| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਕਥਾવਤ੍ਥੁਪਾਲ਼ਿ • Kathāvatthupāḷi |
੨੦. વੀਸਤਿਮવਗ੍ਗੋ
20. Vīsatimavaggo
(੧੯੬) ੩. ਨਿਰਯਪਾਲਕਥਾ
(196) 3. Nirayapālakathā
੮੬੬. ਨਤ੍ਥਿ ਨਿਰਯੇਸੁ ਨਿਰਯਪਾਲਾਤਿ? ਆਮਨ੍ਤਾ। ਨਤ੍ਥਿ ਨਿਰਯੇਸੁ ਕਮ੍ਮਕਾਰਣਾਤਿ? ਨ ਹੇવਂ વਤ੍ਤਬ੍ਬੇ…ਪੇ॰… ਅਤ੍ਥਿ ਨਿਰਯੇਸੁ ਕਮ੍ਮਕਾਰਣਾਤਿ? ਆਮਨ੍ਤਾ। ਅਤ੍ਥਿ ਨਿਰਯੇਸੁ ਨਿਰਯਪਾਲਾਤਿ? ਨ ਹੇવਂ વਤ੍ਤਬ੍ਬੇ…ਪੇ॰…।
866. Natthi nirayesu nirayapālāti? Āmantā. Natthi nirayesu kammakāraṇāti? Na hevaṃ vattabbe…pe… atthi nirayesu kammakāraṇāti? Āmantā. Atthi nirayesu nirayapālāti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
ਅਤ੍ਥਿ ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਕਮ੍ਮਕਾਰਣਾ, ਅਤ੍ਥਿ ਚ ਕਾਰਣਿਕਾਤਿ? ਆਮਨ੍ਤਾ। ਅਤ੍ਥਿ ਨਿਰਯੇਸੁ ਕਮ੍ਮਕਾਰਣਾ, ਅਤ੍ਥਿ ਚ ਕਾਰਣਿਕਾਤਿ? ਨ ਹੇવਂ વਤ੍ਤਬ੍ਬੇ…ਪੇ॰… ਅਤ੍ਥਿ ਨਿਰਯੇਸੁ ਕਮ੍ਮਕਾਰਣਾ, ਨਤ੍ਥਿ ਚ ਕਾਰਣਿਕਾਤਿ? ਆਮਨ੍ਤਾ। ਅਤ੍ਥਿ ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਕਮ੍ਮਕਾਰਣਾ, ਨਤ੍ਥਿ ਚ ਕਾਰਣਿਕਾਤਿ? ਨ ਹੇવਂ વਤ੍ਤਬ੍ਬੇ…ਪੇ॰…।
Atthi manussesu kammakāraṇā, atthi ca kāraṇikāti? Āmantā. Atthi nirayesu kammakāraṇā, atthi ca kāraṇikāti? Na hevaṃ vattabbe…pe… atthi nirayesu kammakāraṇā, natthi ca kāraṇikāti? Āmantā. Atthi manussesu kammakāraṇā, natthi ca kāraṇikāti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
੮੬੭. ਅਤ੍ਥਿ ਨਿਰਯੇਸੁ ਨਿਰਯਪਾਲਾਤਿ? ਆਮਨ੍ਤਾ। ਨਨੁ વੁਤ੍ਤਂ ਭਗવਤਾ –
867. Atthi nirayesu nirayapālāti? Āmantā. Nanu vuttaṃ bhagavatā –
‘‘ਨ વੇਸ੍ਸਭੂ ਨੋਪਿ ਚ ਪੇਤ੍ਤਿਰਾਜਾ,
‘‘Na vessabhū nopi ca pettirājā,
ਸੋਮੋ ਯਮੋ વੇਸ੍ਸવਣੋ ਚ ਰਾਜਾ।
Somo yamo vessavaṇo ca rājā;
ਸਕਾਨਿ ਕਮ੍ਮਾਨਿ ਹਨਨ੍ਤਿ ਤਤ੍ਥ, ਇਤੋ ਪਣੁਨ੍ਨਂ 1 ਪਰਲੋਕਪਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ॥
Sakāni kammāni hananti tattha, ito paṇunnaṃ 2 paralokapatta’’nti.
ਅਤ੍ਥੇવ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੋਤਿ? ਆਮਨ੍ਤਾ। ਤੇਨ ਹਿ ਨਤ੍ਥਿ ਨਿਰਯੇਸੁ ਨਿਰਯਪਾਲਾਤਿ।
Attheva suttantoti? Āmantā. Tena hi natthi nirayesu nirayapālāti.
੮੬੮. ਨਤ੍ਥਿ ਨਿਰਯੇਸੁ ਨਿਰਯਪਾਲਾਤਿ? ਆਮਨ੍ਤਾ। ਨਨੁ વੁਤ੍ਤਂ ਭਗવਤਾ – ‘‘ਤਮੇਨਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ , ਨਿਰਯਪਾਲਾ ਪਞ੍ਚવਿਧਬਨ੍ਧਨਂ ਨਾਮ ਕਾਰਣਂ ਕਾਰੇਨ੍ਤਿ 3 – ਤਤ੍ਤਂ ਅਯੋਖੀਲਂ ਹਤ੍ਥੇ ਗਮੇਨ੍ਤਿ, ਤਤ੍ਤਂ ਅਯੋਖੀਲਂ ਦੁਤਿਯੇ ਹਤ੍ਥੇ ਗਮੇਨ੍ਤਿ, ਤਤ੍ਤਂ ਅਯੋਖੀਲਂ ਪਾਦੇ ਗਮੇਨ੍ਤਿ, ਤਤ੍ਤਂ ਅਯੋਖੀਲਂ ਦੁਤਿਯੇ ਪਾਦੇ ਗਮੇਨ੍ਤਿ, ਤਤ੍ਤਂ ਅਯੋਖੀਲਂ ਮਜ੍ਝੇਉਰਸ੍ਮਿਂ ਗਮੇਨ੍ਤਿ; ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਦੁਕ੍ਖਾ ਤਿਬ੍ਬਾ ਕਟੁਕਾ વੇਦਨਾ વੇਦੇਤਿ; ਨ ਚ ਤਾવ ਕਾਲਂ ਕਰੋਤਿ ਯਾવ ਨ ਤਂ ਪਾਪਕਮ੍ਮਂ ਬ੍ਯਨ੍ਤੀਹੋਤੀ’’ਤਿ 4! ਅਤ੍ਥੇવ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੋਤਿ? ਆਮਨ੍ਤਾ। ਤੇਨ ਹਿ ਅਤ੍ਥਿ ਨਿਰਯੇਸੁ ਨਿਰਯਪਾਲਾਤਿ।
868. Natthi nirayesu nirayapālāti? Āmantā. Nanu vuttaṃ bhagavatā – ‘‘tamenaṃ, bhikkhave , nirayapālā pañcavidhabandhanaṃ nāma kāraṇaṃ kārenti 5 – tattaṃ ayokhīlaṃ hatthe gamenti, tattaṃ ayokhīlaṃ dutiye hatthe gamenti, tattaṃ ayokhīlaṃ pāde gamenti, tattaṃ ayokhīlaṃ dutiye pāde gamenti, tattaṃ ayokhīlaṃ majjheurasmiṃ gamenti; so tattha dukkhā tibbā kaṭukā vedanā vedeti; na ca tāva kālaṃ karoti yāva na taṃ pāpakammaṃ byantīhotī’’ti 6! Attheva suttantoti? Āmantā. Tena hi atthi nirayesu nirayapālāti.
ਨਤ੍ਥਿ ਨਿਰਯੇਸੁ ਨਿਰਯਪਾਲਾਤਿ? ਆਮਨ੍ਤਾ। ਨਨੁ વੁਤ੍ਤਂ ਭਗવਤਾ – ‘‘ਤਮੇਨਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਨਿਰਯਪਾਲਾ ਸਂવੇਸੇਤ੍વਾ ਕੁਠਾਰੀਹਿ 7 ਤਚ੍ਛਨ੍ਤਿ…ਪੇ॰… ਤਮੇਨਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਨਿਰਯਪਾਲਾ ਉਦ੍ਧਮ੍ਪਾਦਂ ਅਧੋਸਿਰਂ ਠਪੇਤ੍વਾ વਾਸੀਹਿ ਤਚ੍ਛਨ੍ਤਿ…ਪੇ॰… ਤਮੇਨਂ , ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਨਿਰਯਪਾਲਾ ਰਥੇ ਯੋਜੇਤ੍વਾ ਆਦਿਤ੍ਤਾਯ ਪਥવਿਯਾ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਲਿਤਾਯ ਸਜੋਤਿਭੂਤਾਯ 8 ਸਾਰੇਨ੍ਤਿਪਿ ਪਚ੍ਚਾਸਾਰੇਨ੍ਤਿਪਿ…ਪੇ॰… ਤਮੇਨਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਨਿਰਯਪਾਲਾ ਮਹਨ੍ਤਂ ਅਙ੍ਗਾਰਪਬ੍ਬਤਂ ਆਦਿਤ੍ਤਂ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਲਿਤਂ ਸਜੋਤਿਭੂਤਂ ਆਰੋਪੇਨ੍ਤਿਪਿ ਓਰੋਪੇਨ੍ਤਿਪਿ…ਪੇ॰… ਤਮੇਨਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਨਿਰਯਪਾਲਾ ਉਦ੍ਧਮ੍ਪਾਦਂ ਅਧੋਸਿਰਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਤਤ੍ਤਾਯ ਲੋਹਕੁਮ੍ਭਿਯਾ ਪਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤਿ ਆਦਿਤ੍ਤਾਯ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਲਿਤਾਯ ਸਜੋਤਿਭੂਤਾਯ। ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਫੇਣੁਦ੍ਦੇਹਕਂ ਪਚ੍ਚਤਿ, ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਫੇਣੁਦ੍ਦੇਹਕਂ ਪਚ੍ਚਮਾਨੋ ਸਕਿਮ੍ਪਿ ਉਦ੍ਧਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਸਕਿਮ੍ਪਿ ਅਧੋ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਸਕਿਮ੍ਪਿ ਤਿਰਿਯਂ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਦੁਕ੍ਖਾ ਤਿਬ੍ਬਾ ਕਟੁਕਾ વੇਦਨਾ વੇਦਯਤਿ, ਨ ਚ ਤਾવ ਕਾਲਂ ਕਰੋਤਿ ਯਾવ ਨ ਤਂ ਪਾਪਕਮ੍ਮਂ ਬ੍ਯਨ੍ਤੀਹੋਤਿ। ਤਮੇਨਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਨਿਰਯਪਾਲਾ ਮਹਾਨਿਰਯੇ ਪਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤਿ! ਸੋ ਖੋ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਮਹਾਨਿਰਯੋ –
Natthi nirayesu nirayapālāti? Āmantā. Nanu vuttaṃ bhagavatā – ‘‘tamenaṃ, bhikkhave, nirayapālā saṃvesetvā kuṭhārīhi 9 tacchanti…pe… tamenaṃ, bhikkhave, nirayapālā uddhampādaṃ adhosiraṃ ṭhapetvā vāsīhi tacchanti…pe… tamenaṃ , bhikkhave, nirayapālā rathe yojetvā ādittāya pathaviyā sampajjalitāya sajotibhūtāya 10 sārentipi paccāsārentipi…pe… tamenaṃ, bhikkhave, nirayapālā mahantaṃ aṅgārapabbataṃ ādittaṃ sampajjalitaṃ sajotibhūtaṃ āropentipi oropentipi…pe… tamenaṃ, bhikkhave, nirayapālā uddhampādaṃ adhosiraṃ gahetvā tattāya lohakumbhiyā pakkhipanti ādittāya sampajjalitāya sajotibhūtāya. So tattha pheṇuddehakaṃ paccati, so tattha pheṇuddehakaṃ paccamāno sakimpi uddhaṃ gacchati, sakimpi adho gacchati, sakimpi tiriyaṃ gacchati. So tattha dukkhā tibbā kaṭukā vedanā vedayati, na ca tāva kālaṃ karoti yāva na taṃ pāpakammaṃ byantīhoti. Tamenaṃ, bhikkhave, nirayapālā mahāniraye pakkhipanti! So kho pana, bhikkhave, mahānirayo –
‘‘ਚਤੁਕ੍ਕਣ੍ਣੋ ਚਤੁਦ੍વਾਰੋ, વਿਭਤ੍ਤੋ ਭਾਗਸੋ ਮਿਤੋ।
‘‘Catukkaṇṇo catudvāro, vibhatto bhāgaso mito;
ਅਯੋਪਾਕਾਰਪਰਿਯਨ੍ਤੋ, ਅਯਸਾ ਪਟਿਕੁਜ੍ਜਿਤੋ॥
Ayopākārapariyanto, ayasā paṭikujjito.
‘‘ਤਸ੍ਸ ਅਯੋਮਯਾ ਭੂਮਿ, ਜਲਿਤਾ ਤੇਜਸਾ ਯੁਤਾ।
‘‘Tassa ayomayā bhūmi, jalitā tejasā yutā;
ਸਮਨ੍ਤਾ ਯੋਜਨਸਤਂ, ਫਰਿਤ੍વਾ ਤਿਟ੍ਠਤਿ ਸਬ੍ਬਦਾ’’ਤਿ 11॥
Samantā yojanasataṃ, pharitvā tiṭṭhati sabbadā’’ti 12.
ਅਤ੍ਥੇવ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੋਤਿ? ਆਮਨ੍ਤਾ। ਤੇਨ ਹਿ ਅਤ੍ਥਿ ਨਿਰਯੇਸੁ ਨਿਰਯਪਾਲਾਤਿ।
Attheva suttantoti? Āmantā. Tena hi atthi nirayesu nirayapālāti.
ਨਿਰਯਪਾਲਕਥਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Nirayapālakathā niṭṭhitā.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਪਞ੍ਚਪਕਰਣ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / ੩. ਨਿਰਯਪਾਲਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • 3. Nirayapālakathāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ਪਞ੍ਚਪਕਰਣ-ਮੂਲਟੀਕਾ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ੩. ਨਿਰਯਪਾਲਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • 3. Nirayapālakathāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ਪਞ੍ਚਪਕਰਣ-ਅਨੁਟੀਕਾ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ੩. ਨਿਰਯਪਾਲਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • 3. Nirayapālakathāvaṇṇanā
