Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / పఞ్చపకరణ-అనుటీకా • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā |
౧౦. దసమవగ్గో
10. Dasamavaggo
౧. నిరోధకథావణ్ణనా
1. Nirodhakathāvaṇṇanā
౫౭౧-౫౭౨. సకసమయే ‘‘పురిమచిత్తస్స నిరోధానన్తరం పచ్ఛిమచిత్తం ఉప్పజ్జతీ’’తి ఇచ్ఛితం, పరవాదీ పన ‘‘యస్మిం ఖణే భవఙ్గచిత్తం, తస్మింయేవ ఖణే కిరియమయచిత్తం ఉప్పజ్జతీ’’తి వదతి. ఏవం సతి పురిమపచ్ఛిమచిత్తానం సహభావోపి అనుఞ్ఞాతో హోతి. తేనాహ ‘‘భఙ్గక్ఖణేన సహేవా’’తి. తథా చ సతి విపాకకిరియక్ఖన్ధానం వియ కిరియవిపాకక్ఖన్ధానం విపాకవిపాకక్ఖన్ధానం కిరియకిరియక్ఖన్ధానఞ్చ వుత్తనయేన సహభావో వత్తబ్బోతి ఇమమత్థం దస్సేన్తో ‘‘భవఙ్గచిత్తస్సా’’తిఆదిమాహ. తత్థ ఉపపత్తిభవభావేన ఏసియా ఇచ్ఛితబ్బాతి ఉపపత్తేసియా విపాకక్ఖన్ధా, తే చ యేభుయ్యేన భవఙ్గపరియాయకాతి అట్ఠకథాయం వుత్తం ‘‘ఉపపత్తేసియన్తి సఙ్ఖం గతస్స భవఙ్గచిత్తస్సా’’తి. ఆదిపరియోసానమత్తఞ్హి తస్స పటిసన్ధిచుతిచిత్తం, తదారమ్మణం భవఙ్గన్త్వేవ వుచ్చతీతి. చక్ఖువిఞ్ఞాణాదీనం కిరియావేమజ్ఝే పతితత్తా కిరియాచతుక్ఖన్ధగ్గహణేన గహణం యుత్తన్తి వుత్తం. చక్ఖువిఞ్ఞాణాదీనన్తి హి ఆది-సద్దేన న సోతవిఞ్ఞాణాదీనంయేవ గహణం, అథ ఖో సమ్పటిచ్ఛనసన్తీరణానమ్పీతి దట్ఠబ్బం.
571-572. Sakasamaye ‘‘purimacittassa nirodhānantaraṃ pacchimacittaṃ uppajjatī’’ti icchitaṃ, paravādī pana ‘‘yasmiṃ khaṇe bhavaṅgacittaṃ, tasmiṃyeva khaṇe kiriyamayacittaṃ uppajjatī’’ti vadati. Evaṃ sati purimapacchimacittānaṃ sahabhāvopi anuññāto hoti. Tenāha ‘‘bhaṅgakkhaṇena sahevā’’ti. Tathā ca sati vipākakiriyakkhandhānaṃ viya kiriyavipākakkhandhānaṃ vipākavipākakkhandhānaṃ kiriyakiriyakkhandhānañca vuttanayena sahabhāvo vattabboti imamatthaṃ dassento ‘‘bhavaṅgacittassā’’tiādimāha. Tattha upapattibhavabhāvena esiyā icchitabbāti upapattesiyā vipākakkhandhā, te ca yebhuyyena bhavaṅgapariyāyakāti aṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ ‘‘upapattesiyanti saṅkhaṃ gatassa bhavaṅgacittassā’’ti. Ādipariyosānamattañhi tassa paṭisandhicuticittaṃ, tadārammaṇaṃ bhavaṅgantveva vuccatīti. Cakkhuviññāṇādīnaṃ kiriyāvemajjhe patitattā kiriyācatukkhandhaggahaṇena gahaṇaṃ yuttanti vuttaṃ. Cakkhuviññāṇādīnanti hi ādi-saddena na sotaviññāṇādīnaṃyeva gahaṇaṃ, atha kho sampaṭicchanasantīraṇānampīti daṭṭhabbaṃ.
నిరోధకథావణ్ణనా నిట్ఠితా.
Nirodhakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / అభిధమ్మపిటక • Abhidhammapiṭaka / కథావత్థుపాళి • Kathāvatthupāḷi / (౯౫) ౧. నిరోధకథా • (95) 1. Nirodhakathā
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / అభిధమ్మపిటక (అట్ఠకథా) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / పఞ్చపకరణ-అట్ఠకథా • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / ౧. నిరోధకథావణ్ణనా • 1. Nirodhakathāvaṇṇanā
టీకా • Tīkā / అభిధమ్మపిటక (టీకా) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / పఞ్చపకరణ-మూలటీకా • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ౧. నిరోధకథావణ్ణనా • 1. Nirodhakathāvaṇṇanā