| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පඤ්‌චපකරණ-අට්‌ඨකථා • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
10. දසමවග්‌ගො
10. Dasamavaggo
1. නිරොධකථාවණ්‌ණනා
1. Nirodhakathāvaṇṇanā
571-572. ඉදානි නිරොධකථා නාම හොති. තත්‌ථ යෙසං ‘‘උපපත්‌තෙසියන්‌ති සඞ්‌ඛං ගතස්‌ස භවඞ්‌ගචිත්‌තස්‌ස භඞ්‌ගක්‌ඛණෙන සහෙව කිරියාති සඞ්‌ඛං ගතා කුසලා වා අකුසලා වා චත්‌තාරො ඛන්‌ධා චිත්‌තසමුට්‌ඨානරූපඤ්‌චාති පඤ්‌චක්‌ඛන්‌ධා උප්‌පජ්‌ජන්‌ති. තෙසු හි අනුප්‌පන්‌නෙසු භවඞ්‌ගෙ නිරුද්‌ධෙ සන්‌තතිවිච්‌ඡෙදො භවෙය්‍යා’’ති ලද්‌ධි, සෙය්‍යථාපි අන්‌ධකානං; තෙ සන්‌ධාය උපපත්‌තෙසියෙති පුච්‌ඡා සකවාදිස්‌ස, පටිඤ්‌ඤා ඉතරස්‌ස. තත්‌ථ උපපත්‌තෙසියෙති චතූසුපි පදෙසු බහුවචනභුම්‌මත්‌ථෙ එකවචනභුම්‌මං. උපපත්‌තෙසියෙසු පඤ්‌චසු ඛන්‌ධෙසු අනිරුද්‌ධෙසූති අයඤ්‌හෙත්‌ථ අත්‌ථො. දසන්‌නන්‌ති උපපත්‌තෙසියඛන්‌ධානඤ්‌ච කිරියඛන්‌ධානඤ්‌ච වසෙන වුත්‌තං. තත්‌ථ පඨමපඤ්‌හෙ ඛන්‌ධලක්‌ඛණවසෙන කිරියවසෙන ච පඤ්‌චෙව නාම තෙ ඛන්‌ධාති පටික්‌ඛිපති. දුතියපඤ්‌හෙ පුරිමපච්‌ඡිමවසෙන උපපත්‌තෙසියකිරියවසෙන ච නානත්‌තං සන්‌ධාය පටිජානාති. ද්‌වින්‌නං පන ඵස්‌සානං චිත්‌තානඤ්‌ච සමොධානං පුට්‌ඨො සුත්‌තලෙසාභාවෙන පටික්‌ඛිපති.
571-572. Idāni nirodhakathā nāma hoti. Tattha yesaṃ ‘‘upapattesiyanti saṅkhaṃ gatassa bhavaṅgacittassa bhaṅgakkhaṇena saheva kiriyāti saṅkhaṃ gatā kusalā vā akusalā vā cattāro khandhā cittasamuṭṭhānarūpañcāti pañcakkhandhā uppajjanti. Tesu hi anuppannesu bhavaṅge niruddhe santativicchedo bhaveyyā’’ti laddhi, seyyathāpi andhakānaṃ; te sandhāya upapattesiyeti pucchā sakavādissa, paṭiññā itarassa. Tattha upapattesiyeti catūsupi padesu bahuvacanabhummatthe ekavacanabhummaṃ. Upapattesiyesu pañcasu khandhesu aniruddhesūti ayañhettha attho. Dasannanti upapattesiyakhandhānañca kiriyakhandhānañca vasena vuttaṃ. Tattha paṭhamapañhe khandhalakkhaṇavasena kiriyavasena ca pañceva nāma te khandhāti paṭikkhipati. Dutiyapañhe purimapacchimavasena upapattesiyakiriyavasena ca nānattaṃ sandhāya paṭijānāti. Dvinnaṃ pana phassānaṃ cittānañca samodhānaṃ puṭṭho suttalesābhāvena paṭikkhipati.
කිරියා චත්‌තාරොති රූපෙන විනා කුසලා අකුසලා වා චත්‌තාරො ගහිතා. කිරියාඤාණන්‌ති පරවාදිනා චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණසමඞ්‌ගික්‌ඛණෙ අරහතො අනුඤ්‌ඤාතං අනාරම්‌මණඤාණං. නිරුද්‌ධෙ මග්‌ගො උප්‌පජ්‌ජතීති පුච්‌ඡා පරවාදිස්‌ස, අනිරුද්‌ධෙ අනුප්‌පජ්‌ජනතො පටිඤ්‌ඤා සකවාදිස්‌ස. මතො මග්‌ගං භාවෙතීති ඡලෙන පුච්‌ඡා පරවාදිස්‌ස. යස්‌මා පන පටිසන්‌ධිතො යාව චුතිචිත්‌තා සත්‌තො ජීවතියෙව නාම, තස්‌මා සකවාදී න හෙවන්‌ති පටික්‌ඛිපති.
Kiriyā cattāroti rūpena vinā kusalā akusalā vā cattāro gahitā. Kiriyāñāṇanti paravādinā cakkhuviññāṇasamaṅgikkhaṇe arahato anuññātaṃ anārammaṇañāṇaṃ. Niruddhe maggo uppajjatīti pucchā paravādissa, aniruddhe anuppajjanato paṭiññā sakavādissa. Mato maggaṃ bhāvetīti chalena pucchā paravādissa. Yasmā pana paṭisandhito yāva cuticittā satto jīvatiyeva nāma, tasmā sakavādī na hevanti paṭikkhipati.
නිරොධකථාවණ්‌ණනා.
Nirodhakathāvaṇṇanā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / අභිධම්‌මපිටක • Abhidhammapiṭaka / කථාවත්‌ථුපාළි • Kathāvatthupāḷi / (95) 1. නිරොධකථා • (95) 1. Nirodhakathā
ටීකා • Tīkā / අභිධම්‌මපිටක (ටීකා) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / පඤ්‌චපකරණ-මූලටීකා • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / 1. නිරොධකථාවණ්‌ණනා • 1. Nirodhakathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / අභිධම්‌මපිටක (ටීකා) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / පඤ්‌චපකරණ-අනුටීකා • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / 1. නිරොධකථාවණ්‌ණනා • 1. Nirodhakathāvaṇṇanā
