරාජ, සාරිපුත්‌තො අපරිමිතමසඞ්‌ඛෙය්‍යකප්‌පං උපාදාය උපචිතකුසලමූලො පඤ්‌ඤාය කොටිං ගතො, සොපි විනා සවනෙන නාසක්‌ඛි ආසවක්‌ඛයං පාපුණිතුං. තස්‌මා, මහාරාජ, බහුකාරං සවනං, තථා උද්‌දෙසොපි පරිපුච්‌ඡාපි. තස්‌මා උද්‌දෙසපරිපුච්‌ඡාපි නිප්‌පපඤ්‌චා සඞ්‌ඛතා’’ති. ‘‘සුනිජ්‌ඣාපිතො, භන්‌තෙ නාගසෙන, පඤ්‌හො, එවමෙතං තථා සම්‌පටිච්‌ඡාමී’’ති.
‘‘Uddesopi, mahārāja, bahukāro, paripucchāpi bahukārā, navakammampi bahukāraṃ, dānampi bahukāraṃ, pūjāpi bahukārā tesu tesu karaṇīyesu. Yathā, mahārāja, puriso rājūpasevī katāvī amaccabhaṭabaladovārikaanīkaṭṭhapārisajjajanehi, te tassa karaṇīye anuppatte sabbepi upakārā honti. Evameva kho, mahārāja, uddesopi bahukāro, paripucchāpi bahukārā, navakammampi bahukāraṃ, dānampi bahukāraṃ, pūjāpi bahukārā tesu tesu karaṇīyesu. Yadi, mahārāja, sabbepi abhijātiparisuddhā bhaveyyuṃ, anusāsanena 2 karaṇīyaṃ na bhaveyya. Yasmā ca kho, mahārāja, savanena karaṇīyaṃ hoti, thero, mahārāja, sāriputto aparimitamasaṅkheyyakappaṃ upādāya upacitakusalamūlo paññāya koṭiṃ gato, sopi vinā savanena nāsakkhi āsavakkhayaṃ pāpuṇituṃ. Tasmā, mahārāja, bahukāraṃ savanaṃ, tathā uddesopi paripucchāpi. Tasmā uddesaparipucchāpi nippapañcā saṅkhatā’’ti. ‘‘Sunijjhāpito, bhante nāgasena, pañho, evametaṃ tathā sampaṭicchāmī’’ti.
නිප්‌පපඤ්‌චපඤ්‌හො පඨමො.
Nippapañcapañho paṭhamo.
Footnotes:
