| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / पञ्चपकरण-अट्ठकथा • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
१०. दसमवग्गो
10. Dasamavaggo
१. निरोधकथावण्णना
1. Nirodhakathāvaṇṇanā
५७१-५७२. इदानि निरोधकथा नाम होति। तत्थ येसं ‘‘उपपत्तेसियन्ति सङ्खं गतस्स भवङ्गचित्तस्स भङ्गक्खणेन सहेव किरियाति सङ्खं गता कुसला वा अकुसला वा चत्तारो खन्धा चित्तसमुट्ठानरूपञ्चाति पञ्चक्खन्धा उप्पज्जन्ति। तेसु हि अनुप्पन्नेसु भवङ्गे निरुद्धे सन्ततिविच्छेदो भवेय्या’’ति लद्धि, सेय्यथापि अन्धकानं; ते सन्धाय उपपत्तेसियेति पुच्छा सकवादिस्स, पटिञ्ञा इतरस्स। तत्थ उपपत्तेसियेति चतूसुपि पदेसु बहुवचनभुम्मत्थे एकवचनभुम्मं। उपपत्तेसियेसु पञ्चसु खन्धेसु अनिरुद्धेसूति अयञ्हेत्थ अत्थो। दसन्नन्ति उपपत्तेसियखन्धानञ्च किरियखन्धानञ्च वसेन वुत्तं। तत्थ पठमपञ्हे खन्धलक्खणवसेन किरियवसेन च पञ्चेव नाम ते खन्धाति पटिक्खिपति। दुतियपञ्हे पुरिमपच्छिमवसेन उपपत्तेसियकिरियवसेन च नानत्तं सन्धाय पटिजानाति। द्विन्नं पन फस्सानं चित्तानञ्च समोधानं पुट्ठो सुत्तलेसाभावेन पटिक्खिपति।
571-572. Idāni nirodhakathā nāma hoti. Tattha yesaṃ ‘‘upapattesiyanti saṅkhaṃ gatassa bhavaṅgacittassa bhaṅgakkhaṇena saheva kiriyāti saṅkhaṃ gatā kusalā vā akusalā vā cattāro khandhā cittasamuṭṭhānarūpañcāti pañcakkhandhā uppajjanti. Tesu hi anuppannesu bhavaṅge niruddhe santativicchedo bhaveyyā’’ti laddhi, seyyathāpi andhakānaṃ; te sandhāya upapattesiyeti pucchā sakavādissa, paṭiññā itarassa. Tattha upapattesiyeti catūsupi padesu bahuvacanabhummatthe ekavacanabhummaṃ. Upapattesiyesu pañcasu khandhesu aniruddhesūti ayañhettha attho. Dasannanti upapattesiyakhandhānañca kiriyakhandhānañca vasena vuttaṃ. Tattha paṭhamapañhe khandhalakkhaṇavasena kiriyavasena ca pañceva nāma te khandhāti paṭikkhipati. Dutiyapañhe purimapacchimavasena upapattesiyakiriyavasena ca nānattaṃ sandhāya paṭijānāti. Dvinnaṃ pana phassānaṃ cittānañca samodhānaṃ puṭṭho suttalesābhāvena paṭikkhipati.
किरिया चत्तारोति रूपेन विना कुसला अकुसला वा चत्तारो गहिता। किरियाञाणन्ति परवादिना चक्खुविञ्ञाणसमङ्गिक्खणे अरहतो अनुञ्ञातं अनारम्मणञाणं। निरुद्धे मग्गो उप्पज्जतीति पुच्छा परवादिस्स, अनिरुद्धे अनुप्पज्जनतो पटिञ्ञा सकवादिस्स। मतो मग्गं भावेतीति छलेन पुच्छा परवादिस्स। यस्मा पन पटिसन्धितो याव चुतिचित्ता सत्तो जीवतियेव नाम, तस्मा सकवादी न हेवन्ति पटिक्खिपति।
Kiriyā cattāroti rūpena vinā kusalā akusalā vā cattāro gahitā. Kiriyāñāṇanti paravādinā cakkhuviññāṇasamaṅgikkhaṇe arahato anuññātaṃ anārammaṇañāṇaṃ. Niruddhe maggo uppajjatīti pucchā paravādissa, aniruddhe anuppajjanato paṭiññā sakavādissa. Mato maggaṃ bhāvetīti chalena pucchā paravādissa. Yasmā pana paṭisandhito yāva cuticittā satto jīvatiyeva nāma, tasmā sakavādī na hevanti paṭikkhipati.
निरोधकथावण्णना।
Nirodhakathāvaṇṇanā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / अभिधम्मपिटक • Abhidhammapiṭaka / कथावत्थुपाळि • Kathāvatthupāḷi / (९५) १. निरोधकथा • (95) 1. Nirodhakathā
टीका • Tīkā / अभिधम्मपिटक (टीका) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / पञ्चपकरण-मूलटीका • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / १. निरोधकथावण्णना • 1. Nirodhakathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / अभिधम्मपिटक (टीका) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / पञ्चपकरण-अनुटीका • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / १. निरोधकथावण्णना • 1. Nirodhakathāvaṇṇanā
